edukimi për karrierën 11

31

Upload: buidiep

Post on 11-Dec-2016

571 views

Category:

Documents


25 download

TRANSCRIPT

Page 1: Edukimi për karrierën 11
Page 2: Edukimi për karrierën 11

EDUKIMI PER KARRIERËN 11

Material ndihmës për mësuesin

Ma. Erka Amursi Prof.assoc.dr. Edlira Haxhiymeri

Dr. Gentiana Qirjako Ma. Marina Ndrio

Page 3: Edukimi për karrierën 11

Drejtoi botimin: Zamira DEvolE

Redaktore letrare: Jorina KRyEZiu

Arti grafik: Klevis JANKo

Shtypi : shtypshkronja “PEGi”

Të gjitha të drejtat janë të rezervuara © Pegi 2010Të gjitha të drejtat lidhur me këtë botim janë ekskluzivisht të zotëruara nga shtëpia botuese

“Pegi” sh.p.k. Ndalohet çdo riprodhim, fotokopjim, përshtatje, shfrytëzim ose çdo formë tjetër qarkullimi tregtar pjesërisht ose tërësisht pa miratimin paraprak nga botuesi.

Shtëpia botuese: Tel: 048 810 179 cel: 069 40 075 02 [email protected] i shpërndarjes: Tel/Fax: 048 810 177 Cel: 069 20 267 73

Shtypshkronja: Tel: 048 810 179 Cel: 069 40 075 01 [email protected]

Page 4: Edukimi për karrierën 11

Hyrje................................................................................................................5Plani mësimor dhe disa sugjerime për realizimin e tij......................................8Disa metoda që mund të përdorë mësuesi në klasë, për të krijuaraftësi dhe qëndrime te nxënësit, gjatë përpunimit të njohurive......................14Linja 1 Hulumtimi i karrierës.........................................................................16Linja 2 Vetëvlerësimi...................................................................................24Linja 3 Planifikimi/ Vendim marrja për karrierën..........................................27

Page 5: Edukimi për karrierën 11
Page 6: Edukimi për karrierën 11

5

Eduk

imi p

ër k

arrie

rën

Një numër adoleshentësh të intervistuar lidhur me synimet e tyre për karrierën shprehën këto shqetësime:

nuk janë të sigurt për mënyrën se si do ta jetojnë jetën e tyre;•kanë frikë se nuk do të arrijnë të realizojnë ëndrrat e tyre;•kanë frikë se nëse bëjnë tani një zgjedhje të gabuar, kjo do të ndikojë për një kohë •të gjatë në jetën e tyre;ndjejnë se nuk mund të diskutojnë me prindërit lidhur me atë se ç’po ndodh në •jetën e tyre;kanë frikë se nuk do të kenë kohë të gjejnë veten dhe të zbulojnë pasionet e tyre;•ka shumë gjëra që ndodhin dhe për të cilat duhet marrë një vendim në jetën e •tyre;ata nuk i njohin mjaftueshëm të gjitha profesionet për të ditur se cilët u përshtaten •më mirë.

Lënda ‘Edukimi për karrierën’ do t’u japë nxënësve, njohuri dhe shprehi për të kapërcyer këto probleme; për t’u ndierë më të sigurt dhe për të marrë një vendim sa më të informuar dhe të bazuar lidhur me të ardhmen e tyre.

Pyetjes: “Çfarë do të bëhesh kur të rritesh?” tashmë ka ardhur koha që adoleshenti/ja t’i japë një përgjigje të menduar dhe të analizuar. Sipas shumë psikologëve kriza më e madhe, problemi më i madh me të cilin përballen adoleshentët është përcaktimi i identitetit të tyre, njohja e vetes. Pa ditur se cilat janë pëlqimet, mospëlqimet, dëshirat, ëndrrat, frikërat, aftësitë, cilësitë personale nuk mund të gjendet se çfarë dikush do të bëhet në të ardhmen. Pyetja për të ardhmen, së cilës adoleshentët do të ndihmohen t’i përgjigjen nëpërmjet këtij libri është: “Çfarë do të bëhen bazuar në atë që janë?”

i Hyrje

Page 7: Edukimi për karrierën 11

6

Mat

eria

l ndi

hmës

për

mës

uesi

n

Përgjigjja e kësaj pyetje fillon me vëzhgimin dhe vlerësimin e asaj që nxënësi/ja është realisht. Identifikimi i dëshirave dhe interesave, aftësive dhe cilësive të personalitetit, ndikimit të shëndetit vetjak, rolit gjinor dhe aftësive komunikuese do ta ndihmojnë adoleshentin të njohë më mirë veten.

Përgjatë kësaj lënde do të përshkruhen në mënyrë të zgjeruar punët dhe profesionet ekzistuese në tregun e punës, si dhe kërkesat e tyre për cilësitë e individëve që ushtrojnë këto punë dhe profesione. Nëpërmjet këtij teksti nxënësit do të asistohen të kuptojnë rëndësinë e kualifikimit të mëtejshëm për të pasur një karrierë të suksesshme, si dhe të analizojnë se ç’formë arsimi është e përshtatshme që vazhdojnë pas përfundimit të shkollës së mesme; nëse do të ndjekin kurse profesionale për të marrë një profesion të caktuar, do të ndjekin një kolegj ose universitet; nëse do të vazhdojnë arsimimin brenda apo jashtë vendit etj. Në vendin tonë po shohim një tendencë të rritur të frekuentimit të universiteteve shtetërore dhe ato private, ndërkohë që ndiqen pak kurset profesionale, duke rezultuar kështu në një numër të vogël të rinjsh që kanë një zanat të aplikueshëm. Në këtë tekst përshkruhen teknika që ndihmojnë për të zgjedhur profesionin që përshtatet më mirë me cilësitë personale të nxënësit. Për më tepër, nxënësit do të mësojnë se si të kërkojnë një punë, si të shkruajnë një letër-kërkesë, CV ose si të ndërtojnë portofolin e karrierës.

Informacioni teorik është shumë e rëndësishme të ndërthuret me veprimtari praktike, të cilat do t’i japin mundësi nxënësit të njohë më mirë vetveten dhe tregun e punës, si dhe të fitojë shprehitë e nevojshme për të kërkuar dhe aplikuar për një punë.

Formimi i karrierës zgjat gjatë gjithë jetës dhe në momente të ndryshme të jetës gjithsecilit mund t’i duhet të marrë vendime të rëndësishme lidhur me karrierën. Procesi i vendimmarrjes i bazuar në njohjen e vetes dhe të karakteristikave të punëve dhe profesioneve mund përsëritet disa herë në jetën e gjithsecilit. Për këtë arsye, përvetësimi i hapave që ndiqen në marrjen e një vendimi lidhur me karrierën mund ta ndihmojë nxënësin edhe në momente të tjera vendimmarrje në jetën e tij të mëvonshme.

Ekzistojnë teori të ndryshme lidhur me zhvillimin e karrierës, të cilat mund t’i grupojmë në:

Teori strukturore• , të cilat pohojnë se çdo individ duhet të njohë aftësitë, interesat dhe cilësitë personale dhe më pas në analizojë se cilët profesione kërkojnë aftësi, interesa dhe cilësi të tilla. Përputhja e cilësive personale me cilësitë e profesionit përbën kushtet ideale për të pasur një karrierë të suksesshme. Teori zhvillimore• , të cilat pohojnë se karriera është një proces zhvillimi përgjatë fazave dhe përvojave të ndryshme në jetën e gjithsecilit. Sipas këtyre teorive njerëzit ndryshojnë me kalimin e kohës. Rrjedhimisht, interesat, aftësitë dhe cilësitë e personalitetit të tyre ndryshojnë dhe ata, pas disa vitesh, mund përshtaten me profesione krejtësisht të ndryshme nga ato që u përshtaten aktualisht.

Përpiquni që zhvillimin e lëndës ta bazoni në të dy këto këndvështrime.

Page 8: Edukimi për karrierën 11

7

Eduk

imi p

ër k

arrie

rën

Rubrikat e tekstit:Temat janë ndërtuar në mënyrë të tillë që të nxisin një zhvillim interaktiv të orës së mësimit dhe rubrikat e diskutimeve janë të shpeshta. Çdo mësim fillon me një ftesë për diskutim ose situatë rasti, e cila ndihmon në fokusimin rreth çështjes që do të shqyrtohet dhe gjenerimin e ideve rreth saj. Rubrikat “Përforco idetë dhe diskuto” dhe “Ndaj mendimin tim me ju” do të ndihmojnë në analizimin dhe gjykimin kritik lidhur me çështjet që diskutohen në mësim, si dhe rreth qëndrimeve dhe veprimeve që do të ndërmerren. “Veprimtaritë” përbëjnë një rubrikë tjetër të rëndësishme, ku i jepet mundësi nxënësit të ndërmarrë iniciativa, zhvillojë ushtrime, kontaktojë njerëz, të kërkojë në internet etj., për të njohur më mirë veten dhe botën e punës, me qëllimin përfundimtar zgjedhjen e profesionit të përshtatshëm për secilin. “Termat dhe konceptet” kryesore të mësimit janë të evidentuara në fillim, ndërsa fjalët e reja janë shkruar me ngjyrë gri dhe janë sqaruar në fjalorin në fund të librit.

