eğitim bilimleri ÖĞretİm İlke yÖntemlerİ 1 -tanitim(1).pdfsunu değerli Öğretmen adayları,...

13
Eğitim Bilimleri ÖĞRETİM İLKE ve YÖNTEMLERİ Önce biz sorduk 80 Soruda SORU 2 1 0 8 kpss 64 Konu Anlatımı Pratik Bilgiler Sınavlara En Yakın Özgün Sorular ve Açıklamaları Çıkmış Sorular ve Açıklamaları Güncellenmiş Yeni Baskı

Upload: others

Post on 16-Oct-2020

10 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Eğitim Bilimleri ÖĞRETİM İLKE YÖNTEMLERİ 1 -TANITIM(1).pdfSUNU Değerli Öğretmen Adayları, Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Eğitim Bilimleri Testinde önemli

Eğitim Bilimleri

ÖĞRETİM İLKEve

YÖNTEMLERİ

Öncebiz sorduk

80 Soruda

SORU

2 10 8

kpss

64

Konu Anlatımı

Pratik Bilgiler

Sınavlara En Yakın Özgün Sorular ve Açıklamaları

Çıkmış Sorular ve Açıklamaları

GüncellenmişYeni

Baskı

Page 2: Eğitim Bilimleri ÖĞRETİM İLKE YÖNTEMLERİ 1 -TANITIM(1).pdfSUNU Değerli Öğretmen Adayları, Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Eğitim Bilimleri Testinde önemli

Komisyon

KPSS ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ

ISBN 978-605-318-853-7

Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir.

© Pegem AkademiBu kitabın basım, yayım ve satış hakları

Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti. ne aittir.Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.

Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında

yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.

“Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır.”

21. Baskı: 2017, Ankara

Yayın-Proje: Ümit DilaverDizgi-Grafik Tasarım: Gülnur Öcalan

Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı

Baskı: Vadi Grup Ciltevi A.Ş.İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 2284 Sokak No:105

Yenimahalle/ANKARA(0312 394 55 91)

Yayıncı Sertifika No: 14749Matbaa Sertifika No: 26687

İletişim

Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARAYayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51

Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08

Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60

İnternet: www.pegem.netE-ileti: [email protected]

Page 3: Eğitim Bilimleri ÖĞRETİM İLKE YÖNTEMLERİ 1 -TANITIM(1).pdfSUNU Değerli Öğretmen Adayları, Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Eğitim Bilimleri Testinde önemli

SUNU

Değerli Öğretmen Adayları,

Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Eğitim Bilimleri Testinde önemli bir yer tutan “Öğretim İlke ve Yöntemleri” kapsamındaki yaklaşık 21 soruyu etkili bir şekilde çözebilmeniz amacıyla hazırlanmıştır.

Kitap, sorulmuş ve sorulması olası soruların titizlikle incelenmesiyle meydana getirilmiş olup;

Eğitimle İlgili Temel Kavramlar, Öğretim İlkeleri ve Öğretim Stratejileri,

Öğretme-Öğrenme Yaklaşımları (Modelleri-Kuramları),

Öğretim Yöntemleri,

Öğretim Teknikleri,

Kavram Öğretimi,

Öğrenme Stratejileri, Öğrenme Stilleri ve Üst Düzey Zihinsel Beceriler

bölümlerinden oluşmaktadır.

Kitapta; bölümlerin sınav formatına uygun ve soru çözümünü kolaylaştıracak bir şekilde ele alın-masına ve bilgilerin açık ve anlaşılır bir dille ifade edilmesine, bilginin resim ve şekillerle somut-laştırılmasına ve tablolarda akılda kalıcı biçimde sunulmasına özen gösterilmiştir.

Her ünitenin sonunda,

özet, çözümlü test, cevaplı test ve çıkmış sorulara;

yer verilmiştir.

Bu kitabın hazırlanmasında yardım, destek ve katkılarını esirgemeyen meslektaşlarımıza, PEGEM AKADEMİ yayınevi ve dershanesi çalışanları ile öğrencilerine teşekkürü bir borç biliriz.

Bu kitap, uzun bir birikimin ve yoğun bir emeğin ürünüdür. Kitapla ilgili görüş ve önerile-riniz bu ürünün niteliğini daha da arttıracaktır. Değerli görüş ve önerilerinizi lütfen bizimle [email protected] aracılığıyla paylaşınız.

