een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie
DESCRIPTION
Rotterdam, 10 december 2013TRANSCRIPT
![Page 1: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/1.jpg)
Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie
Jan Rotmans
Rotterdam, 10 December 2013
www.twitter.com/janrotmans
![Page 2: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/2.jpg)
We leven niet in tijdperk van verandering
maar in een verandering van tijdperken
![Page 3: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/3.jpg)
Kantelperiode
periode waarin heel veel tegelijk verandert
is zeldzaamheid in de geschiedenis
voorbeeld: eind 19de eeuw
moderniseringsproces fundament Nederland
onderwijs, kiesrecht, zorg, sociale opbouw
![Page 4: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/4.jpg)
Indicaties voor Kantelperiode
-collectief unheimisch gevoel dat verandering in lucht hangt
-chaos door turbulentie, instabiliteit en onzekerheid
-enorme dynamiek van onderop, nieuwe macht van onderop
-geen duidelijke richting, weinig inzicht en overzicht
-creatieve mensen breken door het systeem heen
-steeds meer conflicten tussen bestaande en nieuwe orde
![Page 5: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/5.jpg)
25 jaar
DoorontwikkelingsfaseVoorontwikkelingsfase
25 jaar
Transitie naar Samenleving 3.0
Horizontaal
Decentraal
Bottom-upKa
ntel
perio
de Verticaal
Centraal
Top-down
Tijd
O
pbou
w va
n du
urza
me
sam
enle
ving
We zitten hier
![Page 6: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/6.jpg)
Kantelfase
energiebedrijven vallen om
massale ontslagen in thuiszorg
welzijnsorganisaties verdwijnen
bouwbedrijven saneren op grote schaal
![Page 7: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/7.jpg)
Opbouw en Afbraak
veel branche-organisaties verdwijnen
veel belangenbehartigers verdwijnen
veel sectorvertegenwoordigers verdwijnen
3 van de 5 organisaties zullen sneuvelen
![Page 8: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/8.jpg)
Evolutionaire Revolutie
silo’s worden afgebroken
nieuwe instituties ontstaan
mensen breken door structuren heen
![Page 9: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/9.jpg)
Paradigma Wisseling
oude wereldbeeld nieuwe wereldbeeld
exploitatiemodel co-operatiemodel
economisch rendement maatschap. rendement
lineaire processen kringlopen
waarde ontlenen waarde creëren
zelfredzaam samenredzaam
![Page 10: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/10.jpg)
Samenleving kantelt
oude, verticale instituties lopen op hun einde
vakbonden, omroepen, kerken, milieuorganisaties, politieke partijen
nieuwe, horizontale verbanden ontstaan
gemeenschappen, coöperaties, sociale & fysieke netwerken
Opbouw en Afbraak
![Page 11: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/11.jpg)
Waar zien we die verandering?
energie van centraal, fossiel naar decentraal duurzaam
welzijn van zorgen voor naar zorgen dat
bouw van aanbod & product naar vraag & dienst
zorg van doelmatig & efficiënt naar mensgericht
![Page 12: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/12.jpg)
Samenleving 3.0
do it ourselves society
samenleving van onderop
participatiesamenleving
burgerkracht sociaal doe het zelven
![Page 13: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/13.jpg)
GezondheidsZorg
![Page 14: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/14.jpg)
Kernprobleem in de Zorg
Systeemwaarden Menswaarden
doelmatigheid aandacht / tijd
efficiency vertrouwen
controle, beheersing ruimte
regelzucht keuzevrijheid
kosten / baten kwaliteit
![Page 15: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/15.jpg)
Persistente Probleem in Langdurende Zorg
mens en systeem zijn vervreemd van elkaar
verbroken verbindingen tussen:
lichaam en geest
management en werkvloer
financiering en inhoud
gezondheid en welzijn, arbeid, sport
zorgverlener en verzorgde
![Page 16: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/16.jpg)
Verbroken Verbinding
relatie tussen zorgverlener en zorgvragervertrouwen, intimiteit, passie, aandacht, bezieling
is verworden tot
relatie tussen leverancier en cliëntkosten, doelmatigheid, budget, efficiency, afrekening
![Page 17: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/17.jpg)
Verbroken Verbinding
Systeem is belangrijker geworden dan Mens
vandaag is belangrijker morgen
cijfers belangrijker dan mensen
![Page 18: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/18.jpg)
Systeemvernieuwing is nodig
in de langdurende zorg
![Page 19: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/19.jpg)
Uitgangspunten van Zorg 3.0
mensgericht
menslievend
vanuit eigen kracht
in eigen omgeving
samenredzaam
met bescherming van kwetsbare mensen
![Page 20: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/20.jpg)
Voorbeelden van Zorg 3.0
Buurtzorg
brengt verpleging en verzorging weer bij de mensen
zelfsturende buurtzorgteams: verpleegkundigen ziekenverzorgenden
zorg op maat in buurt op basis van behoeften zorgvrager
integratie in netwerk van zorgvrager (gezin, vrienden, buurt)
platte, horizontale organisatie met nauwelijks managers
![Page 21: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/21.jpg)
Onderwijs
![Page 22: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/22.jpg)
Onderwijs zit in een Kramp
dwang en drang
