edremİt, ayvalik ve burhanİye tİcaret odalarina Üye...

52
EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ZEYTİNYAĞI İŞLETMELERİNİN İHRACAT POTANSİYELLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ ZEYTİNYAĞI DIŞ PAZAR ARAŞTIRMASI Hazırlayan: Aydın Marka & Patent Danışmanlık Ltd. Şti Yrd. Doç. Dr. İsmail METİN Araş. Gör. Hakan ATLI Editörler: Yrd. Doç. Dr. İsmail METİN Araş. Gör. Hakan ATLI 2016

Upload: others

Post on 14-Jan-2020

21 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

EDREMİT AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET

ODALARINA UumlYE ZEYTİNYAĞI İŞLETMELERİNİN

İHRACAT POTANSİYELLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ

PROJESİ

ZEYTİNYAĞI DIŞ PAZAR ARAŞTIRMASI

Hazırlayan

Aydın Marka amp Patent Danışmanlık Ltd Şti

Yrd Doccedil Dr İsmail METİN

Araş Goumlr Hakan ATLI

Editoumlrler

Yrd Doccedil Dr İsmail METİN

Araş Goumlr Hakan ATLI

2016

İCcedilİNDEKİLER

TABLOLAR

ŞEKİLLER

ARAŞTIRMA OumlZETİ

1 DUumlNYADA VE TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ

11 Duumlnyada Zeytinyağı Uumlretimi

12 Tuumlrkiyersquode Zeytinyağı Uumlretimi

13 Balıkesir İlinde Zeytinyağı Uumlretimi

2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ

3 DUumlNYA ZEYTİNYAĞI TİCARETİ

31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı

32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı

4TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞI İHRACATI

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

6 HEDEF PAZARLAR VE OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef Pazarlar

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE ZEYTİNYAĞI

İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

10 ZEYTİNYAĞI İHRACATINDA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

101 E-Ticaret

102 Yurt Dışı Fuarlar

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

104 Ticaret Muumlşavirleri

105 İşadamı Dernekler

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

SONUCcedil

KAYNAKCcedilA

TABLOLAR

Tablo 1 Duumlnya Zeytinyağı Uumlretimi

Tablo 2 Tuumlrkiye Zeytinyağı Uumlretimi

Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini

Tablo 4 Balıkesir İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytin Rekolte Tahmini

Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler

Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar

Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler

Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

ŞEKİLLER

Şekil 1 Zeytin Uumlretiminin Yayılışı

Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları

Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

ARAŞTIRMANIN AMACI

Bu pazar araştırma projesi Edremit Ayvalık ve Burhaniye Ticaret Odaları ile Aydın Marka

amp Patent Danışmanlık Ltd Şti işbirliği kapsamında ilgili Ticaret Odalarına uumlye zeytinyağı

işletmelerinin ihracat potansiyellerinin geliştirilmesi iccedilin hazırlanmıştır

Ccedilalışmanın temel amacı zeytinyağı işletmelerinin hangi hedef pazarlara youmlnelmeleri

gerektiğini ortaya koymak ve daha hızlı ve daha az maliyetle ihracat işlemlerini

gerccedilekleştirebilmelerini sağlamaya ccedilalışmaktır Bu ccedilerccedilevede zeytinyağına ilişkin temel

bilgi ve istatistiklerden yola ccedilıkarak Tuumlrkiyersquonin fiili rekabetccedililiği değerlendirilmiş

zeytinyağı işletmelerimiz iccedilin hedef pazarlar belirlenerek incelenmiştir Uumllkeler bazında

Tuumlrkiyersquoye uygulanan guumlmruumlk vergileri sektoumlr iccedilin gerekli kalite belgeleri ve Tarımsal

Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımı ccedilerccedilevesinde zeytinyağı ihracatına youmlnelik devlet

destekleri ele alınmıştır Araştırmada ayrıca ihracata başlama duumlşuumlncesi olan veveya mevcut

ve potansiyel pazarlardaki pazar paylarını artırmak isteyen zeytinyağı uumlretici ve işleyici

işletmeler iccedilin dış pazarlarda muumlşteri bulma youmlntemleri ve soumlz konusu youmlntemlere ilişkin

devlet destekleri aktarılmış 2023 yılı ihracat hedeflerine ulaşabilmek iccedilin oumlnerilerde

bulunulmuştur

Araştırma işletmelerimize hedef pazarların zeytinyağına olan taleplerindeki değişimi

irdeleyebilecek bir bakış accedilısı sunmaktadır Bu anlamda daha sonraki yıllarda yapılacak

pazar araştırmalarına da yol goumlsterici olması beklenmektedir

1 DUumlNYADA ve TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ

Araştırmanın ilk boumlluumlmuumlnde duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı uumlretimine ilişkin veriler yer

almaktadır Boumlluumlmde ayrıca Balıkesir İli zeytinyağı ihracatında oumlnde gelen ilccedilelerin tahmini

zeytin rekoltelerine de değinilmiştir

11 DUumlNYADA ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ

Zeytinin ana vatanı Yukarı Mezopotamya ve Guumlney Oumln Asya olup oumlzellikle Mardin Hatay

Suriye Filistin ve Kıbrısrsquoı kapsayan boumllge olarak bilinmektedir (Guumlmruumlk ve Ticaret

Bakanlığı 2016 2) Yayılışı iki yoldan olmuştur Birincisi Mısır uumlzerinden Tunus ve Fasrsquoa

diğeri ise Anadolu boyunca Ege adaları Yunanistan İtalya ve İspanyarsquoyadır (Duran 2006

8) Duumlnya genelindeki zeytin yetiştiriciliğinin 90rsquolık bir boumlluumlmuumlnuumln Akdeniz havzası

geriye kalan boumlluumlmuuml ise Latin Amerika uumllkelerinde yapılmaktadır (AYSO 2012 14)

Şekil 1 Zeytin Uumlretiminin Yayılışı Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Verileri 2016

Duumlnyanın oumlnde gelen zeytin uumlreticileri İspanya Yunanistan ve İtalya başta olmak uumlzere

Avrupa Birliği (AB) Uumllkeleri Tuumlrkiye Tunus Cezayir Fas Suriye Uumlrduumln ve Arjantinrsquodir

Tablo 1 Duumlnya Zeytinyağı Uumlretimi (Bin Ton) UumlLKELER 20102011 201112 201213 201314 201415 201516 (oumlng)

AB Uumllkeleri 2 2090 2 3951 1 4617 2 4850 1 5355 1 9605

İspanya 13919 16150 6182 17815 8290 12000

İtalya 4400 3992 4155 4637 3025 3500

Yunanistan 3010 2946 3579 1320 3000 3000

Portekiz 629 762 592 916 900 920

Tunus 1200 1820 2200 700 2950 1400

Suriye 1800 1980 1750 1800 500 2150

Tuumlrkiye 1600 1910 2010 1350 1600 1430

Fas 1300 1200 1000 1200 1200 1300

Cezayir 670 395 660 440 440 735

Arjantin 200 320 170 300 60 250

Uumlrduumln 270 195 215 190 350 390

Toplam 3 0750 3 3211 2 4017 3 2055 2 3665 2 9095

Kaynak TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı

Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016 201516 Oumlngoumlruuml

Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere duumlnya zeytinyağı uumlretimi zeytinin bir yıl uumlruumln verme diğer yıl

vermeme oumlzelliğinden dolayı yıllar itibariyle artıp azalan bir durum goumlstermiştir Guumlmruumlk ve

Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2016 Yılı Zeytin ve Zeytinyağı

Raporursquona goumlre duumlnyada en ccedilok zeytinyağı uumlretiminin gerccedilekleştirildiği uumllke ise İspanya

olmuştur 201415 sezonunda 23 milyon ton ile dip seviyesini goumlrmesinin arkasında

İspanya İtalya gibi uumllkelerin zeytinyağı uumlretimindeki azalışlar etkili olmuştur Aynı sezonda

Tuumlrkiye AB uumllkelerinin ve Tunusrsquoun ardından 160 bin ton ile en ccedilok uumlretim yapan uumllkeler

arasında yer almaktadır Tunusrsquoun 2014-2015 doumlneminde uumlrettiği zeytinyağı miktarındaki

artış dikkat ccedilekmektedir

12 TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ

Tuumlrkiye 172 milyon civarındaki ağaccedil sayısı ve 1700000 ton zeytin uumlretimi ile duumlnyanın en

oumlnemli zeytin uumlreticisi uumllkeleri arasında yer almaktadır Tuumlrkiyersquode toplam zeytin ağacı

sayısı 2004-2015 yılları arasında 55rsquoden fazla artış goumlstermiştir Diğer taraftan Tuumlrkiye

zeytin uumlretim verileri değerlendirildiğinde uumlretimin dalgalı bir seyir izlediği 2014 yılında

ise 17 milyon ton civarında olduğu uumlretiminin frac34 luumlk boumlluumlmuumlnuumln ise yağlık olarak

kullanıldığı anlaşılmaktadır

Tablo 2 Tuumlrkiye Zeytin Uumlretimi (Toplam) 2004-2015

Ağaccedil sayısı (Bin)

Uumlretim (Ton)

Yıllar

Toplam

Meyve Veren Meyve Vermeyen

Toplam

Sofralık Yağlık

2004

107 100

94 950

12 150 1 600 000

400 000 1 200 000

2005

113 180

96 625

16 555 1 200 000

400 000 800 000

2006

129 265

97 773

31 492 1 766 749

555 749 1 211 000

2007

144 329

104 219

40 110 1 075 854

455 385 620 469

2008

151 630

106 139

45 491 1 464 248

512 103 952 145

2009

153 723

109 127

44 596 1 290 654

460 013 830 641

2010

157 156

111 398

45 758 1 415 000

375 000 1 040 000

2011

155 427

117 941

37 486 1 750 000

550 000 1 200 000

2012

157 904

120 820

37 084 1 820 000

480 000 1 340 000

2013

167 030

129 161

37 869 1 676 000

390 000 1 286 000

2014 168 997 140 712 28 285 1 768 000 438 000 1 330 000

2015 171 990 144 759 27 231 1 700 000 400 000 1 300 000

Kaynak TUumlİK 2016

Tuumlrkiyersquode zeytin uumlretim alanları sırasıyla Ege Marmara Akdeniz Guumlneydoğu Anadolu ve

Karadeniz Boumllgelerinin belirli boumllgelerinde yoğunlaşmaktadır Ege Zeytin ve Zeytinyağı

İhracatccedilıları Birliği 201516 Sezonu Ccedilalışma Raporursquona goumlre Ege ve Marmara Boumllgelerinde

20152015 sezonunda İzmir Balıkesir Ccedilanakkale Bursa Manisa Aydın Muğla Adana

Antalya Gaziantep Hatay Kilis Mersin Osmaniye Kahramanmaraş ve Şanlıurfa illerinde

toplam 145321360 adet meyve veren 22526267 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup

ağaccedil başına ortalama 79 kg zeytin verimi ile 1108188 ton zeytin tanesi alınacağı bunun

397025 tonunun sofralığa ayrılacağı bundan da 143115 ton zeytinyağı elde edileceği

oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı

Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016

Yine aynı araştırmaya goumlre Adana Hatay Mersin Kilis ve Gaziantep illerinde toplam

28446688 adet meyve veren 11022946 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil

başına ortalama 114 kg zeytin verimi ile 323635 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 62437

tonunun sofralığa 261198 tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 1 46 randıman

ile 56547 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir

13 Balıkesir İlinde Zeytinyağı Uumlretimi

2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından sağlanan

zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini

İLLER AĞACcedil SAYISI Yağlığa

Ayrılacak

Zeytin (Ton)

Elde Edilecek

Zeytinyağı (Ton)

1 Kg Zeytinyağı

İccedilin Danesi (Kg) Meyve Veren Meyve

Vermeyen

BALIKESİR 10829549 569462 44583 8917 50

MANİSA 18395421 3399339 34269 7118 48

İZMİR 16104715 2798409 47035 11030 43

AYDIN 21941499 2408727 77605 15694 49

MUĞLA 15518039 1364836 19784 4042 49

CcedilANAKKALE 4871506 545305 23280 4656 50

BURSA 9534283 733927 8931 1786 50

MERSİN 9360399 3514077 132000 22000 60

KİLİS 2887595 320842 49500 11000 45

GAZİANTEP 7966888 454290 67500 15000 45

HATAY 12418660 2121351 135000 27000 50

ANTALYA 3510852 909297 16500 3000 55

TOPLAM 145321360 22526267 711133 143115 497

Kaynak Akhisar Ticaret Borsası 2016

Balıkesirrsquoe ait 2014-2015 sezonu iccedilin zeytin ağaccedil sayısı uumlretilecek zeytinden sofralığa ve

yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını goumlsterir veriler oumlnde gelen

ilccedileler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Tablo 4rsquote belirtilmiştir Buna goumlre toplam 10829549

adet meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup 8917 ton zeytinyağı

elde edileceği tahmin edilmiştir Yıllık elde edilen zeytinyağı (ton) accedilısından Hatay Mersin

Aydın Gaziantep İzmir ve Kilisrsquoin ardından Balıkesir 7 sırada yer almaktadır (Akhisar

Ticaret Borsası 2016) Tablo 4rsquote Balıkesirrsquoe ait oumlnde gelen ilccedilelerin zeytin rekolte

tahminleri bulunmaktadır

Tablo 4 Balıkesı r İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytı n Rekolte Tahmı ni

İlccedileler

Ağaccedil Sayısı Ağaccedil Başına

Zeytin Tanesi

(Kg)

Elde

Edilecek

Zeytin

(Ton)

Sofralığa

Ayrılacak Zeytin

(Ton)

Yağlığa

Ayrılacak

Zeytin (Ton) Meyve

Veren

Meyve

Vermeyen

Ayvalık 1791808 118742 10 17918 1792 16126

Goumlmeccedil 1320000 100000 12 15840 1901 13939

Burhaniye 2085167 38333 55 11468 1147 10322

Havran 1101140 12500 4 4405 661 3744

Edremit 2987000 25000 65 19416 3883 15532

Bandırma 269795 8250 10 2698 2563 135

Erdek 958773 41667 85 8150 6927 1222

Kaynak İTB İzmir Ticaret Borsası 2015

Balıkesirrsquoin oumlnde gelen zeytin yetiştirilen ilccedileleri Edremit Ayvalık Goumlmeccedil Burhaniye ve

Erdekrsquotir Meyve veren ağaccedil sayısı elde edilecek zeytin alanında Edremit ilccedilesi oumlnde

gelmekle birlikte yağlığa ayrılacak zeytinde Ayvalık lider durumdadır

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) 2016 raporuna goumlre toplam 10829549 adet

meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil başına ortalama 54 kg

zeytin verimi ile 58621 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 14992 tonunun sofralığa 43629

tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 15 randıman ile 8726 ton zeytinyağı elde

edileceği tahmin edilmiştir (UZZK 2016 13)

2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ

GTİP Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonunun kısaltması olup uumllkemizde Guumlmruumlk Tarife

Cetvelinde 12 haneli koda verilen isimdir Her uumllkenin tarife cetvelinin esasını Duumlnya

Guumlmruumlk Oumlrguumltuumlrsquonuumln (Tuumlrkiyersquode ilgili kurum Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığıdır) duumlzenlediği

Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and

Coding Systems) oluşturmakta ve ticarete konu tuumlm uumlruumlnler belirli bir mantık ve sistematik

ccedilerccedilevesinde sınıflandırılmaktadır

Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

Fasıl Fasıl Accedilıklaması (Uumlruumln Adı)

1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın

fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)

150910 Saf Zeytinyağı

150910100000 Lampant Zeytinyağı

Diğerleri

150910900011 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900012 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900013 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900014 hellipDiğerleri

150990 hellipDiğerleri

150990000014 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000015 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000016 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000018 hellipDiğerleri

Kaynak Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı 2016

Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li

kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt

pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada

aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına

(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre

detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır

Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin

8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır

Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi

uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu

nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li

kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin

uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle

zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre

GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin

oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın

ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir

3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR

Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile

ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde

gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de

potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler

Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak

goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)

veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef

pazarların tespitinde kullanılmıştır

Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum

bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil

vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o

uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan

sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır

31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı

Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar

(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve

duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır

Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar

2011 Yılı

İthalatı

2012 Yılı

İthalatı

2013 Yılı

İthalatı

2014 Yılı

İthalatı

2015 Yılı

İthalatı

Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335

İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315

ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065

İspanya 116012 135637 36274 167968 620338

Fransa 420531 376776 471952 431063 486299

Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886

Almanya 273711 254906 31761 318631 312296

Japonya 185694 210168 274499 275657 297372

Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642

Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975

Kanada 15635 148028 163855 174689 163929

Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718

Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492

İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282

Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516

Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268

Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541

Meksika 509 46846 62559 60137 68661

G Kore 44763 3286 43467 57118 54234

Rusya 8198 86863 100176 109862 51074

Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325

Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101

İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804

Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197

Polonya 36691 31661 37281 37116 33625

Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932

BAE 35661 41276 54631 24275

Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886

İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628

Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175

Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293

Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794

İsrail 20073 12609 12657 2137 18727

Tayland 14921 14988 19799 20451 18382

Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718

Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362

Angola 14048 17185 21575 24007 17318

Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676

Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987

Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037

Romanya 15147 11527 1365 13055 12933

İran 8504 7674 1449 2359 11575

Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515

Kaynak Trademap 2016

Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı

12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır

Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar

ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon

Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin

izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln

sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir

Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları

ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya

zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan

uzaklıkları goumlsterilmektedir

Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)

İthalatccedilılar İthalat (Bin

$)

İthalat

Miktarı

(Ton)

Birim Fiyat

(USDBirim)

Yıllık Artış

2014-2015

()

Duumlnya

İthalatında Payı

()

Tedarikccedili

Uumllkelere Ort

Uzaklık (Km)

Duumlnya 7591337 0 7 100 3878

İtalya 2002315 54951 3644 3 264

1178

ABD 1228065 299 4107 8 162

7982

İspanya 620338 18776 3304 269 82

1826

Fransa 486299 11559 4207 13 64

848

Portekiz 340886 10236 333 11 45

737

Almanya 312296 67458 4629 -2 41

1089

Japonya 297372 57181 5201 8 39

10156

Brezilya 274642 56726 4842 -22 36

6921

Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388

Kanada 163929 36682 4469 -6 22

6971

Ccedilin 157718 33333 4732 12 21

9295

Hollanda 87492 22037 397 11 12

1126

İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11

758

Avustralya 79516 19994 3977 -30 1

16416

Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1

1024

Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045

Meksika 68661 16189 4241 14 09

9151

G Kore 54234 12159 446 -5 07

9684

Rusya 51074 15148 3372 -54 07

3466

Avusturya 48325 10502 4602 0 06

945

Tayvan 41101 8079 5087 -5 05

9945

İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05

1933

Hindistan 35197 836 421 -5 05

7291

Polonya 33625 7886 4264 -9 04

1672

Danimarka 27932 6022 4638 -11 04

143

BAE 24276 4995 486 -12 03

4561

Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03

1318

İrlanda 20628 5777 3571 2 03

1285

Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03

755

Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03

2304

Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02

9292

İsrail 18727 4443 4215 -12 02

2677

Tayland 18382 4288 4287 -10 02

9644

Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208

Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286

Angola 17318 3834 4517 -28 02

5945

Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02

803

Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02

2468

Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02

231

Romanya 12933 3419 3783 -1 02

145

İran 11574 2559 4523 -24 02

314

Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01

2496

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya

162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya

ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye

1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir

oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir

Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır

Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD

Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın

zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi

oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir

32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı

Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)

Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk

zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın

en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar

Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon

Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında

başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak

değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını

yapmaktadır

Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İhracatccedilılar

2011 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2012 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2013 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2014 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2015 Yılı

İhracat

(Bin USD)

Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947

İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101

İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797

Tunus 286069 375219 504593 276958 948587

Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203

Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527

Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441

Fas 79977 30684 21956 39847 75733

Şili 24295 36187 46928 41693 60282

Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003

Fransa 40373 39044 44175 51157 56399

ABD 24919 3017 38759 37986 39214

Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761

Almanya 28635 22705 24063 24201 23645

Suriye 43733 37972 45769 3519 2026

Filistin 1645 2304 8842 24715 17287

Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207

Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454

Hollanda 8023 67 929 12318 12565

Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588

Avusturya 6571 5983 8699 852 925

Kaynak Trademap 2016

Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı

ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış

duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları

yer almaktadır

Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar

İhracatccedilılar

İhracat

(2015 Bin

USD)

İhraccedil

Edilen

Miktar-

2015

Birim Fiyat

(USDBirim)

2014-2015rsquote

Yıllık Artış

()

Duumlnya

İhracatında

Payı ()

İthalatccedilı

Uumllkelere Ort

Uzaklık (km)

Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797

İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581

İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268

Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736

Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035

Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537

Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876

Fas 75733 23669 32 90 1 3235

Şili 60282 14548 4144 45 08 7882

Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732

Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177

ABD 39214 10995 3567 3 05 2651

Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335

Almanya 23645 468 5052 -2 03 891

Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133

Filistin 17288 0 28 02 3633

Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403

Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667

Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119

Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893

Avusturya 925 0 9 01 550

Kaynak Trademap 2016

Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir

Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk

rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr

2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243

Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla

oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer

alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4

azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur

İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının

ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen

hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir

Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa

Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek

fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve

markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya

Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı

ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise

durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer

faktoumlrler de etkili olabilir

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya

(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz

(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı

uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak

değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile

İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından

aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır

4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ

Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat

yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı

ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde

kolaylık sağlayacaktır

Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat

değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler

sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla

Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının

60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin

Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği

oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013

yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı

ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara

gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında

zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır

Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki

uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak

BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar 2011rsquode

İhracat

2012rsquode

İhracat

2013rsquote

İhracat

2014rsquote

İhracat

2015rsquote

İhracat

Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003

SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258

ABD 4955 15474 8747 13692 8015

Japonya 7767 7305 15878 10851 6853

Irak 3217 3641 5741 6443 4999

İran 3055 26 10251 505 4903

BAE 2899 2247 3136 3103 2819

Almanya 2408 1503 2364 2257 2601

Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485

Suriye 0 59 1312 3484 1957

Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457

Norveccedil 778 778 906 11 1018

Kanada 616 2082 6075 1161 839

Kuveyt 644 579 1648 1603 830

Malezya 213 550 1034 1624 829

İtalya 178 4088 39402 694 823

Mısır 128 82 526 320 666

Avustralya 647 1123 1538 1296 624

Hindistan 638 661 700 757 614

Azerbaycan 826 1184 1272 965 613

Singapur 819 548 705 574 482

Ukrayna 643 755 1066 976 442

Yemen 90 327 2504 3345 374

Endonezya 137 143 113 262 356

Cibuti 47 144 163 217 342

Tayvan 58 18 186 329 339

Somali 0 38 70 446 338

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer

almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden

fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil

edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)

İthalatccedilı

Uumllkeler

İhracat

Tutarı

(Bin $)

İhracattaki

Payı ()

İhracat

Miktarı

Birim Değer

(USDBr)

2014-2015

İhracat Artışı

()

Duumlnya

İthalatında

Sıralaması

Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32

Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16

ABD 8015 134 1782 4498 -41 2

Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7

Irak 4999 83 1162 4302 -22 62

İran 4903 82 1152 4256 -3 43

BAE 2819 47 516 5463 -9 26

Almanya 2601 43 545 4772 15 6

Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11

Suriye 1957 33 477 4103 -44 95

GKore 1457 24 324 4497 117 18

Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30

Kanada 839 14 182 4610 -28 10

Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39

Malezya 829 14 155 5348 -49 51

İtalya 823 14 253 3253 19 1

Mısır 666 11 157 4242 108 76

Avustralya 624 1 153 4078 -52 14

Hindistan 614 1 110 5582 -19 23

Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87

Singapur 482 08 96 5021 -16 42

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye

114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56

USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015

sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur

Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya

49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur

Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer

almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından

fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 2: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

İCcedilİNDEKİLER

TABLOLAR

ŞEKİLLER

ARAŞTIRMA OumlZETİ

1 DUumlNYADA VE TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ

11 Duumlnyada Zeytinyağı Uumlretimi

12 Tuumlrkiyersquode Zeytinyağı Uumlretimi

13 Balıkesir İlinde Zeytinyağı Uumlretimi

2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ

3 DUumlNYA ZEYTİNYAĞI TİCARETİ

31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı

32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı

4TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞI İHRACATI

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

6 HEDEF PAZARLAR VE OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef Pazarlar

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE ZEYTİNYAĞI

İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

10 ZEYTİNYAĞI İHRACATINDA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

101 E-Ticaret

102 Yurt Dışı Fuarlar

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

104 Ticaret Muumlşavirleri

105 İşadamı Dernekler

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

SONUCcedil

KAYNAKCcedilA

TABLOLAR

Tablo 1 Duumlnya Zeytinyağı Uumlretimi

Tablo 2 Tuumlrkiye Zeytinyağı Uumlretimi

Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini

Tablo 4 Balıkesir İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytin Rekolte Tahmini

Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler

Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar

Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler

Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

ŞEKİLLER

Şekil 1 Zeytin Uumlretiminin Yayılışı

Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları

Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

ARAŞTIRMANIN AMACI

Bu pazar araştırma projesi Edremit Ayvalık ve Burhaniye Ticaret Odaları ile Aydın Marka

amp Patent Danışmanlık Ltd Şti işbirliği kapsamında ilgili Ticaret Odalarına uumlye zeytinyağı

işletmelerinin ihracat potansiyellerinin geliştirilmesi iccedilin hazırlanmıştır

Ccedilalışmanın temel amacı zeytinyağı işletmelerinin hangi hedef pazarlara youmlnelmeleri

gerektiğini ortaya koymak ve daha hızlı ve daha az maliyetle ihracat işlemlerini

gerccedilekleştirebilmelerini sağlamaya ccedilalışmaktır Bu ccedilerccedilevede zeytinyağına ilişkin temel

bilgi ve istatistiklerden yola ccedilıkarak Tuumlrkiyersquonin fiili rekabetccedililiği değerlendirilmiş

zeytinyağı işletmelerimiz iccedilin hedef pazarlar belirlenerek incelenmiştir Uumllkeler bazında

Tuumlrkiyersquoye uygulanan guumlmruumlk vergileri sektoumlr iccedilin gerekli kalite belgeleri ve Tarımsal

Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımı ccedilerccedilevesinde zeytinyağı ihracatına youmlnelik devlet

destekleri ele alınmıştır Araştırmada ayrıca ihracata başlama duumlşuumlncesi olan veveya mevcut

ve potansiyel pazarlardaki pazar paylarını artırmak isteyen zeytinyağı uumlretici ve işleyici

işletmeler iccedilin dış pazarlarda muumlşteri bulma youmlntemleri ve soumlz konusu youmlntemlere ilişkin

devlet destekleri aktarılmış 2023 yılı ihracat hedeflerine ulaşabilmek iccedilin oumlnerilerde

bulunulmuştur

Araştırma işletmelerimize hedef pazarların zeytinyağına olan taleplerindeki değişimi

irdeleyebilecek bir bakış accedilısı sunmaktadır Bu anlamda daha sonraki yıllarda yapılacak

pazar araştırmalarına da yol goumlsterici olması beklenmektedir

1 DUumlNYADA ve TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ

Araştırmanın ilk boumlluumlmuumlnde duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı uumlretimine ilişkin veriler yer

almaktadır Boumlluumlmde ayrıca Balıkesir İli zeytinyağı ihracatında oumlnde gelen ilccedilelerin tahmini

zeytin rekoltelerine de değinilmiştir

11 DUumlNYADA ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ

Zeytinin ana vatanı Yukarı Mezopotamya ve Guumlney Oumln Asya olup oumlzellikle Mardin Hatay

Suriye Filistin ve Kıbrısrsquoı kapsayan boumllge olarak bilinmektedir (Guumlmruumlk ve Ticaret

