EGUTEGIA 2020

NK

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30 31

Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna Ostirala Larunbata Igandea

© I

lust

razi

oa A

ndré

s M

arí

n

U R T A R R I L A

Lucy es una Australopitecus Afarensis que vivió en Etiopía hace 3,5 millones y cuyos restos nos indican que tenía unos 20 años, que tuvo varios partos, que mediría 1,10 m y que pesaría unos 27 kilos y que, aunque ya era bípeda, es decir que su forma de caminar habitual era sobre las piernas, todavía conservaba una gran capacidad para trepar y colgarse de las ramas como demuestran sus brazos robustos.

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30 31

Lucy Etiopian duela 3,5 milioi urte bizi izan zen Australopithecus afarensis bat da. Hezur-aztarnen arabera, 20 urte inguru zituen, zenbait erditze izan zituen, 1,10 m luze zen, eta 27 kilo pisatzen zituen, gutxi gorabehera. Ordurako bipedoa zen, hau da, bi oinen gainean zutik ibili ohi zen, baina, bere beso sendoek erakusten dutenez, artean gaitasun handia zuen zuhaitzetara igotzeko eta adarretatik zintzilikatzeko.

Margaret Conkey eta Janeth Spectorren Arkeologia eta generoa azterketa lanaren argitalpena 1984

1 2

3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16

17 18 19 20 21 22 23

24 25 26 27 28 29© Ilustrazioa Miguel Salvatierra

O T S A I L A

Antzinako Neolitoan, modu sozial eta ekonomiko berriek ekarritako konplexutasun eta dibertsitate gero eta handiagoak ikusten dira, hala nola nekazaritzaren eta abeltzaintzaren mailakako hedapena, eremuaren gaineko ikuspegi berria, populazioen pixkanakako sedentarizazioa edo identitatearen adierazpen berriak edergarrien eta apaingarrien bidez. El Toro kobazuloan (Antequera, Málaga) dauden erregistroek, adibidez, identitateaz, sinesmenez, ikasketaz edo sozializatzeaz hitz egiteko aukera ematen digute (K.a. 5.240-4.800).

Emakumeen Mutilazio Genitalaren aurkako Nazioarteko Eguna

Emakume eta Neska Zientzialarien Nazioarteko Eguna

Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna Ostirala Larunbata Igandea

1

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

25 26 27 28 2923

30

©

Ilust

razi

oa A

ndré

s M

arí

n

2431M A R T X O A

1

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

25 26 27 28 2923

3024

31

Goi Paleolitoan (30.000 - 12.000 B.P.) ehungintzan erabiltzen ziren tresnak ere material organikoz egiten ziren; hortaz, gutxitan gordetzen dira osorik erregistro arkeologikoan. Hala ere, joskintza, saskigintza, ehungintza eta landare-zuntzak edo larru-zerrendak txirikordatzea jasotzen dituzte ikerketek. Esate baterako, hezurrezko orratzak ohikoak dira duela 20.000 urteko aztarnategietan, adibidez, Parpalló haitzuloan (Valentzia).

Emakumeen Nazioarteko Eguna

2003 Arkeologia eta Generoari buruzko 1. Ikastaroa. Granadako Unibertsitatea

Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna Ostirala Larunbata Igandea

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30

© Ilustrazioa Fransesc Ràfols

A P I R I L A

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29

Ampuriasen, K.a. 560-tik aurrera, egiturazko aldaketa oso interesgarriak gertatu ziren, eguneroko bizimoduarekin eta mantenu-jarduerekin lotuta. Etxe barruetan, janaria prestatzearekin eta ehungintzarekin erlazionatutako azpiegiturak (buztinezko plataformek zehaztutako su zirkularrak, kasurako) eta materialak aurkitzen dira. Litekeena da kolonia haren lehen okupatzaile greziarrekin bizi ziren bertako emakumeek egitea lan horiek.

Haurren Esklabutzaren aurkako Nazioarteko Eguna

Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna Ostirala Larunbata Igandea

1 2 3

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30 31M A I A T Z A

queda igualmente refl ejada en diversas fuentes clásicas.