scholen gevangene van systeem
tuchtiging van toetsing
![Page 23: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/23.jpg)
Kernprobleem in het Onderwijs
mensen staan in dienst van de Structuur
leerlingen zijn onderwijsconsumenten
scholen zijn onderwijsfabrieken
![Page 24: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/24.jpg)
Persistente Probleem in Onderwijs
continue vernieuwing van lesmethodieken
bureaucratisering en schaalvergroting
controle en beheersing
uniformisering en standaardisering
efficiency-instellingen die concurreren
![Page 25: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/25.jpg)
Persistente Probleem in Onderwijs
mens en systeem zijn vervreemd van elkaar
verbroken verbindingen tussen:
leraar en leerling
school en leerling
monitoring en werkelijkheid
imago school en identiteit school
![Page 26: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/26.jpg)
Verbroken Verbinding
kennisoverdracht tussen leraar en leerlingpassie, aandacht, bezieling
is verworden tot
overdracht tussen onderwijsproducent & consumentdoelmatigheid, efficiency, onderwijsmethodiek
![Page 27: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/27.jpg)
Universiteiten
onderwijsfabrieken
leerlingen zijn onderwijsconsumenten
outputfinanciering
onderwijs ondergewaardeerd
mono-disciplinair
silo-structuur
![Page 28: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/28.jpg)
Hoge Scholen
ondermaatse kwaliteit
devaluatie diploma’s
schaalvergroting en fusering
bureaucratie & overhead
stimulerend en motiverend
onderwijs in dienst van ondersteunende diensten
![Page 29: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/29.jpg)
Voortgezet Onderwijs
kwaliteit taal- en rekenonderwijs
voortijdige schooluitval
zeer zwakke scholen
kennis versus compenties
leraren onvoldoende gestimuleerd
holistisch principe ontbreekt
![Page 30: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/30.jpg)
Middelbaar Beroeps Onderwijs
hoge uitval leerlingen
kloof met arbeidsmarkt
niet transitierijp
studenten onvoldoende uitgedaagd
docenten timulerend en motiverend
MBO groter probleem dan arbeidsmarkt
![Page 31: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/31.jpg)
Basis Onderwijs
uniformisering & standaardisering
overvolle klassen
unieke leerling niet erkend
CITO-terreur
kwaliteit leraren
bureaucratie
![Page 32: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/32.jpg)
Onderwijssysteem is niet
toekomstbestendig
![Page 33: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/33.jpg)
Onderwijs 3.0
![Page 34: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/34.jpg)
Transitie Onderwijs
transitie van het onderwijs is noodzakelijk
van naar
standaard diversiteit
bureaucratisch flexibel
rendement kwaliteit & ruimte
![Page 35: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/35.jpg)
Uitgangspunten van Onderwijs 3.0
leerling specifiek
leraar en leerling centraal
balans tussen kennis- & competenties
ruimte voor professional
stimulerend en motiverend
met zo weinig mogelijk overhead
![Page 36: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/36.jpg)
Transitie Strategie
![Page 37: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/37.jpg)
![Page 38: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/38.jpg)
Wat Niet Helpt
meer monitoring & controle
meer en beter toetsen
meer geld
meer toezicht en bureaucratie
![Page 39: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/39.jpg)
Transitiesturing
organisch sturen: combinatie van top-down & bottom-up
koplopers mobiliseren, dan het peloton, dan achterblijvers
richting geven en ruimte bieden
stimuleren, experimenteren, selecteren, opschalen
politiek kan versnellend of vertragend effect hebben
![Page 40: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/40.jpg)
Transitie Management Aanpak
visie en transitieagenda
transitie-arena
transitie-experimenten
evalueren en leren
![Page 41: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/41.jpg)
Koplopers & Kantelaars
kantelaar in het onderwijs [eerste pinguin]
koplopers identificeren [tweede pinguin]
transitie arena van koplopers [volgende pinguins]
mensen van buit onderwijs zijn cruciaal
![Page 42: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/42.jpg)
Vernieuwingsproces
van onderop en van bovenaf
visie ontwikkelen [stip op de horizon]
transitiepaden ontwikkelen
experimenten starten
![Page 43: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/43.jpg)
Vernieuwings Beweging
beweging creëren die druk uitoefent
macht van onderwijs regime breken
nieuwe macht ontwikkelen
experimenten starten
![Page 44: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/44.jpg)
Vernieuwings Beweging
beweging creëren die druk uitoefent
macht van onderwijs regime breken
nieuwe macht ontwikkelen
experimenten starten
![Page 45: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/45.jpg)
Initiatieven
veel initiatieven
MBO op Goeree Oveflakkee
privaat gefinancieerd
eigen regels, eigen diploma’s
![Page 46: Een verandering van tijdperken: onderwijs in transitie](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022060109/5555a0d0b4c905a5178b5338/html5/thumbnails/46.jpg)
Ruimte
zit veel meer ruimte in systeem dan gedacht
veel innovatieruimte wordt niet gebruikt
maak zichtbaar welke initiatieven al lopen