Bakanlığı 2016 2) Yayılışı iki yoldan olmuştur Birincisi Mısır uumlzerinden Tunus ve Fasrsquoa

diğeri ise Anadolu boyunca Ege adaları Yunanistan İtalya ve İspanyarsquoyadır (Duran 2006

8) Duumlnya genelindeki zeytin yetiştiriciliğinin 90rsquolık bir boumlluumlmuumlnuumln Akdeniz havzası

geriye kalan boumlluumlmuuml ise Latin Amerika uumllkelerinde yapılmaktadır (AYSO 2012 14)

Şekil 1 Zeytin Uumlretiminin Yayılışı Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Verileri 2016

Duumlnyanın oumlnde gelen zeytin uumlreticileri İspanya Yunanistan ve İtalya başta olmak uumlzere

Avrupa Birliği (AB) Uumllkeleri Tuumlrkiye Tunus Cezayir Fas Suriye Uumlrduumln ve Arjantinrsquodir

Tablo 1 Duumlnya Zeytinyağı Uumlretimi (Bin Ton) UumlLKELER 20102011 201112 201213 201314 201415 201516 (oumlng)

AB Uumllkeleri 2 2090 2 3951 1 4617 2 4850 1 5355 1 9605

İspanya 13919 16150 6182 17815 8290 12000

İtalya 4400 3992 4155 4637 3025 3500

Yunanistan 3010 2946 3579 1320 3000 3000

Portekiz 629 762 592 916 900 920

Tunus 1200 1820 2200 700 2950 1400

Suriye 1800 1980 1750 1800 500 2150

Tuumlrkiye 1600 1910 2010 1350 1600 1430

Fas 1300 1200 1000 1200 1200 1300

Cezayir 670 395 660 440 440 735

Arjantin 200 320 170 300 60 250

Uumlrduumln 270 195 215 190 350 390

Toplam 3 0750 3 3211 2 4017 3 2055 2 3665 2 9095

Kaynak TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı

Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016 201516 Oumlngoumlruuml

Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere duumlnya zeytinyağı uumlretimi zeytinin bir yıl uumlruumln verme diğer yıl

vermeme oumlzelliğinden dolayı yıllar itibariyle artıp azalan bir durum goumlstermiştir Guumlmruumlk ve

Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2016 Yılı Zeytin ve Zeytinyağı

Raporursquona goumlre duumlnyada en ccedilok zeytinyağı uumlretiminin gerccedilekleştirildiği uumllke ise İspanya

olmuştur 201415 sezonunda 23 milyon ton ile dip seviyesini goumlrmesinin arkasında

İspanya İtalya gibi uumllkelerin zeytinyağı uumlretimindeki azalışlar etkili olmuştur Aynı sezonda

Tuumlrkiye AB uumllkelerinin ve Tunusrsquoun ardından 160 bin ton ile en ccedilok uumlretim yapan uumllkeler

arasında yer almaktadır Tunusrsquoun 2014-2015 doumlneminde uumlrettiği zeytinyağı miktarındaki

artış dikkat ccedilekmektedir

12 TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ

Tuumlrkiye 172 milyon civarındaki ağaccedil sayısı ve 1700000 ton zeytin uumlretimi ile duumlnyanın en

oumlnemli zeytin uumlreticisi uumllkeleri arasında yer almaktadır Tuumlrkiyersquode toplam zeytin ağacı

sayısı 2004-2015 yılları arasında 55rsquoden fazla artış goumlstermiştir Diğer taraftan Tuumlrkiye

zeytin uumlretim verileri değerlendirildiğinde uumlretimin dalgalı bir seyir izlediği 2014 yılında

ise 17 milyon ton civarında olduğu uumlretiminin frac34 luumlk boumlluumlmuumlnuumln ise yağlık olarak

kullanıldığı anlaşılmaktadır

Tablo 2 Tuumlrkiye Zeytin Uumlretimi (Toplam) 2004-2015

Ağaccedil sayısı (Bin)

Uumlretim (Ton)

Yıllar

Toplam

Meyve Veren Meyve Vermeyen

Toplam

Sofralık Yağlık

2004

107 100

94 950

12 150 1 600 000

400 000 1 200 000

2005

113 180

96 625

16 555 1 200 000

400 000 800 000

2006

129 265

97 773

31 492 1 766 749

555 749 1 211 000

2007

144 329

104 219

40 110 1 075 854

455 385 620 469

2008

151 630

106 139

45 491 1 464 248

512 103 952 145

2009

153 723

109 127

44 596 1 290 654

460 013 830 641

2010

157 156

111 398

45 758 1 415 000

375 000 1 040 000

2011

155 427

117 941

37 486 1 750 000

550 000 1 200 000

2012

157 904

120 820

37 084 1 820 000

480 000 1 340 000

2013

167 030

129 161

37 869 1 676 000

390 000 1 286 000

2014 168 997 140 712 28 285 1 768 000 438 000 1 330 000

2015 171 990 144 759 27 231 1 700 000 400 000 1 300 000

Kaynak TUumlİK 2016

Tuumlrkiyersquode zeytin uumlretim alanları sırasıyla Ege Marmara Akdeniz Guumlneydoğu Anadolu ve

Karadeniz Boumllgelerinin belirli boumllgelerinde yoğunlaşmaktadır Ege Zeytin ve Zeytinyağı

İhracatccedilıları Birliği 201516 Sezonu Ccedilalışma Raporursquona goumlre Ege ve Marmara Boumllgelerinde

20152015 sezonunda İzmir Balıkesir Ccedilanakkale Bursa Manisa Aydın Muğla Adana

Antalya Gaziantep Hatay Kilis Mersin Osmaniye Kahramanmaraş ve Şanlıurfa illerinde

toplam 145321360 adet meyve veren 22526267 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup

ağaccedil başına ortalama 79 kg zeytin verimi ile 1108188 ton zeytin tanesi alınacağı bunun

397025 tonunun sofralığa ayrılacağı bundan da 143115 ton zeytinyağı elde edileceği

oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı

Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016

Yine aynı araştırmaya goumlre Adana Hatay Mersin Kilis ve Gaziantep illerinde toplam

28446688 adet meyve veren 11022946 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil

başına ortalama 114 kg zeytin verimi ile 323635 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 62437

tonunun sofralığa 261198 tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 1 46 randıman

ile 56547 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir

13 Balıkesir İlinde Zeytinyağı Uumlretimi

2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından sağlanan

zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini

İLLER AĞACcedil SAYISI Yağlığa

Ayrılacak

Zeytin (Ton)

Elde Edilecek

Zeytinyağı (Ton)

1 Kg Zeytinyağı

İccedilin Danesi (Kg) Meyve Veren Meyve

Vermeyen

BALIKESİR 10829549 569462 44583 8917 50

MANİSA 18395421 3399339 34269 7118 48

İZMİR 16104715 2798409 47035 11030 43

AYDIN 21941499 2408727 77605 15694 49

MUĞLA 15518039 1364836 19784 4042 49

CcedilANAKKALE 4871506 545305 23280 4656 50

BURSA 9534283 733927 8931 1786 50

MERSİN 9360399 3514077 132000 22000 60

KİLİS 2887595 320842 49500 11000 45

GAZİANTEP 7966888 454290 67500 15000 45

HATAY 12418660 2121351 135000 27000 50

ANTALYA 3510852 909297 16500 3000 55

TOPLAM 145321360 22526267 711133 143115 497

Kaynak Akhisar Ticaret Borsası 2016

Balıkesirrsquoe ait 2014-2015 sezonu iccedilin zeytin ağaccedil sayısı uumlretilecek zeytinden sofralığa ve

yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını goumlsterir veriler oumlnde gelen

ilccedileler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Tablo 4rsquote belirtilmiştir Buna goumlre toplam 10829549

adet meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup 8917 ton zeytinyağı

elde edileceği tahmin edilmiştir Yıllık elde edilen zeytinyağı (ton) accedilısından Hatay Mersin

Aydın Gaziantep İzmir ve Kilisrsquoin ardından Balıkesir 7 sırada yer almaktadır (Akhisar

Ticaret Borsası 2016) Tablo 4rsquote Balıkesirrsquoe ait oumlnde gelen ilccedilelerin zeytin rekolte

tahminleri bulunmaktadır

Tablo 4 Balıkesı r İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytı n Rekolte Tahmı ni

İlccedileler

Ağaccedil Sayısı Ağaccedil Başına

Zeytin Tanesi

(Kg)

Elde

Edilecek

Zeytin

(Ton)

Sofralığa

Ayrılacak Zeytin

(Ton)

Yağlığa

Ayrılacak

Zeytin (Ton) Meyve

Veren

Meyve

Vermeyen

Ayvalık 1791808 118742 10 17918 1792 16126

Goumlmeccedil 1320000 100000 12 15840 1901 13939

Burhaniye 2085167 38333 55 11468 1147 10322

Havran 1101140 12500 4 4405 661 3744

Edremit 2987000 25000 65 19416 3883 15532

Bandırma 269795 8250 10 2698 2563 135

Erdek 958773 41667 85 8150 6927 1222

Kaynak İTB İzmir Ticaret Borsası 2015

Balıkesirrsquoin oumlnde gelen zeytin yetiştirilen ilccedileleri Edremit Ayvalık Goumlmeccedil Burhaniye ve

Erdekrsquotir Meyve veren ağaccedil sayısı elde edilecek zeytin alanında Edremit ilccedilesi oumlnde

gelmekle birlikte yağlığa ayrılacak zeytinde Ayvalık lider durumdadır

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) 2016 raporuna goumlre toplam 10829549 adet

meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil başına ortalama 54 kg

zeytin verimi ile 58621 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 14992 tonunun sofralığa 43629

tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 15 randıman ile 8726 ton zeytinyağı elde

edileceği tahmin edilmiştir (UZZK 2016 13)

2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ

GTİP Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonunun kısaltması olup uumllkemizde Guumlmruumlk Tarife

Cetvelinde 12 haneli koda verilen isimdir Her uumllkenin tarife cetvelinin esasını Duumlnya

Guumlmruumlk Oumlrguumltuumlrsquonuumln (Tuumlrkiyersquode ilgili kurum Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığıdır) duumlzenlediği

Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and

Coding Systems) oluşturmakta ve ticarete konu tuumlm uumlruumlnler belirli bir mantık ve sistematik

ccedilerccedilevesinde sınıflandırılmaktadır

Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

Fasıl Fasıl Accedilıklaması (Uumlruumln Adı)

1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın

fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)

150910 Saf Zeytinyağı

150910100000 Lampant Zeytinyağı

Diğerleri

150910900011 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900012 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900013 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900014 hellipDiğerleri

150990 hellipDiğerleri

150990000014 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000015 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000016 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000018 hellipDiğerleri

Kaynak Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı 2016

Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li

kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt

pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada

aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına

(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre

detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır

Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin

8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır

Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi

uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu

nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li

kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin

uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle

zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre

GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin

oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın

ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir

3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR

Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile

ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde

gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de

potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler

Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak

goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)

veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef

pazarların tespitinde kullanılmıştır

Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum

bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil

vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o

uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan

sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır

31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı

Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar

(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve

duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır

Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar

2011 Yılı

İthalatı

2012 Yılı

İthalatı

2013 Yılı

İthalatı

2014 Yılı

İthalatı

2015 Yılı

İthalatı

Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335

İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315

ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065

İspanya 116012 135637 36274 167968 620338

Fransa 420531 376776 471952 431063 486299

Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886

Almanya 273711 254906 31761 318631 312296

Japonya 185694 210168 274499 275657 297372

Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642

Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975

Kanada 15635 148028 163855 174689 163929

Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718

Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492

İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282

Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516

Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268

Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541

Meksika 509 46846 62559 60137 68661

G Kore 44763 3286 43467 57118 54234

Rusya 8198 86863 100176 109862 51074

Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325

Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101

İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804

Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197

Polonya 36691 31661 37281 37116 33625

Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932

BAE 35661 41276 54631 24275

Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886

İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628

Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175

Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293

Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794

İsrail 20073 12609 12657 2137 18727

Tayland 14921 14988 19799 20451 18382

Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718

Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362

Angola 14048 17185 21575 24007 17318

Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676

Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987

Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037

Romanya 15147 11527 1365 13055 12933

İran 8504 7674 1449 2359 11575

Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515

Kaynak Trademap 2016

Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı

12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır

Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar

ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon

Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin

izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln

sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir

Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları

ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya

zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan

uzaklıkları goumlsterilmektedir

Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)

İthalatccedilılar İthalat (Bin

$)

İthalat

Miktarı

(Ton)

Birim Fiyat

(USDBirim)

Yıllık Artış

2014-2015

()

Duumlnya

İthalatında Payı

()

Tedarikccedili

Uumllkelere Ort

Uzaklık (Km)

Duumlnya 7591337 0 7 100 3878

İtalya 2002315 54951 3644 3 264

1178

ABD 1228065 299 4107 8 162

7982

İspanya 620338 18776 3304 269 82

1826

Fransa 486299 11559 4207 13 64

848

Portekiz 340886 10236 333 11 45

737

Almanya 312296 67458 4629 -2 41

1089

Japonya 297372 57181 5201 8 39

10156

Brezilya 274642 56726 4842 -22 36

6921

Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388

Kanada 163929 36682 4469 -6 22

6971

Ccedilin 157718 33333 4732 12 21

9295

Hollanda 87492 22037 397 11 12

1126

İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11

758

Avustralya 79516 19994 3977 -30 1

16416

Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1

1024

Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045

Meksika 68661 16189 4241 14 09

9151

G Kore 54234 12159 446 -5 07

9684

Rusya 51074 15148 3372 -54 07

3466

Avusturya 48325 10502 4602 0 06

945

Tayvan 41101 8079 5087 -5 05

9945

İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05

1933

Hindistan 35197 836 421 -5 05

7291

Polonya 33625 7886 4264 -9 04

1672

Danimarka 27932 6022 4638 -11 04

143

BAE 24276 4995 486 -12 03

4561

Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03

1318

İrlanda 20628 5777 3571 2 03

1285

Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03

755

Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03

2304

Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02

9292

İsrail 18727 4443 4215 -12 02

2677

Tayland 18382 4288 4287 -10 02

9644

Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208

Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286

Angola 17318 3834 4517 -28 02

5945

Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02

803

Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02

2468

Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02

231

Romanya 12933 3419 3783 -1 02

145

İran 11574 2559 4523 -24 02

314

Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01

2496

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya

162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya

ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye

1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir

oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir

Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır

Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD

Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın

zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi

oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir

32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı

Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)

Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk

zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın

en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar

Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon

Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında

başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak

değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını

yapmaktadır

Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İhracatccedilılar

2011 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2012 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2013 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2014 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2015 Yılı

İhracat

(Bin USD)

Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947

İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101

İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797

Tunus 286069 375219 504593 276958 948587

Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203

Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527

Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441

Fas 79977 30684 21956 39847 75733

Şili 24295 36187 46928 41693 60282

Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003

Fransa 40373 39044 44175 51157 56399

ABD 24919 3017 38759 37986 39214

Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761

Almanya 28635 22705 24063 24201 23645

Suriye 43733 37972 45769 3519 2026

Filistin 1645 2304 8842 24715 17287

Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207

Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454

Hollanda 8023 67 929 12318 12565

Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588

Avusturya 6571 5983 8699 852 925

Kaynak Trademap 2016

Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı

ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış

duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları

yer almaktadır

Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar

İhracatccedilılar

İhracat

(2015 Bin

USD)

İhraccedil

Edilen

Miktar-

2015

Birim Fiyat

(USDBirim)

2014-2015rsquote

Yıllık Artış

()

Duumlnya

İhracatında

Payı ()

İthalatccedilı

Uumllkelere Ort

Uzaklık (km)

Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797

İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581

İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268

Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736

Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035

Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537

Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876

Fas 75733 23669 32 90 1 3235

Şili 60282 14548 4144 45 08 7882

Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732

Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177

ABD 39214 10995 3567 3 05 2651

Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335

Almanya 23645 468 5052 -2 03 891

Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133

Filistin 17288 0 28 02 3633

Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403

Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667

Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119

Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893

Avusturya 925 0 9 01 550

Kaynak Trademap 2016

Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir

Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk

rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr

2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243

Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla

oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer

alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4

azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur

İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının

ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen

hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir

Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa

Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek

fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve

markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya

Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı

ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise

durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer

faktoumlrler de etkili olabilir

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya

(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz

(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı

uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak

değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile

İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından

aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır

4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ

Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat

yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı

ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde

kolaylık sağlayacaktır

Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat

değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler

sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla

Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının

60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin

Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği

oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013

yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı

ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara

gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında

zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır

Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki

uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak

BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar 2011rsquode

İhracat

2012rsquode

İhracat

2013rsquote

İhracat

2014rsquote

İhracat

2015rsquote

İhracat

Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003

SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258

ABD 4955 15474 8747 13692 8015

Japonya 7767 7305 15878 10851 6853

Irak 3217 3641 5741 6443 4999

İran 3055 26 10251 505 4903

BAE 2899 2247 3136 3103 2819

Almanya 2408 1503 2364 2257 2601

Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485

Suriye 0 59 1312 3484 1957

Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457

Norveccedil 778 778 906 11 1018

Kanada 616 2082 6075 1161 839

Kuveyt 644 579 1648 1603 830

Malezya 213 550 1034 1624 829

İtalya 178 4088 39402 694 823

Mısır 128 82 526 320 666

Avustralya 647 1123 1538 1296 624

Hindistan 638 661 700 757 614

Azerbaycan 826 1184 1272 965 613

Singapur 819 548 705 574 482

Ukrayna 643 755 1066 976 442

Yemen 90 327 2504 3345 374

Endonezya 137 143 113 262 356

Cibuti 47 144 163 217 342

Tayvan 58 18 186 329 339

Somali 0 38 70 446 338

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer

almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden

fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil

edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)

İthalatccedilı

Uumllkeler

İhracat

Tutarı

(Bin $)

İhracattaki

Payı ()

İhracat

Miktarı

Birim Değer

(USDBr)

2014-2015

İhracat Artışı

()

Duumlnya

İthalatında

Sıralaması

Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32

Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16

ABD 8015 134 1782 4498 -41 2

Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7

Irak 4999 83 1162 4302 -22 62

İran 4903 82 1152 4256 -3 43

BAE 2819 47 516 5463 -9 26

Almanya 2601 43 545 4772 15 6

Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11

Suriye 1957 33 477 4103 -44 95

GKore 1457 24 324 4497 117 18

Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30

Kanada 839 14 182 4610 -28 10

Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39

Malezya 829 14 155 5348 -49 51

İtalya 823 14 253 3253 19 1

Mısır 666 11 157 4242 108 76

Avustralya 624 1 153 4078 -52 14

Hindistan 614 1 110 5582 -19 23

Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87

Singapur 482 08 96 5021 -16 42

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye

114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56

USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015

sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur

Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya

49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur

Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer

almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından

fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 3: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

TABLOLAR

Tablo 1 Duumlnya Zeytinyağı Uumlretimi

Tablo 2 Tuumlrkiye Zeytinyağı Uumlretimi

Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini

Tablo 4 Balıkesir İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytin Rekolte Tahmini

Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler

Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar

Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler

Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

ŞEKİLLER

Şekil 1 Zeytin Uumlretiminin Yayılışı

Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları

Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

ARAŞTIRMANIN AMACI

Bu pazar araştırma projesi Edremit Ayvalık ve Burhaniye Ticaret Odaları ile Aydın Marka

amp Patent Danışmanlık Ltd Şti işbirliği kapsamında ilgili Ticaret Odalarına uumlye zeytinyağı

işletmelerinin ihracat potansiyellerinin geliştirilmesi iccedilin hazırlanmıştır

Ccedilalışmanın temel amacı zeytinyağı işletmelerinin hangi hedef pazarlara youmlnelmeleri

gerektiğini ortaya koymak ve daha hızlı ve daha az maliyetle ihracat işlemlerini

gerccedilekleştirebilmelerini sağlamaya ccedilalışmaktır Bu ccedilerccedilevede zeytinyağına ilişkin temel

bilgi ve istatistiklerden yola ccedilıkarak Tuumlrkiyersquonin fiili rekabetccedililiği değerlendirilmiş

zeytinyağı işletmelerimiz iccedilin hedef pazarlar belirlenerek incelenmiştir Uumllkeler bazında

Tuumlrkiyersquoye uygulanan guumlmruumlk vergileri sektoumlr iccedilin gerekli kalite belgeleri ve Tarımsal

Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımı ccedilerccedilevesinde zeytinyağı ihracatına youmlnelik devlet

destekleri ele alınmıştır Araştırmada ayrıca ihracata başlama duumlşuumlncesi olan veveya mevcut

ve potansiyel pazarlardaki pazar paylarını artırmak isteyen zeytinyağı uumlretici ve işleyici

işletmeler iccedilin dış pazarlarda muumlşteri bulma youmlntemleri ve soumlz konusu youmlntemlere ilişkin

devlet destekleri aktarılmış 2023 yılı ihracat hedeflerine ulaşabilmek iccedilin oumlnerilerde

bulunulmuştur

Araştırma işletmelerimize hedef pazarların zeytinyağına olan taleplerindeki değişimi

irdeleyebilecek bir bakış accedilısı sunmaktadır Bu anlamda daha sonraki yıllarda yapılacak

pazar araştırmalarına da yol goumlsterici olması beklenmektedir

1 DUumlNYADA ve TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ

Araştırmanın ilk boumlluumlmuumlnde duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı uumlretimine ilişkin veriler yer

almaktadır Boumlluumlmde ayrıca Balıkesir İli zeytinyağı ihracatında oumlnde gelen ilccedilelerin tahmini

zeytin rekoltelerine de değinilmiştir

11 DUumlNYADA ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ

Zeytinin ana vatanı Yukarı Mezopotamya ve Guumlney Oumln Asya olup oumlzellikle Mardin Hatay

Suriye Filistin ve Kıbrısrsquoı kapsayan boumllge olarak bilinmektedir (Guumlmruumlk ve Ticaret

Bakanlığı 2016 2) Yayılışı iki yoldan olmuştur Birincisi Mısır uumlzerinden Tunus ve Fasrsquoa

diğeri ise Anadolu boyunca Ege adaları Yunanistan İtalya ve İspanyarsquoyadır (Duran 2006

8) Duumlnya genelindeki zeytin yetiştiriciliğinin 90rsquolık bir boumlluumlmuumlnuumln Akdeniz havzası

geriye kalan boumlluumlmuuml ise Latin Amerika uumllkelerinde yapılmaktadır (AYSO 2012 14)

Şekil 1 Zeytin Uumlretiminin Yayılışı Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Verileri 2016

Duumlnyanın oumlnde gelen zeytin uumlreticileri İspanya Yunanistan ve İtalya başta olmak uumlzere

Avrupa Birliği (AB) Uumllkeleri Tuumlrkiye Tunus Cezayir Fas Suriye Uumlrduumln ve Arjantinrsquodir

Tablo 1 Duumlnya Zeytinyağı Uumlretimi (Bin Ton) UumlLKELER 20102011 201112 201213 201314 201415 201516 (oumlng)

AB Uumllkeleri 2 2090 2 3951 1 4617 2 4850 1 5355 1 9605

İspanya 13919 16150 6182 17815 8290 12000

İtalya 4400 3992 4155 4637 3025 3500

Yunanistan 3010 2946 3579 1320 3000 3000

Portekiz 629 762 592 916 900 920

Tunus 1200 1820 2200 700 2950 1400

Suriye 1800 1980 1750 1800 500 2150

Tuumlrkiye 1600 1910 2010 1350 1600 1430

Fas 1300 1200 1000 1200 1200 1300

Cezayir 670 395 660 440 440 735

Arjantin 200 320 170 300 60 250

Uumlrduumln 270 195 215 190 350 390

Toplam 3 0750 3 3211 2 4017 3 2055 2 3665 2 9095

Kaynak TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı

Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016 201516 Oumlngoumlruuml

Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere duumlnya zeytinyağı uumlretimi zeytinin bir yıl uumlruumln verme diğer yıl

vermeme oumlzelliğinden dolayı yıllar itibariyle artıp azalan bir durum goumlstermiştir Guumlmruumlk ve

Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2016 Yılı Zeytin ve Zeytinyağı

Raporursquona goumlre duumlnyada en ccedilok zeytinyağı uumlretiminin gerccedilekleştirildiği uumllke ise İspanya

olmuştur 201415 sezonunda 23 milyon ton ile dip seviyesini goumlrmesinin arkasında

İspanya İtalya gibi uumllkelerin zeytinyağı uumlretimindeki azalışlar etkili olmuştur Aynı sezonda

Tuumlrkiye AB uumllkelerinin ve Tunusrsquoun ardından 160 bin ton ile en ccedilok uumlretim yapan uumllkeler

arasında yer almaktadır Tunusrsquoun 2014-2015 doumlneminde uumlrettiği zeytinyağı miktarındaki

artış dikkat ccedilekmektedir

12 TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ

Tuumlrkiye 172 milyon civarındaki ağaccedil sayısı ve 1700000 ton zeytin uumlretimi ile duumlnyanın en

oumlnemli zeytin uumlreticisi uumllkeleri arasında yer almaktadır Tuumlrkiyersquode toplam zeytin ağacı

sayısı 2004-2015 yılları arasında 55rsquoden fazla artış goumlstermiştir Diğer taraftan Tuumlrkiye

zeytin uumlretim verileri değerlendirildiğinde uumlretimin dalgalı bir seyir izlediği 2014 yılında

ise 17 milyon ton civarında olduğu uumlretiminin frac34 luumlk boumlluumlmuumlnuumln ise yağlık olarak

kullanıldığı anlaşılmaktadır

Tablo 2 Tuumlrkiye Zeytin Uumlretimi (Toplam) 2004-2015

Ağaccedil sayısı (Bin)

Uumlretim (Ton)

Yıllar

Toplam

Meyve Veren Meyve Vermeyen

Toplam

Sofralık Yağlık

2004

107 100

94 950

12 150 1 600 000

400 000 1 200 000

2005

113 180

96 625

16 555 1 200 000

400 000 800 000

2006

129 265

97 773

31 492 1 766 749

555 749 1 211 000

2007

144 329

104 219

40 110 1 075 854

455 385 620 469

2008

151 630

106 139

45 491 1 464 248

512 103 952 145

2009

153 723

109 127

44 596 1 290 654

460 013 830 641

2010

157 156

111 398

45 758 1 415 000

375 000 1 040 000

2011

155 427

117 941

37 486 1 750 000

550 000 1 200 000

2012

157 904

120 820

37 084 1 820 000

480 000 1 340 000

2013

167 030

129 161

37 869 1 676 000

390 000 1 286 000

2014 168 997 140 712 28 285 1 768 000 438 000 1 330 000

2015 171 990 144 759 27 231 1 700 000 400 000 1 300 000

Kaynak TUumlİK 2016

Tuumlrkiyersquode zeytin uumlretim alanları sırasıyla Ege Marmara Akdeniz Guumlneydoğu Anadolu ve

Karadeniz Boumllgelerinin belirli boumllgelerinde yoğunlaşmaktadır Ege Zeytin ve Zeytinyağı

İhracatccedilıları Birliği 201516 Sezonu Ccedilalışma Raporursquona goumlre Ege ve Marmara Boumllgelerinde

20152015 sezonunda İzmir Balıkesir Ccedilanakkale Bursa Manisa Aydın Muğla Adana

Antalya Gaziantep Hatay Kilis Mersin Osmaniye Kahramanmaraş ve Şanlıurfa illerinde

toplam 145321360 adet meyve veren 22526267 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup

ağaccedil başına ortalama 79 kg zeytin verimi ile 1108188 ton zeytin tanesi alınacağı bunun

397025 tonunun sofralığa ayrılacağı bundan da 143115 ton zeytinyağı elde edileceği

oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı

Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016

Yine aynı araştırmaya goumlre Adana Hatay Mersin Kilis ve Gaziantep illerinde toplam