Kitabın çalışmalarınızda yararlı olması dileğiyle KPSS’de ve meslek hayatınızda başarılar.

Page 4: Eğitim Bilimleri ÖĞRETİM İLKE YÖNTEMLERİ 1 -TANITIM(1).pdfSUNU Değerli Öğretmen Adayları, Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Eğitim Bilimleri Testinde önemli
Page 5: Eğitim Bilimleri ÖĞRETİM İLKE YÖNTEMLERİ 1 -TANITIM(1).pdfSUNU Değerli Öğretmen Adayları, Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Eğitim Bilimleri Testinde önemli

1. BÖLÜMEğitimle İlgili Temel

Kavramlar, Öğretim İlkeleri ve Öğretim Stratejileri

ÖĞRETME - ÖĞRENME SÜRECİNDE TEMEL KAVRAMLAR ����������������������������������������������������������� 4

1� Yaklaşım/Model ������������������������������������������������ 42� Strateji �������������������������������������������������������������� 43� Yöntem ������������������������������������������������������������� 44� Teknik ��������������������������������������������������������������� 45� Taktik ���������������������������������������������������������������� 4

ÖĞRETİM İLKELERİ ����������������������������������������������� 4

1� Hedefe Görelik (Amaca uygunluk) ������������������� 5

2� Öğrenciye Görelik (Çocuğa uygunluk) ������������� 5

3� Yaşama Yakınlık (Hayatilik) ������������������������������ 5

4� Somuttan Soyuta���������������������������������������������� 5

5� Bilinenden Bilinmeyene ������������������������������������ 6

6� Kolaydan Zora (Basitten Karmaşığa) ��������������� 6

7� Yakından Uzağa ����������������������������������������������� 7

8� Açıklık (Alenilik) ������������������������������������������������ 7

9� Etkin Katılım (Aktivite/İş) ���������������������������������� 8

10� Güncellik (Aktüalite) ��������������������������������������� 8

11� Ekonomiklik �������������������������������������������������� 10

12� Bütünlük ������������������������������������������������������� 10

13� Sosyallik ������������������������������������������������������� 10

14� Bilgi Ve Becerilerin Güvence Altına Alınması ������������������������������������������������������� 10

ÖĞRETİM STRATEJİLERİ ������������������������������������ 10

A� Sunuş Yoluyla Öğretim Stratejisi ������������������� 11

B� Buluş Yoluyla Öğretim Stratejisi ��������������������� 12

C� Araştırma - İnceleme Yoluyla Öğretim Stratejisi ��������������������������������������������������������� 13

“FARKI NASIL BULDUM ?” SORULARININ ÇÖZÜMLERİ ����������������������������������������������������������18ÇÖZÜMLÜ TEST ����������������������������������������������������19ÇÖZÜMLER �����������������������������������������������������������25CEVAPLI TEST ������������������������������������������������������28ÇIKMIŞ SORULAR �������������������������������������������������32ÇIKMIŞ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ �����������������������34

2. BÖLÜMÖğretim Yaklaşımları ve

Modelleri

YAPILANDIRMACILIK ������������������������������������������� 40ÇOKLU ZEK �������������������������������������������������������� 43PROJE TABANLI ÖĞRENME ������������������������������� 46PROBLEME DAYALI ÖĞRENME (PDÖ) �������������� 48AKTİF ÖĞRENME ������������������������������������������������� 50OKULDA ÖĞRENME �������������������������������������������� 51TAM ÖĞRENME ���������������������������������������������������� 53ETKİLİ ÖĞRETİM MODELİ ����������������������������������� 56TEMEL ÖĞRETME MODELİ ��������������������������������� 57İŞBİRLİĞİNE DAYALI ÖĞRETİM MODELİ ����������������������������������������������������������������� 58ÖĞRETİM DURUMLARI MODELİ ������������������������� 60BASAMAKLI ÖĞRETİM ���������������������������������������� 63KUANTUM ÖĞRENME ����������������������������������������� 64BEYİN TEMELLİ ÖĞRENME �������������������������������� 65İNTERNET TABANLI ÖĞRENME ������������������������� 66UZAKTAN EĞİTİM ������������������������������������������������� 66HARMANLANMIŞ (KARMA) EĞİTİM �������������������� 67YAŞAM BOYU ÖĞRENME ����������������������������������� 67

