Egipatska državaStaro Carstvo

Staro carstvo ili Stara država je naziv koji se obično daje periodu 3. milenijuma p.n.e. kada je Egipat dostigao svoj prvi

kontinuirani vrhunac u razvoju civilizacije i drugim dostignućima. To je bio prvi od tri tzv. perioda "Kraljevstva" , koji označavaju zenit drevne civilizacije u Dolini Nila (drugi su

Srednje kraljevstvo i Novo kraljevstvo ili carstvo). Staro kraljevstvo je sledio period nejedinstva i relativnog kulturnog

nazadovanja koji egiptolozi nazivaju Prvi prelazni period Egipta.Kraljevska prestolnica Egipta za vrijeme Starog

kraljevstva se nalazila u Memfisu gde je Djoser ustoličio svoj dvor.U III milenijumu p.n.e. vlast faraona prostirala se od delte na severu do prvog katarakta Nila na jugu.Menes, ujedinitelj Egipta, postavio je temelje drzave –cinovnicki aparat i popis

zemljisnih poseda.Veruje se da je on uveo nilometre-kamene ploce sa urezanim podeocima,pomocu kojih se pratio vodostaj

Nila.

VLADAJUCI SLOJ CINILI SU SVESTENICI,PRIPADNICI LOKALNOG

PLEMSTVA I DVORSKI SLUZBENICI.DRUGOM SLOJU PRIPADALI SU PISARI,ZANATLIJE I TRGOVCI.TRECEM

NAJBROJNIJEM SLOJU PRIPADALI SU SELJACI.ROBOVI U EGIPTU SU

UGLAVNOM BILI STRANCI-RATNI ZAROBLJENICI.

Raslojavanje drustva

EGIPCANI SU ZIVELI NA OBALAMA REKE NIL ILI UZ KANALE KOJI SU SE OD NJE

GRANALI.OBLAST UZ NIL ZVALA SE KEMET,CRNA ZEMLJA,PO PLODONOSNOM TAMNOM MULJU KOJI JE OMOGUCAVAO UZGOJ USEVA.BEZ TE RODNOSTI, NE BI NI BILO CIVILIZACIJE U EGIPTU.OD DREVNIH

VREMENA PA DO DANASNJIH DANA,NACIN ZIVOTA TAMOSNJEG STANOVNISTVA

UGLAVNOM JE ZAVISIO OD KORISTI KOJU SU USPEVALI DA IZVUKU IZ TE PRIRODNE

BLAGODATI.

Na obalama Nila

BOGATSTVA KOJA SU SE SLIVALA U DRZAVNU KASU OD POREZA I SINAJSKIH RUDNIKA VLADARI SU KORISTILI

ZA GRADNJU PALATA I GROBNICA. STARO KRALJEVSTVO SE ČESTO NAZIVA “DOBA PIRAMIDA“.NAJPOZNATIJE

PIRAMIDE,JEDNO OD SEDAM SVEDSKIH CUDA, NALAZE SE U MESTU GIZA U BLIZINI KAIRA.NAJVISA

SAGRADJENA JE OKO 2700 GODINE P.N.E., ZA FARAONA KEOPSA,A DRUGE DVE ZA FARAONE KEFRENA I

MIKERINA.EGIPCANE JE UZASAVALA POMISAO DA BI JEDNOG DANA NJIHOV SVET MOGAO DA

NESTANE.VEROVANJE U ZAGROBNI ZIVOT JEDNO JE OD OSNOVNIH OBELEZJA EGIPATSKE RELIGIJE.

