een onderzoek naar leesprofielen van studenten van de ... jongstra wc2014.pdfleesfrequentie leesgoed...

Belezen pabostudent? Een onderzoek naar leesprofielen van studenten

van de Katholieke Pabo Zwolle

Wenckje Jongstra

Ietje Pauw

Programma

1. Achtergronden project Sterke Leesprofielen

2. Studie I

1. Theoretische achtergrond

2. Methode

3. Resultaten

4. Conclusies

3. Vervolg project

Stichting Lezen 21 November 2014 2

Reflectie- & onderzoekslijn KPZ innovatie

professionele identiteit creatie

reflectielijn onderzoekslijn

persoonlijke ontwikkeling beredeneerde interventies subjectief objectief

belezenheid


Doelstelling: uitstroom heeft sterk leesprofiel

• Intellectuele nieuwsgierigheid

• Reflectief vermogen

• Verbeeldingskracht

• Positieve leesattitude

• Passend leesrepertoire

• Goede leesvaardigheden

• Leesbevorderaar

Beïnvloeden van positieve leeservaringen bij leerlingen


Zijn pabo-studenten lezers?

“De meeste studenten zijn van huis uit niet gewend om met boeken om te gaan, ze besteden hun tijd liever aan computeren en tv, aldus de docenten. Lezen is een verplicht nummer; er is een motivatieprobleem. Kinderboeken lezen ze al helemaal niet” (Chorus, 2007, p.14). “Faculty in teacher preparation programs cannot assume that all of their students, even the most academically prepared, are enthusiastic readers…Peter effect: The condition characterizing those teachers who are charged with conveying to their students an enthusiasm for reading that they do not have.” (Applegate & Applegate, 2004). Stichting Lezen 21 November 2014 5

Fase I

Vraagstelling:

1. Hoe ziet het leesprofiel van onze studenten eruit?

2. In hoeverre is het model van Stalpers (2005) toepasbaar op de KPZ-student?

Looptijd: oktober 2013-juni 2014

Annelot Adolfsen , Universiteit Twente , Instructie, Leren & Ontwikkeling (ILO)


Waar sta jij ten opzichte van lezen?

Lezen:

Allerlei soorten teksten van minimaal een halve pagina), zowel digitaal als op papier.

Teksten die je niet verplicht hoeft te lezen als voorbereiding op een toets op school.


Stalpers (2006a)


Opvoeding en leesklimaat

Persoonlijkheid

Leesvaardigheid en self-efficacy

Mogelijkheden tot lezen/ kennis

van aanbod

Lees-ervaringen

Leesattitude

Bilbiotheek-gebruik en

lidmaatschap

Leesfrequentie

Variable Deelvariable

• Leesfrequentie

1. Verschillende media (voor kinderen en volwassenen), 2. Tijdsinvestering

• Leesattitude 1. Utilitair, 2. Hedonistisch, 3. Leesbeleving verleden

• Persoonlijkheid

1. Verbeeldingskracht, 2. Kennishonger

• Leesvaardigheid 1. Zelfinschatting leesvaardigheden, 2. Taalliefhebber

• Leesomgeving

1. ouders, 2. vrienden, 3. school (docenten Nederlands KPZ, andere docenten, mentoren die studenten in de stageschool begeleiden)

• Beleving van gelegenheid

1. Kennis van boeken, 2. Selectiecriteria, 3. Waargenomen risico

• Leesgerelateerd gedrag

1. Schrijfgedrag, 2. Bezoek culturele instellingen


Leesfrequentie

• Media & type teksten

• Literatuur voor kinderen

• Literatuur voor volwassenen

• Vakliteratuur

• Tijdschriften/blogs/kranten

• Tijdsinvestering


Leesattitude

• Welke uitkomsten levert het lezen de student op?

• Leesbeleving verleden gedurende het P.O en V.O?

• Ik was een echte lezer op de basisschool


Hedonistisch Utilitair

Ik fantaseer niet hoe mensen en personen in een verhaal eruit zien – Ik fantaseer hoe mensen en personen in een verhaal eruit zien.

Door te lezen leer ik weinig over andere mensen – Door te lezen, leer ik veel van andere mensen.

Saai – Spannend

Zinloos- Zinvol

Persoonlijkheid

• Verbeeldingskracht • Als ik naar een mooi lied of muziekstuk luister, dan

vergeet ik vaak alles om me heen

• Ik ga altijd fantaseren als het saai wordt; hierdoor verveel ik me niet zo snel in het leven.