Page 9: Edukimi për karrierën 11

8

Mat

eria

l ndi

hmës

për

mës

uesi

n

iiPLANi MËSiMOr DHe DiSA SUGjeriMe

PËr reALiZiMiN e Tij

ÇFARË NA KUSHTËZON DHE SUGJERON ZBATIMI I A. PROGRAMIT TË EDUKIMIT PER KARRIEREN 11

Realizimi i programit në 36 orë mësimore vjetore, pra me 1 orë mësimore në javë. •Përfshirja gjatë realizimit të programit e gjithë niveleve të nxënësve.•Respektimi i parimeve të barazisë gjinore, etnike, kulturore, racore, fetare, gjatë •zbatimit të programit.Njohja me materialet udhëzuese të Institutit të Kurrikulës dhe të Trajnimit.•

NJË MODEL PLANI MËSIMORB.

QËLLIMI I LËNDËS

Edukimi për karrierën 11 ka për qëllim:

Të zhvillojë te nxënësi aftësi për të zbuluar mundësitë e karrierës, si dhe për të vetëvlerësuar interesat dhe prirjet e veta me qëllim vendimmarrjen për shkollimin / trajnimin e mëtejshëm dhe punësimin, për të qenë pjesëtarë funksionalë të shoqërisë. OBJEKTIVAT KRYESORË TË LËNDËS

Në përfundim të programit, nxënës/ja duhet:

Page 10: Edukimi për karrierën 11

9

Eduk

imi p

ër k

arrie

rën

Të përdorë dhe menaxhojë njohuritë, shprehitë e marra në lëndë të ndryshme në •lidhje me hulumtimin, planifikimin dhe vendim marrjen për karrierën.Të përdorë familjen, shkollën, biznesin dhe sipërmarrjet nga komuniteti, si burime •për të hulumtuar ndikimin e tyre në karakterin personal dhe etikën me qëllim planifikimin e karrierës.Të fitojë njohuri, shprehi dhe ekspertizë nga një gjerësi burimesh me qëllim •përmbushjen e qëllimeve të paracaktuara nga vetë ai/ajo për planifikimin e karrierës.Të hulumtojë dhe planifikojë karrierën duke analizuar detyra dhe raste të suksesshme •nga jeta e të rriturve, bota e punës dhe sipërmarrja.Të vlerësojë në mënyrë kritike, në përputhje me interesat, prirjet dhe cilësitë vetjake, •mundësitë e tij/saj për karrierën duke marrë parasysh konsumin dhe buxhetin vetjak, shëndetin dhe përgjegjësitë sociale, si dhe prirjet e tregut të punës.Të planifikojë hapat për karrierën bazuar në vendim marrje.•

Orët mësimore

Programi “Edukimi për karrierën” është strukturuar në linja që vijnë njëra pas tjetrës. Përdoruesit e programit duhet të respektojnë sasinë e orëve vjetore të lëndës, ndërkohë që janë të lirë të ndryshojnë me 10% (shtesë ose pakësim) orët e rekomanduara për secilën linjë. Mësuesi/ja mund të vendosë të përparojë me ngadalë, kur vë re se nxënësit e tij hasin vështirësi të veçanta në përmbushjen e objektivave të linjës, por mund të ecë më shpejt, kur nxënësit e tij demonstrojnë një përvetësim të kënaqshëm.

Në programin e lëndës “Edukimi për karrierën” afërsisht 40% e orëve mësimore të përgjithshme janë për shtjellimin e njohurive të reja lëndore dhe 60% e tyre janë për përpunimin e njohurive (gjate vitit dhe në fund te vitit shkollor).

Paraqitja e orëve mësimore sipas linjave paraqitet më poshtë:

Orë gjithsej: 36 orë

Linja I: Hulumtimi i karrierës: 18 orë1. Linja II: Vetëvlerësimi: 8 orë2. Linja III: Planifikimi/ Vendim marrja për 3. karrierën: 10 orë

Page 11: Edukimi për karrierën 11

10

Mat

eria

l ndi

hmës

për

mës

uesi

n

Nr.

LIN

JAO

BJE

KT

IVAT

TE

MAT

1.H

ulum

timi i

ka

rrie

rës

fund

të k

apitu

llit n

xënë

si/ja

do

të je

të i/

e af

të:

të v

lerë

sojë

rënd

ësin

ë e

plan

ifiki

mit

të k

arrie

rës v

etja

ke;

•të

list

ojë

kupt

imet

për

term

at: p

unë,

pro

fesi

on d

he k

arrie

rë;

•të

rend

itë fo

rmat

e n

drys

hme

të p

unës

;•

të id

entifi

kojë

rënd

ësin

ë e

form

ave

të n

drys

hme

të p

unës

;•

të sh

pjeg

ojë

stat

usin

e in

divi

dit n

ë tre

gun

e pu

nës;

•të

iden

tifiko

jë sh

ërbi

met

soci

ale

të o

frua

ra n

ë ve

nd;

•të

njih

et m

e sh

ërbi

met

ofro

jnë

zyra

t e p

unës

imit;

•të

list

ojë

form

a të

ndr

yshm

e të

ndi

hmës

nda

j të

papu

nëve

;•

të p

araq

esë

prirj

et e

zhv

illim

it të

pun

ësim

it në

tre

gun

loka

l, •

kom

bëta

r dhe

ndë

rkom

bëta

r;të

shpj

egoj

ë dh

e ko

men

tojë

asp

ekte

të n

drys

hme

të le

gjis

laci

onit

•të

pun

ës;

të s

hpje

gojë

rën

dësi

në e

rre

gulla

ve t

ë si

gurim

it në

pun

ë dh

e •

mbr

ojtje

s së

mje

disi

t; të

kla

sifik

ojë

prof

esio

net q

ë ek

zist

ojnë

tregu

n e

punë

s;•

të a

naliz

ojë

veço

ritë

e se

cilë

s kat

egor

i të

prof

esio

neve

; •

të v

lerë

sojë

ndi

kim

in e

pro

fesi

onit

në o

rgan

izim

in e

jet

ës

•ve

tjake

;të

për

cakt

ojë

nevo

jën

për n

johu

ri të

thel

luar

a rr

eth

prof

esio

neve

të p

refe

ruar

;

të n

johë

bur

imet

mun

d të

shf

rytë

zohe

n pë

r t’u

info

rmua

r në

•th

ellë

si rr

eth

prof

esio

neve

të d

ëshi

ruar

a;të

inve

stig

ojë

në te

rren

tri p

rofe

sion

et e

pre

feru

ara;

•të

dis

kuto

jë re

zulta

tet e

inve

stig

imit;

të p

ërca

ktoj

ë kë

rkes

at e

pro

fesi

onev

e të

për

zgje

dhur

a;•

të a

naliz

ojë

ndik

imin

e k

ualifi

kim

it në

zhv

illim

in e

kar

rierë

s;•

të re

nditë

niv

elet

dhe

form

at e

kzis

tues

e të

kua

lifiki

mit;

•të

iden

tifiko

jë m

ënyr

a të

ndr

yshm

e të

kër

kim

it të

ven

deve

të li

ra

•të

pun

ës.

Rën

dësi

a e

plan

ifiki

mit

1.

karr

ierë

sPu

na, p

rofe

sion

i dhe

kar

riera

2.

Form

at

ekzi

stue

se

punë

s. 3.

St

atus

i i

indi

vidi

t në

tre

gun

e pu

nës (

2 or

ë)Sh

ërbi

met

soc

iale

dhe

zyr

at e

4.

pu

nësi

mit

Vepr

imta

ri. V

izitë

stud

imor

e5.

M

arrë

dhën

iet

e pu

nës.

Baz

at

6.

ligjo

re q

ë i r

regu

llojn

ë at

oR

ëndë

sia

e si

guris

ë në

pun

ë7.

Pr

ofes

ione

t ekz

istu

ese n

ë tre

gun

8.

e pu

nës

Veço

ritë

e ka

tego

rive

9.

prof

esio

neve

Vepr

imta

ri 10

. M

ënyr

at

e in

form

imit

rret

h 11

. pr

ofes

ione

ve q

ë m

ë in

tere

sojn

ëVe

prim

tari

(2 o

rë)

12.

Kër

kesa

t e p

rofe

sion

eve

që k

am

13.

zgje

dhur

Ndi

kim

i i

arsi

mim

it dh

e i

14.

kual

ifiki

mit

zhvi

llim

in

e ka

rrie

rës

Form

at

e ar

sim

imit

dhe

15.

kual

ifiki

mit

Mën

yrat

e k

ërki

mit

të n

jë v

endi

16

. pu

ne

2 . Ve

tëvl

ersi

mi

fund

të k

apitu

llit n

xënë

si/ja

do

të je

të i/

e af

të:

të i

dent

ifiko

jë d

ëshi

rat

dhe

inte

resa

t tu

aja

për

prof

esio

nin

e •

ardh

shëm

;të

evi

dent

ojë

aftë

sitë

vet

jake

lidhj

e m

e pr

ofes

ioni

n;•

përs

hkru

ajë

vler

at

vetja

ke

lidhj

e m

e pr

ofes

ione

ndry

shm

e;të

iden

tifiko

jë ti

pin

e pe

rson

alite

tit n

ë lid

hje

me

prof

esio

net;

•të

vle

rëso

jë s

hënd

etin

vet

jak

dhe

ndik

imin

e b

arna

ve, d

roga

ve

•dh

e al

kool

it në

pro

fesi

onet

e p

ërzg

jedh

ura;

të p

ërca

ktoj

ë nd

ikim

in e

rolit

gjin

or n

ë zg

jedh

jen

e pr

ofes

ioni

t; •

të id

entifi

kojë

aspe

kte t

ë sen

sual

itetit

, sek

sual

itetit

dhe

intim

itetit

në ra

port

me

prof

esio

net e

për

zgje

dhur

a;

të a

naliz

ojë

rënd

ësin

ë që

ka

kom

unik

imi,

vesh

ja,

para

qitja

e

•ja

shtm

e dh

e sj

ellja

të q

enët

të s

ukse

sshë

m n

ë pr

ofes

ione

t e

pëlq

yera

.