ÇÖZÜMLÜ TEST ����������������������������������������������������68ÇÖZÜMLER �����������������������������������������������������������73CEVAPLI TEST ������������������������������������������������������75ÇIKMIŞ SORULAR �������������������������������������������������79ÇIKMIŞ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ �����������������������85

İÇİNDEKİLER

pegem
Sticky Note
Marked set by pegem
Page 6: Eğitim Bilimleri ÖĞRETİM İLKE YÖNTEMLERİ 1 -TANITIM(1).pdfSUNU Değerli Öğretmen Adayları, Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Eğitim Bilimleri Testinde önemli

vi

3. BÖLÜMÖğretim Yöntemleri

ANLATIM YÖNTEMİ ���������������������������������������������� 92ÖRNEK OLAY YÖNTEMİ �������������������������������������� 93PROBLEM ÇÖZME ����������������������������������������������� 95GÖSTERİP-YAPTIRMA ����������������������������������������� 96TARTIŞMA YÖNTEMİ ������������������������������������������� 97

1� Büyük Grup Tartışması����������������������������������� 98

2� Vızıltı Grupları ������������������������������������������������ 98

3� Zıt Panel ��������������������������������������������������������� 99

4� Kollegyum ������������������������������������������������������ 99

5� Münazara ����������������������������������������������������� 100

6� Panel ������������������������������������������������������������ 101

7� Forum ����������������������������������������������������������� 102

8� Sempozyum (Bilgi Şöleni) ���������������������������� 103

9� Seminer �������������������������������������������������������� 103

10� Sokrat Semineri������������������������������������������ 104

11� Sokratik Tartışma ���������������������������������������� 105

12� Fikir Taraması��������������������������������������������� 106

13� Açık Oturum ����������������������������������������������� 106

14� Çember Tartışma���������������������������������������� 107

15� Çalıştay (Workshop) ����������������������������������� 107

ÇÖZÜMLÜ TEST ������������������������������������������������� 110

ÇÖZÜMLER �������������������������������������������������������� 114

CEVAPLI TEST ��������������������������������������������������� 116

ÇIKMIŞ SORULAR ���������������������������������������������� 118

ÇIKMIŞ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ �������������������� 121

4. BÖLÜMÖğretim Teknikleri

A� GRUPLA ÖĞRETİM TEKNİKLERİ������������������ 126

1� Beyin Fırtınası ���������������������������������������������� 126

2� Fikir Taraması����������������������������������������������� 128

3� Beyin Eseri ��������������������������������������������������� 128

4� Soru Cevap �������������������������������������������������� 1285� Mikro Öğretim����������������������������������������������� 1296� Ekiple Öğretim���������������������������������������������� 1307� Benzetim ����������������������������������������������������� 1308� Analoji ve Metafor ���������������������������������������� 1319� Sinektik �������������������������������������������������������� 13210� Argümantasyon ����������������������������������������� 13211� Kartopu ������������������������������������������������������� 13312� Altı Düşünce Şapkası ��������������������������������� 13313� Altı Uygulama Ayakkabısı �������������������������� 13414� Eğitsel Oyunlar ������������������������������������������� 13515� İstasyon ������������������������������������������������������ 13616� Gösteri (Demonstrasyon) ��������������������������� 136

17� Görüş Geliştirme ���������������������������������������� 137

18� Köşelenme ������������������������������������������������� 138

19� Konuşma Halkası ��������������������������������������� 138

20� Rol Oynama ����������������������������������������������� 139

21� Drama �������������������������������������������������������� 141

22� Tahmin Gözlem Açıklama (TGA Diyagramı) ����142

23� 5N 1K ��������������������������������������������������������� 142

24� Tarihsel Empati������������������������������������������� 143

25� Akrostiş ������������������������������������������������������ 143

26� Öykü Oluşturma/Tamamlama��������������������� 144

27� Arkası Yarın ������������������������������������������������ 144

28� Dedikodu ���������������������������������������������������� 144

29� Pazaryeri ���������������������������������������������������� 145

30� Akvaryum ��������������������������������������������������� 145

31� Philips 66���������������������������������������������������� 145B� BİREYSEL ÖĞRETİM TEKNİKLERİ ��������������� 146

I� Programlı Öğretim ����������������������������������������� 146

II� Bilgisayar Destekli Öğretim �������������������������� 147

III� Bireyselleştirilmiş Öğretim (Keller Planı) ����� 149

Bireyselleştirilmiş Öğretim Teknikleri ���������� 149

IV� Bilişsel Çıraklık �������������������������������������������� 149

V� Tutor Destekli Eğitim ������������������������������������ 150

VI� Akran eğitimi ����������������������������������������������� 151

pegem
Sticky Note
Marked set by pegem
pegem
Sticky Note
Marked set by pegem
Page 7: Eğitim Bilimleri ÖĞRETİM İLKE YÖNTEMLERİ 1 -TANITIM(1).pdfSUNU Değerli Öğretmen Adayları, Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Eğitim Bilimleri Testinde önemli