28446688 adet meyve veren 11022946 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil

başına ortalama 114 kg zeytin verimi ile 323635 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 62437

tonunun sofralığa 261198 tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 1 46 randıman

ile 56547 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir

13 Balıkesir İlinde Zeytinyağı Uumlretimi

2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından sağlanan

zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini

İLLER AĞACcedil SAYISI Yağlığa

Ayrılacak

Zeytin (Ton)

Elde Edilecek

Zeytinyağı (Ton)

1 Kg Zeytinyağı

İccedilin Danesi (Kg) Meyve Veren Meyve

Vermeyen

BALIKESİR 10829549 569462 44583 8917 50

MANİSA 18395421 3399339 34269 7118 48

İZMİR 16104715 2798409 47035 11030 43

AYDIN 21941499 2408727 77605 15694 49

MUĞLA 15518039 1364836 19784 4042 49

CcedilANAKKALE 4871506 545305 23280 4656 50

BURSA 9534283 733927 8931 1786 50

MERSİN 9360399 3514077 132000 22000 60

KİLİS 2887595 320842 49500 11000 45

GAZİANTEP 7966888 454290 67500 15000 45

HATAY 12418660 2121351 135000 27000 50

ANTALYA 3510852 909297 16500 3000 55

TOPLAM 145321360 22526267 711133 143115 497

Kaynak Akhisar Ticaret Borsası 2016

Balıkesirrsquoe ait 2014-2015 sezonu iccedilin zeytin ağaccedil sayısı uumlretilecek zeytinden sofralığa ve

yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını goumlsterir veriler oumlnde gelen

ilccedileler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Tablo 4rsquote belirtilmiştir Buna goumlre toplam 10829549

adet meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup 8917 ton zeytinyağı

elde edileceği tahmin edilmiştir Yıllık elde edilen zeytinyağı (ton) accedilısından Hatay Mersin

Aydın Gaziantep İzmir ve Kilisrsquoin ardından Balıkesir 7 sırada yer almaktadır (Akhisar

Ticaret Borsası 2016) Tablo 4rsquote Balıkesirrsquoe ait oumlnde gelen ilccedilelerin zeytin rekolte

tahminleri bulunmaktadır

Tablo 4 Balıkesı r İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytı n Rekolte Tahmı ni

İlccedileler

Ağaccedil Sayısı Ağaccedil Başına

Zeytin Tanesi

(Kg)

Elde

Edilecek

Zeytin

(Ton)

Sofralığa

Ayrılacak Zeytin

(Ton)

Yağlığa

Ayrılacak

Zeytin (Ton) Meyve

Veren

Meyve

Vermeyen

Ayvalık 1791808 118742 10 17918 1792 16126

Goumlmeccedil 1320000 100000 12 15840 1901 13939

Burhaniye 2085167 38333 55 11468 1147 10322

Havran 1101140 12500 4 4405 661 3744

Edremit 2987000 25000 65 19416 3883 15532

Bandırma 269795 8250 10 2698 2563 135

Erdek 958773 41667 85 8150 6927 1222

Kaynak İTB İzmir Ticaret Borsası 2015

Balıkesirrsquoin oumlnde gelen zeytin yetiştirilen ilccedileleri Edremit Ayvalık Goumlmeccedil Burhaniye ve

Erdekrsquotir Meyve veren ağaccedil sayısı elde edilecek zeytin alanında Edremit ilccedilesi oumlnde

gelmekle birlikte yağlığa ayrılacak zeytinde Ayvalık lider durumdadır

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) 2016 raporuna goumlre toplam 10829549 adet

meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil başına ortalama 54 kg

zeytin verimi ile 58621 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 14992 tonunun sofralığa 43629

tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 15 randıman ile 8726 ton zeytinyağı elde

edileceği tahmin edilmiştir (UZZK 2016 13)

2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ

GTİP Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonunun kısaltması olup uumllkemizde Guumlmruumlk Tarife

Cetvelinde 12 haneli koda verilen isimdir Her uumllkenin tarife cetvelinin esasını Duumlnya

Guumlmruumlk Oumlrguumltuumlrsquonuumln (Tuumlrkiyersquode ilgili kurum Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığıdır) duumlzenlediği

Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and

Coding Systems) oluşturmakta ve ticarete konu tuumlm uumlruumlnler belirli bir mantık ve sistematik

ccedilerccedilevesinde sınıflandırılmaktadır

Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

Fasıl Fasıl Accedilıklaması (Uumlruumln Adı)

1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın

fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)

150910 Saf Zeytinyağı

150910100000 Lampant Zeytinyağı

Diğerleri

150910900011 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900012 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900013 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900014 hellipDiğerleri

150990 hellipDiğerleri

150990000014 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000015 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000016 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000018 hellipDiğerleri

Kaynak Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı 2016

Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li

kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt

pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada

aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına

(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre

detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır

Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin

8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır

Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi

uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu

nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li

kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin

uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle

zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre

GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin

oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın

ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir

3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR

Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile

ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde

gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de

potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler

Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak

goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)

veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef

pazarların tespitinde kullanılmıştır

Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum

bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil

vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o

uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan

sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır

31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı

Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar

(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve

duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır

Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar

2011 Yılı

İthalatı

2012 Yılı

İthalatı

2013 Yılı

İthalatı

2014 Yılı

İthalatı

2015 Yılı

İthalatı

Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335

İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315

ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065

İspanya 116012 135637 36274 167968 620338

Fransa 420531 376776 471952 431063 486299

Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886

Almanya 273711 254906 31761 318631 312296

Japonya 185694 210168 274499 275657 297372

Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642

Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975

Kanada 15635 148028 163855 174689 163929

Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718

Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492

İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282

Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516

Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268

Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541

Meksika 509 46846 62559 60137 68661

G Kore 44763 3286 43467 57118 54234

Rusya 8198 86863 100176 109862 51074

Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325

Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101

İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804

Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197

Polonya 36691 31661 37281 37116 33625

Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932

BAE 35661 41276 54631 24275

Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886

İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628

Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175

Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293

Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794

İsrail 20073 12609 12657 2137 18727

Tayland 14921 14988 19799 20451 18382

Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718

Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362

Angola 14048 17185 21575 24007 17318

Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676

Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987

Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037

Romanya 15147 11527 1365 13055 12933

İran 8504 7674 1449 2359 11575

Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515

Kaynak Trademap 2016

Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı

12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır

Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar

ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon

Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin

izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln

sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir

Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları

ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya

zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan

uzaklıkları goumlsterilmektedir

Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)

İthalatccedilılar İthalat (Bin

$)

İthalat

Miktarı

(Ton)

Birim Fiyat

(USDBirim)

Yıllık Artış

2014-2015

()

Duumlnya

İthalatında Payı

()

Tedarikccedili

Uumllkelere Ort

Uzaklık (Km)

Duumlnya 7591337 0 7 100 3878

İtalya 2002315 54951 3644 3 264

1178

ABD 1228065 299 4107 8 162

7982

İspanya 620338 18776 3304 269 82

1826

Fransa 486299 11559 4207 13 64

848

Portekiz 340886 10236 333 11 45

737

Almanya 312296 67458 4629 -2 41

1089

Japonya 297372 57181 5201 8 39

10156

Brezilya 274642 56726 4842 -22 36

6921

Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388

Kanada 163929 36682 4469 -6 22

6971

Ccedilin 157718 33333 4732 12 21

9295

Hollanda 87492 22037 397 11 12

1126

İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11

758

Avustralya 79516 19994 3977 -30 1

16416

Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1

1024

Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045

Meksika 68661 16189 4241 14 09

9151

G Kore 54234 12159 446 -5 07

9684

Rusya 51074 15148 3372 -54 07

3466

Avusturya 48325 10502 4602 0 06

945

Tayvan 41101 8079 5087 -5 05

9945

İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05

1933

Hindistan 35197 836 421 -5 05

7291

Polonya 33625 7886 4264 -9 04

1672

Danimarka 27932 6022 4638 -11 04

143

BAE 24276 4995 486 -12 03

4561

Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03

1318

İrlanda 20628 5777 3571 2 03

1285

Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03

755

Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03

2304

Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02

9292

İsrail 18727 4443 4215 -12 02

2677

Tayland 18382 4288 4287 -10 02

9644

Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208

Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286

Angola 17318 3834 4517 -28 02

5945

Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02

803

Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02

2468

Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02

231

Romanya 12933 3419 3783 -1 02

145

İran 11574 2559 4523 -24 02

314

Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01

2496

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya

162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya

ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye

1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir

oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir

Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır

Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD

Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın

zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi

oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir

32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı

Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)

Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk

zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın

en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar

Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon

Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında

başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak

değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını

yapmaktadır

Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İhracatccedilılar

2011 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2012 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2013 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2014 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2015 Yılı

İhracat

(Bin USD)

Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947

İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101

İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797

Tunus 286069 375219 504593 276958 948587

Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203

Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527

Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441

Fas 79977 30684 21956 39847 75733

Şili 24295 36187 46928 41693 60282

Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003

Fransa 40373 39044 44175 51157 56399

ABD 24919 3017 38759 37986 39214

Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761

Almanya 28635 22705 24063 24201 23645

Suriye 43733 37972 45769 3519 2026

Filistin 1645 2304 8842 24715 17287

Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207

Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454

Hollanda 8023 67 929 12318 12565

Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588

Avusturya 6571 5983 8699 852 925

Kaynak Trademap 2016

Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı

ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış

duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları

yer almaktadır

Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar

İhracatccedilılar

İhracat

(2015 Bin

USD)

İhraccedil

Edilen

Miktar-

2015

Birim Fiyat

(USDBirim)

2014-2015rsquote

Yıllık Artış

()

Duumlnya

İhracatında

Payı ()

İthalatccedilı

Uumllkelere Ort

Uzaklık (km)

Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797

İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581

İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268

Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736

Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035

Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537

Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876

Fas 75733 23669 32 90 1 3235

Şili 60282 14548 4144 45 08 7882

Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732

Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177

ABD 39214 10995 3567 3 05 2651

Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335

Almanya 23645 468 5052 -2 03 891

Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133

Filistin 17288 0 28 02 3633

Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403

Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667

Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119

Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893

Avusturya 925 0 9 01 550

Kaynak Trademap 2016

Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir

Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk

rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr

2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243

Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla

oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer

alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4

azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur

İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının

ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen

hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir

Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa

Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek

fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve

markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya

Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı

ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise

durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer

faktoumlrler de etkili olabilir

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya

(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz

(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı

uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak

değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile

İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından

aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır

4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ

Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat

yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı

ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde

kolaylık sağlayacaktır

Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat

değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler

sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla

Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının

60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin

Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği

oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013

yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı

ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara

gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında

zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır

Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki

uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak

BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar 2011rsquode

İhracat

2012rsquode

İhracat

2013rsquote

İhracat

2014rsquote

İhracat

2015rsquote

İhracat

Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003

SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258

ABD 4955 15474 8747 13692 8015

Japonya 7767 7305 15878 10851 6853

Irak 3217 3641 5741 6443 4999

İran 3055 26 10251 505 4903

BAE 2899 2247 3136 3103 2819

Almanya 2408 1503 2364 2257 2601

Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485

Suriye 0 59 1312 3484 1957

Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457

Norveccedil 778 778 906 11 1018

Kanada 616 2082 6075 1161 839

Kuveyt 644 579 1648 1603 830

Malezya 213 550 1034 1624 829

İtalya 178 4088 39402 694 823

Mısır 128 82 526 320 666

Avustralya 647 1123 1538 1296 624

Hindistan 638 661 700 757 614

Azerbaycan 826 1184 1272 965 613

Singapur 819 548 705 574 482

Ukrayna 643 755 1066 976 442

Yemen 90 327 2504 3345 374

Endonezya 137 143 113 262 356

Cibuti 47 144 163 217 342

Tayvan 58 18 186 329 339

Somali 0 38 70 446 338

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer

almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden

fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil

edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)

İthalatccedilı

Uumllkeler

İhracat

Tutarı

(Bin $)

İhracattaki

Payı ()

İhracat

Miktarı

Birim Değer

(USDBr)

2014-2015

İhracat Artışı

()

Duumlnya

İthalatında

Sıralaması

Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32

Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16

ABD 8015 134 1782 4498 -41 2

Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7

Irak 4999 83 1162 4302 -22 62

İran 4903 82 1152 4256 -3 43

BAE 2819 47 516 5463 -9 26

Almanya 2601 43 545 4772 15 6

Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11

Suriye 1957 33 477 4103 -44 95

GKore 1457 24 324 4497 117 18

Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30

Kanada 839 14 182 4610 -28 10

Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39

Malezya 829 14 155 5348 -49 51

İtalya 823 14 253 3253 19 1

Mısır 666 11 157 4242 108 76

Avustralya 624 1 153 4078 -52 14

Hindistan 614 1 110 5582 -19 23

Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87

Singapur 482 08 96 5021 -16 42

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye

114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56

USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015

sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur

Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya

49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur

Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer

almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından

fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 4: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

ŞEKİLLER

Şekil 1 Zeytin Uumlretiminin Yayılışı

Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları

Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

ARAŞTIRMANIN AMACI

Bu pazar araştırma projesi Edremit Ayvalık ve Burhaniye Ticaret Odaları ile Aydın Marka

amp Patent Danışmanlık Ltd Şti işbirliği kapsamında ilgili Ticaret Odalarına uumlye zeytinyağı

işletmelerinin ihracat potansiyellerinin geliştirilmesi iccedilin hazırlanmıştır

Ccedilalışmanın temel amacı zeytinyağı işletmelerinin hangi hedef pazarlara youmlnelmeleri

gerektiğini ortaya koymak ve daha hızlı ve daha az maliyetle ihracat işlemlerini

gerccedilekleştirebilmelerini sağlamaya ccedilalışmaktır Bu ccedilerccedilevede zeytinyağına ilişkin temel

bilgi ve istatistiklerden yola ccedilıkarak Tuumlrkiyersquonin fiili rekabetccedililiği değerlendirilmiş

zeytinyağı işletmelerimiz iccedilin hedef pazarlar belirlenerek incelenmiştir Uumllkeler bazında

Tuumlrkiyersquoye uygulanan guumlmruumlk vergileri sektoumlr iccedilin gerekli kalite belgeleri ve Tarımsal

Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımı ccedilerccedilevesinde zeytinyağı ihracatına youmlnelik devlet

destekleri ele alınmıştır Araştırmada ayrıca ihracata başlama duumlşuumlncesi olan veveya mevcut

ve potansiyel pazarlardaki pazar paylarını artırmak isteyen zeytinyağı uumlretici ve işleyici

işletmeler iccedilin dış pazarlarda muumlşteri bulma youmlntemleri ve soumlz konusu youmlntemlere ilişkin

devlet destekleri aktarılmış 2023 yılı ihracat hedeflerine ulaşabilmek iccedilin oumlnerilerde

bulunulmuştur

Araştırma işletmelerimize hedef pazarların zeytinyağına olan taleplerindeki değişimi

irdeleyebilecek bir bakış accedilısı sunmaktadır Bu anlamda daha sonraki yıllarda yapılacak

pazar araştırmalarına da yol goumlsterici olması beklenmektedir

1 DUumlNYADA ve TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ

Araştırmanın ilk boumlluumlmuumlnde duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı uumlretimine ilişkin veriler yer

almaktadır Boumlluumlmde ayrıca Balıkesir İli zeytinyağı ihracatında oumlnde gelen ilccedilelerin tahmini

zeytin rekoltelerine de değinilmiştir

11 DUumlNYADA ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ

Zeytinin ana vatanı Yukarı Mezopotamya ve Guumlney Oumln Asya olup oumlzellikle Mardin Hatay

Suriye Filistin ve Kıbrısrsquoı kapsayan boumllge olarak bilinmektedir (Guumlmruumlk ve Ticaret

Bakanlığı 2016 2) Yayılışı iki yoldan olmuştur Birincisi Mısır uumlzerinden Tunus ve Fasrsquoa

diğeri ise Anadolu boyunca Ege adaları Yunanistan İtalya ve İspanyarsquoyadır (Duran 2006

8) Duumlnya genelindeki zeytin yetiştiriciliğinin 90rsquolık bir boumlluumlmuumlnuumln Akdeniz havzası

geriye kalan boumlluumlmuuml ise Latin Amerika uumllkelerinde yapılmaktadır (AYSO 2012 14)

Şekil 1 Zeytin Uumlretiminin Yayılışı Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Verileri 2016

Duumlnyanın oumlnde gelen zeytin uumlreticileri İspanya Yunanistan ve İtalya başta olmak uumlzere

Avrupa Birliği (AB) Uumllkeleri Tuumlrkiye Tunus Cezayir Fas Suriye Uumlrduumln ve Arjantinrsquodir

Tablo 1 Duumlnya Zeytinyağı Uumlretimi (Bin Ton) UumlLKELER 20102011 201112 201213 201314 201415 201516 (oumlng)

AB Uumllkeleri 2 2090 2 3951 1 4617 2 4850 1 5355 1 9605

İspanya 13919 16150 6182 17815 8290 12000

İtalya 4400 3992 4155 4637 3025 3500

Yunanistan 3010 2946 3579 1320 3000 3000

Portekiz 629 762 592 916 900 920

Tunus 1200 1820 2200 700 2950 1400

Suriye 1800 1980 1750 1800 500 2150

Tuumlrkiye 1600 1910 2010 1350 1600 1430

Fas 1300 1200 1000 1200 1200 1300

Cezayir 670 395 660 440 440 735

Arjantin 200 320 170 300 60 250

Uumlrduumln 270 195 215 190 350 390

Toplam 3 0750 3 3211 2 4017 3 2055 2 3665 2 9095

Kaynak TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı

Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016 201516 Oumlngoumlruuml

Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere duumlnya zeytinyağı uumlretimi zeytinin bir yıl uumlruumln verme diğer yıl

vermeme oumlzelliğinden dolayı yıllar itibariyle artıp azalan bir durum goumlstermiştir Guumlmruumlk ve

Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2016 Yılı Zeytin ve Zeytinyağı

Raporursquona goumlre duumlnyada en ccedilok zeytinyağı uumlretiminin gerccedilekleştirildiği uumllke ise İspanya

olmuştur 201415 sezonunda 23 milyon ton ile dip seviyesini goumlrmesinin arkasında

İspanya İtalya gibi uumllkelerin zeytinyağı uumlretimindeki azalışlar etkili olmuştur Aynı sezonda

Tuumlrkiye AB uumllkelerinin ve Tunusrsquoun ardından 160 bin ton ile en ccedilok uumlretim yapan uumllkeler

arasında yer almaktadır Tunusrsquoun 2014-2015 doumlneminde uumlrettiği zeytinyağı miktarındaki

artış dikkat ccedilekmektedir

12 TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ

Tuumlrkiye 172 milyon civarındaki ağaccedil sayısı ve 1700000 ton zeytin uumlretimi ile duumlnyanın en

oumlnemli zeytin uumlreticisi uumllkeleri arasında yer almaktadır Tuumlrkiyersquode toplam zeytin ağacı

sayısı 2004-2015 yılları arasında 55rsquoden fazla artış goumlstermiştir Diğer taraftan Tuumlrkiye

zeytin uumlretim verileri değerlendirildiğinde uumlretimin dalgalı bir seyir izlediği 2014 yılında

ise 17 milyon ton civarında olduğu uumlretiminin frac34 luumlk boumlluumlmuumlnuumln ise yağlık olarak

kullanıldığı anlaşılmaktadır

Tablo 2 Tuumlrkiye Zeytin Uumlretimi (Toplam) 2004-2015

Ağaccedil sayısı (Bin)

Uumlretim (Ton)

Yıllar

Toplam

Meyve Veren Meyve Vermeyen

Toplam

Sofralık Yağlık

2004

107 100

94 950

12 150 1 600 000

400 000 1 200 000

2005

113 180

96 625

16 555 1 200 000

400 000 800 000

2006

129 265

97 773

31 492 1 766 749

555 749 1 211 000

2007

144 329

104 219

40 110 1 075 854

455 385 620 469

2008

151 630

106 139

45 491 1 464 248

512 103 952 145

2009

153 723

109 127

44 596 1 290 654

460 013 830 641

2010

157 156

111 398

45 758 1 415 000

375 000 1 040 000

2011

155 427

117 941

37 486 1 750 000

550 000 1 200 000

2012

157 904

120 820

37 084 1 820 000

480 000 1 340 000

2013

167 030

129 161

37 869 1 676 000

390 000 1 286 000

2014 168 997 140 712 28 285 1 768 000 438 000 1 330 000

2015 171 990 144 759 27 231 1 700 000 400 000 1 300 000

Kaynak TUumlİK 2016

Tuumlrkiyersquode zeytin uumlretim alanları sırasıyla Ege Marmara Akdeniz Guumlneydoğu Anadolu ve

Karadeniz Boumllgelerinin belirli boumllgelerinde yoğunlaşmaktadır Ege Zeytin ve Zeytinyağı

İhracatccedilıları Birliği 201516 Sezonu Ccedilalışma Raporursquona goumlre Ege ve Marmara Boumllgelerinde

20152015 sezonunda İzmir Balıkesir Ccedilanakkale Bursa Manisa Aydın Muğla Adana

Antalya Gaziantep Hatay Kilis Mersin Osmaniye Kahramanmaraş ve Şanlıurfa illerinde

toplam 145321360 adet meyve veren 22526267 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup

ağaccedil başına ortalama 79 kg zeytin verimi ile 1108188 ton zeytin tanesi alınacağı bunun

397025 tonunun sofralığa ayrılacağı bundan da 143115 ton zeytinyağı elde edileceği

oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı

Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016

Yine aynı araştırmaya goumlre Adana Hatay Mersin Kilis ve Gaziantep illerinde toplam

28446688 adet meyve veren 11022946 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil

başına ortalama 114 kg zeytin verimi ile 323635 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 62437

tonunun sofralığa 261198 tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 1 46 randıman

ile 56547 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir

13 Balıkesir İlinde Zeytinyağı Uumlretimi

2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından sağlanan

zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini

İLLER AĞACcedil SAYISI Yağlığa

Ayrılacak

Zeytin (Ton)

Elde Edilecek

Zeytinyağı (Ton)

1 Kg Zeytinyağı

İccedilin Danesi (Kg) Meyve Veren Meyve

Vermeyen

BALIKESİR 10829549 569462 44583 8917 50

MANİSA 18395421 3399339 34269 7118 48

İZMİR 16104715 2798409 47035 11030 43

AYDIN 21941499 2408727 77605 15694 49

MUĞLA 15518039 1364836 19784 4042 49

CcedilANAKKALE 4871506 545305 23280 4656 50

BURSA 9534283 733927 8931 1786 50

MERSİN 9360399 3514077 132000 22000 60

KİLİS 2887595 320842 49500 11000 45

GAZİANTEP 7966888 454290 67500 15000 45

HATAY 12418660 2121351 135000 27000 50

ANTALYA 3510852 909297 16500 3000 55

TOPLAM 145321360 22526267 711133 143115 497

Kaynak Akhisar Ticaret Borsası 2016

Balıkesirrsquoe ait 2014-2015 sezonu iccedilin zeytin ağaccedil sayısı uumlretilecek zeytinden sofralığa ve

yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını goumlsterir veriler oumlnde gelen

ilccedileler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Tablo 4rsquote belirtilmiştir Buna goumlre toplam 10829549

adet meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup 8917 ton zeytinyağı

elde edileceği tahmin edilmiştir Yıllık elde edilen zeytinyağı (ton) accedilısından Hatay Mersin

Aydın Gaziantep İzmir ve Kilisrsquoin ardından Balıkesir 7 sırada yer almaktadır (Akhisar

Ticaret Borsası 2016) Tablo 4rsquote Balıkesirrsquoe ait oumlnde gelen ilccedilelerin zeytin rekolte

tahminleri bulunmaktadır

Tablo 4 Balıkesı r İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytı n Rekolte Tahmı ni

İlccedileler

Ağaccedil Sayısı Ağaccedil Başına

Zeytin Tanesi

(Kg)

Elde

Edilecek

Zeytin

(Ton)

Sofralığa

Ayrılacak Zeytin

(Ton)

Yağlığa

Ayrılacak

Zeytin (Ton) Meyve

Veren

Meyve

Vermeyen

Ayvalık 1791808 118742 10 17918 1792 16126

Goumlmeccedil 1320000 100000 12 15840 1901 13939

Burhaniye 2085167 38333 55 11468 1147 10322

Havran 1101140 12500 4 4405 661 3744

Edremit 2987000 25000 65 19416 3883 15532

Bandırma 269795 8250 10 2698 2563 135

Erdek 958773 41667 85 8150 6927 1222

Kaynak İTB İzmir Ticaret Borsası 2015

Balıkesirrsquoin oumlnde gelen zeytin yetiştirilen ilccedileleri Edremit Ayvalık Goumlmeccedil Burhaniye ve

Erdekrsquotir Meyve veren ağaccedil sayısı elde edilecek zeytin alanında Edremit ilccedilesi oumlnde

gelmekle birlikte yağlığa ayrılacak zeytinde Ayvalık lider durumdadır

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) 2016 raporuna goumlre toplam 10829549 adet

meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil başına ortalama 54 kg

zeytin verimi ile 58621 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 14992 tonunun sofralığa 43629

tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 15 randıman ile 8726 ton zeytinyağı elde

edileceği tahmin edilmiştir (UZZK 2016 13)

2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ

GTİP Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonunun kısaltması olup uumllkemizde Guumlmruumlk Tarife

Cetvelinde 12 haneli koda verilen isimdir Her uumllkenin tarife cetvelinin esasını Duumlnya

Guumlmruumlk Oumlrguumltuumlrsquonuumln (Tuumlrkiyersquode ilgili kurum Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığıdır) duumlzenlediği

Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and

Coding Systems) oluşturmakta ve ticarete konu tuumlm uumlruumlnler belirli bir mantık ve sistematik

ccedilerccedilevesinde sınıflandırılmaktadır

Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

Fasıl Fasıl Accedilıklaması (Uumlruumln Adı)

1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın

fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)

150910 Saf Zeytinyağı

150910100000 Lampant Zeytinyağı

Diğerleri

150910900011 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900012 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900013 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900014 hellipDiğerleri

150990 hellipDiğerleri

150990000014 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000015 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000016 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000018 hellipDiğerleri

Kaynak Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı 2016

Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li

kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt

pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada

aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına

(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre

detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır

Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin

8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır

Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi

uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu

nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li

kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin

uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle

zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre

GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin

oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın

ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir

3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR

Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile

ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde

gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de

potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler

Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak

goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)

veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef

pazarların tespitinde kullanılmıştır

Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum

bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil

vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o

uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan

sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır

31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı

Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar

(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve

duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır

Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar

2011 Yılı

İthalatı

2012 Yılı

İthalatı

2013 Yılı

İthalatı

2014 Yılı

İthalatı

2015 Yılı

İthalatı

Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335

İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315

ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065

İspanya 116012 135637 36274 167968 620338

Fransa 420531 376776 471952 431063 486299

Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886

Almanya 273711 254906 31761 318631 312296

Japonya 185694 210168 274499 275657 297372

Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642

Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975

Kanada 15635 148028 163855 174689 163929

Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718

Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492

İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282

Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516

Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268

Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541

Meksika 509 46846 62559 60137 68661

G Kore 44763 3286 43467 57118 54234

Rusya 8198 86863 100176 109862 51074

Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325

Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101

İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804

Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197

Polonya 36691 31661 37281 37116 33625

Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932

BAE 35661 41276 54631 24275

Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886

İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628

Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175

Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293

Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794

İsrail 20073 12609 12657 2137 18727

Tayland 14921 14988 19799 20451 18382

Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718

Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362

Angola 14048 17185 21575 24007 17318

Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676

Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987

Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037

Romanya 15147 11527 1365 13055 12933

İran 8504 7674 1449 2359 11575

Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515

Kaynak Trademap 2016

Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı

12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır

Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar

ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon

Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin

izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln

sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir

Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları

ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya

zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan

uzaklıkları goumlsterilmektedir

Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)