© Ilustrazioa Iñaki Diéguez y Esperanza Martín

Ehungintzaren garrantzia iberiar gizarteen erregistro arkeologikoetan berretsi da, esaterako, Puente Tablaseko oppidumeko etxe batzuetan (Jaén, K.a. V-III mendeen artean), ehungintzarekin erlazionatutako elementuak erakusten baitituzte, bai genero- eta estatus-ikur moduan, bai nesken hezkuntzarako elementu gisa. Ekoizpen horren garrantzia zenbait iturri klasikoetan ere islatzen da.

1949 Simone de Beauvoirren Bigarren sexua lanaren argitalpena

Emaginen Nazioarteko Eguna

Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna Ostirala Larunbata Igandea

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30© Ilustrazioa ªRU-MOR

E K A I N A

Mendebaldeko komunitate feniziarrak Lebanteko jendearen diasporaren eta bertako taldeen zein Mediterraneoko beste jendearen arteko mestizaiaren emaitza dira. K.a.V. mendetik aurrera, komunitate mendebaldar horietako ondorengoei punikoak deitzen zaie. Familia-taldeek beren ekonomia eta bizi soziala egituratzen zuten, lankidetzako estrategiak erabilita. Haietan, gizonen eta emakumeen lana, bi sexutako gazteena eta neska-mutilena ezinbestekoa zen beren familien eta komunitatearen ongizaterako.

Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna Ostirala Larunbata Igandea

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30 31

© I

lust

razi

oa

An

dré

s M

arí

n

U Z T A I L A

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30 31

Landatzeko eta uzta biltzeko lanak zeregin-sail baten hasiera dira; haien artean daude haizatzea, alea garbitzea eta ehoketa. Jarduera horietan emakumeek parte hartzen zutela onartu arren, denbora luzez gutxietsi egin da dakarten lan fisikoa. Los Millares herriaren inguruan, Kobre Aroan (K.a. 3.200-2.200), uzta taldean biltzea ohiko lana zen.

Emakume Beltzen eta Jatorri Afrikarra dutenen Nazioarteko Eguna

Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna Ostirala Larunbata Igandea

1 2

3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16

17 18 19 20 21 22 23

25 26 27 28 29 30© Miguel Salvatierra Ilustrazioa

2431

A B U Z T U A

Antzinako Neolitoan, zeramikagintzaren ezaugarria da pasten eta koipegabetzaileen konposizioan dagoen dibertsitatea, ekoizpen-prozesu desberdinen ondoriozkoa. Ikuspegi teknologikotik, hainbat buztingintza-tradizio identifika daitezke, lehengaien eta tekniken erabileran oinarrituta. Ikasketa bidez transmititzen ziren, ezagutza teknologikoa ez ezik, baita identitatearekin erlazionatutakoa ere (El Toroko haitzuloa, Antequera, Málaga. K.a. 5.240 - 4.800).

Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna Ostirala Larunbata Igandea

1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27

28 29 30

© Ilustrazioa ªRU-MOR

I R A I L A

1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27

28 29

Jarduera erlijiosoak eta errituak funtsezkoak ziren komunitate feniziar eta punikoen bizitzetan (K.a. 825 - 200). Uzta onak erdiestea, itsasaldi lasaiak izatea, gerren, hondamendien, izurriteen eta gaitzen ondorioetatik babesa lortzea, familiaren iraupena bermatuko zuten haurdunaldi eta erditze seguruak lortzea ziren eguneroko kezka nagusiak.

Emakume Indigenaren Nazioarteko Eguna

Sexu-esplotazioaren eta Pertsonen Salerosketaren aurkako Nazioarteko Eguna

Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna Ostirala Larunbata Igandea

1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31

1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31U R R I A

© Andrés Marín Ilustrazioa

Ehungintza zenbait lan-prozesuk osatzen dute, landare- eta animalia-zuntzak lortzetik, irutea hasi, eta ehuntzea, batzuetan tindatzea eta jantziak egiteraino. Kobre Aroko erregistro arkeologikoan (K.a. 3.200-2.200) jarduera horren lekukotza ematen duten ehungailuen pisuak, topeak, orratzak eta eztenak daude. Jarduera horrek, jakintzaz eta esperientziaz betetako teknologia konplexu bat ez ezik, berekin dakar identitate sozialen adierazpena ere, ehun, kolore eta diseinu desberdinen erabileraren bitartez.

