edukacijski fakultet u travniku

5/21/2018 Edukacijski Fakultet u Travniku

1/9

Edukacijski fakultet u Travniku

Seminarski rad iz predmeta Higijena sporta

Oporavak u sportu

Student.Music Kenan doc.dr Samir Mackovic


2/9

Uvod

Sutina oporavka sportiste sastoji se u tome a se sportista za to krade

vrijeme pomodu ogovarajudih primjena srestava oporavka ovee u stanje

a moe primiti sljeede opteredenje tzv. superkompenzaciji, kako bi se postiglito vii kumulativni efekti treninga. U elji za postizanjem to vedih rezultata,

glavna tenencija u sportskoj pripremi, jest povedanje volumena raa i

inzenzifikacija trenanih i takmiarskih opteredenja.

Poto su sportisti u toj elji stavljeni u situacije koje prelaze njihove normalne

fizioloke granice, javlja se sve veda potreba za poznavanjem i unapreenjem

procesa oporavka. Pravilan oporavak, ubrzava regenereciju, omoguduje

uinkovitog pozitivnih aaptacijskih promjena i time smanjuje mogunostpojave akutnih i hronikih oblika pretreniranosti te dovodi do pojave

superkompenzacije.


3/9

Umor je temeljna bioloka reakcija na proueni ra koji umanjuje mogudnosti

lokomotornog i svih ostalih organskih sustava za izvebu svrhovitih motorikih

aktivnosti. Nastaje uslje troenja energetskih rezervi i nakupljanja nus

proukata u toku tjelesne aktivnosti koji oteavaju pa ak i onemoguduju a se

aktivnost nastavi izvoiti istom efikasnodu..

Oporavak se sastoji o 3 meusobno povezane faze:

1. Tekudi oporavak

2.

Brzi oporavak

3. Zakanjeli oporavak

Aaptacija nastupa neposreno po prestanku opteredenja ili po smanjenju

intenziteta.

Restitucija je prouetak procesa oporavka koji postaje izraeniji nakon prekia

rada ili smanjenja intenziteta aktivnosti.

Ostavljanje tragova ili tragovna komponenta podrazumjeva postsresnu

aktivaciju organizma i manifestira se u aktivnosti visokog i maksimalnog

opteredenja.


4/9

Neki o vanih faktora koji utiu na oporavak su:

- Dob sportiste

- Iskustvo

- Spol

- Okolinski faktori

- Obim pokreta

- Tip miidnog vlakna

- Tip energetskog sistema

- Psiholoki faktori

- Snadbijevanje hranjivim tvarima

Za teoriju i praksu najprihvatljivija je klasifikacija prema kojoj se svasredstva

za oporavak dijele na:

- 1. Trenana srestva oporavka

- 2. Psiholoka srestva oporavka;

- 3. Medicinska sredstva oporavka;

- - energetska i supstancijska

- sredstva

- - dozvoljena i nedozvoljena

- stimulativna sredstva


5/9

Doaci u prehrani sportaa

O svih nutritivnih suplemenata oekuju se posebni uinci u pogledu:

- vede izrljivosti;

- boljeg zaravanja kisika;

- boljeg zaravanja glikogenskih rezervi u miidima;

- snanijeo oksiaciej krvi i brojni rugih uinaka.

Su najvaniji suplementi u prehrani sportaa i bez obzira na oblik u kojem se

primjenjuju (tablete, otopine, kapsule), troe se u povedanim kolidinama.

Prvi je vaan jer slui kao aktivator 67 enzima na kljunim pozicijama

metabolizma, a rugi jer nosedi kisik omoguduje funkciju isanja i oksiacije

tvari.

Vitaminoid koji po hemijskoj strukturi donosi 3 metilne skupine esencijalan je

faktor za metabolizam masnih kiselina i transporter energije.

Pore toga, sportai koji intenzivno treniraju L- karnitinje zatitni faktor protiv

toksinih neeljenih proukata metabolizma. Proces beta oksiacije masnih

kiselina potpuno je ovisan o nazonosti karnitina , to je osobito vano za

srani miid.

Najvaniji o mikro-minerala su cink, bakar, mangan i jo buudi da sudjeluju

enzimatskom sistemu organizma, ali se ipak cink meu njima najvie troi jer je

izuzetno vaan za sportae u inetnzivnom treningu. Prema su nevne

preporuene koliine 15 mg mogu se uzeti 100 puta vede jer cink nije toksian.

Najede na tritu olazi u tabletama (50 mg i 100 mg)


6/9

Omega 3 masne kiseline

Dugolanane, polinezasidene masne kiseline nazone su u masnom tkivu

morskih ivotinja (riblje ulje) kao i u masnom tkivu nekih rijenih riba (aran)

nemogu se sintetizirati u organizmu zbog ega ih je potrebno unositi biloprirodnim putem tj. konzumiranjem ribe i drugih morskih plodova, ili umjetnim

oavanjem ishrani. uvajudi krvoilni sistem osobito njegov kapilarni io,

omega 3 masne kiseline djeluju preventivno protiv ateroskleroze (a time i

protiv pojave sranog i moanog uara) artritisa, psorijazei drugih

generativnih promjena.

Zabrana sredstava i metode:

1. Narkotski analgetici

2.

Androgeni anabolni steroidi

3. Blokatori betaarenergikih

4.

Diuretici

5. Peptidni hormoni i analozi

6. Supstance koje mjenjaju uzorak urina

7.

Krvi doping

8. Farmakoloke, hemiske i fizikalne

manipulacije urina


7/9

A N A B O L I C I

1960.1970. godine era anabolika (dianabol +

testosteren, Winstrol, Maksibolin, Dianabol anavara,

nandrlon i stanozolol)

1974. goine ameriki sportai obija obrarovanje u LA.

DIZAJNER steroii i ZABORAVLJENI steroii

Djelovanje:

- Povedana sinteza proteina (poticanje uikove retencije)

- Povedanje mase, snage miida.

- Brzine i eksplozivnosti pokreta

- Ubrzanog oporvka

- Snizenje nivoa kortizola (antikataboliki)

- Povedana sinteza kreatinfosfata (uticaj na enzimske sisteme)

- Dejstvo na CNS (pojaana holinergina, arenergika i opamin

aktivnost).

- Antrogeni receptorisistem klju brave


8/9

Negativna dejstva

- Akne

- Agresivno ponaanje, epresija i ostale psihijatrijske bolesti

- Anafilaksa

- Promjene u zgruavanju krvi (povedano protrombinsko vrijeme)

- Bolesti krvozilnog sistema (povedanje LDL lipotroteina niske gustode i

HDL visoke gustode i ukupnog holesterola)

- Ginekomastija

- Gubitak kose

- Glavobolje i visok tlak

- Otedenje bubrega

- Otedenje jetre

- Povedanje prostate

- Seksualna disfunkcija

- Virilizacija


9/9

Literatura

oc.r.Samir Makovid, spec.sportske meicine

mr.sc.Almir Damaid, prof.tjelesnog ogoja i sporta

edukacijski fakultet u travniku

Documents