vii

C� SINIF DIŞI ÖĞRETİM TEKNİKLERİ ��������������� 152

I� Gezi ��������������������������������������������������������������� 152

II� Gözlem ��������������������������������������������������������� 153

III� Görüşme ���������������������������������������������������� 153

IV� Sergi ������������������������������������������������������������ 154

V� Ev ödevi ������������������������������������������������������� 154ÖĞRETİM TEKNİKLERİNE YÖNELİK İPUÇLARI 156FARKI NASIL BULDUM SORULARININ ÇÖZÜMLERİ ��������������������������������������������������������162ÇÖZÜMLÜ TEST ��������������������������������������������������163ÇÖZÜMLER ���������������������������������������������������������168CEVAPLI TEST ����������������������������������������������������170ÇIKMIŞ SORULAR �����������������������������������������������177ÇIKMIŞ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ ���������������������183

5. BÖLÜMKavram Öğretimi

OLGU KAVRAM VE İLKE İLİŞKİSİ ���������������������� 190KAVRAM ÖĞRETİMİ TEKNİKLERİ ��������������������� 191

I� KAVRAM HARİTALARI ��������������������������������� 191

Kavram Haritası Türleri ������������������������������� 192

1� Örümcek Ağı Harita ������������������������������� 192

2� Olaylar Zinciri ������������������������������������������ 192

3� Hiyerarşik Harita (Akış Şeması) ������������� 193II� ZİHİN HARİTALARI �������������������������������������� 194III� BİLGİ HARİTALARI ������������������������������������� 195IV� V- DİYAGRAMI �������������������������������������������� 197V� KAVRAM KARİKATÜRLERİ ������������������������� 197VI� KAVRAM KARGAŞASI YARATMA TEKNİĞİ 199VII� KAVRAM AĞI (Semantik Ağ) ��������������������� 199VIII� BALIK KILÇIĞI ������������������������������������������ 200IX� ANLAM ÇÖZÜMLEME TABLOSU �������������� 202X� YAPILANDIRILMIŞ GRİD ���������������������������� 204XI� KAVRAMSAL DEĞİŞİM METİNLERİ ���������� 205XII� İKİ AŞAMALI TEŞHİS TESTLERİ�������������� 206XIII� TEKZİP (ÇÜRÜTME) METİNLERİ ������������ 207XIV� KELİME İLİŞKİLENDİRME TESTLERİ (KİT) 208XV� TANILAYICI DALLANMIŞ AĞAÇ (TDA) ���� 208XVI� ÇALIŞMA YAPRAKLARI �������������������������� 209XVII� ÖĞRETİM YAPRAKLARI ������������������������ 211

KAVRAM ÖĞRETİM TEKNİKLERİNE YÖNELİK İPUÇLARI �������������������������������������������������������������212

FARKI NASIL BULDUM SORULARININ ÇÖZÜMLERİ ��������������������������������������������������������216

ÇÖZÜMLÜ TEST ��������������������������������������������������217

ÇÖZÜMLER ���������������������������������������������������������220

CEVAPLI TEST ����������������������������������������������������222

ÇIKMIŞ SORULAR �����������������������������������������������225

ÇIKMIŞ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ ���������������������227

6. BÖLÜMÖğrenme Stilleri ve Üst

Düzey Düşünme Becerileri

A� ÖĞRENME STRATEJİLERİ ���������������������������� 232B� ÖĞRENME STİLLERİ ������������������������������������� 233

I� Yaşantı Temelli Öğrenme Modeli (Kolb) �������� 235

II� Dunn Ve Dunn Öğrenme Stilleri Modeli ������� 237

III� Gregorc Öğrenme Stilleri Modeli ���������������� 238C� ÜST DÜZEY DÜŞÜNME BECERİLERİ ���������� 239

