Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpocz cia egzaminu.

Uk

ad g

rafi

czn

y ©

CK

E 2

01

3

Miejsce

na naklejk

z kodem

WPISUJE ZDAJ CY

KOD PESEL

EGZAMIN MATURALNY

Z GEOGRAFII

POZIOM PODSTAWOWY

Instrukcja dla zdaj cego

1. Sprawd , czy arkusz egzaminacyjny zawiera 18 stron

(zadania 1 – 29) oraz barwn map . Ewentualny brak

zg o przewodnicz cemu zespo u nadzoruj cego egzamin.

2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym

przy ka dym zadaniu.

3. Pisz czytelnie. U ywaj d ugopisu/pióra tylko z czarnym

tuszem/atramentem.

4. Nie u ywaj korektora, a b dne zapisy wyra nie przekre l.

5. Pami taj, e zapisy w brudnopisie nie b d oceniane.

6. Podczas egzaminu mo esz korzysta z linijki, lupy

i kalkulatora.

7. Barwn map mo esz oderwa , ale po zako czeniu pracy

w ó j do arkusza egzaminacyjnego.

8. Na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL i przyklej

naklejk z kodem.

9. Nie wpisuj adnych znaków w cz ci przeznaczonej

dla egzaminatora.

MAJ 2014

Czas pracy:

120 minut

Liczba punktów

do uzyskania: 50

MGE-P1_1P-142

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

2

Zadania od 1. do 8. wykonaj na podstawie barwnej mapy fragmentu Wy yny

Krakowsko-Cz stochowskiej.

Zadanie 1. (1 pkt) W tabeli podano opisy obiektów wyst puj cych na obszarze przedstawionym na mapie.

Odszukaj na mapie opisane obiekty i wpisz ich nazwy do tabeli.

Opis obiektu Nazwa obiektu

na mapie

Ostaniec krasowy po o ony na wysoko ci 460 m n.p.m.,

przedstawiony w polu mapy C3.

Jaskinia na pó nocnym kra cu Doliny B dkowskiej,

udost pniona do zwiedzania.

Wywierzysko w Dolinie B dkowskiej, znajduj ce si

obok wodospadu.

Zadanie 2. (1 pkt) Na fotografii przedstawiono Filar Pokutników i Filar Abazego – ska y, które tworz bram

do jednej z dolin.

Na podstawie: www.zpkwm.pl

Odczytaj z mapy i podaj nazw doliny, do której wej cie przedstawiono na fotografii.

...........................................................................

Zadanie 3. (1 pkt)

Oblicz ró nic wysoko ci mi dzy szczytem wzgórza Nalipie (AB/4) a dnem Doliny

B dkowskiej po o onym na tej samej szeroko ci geograficznej co szczyt wzgórza. Zapisz

obliczenia.

Obliczenia

Odpowied ...........................................................................

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

3

Zadanie 4. (2 pkt) Na podstawie mapy podaj trzy cechy rodowiska przyrodniczego wskazuj ce na wysokie

walory krajobrazowe dolin: B dkowskiej, Bolechowickiej i Kobyla skiej.

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

3. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 5. (2 pkt) Przedstaw trzy przyrodnicze ró nice mi dzy Dolin B dkowsk a Dolin Kobyla sk .

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

3. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 6. (1 pkt) Czerwony szlak rowerowy na za czonej mapie ma d ugo 62 cm. Oblicz d ugo tego

szlaku w terenie. Zapisz obliczenia.

Obliczenia

Odpowied ...........................................................................

Zadanie 7. (1 pkt) Spo ród podanych nazw form rze by wybierz i podkre l dwie nazwy form krasowych

wyst puj cych na obszarze odpowiadaj cym polom A2 i B2 mapy.

jaskinia kem starorzecze ostaniec wywierzysko

Wype nia

egzaminator

Nr zadania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Maks. liczba pkt 1 1 1 2 2 1 1

Uzyskana liczba pkt

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

4

Zadanie 8. (1 pkt)

Zaznacz proces, który doprowadzi do powstania form krasowych wyst puj cych

na obszarze przedstawionym na za czonej mapie.

A. korazja

B. erozja boczna wód p yn cych

C. wietrzenie fizyczne

D. rozpuszczanie ska przez wod

Zadanie 9. (2 pkt) Na rysunku przedstawiono o wietlenie Ziemi w pierwszym dniu jednej z astronomicznych

pór roku.

Zadanie wykonaj na podstawie rysunku i w asnej wiedzy.