İthalatccedilılar İthalat (Bin

$)

İthalat

Miktarı

(Ton)

Birim Fiyat

(USDBirim)

Yıllık Artış

2014-2015

()

Duumlnya

İthalatında Payı

()

Tedarikccedili

Uumllkelere Ort

Uzaklık (Km)

Duumlnya 7591337 0 7 100 3878

İtalya 2002315 54951 3644 3 264

1178

ABD 1228065 299 4107 8 162

7982

İspanya 620338 18776 3304 269 82

1826

Fransa 486299 11559 4207 13 64

848

Portekiz 340886 10236 333 11 45

737

Almanya 312296 67458 4629 -2 41

1089

Japonya 297372 57181 5201 8 39

10156

Brezilya 274642 56726 4842 -22 36

6921

Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388

Kanada 163929 36682 4469 -6 22

6971

Ccedilin 157718 33333 4732 12 21

9295

Hollanda 87492 22037 397 11 12

1126

İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11

758

Avustralya 79516 19994 3977 -30 1

16416

Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1

1024

Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045

Meksika 68661 16189 4241 14 09

9151

G Kore 54234 12159 446 -5 07

9684

Rusya 51074 15148 3372 -54 07

3466

Avusturya 48325 10502 4602 0 06

945

Tayvan 41101 8079 5087 -5 05

9945

İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05

1933

Hindistan 35197 836 421 -5 05

7291

Polonya 33625 7886 4264 -9 04

1672

Danimarka 27932 6022 4638 -11 04

143

BAE 24276 4995 486 -12 03

4561

Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03

1318

İrlanda 20628 5777 3571 2 03

1285

Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03

755

Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03

2304

Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02

9292

İsrail 18727 4443 4215 -12 02

2677

Tayland 18382 4288 4287 -10 02

9644

Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208

Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286

Angola 17318 3834 4517 -28 02

5945

Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02

803

Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02

2468

Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02

231

Romanya 12933 3419 3783 -1 02

145

İran 11574 2559 4523 -24 02

314

Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01

2496

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya

162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya

ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye

1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir

oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir

Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır

Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD

Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın

zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi

oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir

32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı

Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)

Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk

zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın

en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar

Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon

Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında

başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak

değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını

yapmaktadır

Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İhracatccedilılar

2011 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2012 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2013 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2014 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2015 Yılı

İhracat

(Bin USD)

Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947

İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101

İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797

Tunus 286069 375219 504593 276958 948587

Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203

Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527

Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441

Fas 79977 30684 21956 39847 75733

Şili 24295 36187 46928 41693 60282

Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003

Fransa 40373 39044 44175 51157 56399

ABD 24919 3017 38759 37986 39214

Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761

Almanya 28635 22705 24063 24201 23645

Suriye 43733 37972 45769 3519 2026

Filistin 1645 2304 8842 24715 17287

Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207

Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454

Hollanda 8023 67 929 12318 12565

Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588

Avusturya 6571 5983 8699 852 925

Kaynak Trademap 2016

Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı

ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış

duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları

yer almaktadır

Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar

İhracatccedilılar

İhracat

(2015 Bin

USD)

İhraccedil

Edilen

Miktar-

2015

Birim Fiyat

(USDBirim)

2014-2015rsquote

Yıllık Artış

()

Duumlnya

İhracatında

Payı ()

İthalatccedilı

Uumllkelere Ort

Uzaklık (km)

Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797

İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581

İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268

Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736

Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035

Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537

Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876

Fas 75733 23669 32 90 1 3235

Şili 60282 14548 4144 45 08 7882

Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732

Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177

ABD 39214 10995 3567 3 05 2651

Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335

Almanya 23645 468 5052 -2 03 891

Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133

Filistin 17288 0 28 02 3633

Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403

Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667

Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119

Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893

Avusturya 925 0 9 01 550

Kaynak Trademap 2016

Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir

Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk

rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr

2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243

Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla

oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer

alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4

azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur

İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının

ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen

hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir

Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa

Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek

fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve

markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya

Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı

ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise

durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer

faktoumlrler de etkili olabilir

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya

(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz

(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı

uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak

değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile

İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından

aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır

4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ

Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat

yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı

ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde

kolaylık sağlayacaktır

Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat

değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler

sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla

Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının

60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin

Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği

oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013

yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı

ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara

gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında

zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır

Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki

uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak

BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar 2011rsquode

İhracat

2012rsquode

İhracat

2013rsquote

İhracat

2014rsquote

İhracat

2015rsquote

İhracat

Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003

SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258

ABD 4955 15474 8747 13692 8015

Japonya 7767 7305 15878 10851 6853

Irak 3217 3641 5741 6443 4999

İran 3055 26 10251 505 4903

BAE 2899 2247 3136 3103 2819

Almanya 2408 1503 2364 2257 2601

Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485

Suriye 0 59 1312 3484 1957

Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457

Norveccedil 778 778 906 11 1018

Kanada 616 2082 6075 1161 839

Kuveyt 644 579 1648 1603 830

Malezya 213 550 1034 1624 829

İtalya 178 4088 39402 694 823

Mısır 128 82 526 320 666

Avustralya 647 1123 1538 1296 624

Hindistan 638 661 700 757 614

Azerbaycan 826 1184 1272 965 613

Singapur 819 548 705 574 482

Ukrayna 643 755 1066 976 442

Yemen 90 327 2504 3345 374

Endonezya 137 143 113 262 356

Cibuti 47 144 163 217 342

Tayvan 58 18 186 329 339

Somali 0 38 70 446 338

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer

almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden

fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil

edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)

İthalatccedilı

Uumllkeler

İhracat

Tutarı

(Bin $)

İhracattaki

Payı ()

İhracat

Miktarı

Birim Değer

(USDBr)

2014-2015

İhracat Artışı

()

Duumlnya

İthalatında

Sıralaması

Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32

Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16

ABD 8015 134 1782 4498 -41 2

Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7

Irak 4999 83 1162 4302 -22 62

İran 4903 82 1152 4256 -3 43

BAE 2819 47 516 5463 -9 26

Almanya 2601 43 545 4772 15 6

Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11

Suriye 1957 33 477 4103 -44 95

GKore 1457 24 324 4497 117 18

Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30

Kanada 839 14 182 4610 -28 10

Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39

Malezya 829 14 155 5348 -49 51

İtalya 823 14 253 3253 19 1

Mısır 666 11 157 4242 108 76

Avustralya 624 1 153 4078 -52 14

Hindistan 614 1 110 5582 -19 23

Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87

Singapur 482 08 96 5021 -16 42

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye

114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56

USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015

sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur

Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya

49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur

Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer

almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından

fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 5: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

ARAŞTIRMANIN AMACI

Bu pazar araştırma projesi Edremit Ayvalık ve Burhaniye Ticaret Odaları ile Aydın Marka

amp Patent Danışmanlık Ltd Şti işbirliği kapsamında ilgili Ticaret Odalarına uumlye zeytinyağı

işletmelerinin ihracat potansiyellerinin geliştirilmesi iccedilin hazırlanmıştır

Ccedilalışmanın temel amacı zeytinyağı işletmelerinin hangi hedef pazarlara youmlnelmeleri

gerektiğini ortaya koymak ve daha hızlı ve daha az maliyetle ihracat işlemlerini

gerccedilekleştirebilmelerini sağlamaya ccedilalışmaktır Bu ccedilerccedilevede zeytinyağına ilişkin temel

bilgi ve istatistiklerden yola ccedilıkarak Tuumlrkiyersquonin fiili rekabetccedililiği değerlendirilmiş

zeytinyağı işletmelerimiz iccedilin hedef pazarlar belirlenerek incelenmiştir Uumllkeler bazında

Tuumlrkiyersquoye uygulanan guumlmruumlk vergileri sektoumlr iccedilin gerekli kalite belgeleri ve Tarımsal

Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımı ccedilerccedilevesinde zeytinyağı ihracatına youmlnelik devlet

destekleri ele alınmıştır Araştırmada ayrıca ihracata başlama duumlşuumlncesi olan veveya mevcut

ve potansiyel pazarlardaki pazar paylarını artırmak isteyen zeytinyağı uumlretici ve işleyici

işletmeler iccedilin dış pazarlarda muumlşteri bulma youmlntemleri ve soumlz konusu youmlntemlere ilişkin

devlet destekleri aktarılmış 2023 yılı ihracat hedeflerine ulaşabilmek iccedilin oumlnerilerde

bulunulmuştur

Araştırma işletmelerimize hedef pazarların zeytinyağına olan taleplerindeki değişimi

irdeleyebilecek bir bakış accedilısı sunmaktadır Bu anlamda daha sonraki yıllarda yapılacak

pazar araştırmalarına da yol goumlsterici olması beklenmektedir

1 DUumlNYADA ve TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ

Araştırmanın ilk boumlluumlmuumlnde duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı uumlretimine ilişkin veriler yer

almaktadır Boumlluumlmde ayrıca Balıkesir İli zeytinyağı ihracatında oumlnde gelen ilccedilelerin tahmini

zeytin rekoltelerine de değinilmiştir

11 DUumlNYADA ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ

Zeytinin ana vatanı Yukarı Mezopotamya ve Guumlney Oumln Asya olup oumlzellikle Mardin Hatay

Suriye Filistin ve Kıbrısrsquoı kapsayan boumllge olarak bilinmektedir (Guumlmruumlk ve Ticaret

Bakanlığı 2016 2) Yayılışı iki yoldan olmuştur Birincisi Mısır uumlzerinden Tunus ve Fasrsquoa

diğeri ise Anadolu boyunca Ege adaları Yunanistan İtalya ve İspanyarsquoyadır (Duran 2006

8) Duumlnya genelindeki zeytin yetiştiriciliğinin 90rsquolık bir boumlluumlmuumlnuumln Akdeniz havzası

geriye kalan boumlluumlmuuml ise Latin Amerika uumllkelerinde yapılmaktadır (AYSO 2012 14)

Şekil 1 Zeytin Uumlretiminin Yayılışı Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Verileri 2016

Duumlnyanın oumlnde gelen zeytin uumlreticileri İspanya Yunanistan ve İtalya başta olmak uumlzere

Avrupa Birliği (AB) Uumllkeleri Tuumlrkiye Tunus Cezayir Fas Suriye Uumlrduumln ve Arjantinrsquodir

Tablo 1 Duumlnya Zeytinyağı Uumlretimi (Bin Ton) UumlLKELER 20102011 201112 201213 201314 201415 201516 (oumlng)

AB Uumllkeleri 2 2090 2 3951 1 4617 2 4850 1 5355 1 9605

İspanya 13919 16150 6182 17815 8290 12000

İtalya 4400 3992 4155 4637 3025 3500

Yunanistan 3010 2946 3579 1320 3000 3000

Portekiz 629 762 592 916 900 920

Tunus 1200 1820 2200 700 2950 1400

Suriye 1800 1980 1750 1800 500 2150

Tuumlrkiye 1600 1910 2010 1350 1600 1430

Fas 1300 1200 1000 1200 1200 1300

Cezayir 670 395 660 440 440 735

Arjantin 200 320 170 300 60 250

Uumlrduumln 270 195 215 190 350 390

Toplam 3 0750 3 3211 2 4017 3 2055 2 3665 2 9095

Kaynak TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı

Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016 201516 Oumlngoumlruuml

Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere duumlnya zeytinyağı uumlretimi zeytinin bir yıl uumlruumln verme diğer yıl

vermeme oumlzelliğinden dolayı yıllar itibariyle artıp azalan bir durum goumlstermiştir Guumlmruumlk ve

Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2016 Yılı Zeytin ve Zeytinyağı

Raporursquona goumlre duumlnyada en ccedilok zeytinyağı uumlretiminin gerccedilekleştirildiği uumllke ise İspanya

olmuştur 201415 sezonunda 23 milyon ton ile dip seviyesini goumlrmesinin arkasında

İspanya İtalya gibi uumllkelerin zeytinyağı uumlretimindeki azalışlar etkili olmuştur Aynı sezonda

Tuumlrkiye AB uumllkelerinin ve Tunusrsquoun ardından 160 bin ton ile en ccedilok uumlretim yapan uumllkeler

arasında yer almaktadır Tunusrsquoun 2014-2015 doumlneminde uumlrettiği zeytinyağı miktarındaki

artış dikkat ccedilekmektedir

12 TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ

Tuumlrkiye 172 milyon civarındaki ağaccedil sayısı ve 1700000 ton zeytin uumlretimi ile duumlnyanın en

oumlnemli zeytin uumlreticisi uumllkeleri arasında yer almaktadır Tuumlrkiyersquode toplam zeytin ağacı

sayısı 2004-2015 yılları arasında 55rsquoden fazla artış goumlstermiştir Diğer taraftan Tuumlrkiye

zeytin uumlretim verileri değerlendirildiğinde uumlretimin dalgalı bir seyir izlediği 2014 yılında

ise 17 milyon ton civarında olduğu uumlretiminin frac34 luumlk boumlluumlmuumlnuumln ise yağlık olarak

kullanıldığı anlaşılmaktadır

Tablo 2 Tuumlrkiye Zeytin Uumlretimi (Toplam) 2004-2015

Ağaccedil sayısı (Bin)

Uumlretim (Ton)

Yıllar

Toplam

Meyve Veren Meyve Vermeyen

Toplam

Sofralık Yağlık

2004

107 100

94 950

12 150 1 600 000

400 000 1 200 000

2005

113 180

96 625

16 555 1 200 000

400 000 800 000

2006

129 265

97 773

31 492 1 766 749

555 749 1 211 000

2007

144 329

104 219

40 110 1 075 854

455 385 620 469

2008

151 630

106 139

45 491 1 464 248

512 103 952 145

2009

153 723

109 127

44 596 1 290 654

460 013 830 641

2010

157 156

111 398

45 758 1 415 000

375 000 1 040 000

2011

155 427

117 941

37 486 1 750 000

550 000 1 200 000

2012

157 904

120 820

37 084 1 820 000

480 000 1 340 000

2013

167 030

129 161

37 869 1 676 000

390 000 1 286 000

2014 168 997 140 712 28 285 1 768 000 438 000 1 330 000

2015 171 990 144 759 27 231 1 700 000 400 000 1 300 000

Kaynak TUumlİK 2016

Tuumlrkiyersquode zeytin uumlretim alanları sırasıyla Ege Marmara Akdeniz Guumlneydoğu Anadolu ve

Karadeniz Boumllgelerinin belirli boumllgelerinde yoğunlaşmaktadır Ege Zeytin ve Zeytinyağı

İhracatccedilıları Birliği 201516 Sezonu Ccedilalışma Raporursquona goumlre Ege ve Marmara Boumllgelerinde

20152015 sezonunda İzmir Balıkesir Ccedilanakkale Bursa Manisa Aydın Muğla Adana

Antalya Gaziantep Hatay Kilis Mersin Osmaniye Kahramanmaraş ve Şanlıurfa illerinde

toplam 145321360 adet meyve veren 22526267 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup

ağaccedil başına ortalama 79 kg zeytin verimi ile 1108188 ton zeytin tanesi alınacağı bunun

397025 tonunun sofralığa ayrılacağı bundan da 143115 ton zeytinyağı elde edileceği

oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı

Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016

Yine aynı araştırmaya goumlre Adana Hatay Mersin Kilis ve Gaziantep illerinde toplam

28446688 adet meyve veren 11022946 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil

başına ortalama 114 kg zeytin verimi ile 323635 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 62437

tonunun sofralığa 261198 tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 1 46 randıman

ile 56547 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir

13 Balıkesir İlinde Zeytinyağı Uumlretimi

2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından sağlanan

zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini

İLLER AĞACcedil SAYISI Yağlığa

Ayrılacak

Zeytin (Ton)

Elde Edilecek

Zeytinyağı (Ton)

1 Kg Zeytinyağı

İccedilin Danesi (Kg) Meyve Veren Meyve

Vermeyen

BALIKESİR 10829549 569462 44583 8917 50

MANİSA 18395421 3399339 34269 7118 48

İZMİR 16104715 2798409 47035 11030 43

AYDIN 21941499 2408727 77605 15694 49

MUĞLA 15518039 1364836 19784 4042 49

CcedilANAKKALE 4871506 545305 23280 4656 50

BURSA 9534283 733927 8931 1786 50

MERSİN 9360399 3514077 132000 22000 60

KİLİS 2887595 320842 49500 11000 45

GAZİANTEP 7966888 454290 67500 15000 45

HATAY 12418660 2121351 135000 27000 50

ANTALYA 3510852 909297 16500 3000 55

TOPLAM 145321360 22526267 711133 143115 497

Kaynak Akhisar Ticaret Borsası 2016

Balıkesirrsquoe ait 2014-2015 sezonu iccedilin zeytin ağaccedil sayısı uumlretilecek zeytinden sofralığa ve

yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını goumlsterir veriler oumlnde gelen

ilccedileler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Tablo 4rsquote belirtilmiştir Buna goumlre toplam 10829549

adet meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup 8917 ton zeytinyağı

elde edileceği tahmin edilmiştir Yıllık elde edilen zeytinyağı (ton) accedilısından Hatay Mersin

Aydın Gaziantep İzmir ve Kilisrsquoin ardından Balıkesir 7 sırada yer almaktadır (Akhisar

Ticaret Borsası 2016) Tablo 4rsquote Balıkesirrsquoe ait oumlnde gelen ilccedilelerin zeytin rekolte

tahminleri bulunmaktadır

Tablo 4 Balıkesı r İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytı n Rekolte Tahmı ni

İlccedileler

Ağaccedil Sayısı Ağaccedil Başına

Zeytin Tanesi

(Kg)

Elde

Edilecek

Zeytin

(Ton)

Sofralığa

Ayrılacak Zeytin

(Ton)

Yağlığa

Ayrılacak

Zeytin (Ton) Meyve

Veren

Meyve

Vermeyen

Ayvalık 1791808 118742 10 17918 1792 16126

Goumlmeccedil 1320000 100000 12 15840 1901 13939

Burhaniye 2085167 38333 55 11468 1147 10322

Havran 1101140 12500 4 4405 661 3744

Edremit 2987000 25000 65 19416 3883 15532

Bandırma 269795 8250 10 2698 2563 135

Erdek 958773 41667 85 8150 6927 1222

Kaynak İTB İzmir Ticaret Borsası 2015

Balıkesirrsquoin oumlnde gelen zeytin yetiştirilen ilccedileleri Edremit Ayvalık Goumlmeccedil Burhaniye ve

Erdekrsquotir Meyve veren ağaccedil sayısı elde edilecek zeytin alanında Edremit ilccedilesi oumlnde

gelmekle birlikte yağlığa ayrılacak zeytinde Ayvalık lider durumdadır

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) 2016 raporuna goumlre toplam 10829549 adet

meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil başına ortalama 54 kg

zeytin verimi ile 58621 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 14992 tonunun sofralığa 43629

tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 15 randıman ile 8726 ton zeytinyağı elde

edileceği tahmin edilmiştir (UZZK 2016 13)

2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ

GTİP Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonunun kısaltması olup uumllkemizde Guumlmruumlk Tarife

Cetvelinde 12 haneli koda verilen isimdir Her uumllkenin tarife cetvelinin esasını Duumlnya

Guumlmruumlk Oumlrguumltuumlrsquonuumln (Tuumlrkiyersquode ilgili kurum Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığıdır) duumlzenlediği

Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and

Coding Systems) oluşturmakta ve ticarete konu tuumlm uumlruumlnler belirli bir mantık ve sistematik

ccedilerccedilevesinde sınıflandırılmaktadır

Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

Fasıl Fasıl Accedilıklaması (Uumlruumln Adı)

1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın

fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)

150910 Saf Zeytinyağı

150910100000 Lampant Zeytinyağı

Diğerleri

150910900011 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900012 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900013 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900014 hellipDiğerleri

150990 hellipDiğerleri

150990000014 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000015 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000016 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000018 hellipDiğerleri

Kaynak Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı 2016

Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li

kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt

pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada

aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına

(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre

detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır

Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin

8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır

Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi

uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu

nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li

kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin

uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle

zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre

GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin

oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın

ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir

3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR

Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile

ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde

gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de

potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler

Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak

goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)

veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef

pazarların tespitinde kullanılmıştır

Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum

bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil

vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o

uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan

sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır

31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı

Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar

(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve

duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır

Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar

2011 Yılı

İthalatı

2012 Yılı

İthalatı

2013 Yılı

İthalatı

2014 Yılı

İthalatı

2015 Yılı

İthalatı

Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335

İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315

ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065

İspanya 116012 135637 36274 167968 620338

Fransa 420531 376776 471952 431063 486299

Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886

Almanya 273711 254906 31761 318631 312296

Japonya 185694 210168 274499 275657 297372

Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642

Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975

Kanada 15635 148028 163855 174689 163929

Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718

Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492

İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282

Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516

Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268

Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541

Meksika 509 46846 62559 60137 68661

G Kore 44763 3286 43467 57118 54234

Rusya 8198 86863 100176 109862 51074

Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325

Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101

İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804

Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197

Polonya 36691 31661 37281 37116 33625

Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932

BAE 35661 41276 54631 24275

Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886

İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628

Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175

Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293

Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794

İsrail 20073 12609 12657 2137 18727

Tayland 14921 14988 19799 20451 18382

Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718

Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362

Angola 14048 17185 21575 24007 17318

Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676

Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987

Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037

Romanya 15147 11527 1365 13055 12933

İran 8504 7674 1449 2359 11575

Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515

Kaynak Trademap 2016

Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı

12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır

Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar

ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon

Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin

izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln

sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir

Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları

ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya

zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan

uzaklıkları goumlsterilmektedir

Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)

İthalatccedilılar İthalat (Bin

$)

İthalat

Miktarı

(Ton)

Birim Fiyat

(USDBirim)

Yıllık Artış

2014-2015

()

Duumlnya

İthalatında Payı

()

Tedarikccedili

Uumllkelere Ort

Uzaklık (Km)

Duumlnya 7591337 0 7 100 3878

İtalya 2002315 54951 3644 3 264

1178

ABD 1228065 299 4107 8 162

7982

İspanya 620338 18776 3304 269 82

1826

Fransa 486299 11559 4207 13 64

848

Portekiz 340886 10236 333 11 45

737

Almanya 312296 67458 4629 -2 41

1089

Japonya 297372 57181 5201 8 39

10156

Brezilya 274642 56726 4842 -22 36

6921

Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388

Kanada 163929 36682 4469 -6 22

6971

Ccedilin 157718 33333 4732 12 21

9295

Hollanda 87492 22037 397 11 12

1126

İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11

758

Avustralya 79516 19994 3977 -30 1

16416

Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1

1024

Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045

Meksika 68661 16189 4241 14 09

9151

G Kore 54234 12159 446 -5 07

9684

Rusya 51074 15148 3372 -54 07

3466

Avusturya 48325 10502 4602 0 06

945

Tayvan 41101 8079 5087 -5 05

9945

İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05

1933

Hindistan 35197 836 421 -5 05

7291

Polonya 33625 7886 4264 -9 04

1672

Danimarka 27932 6022 4638 -11 04

143

BAE 24276 4995 486 -12 03

4561

Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03

1318

İrlanda 20628 5777 3571 2 03

1285

Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03

755

Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03

2304

Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02

9292

İsrail 18727 4443 4215 -12 02

2677

Tayland 18382 4288 4287 -10 02

9644

Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208

Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286

Angola 17318 3834 4517 -28 02

5945

Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02

803

Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02

2468

Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02

231

Romanya 12933 3419 3783 -1 02

145

İran 11574 2559 4523 -24 02

314

Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01

2496

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya

162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya

ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye

1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir

oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir

Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır

Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD

Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın

zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi

oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir

32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı

Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)

Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk

zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın

en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar

Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon

Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında

başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak

değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını

yapmaktadır

Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İhracatccedilılar

2011 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2012 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2013 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2014 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2015 Yılı

İhracat

(Bin USD)

Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947

İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101

İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797

Tunus 286069 375219 504593 276958 948587

Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203

Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527

Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441

Fas 79977 30684 21956 39847 75733

Şili 24295 36187 46928 41693 60282

Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003

Fransa 40373 39044 44175 51157 56399

ABD 24919 3017 38759 37986 39214

Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761

Almanya 28635 22705 24063 24201 23645

Suriye 43733 37972 45769 3519 2026

Filistin 1645 2304 8842 24715 17287

Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207

Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454

Hollanda 8023 67 929 12318 12565

Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588

Avusturya 6571 5983 8699 852 925

Kaynak Trademap 2016

Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı

ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış

duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları

yer almaktadır

Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar

İhracatccedilılar

İhracat

(2015 Bin

USD)

İhraccedil

Edilen

Miktar-

2015

Birim Fiyat

(USDBirim)

2014-2015rsquote

Yıllık Artış

()

Duumlnya

İhracatında

Payı ()

İthalatccedilı

Uumllkelere Ort

Uzaklık (km)

Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797

İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581

İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268

Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736

Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035

Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537

Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876

Fas 75733 23669 32 90 1 3235

Şili 60282 14548 4144 45 08 7882

Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732

Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177

ABD 39214 10995 3567 3 05 2651

Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335

Almanya 23645 468 5052 -2 03 891

Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133

Filistin 17288 0 28 02 3633

Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403

Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667

Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119

Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893

Avusturya 925 0 9 01 550

Kaynak Trademap 2016

Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir

Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk

rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr

2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243

Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla

oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer

alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4

azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur

İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının

ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen

hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir

Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa

Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek

fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve

markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya

Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı

ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise

durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer

faktoumlrler de etkili olabilir

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya

(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz

(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı

uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak

değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile

İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından

aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır

4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ

Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat

yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı

ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde

kolaylık sağlayacaktır

Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat

değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler

sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla

Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının

60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin

Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği

oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013

yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı

ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara

gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında

zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır

Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki

uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak

BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar 2011rsquode

İhracat

2012rsquode

İhracat

2013rsquote

İhracat

2014rsquote

İhracat

2015rsquote

İhracat

Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003

SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258

ABD 4955 15474 8747 13692 8015

Japonya 7767 7305 15878 10851 6853

Irak 3217 3641 5741 6443 4999

İran 3055 26 10251 505 4903

BAE 2899 2247 3136 3103 2819

Almanya 2408 1503 2364 2257 2601

Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485

Suriye 0 59 1312 3484 1957

Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457

Norveccedil 778 778 906 11 1018

Kanada 616 2082 6075 1161 839

Kuveyt 644 579 1648 1603 830

Malezya 213 550 1034 1624 829

İtalya 178 4088 39402 694 823

Mısır 128 82 526 320 666

Avustralya 647 1123 1538 1296 624

Hindistan 638 661 700 757 614

Azerbaycan 826 1184 1272 965 613

Singapur 819 548 705 574 482

Ukrayna 643 755 1066 976 442

Yemen 90 327 2504 3345 374

Endonezya 137 143 113 262 356

Cibuti 47 144 163 217 342

Tayvan 58 18 186 329 339

Somali 0 38 70 446 338

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer

almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden

fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil

edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)

İthalatccedilı

Uumllkeler

İhracat

Tutarı

(Bin $)

İhracattaki

Payı ()

İhracat

Miktarı

Birim Değer

(USDBr)

2014-2015

İhracat Artışı

()

Duumlnya

İthalatında

Sıralaması

Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32

Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16

ABD 8015 134 1782 4498 -41 2

Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7

Irak 4999 83 1162 4302 -22 62

İran 4903 82 1152 4256 -3 43

BAE 2819 47 516 5463 -9 26

Almanya 2601 43 545 4772 15 6

Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11

Suriye 1957 33 477 4103 -44 95

GKore 1457 24 324 4497 117 18

Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30

Kanada 839 14 182 4610 -28 10

Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39

Malezya 829 14 155 5348 -49 51

İtalya 823 14 253 3253 19 1

Mısır 666 11 157 4242 108 76

Avustralya 624 1 153 4078 -52 14

Hindistan 614 1 110 5582 -19 23

Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87

Singapur 482 08 96 5021 -16 42

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye

114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56

USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015

sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur

Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya

49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur

Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer

almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından

fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 6: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