Inte

resa

t dhe

dës

hira

t e m

ia p

ër

17.

prof

esio

nin

(2 o

rë)

Aftë

sitë

e

mia

lid

hur

me

18.

prof

esio

nin

Vle

rat

vetja

ke

lidhu

r m

e 19

. pr

ofes

ioni

nTi

pare

t e

pers

onal

itetit

dh

e 20

. pr

ofes

ioni

Si n

diko

n sh

ënde

ti në

zgj

edhj

en

21.

e pr

ofes

ioni

tR

oli

gjin

or

zgje

dhje

n e

22.

prof

esio

nit

Si

ndik

ojnë

zg

jedh

jen

23.

e pr

ofes

ioni

t pa

raqi

tja

dhe

kom

unik

imi

Page 12: Edukimi për karrierën 11

11

Eduk

imi p

ër k

arrie

rën

Nr.

LIN

JAO

BJE

KT

IVAT

TE

MAT

1.H

ulum

timi i

ka

rrie

rës

fund

të k

apitu

llit n

xënë

si/ja

do

të je

të i/

e af

të:

të v

lerë

sojë

rënd

ësin

ë e

plan

ifiki

mit

të k

arrie

rës v

etja

ke;

•të

list

ojë

kupt

imet

për

term

at: p

unë,

pro

fesi

on d

he k

arrie

rë;

•të

rend

itë fo

rmat

e n

drys

hme

të p

unës

;•

të id

entifi

kojë

rënd

ësin

ë e

form

ave

të n

drys

hme

të p

unës

;•

të sh

pjeg

ojë

stat

usin

e in

divi

dit n

ë tre

gun

e pu

nës;

•të

iden

tifiko

jë sh

ërbi

met

soci

ale

të o

frua

ra n

ë ve

nd;

•të

njih

et m

e sh

ërbi

met

ofro

jnë

zyra

t e p

unës

imit;

•të

list

ojë

form

a të

ndr

yshm

e të

ndi

hmës

nda

j të

papu

nëve

;•

të p

araq

esë

prirj

et e

zhv

illim

it të

pun

ësim

it në

tre

gun

loka

l, •

kom

bëta

r dhe

ndë

rkom

bëta

r;të

shpj

egoj

ë dh

e ko

men

tojë

asp

ekte

të n

drys

hme

të le

gjis

laci

onit

•të

pun

ës;

të s

hpje

gojë

rën

dësi

në e

rre

gulla

ve t

ë si

gurim

it në

pun

ë dh

e •

mbr

ojtje

s së

mje

disi

t; të

kla

sifik

ojë

prof

esio

net q

ë ek

zist

ojnë

tregu

n e

punë

s;•

të a

naliz

ojë

veço

ritë

e se

cilë

s kat

egor

i të

prof

esio

neve

; •

të v

lerë

sojë

ndi

kim

in e

pro

fesi

onit

në o

rgan

izim

in e

jet

ës

•ve

tjake

;të

për

cakt

ojë

nevo

jën

për n

johu

ri të

thel

luar

a rr

eth

prof

esio

neve

të p

refe

ruar

;

të n

johë

bur

imet

mun

d të

shf

rytë

zohe

n pë

r t’u

info

rmua

r në

•th

ellë

si rr

eth

prof

esio

neve

të d

ëshi

ruar

a;të

inve

stig

ojë

në te

rren

tri p

rofe

sion

et e

pre

feru

ara;

•të

dis

kuto

jë re

zulta

tet e

inve

stig

imit;

të p

ërca

ktoj

ë kë

rkes

at e

pro

fesi

onev

e të

për

zgje

dhur

a;•

të a

naliz

ojë

ndik

imin

e k

ualifi

kim

it në

zhv

illim

in e

kar

rierë

s;•

të re

nditë

niv

elet

dhe

form

at e

kzis

tues

e të

kua

lifiki

mit;

•të

iden

tifiko

jë m

ënyr

a të

ndr

yshm

e të

kër

kim

it të

ven

deve

të li

ra

•të

pun

ës.

Rën

dësi

a e

plan

ifiki

mit

1.

karr

ierë

sPu

na, p

rofe

sion

i dhe

kar

riera

2.

Form

at

ekzi

stue

se

punë

s. 3.

St

atus

i i

indi

vidi

t në

tre

gun

e pu

nës (

2 or

ë)Sh

ërbi

met

soc

iale

dhe

zyr

at e

4.

pu

nësi

mit

Vepr

imta

ri. V

izitë

stud

imor

e5.

M

arrë

dhën

iet

e pu

nës.

Baz

at

6.

ligjo

re q

ë i r

regu

llojn

ë at

oR

ëndë

sia

e si

guris

ë në

pun

ë7.

Pr

ofes

ione

t ekz

istu

ese n

ë tre

gun

8.

e pu

nës

Veço

ritë

e ka

tego

rive

9.

prof

esio

neve

Vepr

imta

ri 10

. M

ënyr

at

e in

form

imit

rret

h 11

. pr

ofes

ione

ve q

ë m

ë in

tere

sojn

ëVe

prim

tari

(2 o

rë)

12.

Kër

kesa

t e p

rofe

sion

eve

që k

am

13.

zgje

dhur

Ndi

kim

i i

arsi

mim

it dh

e i

14.

kual

ifiki

mit

zhvi

llim

in

e ka

rrie

rës

Form

at

e ar

sim

imit

dhe

15.

kual

ifiki

mit

Mën

yrat

e k

ërki

mit

të n

jë v

endi

16

. pu

ne

2 . Ve

tëvl

ersi

mi

fund

të k

apitu

llit n

xënë

si/ja

do

të je

të i/

e af

të:

të i

dent

ifiko

jë d

ëshi

rat

dhe

inte

resa

t tu

aja

për

prof

esio

nin

e •

ardh

shëm

;të

evi

dent

ojë

aftë

sitë

vet

jake

lidhj

e m

e pr

ofes

ioni

n;•

përs

hkru

ajë

vler

at

vetja

ke

lidhj

e m

e pr

ofes

ione

ndry

shm

e;të

iden

tifiko

jë ti

pin

e pe

rson

alite

tit n

ë lid

hje

me

prof

esio

net;

•të

vle

rëso

jë s

hënd

etin

vet

jak

dhe

ndik

imin

e b

arna

ve, d

roga

ve

•dh

e al

kool

it në

pro

fesi

onet

e p

ërzg

jedh

ura;

të p

ërca

ktoj

ë nd

ikim

in e

rolit

gjin

or n

ë zg

jedh

jen

e pr

ofes

ioni

t; •

të id

entifi

kojë

aspe

kte t

ë sen

sual

itetit

, sek

sual

itetit

dhe

intim

itetit

në ra

port

me

prof

esio

net e

për

zgje

dhur

a;

të a

naliz

ojë

rënd

ësin

ë që

ka

kom

unik

imi,

vesh

ja,

para

qitja

e

•ja

shtm

e dh

e sj

ellja

të q

enët

të s

ukse

sshë

m n

ë pr

ofes

ione

t e

pëlq

yera

.

Inte

resa

t dhe

dës

hira

t e m

ia p

ër

17.

prof

esio

nin

(2 o

rë)

Aftë

sitë

e

mia

lid

hur

me

18.

prof

esio

nin

Vle

rat

vetja

ke

lidhu

r m

e 19

. pr

ofes

ioni

nTi

pare

t e

pers

onal

itetit

dh

e 20

. pr

ofes

ioni

Si n

diko

n sh

ënde

ti në

zgj

edhj

en

21.

e pr

ofes

ioni

tR

oli

gjin

or

zgje

dhje

n e

22.

prof

esio

nit

Si

ndik

ojnë

zg

jedh

jen

23.

e pr

ofes

ioni

t pa

raqi

tja

dhe

kom

unik

imi

Page 13: Edukimi për karrierën 11

12

Mat

eria

l ndi

hmës

për

mës

uesi

n

3.

Plan

ifiki

mi /

Ve

ndim

mar

rja

për

karr

ierë

n

fund

të k

apitu

llit n

xënë

si/ja

do

të je

të i/

e af

të:

të s

hpje

gojë

pro

cesi

n e

plan

ifiki

mit

dhe

të v

endi

mm

arrje

s së

karr

ierë

s;të

ana

lizoj

ë në

përm

jet a

naliz

ës S

ËOT

info

rmac

ioni

n e

mbl

edhu

r •

për t

ë ar

ritur

vend

imm

arrje

;të

për

cakt

ojë

qëlli

min

dhe

obj

ektiv

at q

ë du

het t

ë nd

jekë

për

•pa

sur k

arrie

rën

e dë

shiru

ar;

të n

dërto

jë n

jë p

lan

vepr

imi t

ë de

taju

ar d

he m

e af

ate

koho

re p

ër

•re

aliz

imin

e o

bjek

tivav

e;

të p

lani

fikoj

ë bu

xhet

in v

etja

k dh

e st

rate

gjitë

për

kar

rierë

n •

vetja

ke;

të h

arto

jë k

ërke

sën

për p

unë

nëpë

rmje

t let

ër-k

ërke

sës,

tele

foni

t •

dhe

form

ës e

lekt

roni

ke;

të p

lotë

sojë

form

ular

ë të

gat

shëm

apl

ikim

i për

pun

ë;

•të

har

tojë

një

Cur

ricul

um v

itae

(jetë

shkr

im);

të sh

pjeg

ojë

lloje

t e in

terv

ista

ve p

ër p

unë

dhe

hapa

t e p

ërga

titje

s •

për t

ë;të

par

aqes

ë pr

oces

in e

par

apër

gatit

jes d

he të

refle

ktim

it në

lidh

je

•m

e in

terv

istë

n;të

pa

raqe

rreg

ulla

t e

kom

unik

imit

dhe

etik

ës

gjat

ë •

inte

rvis

tës;

të d

emon

stro

jë n

jë ra

st të

sim

ulua

r int

ervi

ste;

•të

list

ojë

elem

ente

t për

bërë

se të

por

tofo

lit p

ër k

arrie

rën;

•të

krij

ojë

porto

folin

e ti

j/saj

të k

arrie

rës

Nr.