Izgradnja piramida u Gizi

POKOJNIKA BI ODNOSILI NA MESTO ZVANO LEPA KUCA, GDE SE OBAVLJALO BALSAMOVANJE.NACINILI BI REZ NA NJEGOVOJ LEOJ STRANI NOZEM SA SECIVOM OD KREMENA I VADILI ZELUDAC,CREVA,JETRU I PLUCA.NJIH BI ZATIM SUSILI I SMESTALI U NAROCITE POSUDE ZVANE KANOPE.UKLANJALI BI I MOZAK, ALI CRCE SU OSTAVLJALI NA MESTU DA BI MOGLO BITI IZMERENO U ZAGROBNOM SVETU.POSLE TOGA,TELO BI POKRIVALI KRISTALIMA TVARI ZVANE NATRON,KOJA GA JE CUVALA OD TRULJENJA; I PUNILI GA SUVOM MATERIJOM POPUT LISCA ILI STRUGOTINE.NA KRAJU BI GA OBMOTAVALI LANENIM ZAVOJIMA.

Pripreme za grobnicu

KRAJEM III MILENIJUMA P.N.E. VLAST FARAONA JE OSLABILA,EGIPTOM SU ZAVLADALI GLAD I

NEMASTINA USLED VELIKIH SUSA.SIROTINJA JE POCELA DA DIZE POBUNE,A PLEMSTVO ODBIJA POKORENOST FARAONU.ZEMLJU JE ZAHVATIO GRADJANSKI RAT.TESKO STANJE JE BILO U DELTI KOJOM SU ZAGOSPODARILA NOVOPRIDOSLA NOMADSKA PLEMENA „AZIJATI“.JEDINSTEVA

DRZAVA SE RASPALA,A DOLINOM NILA ZAVLADALI SU LOKALNI VLADARI SVAKI U SVOJOJ OBLASTI.

Kriza i raspad drzave

VLADAR EGIPTA NE SAMO DA JE BIO NAJMOCNIJA I NAJZNACAJNIJA LICNOST U ZEMLJI VEC SU GA

SMATRALI I BOGOM.NJEGOVO DOSTOJANSTVO OZNACENO JE RECJU FARAON-STO JE POJAM KOJI JE

POTEKAO IZ OBICAJA DA SE O KRALJU GOVORI SA POSTOVANJEM KAO O „VELIKOJ KUCI“, MISLECI PRI

TOM NA DVORAC U KOJEM JE ZIVEO.I KRALJICA EGIPTA BILA JE BOGINJA,ALI SA TITULOM „VELIKA

KRALJICA SUPRUGA“.SLUCAJEVI DA ZENA UPRAVLJA EGIPTOM KAO PUNOPRAVNI VLADAR BILI SU

RETKI.FARAON, PEPI II, JE NAJDUZE VLADAO-NA PRESTO JE DOSAO KAO SESTOGODISNJI DECAK, A 94

GODINA KASNIJE, KADA JE PRESAO STOTU,JOS JE VLADO ZEMLJOM.

Cuveni faraoni

PRVI SLAVNI FARAON STAROG KRALJEVSTVA BIO JE DJOSER (2630–2611 P.N.E.) IZ TREĆE DINASTIJE, KOJI JE

NAREDIO IZGRADNJU PRVE PIRAMIDE (STEPENASTA PIRAMIDA) U MEMFIŠKOJ NEKROPOLI SAQQARI.

VAŽNA LIČNOST U DOBA DJOSEROVE VLADAVINE JE BIO NJEGOV VEZIR IMHOTEP, KOJI JE NADGLEDAO

IZGRADNJU TE NEKROPOLE.U TOJ ERI SU NEZAVISNE EGIPATSKE DRŽAVE POSTALE POZNATE TEK KAO NOME KOJIMA JE VLADAO FARAON. ISTOVREMENO SU BIVŠI VLADARI SVEDENI NA GUVERNERE I PRISILJENI RADITI

NA PRIKUPLJANJU POREZA. DREVNI EGIPĆANI SU U OVO DOBA VEROVALI KAKO IM FARAON MOŽE

OSIGURATI GODIŠNJE POPLAVE NILA O KOJIMA JE OVISILA ŽETVA.