1 DUumlNYADA ve TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ

Araştırmanın ilk boumlluumlmuumlnde duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı uumlretimine ilişkin veriler yer

almaktadır Boumlluumlmde ayrıca Balıkesir İli zeytinyağı ihracatında oumlnde gelen ilccedilelerin tahmini

zeytin rekoltelerine de değinilmiştir

11 DUumlNYADA ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ

Zeytinin ana vatanı Yukarı Mezopotamya ve Guumlney Oumln Asya olup oumlzellikle Mardin Hatay

Suriye Filistin ve Kıbrısrsquoı kapsayan boumllge olarak bilinmektedir (Guumlmruumlk ve Ticaret

Bakanlığı 2016 2) Yayılışı iki yoldan olmuştur Birincisi Mısır uumlzerinden Tunus ve Fasrsquoa

diğeri ise Anadolu boyunca Ege adaları Yunanistan İtalya ve İspanyarsquoyadır (Duran 2006

8) Duumlnya genelindeki zeytin yetiştiriciliğinin 90rsquolık bir boumlluumlmuumlnuumln Akdeniz havzası

geriye kalan boumlluumlmuuml ise Latin Amerika uumllkelerinde yapılmaktadır (AYSO 2012 14)

Şekil 1 Zeytin Uumlretiminin Yayılışı Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Verileri 2016

Duumlnyanın oumlnde gelen zeytin uumlreticileri İspanya Yunanistan ve İtalya başta olmak uumlzere

Avrupa Birliği (AB) Uumllkeleri Tuumlrkiye Tunus Cezayir Fas Suriye Uumlrduumln ve Arjantinrsquodir

Tablo 1 Duumlnya Zeytinyağı Uumlretimi (Bin Ton) UumlLKELER 20102011 201112 201213 201314 201415 201516 (oumlng)

AB Uumllkeleri 2 2090 2 3951 1 4617 2 4850 1 5355 1 9605

İspanya 13919 16150 6182 17815 8290 12000

İtalya 4400 3992 4155 4637 3025 3500

Yunanistan 3010 2946 3579 1320 3000 3000

Portekiz 629 762 592 916 900 920

Tunus 1200 1820 2200 700 2950 1400

Suriye 1800 1980 1750 1800 500 2150

Tuumlrkiye 1600 1910 2010 1350 1600 1430

Fas 1300 1200 1000 1200 1200 1300

Cezayir 670 395 660 440 440 735

Arjantin 200 320 170 300 60 250

Uumlrduumln 270 195 215 190 350 390

Toplam 3 0750 3 3211 2 4017 3 2055 2 3665 2 9095

Kaynak TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı

Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016 201516 Oumlngoumlruuml

Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere duumlnya zeytinyağı uumlretimi zeytinin bir yıl uumlruumln verme diğer yıl

vermeme oumlzelliğinden dolayı yıllar itibariyle artıp azalan bir durum goumlstermiştir Guumlmruumlk ve

Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2016 Yılı Zeytin ve Zeytinyağı

Raporursquona goumlre duumlnyada en ccedilok zeytinyağı uumlretiminin gerccedilekleştirildiği uumllke ise İspanya

olmuştur 201415 sezonunda 23 milyon ton ile dip seviyesini goumlrmesinin arkasında

İspanya İtalya gibi uumllkelerin zeytinyağı uumlretimindeki azalışlar etkili olmuştur Aynı sezonda

Tuumlrkiye AB uumllkelerinin ve Tunusrsquoun ardından 160 bin ton ile en ccedilok uumlretim yapan uumllkeler

arasında yer almaktadır Tunusrsquoun 2014-2015 doumlneminde uumlrettiği zeytinyağı miktarındaki

artış dikkat ccedilekmektedir

12 TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ

Tuumlrkiye 172 milyon civarındaki ağaccedil sayısı ve 1700000 ton zeytin uumlretimi ile duumlnyanın en

oumlnemli zeytin uumlreticisi uumllkeleri arasında yer almaktadır Tuumlrkiyersquode toplam zeytin ağacı

sayısı 2004-2015 yılları arasında 55rsquoden fazla artış goumlstermiştir Diğer taraftan Tuumlrkiye

zeytin uumlretim verileri değerlendirildiğinde uumlretimin dalgalı bir seyir izlediği 2014 yılında

ise 17 milyon ton civarında olduğu uumlretiminin frac34 luumlk boumlluumlmuumlnuumln ise yağlık olarak

kullanıldığı anlaşılmaktadır

Tablo 2 Tuumlrkiye Zeytin Uumlretimi (Toplam) 2004-2015

Ağaccedil sayısı (Bin)

Uumlretim (Ton)

Yıllar

Toplam

Meyve Veren Meyve Vermeyen

Toplam

Sofralık Yağlık

2004

107 100

94 950

12 150 1 600 000

400 000 1 200 000

2005

113 180

96 625

16 555 1 200 000

400 000 800 000

2006

129 265

97 773

31 492 1 766 749

555 749 1 211 000

2007

144 329

104 219

40 110 1 075 854

455 385 620 469

2008

151 630

106 139

45 491 1 464 248

512 103 952 145

2009

153 723

109 127

44 596 1 290 654

460 013 830 641

2010

157 156

111 398

45 758 1 415 000

375 000 1 040 000

2011

155 427

117 941

37 486 1 750 000

550 000 1 200 000

2012

157 904

120 820

37 084 1 820 000

480 000 1 340 000

2013

167 030

129 161

37 869 1 676 000

390 000 1 286 000

2014 168 997 140 712 28 285 1 768 000 438 000 1 330 000

2015 171 990 144 759 27 231 1 700 000 400 000 1 300 000

Kaynak TUumlİK 2016

Tuumlrkiyersquode zeytin uumlretim alanları sırasıyla Ege Marmara Akdeniz Guumlneydoğu Anadolu ve

Karadeniz Boumllgelerinin belirli boumllgelerinde yoğunlaşmaktadır Ege Zeytin ve Zeytinyağı

İhracatccedilıları Birliği 201516 Sezonu Ccedilalışma Raporursquona goumlre Ege ve Marmara Boumllgelerinde

20152015 sezonunda İzmir Balıkesir Ccedilanakkale Bursa Manisa Aydın Muğla Adana

Antalya Gaziantep Hatay Kilis Mersin Osmaniye Kahramanmaraş ve Şanlıurfa illerinde

toplam 145321360 adet meyve veren 22526267 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup

ağaccedil başına ortalama 79 kg zeytin verimi ile 1108188 ton zeytin tanesi alınacağı bunun

397025 tonunun sofralığa ayrılacağı bundan da 143115 ton zeytinyağı elde edileceği

oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı

Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016

Yine aynı araştırmaya goumlre Adana Hatay Mersin Kilis ve Gaziantep illerinde toplam

28446688 adet meyve veren 11022946 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil

başına ortalama 114 kg zeytin verimi ile 323635 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 62437

tonunun sofralığa 261198 tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 1 46 randıman

ile 56547 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir

13 Balıkesir İlinde Zeytinyağı Uumlretimi

2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından sağlanan

zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini

İLLER AĞACcedil SAYISI Yağlığa

Ayrılacak

Zeytin (Ton)

Elde Edilecek

Zeytinyağı (Ton)

1 Kg Zeytinyağı

İccedilin Danesi (Kg) Meyve Veren Meyve

Vermeyen

BALIKESİR 10829549 569462 44583 8917 50

MANİSA 18395421 3399339 34269 7118 48

İZMİR 16104715 2798409 47035 11030 43

AYDIN 21941499 2408727 77605 15694 49

MUĞLA 15518039 1364836 19784 4042 49

CcedilANAKKALE 4871506 545305 23280 4656 50

BURSA 9534283 733927 8931 1786 50

MERSİN 9360399 3514077 132000 22000 60

KİLİS 2887595 320842 49500 11000 45

GAZİANTEP 7966888 454290 67500 15000 45

HATAY 12418660 2121351 135000 27000 50

ANTALYA 3510852 909297 16500 3000 55

TOPLAM 145321360 22526267 711133 143115 497

Kaynak Akhisar Ticaret Borsası 2016

Balıkesirrsquoe ait 2014-2015 sezonu iccedilin zeytin ağaccedil sayısı uumlretilecek zeytinden sofralığa ve

yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını goumlsterir veriler oumlnde gelen

ilccedileler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Tablo 4rsquote belirtilmiştir Buna goumlre toplam 10829549

adet meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup 8917 ton zeytinyağı

elde edileceği tahmin edilmiştir Yıllık elde edilen zeytinyağı (ton) accedilısından Hatay Mersin

Aydın Gaziantep İzmir ve Kilisrsquoin ardından Balıkesir 7 sırada yer almaktadır (Akhisar

Ticaret Borsası 2016) Tablo 4rsquote Balıkesirrsquoe ait oumlnde gelen ilccedilelerin zeytin rekolte

tahminleri bulunmaktadır

Tablo 4 Balıkesı r İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytı n Rekolte Tahmı ni

İlccedileler

Ağaccedil Sayısı Ağaccedil Başına

Zeytin Tanesi

(Kg)

Elde

Edilecek

Zeytin

(Ton)

Sofralığa

Ayrılacak Zeytin

(Ton)

Yağlığa

Ayrılacak

Zeytin (Ton) Meyve

Veren

Meyve

Vermeyen

Ayvalık 1791808 118742 10 17918 1792 16126

Goumlmeccedil 1320000 100000 12 15840 1901 13939

Burhaniye 2085167 38333 55 11468 1147 10322

Havran 1101140 12500 4 4405 661 3744

Edremit 2987000 25000 65 19416 3883 15532

Bandırma 269795 8250 10 2698 2563 135

Erdek 958773 41667 85 8150 6927 1222

Kaynak İTB İzmir Ticaret Borsası 2015

Balıkesirrsquoin oumlnde gelen zeytin yetiştirilen ilccedileleri Edremit Ayvalık Goumlmeccedil Burhaniye ve

Erdekrsquotir Meyve veren ağaccedil sayısı elde edilecek zeytin alanında Edremit ilccedilesi oumlnde

gelmekle birlikte yağlığa ayrılacak zeytinde Ayvalık lider durumdadır

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) 2016 raporuna goumlre toplam 10829549 adet

meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil başına ortalama 54 kg

zeytin verimi ile 58621 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 14992 tonunun sofralığa 43629

tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 15 randıman ile 8726 ton zeytinyağı elde

edileceği tahmin edilmiştir (UZZK 2016 13)

2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ

GTİP Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonunun kısaltması olup uumllkemizde Guumlmruumlk Tarife

Cetvelinde 12 haneli koda verilen isimdir Her uumllkenin tarife cetvelinin esasını Duumlnya

Guumlmruumlk Oumlrguumltuumlrsquonuumln (Tuumlrkiyersquode ilgili kurum Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığıdır) duumlzenlediği

Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and

Coding Systems) oluşturmakta ve ticarete konu tuumlm uumlruumlnler belirli bir mantık ve sistematik

ccedilerccedilevesinde sınıflandırılmaktadır

Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

Fasıl Fasıl Accedilıklaması (Uumlruumln Adı)

1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın

fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)

150910 Saf Zeytinyağı

150910100000 Lampant Zeytinyağı

Diğerleri

150910900011 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900012 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900013 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900014 hellipDiğerleri

150990 hellipDiğerleri

150990000014 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000015 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000016 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000018 hellipDiğerleri

Kaynak Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı 2016

Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li

kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt

pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada

aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına

(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre

detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır

Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin

8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır

Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi

uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu

nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li

kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin

uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle

zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre

GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin

oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın

ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir

3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR

Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile

ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde

gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de

potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler

Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak

goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)

veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef

pazarların tespitinde kullanılmıştır

Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum

bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil

vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o

uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan

sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır

31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı

Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar

(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve

duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır

Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar

2011 Yılı

İthalatı

2012 Yılı

İthalatı

2013 Yılı

İthalatı

2014 Yılı

İthalatı

2015 Yılı

İthalatı

Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335

İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315

ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065

İspanya 116012 135637 36274 167968 620338

Fransa 420531 376776 471952 431063 486299

Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886

Almanya 273711 254906 31761 318631 312296

Japonya 185694 210168 274499 275657 297372

Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642

Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975

Kanada 15635 148028 163855 174689 163929

Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718

Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492

İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282

Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516

Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268

Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541

Meksika 509 46846 62559 60137 68661

G Kore 44763 3286 43467 57118 54234

Rusya 8198 86863 100176 109862 51074

Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325

Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101

İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804

Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197

Polonya 36691 31661 37281 37116 33625

Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932

BAE 35661 41276 54631 24275

Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886

İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628

Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175

Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293

Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794

İsrail 20073 12609 12657 2137 18727

Tayland 14921 14988 19799 20451 18382

Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718

Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362

Angola 14048 17185 21575 24007 17318

Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676

Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987

Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037

Romanya 15147 11527 1365 13055 12933

İran 8504 7674 1449 2359 11575

Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515

Kaynak Trademap 2016

Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı

12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır

Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar

ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon

Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin

izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln

sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir

Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları

ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya

zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan

uzaklıkları goumlsterilmektedir

Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)

İthalatccedilılar İthalat (Bin

$)

İthalat

Miktarı

(Ton)

Birim Fiyat

(USDBirim)

Yıllık Artış

2014-2015

()

Duumlnya

İthalatında Payı

()

Tedarikccedili

Uumllkelere Ort

Uzaklık (Km)

Duumlnya 7591337 0 7 100 3878

İtalya 2002315 54951 3644 3 264

1178

ABD 1228065 299 4107 8 162

7982

İspanya 620338 18776 3304 269 82

1826

Fransa 486299 11559 4207 13 64

848

Portekiz 340886 10236 333 11 45

737

Almanya 312296 67458 4629 -2 41

1089

Japonya 297372 57181 5201 8 39

10156

Brezilya 274642 56726 4842 -22 36

6921

Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388

Kanada 163929 36682 4469 -6 22

6971

Ccedilin 157718 33333 4732 12 21

9295

Hollanda 87492 22037 397 11 12

1126

İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11

758

Avustralya 79516 19994 3977 -30 1

16416

Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1

1024

Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045

Meksika 68661 16189 4241 14 09

9151

G Kore 54234 12159 446 -5 07

9684

Rusya 51074 15148 3372 -54 07

3466

Avusturya 48325 10502 4602 0 06

945

Tayvan 41101 8079 5087 -5 05

9945

İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05

1933

Hindistan 35197 836 421 -5 05

7291

Polonya 33625 7886 4264 -9 04

1672

Danimarka 27932 6022 4638 -11 04

143

BAE 24276 4995 486 -12 03

4561

Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03

1318

İrlanda 20628 5777 3571 2 03

1285

Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03

755

Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03

2304

Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02

9292

İsrail 18727 4443 4215 -12 02

2677

Tayland 18382 4288 4287 -10 02

9644

Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208

Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286

Angola 17318 3834 4517 -28 02

5945

Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02

803

Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02

2468

Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02

231

Romanya 12933 3419 3783 -1 02

145

İran 11574 2559 4523 -24 02

314

Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01

2496

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya

162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya

ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye

1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir

oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir

Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır

Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD

Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın

zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi

oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir

32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı

Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)

Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk

zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın

en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar

Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon

Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında

başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak

değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını

yapmaktadır

Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İhracatccedilılar

2011 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2012 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2013 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2014 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2015 Yılı

İhracat

(Bin USD)

Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947

İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101

İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797

Tunus 286069 375219 504593 276958 948587

Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203

Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527

Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441

Fas 79977 30684 21956 39847 75733

Şili 24295 36187 46928 41693 60282

Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003

Fransa 40373 39044 44175 51157 56399

ABD 24919 3017 38759 37986 39214

Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761

Almanya 28635 22705 24063 24201 23645

Suriye 43733 37972 45769 3519 2026

Filistin 1645 2304 8842 24715 17287

Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207

Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454

Hollanda 8023 67 929 12318 12565

Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588

Avusturya 6571 5983 8699 852 925

Kaynak Trademap 2016

Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı

ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış

duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları

yer almaktadır

Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar

İhracatccedilılar

İhracat

(2015 Bin

USD)

İhraccedil

Edilen

Miktar-

2015

Birim Fiyat

(USDBirim)

2014-2015rsquote

Yıllık Artış

()

Duumlnya

İhracatında

Payı ()

İthalatccedilı

Uumllkelere Ort

Uzaklık (km)

Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797

İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581

İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268

Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736

Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035

Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537

Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876

Fas 75733 23669 32 90 1 3235

Şili 60282 14548 4144 45 08 7882

Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732

Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177

ABD 39214 10995 3567 3 05 2651

Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335

Almanya 23645 468 5052 -2 03 891

Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133

Filistin 17288 0 28 02 3633

Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403

Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667

Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119

Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893

Avusturya 925 0 9 01 550

Kaynak Trademap 2016

Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir

Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk

rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr

2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243

Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla

oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer

alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4

azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur

İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının

ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen

hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir

Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa

Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek

fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve

markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya

Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı

ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise

durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer

faktoumlrler de etkili olabilir

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya

(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz

(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı

uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak

değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile

İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından

aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır

4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ

Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat

yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı

ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde

kolaylık sağlayacaktır

Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat

değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler

sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla

Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının

60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin

Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği

oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013

yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı

ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara

gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında

zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır

Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki

uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak

BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar 2011rsquode

İhracat

2012rsquode

İhracat

2013rsquote

İhracat

2014rsquote

İhracat

2015rsquote

İhracat

Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003

SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258

ABD 4955 15474 8747 13692 8015

Japonya 7767 7305 15878 10851 6853

Irak 3217 3641 5741 6443 4999

İran 3055 26 10251 505 4903

BAE 2899 2247 3136 3103 2819

Almanya 2408 1503 2364 2257 2601

Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485

Suriye 0 59 1312 3484 1957

Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457

Norveccedil 778 778 906 11 1018

Kanada 616 2082 6075 1161 839

Kuveyt 644 579 1648 1603 830

Malezya 213 550 1034 1624 829

İtalya 178 4088 39402 694 823

Mısır 128 82 526 320 666

Avustralya 647 1123 1538 1296 624

Hindistan 638 661 700 757 614

Azerbaycan 826 1184 1272 965 613

Singapur 819 548 705 574 482

Ukrayna 643 755 1066 976 442

Yemen 90 327 2504 3345 374

Endonezya 137 143 113 262 356

Cibuti 47 144 163 217 342

Tayvan 58 18 186 329 339

Somali 0 38 70 446 338

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer

almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden

fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil

edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)

İthalatccedilı

Uumllkeler

İhracat

Tutarı

(Bin $)

İhracattaki

Payı ()

İhracat

Miktarı

Birim Değer

(USDBr)

2014-2015

İhracat Artışı

()

Duumlnya

İthalatında

Sıralaması

Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32

Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16

ABD 8015 134 1782 4498 -41 2

Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7

Irak 4999 83 1162 4302 -22 62

İran 4903 82 1152 4256 -3 43

BAE 2819 47 516 5463 -9 26

Almanya 2601 43 545 4772 15 6

Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11

Suriye 1957 33 477 4103 -44 95

GKore 1457 24 324 4497 117 18

Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30

Kanada 839 14 182 4610 -28 10

Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39

Malezya 829 14 155 5348 -49 51

İtalya 823 14 253 3253 19 1

Mısır 666 11 157 4242 108 76

Avustralya 624 1 153 4078 -52 14

Hindistan 614 1 110 5582 -19 23

Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87

Singapur 482 08 96 5021 -16 42

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye

114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56

USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015

sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur

Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya

49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur

Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer

almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından

fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 7: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Tablo 1 Duumlnya Zeytinyağı Uumlretimi (Bin Ton) UumlLKELER 20102011 201112 201213 201314 201415 201516 (oumlng)

AB Uumllkeleri 2 2090 2 3951 1 4617 2 4850 1 5355 1 9605

İspanya 13919 16150 6182 17815 8290 12000

İtalya 4400 3992 4155 4637 3025 3500

Yunanistan 3010 2946 3579 1320 3000 3000

Portekiz 629 762 592 916 900 920

Tunus 1200 1820 2200 700 2950 1400

Suriye 1800 1980 1750 1800 500 2150

Tuumlrkiye 1600 1910 2010 1350 1600 1430

Fas 1300 1200 1000 1200 1200 1300

Cezayir 670 395 660 440 440 735

Arjantin 200 320 170 300 60 250

Uumlrduumln 270 195 215 190 350 390

Toplam 3 0750 3 3211 2 4017 3 2055 2 3665 2 9095

Kaynak TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı

Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016 201516 Oumlngoumlruuml

Tablo 1rsquode goumlruumllduumlğuuml uumlzere duumlnya zeytinyağı uumlretimi zeytinin bir yıl uumlruumln verme diğer yıl

vermeme oumlzelliğinden dolayı yıllar itibariyle artıp azalan bir durum goumlstermiştir Guumlmruumlk ve

Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2016 Yılı Zeytin ve Zeytinyağı

Raporursquona goumlre duumlnyada en ccedilok zeytinyağı uumlretiminin gerccedilekleştirildiği uumllke ise İspanya

olmuştur 201415 sezonunda 23 milyon ton ile dip seviyesini goumlrmesinin arkasında

İspanya İtalya gibi uumllkelerin zeytinyağı uumlretimindeki azalışlar etkili olmuştur Aynı sezonda

Tuumlrkiye AB uumllkelerinin ve Tunusrsquoun ardından 160 bin ton ile en ccedilok uumlretim yapan uumllkeler

arasında yer almaktadır Tunusrsquoun 2014-2015 doumlneminde uumlrettiği zeytinyağı miktarındaki

artış dikkat ccedilekmektedir

12 TUumlRKİYErsquoDE ZEYTİNYAĞI UumlRETİMİ

Tuumlrkiye 172 milyon civarındaki ağaccedil sayısı ve 1700000 ton zeytin uumlretimi ile duumlnyanın en

oumlnemli zeytin uumlreticisi uumllkeleri arasında yer almaktadır Tuumlrkiyersquode toplam zeytin ağacı

sayısı 2004-2015 yılları arasında 55rsquoden fazla artış goumlstermiştir Diğer taraftan Tuumlrkiye

zeytin uumlretim verileri değerlendirildiğinde uumlretimin dalgalı bir seyir izlediği 2014 yılında

ise 17 milyon ton civarında olduğu uumlretiminin frac34 luumlk boumlluumlmuumlnuumln ise yağlık olarak

kullanıldığı anlaşılmaktadır

Tablo 2 Tuumlrkiye Zeytin Uumlretimi (Toplam) 2004-2015

Ağaccedil sayısı (Bin)

Uumlretim (Ton)

Yıllar

Toplam

Meyve Veren Meyve Vermeyen

Toplam

Sofralık Yağlık

2004

107 100

94 950

12 150 1 600 000

400 000 1 200 000

2005

113 180

96 625

16 555 1 200 000

400 000 800 000

2006

129 265

97 773

31 492 1 766 749

555 749 1 211 000

2007

144 329

104 219

40 110 1 075 854

455 385 620 469

2008

151 630

106 139

45 491 1 464 248

512 103 952 145

2009

153 723

109 127

44 596 1 290 654

460 013 830 641

2010

157 156

111 398

45 758 1 415 000

375 000 1 040 000

2011

155 427

117 941

37 486 1 750 000

550 000 1 200 000

2012

157 904

120 820

37 084 1 820 000

480 000 1 340 000

2013

167 030

129 161

37 869 1 676 000

390 000 1 286 000

2014 168 997 140 712 28 285 1 768 000 438 000 1 330 000

2015 171 990 144 759 27 231 1 700 000 400 000 1 300 000

Kaynak TUumlİK 2016

Tuumlrkiyersquode zeytin uumlretim alanları sırasıyla Ege Marmara Akdeniz Guumlneydoğu Anadolu ve

Karadeniz Boumllgelerinin belirli boumllgelerinde yoğunlaşmaktadır Ege Zeytin ve Zeytinyağı

İhracatccedilıları Birliği 201516 Sezonu Ccedilalışma Raporursquona goumlre Ege ve Marmara Boumllgelerinde

20152015 sezonunda İzmir Balıkesir Ccedilanakkale Bursa Manisa Aydın Muğla Adana

Antalya Gaziantep Hatay Kilis Mersin Osmaniye Kahramanmaraş ve Şanlıurfa illerinde

toplam 145321360 adet meyve veren 22526267 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup

ağaccedil başına ortalama 79 kg zeytin verimi ile 1108188 ton zeytin tanesi alınacağı bunun

397025 tonunun sofralığa ayrılacağı bundan da 143115 ton zeytinyağı elde edileceği

oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı

Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016

Yine aynı araştırmaya goumlre Adana Hatay Mersin Kilis ve Gaziantep illerinde toplam

28446688 adet meyve veren 11022946 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil

başına ortalama 114 kg zeytin verimi ile 323635 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 62437

tonunun sofralığa 261198 tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 1 46 randıman

ile 56547 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir

13 Balıkesir İlinde Zeytinyağı Uumlretimi

2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından sağlanan

zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini

İLLER AĞACcedil SAYISI Yağlığa

Ayrılacak

Zeytin (Ton)

Elde Edilecek

Zeytinyağı (Ton)

1 Kg Zeytinyağı

İccedilin Danesi (Kg) Meyve Veren Meyve

Vermeyen

BALIKESİR 10829549 569462 44583 8917 50

MANİSA 18395421 3399339 34269 7118 48

İZMİR 16104715 2798409 47035 11030 43

AYDIN 21941499 2408727 77605 15694 49

MUĞLA 15518039 1364836 19784 4042 49

CcedilANAKKALE 4871506 545305 23280 4656 50

BURSA 9534283 733927 8931 1786 50

MERSİN 9360399 3514077 132000 22000 60

KİLİS 2887595 320842 49500 11000 45

GAZİANTEP 7966888 454290 67500 15000 45

HATAY 12418660 2121351 135000 27000 50

ANTALYA 3510852 909297 16500 3000 55

TOPLAM 145321360 22526267 711133 143115 497

Kaynak Akhisar Ticaret Borsası 2016

Balıkesirrsquoe ait 2014-2015 sezonu iccedilin zeytin ağaccedil sayısı uumlretilecek zeytinden sofralığa ve

yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını goumlsterir veriler oumlnde gelen

ilccedileler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Tablo 4rsquote belirtilmiştir Buna goumlre toplam 10829549

adet meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup 8917 ton zeytinyağı

elde edileceği tahmin edilmiştir Yıllık elde edilen zeytinyağı (ton) accedilısından Hatay Mersin

Aydın Gaziantep İzmir ve Kilisrsquoin ardından Balıkesir 7 sırada yer almaktadır (Akhisar

Ticaret Borsası 2016) Tablo 4rsquote Balıkesirrsquoe ait oumlnde gelen ilccedilelerin zeytin rekolte

tahminleri bulunmaktadır

Tablo 4 Balıkesı r İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytı n Rekolte Tahmı ni

İlccedileler

Ağaccedil Sayısı Ağaccedil Başına

Zeytin Tanesi

(Kg)

Elde

Edilecek

Zeytin

(Ton)

Sofralığa

Ayrılacak Zeytin

(Ton)

Yağlığa

Ayrılacak

Zeytin (Ton) Meyve

Veren

Meyve

Vermeyen

Ayvalık 1791808 118742 10 17918 1792 16126

Goumlmeccedil 1320000 100000 12 15840 1901 13939

Burhaniye 2085167 38333 55 11468 1147 10322

Havran 1101140 12500 4 4405 661 3744

Edremit 2987000 25000 65 19416 3883 15532

Bandırma 269795 8250 10 2698 2563 135

Erdek 958773 41667 85 8150 6927 1222

Kaynak İTB İzmir Ticaret Borsası 2015

Balıkesirrsquoin oumlnde gelen zeytin yetiştirilen ilccedileleri Edremit Ayvalık Goumlmeccedil Burhaniye ve