LIN

JAO

BJE

KT

IVAT

TE

MAT

Plan

ifiki

mi d

he v

endi

mm

arrja

për

1.

ka

rrie

rën

(2 o

rë)

Qël

limi d

he o

bjek

tivat

për

kar

rierë

n 2.

Pl

anifi

kim

i i b

uxhe

tit p

erso

nal

3.

Si të

har

tojm

ë nj

ë kë

rkes

ë pë

r pun

ë?4.

Si

mun

d të

plo

tëso

jmë

form

a të

5.

ga

tshm

e ap

likim

i për

pun

ë?Si

mun

d të

shkr

uajm

ë nj

ë C

V?

6.

Inte

rvis

ta e

pun

ës (2

orë

)7.

Po

rtofo

li i k

arrie

rës

8.

Page 14: Edukimi për karrierën 11

13

Eduk

imi p

ër k

arrie

rën

3.

Plan

ifiki

mi /

Ve

ndim

mar

rja

për

karr

ierë

n

fund

të k

apitu

llit n

xënë

si/ja

do

të je

të i/

e af

të:

të s

hpje

gojë

pro

cesi

n e

plan

ifiki

mit

dhe

të v

endi

mm

arrje

s së

karr

ierë

s;të

ana

lizoj

ë në

përm

jet a

naliz

ës S

ËOT

info

rmac

ioni

n e

mbl

edhu

r •

për t

ë ar

ritur

vend

imm

arrje

;të

për

cakt

ojë

qëlli

min

dhe

obj

ektiv

at q

ë du

het t

ë nd

jekë

për

•pa

sur k

arrie

rën

e dë

shiru

ar;

të n

dërto

jë n

jë p

lan

vepr

imi t

ë de

taju

ar d

he m

e af

ate

koho

re p

ër

•re

aliz

imin

e o

bjek

tivav

e;

të p

lani

fikoj

ë bu

xhet

in v

etja

k dh

e st

rate

gjitë

për

kar

rierë

n •

vetja

ke;

të h

arto

jë k

ërke

sën

për p

unë

nëpë

rmje

t let

ër-k

ërke

sës,

tele

foni

t •

dhe

form

ës e

lekt

roni

ke;

të p

lotë

sojë

form

ular

ë të

gat

shëm

apl

ikim

i për

pun

ë;

•të

har

tojë

një

Cur

ricul

um v

itae

(jetë

shkr

im);

të sh

pjeg

ojë

lloje

t e in

terv

ista

ve p

ër p

unë

dhe

hapa

t e p

ërga

titje

s •

për t

ë;të

par

aqes

ë pr

oces

in e

par

apër

gatit

jes d

he të

refle

ktim

it në

lidh

je

•m

e in

terv

istë

n;të

pa

raqe

rreg

ulla

t e

kom

unik

imit

dhe

etik

ës

gjat

ë •

inte

rvis

tës;

të d

emon

stro

jë n

jë ra

st të

sim

ulua

r int

ervi

ste;

•të

list

ojë

elem

ente

t për

bërë

se të

por

tofo

lit p

ër k

arrie

rën;

•të

krij

ojë

porto

folin

e ti

j/saj

të k

arrie

rës

SUGJERIMEProjektet kurrikulare, detyrat tematike ose veprimtaritë, që janë planifikuar në tekst 1. në aparatin pedagogjik ose në orët e përsëritjes, mund të prezantohen përpara klasës, në një hapësirë kohe të mundshme:

gjatë një ore të zakonshme mësimore; a. gjatë orës se veprimtarisë.b.

2. Për realizimin e projekteve kurrikulare ose detyrave tematike të planifikuara në tekst, mësuesi mund t’u japë nxënësve që në fillim të kapitullit tematikën, objektivat që do të arrihen, rrugët për realizimin e saj dhe materialet që do të shfrytëzojnë për realizimin e projektit ose detyrës tematike. Në një pjesë të orëve mësimore të përmendura më sipër, nxënësit mund të prezantojnë punën e bërë.

Plan

ifiki

mi d

he v

endi

mm

arrja

për

1.

ka

rrie

rën

(2 o

rë)

Qël

limi d

he o

bjek

tivat

për

kar

rierë

n 2.

Pl

anifi

kim

i i b

uxhe

tit p

erso

nal

3.

Si të

har

tojm

ë nj

ë kë

rkes

ë pë

r pun

ë?4.

Si

mun

d të

plo

tëso

jmë

form

a të

5.

ga

tshm

e ap

likim

i për

pun

ë?Si

mun

d të

shkr

uajm

ë nj

ë C

V?

6.

Inte

rvis

ta e

pun

ës (2

orë

)7.

Po

rtofo

li i k

arrie

rës

8.

Page 15: Edukimi për karrierën 11

14

Mat

eria

l ndi

hmës

për

mës

uesi

n

DiSA MeTODA QË MUND TË PËrDOrË MËSUeSi NË KLASË, PËr TË KrijUAr AFTËSi DHe QËNDriMe Te

NXËNËSiT, GjATË PËrPUNiMiT TË NjOHUriVe

SI REALIZOHET PËRPUNIMI I NJOHURIVE:

Përpunimi i njohurive përmban:

Përsëritjen e njohurive bazë (konceptet themelore);•Vlerësimin e njohurive bazë;•Integrimin e njohurive të reja të një linje me njohuritë e linjave paraardhëse;•Integrimin e njohurive të reja me ato të lëndëve të tjera;•Detyrat/projektet përmbledhëse vjetore;•Vlerësimi vjetor (nuk është i detyruar).•

Detyrat mendore ku mësuesi duhet të fokuset gjatë përpunimit të njohurive janë:

Përsëritja• , e cila ndihmon në theksimin e kujtesës. Ndihmon që nxënësit të mbajnë mend më gjatë faktet dhe njohuritë e reja.Krahasimi,• p.sh., i profesioneve, cilësive, situatave, ndihmon kuptueshmërinë, pasi nxënësi kupton ngjashmëritë dhe dallimet ndërmjet çështjeve që krahasohen.Aplikimi• i njohurive të marra në situata rastesh, konkretizimi me shembuj, i cili ndihmon nxënësin të kuptojë vlerën e informacionit të marrë. Analiza • pro dhe kundër për çështjet që diskutohen, e cila mund të realizohet nëpërmjet diskutimeve dhe debateve në klasë ose dhe krijimit të eseve me tematika të ndryshme.Vlerësimi vetjak• i nxënësit lidhur me zgjedhjet që janë më të përshtatshme për të, i cili mund të realizohet nëpërmjet krijimit të eseve ose përdorimit të teknikave që ndihmojnë në vendimmarrje. Krijimi, • p.sh., i një plani për të arritur një qëllim bazuar në informacionet e marra, mund të realizohet duke i kërkuar nxënësve të ndërtojnë plane veprimi, të ndërtojnë CV, të hartojnë buxhetin e shpenzimeve etj.

Page 16: Edukimi për karrierën 11

15

Eduk

imi p

ër k

arrie

rën

MËNYRAT E TË MËSUARIT

Secili nga ne ka një mënyrë të të mësuarit të gjërave. Kjo mënyrë mund të jetë:

Të mësuarit duke parë. Disa njerëz i mësojnë më mirë gjërat duke parë se si bëhen ato •nga të tjerët. Ata kanë nevojë për foto, skica dhe imazhe vizuale për të mësuar. Këta studentë mund të pëlqejnë të kenë grafikë dhe modele, të cilat mund t’i shikojnë. Sytë e tyre janë mjetet e tyre më të rëndësishme të të mësuarit. Të mësuarit nëpërmjet dëgjimit. Njerëz të tjerë preferojnë të dëgjojnë pa marrë •shënime. Ata mund t’i regjistrojnë leksionet dhe t’i dëgjojnë ato më vonë. Ndoshta ata mund të pëlqejnë të flasin për problemet e detyrave të shtëpisë në telefon. Veshët janë mjetet e tyre kryesore të të mësuarit.Të mësuarit nëpërmjet bërjes së gjërave. Ka gjithashtu njerëz, të cilët i mësojnë gjërat •duke i bërë ato. Ata duhet të marrin shënime, edhe kur gjërat janë të nënvizuara. Ata mund të bëjnë gjëra ndërkohë që studiojnë, si p.sh., mund të bëjnë aeroplanë prej letre. Këta mund të jenë lloji i personave që u pëlqen të merren me gjërat, t’i çmontojnë dhe të shohin si funksionojnë. Duart dhe trupi janë dy mjetet më të rëndësishme të tyre për të mësuar.

Është e rëndësishme që nxënësit të njohin se cili është mënyra tyre e të mësuarit dhe për mësuesit është e rëndësishme që t’i kenë parasysh të tria këto mënyra që mund të kenë nxënësit e tyre dhe ta organizojnë orën e mësimit, në mënyrë që të përfitojnë të gjithë nxënësit, pavarësisht nga stili që ata adoptojnë.

