Eğitim Ekonomisi

Kamu Ekonomisi Kamu ekonomisinin varlık nedeni

nedir? Milli ekonomi içinde piyasa ekonomisi

dışında neden ayrı bir kamu ekonomisine ihtiyaç duyulur?

Should the goverment own and run the railways?

Kamu Ekonomisi Piyasa Başarısızlığı

› Dışsallıklar› Kamu Malları› Doğal Tekeller

Tatmin edilmesi halinde toplumun tümüne yarar sağlayan ihtiyaçlara sosyal ihtiyaçlar denir.

Sosyal ihtiyaçlar toplumsal mal ve hizmet üretimi ile tatmin edilir.

Devlet anlayışında yaşanan değişimler kamu hizmetlerinin sunumunda etkili olmuştur.

Devlet yapmış olduğu kamu hizmetlerini vergiler yolu ile finanse eder.

Toplumsal (Kollektif )Mal ve Hizmetler Yarı Toplumsal Mal ve Hizmetler Özel Mal ve Hizmetler Erdemli Mal ve Hizmetler

Toplumsal ihtiyaçları karşılamaya yöneliktirler Faydalarının toplum bireyleri arasında

bölünemez ve toplum bireyleri faydasından yoksun bırakılamaz

Bireylet tüketimlerinde birbirlerine rakip değildirler

Piyasada alınıp satılamazlar Üretim ile ilgili kararlar siyasi süreç içinde

alınır.

Topluma faydaları toplumsal mal hizmetlerdeki gibi, bireysel faydaları ise özel mal ve hizmetlerdeki gibi olan mallar

YTM yararlananlara direkt yararları yanında, toplum üyelerine olan marjinal ya da ek katkılarıdır.

YTP nitelik olarak piyasa tarafından üretilebilir ancak;› Toplum açısından taşıdığı önem› Toplumsal faydası› Yeterince üretilemezler ise

yaratacakları toplumsal maliyetler

Devlet tarafından da üretilme nedenidir.

"...Toplumumuzu hakikat hedefine, mutluluk hedefine ulaştırmak için iki orduya ihtiyaç vardır: Biri vatanın hayatını kurtaran asker ordusu, öteki milletin geleceğini yoğuran irfan ordusu”

Faydaları toplum bireyleri arasında bölünebilir

Piyasa koşulları içinde ve üretici kararı ile üretilir

Fiyat mekanizması içinde tüketilir Kamu bazen özel ve pazarlanabilir

malları üretimi ile ilgilenmek zorunda kalabilir,› Özel sektör doğal tekel veya dışsal fayda

nedeniyle optimal düzeyde üretim yapamayabilir . Elektrik, su ve doğalgaz

Gerek toplumsal gerekse bireysel açıdan özellikli ve öncelikli mal ve hizmetler.

Bedelsiz olarak devlet tarafından sunulur veyapiyasa fiyatının altında pazarlanır.

Finansmanı vergiler tarafından karşılanır. Kamu sağlık tesisleri, sakatların sosyal açıdan

korunmaları, yaşlı ve kimsesizlere devlet tarafından yardım edilmesi.

Dışsallıklar Bir ekonomik birimin faaliyetleri

dolayısıyla diğer ekonomik birim veya birimler üzerinde dolaylı olarak görülen olumlu veya olumsuz etkidir.

Bir tüketim veya üretim faaliyetine bağlı olarak diğer üretim veya tüketim faaliyeti üzerinde ortaya çıkmaktadır.

Dışsallıklar Externalities create a market failure,

that is, a competitive market does not yield the socially efficient outcome.

Alfred Marshall (1842 – 1924) Herhangi mal veya hizmet

piyasalarında endüstrilerin yoğunlaşması sonucunda, endüstriye yeni giren firma, önceki firmaların ortalama üretim maliyetlerinde bir azalmaya neden olur

Dışsallıklar Herhangi bir faaliyet gerçekleştiği zaman

bu faaliyeti gerçekleştiren kişi ve kuruluşlara olan faydası yanında, diğer kişi ve kuruluşlara da fayda sağlıyor ise buna “dışsal ekonomi” denir.

Dış fayda, dış kazanç Dışlanamaz ve fiyatlandırılamaz Dış zarar, dış kayıp, dışsal ekonomisizlik

Dışsallık Tipleri Üreticiden Üreticiye Üreticiden Tüketiciye Tüketiciden Üreticiye Tüketiciden Tüketiciye

Dışsallıklar Externalities

› External costs of production MSC > MC

› External benefits of production MSC < MC

› External costs of consumption MSB < MB

› External benefits of consumption MSB > MB

Dışsallıklar Devletin dışsal ekonomiye iki yönlü etkisi

olabilir 1. Devlet bu ürünü bizzat kendi üretebilir 2. Üretim faaliyetlerine dolaylı etki

edebilir› 1. Pozitif dışsal ekonomilerde, üretimin

devamı için sübvansiyon verebilir› 2. Negatif dışsal ekonomilerde düzenleyici

vergi önlemini alabilir.

Bir ekonomik birimin faaliyetleri dolayısıyla diğer ekonomik birim veya birimler üzerinde dolaylı olarak görülen olumlu veya olumsuz etkidir.

Bir tüketim veya üretim faaliyetine bağlı olarak diğer üretim veya tüketim faaliyeti üzerinde ortaya çıkmaktadır.