Erdekrsquotir Meyve veren ağaccedil sayısı elde edilecek zeytin alanında Edremit ilccedilesi oumlnde

gelmekle birlikte yağlığa ayrılacak zeytinde Ayvalık lider durumdadır

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) 2016 raporuna goumlre toplam 10829549 adet

meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil başına ortalama 54 kg

zeytin verimi ile 58621 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 14992 tonunun sofralığa 43629

tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 15 randıman ile 8726 ton zeytinyağı elde

edileceği tahmin edilmiştir (UZZK 2016 13)

2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ

GTİP Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonunun kısaltması olup uumllkemizde Guumlmruumlk Tarife

Cetvelinde 12 haneli koda verilen isimdir Her uumllkenin tarife cetvelinin esasını Duumlnya

Guumlmruumlk Oumlrguumltuumlrsquonuumln (Tuumlrkiyersquode ilgili kurum Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığıdır) duumlzenlediği

Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and

Coding Systems) oluşturmakta ve ticarete konu tuumlm uumlruumlnler belirli bir mantık ve sistematik

ccedilerccedilevesinde sınıflandırılmaktadır

Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

Fasıl Fasıl Accedilıklaması (Uumlruumln Adı)

1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın

fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)

150910 Saf Zeytinyağı

150910100000 Lampant Zeytinyağı

Diğerleri

150910900011 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900012 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900013 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900014 hellipDiğerleri

150990 hellipDiğerleri

150990000014 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000015 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000016 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000018 hellipDiğerleri

Kaynak Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı 2016

Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li

kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt

pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada

aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına

(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre

detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır

Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin

8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır

Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi

uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu

nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li

kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin

uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle

zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre

GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin

oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın

ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir

3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR

Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile

ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde

gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de

potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler

Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak

goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)

veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef

pazarların tespitinde kullanılmıştır

Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum

bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil

vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o

uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan

sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır

31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı

Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar

(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve

duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır

Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar

2011 Yılı

İthalatı

2012 Yılı

İthalatı

2013 Yılı

İthalatı

2014 Yılı

İthalatı

2015 Yılı

İthalatı

Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335

İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315

ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065

İspanya 116012 135637 36274 167968 620338

Fransa 420531 376776 471952 431063 486299

Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886

Almanya 273711 254906 31761 318631 312296

Japonya 185694 210168 274499 275657 297372

Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642

Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975

Kanada 15635 148028 163855 174689 163929

Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718

Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492

İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282

Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516

Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268

Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541

Meksika 509 46846 62559 60137 68661

G Kore 44763 3286 43467 57118 54234

Rusya 8198 86863 100176 109862 51074

Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325

Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101

İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804

Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197

Polonya 36691 31661 37281 37116 33625

Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932

BAE 35661 41276 54631 24275

Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886

İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628

Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175

Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293

Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794

İsrail 20073 12609 12657 2137 18727

Tayland 14921 14988 19799 20451 18382

Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718

Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362

Angola 14048 17185 21575 24007 17318

Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676

Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987

Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037

Romanya 15147 11527 1365 13055 12933

İran 8504 7674 1449 2359 11575

Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515

Kaynak Trademap 2016

Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı

12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır

Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar

ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon

Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin

izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln

sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir

Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları

ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya

zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan

uzaklıkları goumlsterilmektedir

Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)

İthalatccedilılar İthalat (Bin

$)

İthalat

Miktarı

(Ton)

Birim Fiyat

(USDBirim)

Yıllık Artış

2014-2015

()

Duumlnya

İthalatında Payı

()

Tedarikccedili

Uumllkelere Ort

Uzaklık (Km)

Duumlnya 7591337 0 7 100 3878

İtalya 2002315 54951 3644 3 264

1178

ABD 1228065 299 4107 8 162

7982

İspanya 620338 18776 3304 269 82

1826

Fransa 486299 11559 4207 13 64

848

Portekiz 340886 10236 333 11 45

737

Almanya 312296 67458 4629 -2 41

1089

Japonya 297372 57181 5201 8 39

10156

Brezilya 274642 56726 4842 -22 36

6921

Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388

Kanada 163929 36682 4469 -6 22

6971

Ccedilin 157718 33333 4732 12 21

9295

Hollanda 87492 22037 397 11 12

1126

İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11

758

Avustralya 79516 19994 3977 -30 1

16416

Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1

1024

Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045

Meksika 68661 16189 4241 14 09

9151

G Kore 54234 12159 446 -5 07

9684

Rusya 51074 15148 3372 -54 07

3466

Avusturya 48325 10502 4602 0 06

945

Tayvan 41101 8079 5087 -5 05

9945

İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05

1933

Hindistan 35197 836 421 -5 05

7291

Polonya 33625 7886 4264 -9 04

1672

Danimarka 27932 6022 4638 -11 04

143

BAE 24276 4995 486 -12 03

4561

Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03

1318

İrlanda 20628 5777 3571 2 03

1285

Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03

755

Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03

2304

Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02

9292

İsrail 18727 4443 4215 -12 02

2677

Tayland 18382 4288 4287 -10 02

9644

Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208

Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286

Angola 17318 3834 4517 -28 02

5945

Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02

803

Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02

2468

Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02

231

Romanya 12933 3419 3783 -1 02

145

İran 11574 2559 4523 -24 02

314

Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01

2496

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya

162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya

ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye

1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir

oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir

Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır

Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD

Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın

zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi

oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir

32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı

Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)

Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk

zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın

en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar

Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon

Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında

başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak

değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını

yapmaktadır

Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İhracatccedilılar

2011 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2012 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2013 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2014 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2015 Yılı

İhracat

(Bin USD)

Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947

İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101

İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797

Tunus 286069 375219 504593 276958 948587

Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203

Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527

Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441

Fas 79977 30684 21956 39847 75733

Şili 24295 36187 46928 41693 60282

Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003

Fransa 40373 39044 44175 51157 56399

ABD 24919 3017 38759 37986 39214

Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761

Almanya 28635 22705 24063 24201 23645

Suriye 43733 37972 45769 3519 2026

Filistin 1645 2304 8842 24715 17287

Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207

Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454

Hollanda 8023 67 929 12318 12565

Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588

Avusturya 6571 5983 8699 852 925

Kaynak Trademap 2016

Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı

ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış

duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları

yer almaktadır

Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar

İhracatccedilılar

İhracat

(2015 Bin

USD)

İhraccedil

Edilen

Miktar-

2015

Birim Fiyat

(USDBirim)

2014-2015rsquote

Yıllık Artış

()

Duumlnya

İhracatında

Payı ()

İthalatccedilı

Uumllkelere Ort

Uzaklık (km)

Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797

İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581

İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268

Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736

Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035

Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537

Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876

Fas 75733 23669 32 90 1 3235

Şili 60282 14548 4144 45 08 7882

Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732

Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177

ABD 39214 10995 3567 3 05 2651

Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335

Almanya 23645 468 5052 -2 03 891

Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133

Filistin 17288 0 28 02 3633

Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403

Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667

Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119

Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893

Avusturya 925 0 9 01 550

Kaynak Trademap 2016

Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir

Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk

rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr

2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243

Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla

oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer

alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4

azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur

İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının

ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen

hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir

Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa

Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek

fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve

markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya

Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı

ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise

durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer

faktoumlrler de etkili olabilir

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya

(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz

(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı

uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak

değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile

İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından

aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır

4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ

Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat

yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı

ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde

kolaylık sağlayacaktır

Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat

değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler

sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla

Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının

60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin

Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği

oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013

yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı

ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara

gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında

zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır

Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki

uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak

BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar 2011rsquode

İhracat

2012rsquode

İhracat

2013rsquote

İhracat

2014rsquote

İhracat

2015rsquote

İhracat

Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003

SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258

ABD 4955 15474 8747 13692 8015

Japonya 7767 7305 15878 10851 6853

Irak 3217 3641 5741 6443 4999

İran 3055 26 10251 505 4903

BAE 2899 2247 3136 3103 2819

Almanya 2408 1503 2364 2257 2601

Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485

Suriye 0 59 1312 3484 1957

Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457

Norveccedil 778 778 906 11 1018

Kanada 616 2082 6075 1161 839

Kuveyt 644 579 1648 1603 830

Malezya 213 550 1034 1624 829

İtalya 178 4088 39402 694 823

Mısır 128 82 526 320 666

Avustralya 647 1123 1538 1296 624

Hindistan 638 661 700 757 614

Azerbaycan 826 1184 1272 965 613

Singapur 819 548 705 574 482

Ukrayna 643 755 1066 976 442

Yemen 90 327 2504 3345 374

Endonezya 137 143 113 262 356

Cibuti 47 144 163 217 342

Tayvan 58 18 186 329 339

Somali 0 38 70 446 338

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer

almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden

fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil

edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)

İthalatccedilı

Uumllkeler

İhracat

Tutarı

(Bin $)

İhracattaki

Payı ()

İhracat

Miktarı

Birim Değer

(USDBr)

2014-2015

İhracat Artışı

()

Duumlnya

İthalatında

Sıralaması

Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32

Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16

ABD 8015 134 1782 4498 -41 2

Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7

Irak 4999 83 1162 4302 -22 62

İran 4903 82 1152 4256 -3 43

BAE 2819 47 516 5463 -9 26

Almanya 2601 43 545 4772 15 6

Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11

Suriye 1957 33 477 4103 -44 95

GKore 1457 24 324 4497 117 18

Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30

Kanada 839 14 182 4610 -28 10

Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39

Malezya 829 14 155 5348 -49 51

İtalya 823 14 253 3253 19 1

Mısır 666 11 157 4242 108 76

Avustralya 624 1 153 4078 -52 14

Hindistan 614 1 110 5582 -19 23

Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87

Singapur 482 08 96 5021 -16 42

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye

114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56

USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015

sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur

Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya

49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur

Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer

almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından

fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 8: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Tablo 2 Tuumlrkiye Zeytin Uumlretimi (Toplam) 2004-2015

Ağaccedil sayısı (Bin)

Uumlretim (Ton)

Yıllar

Toplam

Meyve Veren Meyve Vermeyen

Toplam

Sofralık Yağlık

2004

107 100

94 950

12 150 1 600 000

400 000 1 200 000

2005

113 180

96 625

16 555 1 200 000

400 000 800 000

2006

129 265

97 773

31 492 1 766 749

555 749 1 211 000

2007

144 329

104 219

40 110 1 075 854

455 385 620 469

2008

151 630

106 139

45 491 1 464 248

512 103 952 145

2009

153 723

109 127

44 596 1 290 654

460 013 830 641

2010

157 156

111 398

45 758 1 415 000

375 000 1 040 000

2011

155 427

117 941

37 486 1 750 000

550 000 1 200 000

2012

157 904

120 820

37 084 1 820 000

480 000 1 340 000

2013

167 030

129 161

37 869 1 676 000

390 000 1 286 000

2014 168 997 140 712 28 285 1 768 000 438 000 1 330 000

2015 171 990 144 759 27 231 1 700 000 400 000 1 300 000

Kaynak TUumlİK 2016

Tuumlrkiyersquode zeytin uumlretim alanları sırasıyla Ege Marmara Akdeniz Guumlneydoğu Anadolu ve

Karadeniz Boumllgelerinin belirli boumllgelerinde yoğunlaşmaktadır Ege Zeytin ve Zeytinyağı

İhracatccedilıları Birliği 201516 Sezonu Ccedilalışma Raporursquona goumlre Ege ve Marmara Boumllgelerinde

20152015 sezonunda İzmir Balıkesir Ccedilanakkale Bursa Manisa Aydın Muğla Adana

Antalya Gaziantep Hatay Kilis Mersin Osmaniye Kahramanmaraş ve Şanlıurfa illerinde

toplam 145321360 adet meyve veren 22526267 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup

ağaccedil başına ortalama 79 kg zeytin verimi ile 1108188 ton zeytin tanesi alınacağı bunun

397025 tonunun sofralığa ayrılacağı bundan da 143115 ton zeytinyağı elde edileceği

oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı

Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016

Yine aynı araştırmaya goumlre Adana Hatay Mersin Kilis ve Gaziantep illerinde toplam

28446688 adet meyve veren 11022946 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil

başına ortalama 114 kg zeytin verimi ile 323635 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 62437

tonunun sofralığa 261198 tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 1 46 randıman

ile 56547 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir

13 Balıkesir İlinde Zeytinyağı Uumlretimi

2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından sağlanan

zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini

İLLER AĞACcedil SAYISI Yağlığa

Ayrılacak

Zeytin (Ton)

Elde Edilecek

Zeytinyağı (Ton)

1 Kg Zeytinyağı

İccedilin Danesi (Kg) Meyve Veren Meyve

Vermeyen

BALIKESİR 10829549 569462 44583 8917 50

MANİSA 18395421 3399339 34269 7118 48

İZMİR 16104715 2798409 47035 11030 43

AYDIN 21941499 2408727 77605 15694 49

MUĞLA 15518039 1364836 19784 4042 49

CcedilANAKKALE 4871506 545305 23280 4656 50

BURSA 9534283 733927 8931 1786 50

MERSİN 9360399 3514077 132000 22000 60

KİLİS 2887595 320842 49500 11000 45

GAZİANTEP 7966888 454290 67500 15000 45

HATAY 12418660 2121351 135000 27000 50

ANTALYA 3510852 909297 16500 3000 55

TOPLAM 145321360 22526267 711133 143115 497

Kaynak Akhisar Ticaret Borsası 2016

Balıkesirrsquoe ait 2014-2015 sezonu iccedilin zeytin ağaccedil sayısı uumlretilecek zeytinden sofralığa ve

yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını goumlsterir veriler oumlnde gelen

ilccedileler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Tablo 4rsquote belirtilmiştir Buna goumlre toplam 10829549

adet meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup 8917 ton zeytinyağı

elde edileceği tahmin edilmiştir Yıllık elde edilen zeytinyağı (ton) accedilısından Hatay Mersin

Aydın Gaziantep İzmir ve Kilisrsquoin ardından Balıkesir 7 sırada yer almaktadır (Akhisar

Ticaret Borsası 2016) Tablo 4rsquote Balıkesirrsquoe ait oumlnde gelen ilccedilelerin zeytin rekolte

tahminleri bulunmaktadır

Tablo 4 Balıkesı r İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytı n Rekolte Tahmı ni

İlccedileler

Ağaccedil Sayısı Ağaccedil Başına

Zeytin Tanesi

(Kg)

Elde

Edilecek

Zeytin

(Ton)

Sofralığa

Ayrılacak Zeytin

(Ton)

Yağlığa

Ayrılacak

Zeytin (Ton) Meyve

Veren

Meyve

Vermeyen

Ayvalık 1791808 118742 10 17918 1792 16126

Goumlmeccedil 1320000 100000 12 15840 1901 13939

Burhaniye 2085167 38333 55 11468 1147 10322

Havran 1101140 12500 4 4405 661 3744

Edremit 2987000 25000 65 19416 3883 15532

Bandırma 269795 8250 10 2698 2563 135

Erdek 958773 41667 85 8150 6927 1222

Kaynak İTB İzmir Ticaret Borsası 2015

Balıkesirrsquoin oumlnde gelen zeytin yetiştirilen ilccedileleri Edremit Ayvalık Goumlmeccedil Burhaniye ve

Erdekrsquotir Meyve veren ağaccedil sayısı elde edilecek zeytin alanında Edremit ilccedilesi oumlnde

gelmekle birlikte yağlığa ayrılacak zeytinde Ayvalık lider durumdadır

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) 2016 raporuna goumlre toplam 10829549 adet

meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil başına ortalama 54 kg

zeytin verimi ile 58621 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 14992 tonunun sofralığa 43629

tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 15 randıman ile 8726 ton zeytinyağı elde

edileceği tahmin edilmiştir (UZZK 2016 13)

2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ

GTİP Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonunun kısaltması olup uumllkemizde Guumlmruumlk Tarife

Cetvelinde 12 haneli koda verilen isimdir Her uumllkenin tarife cetvelinin esasını Duumlnya

Guumlmruumlk Oumlrguumltuumlrsquonuumln (Tuumlrkiyersquode ilgili kurum Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığıdır) duumlzenlediği

Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and

Coding Systems) oluşturmakta ve ticarete konu tuumlm uumlruumlnler belirli bir mantık ve sistematik

ccedilerccedilevesinde sınıflandırılmaktadır

Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

Fasıl Fasıl Accedilıklaması (Uumlruumln Adı)

1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın

fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)

150910 Saf Zeytinyağı

150910100000 Lampant Zeytinyağı

Diğerleri

150910900011 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900012 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900013 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900014 hellipDiğerleri

150990 hellipDiğerleri

150990000014 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000015 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000016 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000018 hellipDiğerleri

Kaynak Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı 2016

Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li

kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt

pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada

aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına

(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre

detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır

Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin

8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır

Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi

uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu

nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li

kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin

uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle

zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre

GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin

oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın

ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir

3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR

Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile

ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde

gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de

potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler

Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak

goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)

veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef

pazarların tespitinde kullanılmıştır

Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum

bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil

vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o

uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan

sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır

31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı

Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar

(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve

duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır

Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar

2011 Yılı

İthalatı

2012 Yılı

İthalatı

2013 Yılı

İthalatı

2014 Yılı

İthalatı

2015 Yılı

İthalatı

Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335

İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315

ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065

İspanya 116012 135637 36274 167968 620338

Fransa 420531 376776 471952 431063 486299

Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886

Almanya 273711 254906 31761 318631 312296

Japonya 185694 210168 274499 275657 297372

Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642

Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975

Kanada 15635 148028 163855 174689 163929

Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718

Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492

İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282

Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516

Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268

Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541

Meksika 509 46846 62559 60137 68661

G Kore 44763 3286 43467 57118 54234

Rusya 8198 86863 100176 109862 51074

Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325

Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101

İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804

Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197

Polonya 36691 31661 37281 37116 33625

Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932

BAE 35661 41276 54631 24275

Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886

İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628

Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175

Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293

Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794

İsrail 20073 12609 12657 2137 18727

Tayland 14921 14988 19799 20451 18382

Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718

Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362

Angola 14048 17185 21575 24007 17318

Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676

Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987

Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037

Romanya 15147 11527 1365 13055 12933

İran 8504 7674 1449 2359 11575

Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515

Kaynak Trademap 2016

Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı

12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır

Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar

ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon

Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin

izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln

sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir

Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları

ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya

zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan

uzaklıkları goumlsterilmektedir

Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)

İthalatccedilılar İthalat (Bin

$)

İthalat

Miktarı

(Ton)

Birim Fiyat

(USDBirim)

Yıllık Artış

2014-2015

()

Duumlnya

İthalatında Payı

()

Tedarikccedili

Uumllkelere Ort

Uzaklık (Km)

Duumlnya 7591337 0 7 100 3878

İtalya 2002315 54951 3644 3 264

1178

ABD 1228065 299 4107 8 162

7982

İspanya 620338 18776 3304 269 82

1826

Fransa 486299 11559 4207 13 64

848

Portekiz 340886 10236 333 11 45

737

Almanya 312296 67458 4629 -2 41

1089

Japonya 297372 57181 5201 8 39

10156

Brezilya 274642 56726 4842 -22 36

6921

Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388

Kanada 163929 36682 4469 -6 22

6971

Ccedilin 157718 33333 4732 12 21

9295

Hollanda 87492 22037 397 11 12

1126

İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11

758

Avustralya 79516 19994 3977 -30 1

16416

Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1

1024

Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045

Meksika 68661 16189 4241 14 09

9151

G Kore 54234 12159 446 -5 07

9684

Rusya 51074 15148 3372 -54 07

3466

Avusturya 48325 10502 4602 0 06

945

Tayvan 41101 8079 5087 -5 05

9945

İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05

1933

Hindistan 35197 836 421 -5 05

7291

Polonya 33625 7886 4264 -9 04

1672

Danimarka 27932 6022 4638 -11 04

143

BAE 24276 4995 486 -12 03

4561

Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03

1318

İrlanda 20628 5777 3571 2 03

1285

Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03

755

Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03

2304

Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02

9292

İsrail 18727 4443 4215 -12 02

2677

Tayland 18382 4288 4287 -10 02

9644

Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208

Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286

Angola 17318 3834 4517 -28 02

5945

Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02

803

Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02

2468

Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02

231

Romanya 12933 3419 3783 -1 02

145

İran 11574 2559 4523 -24 02

314

Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01

2496

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya

162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya

ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye

1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir

oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir

Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır

Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD

Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın

zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi

oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir

32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı

Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)

Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk

zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın

en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar

Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon

Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında

başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak

değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını

yapmaktadır

Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İhracatccedilılar

2011 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2012 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2013 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2014 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2015 Yılı

İhracat

(Bin USD)

Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947

İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101

İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797

Tunus 286069 375219 504593 276958 948587

Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203

Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527

Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441

Fas 79977 30684 21956 39847 75733

Şili 24295 36187 46928 41693 60282

Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003

Fransa 40373 39044 44175 51157 56399

ABD 24919 3017 38759 37986 39214

Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761

Almanya 28635 22705 24063 24201 23645

Suriye 43733 37972 45769 3519 2026

Filistin 1645 2304 8842 24715 17287

Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207

Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454

Hollanda 8023 67 929 12318 12565

Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588

Avusturya 6571 5983 8699 852 925

Kaynak Trademap 2016

Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı

ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış

duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları

yer almaktadır

Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar

İhracatccedilılar

İhracat

(2015 Bin

USD)

İhraccedil

Edilen

Miktar-

2015

Birim Fiyat

(USDBirim)

2014-2015rsquote

Yıllık Artış

()

Duumlnya

İhracatında

Payı ()

İthalatccedilı

Uumllkelere Ort

Uzaklık (km)

Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797

İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581

İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268

Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736

Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035

Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537

Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876

Fas 75733 23669 32 90 1 3235

Şili 60282 14548 4144 45 08 7882

Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732

Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177

ABD 39214 10995 3567 3 05 2651

Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335

Almanya 23645 468 5052 -2 03 891

Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133

Filistin 17288 0 28 02 3633

Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403

Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667

Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119

Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893

Avusturya 925 0 9 01 550

Kaynak Trademap 2016

Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir

Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk

rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr

2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243

Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla

oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer

alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4

azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur

İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının

ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen

hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir

Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa

Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek

fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve

markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya

Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı

ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise

durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer

faktoumlrler de etkili olabilir

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya

(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz

(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı

uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak

değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile

İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından

aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır

4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ

Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat

yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı

ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde

kolaylık sağlayacaktır

Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat

değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler

sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla

Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının

60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin

Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği

oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013

yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı

ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara

gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında

zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır

Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki

uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak

BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar 2011rsquode

İhracat

2012rsquode

İhracat

2013rsquote

İhracat

2014rsquote

İhracat

2015rsquote

İhracat

Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003

SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258

ABD 4955 15474 8747 13692 8015

Japonya 7767 7305 15878 10851 6853

Irak 3217 3641 5741 6443 4999

İran 3055 26 10251 505 4903

BAE 2899 2247 3136 3103 2819

Almanya 2408 1503 2364 2257 2601

Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485

Suriye 0 59 1312 3484 1957

Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457

Norveccedil 778 778 906 11 1018

Kanada 616 2082 6075 1161 839

Kuveyt 644 579 1648 1603 830

Malezya 213 550 1034 1624 829

İtalya 178 4088 39402 694 823

Mısır 128 82 526 320 666

Avustralya 647 1123 1538 1296 624

Hindistan 638 661 700 757 614

Azerbaycan 826 1184 1272 965 613

Singapur 819 548 705 574 482

Ukrayna 643 755 1066 976 442

Yemen 90 327 2504 3345 374

Endonezya 137 143 113 262 356

Cibuti 47 144 163 217 342

Tayvan 58 18 186 329 339

Somali 0 38 70 446 338

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer

almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden

fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil

edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)

İthalatccedilı

Uumllkeler

İhracat

Tutarı

(Bin $)

İhracattaki

Payı ()

İhracat

Miktarı

Birim Değer

(USDBr)

2014-2015

İhracat Artışı

()

Duumlnya

İthalatında

Sıralaması

Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32

Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16

ABD 8015 134 1782 4498 -41 2

Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7

Irak 4999 83 1162 4302 -22 62

İran 4903 82 1152 4256 -3 43

BAE 2819 47 516 5463 -9 26

Almanya 2601 43 545 4772 15 6

Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11

Suriye 1957 33 477 4103 -44 95

GKore 1457 24 324 4497 117 18

Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30

Kanada 839 14 182 4610 -28 10

Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39

Malezya 829 14 155 5348 -49 51

İtalya 823 14 253 3253 19 1

Mısır 666 11 157 4242 108 76

Avustralya 624 1 153 4078 -52 14

Hindistan 614 1 110 5582 -19 23

Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87

Singapur 482 08 96 5021 -16 42

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye

114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56

USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015

sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur

Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya

49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur

Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer

almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından

fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 9: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Şekil 2 Tuumlrkiyersquode Zeytin Uumlretim Alanları TC Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı

Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml Zeytin ve Zeytinyağı Raporu 2016

Yine aynı araştırmaya goumlre Adana Hatay Mersin Kilis ve Gaziantep illerinde toplam

28446688 adet meyve veren 11022946 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil

başına ortalama 114 kg zeytin verimi ile 323635 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 62437

tonunun sofralığa 261198 tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 1 46 randıman

ile 56547 ton zeytinyağı elde edileceği tahmin edilmiştir

13 Balıkesir İlinde Zeytinyağı Uumlretimi

2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından sağlanan

zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

Tablo 3 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytinyağı Rekolte Tahmini

İLLER AĞACcedil SAYISI Yağlığa

Ayrılacak

Zeytin (Ton)

Elde Edilecek

Zeytinyağı (Ton)

1 Kg Zeytinyağı

İccedilin Danesi (Kg) Meyve Veren Meyve

Vermeyen

BALIKESİR 10829549 569462 44583 8917 50

MANİSA 18395421 3399339 34269 7118 48

İZMİR 16104715 2798409 47035 11030 43

AYDIN 21941499 2408727 77605 15694 49

MUĞLA 15518039 1364836 19784 4042 49

CcedilANAKKALE 4871506 545305 23280 4656 50

BURSA 9534283 733927 8931 1786 50

MERSİN 9360399 3514077 132000 22000 60

KİLİS 2887595 320842 49500 11000 45

GAZİANTEP 7966888 454290 67500 15000 45

HATAY 12418660 2121351 135000 27000 50

ANTALYA 3510852 909297 16500 3000 55

TOPLAM 145321360 22526267 711133 143115 497

Kaynak Akhisar Ticaret Borsası 2016

Balıkesirrsquoe ait 2014-2015 sezonu iccedilin zeytin ağaccedil sayısı uumlretilecek zeytinden sofralığa ve

yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını goumlsterir veriler oumlnde gelen

ilccedileler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Tablo 4rsquote belirtilmiştir Buna goumlre toplam 10829549

adet meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup 8917 ton zeytinyağı

elde edileceği tahmin edilmiştir Yıllık elde edilen zeytinyağı (ton) accedilısından Hatay Mersin

Aydın Gaziantep İzmir ve Kilisrsquoin ardından Balıkesir 7 sırada yer almaktadır (Akhisar

Ticaret Borsası 2016) Tablo 4rsquote Balıkesirrsquoe ait oumlnde gelen ilccedilelerin zeytin rekolte

tahminleri bulunmaktadır

Tablo 4 Balıkesı r İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytı n Rekolte Tahmı ni

İlccedileler

Ağaccedil Sayısı Ağaccedil Başına

Zeytin Tanesi

(Kg)

Elde

Edilecek

Zeytin

(Ton)

Sofralığa

Ayrılacak Zeytin

(Ton)