VLERESIMI

Vlerësimi i nxënësit përshkon gjithë procesin mësimor dhe shërben për përmirësimin e këtij procesi. Vlerësimi i nxënësit është konsistent me objektivat e programit lëndor. Objektiv i vlerësimit janë njohuritë, shprehitë dhe qëndrimet e nxënësve (qëndrimet etiko-sociale ne përgjithësi dhe ato të bashkëpunimit me të tjerët, në veçanti). Vlerësimi i nxënësit mund të bëhet në mënyrë individuale ose në grup. Nxënësi vlerësohet me notë ndërsa demonstron arritjet e tij me gojë, me shkrim ose nëpërmjet veprimtarive të tjera.

Në këtë lëndë nxënësi vlerësohet për portofolin e detyrave, për prezantimet, hetimet e realizuara në përputhje me formularët standardë të përcaktuar nga mësuesi. Në punime të nxënësve me grupe te vogla, mësuesi parashtron peshën e vlerësimit me notë të grupit në tërësi dhe të secilit nxënës në veçanti. Nuk është i detyrueshëm vlerësimi me notë i nxënësve në çdo orë mësimore. Mësuesi duhet t’u parashtroje nxënësve qëllimin, kriteret dhe instrumentet e vlerësimit.

Portofoli i punëve të nxënësit është një nga mundësitë kryesore të vlerësimit për mësuesin dhe të vetëvlerësimit për nxënësin.

Page 17: Edukimi për karrierën 11

16

Mat

eria

l ndi

hmës

për

mës

uesi

n

LiNjA 1 HULUMTiMi i KArrierËS

Në vija të përgjithshme në këtë linjë jepet informacion mbi botën e punës. Është shumë e rëndësishme që nxënësi të ketë të informacion të plotë lidhur me tregun e punës në lokalitetin e tij, por edhe në rang vendi, si dhe tregun botëror të punës. Kjo sepse mundësia e lëvizjes është rritur dhe individë të ndryshëm mund të zgjedhin të jetojnë në një qytet ose shtet të ndryshëm nga ai ku banojnë aktualisht.

Që të kesh mundësi të zgjedhësh duhet së pari të njohësh alternativat apo mundësitë që ekzistojnë. Në këtë linjë përshkruhen format e ndryshme të punës që ekzistojnë, statuset e ndryshme lidhur me punësimin, informacione mbi legjislacionin lidhur me punësimin, sigurinë në punë, nevojën dhe format e kualifikimit që ekzistojnë, llojet e punëve e profesioneve dhe karakteristikat e tyre.

Në vende të ndryshme të botës ekzistojnë manuale të plota, ku përshkruhet në mënyrë të detajuar për çdo profesion se çfarë arsimi është i nevojshëm; ku mund të punojë një individ në këtë profesion; cilat do të jenë detyrat e tij në këtë profesion; cila do të jetë mesatarja vjetore e të ardhurave që mund të ketë në profesionin e zgjedhur etj.

Një manual i tillë është manuali amerikan: “Occupational Outlook Handbook”, ku përshkruhen në mënyrë të detajuar rreth 250 profesione. Nxënësit e interesuar mund ta kërkojnë atë në internet dhe të marrin informacion më të detajuar për profesionet që u interesojnë. Faqet e mëposhtme të internetit mund t’i ndihmojnë në këtë drejtim:

http://www.bls.gov/ocohttp://online.onetcenter.orghttp://www.act.org/discoverhttp://www.ets.org/sigi

Page 18: Edukimi për karrierën 11

17

Eduk

imi p

ër k

arrie

rën

Tema 1. Rëndësia e planifikimit të karrierësKjo temë do të zhvillohet në një orë mësimore. Objektivat e saj janë:

Shpjegimi i rëndësisë që ka planifikimi i karrierës.•Diskutimi i rëndësisë që ka një punë e përshtatshme në jetën e çdo individi.•

Është e rëndësishme të theksohet në këtë orë mësim se duke bërë një planifikim paraprak të karrierës individi ka më shumë shanse për të gjetur një profesion dhe punë që i përshtatet, nga e cila ai do të ndihet i suksesshëm dhe i kënaqur.

Gjatë kësaj ore janë shumë të rëndësishme debatet. Lejojini nxënësit të shprehin lirshëm mendimin e tyre lidhur me rëndësinë ose jo të planifikimit të karrierës. Siç theksohet edhe në rubrikën ‘Veprimtari’, kërkojini nxënësve të sjellin shembuj nga familjarët apo të njohurit e tyre, me qëllim që të mbështesin apo hedhin poshtë opinionet e tyre.

Tema 2. Puna, profesioni, karrieraKjo temë do të zhvillohet në një orë mësimore. Objektivat e saj janë:

Kuptimi i termit “Pun딕Kuptimi i termit “Profesion”•Kuptimi i termit “Karrier딕

Ndihmojini nxënësit që të dallojnë nëpërmjet shembujve punën, profesionin dhe karrierën. Sqaroni kuptimet e ndryshme që ekzistojnë rreth këtyre termave dhe kuptimet e termave që do të përdoren në lëndën ‘Edukimi për Karrierën’ që janë:

Puna është pozita që një person ka në realizimin e detyrave specifike. Për shembull, •profesioni është kamerier. Puna është shërbimi në restorantin X. Njerëzit, zakonisht i ndryshojnë punët shumë më shpejt nga sa ndryshojnë profesionin.

Profesioni është një grup punësh të ngjashme, për të cilat njerëzve u duhet të •zhvillojnë njohuri dhe aftësi. Një individ mund të ketë punë të ndryshme brenda një profesioni. Njerëzit mund të përshtatin njohuritë dhe aftësitë e tyre ndaj shumë pozicioneve. Shembuj të profesioneve përfshijnë të qenit: elektricist, inxhinier, mjek, mësues etj.

Karriera është shuma e aktiviteteve tona të punës në shtëpi, punë, shkollë dhe •komunitet. Karriera përfshin kohën që ne shpenzojmë në punët për të cilat paguhemi. Ajo përfshin përkujdesjen për një shtëpi, përkujdesjen për fëmijët ose për të moshuarit. Ajo përfshin për shembull punën vullnetare në shkollë, lojën në një skuadër etj. Karriera përfshin gjithashtu edhe kohën që ne shpenzojmë duke mësuar gjëra të reja. Çdokush që ka shpenzuar kohë duke punuar për diçka ka një karrierë.

Page 19: Edukimi për karrierën 11

18

Mat

eria

l ndi

hmës

për

mës

uesi

n

Tema 3-4. Format ekzistuese të punës. Statusi i individit në tregun e punës

Kjo temë do të zhvillohet në dy orë mësimore. Objektivat e saj janë:

Diskutimi i formave të punës•Përcaktimi i statusit në tregun e punës•

Shpjegoni format e ndryshme të punës dhe statusin e individit në botën e punës. Lejoni nxënësit të diskutojë rreth formave të punës që u duken më të përshtatshme.

Tema 5. Shërbimet sociale dhe zyrat e punësimit

Kjo temë do të zhvillohet në një orë mësimore. Objektivat e saj janë:

Shpjegimi i termit “Shërbime punësimi”•Njohja me shërbimet që ofrojnë zyrat e punësimit dhe të ndihmës sociale në tregun •lokalListimi i formave të ndihmës për të papunët•Njohja me programin e ndihmës ekonomike•

Jepuni nxënësve informacion lidhur shërbimet që ofrojnë zyrat e punësimit dhe mënyrës se si mund t’i shfrytëzojnë ata këto zyra dhe shërbime.

Tema 6. Veprimtari. Vizitë studimore

Kjo temë do të zhvillohet në një orë mësimore. Për zhvillimin e kësaj veprimtarie kontaktoni me punonjës të zyrës së punësimit për të caktuar një vizitë të nxënësve me qëllim njohjen e këtij shërbimi. Në pamundësi për të kryer një vizitë në zyrën e punësimit, ftoni në klasë një punonjës të kësaj zyre, i/e cila do të diskutojë rreth:

Prirjeve dhe burimeve kryesore të zhvillimit të punësimit në tregun vendor, kombëtar •dhe ndërkombëtar të punës.Veprimtarive ekonomike mbizotëruese në tregun vendor.•Nivelit të përgjithshëm të papunësisë, nivelin e papunësisë lidhur me nivelin arsimor, •profesionin, moshën dhe gjininë.Shërbimeve dhe trajnimeve që ofrojnë zyrat e punësimit.•Mënyrave se si mund të ndihmojnë këto zyra të rinjtë të punësohen.•Njoftimeve periodike të punësimit që ofrojnë. •Këshillimit të personalizuar për karrierën që ato ofrojnë.•Çështje të tjera sipas interesit të nxënësve.•

Page 20: Edukimi për karrierën 11

19

Eduk

imi p

ër k

arrie

rën

Tema 7. Marrëdhëniet e punës. Bazat ligjore që i rregullojnë ato

Kjo temë do të zhvillohet në një orë mësimore. Objektivat e saj janë:

Njohja me kodin e punës•Paraqitja e shembujve të zbatimit të legjislacionit të punës në veprimtaritë e punës•

Shumë njerëz, ndonëse punojnë prej vitesh, i njohin pak të drejtat e tyre në punë dhe legjislacionin e punës. Informimi i nxënësve rreth legjislacionit të punës do të ndihmojë në respektimin e të drejtave të tyre në punë në të ardhmen.