IV� Eleştirel Düşünme ��������������������������������������� 239

V� Yaratıcı Düşünme���������������������������������������� 240

VI� Yansıtıcı düşünme ������������������������������������� 242

VII� Metabilişsel Düşünme�������������������������������� 243

VIII� Bilimsel Düşünme Becerileri ��������������������� 244

IX� Yakınsak ve Iraksak Düşünme Becerileri ��� 247

X� Yanal Düşünme ������������������������������������������� 247

XI� Analitik Düşünme ���������������������������������������� 247

BÖLÜME YÖNELİK İPUÇLARI ����������������������������248

FARKI NASIL BULDUM SORULARININ ÇÖZÜMLERİ ��������������������������������������������������������251ÇÖZÜMLÜ TEST ��������������������������������������������������252ÇÖZÜMLER ���������������������������������������������������������255CEVAPLI TEST ����������������������������������������������������257ÇIKMIŞ SORULAR �����������������������������������������������259ÇIKMIŞ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ ���������������������260

KAYNAKÇA ����������������������������������������������������������261

pegem
Sticky Note
Marked set by pegem
Page 8: Eğitim Bilimleri ÖĞRETİM İLKE YÖNTEMLERİ 1 -TANITIM(1).pdfSUNU Değerli Öğretmen Adayları, Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Eğitim Bilimleri Testinde önemli
Page 9: Eğitim Bilimleri ÖĞRETİM İLKE YÖNTEMLERİ 1 -TANITIM(1).pdfSUNU Değerli Öğretmen Adayları, Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Eğitim Bilimleri Testinde önemli

EĞİTİMLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR, ÖĞRETİM İLKELERİ VE ÖĞRETİM STRATEJİLERİ

➢ EĞİTİMLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

➢ ÖĞRETİM İLKELERİ

➢ ÖĞRETİM STRATEJİLERİ

“Ne kadar bilirsen bil, anlatabildiklerin karşındakinin anlayabileceği kadardır.”MEVLÂNÂ

20152016

2017

2012

2011

2010

2010-2

2009

2008

2007

2006

20052

2

3

2

1

1

2

2

2

22

2

4

32013

2014

Page 10: Eğitim Bilimleri ÖĞRETİM İLKE YÖNTEMLERİ 1 -TANITIM(1).pdfSUNU Değerli Öğretmen Adayları, Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Eğitim Bilimleri Testinde önemli

KAVRAM HARİTASI

Strateji

Taktik

Yöntem

Teknik

Yaklaşım/Model

Temel Kavramlar

Öğrenciye Görelik

Bilinenden Bilinmeyene

Bilgi ve Becerinin Güvence

Altına Alınması

Somuttan Soyuta

Yakından Uzağa

Kolaydan Zora

Açıklık

EkonomiklikGüncellik (Aktüalite)

Bütünlük

Etkin Katılım

Sosyallik

Hedefe Uygunluk

Hayatilik (Yaşama Yakınlık)

Öğretim İlkeleri

Sunuş (Ausubel)

Buluş (Bruner)

Araştırma-İnceleme(John Dewey)

Öğretim Stratejileri

Page 11: Eğitim Bilimleri ÖĞRETİM İLKE YÖNTEMLERİ 1 -TANITIM(1).pdfSUNU Değerli Öğretmen Adayları, Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Eğitim Bilimleri Testinde önemli

Bölüm Öncesi

Bu bölümde öğrenme-öğretme sürecinde kullanılan

yaklaşım, strateji, yöntem, teknik ve taktik gibi temel

kavramların, öğretim ilkeleri ve öğretim stratejileri-

nin öğretimi amaçlanmıştır. Öğretim ilkeleri “hedef

ve kazanımlara ulaştıran, doğruluğu bilimsel olarak

kanıtlanmış, her yaş ve düzey için genel kabul görmüş

öğretim sürecini düzenleme uygulamaları” olarak

tanımlanmaktadır. Bu özellikleri açısından hemen

hemen her yıl bu konudan soru gelmektedir. Öğretim

ilkeleri ile ilgili sorular genellikle öğrenme-öğretme

sürecinde yapılan uygulama örneklerinden sorulmak-

tadır. Öğretim stratejileri hedef ve kazanımlara ulaş-

mada kullanılan en genel yol alarak açıklanmaktadır.