• Kennishonger • Ik probeer vaak meer te weten te komen over een

onderwerp, ook als dat niet hoeft van school

• Ik houd van taken waarbij ik nieuwe oplossingen moet vinden voor problemen.


Leesvaardigheid

• Zelfinschatting

• Hoe goed denk je dat je bent in begrijpend lezen, in vergelijking met je klasgenoten?

• Ik heb vaak moeite met het begrijpen van teksten

• Taalliefhebber

• Ik houd van taalgrapjes

• Ik ben een echte taalliefhebber


Leesomgeving

• Ouders

• Ten minste een van mijn ouders geeft mij boeken cadeau

• Vrienden

• Mijn vrienden praten met mij over wat ze gelezen hebben

• School

• Mijn docent praat met mij over boeken

• Mijn docent Nederlands praat met mij over boeken

• Mijn mentor praat met mij over boeken


Beleving van gelegenheid

• Kennis van boeken • Noteer zoveel mogelijk namen of titels van boeken voor

volwassenen

• Waargenomen risico • Ik kies vaak een boek dat me achteraf tegenvalt

• Selectiecriteria • Ik laat me bij de keuze voor een boek leiden door:

• Het uiterlijk van een boek, zoals een afbeelding op de omslag

• De dikte van een boek


Leesgerelateerd gedrag

• Schrijfgedrag

• Dagboek

• Blog

• Gedichten (anders dan Sinterklaas en kerstgedichten)

• Korte verhalen

• Bezoek culturele instellingen

• Musea

• Bibliotheek

• Muziekcentrum


Methode

• Vragenlijst • 128 vragen • Digitaal en papier

• Afname vragenlijst • Extra ingeroosterde momenten • Instructeur aanwezig • Duur: 25 minuten • Eind januari – maart 2014

• Statistische berekeningen • IBM SPSS Statistics 21.0 • Interne consistentie alle gehanteerde schalen

• Cronbach’s alpha >0.60 • Item-totaalcorrelatie >0.30


Respondenten

N= 347

Leeftijd: 17-27, gemiddeld: 19,99 (SD: 1,91)


84%

16%

Geslacht

Vrouw

Man

39%

56%

5%

Opleidingsniveau

MBO

HAVO

VWO

Resultaten: leesattitude

4%

45% 51%

Leesattitude

Negatief

Neutraal

Positief


Leesattitude

5%

29%

66%

Hedonistisch

Negatief

Neutraal

Positief


4%

51%

45%

Utilitair

Negatief

Neutraal

Positief

Resultaten leesprofiel KPZ-studenten (1)

Welke genres worden het meest frequent gelezen?

• Leesfrequentie leesgoed voor volwassenen • Poëzie

• Romans

• Andere informatieve boeken

• Reisgidsen

• Biografieën

• Stripboeken


Frequent Niet/nauwelijks

Romans 14,7 54,6

Andere informatieve boeken 11,3 62,8

Reisgidsen 4,9 76,6

Stripboeken voor volwassenen 4,9 84,7

Biografieën 2,6 85

Poëzie voor volwassenen 0,6 89,9

Leesfrequentie leesgoed voor volwassenen (in %)


Resultaten leesprofiel KPZ-studenten (1)

Welke genres worden het meest frequent gelezen?

• Leesfrequentie leesgoed voor kinderen • Poëzie

• kinderkranten

• Informatieve boeken

• Kinder- en jeugdromans (fictie)

• Stripboeken


Leesfrequentie leesgoed voor kinderen (in %)


Stripboeken voor kinderen 15,3 63,1

Jeugd- en kinderromans (fictie) 8,6 65,6

Informatieve boeken voor kinderen 8,1 60,2

Kinderkranten 3,2 88,7

Poëzie voor kinderen 2 90,4


Leesfrequentie tijdschriften/blogs (in %)



Tv-gids 55,8 35

Blog of brieven over persoonlijke gebeurtenissen van kennissen/vrienden 37,3 37,5

Tijdschrift algemeen 34,1 29,4 Blog of brieven over interessegebieden

(zoals mode, taal, geschiedenis) 25 54

Vaktijdschriften algemeen 15,6 56,9

Reis/natuur en wetenschapstijdschriften 5,2 79,3

Landelijke nieuwsbrieven van instituten voor leraren 3,7 82,6

Opinietijdschriften 2,8 91,4

Wanneer heb je voor het laatst in het afgelopen halfjaar een boek uitgelezen in je vrije tijd? Boeken

voor KPZ- modules NIET meerekenen! (in %)

Boek voor volwassenen Kinderboek

Langer dan een half jaar geleden 34,3 42,4

Een half jaar geleden 25,1 7,2

Twee tot drie maanden 15,3 12,7

Een maand geleden 10,7 12,1

Twee tot drie weken 9,5 14,7

Deze week 5,2 11


Hoeveel tijd heb je de afgelopen zeven dagen in je vrije tijd besteed aan lezen van boeken en of langere teksten? Boeken voor KPZ-modules NIET meerekenen!