Për të marrë më shumë informacion rreth Kodit të punës dhe Të drejtave të punonjësve kërkoni në internet në faqen:

http://www.fleteteverdha.com/guida_business/kodipunes.pdf

Tema 8. Rëndësia e sigurisë në vendin e punës

Kjo temë do të zhvillohet në një orë mësimore. Objektivat e saj janë:

Shpjegimi i rëndësisë së rregullave të sigurimit në punë dhe mbrojtjes së mjedisit•Njohja me rreziqet në vendin e punës•

Njohja me rreziqet në vendin e punës dhe me detyrimet e punëdhënësve për të mbrojtur shëndetin e punonjësve do t’i ndihmojë nxënësit të bëjnë zgjedhje më të informuara gjatë punës së tyre në të ardhmen dhe të tregojnë më shumë kujdes në mbrojtje të shëndetit të tyre.

Tema 9. Profesionet ekzistuese në tregun e punës

Kjo temë do të zhvillohet në një orë mësimore. Objektivat e saj janë:

Shpjegimi i klasifikimit të profesioneve•Ndarja e profesioneve sipas kategorive•

Sot në botë, ekzistojnë me qindra profesione dhe mijëra lloje punësh. Në Kanada p.sh. numërohen rreth 520 grupe profesionesh dhe 45000 tituj punësh. Duke qenë se ka shumë për të zgjedhur, është e rëndësishme që llojet e punëve dhe profesioneve të grupohen sipas karakteristikave të tyre të përbashkëta. Ekzistojnë aktualisht shumë

Page 21: Edukimi për karrierën 11

20

Mat

eria

l ndi

hmës

për

mës

uesi

n

grupime dhe klasifikime të punëve dhe profesioneve. Në tekst është përshkruar njëri prej këtyre klasifikime i quajtur ‘Harta e botës së punës’, i cili i ndan punët në punë që kanë të bëjnë me njerëzit, punë që kanë të bëjnë me sendet, punë që kanë të bëjnë me idetë dhe punë që kanë të bëjnë me të dhënat. Ndihmojini nxënësit të kuptojnë këto klasifikime dhe të identifikojnë kategorinë e profesioneve që i përshtaten më shumë.

Klasifikime të tjera të profesioneve janë, p.sh. Hegzagoni i Holland, i cili i klasifikon profesionet sipas gjashtë cilësive kryesore që lidhen edhe me cilësitë e personalitetit të individit. Për këtë teori diskutohet më në detaje në Linjën 2.

Një klasifikim tjetër është dhe ‘Sistemi i klasifikimit të profesioneve i Minezotës’.

Sipas teorisë së përshtatjes në punë të Minezotës njerëzit qëndrojnë gjatë në një punë në të cilën (1) nevojat e tyre plotësohen nëpërmjet një sistemi mbështetës, përforcues, në mjedisin e punës dhe (2) aftësitë e tyre përputhen me kërkesat e punës.

Sipas këtij klasifikimi aftësitë e kërkuara në një punë ndahen në 64 kategori bazuar në nivelin e:

Shprehive perceptuese (p.sh. hapësinore)Shprehive konjitive (p.sh. verbale)Shprehive motore (p.sh. zhdërvjelltësia manuale)

Profesionet klasifikohen sipas nevojës që ato kanë për një nivel më të lartë apo më të ulët të këtyre aftësive. P.sh. një psikolog këshillues duhet të ketë aftësi të mira perceptive dhe mendore dhe aftësi edhe të ulëta motore për të qenë i suksesshëm. Ndërkohë që një shkarkues mallrash duhet të ketë të zhvilluara shprehitë motore, ndërkohë që shprehitë perceptive dhe mendore nuk është e nevojshme të jenë në nivel të lartë.

Në këtë teori sistemi i përforcimit është gjithashtu i rëndësishëm. Bazuar në këtë sistem kemi:

Përforcimin e brendshëm, që ofrohet për njerëzit që kanë nevojë të përdorin aftësitë e tyre, për arritje, krijimtari, përgjegjshmëri, autonomi, përparim, mirënjohje, autoritet dhe status social.

Përforcimi social plotëson nevojat personale për bashkëpunëtorë, aktivitete të shërbimeve sociale, dhe plotësim të vlerave morale.

Profesionet që ofrojnë përforcim mjedisor do të kënaqin nevojat e individit për, pavarësi, varietet, kompensim, siguri dhe kushte të mira pune.

Profesionet klasifikohen sipas ofrimit të një niveli të lartë, mestar ose të ulët të secilës nga këto tre kategori përforcimi. Kur 27 modelet e shpërblimit (përforcimit) kombinohen me 27 kombinimet e nivelit të aftësive të kërkuara formohet një total prej 729 mundësish ose kategorish profesionesh.

Page 22: Edukimi për karrierën 11

21

Eduk

imi p

ër k

arrie

rën

Ndihmojini nxënësit të kërkojnë në internet më shumë informacion për klasifikimin e profesioneve. Për këtë, mund t’u sugjeroni manualin e përmendur më lart “Occupational Outlook Handbook”, ku përshkruhen në mënyrë të detajuar rreth 250 profesione si dhe faqet e internetit:

http://www.bls.gov/oc• ohttp://online.onetcenter.or• ghttp://www.act.org/discove• rhttp://www.ets.org/sig• i

Tema 10. Veçoritë e kategorive të profesioneveKjo temë do të zhvillohet në një orë mësimore. Objektivat e saj janë:

Dallimi i veçorive të kategorive të ndryshme të profesioneve•Përcaktimi i aftësive, interesave, vlerave dhe tipareve vetjake që kërkohen për secilën •kategori profesionesh

Ndihmojini nxënësit të dallojnë aftësitë, interesat, vlerat dhe tiparet vetjake që kërkohen në secilën kategori profesionesh dhe të japin idetë e tyre se cilat kategori janë më të përshtatshme për secilin.

Tema 11. VeprimtariKjo temë do të zhvillohet në një orë mësimore.

Gjatë kësaj ore veprimtarie mund të ftoni në klasë prindër dhe profesionistë të tjerë për të treguar se si ka ndikuar profesioni në organizimin e jetës së tyre të përditshme. Sa kohë të lirë kanë ata në profesionin e zgjedhur; a duhet të punojnë natën; a duhet të punojnë në fundjave; a duhet të lëvizin shpesh brenda ose jashtë vendit. Si mund të ndikojnë këto karakteristika të profesionit në jetën e tyre familjare, në marrëdhëniet shoqërore etj.

Tema 12. Mënyrat e informimit rreth profesioneve që më interesojnëKjo temë do të zhvillohet në një orë mësimore. Objektivat e saj janë:

Detajimi i informacionit të nevojshëm rreth një profesioni•Identifikimi i burimeve të informimit rreth profesioneve•

Diskutoni dhe ilustroni me shembuj rastesh, siç është edhe rasti i Olës, lidhur me nevojën për të pasur një informacion të detajuar lidhur me profesionin e zgjedhur. Diskutoni se cila është mënyra më e përshtatshme për secilin nxënës për të marrë një

Page 23: Edukimi për karrierën 11

22

Mat

eria

l ndi

hmës

për

mës

uesi

n

informacion të tillë rreth profesionit. Inkurajoni kërkimet në internet për të marrë informacion të detajuar rreth profesione të pëlqyera.

Tema 13-14. Veprimtari

Kjo temë do të zhvillohet në dy orë mësimore.

Kërkojini nxënësve të zhvillojnë biseda dhe intervista më profesionistë të 3 profesioneve që u pëlqejnë më shumë bazuar në pyetjet e dhëna në tekst lidhur me kërkesat e atij profesioni, kushtet e punës, mundësitë e punësimit etj.

Për profesionet më të preferuara në klasë, ftoni orën e parë, profesionistë që mund t’u përgjigjen nxënësve lidhur me pyetjet e dhëna.

Orën e dytë zhvilloni një diskutim në klasë ku secili nxënës, pasi ka investiguar 3 profesionet e tij të preferuar të nxjerrë karakteristikat pozitive dhe negative që ka sipas tij secili profesion.

Tema15. Kërkesat e profesioneve që kam zgjedhurKjo temë do të zhvillohet në një orë mësimore. Objektivat e saj janë:

Identifikimi i kërkesave që duhen të plotësohen për profesionin e zgjedhur•

Ndihmojini nxënësit, që bazuar në kërkimet e tyre në internet, gazeta, literaturë, biseda dhe vëzhgime në terren të identifikojnë kërkesat e profesioneve të tyre të preferuara për: arsimim, trajnim, kërkesa të veçanta dhe kërkesa të posaçme të punës.

Zhvilloni ushtrimet që ndihmojnë nxënësit të planifikojnë se si mund t’i plotësojnë kërkesat e profesioneve që preferojnë.

Tema 16. Ndikimi i arsimit dhe i kualifikimit në zhvillimin e karrierës

Kjo temë do të zhvillohet në një orë mësimore. Objektivat e saj janë:

Analizimi i rolit të kualifikimit dhe arsimimit të mëtejshëm në ecurinë e karrierës. •

Zhvilloni diskutime dhe debate të hapura në klasë lidhur me ndikimet e arsimimit të mëtejshëm pas përfundimit të shkollës së mesme në rritjen personale, sigurinë e jetës si në nivelin e të ardhurave, sigurinë e punës, kushtet e punës etj.

Page 24: Edukimi për karrierën 11

23

Eduk

imi p

ër k

arrie

rën

Tema 17. Cilat janë format e arsimit dhe kualifikimit që mund të shfrytëzoj

Kjo temë do të zhvillohet në një orë mësimore. Objektivat e saj janë:

Njohja e niveleve të ndryshme të arsimimit•Njohja e formave të ndryshme të arsimimit•

Zhvilloni diskutime në klasë, ku secili nxënës të japë mendimin personal lidhur me nivelin e arsimimit dhe formën e arsimimit që mendon se është e përshtatshme për të.