Ayrıca öğretim stratejisi, seçilecek öğretim yöntem

ve tekniklerin belirlenmesinde etkili rol oynayan genel

bir belirleyicidir. Bu konudan da hemen hemen her yıl

soru gelmektedir. Öğretim stratejileriyle ilgili sorular

ağırlıklı olarak stratejilerin uygulanış adımlarından

gelmektedir. Bu yüzden öğretim stratejilerinin nasıl

uygulandığını bilmek önemlidir.

Abaküsle öğrenir bizim ülkenin çocukları sayma sayılarını, basit toplama ve çıkarma işlem-

lerini. Köylük yerde çocukların abaküsü olmaz sanmayın. Nohut, fasulye, fındık. Yapılan

tarıma göre değişse de buralarda organik abaküs kullanılır anlayacağınız. Çünkü ilkokul

birinci sınıf çocukları somut işlemler dönemindedir. Önce somut, sonra soyut öğrenme-

yi tercih ederler; ki eğitimde çocukların düzeyi, ilgisi, yeteneği ve ihtiyaçlarıdır asıl olan.

Bildiklerinden başlarsanız öğretmeye güven kazanıp bilmediklerini daha rahat öğrenirler.

Yakından başlarsın gezmeye, görmeye, öğrenmeye ve sevmeye. Sonra sıra uzaklara gelir.

Uzakları bilmek için önce yakını görmek gerekir neticede. Her insan kolay işleri yapar ve

yapmak başarma duygusu oluşturur. Bu yüzden zordan öğretmeye başlamaz öğretmenler.

Hiç bilgisi olmayana bir şeyleri buldurmak zordur aslında. Şarkıda dediği gibi “öğretmen

öğretir alfabeyi” ve birçok başka bilgiyi. Bunu yaparken örnekler verir, anlaşılır dilde konu-

şur. Bir bilgiyi sunarken açık ve anlaşılır olmak önemlidir. Yoksa senin anlattığın değildir

mühim olan, karşındakinin ne anladığıdır. Eğitimde bazen sezgisel yollarla ulaşır çocuklar

neticeye kimi zaman da bilimsel yollarla. Yani bazen sezerek bulurlar bazen de araştırarak.

Buluş yoluyla öğrenmede sezgisel yolla çözülecek problemler vardır, araştırma inceleme

de bilimsel yolla çözülecek problemler. Sunuş yolunda ise “no problem.” Ama nasıl öğre-

tirse öğretsin öğretmen, öğrencileri dersin işlenişine dâhil etmelidir. Planlı çalışmayı ve en

kısa zamanda az para harcayarak hedefe ulaşma becerisi kazandırılmalıdır çocuklara. Sa-

dece zihne değil, çocukların tüm yönlerinin gelişimine odaklanmalıdır öğretmenler. Güncel

bilgilerle olup bitenin farkına vardırılmalıdır çocuklar. Bihaber yaşamak iyi değildir çünkü

eğitim hayatın ta kendisidir. Gerçek yaşamda ne kadar işe yararsa öğrenilenler o kadar

işlevsel olur.

YAŞAMDAN

TEMEL KAVRAMLAR, ÖĞRETİM İLKELERİ ve

ÖĞRETİM STRATEJİLERİ

1. BÖLÜM

Page 12: Eğitim Bilimleri ÖĞRETİM İLKE YÖNTEMLERİ 1 -TANITIM(1).pdfSUNU Değerli Öğretmen Adayları, Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Eğitim Bilimleri Testinde önemli

4

ÖĞRETME-ÖĞRENME SÜRECİNDE

TEMEL KAVRAMLAR

1. Yaklaşım/Model: Öğretimin temelini oluşturan temel felsefeyi açıklayan genel bir bakış açısıdır. Yaklaşım/model öğretimin nasıl olması gerektiği hakkında öğrenme kuramlarını temele alarak ge-nel görüş bildirir. Öğretim yaklaşımlarının sayısı oldukça fazladır. Örneğin; yapılandırmacılık, tam öğrenme, işbirliğine dayalı öğrenme ve yaşam boyu öğrenme birer yaklaşımdır.

2. Strateji: Amaçlara ulaşmayı sağlayan ve öğren-me ve öğretim yönteminin seçimine yön veren genel bir plan ve tasarımdır. Öğretim stratejisi bir yandan işlenecek dersin genel bir çerçevesini çi-zerken bir yandan da ders esnasında öğretmen ve öğrencilerin rollerini belirler. Öğretim stratejileri üç tanedir; Sunuş yoluyla öğretim, buluş yoluyla öğretim ve araştırma-inceleme yoluyla öğretim.