Wpisz obok ka dego zdania liter P, je li zdanie jest prawdziwe, lub liter F, je li jest

fa szywe.

Najd u szy cie w po udnie rzucaj o wietlone przez S o ce przedmioty znajduj ce

si na zwrotniku Kozioro ca. ..........

W miar przesuwania si od bieguna pó nocnego w kierunku bieguna po udniowego

wzrasta d ugo dnia na Ziemi. ..........

Z rysunku wynika, e w Polsce w kolejnych dniach tej astronomicznej pory roku

d ugo dnia b dzie si wyd u a . ..........

Nad równikiem wysoko S o ca w momencie górowania jest wi ksza ni nad

zwrotnikiem Kozioro ca. ..........

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

5

Zadanie 10. (2 pkt) Na fotografiach przedstawiono ska y: bazalt, granit i gnejs.

1 2

3

Na podstawie: www.vendsysselstenklub.dk

a) Wpisz do tabeli, obok podanych rodzajów ska , numer ska y odpowiadaj cej danemu

rodzajowi.

b) Zaznacz poprawne doko czenie zdania.

W ród ska przedstawionych na fotografiach bazalt wyró nia

A. uporz dkowane u o enie sk adników mineralnych.

B. dominacja kwarcu w budowie mineralnej.

C. ma a twardo i atwo obróbki.

D. struktura skrytokrystaliczna.

Wype nia

egzaminator

Nr zadania 8. 9. 10a) 10b)

Maks. liczba pkt 1 2 1 1

Uzyskana liczba pkt

Rodzaj ska y Numer

ska y

magmowa g binowa

magmowa wylewna

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

6

Zadanie 11. (2 pkt)

W tabeli wymieniono zastosowanie wybranych surowców mineralnych w gospodarce.

Zastosowanie surowców Surowce

(wpisz liter )

Uzyskiwane jest z nich aluminium.

S u do produkcji wyrobów ceramicznych.

Wykorzystywane s do produkcji cementu.

Wykorzystywane s do uszlachetniania stali.

Przyporz dkuj surowce do opisów ich zastosowa w gospodarce. Uzupe nij tabel

w a ciwymi literami.

A. i y i gliny

B. boksyty

C. mangan i tytan

D. granity i bazalty

E. wapienie

Zadanie 12. (2 pkt) Poni ej wymieniono g ówne przyczyny niedoborów wody w Polsce.

Stosunkowo niskie, zw aszcza w pasie rodkowej Polski, roczne sumy opadów

atmosferycznych.

Du a zmienno opadów atmosferycznych w roku. Roczne sumy opadów mog by

od 40 do 50% mniejsze (lub wi ksze) od redniej wieloletniej.

Bardzo ma e zasoby wód powierzchniowych przy znacznym ich zanieczyszczeniu

i niskiej zdolno ci magazynowania wody w zbiornikach retencyjnych.

Na podstawie dostarczonych informacji podaj trzy dzia ania, które nale y podejmowa ,

aby ograniczy niedobory wody w Polsce.

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

3. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

7

Zadanie 13. (2 pkt)

Poni ej przedstawiono klimatogramy sporz dzone dla czterech stacji meteorologicznych

po o onych w miejscach o ró nych klimatach.

1 2

3 4

Na podstawie: J. K dzio ka, K. Kocimowski, E. Wo onciej, wiat w liczbach 2013, Warszawa 2013.

Podaj numer klimatogramu, który sporz dzono dla stacji po o onej w miejscu

wyst powania klimatu ródziemnomorskiego. Przedstaw dwie cechy tego klimatu.

Numer klimatogramu .............

Cechy klimatu ródziemnomorskiego:

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Wype nia

egzaminator

Nr zadania 11. 12. 13.

Maks. liczba pkt 2 2 2

Uzyskana liczba pkt

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy 8

Zadanie 14. (2 pkt) Na rysunku przedstawiono rozprzestrzenianie si fali tsunami na Oceanie Spokojnym. Liczby

oznaczaj up yw czasu w godzinach od momentu zaistnienia przyczyny wywo uj cej fal

tsunami.

Na podstawie: M. Graniczny, W. Mizerski, Katastrofy przyrodnicze, Warszawa 2007.

a) dwa obszary, do których fala tsunami dotar a w tym samym czasie.

A. wyspy Japonii

B. Ameryka rodkowa

C. pó nocno-wschodnie wybrze e Australii

D. po udniowe wybrze e Alaski

b) Zaznacz przyczyn fali tsunami, której rozprzestrzenianie si przedstawiono

na rysunku.