Landa Inguruko Emakumearen Nazioarteko Eguna

Neskatoen Nazioarteko Eguna

Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna Ostirala Larunbata Igandea

1

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

24 25 26 27 28 29© Ilustrazioa Iñaki Diéguez

2330

A Z A R O A

Janarien eta edarien kontsumo errituala jarduera sozial bihurtu zen, komunitateko gertakari esanguratsuei lotuta, familiako norbaiten heriotza, adibidez. Cerro de los Vientos nekropoliko erregistroan ikusten den moduan (Jaen, K.a. VII mendearen amaieran), ekintza horietako parte-hartze soziala oroitzapen-errituen bitartez betikotu zen; haietan, hileta-otorduan baliatutako elementuak erabilezin bihurtu, eta hobi batean ezkutatzen ziren.

Espainian Arkeologia eta Emakumeei buruzko 1. Saioa, Arkeologia Teorikoari buruzko Bileran. Santiago de Compostela 1992

Emakumeen aurkako Indarkeria Ezabatzeko Nazioarteko Eguna

Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna Ostirala Larunbata Igandea

1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27

28 29 30 31

© Andrés Marín Ilustrazioa

A B E N D U A

1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27

28 29 30 31

Goi Paleolitoko komunitateetan (30.000 - 12.000 B.P.), edergarri pertsonalak pentsamendu sinbolikoaren adierazpena dira. Elementu horiek prestatuta daude zintzilikatzeko, lotzeko edo josteko: hezurrak, hortzak eta maskorrak zuloekin, batzuetan apainduta, eta, askotan, okre gorriz margotuta. Haien esanahia lotuta egongo zen zeramatzaten pertsonen harreman pertsonaletara, talde-harremanetara eta harreman sozialetara.

1952 Emakumeen Eskubide Politikoei buruzko Konbentzioa

1979 Emakumeen aurkako Bereizkeria era guztiak Ezabatzeari buruzko Konbentzioa

Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna Ostirala Larunbata Igandea

Iberiar gizarteak. Ehungintza, sozializazioa eta ikasketa.

©

Ilu

str

azi

oa E

spera

nza

Mart

ín e

Iñaki

Dié

guez

Testuak: Pastwomen team - Itzulpena euskarara: Ana Galarraga Aiestaran

Ilustrazioak:Iñaki Diéguez, Andrés Marín, Esperanza Martín, Francesc Ràfols, Mª del Carmen Ruiz ªRU-MOR eta Miguel Salvatierra

Babeslea (k):

1 2 3

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30 31

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30 31

1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30

1 2

3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16

17 18 19 20 21 22 23

25 26 27 28 29 30

1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27

28 29 30

1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31

1

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

25 26 27 28 29

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30

1 2 3

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30 31

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30 31

U R TA R R I L A O T S A I L A M A R T X O A A P I R I L A

2431

M A I AT Z A E K A I N A U Z TA I L A A B U Z T U A

I R A I L A U R R I A A Z A R O A A B E N D U A

2431

2330

2 0 2 1

1 2 3

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30 31

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30 31

1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30

1 2

3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16

17 18 19 20 21 22 23

25 26 27 28 29 30

1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27

28 29 30

1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31

1

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

25 26 27 28 29

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30

1 2 3

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30 31

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30 31

2431

2431

2330

2 0 2 1

As At Az Og Or La IgAs At Az Og Or La IgAs At Az Og Or La IgAs At Az Og Or La Ig

As At Az Og Or La IgAs At Az Og Or La IgAs At Az Og Or La IgAs At Az Og Or La Ig

As At Az Og Or La IgAs At Az Og Or La IgAs At Az Og Or La IgAs At Az Og Or La Ig