Sugjerojini nxënësve të kërkojnë në faqen e internetit të Ministrisë së Arsimit (www.mash.gov.al) informacion për Universitet, fakultetet dhe degët e studimit që ekzistojnë në Tiranë dhe disa rrethe të tjera në vendin tonë.

Tema 18. Mënyrat e kërkimit të një vendi pune

Kjo temë do të zhvillohet në një orë mësimore. Objektivat e saj janë:

Njohja e nxënësve me mënyrat e ndryshme që mund të shfrytëzohen për të kërkuar •një punë.Përcaktimi i mënyrave më të efektshme të kërkimit të një punë•

Zhvilloni diskutime në klasë lidhur me mënyrat që mund të shfrytëzohen për të kërkuar një punë.

Diskutoni mënyrat që konsiderohen si më të efektshme në kërkimin e një punë.

Diskutoni se në varësi të personalitet, secili zgjedh mënyrat që i përshtaten më mirë. P.sh., një person i ndrojtur, e ka më të vështirë të kërkojë direkt takim më një punëdhënës etj.

Kërkojini nxënësve të ndërtojnë listën e personave të tyre të njohur, që mund t’i kontaktojnë dhe lajmërojnë se janë në kërkim të një punë duke qenë se kjo konsiderohet ndër mënyrat më të efektshme në gjetjen e një vendi pune.

Page 25: Edukimi për karrierën 11

24

Mat

eria

l ndi

hmës

për

mës

uesi

n

LiNjA 2VeTËVLerËSiMi

Përgjatë kësaj linje nxënësi do të punojë shumë për të njohur më mirë veten. Njohja e dëshirave dhe interesave, aftësive, cilësive të personalitetit, shëndetit vetjak, rolit gjinor, aftësive komunikuese, stilit të veshjes etj., lidhur me profesionin përbëjnë dhe qëllimin kryesor të kësaj linje. Nëpërmjet ushtrimeve, eseve, testeve të ndryshme vetëvlerësuese nxënësi do të ndihmohet të identifikojë më qartë këto karakteristika personale. Për këtë arsye, ushtrimet, testet vetëvlerësuese, esetë etj., përbëjnë dhe pjesën më të rëndësishme të kësaj linje, të cilave duhet t’u kushtohet veçanërisht kohë dhe vëmendje.

Tema 1-2. Interesat dhe dëshirat e mia për profesionin

Kjo temë do të zhvillohet në dy orë mësimore. Objektivat e saj janë:

Identifikimi i dëshirave dhe interesave lidhur me profesionin•

Pasi të keni dhënë një informacion të shkurtër mbi natyrën e interesave dhe motivimin përqendrohuni në zhvillimin e testit mbi interesat e secilit nxënës. Diskutoni në klasë për këto interesa.Orën e dytë diskutoni mbi ëndrrën e shkruar në shtëpi rreth profesionit të dëshiruar nga nxënësit. Sqarojini se nxënësit që nuk dëshirojnë ta ndajnë ëndrrën e tyre me të tjerët janë të lirë të mos e bëjnë. Por secili duhet të ketë shkruar ëndrrën e tij/saj sepse kjo është një pjesë shumë e rëndësishme për të kuptuar se ç’profesion është më i përshtatshëm për secilin. Në fund të mësimit secili nxënës mund të shkruajë 4-5 interesat e tij kryesore lidhur me profesionin.

Page 26: Edukimi për karrierën 11

25

Eduk

imi p

ër k

arrie

rën

Tema 3. Aftësitë e mia lidhur me profesioninKjo temë do të zhvillohet në një orë mësimore. Objektivat e saj janë:

Njohja e aftësive personale lidhur me profesione të ndryshme•

Zhvilloni ushtrime dhe diskutime që ndihmojnë nxënësit të njohin aftësitë dhe shprehitë që zotërojnë dhe të analizojnë profesionet, ku mund t’i ushtrojnë ato. Në fund të mësimit nxënësit duhet të shkruaj aftësitë dhe shprehitë kryesore që zotërojnë.

Tema 4. Vlerat vetjake lidhur me profesionin

Kjo temë do të zhvillohet në një orë mësimore. Objektivat e saj janë:

Njohja e rëndësisë së vlerave personale në zgjedhjen e profesionit•Përcaktimi i vlerave personale lidhur me profesioni•

Shpjegoni se si ndikojnë vlerat personale në zgjedhjen e një pune apo profesioni duke e ilustruar arsyetimin tuaj me shembuj nga libri apo jeta e përditshme. Zhvilloni në klasë testin mbi identifikimin e vlerave personale lidhur me profesionin.Në fund të mësimit nxënësit mund të shkruajnë vlerat e tyre kryesore lidhur me profesionin.

Tema 5. Tiparet e personalitetit dhe profesioniKjo temë do të zhvillohet në një orë mësimore. Objektivat e saj janë:

Njohja e tipave të Hollandit të personalitetit lidhur me profesionin•Njohja e karakteristikave të secilit tip të personalitetit•Identifikimi i tipit personal të personalitetit•Identifikimi i profesioneve që konsiderohen si të përshtatshme për tipin personal të •personalitetit sipas teorisë së Hollandit.

Teoria e Holland lidhur me tipat e personalitetit profesional është një nga teoritë më të rëndësishme në fushën e edukimit apo këshillimit për karrierën. Në internet ekzistojnë informacione të shumta lidhur me këtë teori, si dhe teste vetëvlerësuese që nxënësit mund t’i aplikojnë. Gjithashtu ekziston edhe një manual i profesioneve të përshtatshme sipas tipave të personalitetit i Holland i quajtur ‘Dictionary of Holland Occupational Codes’ (1996)Inkurajojini nxënësit që të kërkojnë në internet dhe të aplikojnë këto teste vetëvlersuese. Ata mund të vlerësojnë personalitetin e tyre bazuar edhe në karakteristikat e dhëna për çdo tip në tabelë. Sipas Holland, secili nga ne ka tri tipa dominues që sipas rëndësisë vendosen në një radhe të caktuar, nga më i rëndësishmi tek më pak i rëndësishmi, të cilët përbëjnë Kodin

Page 27: Edukimi për karrierën 11

26

Mat

eria

l ndi

hmës

për

mës

uesi

n

e Hollandit. Bazuar në këtë kod, nxënësit mund të kërkojnë në internet profesionet që sipas këtij autori, konsiderohen si më të përshtatshme për personalitetin e tyre.Në fund të këtij mësimi nxënësit mund të shkruajnë tiparet e tyre kryesore të personalitetit dhe profesionet që përshtaten më shumë me personalitetin e tyre.

Tema 6. Si ndikon shëndeti në zgjedhjen e profesionitKjo temë do të zhvillohet në një orë mësimore. Objektivat e saj janë:

Përcaktimi i ndikimit të shëndetit në zgjedhjen e profesionit•Vlerësimi i ndikimit të profesionit të shëndetin personal•Vlerësimi i ndikimit të alkoolit, drogës dhe medikamenteve në profesion•

Asistoni nxënësit që të analizojnë dhe diskutojnë në klasë rreth kufizimeve të tyre shëndetësore që mund t’i pengojnë në zgjedhjen e profesioneve të caktuara.

Zhvilloni diskutime të hapura lidhur me ndikimet e kushteve të punës në shëndetin e punonjësve dhe ndikimet e alkoolit, drogës dhe medikamenteve gjatë punës në profesione të ndryshme.

Tema 7. Roli gjinor në zgjedhjen e profesionit

Kjo temë do të zhvillohet në një orë mësimore. Objektivat e saj janë:

Vlerësimi i ndikimit të rolit gjinor në zgjedhjen e profesionit•Vlerësimi i ndikimit të sensualitetit në zgjedhjen e profesionit•

Nxisni diskutime në klasë rreth ndikimit të rolit gjinor dhe sensulitetit në zgjedhjen e profesioneve nga meshkujt dhe femrat. Asistoni nxënësit të kuptojnë se si ndikohen zgjedhjet dhe preferencat e tyre lidhur me profesionin nga roli gjinor përkatës.

Në fund të mësimit nxënësit mund të përcaktojnë nëse profesionet e tyre të preferuara përshtaten ose jo me rolin e tyre gjinor dhe si mund të ndikojë një gjë e tillë në suksesin e karrierës së tyre.

Tema 8. Si ndikojnë në zgjedhjen e profesionit paraqitja dhe komunikimi?

Kjo temë do të zhvillohet në një orë mësimore. Objektivat e saj janë:

Vlerësimi i veshjes dhe paraqitjes në zgjedhjen e profesionit•Vlerësimi i rolit të komunikimit në punë dhe profesion•

Page 28: Edukimi për karrierën 11

27

Eduk

imi p

ër k

arrie

rën

Zhvilloni diskutime në klasë bazuar në rastet e tekstit ose shembuj të tjerë nga jeta e përditshme mbi rëndësinë e paraqitjes së përshtatshme dhe komunikimit të përshtatshëm në ecurinë e karrierës.Asistojini nxënësit që bazuar në stilin dhe preferencat e tyre rreth veshjes dhe paraqitjes të vlerësojnë profesionet që u përshtaten më shumë.Ndihmoni nxënësit në vlerësimin e aftësive të tyre komunikuese dhe mënyrat e përmirësimit të komunikimit.