A. Wybuch wulkanu na Hawajach.

B. Trz sienie ziemi na zachodnim wybrze u Chile.

C. Trz sienie ziemi w strefie subdukcji u wybrze y Azji.

D. Cyklon tropikalny u wybrze y Ameryki Po udniowej.

Zadanie 15. (2 pkt)

Wymie dwa czynniki ograniczaj ce na wielu obszarach wiata wykorzystywanie

energii s onecznej w energetyce.

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

9

Zadanie 16. (2 pkt) Dla ka dego z wymienionych rodzajów elektrowni podaj przyrodniczy czynnik

sprzyjaj cy jej lokalizacji.

Elektrownia wiatrowa

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Elektrownia geotermalna

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 17. (1 pkt) Obszary zaznaczone na mapie charakteryzuj si wysok na tle wiata g sto ci zaludnienia.

Zaznacz przyrodniczy czynnik, który znacz co wp ywa na g sto zaludnienia

wszystkich obszarów oznaczonych na mapie literami od A do D.

1. Wyst powanie ciep ych pr dów morskich u wybrze y.

2. Po o enie na obszarach nizinnych w deltach du ych rzek.

3. Po o enie na obszarach zasobnych w z o a ropy naftowej.

4. Wyst powanie yznych gleb, korzystnych dla rozwoju rolnictwa.

Wype nia

egzaminator

Nr zadania 14a) 14b) 15. 16. 17.

Maks. liczba pkt 1 1 2 2 1

Uzyskana liczba pkt

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

10

Zadanie 18. (2 pkt)

Na mapie przedstawiono wska nik urbanizacji w Polsce w 2012 roku wed ug województw.

Na podstawie: Ma y Rocznik Statystyczny Polski 2013, Warszawa 2013.

a) Wyja nij, dlaczego poziom urbanizacji w województwie lubelskim i województwie

podkarpackim ró ni si od poziomu urbanizacji w województwie l skim

i województwie dolno l skim.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

b) Na podstawie mapy uszereguj podane województwa wed ug wska nika urbanizacji,

rozpoczynaj c od najni szego. Wpisz do tabeli we w a ciwej kolejno ci numery,

którymi oznaczono województwa.

1. lubuskie 2. warmi sko-mazurskie 3. ma opolskie 4. dolno l skie

Wska nik urbanizacji

najni szy najwy szy

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

11

Zadanie 19. (3 pkt) Na wykresie przedstawiono liczb emigrantów i imigrantów w 2010 r. dla wybranych pa stw

oznaczonych numerami od 1 do 5.

Na podstawie: Rocznik Demograficzny 2012, Warszawa 2012.

a) Zaznacz poprawne doko czenie zdania.

Pa stwa o dodatnim saldzie migracji oznaczono na wykresie numerami

A. 1 i 5. B. 2 i 3. C. 3 i 4. D. 2 i 4.

b) Na wykresie przedstawiono liczb imigrantów, którzy nap yn li do wybranych pa stw

Unii Europejskiej w 2000 r. i 2010 r.

Na podstawie: Rocznik Demograficzny 2012, Warszawa 2012.

Wymie trzy czynniki sprzyjaj ce nap ywowi imigrantów do krajów Unii Europejskiej.

1. ...................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

3. ...................................................................................................................................................

Wype nia

egzaminator

Nr zadania 18a) 18b) 19a) 19b)

Maks. liczba pkt 1 1 1 2

Uzyskana liczba pkt

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

12

Zadanie 20. (2 pkt) W ród poni szych wykresów zamieszczono wykres przedstawiaj cy zmiany wspó czynnika

urodze oraz wykres przedstawiaj cy zmiany wspó czynnika zgonów w pi ciu fazach

rozwoju demograficznego.

Uzupe nij zdanie.

Wykres, na którym przedstawiono zmiany wspó czynnika urodze , oznaczono liter ..............,

natomiast wykres zmian wspó czynnika zgonów oznaczono liter ............... .

Zadanie 21. (2 pkt)

Przedstaw po dwa pozytywne i negatywne skutki spo eczno-gospodarcze wynikaj ce

z mechanizacji prac polowych w rolnictwie.

Skutki pozytywne:

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Skutki negatywne:

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

13

Zadanie 22. (1 pkt)

W tabeli przedstawiono struktur zatrudnienia wed ug rodzajów dzia alno ci w wybranych

województwach Polski oraz warto PKB na 1 mieszka ca w tych województwach

w 2010 roku.