Tijdsbesteding Percentages (N=347)

Meer dan vijf uur 28,2

Drie uur tot vijf uur 22,5

Anderhalf uur tot drie uur 16,7

Een uur tot anderhalf uur 11

Een half uur tot een uur 12,4

Een half uur of korter 5,8

Ik heb geen tijd besteed aan lezen 3,5


Hoeveel leesboeken heb je tijdens jouw zomervakantie gelezen?


Boek voor volwassenen Kinderboek

Geen 21,9 64

1 of 2 35,2 25,9

3 of 4 21,3 7,2

5 of 6 14,1 1,4

7 of 8 3,2 0,9

Meer dan 8 4,3 0,6

Ben je momenteel in je vrije tijd een boek (fictie of non-fictie) aan het lezen?

Bevraagd aspect Percentage “ja” (N=347)

Boek voor volwassenen 26,2

Kinderboek 9,8


Wat heb je in de afgelopen zes maanden geschreven? Het gaat hier niet om verplichte leesstof voor school.

% wel V1 V2 V3 V4 Aantal wel

Brieven 24,3 27,6 25 21,3 18,9 84

Gedichten (anders dan Sinterklaas/kerstgedichten) 19,9 20,9 16,7 22,7 18,9 69

Korte verhalen 19,7 21,1 27,6 16 9,4 34

Anders, namelijk 16,5 17,2 19 12 17 57

Dagboek 9,9 11,3 15,5 8 0 68

Blog 8,1 6,8 7,1 9,3 11,3 28

Roman 3,5 3,7 4,8 4 0 12


Anders, namelijk…(soorten teksten)

Soorten teksten N

Songteksten 8

Over persoonlijke ervaringen/gevoelens/gedachten 4

(Woord-)grappen/cabaret 3

Voetbal/wedstrijdverslagen 2

Recepten 1

Sollicitaties 1

Krantenartikelen 1

Prentenboeken 1

Stripverhalen 1

Thrillers 1


Anders, namelijk…(soorten teksten)

Soorten teksten N

E-mail/whatsapp/face book/twitter/fora 16

Kaarten/uitnodigingen 9

Lijstjes (boodschappen/to do/wensen) 7

Verslagen/samenvatting (niet bekend of het voor school is)? 5

Logboek/samenvatting/werkstuk/huiswerk voor school 5

Samenvatting (niet voor school) 1


Ik heb in de afgelopen zes maanden in mijn vrije tijd de volgende culturele activiteiten ondernomen; het

was geen verplichte schoolopdracht.

% wel V1 V2 V3 V4 Aantal wel

Bezoek bioscoop 87,9 91 83,3 85,3 90,6 304

Bezoek Openbare Bibliotheek 60,4 59 64,3 54,7 66 209

Bezoek boekwinkel 58,4 5,5 61,9 58,7 69,8 202

Bezoek schouwburg 40,2 45,5 46,4 30,7 30,2 139

Bezoek musea 35,8 31,3 58,8 30,7 24,5 124

Bezoek muziekcentrum 17,1 21,6 16,7 14,7 9,4 59

Anders, namelijk 7,8 6,7 10,7 9,3 3,8 27


Anders, namelijk..

Culturele activiteit N

Musical (en dans) 9

Theater 7

Culturele steden 6

Concert 3

Festivals 2

Informatie avond cultuureducatie op de basisschool 1

Kerstconcert in de kerk 1

Optreden, band. 1

Stand up comedy 1

Vrijwilligers werk in Ethiopië 1


Is de KPZ-student een taalliefhebber? (in %) (N=347)

Zeer mee oneens Oneens Eens

Zeer mee eens

Ik ben een echte taalliefhebber 9,6 45,2 32,8 12,5

Ik houd van taalgrapjes 2 17,7 58,3 22

Ik vind het leuk om over de eigenaardigheid van taal na te denken 12,5 39,1 40,9 7,5

Ik vond het vroeger op de middelbare school leuk om over taal en taalgebruik na te denken 16,3 53,5 25 5,2 Ik vind het vak Nederlands op de KPZ interessant 2,3 24,1 68,1 5,5