LiNjA 3PLANiFiKiMi/ VeNDiM MArrjA PËr KArrierËN

Nëpërmjet kësaj linje nxënësit ndihmohen të marrin një vendim lidhur me profesionin që do të zgjedhin duke u bazuar në karakteristikat e këtij profesioni të shqyrtuara në linjën 1 dhe cilësitë personale të vlerësuara përgjatë linjës 2. Gjithashtu, ata do të planifikojnë qëllimin, objektivat dhe planin e punës për pasur këtë profesion; si dhe do të llogarisin buxhetin personal dhe mundësitë e ndryshme që mund të shfrytëzojnë për të arritur qëllimin e tyre. Gjatë kësaj linje nxënësi do të marrë informacion të hollësishëm mbi format dhe mënyrat e ndryshme të aplikimit për punë, mbi hartimin e ‘Curriculum vitae” , mbi hapat e përgatitjes së një interviste për punë. Gjithashtu ai do të aftësohet për të hartuar qartë qëllimin dhe objektivat për karrierën, duke planifikuar edhe afatet kohore dhe buxhetin e nevojshëm për realizimin e saj. Në përfundim të linjës nxënësit do të kenë edhe portofolin e tyre të karrierës të plotësuar sipas rubrikave.

Page 29: Edukimi për karrierën 11

28

Mat

eria

l ndi

hmës

për

mës

uesi

n

Tema 1-2. Planifikimi dhe vendimmarrja për karrierën

Kjo temë do të zhvillohet në dy orë mësimore. Objektivat e saj janë:

Shpjegimi i hapave të procesit të planifikimit të karrierës•Shpjegimi i analizës SWOT•Aplikimi i analizës SWOT për profesione të përshtatshme• Identifikimi i përparësive dhe pengesave gjatë procesit të planifikimit të karrierës•

Një element i rëndësishëm i kësaj teme mësimore, në të cilën duhet të fokusohet mësuesi/ja, është analiza SWOT. Ajo përdoret në shumë fusha dhe jep një ndihmesë të madhe në identifikimin e përparësive dhe pengesave që mund të ketë një i ri/e re në zgjedhjen e një profesioni të caktuar. Ajo është pjesë e strategjisë së planifikimit të karrierës. Nxënësi/ja nxitet që para se të realizojë analizën SWOT të zgjedhë paraprakisht profesionin e dëshiruar. Mësuesi/ja duhet të qartësojë kuptimin e përparësive, pengesave, mundësive dhe pikat e dobëta në zgjedhjen e një profesioni. Pas kësaj, nxënësi/ja nxitet të realizojë analizën SWOT duke e personalizuar atë.

Tema 3. Qëllimi dhe objektivat për karrierën

Kjo temë do të zhvillohet në një orë mësimore. Objektivat e saj janë:

Shpjegimi i planit të veprimit•Hartimi i qëllimit dhe objektivave për karrierën•Përshkrimin e karakteristikave që duhet të kenë objektivat për karrierën•Planifikimi i afateve kohore për çdo objektiv•

Gjatë kësaj teme mësimore, mësuesi/mësuesja duhet të shpjegojë se çfarë është një plan veprimi, përse është e nevojshme bërja e tij dhe cilat janë elementët e një plani veprimi gjatë planifikimit të karrierës. Gjatë shpjegimit të objektivave për karrierën, mësuesi/ja duhet të ndalet tek karakteristikat e tyre, duke e konkretizuar termin ‘Objektiva SMART”. Nxënësit ftohen të hartojnë disa objektiva për karrierën që do të zgjedhin në të ardhmen, duke iu përmbajtur kritereve që mësuara gjatë mësimit. Ata ndërtojnë planin e tyre të veprimit bazuar në modelin e dhënë në tekst, ku përcaktojnë të gjithë hapat që do të ndjekin brenda afateve të caktuara kohore.

Gjatë planifikimit të karrierës dhe vendosjes së qëllimeve theksojini nxënësve se është e rëndësishme që:

Qëllimet për karrierën të jenë të tyret. Jo të prindërve. Jo të shokëve.1. Ata janë të vetmit persona që duhet të kënaqet nga vendosja e këtyre qëllimeve.2. Qëllimi i tyre duhet të pasqyrojë më të vërtetë atë çfarë duan.3. Qëllimet duhet t’iu shërbejnë atyre dhe jo e kundërta. Nëse një qëllim nuk përbën 4. më atë që dëshirojnë, është e pranueshme ta ndërrojnë atë.

Page 30: Edukimi për karrierën 11

29

Eduk

imi p

ër k

arrie

rën

Tema 4. Ndërtimi i buxhetit lidhur me profesionin

Kjo temë do të realizohet në një orë mësimore. Objektivat e saj janë:

Shpjegimi i buxhetit personal lidhur me karrierën•Realizimi i një plani studimi personal•Planifikimi i buxhetit personal për karrierën•

Në këtë orë mësimore, mësuesi duhet të shpjegojë rëndësinë e planifikimit të buxhetit personal të nevojshëm për karrierën e zgjedhur. Nxënësi ndihmohet që bazuar në formatet e dhënë në tekst të ndërtojë një buxhet të të ardhura dhe shpenzimeve që do të ketë nëse zgjedh një degë studimi, kurs, hap një aktivitet privat etj.

Tema 5. Si të hartojmë një kërkesë për punë

Kjo temë do të realizohet në një orë mësimi. Objektivat e saj janë:

Prezantimi i formave të aplikimit për punë•Shpjegimi i mënyrës së hartimit të një letër-kërkese për punë •Aplikimi për punë nëpërmjet postës elektronike•Aplikimi për punë nëpërmjet telefonit•Demonstrimi në klasë i mënyrave të ndryshme të aplikimit për punë•

Pasi janë njohur me hapat që duhet të ndjekin në planifikimin e karrierës së dëshiruar, pasi kanë llogaritur buxhetin e nevojshëm për studimet e mëvonshme, nxënësit gjatë kësaj ore mësimore do të aftësohen mbi mënyrën e aplikimit për punë. Mësuesi/ja do t’u prezantojë format e ndryshme të aplikimit për punë dhe në klasë rekomandohet të bëhet demonstrimi i mënyrave të ndryshme të plotësimit të kërkesës për punë.

Tema 6. Si mund të plotësojmë forma të gatshme aplikimi për punë

Kjo temë do të realizohet në një orë mësimi. Objektivat e saj janë:

Prezantimi me formularin e gatshëm për punë•Shpjegimi i mënyrës së plotësimit të tij•Demonstrimi i një modeli të gatshëm të plotësimit të një formulari pune•

Në vazhdim të orës së mësipërme mësimore, edhe këtu nxënësit do të aftësohen mbi mënyrën e plotësimit të një formulari të gatshëm aplikimi për punë. Ata duhet të nxiten të kërkojnë variante të tjera formularësh aplikimi në Internet dhe të aftësohen për t’iu përgjigjur pyetjeve të hapura apo pyetjeve jo të zakonshme, që mund të lidhet me jetën e tyre personale. Gjatë kësaj ore mësimore, mësuesi duhet të luajë rolin e facilitatorit.

Page 31: Edukimi për karrierën 11

30

Mat

eria

l ndi

hmës

për

mës

uesi

n

Tema 7. Si mund te shkruhet një jetëshkrim (CV)

Kjo temë do të realizohet në një orë mësimi. Objektivat e saj janë:

Shpjegimi i “Curriculum Vitae”•Paraqitja e formateve standarde të “Curriculum Vitae”•Prezantimi me elementët kryesorë të një “Curriculum Vitae”•Demonstrimi i një modeli të gatshëm të “Curriculum Vitae”•

Jetëshkrimi ose i njohur ndryshe CV-ja, është një dokument i cili do ta shoqërojë nxënësin/en gjatë të gjithë jetës profesionale. Për këtë arsye, në këtë orë mësimore, mësuesi/ja, pasi të shpjegojë kuptimin e “Curriculum Vitae”, duhet të theksojë elementët e saj si dhe radhën e vendosjes së informacionit. Në fund të kësaj ore mësimore, sugjerohet që të gjithë nxënësit të hartojnë jetëshkrimin e tyre.

Tema 8-9. Intervista e punës

Kjo temë do të realizohet në dy orë mësimi. Objektivat e saj janë:

Shpjegimi i llojeve të intervistave për punë•Shpjegimi i hapave të nevojshëm në përgatitjen për një intervistë pune •Paraqitja e procesit të parapërgatitjes për intervistë•Prezantimi i rregullave të komunikimit dhe etikës gjatë intervistës•Paraqitja e reflektimit në lidhje me intervistën•Demonstrimi i një rasti të simuluar interviste. •

Një intervistë pune është një ngjarje e rëndësishme për çdo individ. Pikërisht, për këtë arsye, gjatë kësaj teme mësimore nxënësit duhet të aftësohen mbi mënyrën e realizimit të intervistës së punës. Ata duhet të njihen me të gjitha elementët përbërës të intervistës, që nga mënyra e veshjes, mënyra e prezantimit, mënyra e artikulimit të fjalëve apo mënyra e menaxhimit të situatave të vështira. Pasi nxënësi/ja të njihet me të gjithë këto elementë, ai/ajo mund të demonstrojë në klasë raste të intervistave për punë, sipas situatave të ndryshme dhe luajtjes së roleve.

Tema 10. Portofoli i karrierës

Kjo temë do të realizohet në një orë mësimi. Objektivat e saj janë:

Shpjegimi i portofolit të karrierës•Listimi i elementëve përbërës të portofolit të karrierës•Ndërtimi i portofolit personal për karrierën sipas rubrikave•Dallimi i CV nga portofoli i karrierës •

Gjatë kësaj ore mësimore nxënësi/ja duhet të finalizojë gjithçka ka mësuar në këtë lëndë nëpërmjet ndërtimit të portofolit personal të karrierës. Pasi ka mësuar mbi elementët përbërës të tij dhe rëndësinë e ndërtimit të tij për karrierën që do të zgjedhë, nxënësi/ja ftohet të ndërtojë portofolin e tij/të saj dhe ta demonstrojë atë në klasë.