Województwo

Struktura zatrudnienia wed ug rodzajów

dzia alno ci w % pracuj cych ogó em

PKB

na

1 mieszka ca

w z

Rolnictwo,

le nictwo,

rybactwo

Przemys

i budownictwo

Us ugi

2,9 38,0 59,1 39 677

11,4 22,3 66,3 60 359

28,2 20,9 50,9 25 079

Na podstawie: Regiony Polski, Warszawa 2010, 2012.

Uzupe nij tabel nazwami województw. Dobierz je z podanych poni ej.

mazowieckie l skie lubelskie

Zadanie 23. (1 pkt) Na podstawie informacji zawartych w tabeli w zadaniu 22. sformu uj wniosek dotycz cy

wielko ci PKB na 1 mieszka ca i udzia u pracuj cych w III sektorze gospodarki

w podanych województwach.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 24. (2 pkt)

Uzasadnij, podaj c trzy argumenty, konieczno ochrony naturalnych formacji le nych

na wiecie.

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

3. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Wype nia

egzaminator

Nr zadania 20. 21. 22. 23. 24.

Maks. liczba pkt 2 2 1 1 2

Uzyskana liczba pkt

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

14

Zadanie 25. (2 pkt)

Podaj po dwa przyk ady spo eczno-gospodarczych korzy ci i zagro e , które dotycz

krajów s abo rozwini tych i wynikaj z procesów globalizacji na wiecie.

Korzy ci:

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zagro enia:

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 26. (2 pkt) Na wykresie przedstawiono zmiany w wielko ci wydobycia w gla kamiennego w Polsce

w mln ton w latach 1950–2009.

Na podstawie: J. K dzio ka, K. Kocimowski, E. Wo onciej, wiat w liczbach 2013, Warszawa 2013.

Podaj dwie przyczyny zmiany w wielko ci wydobycia w gla kamiennego w Polsce

po 1980 roku.

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

15

Zadanie 27. (2 pkt)

Na fotografiach przedstawiono obiekty o du ych walorach historycznych i turystycznych,

charakterystyczne dla stolic wybranych województw w Polsce.

Fot. 1. Zabytkowy d wig Fot. 2. Fragment fortyfikacji miejskich

Fot. 3. Miejsce pami ci narodowej

Uzupe nij tabel . Wpisz nazw miasta, w którym znajduje si obiekt przedstawiony

na fotografii, oraz nazw województwa, na terenie którego jest on po o ony. Nazwy

miast dobierz z podanych.

Warszawa Pozna Kraków Gda sk Szczecin

Obiekt

(numer fotografii) Miasto Województwo

1

2

3

Wype nia

egzaminator

Nr zadania 25. 26. 27.

Maks. liczba pkt 2 2 2

Uzyskana liczba pkt

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

16

Zadanie 28. (2 pkt)

Na mapie literami od A do D oznaczono wybrane pa stwa Europy.

Podzia polityczny wg stanu na 31.12.2013.

Uzupe nij tabel nazwami pa stw, dla których podano wybrane informacje. Obok

ka dego z pa stw wpisz liter oznaczaj c po o enie pa stwa na mapie Europy.

Informacja Nazwa pa stwa Po o enie

(wpisz liter )

Od 1 lipca 2013 r. jest cz onkiem Unii

Europejskiej.

Stolic pa stwa jest Belgrad, który pe ni

funkcj sto eczn by ej Jugos awii.

Jest cz onkiem Unii Europejskiej

od 2004 r. Pos uguje si walut euro.

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

17

Zadanie 29. (2 pkt)

Na mapie zaznaczono wybrane parki narodowe w Polsce.

Na podstawie: Atlas geograficzny Polski, Warszawa 2007.

a) Zaznacz cech rodowiska przyrodniczego, która jest charakterystyczna dla ka dego

z parków narodowych oznaczonych literami A, B, C.

1. Obszary pierwotnej puszczy.

2. Krajobraz polodowcowy z jeziorami rynnowymi.

3. Lasy porastaj ce wydmy ródl dowe.

4. Tereny podmok e w pradolinie.

b) Wymie , spo ród zaznaczonych na mapie, nazwy dwóch parków narodowych

po o onych na obszarze gór. Podaj litery, którymi oznaczono ich po o enie.

Nazwa parku narodowego Po o enie parku

(wpisz liter )

Wype nia

egzaminator

Nr zadania 28. 29a) 29b)

Maks. liczba pkt 2 1 1

Uzyskana liczba pkt

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Egzamin maturalny z geografii

Poziom podstawowy

18

BRUDNOPIS

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l