Pocetak:Treca dinastija

STARO KRALJEVSTVO I NJEGOVA VLADARSKA MOĆ SU SVOJ VRHUNAC DOSEGLI POD ČETVRTOM DINASTIJOM, KOJA JE ZAPOČELA SA SNEFERUOM (2575–2551. PNE.). KORISTEĆI VIŠE KAMENJA NEGO IJEDAN DRUGI FARAON, ON JE SAGRADIO TRI PIRAMIDE: TAJANSTVENU PIRAMIDU U MEIDUMU (NEUSPELU), SLAVNU ZAKRIVLJENU PIRAMIDU U DAHSHURU (JOŠ JEDAN NEUSPEH) I MALU CRVENU PIRAMIDU, TAKOĐE U DASHURU.SNEFERUA JE NASLIEDIO NJEGOV SLAVNI SIN KHUFU (2551–2528. PNE.), KOJI JE SAGRADIO VELIKU PIRAMIDU U GIZI. KASNIJA EGIPATSKA LITERATURA GA OPISUJE KAO OKRUTNOG TIRANINA KOJI JE NAMETNUO PRISILNI RAD SVOJIM PODANICIMA KAKO BI DOVRŠIO PIRAMIDU. NAKON KHUFUOVE SMRTI NJEGOVI SINOVI DJEDEFRA (2528–2520. PNE.) I KHAFRA (2520–2494. PNE.) .NOVA OTKRIĆA SUGERISU KAKO JE SFINGU MOŽDA SAGRADIO DJEDEFRA KAO SPOMENIK KHUFUU. KASNIJI KRALJEVI ČETVRTE DINASTIJE SU BILI KRALJ MENKAURA (2494–2472. PNE.), KOJI JE SAGRADIO NAJMANJU PIRAMIDU U GIZI I SHEPSESKAF (2472–2467. PNE.).

Zlatno doba:Cetvrta dinastija

PETA DINASTIJA JE POČELA S USERKHAFOM (2465–2458. PNE.), KOJI JE ZAPOČEO REFORME KOJE ĆE OSLABITI FARAONA

I CENTRALNU VLAST. NAKON NJEGOVE VLADAVINE SU ZAPOČELI GRAĐANSKI RATOVI JER MOĆNI NOMARSI

(REGIONALNI GUVERNERI) VIŠE NISU PRIPADALI KRALJEVSKOJ PORODICI. GRAĐANSKI RAT JE DOVEO DO SLABLJENJA

JEDINSTVA DRŽAVE I NJENE UPRAVE, TE DOVEO DO GLADI. ALI REGIONALNA AUTONOMIJA I GRAĐANSKI RATOVI NISU BILI

JEDINI RAZLOG OPADANJA. MASIVNI GRAĐEVINSKI PROJEKTI ČETVRTE DINASTIJE SU PREMAŠILI FINANCIJSKE I

DEMOGRAFSKE KAPACITETE DRŽAVE, TE TAKO U KORENU OSLABILI CARSTVO.KONAČNI UDARAC JE PREDSTAVLJALO NAGLO I KRATKOTRAJNO ZAHLAĐENJE U REGIJI KOJE JE

DOVELO DO DRASTIČNOG SMANJENJA PADAVINA IZMEĐU 2200. I 2100. PNE., TE TAKO SPREČILO NORMALNO PLAVLJENJE

NILA. REZULTAT SU BILE DECENIJE GLADI I HAOSA.

Opadanje i propast: V-VIII dinastija

Stari Egipćani su razvili brojne nauke kao što su algebra, geometrija, astronomija i

medicina. Starim Egipćanima su perike od ljudske

kose ili ovčje vune služile kao ukras. Nosili su ih i muškarci i žene, na svečanostima i zvaničnim dužnostima. Tokom gozbe na

perike su se stavljali kupe mirišljave masti koje bi se postepeno topile i rashladjivale

lice i telo.

Sfinga predstavlja telo Lava i glavu faraona. Arheolozi i egiptolozi danas

veruju kako je nekad tamo stajala prava glava Lava. Sfingina glava gleda na istok, a neki moderni

istraživači tvrde da ona predstavlja sazviježđe Lava s najsjanijom

zvezdom Regulus u njenim grudima.

Faraonska grobnica Piramide

Autor: Aleksandra Maričić I4