3. Yöntem: Amaçlara ulaşmak için bilinçli olarak se-çilen ve izlenen düzenli yoldur. Öğrenme ünitesi-nin hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla öğretim stratejisine uygun şekilde kullanılan bir öğretme yoludur. Öğretim yöntemleri beş tanedir: Anlatım, tartışma, örnek olay, problem çözme ve gösterip-yaptırma.

4. Teknik: Bir öğretme yöntemini uygulamaya koy-ma biçimi ya da sınıf içinde yapılan işlemlerin bütünüdür. Teknikler, öğretme biçimini ve yönte-mini uygulamaktır. Öğretim tekniklerinin sayısı çok fazladır. Çünkü dersi farklı tekniklerle işlemek önemlidir. Örneğin; istasyon, soru-cevap, görüş geliştirme, drama, benzetim ve beyin fırtınası bi-rer tekniktir.

5. Taktik: Sınıfta belirli bir konu işlenirken geçen bir kavram ya da ilkenin ne olduğuna ilişkin sorulan soruyu yanıtlarken seçilen kısa yoldur. Çevre ko-şulları üzerine kurulmuş planlı, ayrıntılı ve özel bir eylem planıdır. Örneğin, öğrencilerinin düşünme becerilerini geliştirmek isteyen bir öğretmenin be-yin fırtınası, görüş geliştirme ve altı şapkalı düşün-me gibi teknikleri kullanmaya karar vermesi birer taktiktir. Seçilen taktikler öğretmenden öğretmene farklılık gösterebilir.

KPSS’de Çıkmış SoruBir dersin;• genel çerçevesinin çizilmesinde,

• öğrenci ve öğretmen rollerinin belirlenmesinde

• amacın gerçekleştirilmesine yönelik işlemlerin belir-lenmesinde

aşağıdakilerden hangisi temel belirleyicidir?A) Değerlendirmenin amacıB) Dersin gün içindeki saatiC) Okulun sosyoekonomik şartlarıD) Öğretim stratejisiE) Yıllık çalışma planı

Çözüm: Öğretim stratejisi, dersin kazanımlarına ulaşmak için izlenen genel yoldur. Yani o günkü ders ya da ders saatlerinin işlenişindeki genel çerçeveyi belirler. Ayrıca öğ-retim stratejisi, öğretmen ve öğrencilerin dersteki rollerini belirler. Örneğin sunuş yolu stratejisinde öğretmen aktif, or-ganize edici ve aktarıcı, öğrenciler alıcı rolündeyken, buluş yolu stratejisinde öğretmen rehber, öğrenciler aktif öğrenici rolündedir. Tüm bunlarla birlikte öğretim stratejisi, amacın gerçekleştirilmesine yönelik yöntem, teknik ve araç-gereç-lerin belirlenmesine yön verir. Örneğin sunuş yolu stratejisi kullanılacaksa beraberinde anlatım yöntemi, soru-cevap tekniği ve kavram haritası kullanılabilir. Cevap D

ÖĞRETİM İLKELERİ

Öğretim ilkeleri “hedef ve kazanımlara ulaştıran, doğ-ruluğu bilimsel olarak kanıtlanmış, her yaş ve düzey için genel kabul görmüş öğretim sürecini düzenleme uygulamalarıdır.” Öğretim ilkeleri içeriğin ve ders kitaplarının düzenlenmesinde, öğrenme-öğretme sürecinin planlanması, uygulanması ve değerlendi-rilmesinde önemli rol oynar. Başlıca öğretim ilkeleri şunlardır;

Hedefe görelik (Amaca uygunluk) Öğrenciye görelik (Çocuğa uygunluk) Yaşama yakınlık (Hayatilik) Somuttan soyuta Bilinenden bilinmeyene Kolaydan zora (Basitten karmaşığa) Yakından uzağa Açıklık (Alenilik) Etkin katılım (Aktivite/İş) Güncellik (Aktüalite) Ekonomiklik Bütünlük Sosyallik Bilgi ve becerinin güvence altına alınması

Page 13: Eğitim Bilimleri ÖĞRETİM İLKE YÖNTEMLERİ 1 -TANITIM(1).pdfSUNU Değerli Öğretmen Adayları, Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Eğitim Bilimleri Testinde önemli