Herhangi bir faaliyet gerçekleştiği zaman bu faaliyeti gerçekleştiren kişi ve kuruluşlara olan faydası yanında, diğer kişi ve kuruluşlara da fayda sağlıyor ise buna “dışsal ekonomi” denir.

Dış fayda, dış kazanç Dışlanamaz ve fiyatlandırılamaz Dış zarar, dış kayıp, dışsal ekonomisizlik

Üreticiden Üreticiye Üreticiden Tüketiciye Tüketiciden Üreticiye Tüketiciden Tüketiciye

Bireylerin kolektif mallardan yararlanma imkânı ile satın alma gücü arasında doğru orantılı bir iliş-ki olmamasının nedeni aşağıdakilerden hangisi-dir?

A) Adil bir gelir dağılımı yaratmaya yönelik talep B) Bireylerin sadece kendi ihtiyaçlarına yönelik mal

ve hizmet talep etmeleri C) Bütün bireylerin oy hakkına sahip olmaları ve

ihtiyaçları doğrultusunda mal ve hizmet talep et-meleri

D) Bireylerin farklı ekonomik güçlere sahip olmalarına karşılık eşit oy hakkına sahip olmaları

E) Sadece belirli bir gelir düzeyindeki kişilerin kamu mal ve hizmetlerinden yararlanması

Aşağıdakilerden hangisi kamu hizmetlerinin mali-yetini belirleyen unsurlardan biri değildir?

A) Hizmetlerden yararlananların sayısı B) Hizmet sunulan alanın genişliği C) Sunulan hizmet miktarı D) Hizmet üretiminde kullanılan teknoloji E) Toplanan vergiler

Erdemli - erdemsiz mallarla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Belirli kalite koşullarını sağlayan mallar erdemli, düşük kalitede sunulan kamu malları ise erdemsiz olarak adlandırılır.

B) Devlet tarafından daha etkin sunulan mallar erdemli, devlet tarafından etkin sunulamayan mallar ise erdemsiz mallardır.

C) Toplum tarafından beğenilen kamu malları erdemli, beğenilmeyen mallar ise erdemsiz mallardır.

D) Erdemli - erdemsiz mallarda devlet müdahalesi olmadığı takdirde bir kısım mala karşı tercih çarpıklığı ortaya çıkabilir.

E) Erdemli - erdemsiz mallar ayrımı tamamen kişilerin öznel tercihleri ile belirlenir.

Dışsallıklarla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Üretim veya tüketim sürecinde ortaya çıkabilirler.

B) Kaynak dağılımında etkinliğin bozulmasına yol açarlar.

C) Neden oldukları fayda ve zararlar piyasa dışıdır.

D) Pozitif veya negatif olabilirler. E) Pazarlanabilirler.

Kamu iktisadi teşebbüslerinin yaptıkları harcamalarla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Mülkiyeti Devlete ait olduğu için yaptıkları harcamaların konsolide bütçeden yapılan harcamalardan farkı yoktur.

B) Ürettikleri mal ve hizmetler açısından özel kesimdeki firmalardan farklı olmadıklarından, yaptıkları harcamalar hiçbir şekilde kamu harcaması sayılamaz.

C) Bu girişimler başa baş noktasında faaliyet gösterdiklerinden ek bir harcamadan söz edilemez.

D) Devletin bu girişimler aracılığıyla piyasada ek talep yaratması hâlinde yaptıkları harcamalar kamu harcamalarına benzer.

E) Bu girişimler harcama yapmaktan çok mal ve hizmet ürettiklerinden yaptıkları harcamalar önemsizdir.

Aşağıdakilerden hangisi kamu kesimini özel kesimden ayıran özelliklerden biri değildir?

A) Kamusal mal ve hizmet sunulması B) Sunulacak mallarda arz ve talep

koşullarının belirleyici olması C) Üretimin bürokrasi aracılığıyla

gerçekleştirilmesi D) Finansmanının vergilerle yapılması E) Sunulacak mal ve hizmet miktarının

siyasal karar mekanizmasınca belirlenmesi

Aşağıdakilerden hangisi bir ekonomide dışsal ekonomiler söz konusu olduğunda ortaya çıkabilecek sonuçlardan biri değildir?

A) Olumsuz dışsallıklarda fazla üretimin ortaya çıkması

B) Dışsallıklarda eksik veya fazla üretimin ortaya çıkması

C) Olumsuz dışsallıklarda marjinal sosyal maliyetin marjinal özel maliyeti aşması

D) Olumlu dışsallıklarda marjinal sosyal faydanın marjinal özel faydadan büyük olması

E) Olumsuz dışsallık yaratan firmaların marjinal sosyal maliyetin marjinal sosyal faydaya eşit olduğu yerde üretim yapmaları

Kamu hizmetlerinin maliyetleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Devletin girdi talebini artırması girdi fiyatlarının düşmesine neden olur.

B) Saf kamusal malların sunumunda hizmetten yararlananların sayısının artması maliyetlerde artışa yol açar.

C) Yarı kamusal malların sunumunda hizmetten yararlananların sayısının artması maliyetleri değiştirmez.

D) Hizmet sunulan alanın genişlemesi toplam maliyeti azaltır.

E) Hizmet üretim teknolojisi kamu hizmetlerinin maliyet yapısını doğrudan etkiler.