Verbanden leesattitude (1)

Samenhang Hedonistisch Utilitair

Leesbeleving verleden 0,585** 0,323**

Leesomgeving-vrienden 0,309** 0,263**

Leesomgeving-ouders 0,420** 0,295**

Leesomgeving-docenten Nederlands

0,124* 0,194**

Leesomgeving-docenten algemeen

NS 0,121*

Leesomgeving-mentoren NS NS


* Correlatie significant p<0,05 ** Correlatie significant p<0,01 NS Niet significant



Fantasy Proneness 0,266** 0,190**

Need for Cognition 0,127* 0,334**

Leesgerelateerd gedrag 0,176** 0,186**

Self-efficacy 0,260** 0,274**

Taalliefhebber 0,288** 0,369**





Frequentie volwassenen lezen ,184** 0,162**

Frequentie kinderen lezen ,135* 0,175**

Frequentie vakliteratuur lezen NS 0,190**

Frequentie Tijdschriften lezen NS 0,334**

Tijdsinvestering NS NS

Nu lezen 0,278** 0,258**



Leesfrequentie: verschillen tussen de leerjaren

Stichting Lezen 21 November 2014

Is er een verschil in leesduur gedurende de opleiding?

• Vaktijdschriften (Kruskal-Wallis H test)

39

Leesomgeving: verschillen tussen de leerjaren


Is er een verschil in invloed vanuit de omgeving gedurende de opleiding?

• Vrienden

• Docenten Nederlands

• Docenten algemeen (Kruskal-Wallis H test)

40




• Vrienden



41




• Vrienden



42


Is er een verschil in beleving van leesgelegenheid gedurende de opleiding?

• Waargenomen risico (Kruskal-Wallis H test)

43

Beleving van gelegenheid: verschillen tussen de leerjaren

Conclusie

• Neutrale tot positieve leesattitude

• Desondanks lage leesfrequentie • Met name weinig kinderboeken!

• Variabelen uit model Stalpers toepasbaar op situatie KPZ-student.

• Verband tussen docent Nederlands en leesattitudes

• Weinig verschillen tussen de leerjaren wat betreft leesfrequentie; vierdejaars lezen meer vakliteratuur

Wat belemmert de student om te lezen?


Vervolg project Sterke Leesprofielen

Fase 1 • Huidige leesprofiel van de KPZ-student in kaart brengen • Model Stalpers testen Fase 2 • Inzichten krijgen in belemmeringen leesfrequentie; • Evalueren mogelijke en reeds geïmplementeerde leesbevorderende

activiteiten; • Inzicht krijgen in de plaats van lezen in modules/leescultuur op de KPZ; • Inzicht krijgen in knelpunten en kansen in de opleiding van de student tot

leesbevorderaar. Fase 3 • Ontwerp nieuw curriculum


Referenties (selectie)

• Applegate, A. J., & Applegate, M.D. (2004). The Peter Effect: Reading habits and attitudes of preservice teachers. The Reading teacher, 57, 554-563.

• Chorus, M. (2007). Lezen graag! Leesbevordering op pabo en roc. Amsterdam: Stichting Lezen.

• Mol, S. (2010). To read or not to read. Leiden: Mostert & Van Onderen. • Stalpers, C.P. (2007). Het verhaal achter de lezer. Een empirisch onderzoek naar

variabelen die verschillen in leesgedrag verklaren. Amsterdam: Stichting Lezen. • Stalpers, C.P. (2006a). De aard van de lezer; uitkomsten promotieonderzoek naar

leesgedrag en bibliotheekgebruik scholieren Levende Talen Tijdschrift, 7(2). • Stalpers, C.P. (2006b). Wat gaat er om in het hoofd van de lezer en schrijver? Een

empirisch onderzoek onder 200 leerlingen naar de relatie tussen fantasy proneness, need for cognition, leesattitude en leesgerelateerd gedrag. In D. Schram & A.M. Raukema (Ed.), Lezen in de lengte en lezen in de breedte (pp. 225-241). Amsterdam: Stichting Lezen.

• Stalpers, C.P. (2005). Gevormd door leeservaringen : De relatie tussen leesattitude, het lezen van fictie en het voornemen van adolescenten om lid te blijven van de openbare bibliotheek. Proefschrift Utrecht: Universiteit Utrecht.


een onderzoek naar leesprofielen van studenten van de ... jongstra wc2014.pdfleesfrequentie leesgoed...

Documents