5

1. Hedefe Görelik (Amaca uygunluk)

Eğitimin temel gayesi bireyde istendik davranış değişiklikleri oluşturarak hedeflere ulaşmaktır. Hedeflere ulaşmak için amaca hizmet eden ve hedefe ulaşmayı kolaylaştıran uygulamalar dü-zenlenmelidir. Derste ulaşılacak kazanımlar doğ-rultusunda öğrenme-öğretme sürecinin yapılandı-rılmasına hedefe görelik denir. Bu yüzden hedefe uygun düzenlemeler yapmak için öğretmenler ön-celikle hedefin hangi alanda olduğunu (bilişsel, duyuşsal, devinişsel) belirlemeli sonrasında ise hedefin hangi düzeyde olduğunu saptamalı ve buna uygun yöntem/teknikler seçmelidir.

“Denge hareketleri yapar” kazanımı deviniş-sel alanda bir kazanımdır. Dolayısıyla daha çok bilişsel alanda etkili olan anlatım yönte-mi ve hem bilişsel hem de duyuşsal alanda etkili olan tartışma yöntemi bu kazanım için uygun değildir. Öğretmen bu kazanım için devinişsel alanda etkili olan gösterip-yaptır-ma yöntemini seçmelidir.

Görüldüğü gibi hedefe görelik sorularında dikkat edilmesi gereken hedefle, öğretim süreci arasın-daki uyumluluk düzeyidir.

2. Öğrenciye Görelik (Çocuğa uygunluk)Öğretmenlerin öğrenme-öğretme sürecini düzen-lerken öğrencilerin gelişim düzeyi, hazırbulunuş-luğu, ihtiyaç, ilgi, yetenek, beklenti ve bireysel farklılıklarını dikkate alması, öğrenciye görelik il-kesidir. Bu yüzden farklı eğitim düzeylerinde farklı süreçler düzenlenir. Çağdaş eğitim kuramlarına ve programlarına göre öğrenci öğrenme-öğretme sürecinin merkezinde yer almalı, öğretmen öğren-cilere rehberlik etmelidir.

Okul öncesi eğitim çocukları “işlem önce-si dönemde” oldukları için programda dört işlem becerisi ile çözülebilen problemlere yer verilmemesi öğrenciye görelik ilkesi ile ilgilidir ya da okul öncesi dönemde anlatım yöntemi kullanmak yerine oyuna dayalı et-kinliklerle sürecin işlenmesi öğrenci görelik ilkesinin gereğidir. Çünkü bu dönemdeki ço-cuklar dinleyerek öğrenmek yerine yaparak-yaşayarak öğrenme eğilimindedir.

UNUTMA

3. Yaşama Yakınlık (Hayatilik)

Yaşama yakınlık ilkesi, okulda verilen eğitimin gerçek hayatla ilişkilendirilmesi veya gerçek ya-şamda işlevsel olması, işe yaraması anlamına gelmektedir. Bireye ihtiyaç duyduğu gerekli bilgi-lerin öğretilmesi hayatilik ilkesi ile ilgilidir.

Toplama ve çıkarma işlemini öğrenen ço-cuklara performans görevi olarak ebeveyn-leri ile birlikte gittikleri bir markette alışverişi yapma, alınanları hesaplama, ödeme yap-ma ve para üstü alıp-verme ödevinin veril-mesi okulda öğrenilenlerin gerçek yaşamla ilişkilendirilmesine yönelik uygulamalardır.

UNUTMA

4. Somuttan Soyuta

Somuttan soyuta ilkesi, bilgilerin öncelikle çok sa-yıda (özellikle de dokunma duyusu) duyu organı-nı harekete geçirecek şekilde somut, sonrasında soyut olarak öğretilmesidir. Piaget’in zihinsel ge-lişim dönemleri dikkate alındığında işlem öncesi dönem (okul öncesi) ve somut işlemler dönemi (il-kokul) öğrencileri için soyut kavramlar çok anlamlı değildir. Yine Edgar Dale’nin yaşantı konisi dik-kate alındığında çok sayıda duyu organına hitap eden somut öğrenmeler daha kalıcıdır. Dale’ye göre öğrenme somuttan soyuta ve basitten kar-maşığa doğru düzenlenmelidir. Öğrenme-öğret-me sürecini somutlaştırmak için gerçek nesneler, numuneler, modeller, maketler, eşyalar ve nesne-ler kullanılabilir.