Yağlığa

Ayrılacak

Zeytin (Ton) Meyve

Veren

Meyve

Vermeyen

Ayvalık 1791808 118742 10 17918 1792 16126

Goumlmeccedil 1320000 100000 12 15840 1901 13939

Burhaniye 2085167 38333 55 11468 1147 10322

Havran 1101140 12500 4 4405 661 3744

Edremit 2987000 25000 65 19416 3883 15532

Bandırma 269795 8250 10 2698 2563 135

Erdek 958773 41667 85 8150 6927 1222

Kaynak İTB İzmir Ticaret Borsası 2015

Balıkesirrsquoin oumlnde gelen zeytin yetiştirilen ilccedileleri Edremit Ayvalık Goumlmeccedil Burhaniye ve

Erdekrsquotir Meyve veren ağaccedil sayısı elde edilecek zeytin alanında Edremit ilccedilesi oumlnde

gelmekle birlikte yağlığa ayrılacak zeytinde Ayvalık lider durumdadır

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) 2016 raporuna goumlre toplam 10829549 adet

meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil başına ortalama 54 kg

zeytin verimi ile 58621 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 14992 tonunun sofralığa 43629

tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 15 randıman ile 8726 ton zeytinyağı elde

edileceği tahmin edilmiştir (UZZK 2016 13)

2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ

GTİP Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonunun kısaltması olup uumllkemizde Guumlmruumlk Tarife

Cetvelinde 12 haneli koda verilen isimdir Her uumllkenin tarife cetvelinin esasını Duumlnya

Guumlmruumlk Oumlrguumltuumlrsquonuumln (Tuumlrkiyersquode ilgili kurum Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığıdır) duumlzenlediği

Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and

Coding Systems) oluşturmakta ve ticarete konu tuumlm uumlruumlnler belirli bir mantık ve sistematik

ccedilerccedilevesinde sınıflandırılmaktadır

Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

Fasıl Fasıl Accedilıklaması (Uumlruumln Adı)

1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın

fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)

150910 Saf Zeytinyağı

150910100000 Lampant Zeytinyağı

Diğerleri

150910900011 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900012 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900013 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900014 hellipDiğerleri

150990 hellipDiğerleri

150990000014 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000015 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000016 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000018 hellipDiğerleri

Kaynak Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı 2016

Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li

kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt

pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada

aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına

(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre

detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır

Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin

8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır

Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi

uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu

nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li

kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin

uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle

zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre

GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin

oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın

ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir

3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR

Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile

ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde

gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de

potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler

Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak

goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)

veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef

pazarların tespitinde kullanılmıştır

Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum

bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil

vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o

uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan

sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır

31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı

Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar

(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve

duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır

Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar

2011 Yılı

İthalatı

2012 Yılı

İthalatı

2013 Yılı

İthalatı

2014 Yılı

İthalatı

2015 Yılı

İthalatı

Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335

İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315

ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065

İspanya 116012 135637 36274 167968 620338

Fransa 420531 376776 471952 431063 486299

Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886

Almanya 273711 254906 31761 318631 312296

Japonya 185694 210168 274499 275657 297372

Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642

Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975

Kanada 15635 148028 163855 174689 163929

Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718

Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492

İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282

Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516

Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268

Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541

Meksika 509 46846 62559 60137 68661

G Kore 44763 3286 43467 57118 54234

Rusya 8198 86863 100176 109862 51074

Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325

Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101

İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804

Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197

Polonya 36691 31661 37281 37116 33625

Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932

BAE 35661 41276 54631 24275

Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886

İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628

Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175

Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293

Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794

İsrail 20073 12609 12657 2137 18727

Tayland 14921 14988 19799 20451 18382

Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718

Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362

Angola 14048 17185 21575 24007 17318

Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676

Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987

Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037

Romanya 15147 11527 1365 13055 12933

İran 8504 7674 1449 2359 11575

Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515

Kaynak Trademap 2016

Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı

12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır

Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar

ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon

Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin

izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln

sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir

Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları

ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya

zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan

uzaklıkları goumlsterilmektedir

Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)

İthalatccedilılar İthalat (Bin

$)

İthalat

Miktarı

(Ton)

Birim Fiyat

(USDBirim)

Yıllık Artış

2014-2015

()

Duumlnya

İthalatında Payı

()

Tedarikccedili

Uumllkelere Ort

Uzaklık (Km)

Duumlnya 7591337 0 7 100 3878

İtalya 2002315 54951 3644 3 264

1178

ABD 1228065 299 4107 8 162

7982

İspanya 620338 18776 3304 269 82

1826

Fransa 486299 11559 4207 13 64

848

Portekiz 340886 10236 333 11 45

737

Almanya 312296 67458 4629 -2 41

1089

Japonya 297372 57181 5201 8 39

10156

Brezilya 274642 56726 4842 -22 36

6921

Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388

Kanada 163929 36682 4469 -6 22

6971

Ccedilin 157718 33333 4732 12 21

9295

Hollanda 87492 22037 397 11 12

1126

İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11

758

Avustralya 79516 19994 3977 -30 1

16416

Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1

1024

Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045

Meksika 68661 16189 4241 14 09

9151

G Kore 54234 12159 446 -5 07

9684

Rusya 51074 15148 3372 -54 07

3466

Avusturya 48325 10502 4602 0 06

945

Tayvan 41101 8079 5087 -5 05

9945

İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05

1933

Hindistan 35197 836 421 -5 05

7291

Polonya 33625 7886 4264 -9 04

1672

Danimarka 27932 6022 4638 -11 04

143

BAE 24276 4995 486 -12 03

4561

Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03

1318

İrlanda 20628 5777 3571 2 03

1285

Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03

755

Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03

2304

Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02

9292

İsrail 18727 4443 4215 -12 02

2677

Tayland 18382 4288 4287 -10 02

9644

Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208

Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286

Angola 17318 3834 4517 -28 02

5945

Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02

803

Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02

2468

Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02

231

Romanya 12933 3419 3783 -1 02

145

İran 11574 2559 4523 -24 02

314

Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01

2496

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya

162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya

ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye

1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir

oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir

Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır

Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD

Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın

zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi

oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir

32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı

Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)

Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk

zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın

en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar

Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon

Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında

başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak

değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını

yapmaktadır

Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İhracatccedilılar

2011 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2012 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2013 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2014 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2015 Yılı

İhracat

(Bin USD)

Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947

İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101

İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797

Tunus 286069 375219 504593 276958 948587

Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203

Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527

Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441

Fas 79977 30684 21956 39847 75733

Şili 24295 36187 46928 41693 60282

Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003

Fransa 40373 39044 44175 51157 56399

ABD 24919 3017 38759 37986 39214

Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761

Almanya 28635 22705 24063 24201 23645

Suriye 43733 37972 45769 3519 2026

Filistin 1645 2304 8842 24715 17287

Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207

Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454

Hollanda 8023 67 929 12318 12565

Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588

Avusturya 6571 5983 8699 852 925

Kaynak Trademap 2016

Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı

ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış

duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları

yer almaktadır

Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar

İhracatccedilılar

İhracat

(2015 Bin

USD)

İhraccedil

Edilen

Miktar-

2015

Birim Fiyat

(USDBirim)

2014-2015rsquote

Yıllık Artış

()

Duumlnya

İhracatında

Payı ()

İthalatccedilı

Uumllkelere Ort

Uzaklık (km)

Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797

İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581

İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268

Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736

Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035

Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537

Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876

Fas 75733 23669 32 90 1 3235

Şili 60282 14548 4144 45 08 7882

Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732

Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177

ABD 39214 10995 3567 3 05 2651

Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335

Almanya 23645 468 5052 -2 03 891

Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133

Filistin 17288 0 28 02 3633

Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403

Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667

Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119

Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893

Avusturya 925 0 9 01 550

Kaynak Trademap 2016

Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir

Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk

rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr

2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243

Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla

oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer

alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4

azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur

İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının

ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen

hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir

Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa

Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek

fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve

markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya

Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı

ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise

durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer

faktoumlrler de etkili olabilir

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya

(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz

(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı

uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak

değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile

İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından

aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır

4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ

Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat

yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı

ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde

kolaylık sağlayacaktır

Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat

değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler

sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla

Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının

60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin

Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği

oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013

yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı

ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara

gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında

zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır

Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki

uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak

BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar 2011rsquode

İhracat

2012rsquode

İhracat

2013rsquote

İhracat

2014rsquote

İhracat

2015rsquote

İhracat

Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003

SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258

ABD 4955 15474 8747 13692 8015

Japonya 7767 7305 15878 10851 6853

Irak 3217 3641 5741 6443 4999

İran 3055 26 10251 505 4903

BAE 2899 2247 3136 3103 2819

Almanya 2408 1503 2364 2257 2601

Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485

Suriye 0 59 1312 3484 1957

Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457

Norveccedil 778 778 906 11 1018

Kanada 616 2082 6075 1161 839

Kuveyt 644 579 1648 1603 830

Malezya 213 550 1034 1624 829

İtalya 178 4088 39402 694 823

Mısır 128 82 526 320 666

Avustralya 647 1123 1538 1296 624

Hindistan 638 661 700 757 614

Azerbaycan 826 1184 1272 965 613

Singapur 819 548 705 574 482

Ukrayna 643 755 1066 976 442

Yemen 90 327 2504 3345 374

Endonezya 137 143 113 262 356

Cibuti 47 144 163 217 342

Tayvan 58 18 186 329 339

Somali 0 38 70 446 338

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer

almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden

fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil

edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)

İthalatccedilı

Uumllkeler

İhracat

Tutarı

(Bin $)

İhracattaki

Payı ()

İhracat

Miktarı

Birim Değer

(USDBr)

2014-2015

İhracat Artışı

()

Duumlnya

İthalatında

Sıralaması

Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32

Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16

ABD 8015 134 1782 4498 -41 2

Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7

Irak 4999 83 1162 4302 -22 62

İran 4903 82 1152 4256 -3 43

BAE 2819 47 516 5463 -9 26

Almanya 2601 43 545 4772 15 6

Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11

Suriye 1957 33 477 4103 -44 95

GKore 1457 24 324 4497 117 18

Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30

Kanada 839 14 182 4610 -28 10

Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39

Malezya 829 14 155 5348 -49 51

İtalya 823 14 253 3253 19 1

Mısır 666 11 157 4242 108 76

Avustralya 624 1 153 4078 -52 14

Hindistan 614 1 110 5582 -19 23

Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87

Singapur 482 08 96 5021 -16 42

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye

114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56

USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015

sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur

Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya

49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur

Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer

almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından

fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 10: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

MUĞLA 15518039 1364836 19784 4042 49

CcedilANAKKALE 4871506 545305 23280 4656 50

BURSA 9534283 733927 8931 1786 50

MERSİN 9360399 3514077 132000 22000 60

KİLİS 2887595 320842 49500 11000 45

GAZİANTEP 7966888 454290 67500 15000 45

HATAY 12418660 2121351 135000 27000 50

ANTALYA 3510852 909297 16500 3000 55

TOPLAM 145321360 22526267 711133 143115 497

Kaynak Akhisar Ticaret Borsası 2016

Balıkesirrsquoe ait 2014-2015 sezonu iccedilin zeytin ağaccedil sayısı uumlretilecek zeytinden sofralığa ve

yağlığa ayrılacak miktarlar ile elde edilecek zeytinyağı miktarını goumlsterir veriler oumlnde gelen

ilccedileler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Tablo 4rsquote belirtilmiştir Buna goumlre toplam 10829549

adet meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup 8917 ton zeytinyağı

elde edileceği tahmin edilmiştir Yıllık elde edilen zeytinyağı (ton) accedilısından Hatay Mersin

Aydın Gaziantep İzmir ve Kilisrsquoin ardından Balıkesir 7 sırada yer almaktadır (Akhisar

Ticaret Borsası 2016) Tablo 4rsquote Balıkesirrsquoe ait oumlnde gelen ilccedilelerin zeytin rekolte

tahminleri bulunmaktadır

Tablo 4 Balıkesı r İlı Oumlnde Gelen İlccedileler 20132014 Sezonu Zeytı n Rekolte Tahmı ni

İlccedileler

Ağaccedil Sayısı Ağaccedil Başına

Zeytin Tanesi

(Kg)

Elde

Edilecek

Zeytin

(Ton)

Sofralığa

Ayrılacak Zeytin

(Ton)

Yağlığa

Ayrılacak

Zeytin (Ton) Meyve

Veren

Meyve

Vermeyen

Ayvalık 1791808 118742 10 17918 1792 16126

Goumlmeccedil 1320000 100000 12 15840 1901 13939

Burhaniye 2085167 38333 55 11468 1147 10322

Havran 1101140 12500 4 4405 661 3744

Edremit 2987000 25000 65 19416 3883 15532

Bandırma 269795 8250 10 2698 2563 135

Erdek 958773 41667 85 8150 6927 1222

Kaynak İTB İzmir Ticaret Borsası 2015

Balıkesirrsquoin oumlnde gelen zeytin yetiştirilen ilccedileleri Edremit Ayvalık Goumlmeccedil Burhaniye ve

Erdekrsquotir Meyve veren ağaccedil sayısı elde edilecek zeytin alanında Edremit ilccedilesi oumlnde

gelmekle birlikte yağlığa ayrılacak zeytinde Ayvalık lider durumdadır

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) 2016 raporuna goumlre toplam 10829549 adet

meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil başına ortalama 54 kg

zeytin verimi ile 58621 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 14992 tonunun sofralığa 43629

tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 15 randıman ile 8726 ton zeytinyağı elde

edileceği tahmin edilmiştir (UZZK 2016 13)

2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ

GTİP Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonunun kısaltması olup uumllkemizde Guumlmruumlk Tarife

Cetvelinde 12 haneli koda verilen isimdir Her uumllkenin tarife cetvelinin esasını Duumlnya

Guumlmruumlk Oumlrguumltuumlrsquonuumln (Tuumlrkiyersquode ilgili kurum Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığıdır) duumlzenlediği

Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and

Coding Systems) oluşturmakta ve ticarete konu tuumlm uumlruumlnler belirli bir mantık ve sistematik

ccedilerccedilevesinde sınıflandırılmaktadır

Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

Fasıl Fasıl Accedilıklaması (Uumlruumln Adı)

1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın

fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)

150910 Saf Zeytinyağı

150910100000 Lampant Zeytinyağı

Diğerleri

150910900011 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900012 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900013 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900014 hellipDiğerleri

150990 hellipDiğerleri

150990000014 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000015 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000016 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000018 hellipDiğerleri

Kaynak Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı 2016

Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li

kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt

pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada

aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına

(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre

detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır

Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin

8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır

Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi

uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu

nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li

kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin

uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle

zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre

GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin

oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın

ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir

3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR

Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile

ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde

gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de

potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler

Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak

goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)

veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef

pazarların tespitinde kullanılmıştır

Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum

bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil

vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o

uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan

sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır

31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı

Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar

(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve

duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır

Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar

2011 Yılı

İthalatı

2012 Yılı

İthalatı

2013 Yılı

İthalatı

2014 Yılı

İthalatı

2015 Yılı

İthalatı

Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335

İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315

ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065

İspanya 116012 135637 36274 167968 620338

Fransa 420531 376776 471952 431063 486299

Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886

Almanya 273711 254906 31761 318631 312296

Japonya 185694 210168 274499 275657 297372

Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642

Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975

Kanada 15635 148028 163855 174689 163929

Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718

Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492

İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282

Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516

Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268

Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541

Meksika 509 46846 62559 60137 68661

G Kore 44763 3286 43467 57118 54234

Rusya 8198 86863 100176 109862 51074

Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325

Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101

İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804

Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197

Polonya 36691 31661 37281 37116 33625

Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932

BAE 35661 41276 54631 24275

Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886

İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628

Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175

Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293

Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794

İsrail 20073 12609 12657 2137 18727

Tayland 14921 14988 19799 20451 18382

Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718

Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362

Angola 14048 17185 21575 24007 17318

Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676

Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987

Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037

Romanya 15147 11527 1365 13055 12933

İran 8504 7674 1449 2359 11575

Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515

Kaynak Trademap 2016

Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı

12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır

Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar

ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon

Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin

izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln

sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir

Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları

ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya

zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan

uzaklıkları goumlsterilmektedir

Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)

İthalatccedilılar İthalat (Bin

$)

İthalat

Miktarı

(Ton)

Birim Fiyat

(USDBirim)

Yıllık Artış

2014-2015

()

Duumlnya

İthalatında Payı

()

Tedarikccedili

Uumllkelere Ort

Uzaklık (Km)

Duumlnya 7591337 0 7 100 3878

İtalya 2002315 54951 3644 3 264

1178

ABD 1228065 299 4107 8 162

7982

İspanya 620338 18776 3304 269 82

1826

Fransa 486299 11559 4207 13 64

848

Portekiz 340886 10236 333 11 45

737

Almanya 312296 67458 4629 -2 41

1089

Japonya 297372 57181 5201 8 39

10156

Brezilya 274642 56726 4842 -22 36

6921

Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388

Kanada 163929 36682 4469 -6 22

6971

Ccedilin 157718 33333 4732 12 21

9295

Hollanda 87492 22037 397 11 12

1126

İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11

758

Avustralya 79516 19994 3977 -30 1

16416

Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1

1024

Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045

Meksika 68661 16189 4241 14 09

9151

G Kore 54234 12159 446 -5 07

9684

Rusya 51074 15148 3372 -54 07

3466

Avusturya 48325 10502 4602 0 06

945

Tayvan 41101 8079 5087 -5 05

9945

İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05

1933

Hindistan 35197 836 421 -5 05

7291

Polonya 33625 7886 4264 -9 04

1672

Danimarka 27932 6022 4638 -11 04

143

BAE 24276 4995 486 -12 03

4561

Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03

1318

İrlanda 20628 5777 3571 2 03

1285

Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03

755

Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03

2304

Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02

9292

İsrail 18727 4443 4215 -12 02

2677

Tayland 18382 4288 4287 -10 02

9644

Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208

Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286

Angola 17318 3834 4517 -28 02

5945

Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02

803

Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02

2468

Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02

231

Romanya 12933 3419 3783 -1 02

145

İran 11574 2559 4523 -24 02

314

Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01

2496

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya

162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya

ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye

1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir

oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir

Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır

Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD

Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın

zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi

oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir

32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı

Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)

Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk

zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın

en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar

Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon

Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında

başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak

değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını

yapmaktadır

Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İhracatccedilılar

2011 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2012 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2013 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2014 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2015 Yılı

İhracat

(Bin USD)

Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947

İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101

İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797

Tunus 286069 375219 504593 276958 948587

Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203

Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527

Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441

Fas 79977 30684 21956 39847 75733

Şili 24295 36187 46928 41693 60282

Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003

Fransa 40373 39044 44175 51157 56399

ABD 24919 3017 38759 37986 39214

Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761

Almanya 28635 22705 24063 24201 23645

Suriye 43733 37972 45769 3519 2026

Filistin 1645 2304 8842 24715 17287

Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207

Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454

Hollanda 8023 67 929 12318 12565

Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588

Avusturya 6571 5983 8699 852 925

Kaynak Trademap 2016

Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı

ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış

duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları

yer almaktadır

Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar

İhracatccedilılar

İhracat

(2015 Bin

USD)

İhraccedil

Edilen

Miktar-

2015

Birim Fiyat

(USDBirim)

2014-2015rsquote

Yıllık Artış

()

Duumlnya

İhracatında

Payı ()

İthalatccedilı

Uumllkelere Ort

Uzaklık (km)

Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797

İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581

İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268

Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736

Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035

Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537

Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876

Fas 75733 23669 32 90 1 3235

Şili 60282 14548 4144 45 08 7882

Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732

Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177

ABD 39214 10995 3567 3 05 2651

Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335

Almanya 23645 468 5052 -2 03 891

Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133

Filistin 17288 0 28 02 3633

Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403

Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667

Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119

Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893

Avusturya 925 0 9 01 550

Kaynak Trademap 2016

Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir

Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk

rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr

2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243

Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla

oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer

alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4

azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur

İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının

ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen

hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir

Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa

Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek

fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve

markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya

Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı

ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise

durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer

faktoumlrler de etkili olabilir

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya

(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz

(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı

uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak

değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile

İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından

aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır

4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ

Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat

yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı

ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde

kolaylık sağlayacaktır

Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat

değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler

sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla

Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının

60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin

Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği

oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013

yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı

ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara

gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında

zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır

Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki

uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak

BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar 2011rsquode

İhracat

2012rsquode

İhracat

2013rsquote

İhracat

2014rsquote

İhracat

2015rsquote

İhracat

Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003

SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258

ABD 4955 15474 8747 13692 8015

Japonya 7767 7305 15878 10851 6853

Irak 3217 3641 5741 6443 4999

İran 3055 26 10251 505 4903

BAE 2899 2247 3136 3103 2819

Almanya 2408 1503 2364 2257 2601

Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485

Suriye 0 59 1312 3484 1957

Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457

Norveccedil 778 778 906 11 1018

Kanada 616 2082 6075 1161 839

Kuveyt 644 579 1648 1603 830

Malezya 213 550 1034 1624 829

İtalya 178 4088 39402 694 823

Mısır 128 82 526 320 666

Avustralya 647 1123 1538 1296 624

Hindistan 638 661 700 757 614

Azerbaycan 826 1184 1272 965 613

Singapur 819 548 705 574 482

Ukrayna 643 755 1066 976 442

Yemen 90 327 2504 3345 374

Endonezya 137 143 113 262 356

Cibuti 47 144 163 217 342

Tayvan 58 18 186 329 339

Somali 0 38 70 446 338

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer

almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden

fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil

edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)

İthalatccedilı

Uumllkeler

İhracat

Tutarı

(Bin $)

İhracattaki

Payı ()

İhracat

Miktarı

Birim Değer

(USDBr)

2014-2015

İhracat Artışı

()

Duumlnya

İthalatında

Sıralaması

Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32

Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16

ABD 8015 134 1782 4498 -41 2

Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7

Irak 4999 83 1162 4302 -22 62

İran 4903 82 1152 4256 -3 43

BAE 2819 47 516 5463 -9 26

Almanya 2601 43 545 4772 15 6

Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11

Suriye 1957 33 477 4103 -44 95

GKore 1457 24 324 4497 117 18

Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30

Kanada 839 14 182 4610 -28 10

Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39

Malezya 829 14 155 5348 -49 51

İtalya 823 14 253 3253 19 1

Mısır 666 11 157 4242 108 76

Avustralya 624 1 153 4078 -52 14

Hindistan 614 1 110 5582 -19 23

Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87

Singapur 482 08 96 5021 -16 42

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye

114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56

USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015

sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur

Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya

49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur

Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer

almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından

fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 11: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Balıkesirrsquoin oumlnde gelen zeytin yetiştirilen ilccedileleri Edremit Ayvalık Goumlmeccedil Burhaniye ve

Erdekrsquotir Meyve veren ağaccedil sayısı elde edilecek zeytin alanında Edremit ilccedilesi oumlnde

gelmekle birlikte yağlığa ayrılacak zeytinde Ayvalık lider durumdadır

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) 2016 raporuna goumlre toplam 10829549 adet

meyve veren 569462 adet meyve vermeyen ağaccedil mevcut olup ağaccedil başına ortalama 54 kg

zeytin verimi ile 58621 ton zeytin tanesi alınacağı bunun 14992 tonunun sofralığa 43629

tonunun yağlığa ayrılacağı bundan da ortalama 15 randıman ile 8726 ton zeytinyağı elde

edileceği tahmin edilmiştir (UZZK 2016 13)

2 UumlRUumlNUumlN GTİP NUMARASI ve ULUSLARARASI KABUL GOumlREN İSMİ

GTİP Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonunun kısaltması olup uumllkemizde Guumlmruumlk Tarife

Cetvelinde 12 haneli koda verilen isimdir Her uumllkenin tarife cetvelinin esasını Duumlnya

Guumlmruumlk Oumlrguumltuumlrsquonuumln (Tuumlrkiyersquode ilgili kurum Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığıdır) duumlzenlediği

Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and

Coding Systems) oluşturmakta ve ticarete konu tuumlm uumlruumlnler belirli bir mantık ve sistematik

ccedilerccedilevesinde sınıflandırılmaktadır

Tablo 5 Zeytinyağı Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

Fasıl Fasıl Accedilıklaması (Uumlruumln Adı)

1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (rafine edilmiş olsun olmasın

fakat kimyasal olarak değiştirilmemiş)

150910 Saf Zeytinyağı

150910100000 Lampant Zeytinyağı

Diğerleri

150910900011 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900012 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900013 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150910900014 hellipDiğerleri

150990 hellipDiğerleri

150990000014 Net ağırlığı 1 kga kadar olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000015 Net ağırlığı 1-2 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000016 Net ağırlığı 2-5 kg arası olan hazır ambalajlarda olanlar

150990000018 hellipDiğerleri

Kaynak Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı 2016

Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li

kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt

pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada

aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına

(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre

detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır

Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin

8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır

Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi

uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu

nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li

kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin

uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle

zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre

GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin

oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın

ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir

3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR

Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile

ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde

gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de

potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler

Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak

goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)

veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef

pazarların tespitinde kullanılmıştır

Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum

bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil

vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o

uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan

sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır

31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı

Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar

(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve

duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır

Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar

2011 Yılı

İthalatı

2012 Yılı

İthalatı

2013 Yılı

İthalatı

2014 Yılı

İthalatı

2015 Yılı

İthalatı

Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335

İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315

ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065

İspanya 116012 135637 36274 167968 620338

Fransa 420531 376776 471952 431063 486299

Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886

Almanya 273711 254906 31761 318631 312296

Japonya 185694 210168 274499 275657 297372

Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642

Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975

Kanada 15635 148028 163855 174689 163929

Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718

Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492

İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282

Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516

Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268

Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541

Meksika 509 46846 62559 60137 68661

G Kore 44763 3286 43467 57118 54234

Rusya 8198 86863 100176 109862 51074

Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325

Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101

İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804

Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197

Polonya 36691 31661 37281 37116 33625

Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932

BAE 35661 41276 54631 24275

Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886

İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628

Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175

Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293

Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794

İsrail 20073 12609 12657 2137 18727

Tayland 14921 14988 19799 20451 18382

Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718

Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362

Angola 14048 17185 21575 24007 17318

Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676

Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987

Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037

Romanya 15147 11527 1365 13055 12933

İran 8504 7674 1449 2359 11575

Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515

Kaynak Trademap 2016

Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı

12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır

Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar

ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon

Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin

izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln

sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir

Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları

ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya

zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan

uzaklıkları goumlsterilmektedir

Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)

İthalatccedilılar İthalat (Bin

$)

İthalat

Miktarı

(Ton)

Birim Fiyat

(USDBirim)

Yıllık Artış

2014-2015

()

Duumlnya

İthalatında Payı

()

Tedarikccedili

Uumllkelere Ort

Uzaklık (Km)

Duumlnya 7591337 0 7 100 3878

İtalya 2002315 54951 3644 3 264

1178

ABD 1228065 299 4107 8 162

7982

İspanya 620338 18776 3304 269 82

1826

Fransa 486299 11559 4207 13 64

848

Portekiz 340886 10236 333 11 45

737

Almanya 312296 67458 4629 -2 41

1089

Japonya 297372 57181 5201 8 39

10156

Brezilya 274642 56726 4842 -22 36

6921

Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388

Kanada 163929 36682 4469 -6 22

6971

Ccedilin 157718 33333 4732 12 21

9295

Hollanda 87492 22037 397 11 12

1126

İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11

758

Avustralya 79516 19994 3977 -30 1

16416

Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1

1024

Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045

Meksika 68661 16189 4241 14 09

9151

G Kore 54234 12159 446 -5 07

9684

Rusya 51074 15148 3372 -54 07

3466

Avusturya 48325 10502 4602 0 06

945

Tayvan 41101 8079 5087 -5 05

9945

İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05

1933

Hindistan 35197 836 421 -5 05

7291

Polonya 33625 7886 4264 -9 04

1672

Danimarka 27932 6022 4638 -11 04

143

BAE 24276 4995 486 -12 03

4561

Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03

1318

İrlanda 20628 5777 3571 2 03

1285

Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03

755

Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03

2304

Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02

9292

İsrail 18727 4443 4215 -12 02

2677

Tayland 18382 4288 4287 -10 02

9644

Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208

Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286

Angola 17318 3834 4517 -28 02

5945

Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02

803

Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02

2468

Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02

231

Romanya 12933 3419 3783 -1 02

145

İran 11574 2559 4523 -24 02

314

Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01

2496

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya

162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya

ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye

1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir

oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir

Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır

Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD

Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın

zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi

oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir

32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı

Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)

Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk

zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın

en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar

Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon

Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında

başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak

değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını

yapmaktadır

Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İhracatccedilılar

2011 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2012 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2013 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2014 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2015 Yılı

İhracat

(Bin USD)

Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947

İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101

İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797

Tunus 286069 375219 504593 276958 948587

Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203

Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527

Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441

Fas 79977 30684 21956 39847 75733

Şili 24295 36187 46928 41693 60282

Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003

Fransa 40373 39044 44175 51157 56399

ABD 24919 3017 38759 37986 39214

Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761

Almanya 28635 22705 24063 24201 23645

Suriye 43733 37972 45769 3519 2026

Filistin 1645 2304 8842 24715 17287

Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207

Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454

Hollanda 8023 67 929 12318 12565

Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588

Avusturya 6571 5983 8699 852 925

Kaynak Trademap 2016

Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı

ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış

duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları

yer almaktadır

Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar

İhracatccedilılar

İhracat

(2015 Bin

USD)

İhraccedil

Edilen

Miktar-

2015

Birim Fiyat

(USDBirim)

2014-2015rsquote

Yıllık Artış

()

Duumlnya

İhracatında

Payı ()

İthalatccedilı

Uumllkelere Ort

Uzaklık (km)

Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797

İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581

İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268

Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736

Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035

Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537

Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876

Fas 75733 23669 32 90 1 3235

Şili 60282 14548 4144 45 08 7882

Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732

Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177

ABD 39214 10995 3567 3 05 2651

Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335

Almanya 23645 468 5052 -2 03 891

Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133

Filistin 17288 0 28 02 3633

Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403

Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667

Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119

Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893

Avusturya 925 0 9 01 550

Kaynak Trademap 2016

Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir

Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk

rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr

2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243

Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla

oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer

alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4

azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur

İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının

ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen

hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir

Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa

Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek

fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve

markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya

Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı

ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise

durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer

faktoumlrler de etkili olabilir

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya

(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz

(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı

uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak

değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile

İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından

aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır

4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ

Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat

yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı

ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde

kolaylık sağlayacaktır

Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat

değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler

sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla

Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının

60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin

Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği

oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013

yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı

ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara

gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında

zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır

Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki

uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak

BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar 2011rsquode

İhracat

2012rsquode

İhracat

2013rsquote

İhracat

2014rsquote

İhracat

2015rsquote

İhracat

Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003

SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258

ABD 4955 15474 8747 13692 8015

Japonya 7767 7305 15878 10851 6853

Irak 3217 3641 5741 6443 4999

İran 3055 26 10251 505 4903

BAE 2899 2247 3136 3103 2819

Almanya 2408 1503 2364 2257 2601

Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485

Suriye 0 59 1312 3484 1957

Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457

Norveccedil 778 778 906 11 1018

Kanada 616 2082 6075 1161 839

Kuveyt 644 579 1648 1603 830

Malezya 213 550 1034 1624 829

İtalya 178 4088 39402 694 823

Mısır 128 82 526 320 666

Avustralya 647 1123 1538 1296 624

Hindistan 638 661 700 757 614

Azerbaycan 826 1184 1272 965 613

Singapur 819 548 705 574 482

Ukrayna 643 755 1066 976 442

Yemen 90 327 2504 3345 374

Endonezya 137 143 113 262 356

Cibuti 47 144 163 217 342

Tayvan 58 18 186 329 339

Somali 0 38 70 446 338

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer

almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden

fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil

edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)

İthalatccedilı

Uumllkeler

İhracat

Tutarı

(Bin $)

İhracattaki

Payı ()

İhracat

Miktarı

Birim Değer

(USDBr)

2014-2015

İhracat Artışı

()

Duumlnya

İthalatında

Sıralaması

Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32

Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16

ABD 8015 134 1782 4498 -41 2

Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7

Irak 4999 83 1162 4302 -22 62

İran 4903 82 1152 4256 -3 43

BAE 2819 47 516 5463 -9 26

Almanya 2601 43 545 4772 15 6

Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11

Suriye 1957 33 477 4103 -44 95

GKore 1457 24 324 4497 117 18

Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30

Kanada 839 14 182 4610 -28 10

Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39

Malezya 829 14 155 5348 -49 51

İtalya 823 14 253 3253 19 1

Mısır 666 11 157 4242 108 76

Avustralya 624 1 153 4078 -52 14

Hindistan 614 1 110 5582 -19 23

Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87

Singapur 482 08 96 5021 -16 42

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye

114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56

USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015

sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur

Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya

49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur

Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer

almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından

fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 12: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Armonize Sistem (Tarife Cetveli) 21 boumlluumlm ve 96 fasıldan oluşmaktadır Fasıllar 2li

kodlara her bir fasıl 4luuml kod olan pozisyonlara ve her bir pozisyon ise 6lı kod olan alt

pozisyonlara ayrılmıştır Her uumllkenin tarife cetvelindeki 2li 4luuml ve 6lı kodları tuumlm duumlnyada

aynıdır Armonize Sistemde 6lı koddan sonraki boumlluumlmleri uumllkeler kendi ihtiyaccedillarına

(detaylı istatistik almak ve guumlmruumlk vergilerini daha detay uumlruumln bazında uygulamak iccedilin) goumlre

detaylandırabilmektedir Tuumlrkiyede uumlruumlnler en detay bazda 12li kodla sınıflandırılmaktadır

Tuumlrkiye Avrupa Birliği ile Ortak Guumlmruumlk Birliğine sahip olmasından dolayı Tuumlrkiyenin

8li bazdaki kodları ve uumlruumln grupları Avrupa Birliği uumllkeleri ile aynıdır

Tuumlrk Guumlmruumlk Tarife cetvelinde 10lu baz olan Milli alt accedilılım kodu farklı vergi

uygulamaları iccedilin accedilılan pozisyonlar olmakla birlikte pratikte kullanılmamaktadır Bu

nedenle uumllkemizde guumlmruumlk vergileri 12li bazda belirlenmektedir Tarife cetvelinde 12li

kod olan GTİP uumllkemizde uumlruumlnlerin en detay bazda sınıflandırıldığı guumlmruumlk vergilerinin

uygulandığı ve istatistiksel amaccedillarla kullanılan koddur (wwwmevzuatnet) Bu nedenle

zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmelerin oumlncelikle ihraccedil edecekleri uumlruumln ccedileşidine goumlre

GTİPrsquolerini doğru bir şekilde belirlemeleri gerekmektedir Dahası ihracat iadesine ilişkin

oranlar Tablo 5rsquoteki GTİPrsquolarına goumlre farklılık goumlstermektedir Bu konuya araştırmanın

ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı olarak yer verilmiştir

3 DUumlNYA İTHALATI İHRACATI ve BİRİM FİYATLAR

Araştırmanın bu boumlluumlmuumlnde zeytinyağı ile ilgili duumlnya ithalat ve ihracat rakamları ile

ithalatccedilı uumllkelerin zeytinyağı iccedilin birim alış fiyatlarına yer verilmektedir Duumlnyada oumlnde

gelen zeytinyağı ihracatccedilıları olası rakipler olarak kabul edilirken ithalatccedilı uumllkeler de

potansiyel pazarlar olarak değerlendirilmiştir Araştırmada kullanılan temel istatistikicirc veriler

Ekonomi Bakanlığırsquonın pazar araştırmalarında ihracatccedilı firmalara yararlı bir kaynak olarak

goumlsterilen Uluslararası Ticaret Merkezi (International Trade Center ITC -TRADE MAP)

veri tabanından alınmış ve biccedilimlendirilip yorumlanarak rakip uumllke ve potansiyel hedef

pazarların tespitinde kullanılmıştır

Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum

bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil

vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o

uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan

sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır

31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı

Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar

(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve

duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır

Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar

2011 Yılı

İthalatı

2012 Yılı

İthalatı

2013 Yılı

İthalatı

2014 Yılı

İthalatı

2015 Yılı

İthalatı

Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335

İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315

ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065

İspanya 116012 135637 36274 167968 620338

Fransa 420531 376776 471952 431063 486299

Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886

Almanya 273711 254906 31761 318631 312296

Japonya 185694 210168 274499 275657 297372

Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642

Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975

Kanada 15635 148028 163855 174689 163929

Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718

Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492

İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282

Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516

Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268

Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541

Meksika 509 46846 62559 60137 68661

G Kore 44763 3286 43467 57118 54234

Rusya 8198 86863 100176 109862 51074

Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325

Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101

İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804

Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197

Polonya 36691 31661 37281 37116 33625

Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932

BAE 35661 41276 54631 24275

Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886

İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628

Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175

Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293

Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794

İsrail 20073 12609 12657 2137 18727

Tayland 14921 14988 19799 20451 18382

Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718

Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362

Angola 14048 17185 21575 24007 17318

Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676

Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987

Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037

Romanya 15147 11527 1365 13055 12933

İran 8504 7674 1449 2359 11575

Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515

Kaynak Trademap 2016

Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı

12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır

Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar

ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon

Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin

izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln

sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir

Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları

ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya

zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan

uzaklıkları goumlsterilmektedir

Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)

İthalatccedilılar İthalat (Bin

$)

İthalat

Miktarı

(Ton)

Birim Fiyat

(USDBirim)

Yıllık Artış

2014-2015

()

Duumlnya

İthalatında Payı

()

Tedarikccedili

Uumllkelere Ort

Uzaklık (Km)

Duumlnya 7591337 0 7 100 3878

İtalya 2002315 54951 3644 3 264

1178

ABD 1228065 299 4107 8 162

7982

İspanya 620338 18776 3304 269 82

1826

Fransa 486299 11559 4207 13 64

848

Portekiz 340886 10236 333 11 45

737

Almanya 312296 67458 4629 -2 41

1089

Japonya 297372 57181 5201 8 39

10156

Brezilya 274642 56726 4842 -22 36

6921

Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388

Kanada 163929 36682 4469 -6 22

6971

Ccedilin 157718 33333 4732 12 21

9295

Hollanda 87492 22037 397 11 12

1126

İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11

758

Avustralya 79516 19994 3977 -30 1

16416

Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1

1024

Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045

Meksika 68661 16189 4241 14 09

9151

G Kore 54234 12159 446 -5 07

9684

Rusya 51074 15148 3372 -54 07

3466

Avusturya 48325 10502 4602 0 06

945

Tayvan 41101 8079 5087 -5 05

9945

İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05

1933

Hindistan 35197 836 421 -5 05

7291

Polonya 33625 7886 4264 -9 04

1672

Danimarka 27932 6022 4638 -11 04

143

BAE 24276 4995 486 -12 03

4561

Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03

1318

İrlanda 20628 5777 3571 2 03

1285

Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03

755

Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03

2304

Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02

9292

İsrail 18727 4443 4215 -12 02

2677

Tayland 18382 4288 4287 -10 02

9644

Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208

Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286

Angola 17318 3834 4517 -28 02

5945

Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02

803

Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02

2468

Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02

231

Romanya 12933 3419 3783 -1 02

145

İran 11574 2559 4523 -24 02

314

Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01

2496

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya

162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya

ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye

1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir

oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir

Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır

Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD

Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın

zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi

oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir

32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı

Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)

Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk

zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın

en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar

Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon

Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında

başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak

değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını

yapmaktadır

Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İhracatccedilılar

2011 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2012 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2013 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2014 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2015 Yılı

İhracat

(Bin USD)

Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947

İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101

İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797

Tunus 286069 375219 504593 276958 948587

Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203

Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527

Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441

Fas 79977 30684 21956 39847 75733

Şili 24295 36187 46928 41693 60282

Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003

Fransa 40373 39044 44175 51157 56399

ABD 24919 3017 38759 37986 39214

Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761

Almanya 28635 22705 24063 24201 23645

Suriye 43733 37972 45769 3519 2026

Filistin 1645 2304 8842 24715 17287

Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207

Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454

Hollanda 8023 67 929 12318 12565

Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588

Avusturya 6571 5983 8699 852 925

Kaynak Trademap 2016

Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı

ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış

duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları

yer almaktadır

Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar

İhracatccedilılar

İhracat

(2015 Bin

USD)

İhraccedil

Edilen

Miktar-

2015

Birim Fiyat

(USDBirim)

2014-2015rsquote

Yıllık Artış

()

Duumlnya

İhracatında

Payı ()

İthalatccedilı

Uumllkelere Ort

Uzaklık (km)

Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797

İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581

İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268

Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736

Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035

Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537

Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876

Fas 75733 23669 32 90 1 3235

Şili 60282 14548 4144 45 08 7882

Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732

Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177

ABD 39214 10995 3567 3 05 2651

Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335

Almanya 23645 468 5052 -2 03 891

Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133

Filistin 17288 0 28 02 3633

Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403

Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667

Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119

Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893

Avusturya 925 0 9 01 550

Kaynak Trademap 2016

Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir

Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk

rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr

2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243

Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla

oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer

alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4

azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur

İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının

ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen

hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir

Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa

Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek

fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve

markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya

Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı

ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise

durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer

faktoumlrler de etkili olabilir

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya

(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz

(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı

uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak

değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile

İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından

aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır

4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ

Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat

yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı

ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde

kolaylık sağlayacaktır

Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat

değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler

sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla

Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının

60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin

Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği

oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013

yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı

ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara

gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında

zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır

Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki

uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak

BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar 2011rsquode

İhracat

2012rsquode

İhracat

2013rsquote

İhracat

2014rsquote

İhracat

2015rsquote

İhracat

Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003

SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258

ABD 4955 15474 8747 13692 8015

Japonya 7767 7305 15878 10851 6853

Irak 3217 3641 5741 6443 4999

İran 3055 26 10251 505 4903

BAE 2899 2247 3136 3103 2819

Almanya 2408 1503 2364 2257 2601

Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485

Suriye 0 59 1312 3484 1957

Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457

Norveccedil 778 778 906 11 1018

Kanada 616 2082 6075 1161 839

Kuveyt 644 579 1648 1603 830

Malezya 213 550 1034 1624 829

İtalya 178 4088 39402 694 823

Mısır 128 82 526 320 666

Avustralya 647 1123 1538 1296 624

Hindistan 638 661 700 757 614

Azerbaycan 826 1184 1272 965 613

Singapur 819 548 705 574 482

Ukrayna 643 755 1066 976 442

Yemen 90 327 2504 3345 374

Endonezya 137 143 113 262 356

Cibuti 47 144 163 217 342

Tayvan 58 18 186 329 339

Somali 0 38 70 446 338

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer

almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden

fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil

edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)

İthalatccedilı

Uumllkeler

İhracat

Tutarı

(Bin $)

İhracattaki

Payı ()

İhracat

Miktarı

Birim Değer

(USDBr)

2014-2015

İhracat Artışı

()

Duumlnya

İthalatında

Sıralaması

Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32

Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16

ABD 8015 134 1782 4498 -41 2

Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7

Irak 4999 83 1162 4302 -22 62

İran 4903 82 1152 4256 -3 43

BAE 2819 47 516 5463 -9 26

Almanya 2601 43 545 4772 15 6

Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11

Suriye 1957 33 477 4103 -44 95

GKore 1457 24 324 4497 117 18

Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30

Kanada 839 14 182 4610 -28 10

Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39

Malezya 829 14 155 5348 -49 51

İtalya 823 14 253 3253 19 1

Mısır 666 11 157 4242 108 76

Avustralya 624 1 153 4078 -52 14

Hindistan 614 1 110 5582 -19 23

Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87

Singapur 482 08 96 5021 -16 42

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye

114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56

USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015

sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur

Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya

49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur

Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer

almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından

fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 13: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Boumlluumlmde yer alan tablolardaki verilerin bazıları turuncu renkte goumlsterilmektedir Bu durum

bazı uumllkelerin ilgili ticaret verilerini Birleşmiş Milletlere geccedil vermelerinden veya hiccedil

vermemelerinden ileri gelmektedir Hiccedil veri vermeyen uumllkelerin dış ticaret verileri o

uumllkelere mal veren veya alan uumllkelerin veri toplamlarından elde edilmektedir Boumlylece aşılan

sorun ldquomirror datardquo (yansıma veri) olarak kavramsallaştırılmaktadır

31 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı

Zeytinyağında duumlnya ithalat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık 76 milyar

(7591335 bin) Dolar (ABD Doları) civarındadır Tablo 6rsquoda duumlnya zeytinyağı ithalatı ve

duumlnyanın en buumlyuumlk zeytinyağı ithalatccedilısı olan 42 uumllke yer almaktadır

Tablo 6 Duumlnya Zeytinyağı İthalatı ve Başlıca İthalatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar

2011 Yılı

İthalatı

2012 Yılı

İthalatı

2013 Yılı

İthalatı

2014 Yılı

İthalatı

2015 Yılı

İthalatı

Duumlnya 5965141 5737037 7020319 7152779 7591335

İtalya 1625188 1429933 1577222 1948634 2002315

ABD 959996 975754 1125710 1134086 1228065

İspanya 116012 135637 36274 167968 620338

Fransa 420531 376776 471952 431063 486299

Portekiz 228971 254873 377301 306405 340886

Almanya 273711 254906 31761 318631 312296

Japonya 185694 210168 274499 275657 297372

Brezilya 286323 311717 37723 353494 274642

Birleşik Krallık 254893 197677 240396 23551 26975

Kanada 15635 148028 163855 174689 163929

Ccedilin 140095 158155 180042 140444 157718

Hollanda 69164 68168 8315 78852 87492

İsviccedilre 81143 76495 85354 8525 83282

Avustralya 118301 116762 11136 113961 79516

Belccedilika 80212 69159 99143 82688 76268

Suudi Arabistan 53905 61 63667 72798 75541

Meksika 509 46846 62559 60137 68661

G Kore 44763 3286 43467 57118 54234

Rusya 8198 86863 100176 109862 51074

Avusturya 44508 42527 45493 48212 48325

Tayvan 21802 21941 30886 43453 41101

İsveccedil 33576 30178 38092 40953 38804

Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197

Polonya 36691 31661 37281 37116 33625

Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932

BAE 35661 41276 54631 24275

Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886

İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628

Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175

Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293

Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794

İsrail 20073 12609 12657 2137 18727

Tayland 14921 14988 19799 20451 18382

Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718

Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362

Angola 14048 17185 21575 24007 17318

Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676

Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987

Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037

Romanya 15147 11527 1365 13055 12933

İran 8504 7674 1449 2359 11575

Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515

Kaynak Trademap 2016

Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı

12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır

Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar

ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon

Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin

izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln

sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir

Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları

ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya

zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan

uzaklıkları goumlsterilmektedir

Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)

İthalatccedilılar İthalat (Bin

$)

İthalat

Miktarı

(Ton)

Birim Fiyat

(USDBirim)

Yıllık Artış

2014-2015

()

Duumlnya

İthalatında Payı

()

Tedarikccedili

Uumllkelere Ort

Uzaklık (Km)

Duumlnya 7591337 0 7 100 3878

İtalya 2002315 54951 3644 3 264

1178

ABD 1228065 299 4107 8 162

7982

İspanya 620338 18776 3304 269 82

1826

Fransa 486299 11559 4207 13 64

848

Portekiz 340886 10236 333 11 45

737

Almanya 312296 67458 4629 -2 41

1089

Japonya 297372 57181 5201 8 39

10156

Brezilya 274642 56726 4842 -22 36

6921

Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388

Kanada 163929 36682 4469 -6 22

6971

Ccedilin 157718 33333 4732 12 21

9295

Hollanda 87492 22037 397 11 12

1126

İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11

758

Avustralya 79516 19994 3977 -30 1

16416

Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1

1024

Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045

Meksika 68661 16189 4241 14 09

9151

G Kore 54234 12159 446 -5 07

9684

Rusya 51074 15148 3372 -54 07

3466

Avusturya 48325 10502 4602 0 06

945

Tayvan 41101 8079 5087 -5 05

9945

İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05

1933

Hindistan 35197 836 421 -5 05

7291

Polonya 33625 7886 4264 -9 04

1672

Danimarka 27932 6022 4638 -11 04

143

BAE 24276 4995 486 -12 03

4561

Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03

1318

İrlanda 20628 5777 3571 2 03

1285

Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03

755

Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03

2304

Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02

9292

İsrail 18727 4443 4215 -12 02

2677

Tayland 18382 4288 4287 -10 02

9644

Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208

Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286

Angola 17318 3834 4517 -28 02

5945

Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02

803

Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02

2468

Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02

231

Romanya 12933 3419 3783 -1 02

145

İran 11574 2559 4523 -24 02

314

Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01

2496

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya

162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya

ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye

1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir

oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir

Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır

Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD

Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın

zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi

oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir

32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı

Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)

Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk

zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın

en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar

Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon

Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında

başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak

değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını

yapmaktadır

Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İhracatccedilılar

2011 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2012 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2013 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2014 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2015 Yılı

İhracat

(Bin USD)

Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947

İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101

İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797

Tunus 286069 375219 504593 276958 948587

Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203

Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527

Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441

Fas 79977 30684 21956 39847 75733

Şili 24295 36187 46928 41693 60282

Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003

Fransa 40373 39044 44175 51157 56399

ABD 24919 3017 38759 37986 39214

Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761

Almanya 28635 22705 24063 24201 23645

Suriye 43733 37972 45769 3519 2026

Filistin 1645 2304 8842 24715 17287

Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207

Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454

Hollanda 8023 67 929 12318 12565

Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588

Avusturya 6571 5983 8699 852 925

Kaynak Trademap 2016

Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı

ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış

duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları

yer almaktadır

Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar

İhracatccedilılar

İhracat

(2015 Bin

USD)

İhraccedil

Edilen

Miktar-

2015

Birim Fiyat

(USDBirim)

2014-2015rsquote

Yıllık Artış

()

Duumlnya

İhracatında

Payı ()

İthalatccedilı

Uumllkelere Ort

Uzaklık (km)

Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797

İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581

İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268

Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736

Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035

Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537

Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876

Fas 75733 23669 32 90 1 3235

Şili 60282 14548 4144 45 08 7882

Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732

Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177

ABD 39214 10995 3567 3 05 2651

Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335

Almanya 23645 468 5052 -2 03 891

Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133

Filistin 17288 0 28 02 3633

Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403

Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667

Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119

Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893

Avusturya 925 0 9 01 550

Kaynak Trademap 2016

Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir

Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk

rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr

2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243

Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla

oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer

alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4

azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur

İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının

ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen

hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir

Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa

Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek

fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve

markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya

Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı

ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise

durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer

faktoumlrler de etkili olabilir

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya

(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz

(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı

uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak

değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile

İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından

aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır

4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ

Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat

yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı

ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde

kolaylık sağlayacaktır

Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat

değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler

sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla

Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının

60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin

Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği

oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013

yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı

ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara

gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında

zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır

Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki

uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak

BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar 2011rsquode

İhracat

2012rsquode

İhracat

2013rsquote

İhracat

2014rsquote

İhracat

2015rsquote

İhracat

Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003

SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258

ABD 4955 15474 8747 13692 8015

Japonya 7767 7305 15878 10851 6853

Irak 3217 3641 5741 6443 4999

İran 3055 26 10251 505 4903

BAE 2899 2247 3136 3103 2819

Almanya 2408 1503 2364 2257 2601

Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485

Suriye 0 59 1312 3484 1957

Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457

Norveccedil 778 778 906 11 1018

Kanada 616 2082 6075 1161 839

Kuveyt 644 579 1648 1603 830

Malezya 213 550 1034 1624 829

İtalya 178 4088 39402 694 823

Mısır 128 82 526 320 666

Avustralya 647 1123 1538 1296 624

Hindistan 638 661 700 757 614

Azerbaycan 826 1184 1272 965 613

Singapur 819 548 705 574 482

Ukrayna 643 755 1066 976 442

Yemen 90 327 2504 3345 374

Endonezya 137 143 113 262 356

Cibuti 47 144 163 217 342

Tayvan 58 18 186 329 339

Somali 0 38 70 446 338

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer

almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden

fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil

edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)

İthalatccedilı

Uumllkeler

İhracat

Tutarı

(Bin $)

İhracattaki

Payı ()

İhracat

Miktarı

Birim Değer

(USDBr)

2014-2015

İhracat Artışı

()

Duumlnya

İthalatında

Sıralaması

Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32

Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16

ABD 8015 134 1782 4498 -41 2

Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7

Irak 4999 83 1162 4302 -22 62

İran 4903 82 1152 4256 -3 43

BAE 2819 47 516 5463 -9 26

Almanya 2601 43 545 4772 15 6

Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11

Suriye 1957 33 477 4103 -44 95

GKore 1457 24 324 4497 117 18

Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30

Kanada 839 14 182 4610 -28 10

Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39

Malezya 829 14 155 5348 -49 51

İtalya 823 14 253 3253 19 1

Mısır 666 11 157 4242 108 76

Avustralya 624 1 153 4078 -52 14

Hindistan 614 1 110 5582 -19 23

Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87

Singapur 482 08 96 5021 -16 42

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye

114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56

USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015

sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur

Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya

49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur

Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer

almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından

fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 14: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Hindistan 21461 28231 39547 37221 35197

Polonya 36691 31661 37281 37116 33625

Danimarka 25854 22404 29064 31457 27932

BAE 35661 41276 54631 24275

Ccedilekya 20071 16444 22946 22237 20886

İrlanda 19196 20808 21494 20172 20628

Kolombiya 1238 15539 18033 20771 20175

Norveccedil 16332 16479 20505 1944 19293

Hong Kong 12064 14978 17986 19987 18794

İsrail 20073 12609 12657 2137 18727

Tayland 14921 14988 19799 20451 18382

Guumlney Afrika 2387 1967 16514 18346 17718

Yeni Zelanda 18862 15571 19202 20998 17362

Angola 14048 17185 21575 24007 17318

Hırvatistan 7063 786 9684 12223 14676

Finlandiya 12083 13356 15306 16272 13987

Kuveyt 14922 15277 14909 15214 13037

Romanya 15147 11527 1365 13055 12933

İran 8504 7674 1449 2359 11575

Tuumlrkiye 121 150 413 515 9515

Kaynak Trademap 2016

Duumlnyanın en oumlnde gelen ithalatccedilı uumllkesi 2 milyar Dolar ile İtalya iken ikinci buumlyuumlk ithalatccedilı

12 milyar Dolar ile ABD uumlccediluumlncuuml buumlyuumlk ithalatccedilı uumllke ise 620 milyon Dolar ile İspanyarsquodır

Bu uumllkeleri 486 milyon Dolar ile Fransa 340 milyon Dolar ile Portekiz 312 milyon Dolar

ile Almanya 297 milyon Dolar ile Japonya 274 milyon Dolar ile Brezilya 269 milyon

Dolar ile Birleşik Krallık 163 milyon Dolar ile Kanada ve 157 milyon Dolar ile Ccedilin

izlemektedir Japonya ve Ccedilin gibi farklı kuumlltuumlrlere sahip Uzakdoğu uumllkelerinin ithalatta oumln

sıralarda yer alması dikkat ccedilekmektedir

Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları

ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya

zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan

uzaklıkları goumlsterilmektedir

Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)

İthalatccedilılar İthalat (Bin

$)

İthalat

Miktarı

(Ton)

Birim Fiyat

(USDBirim)

Yıllık Artış

2014-2015

()

Duumlnya

İthalatında Payı

()

Tedarikccedili

Uumllkelere Ort

Uzaklık (Km)

Duumlnya 7591337 0 7 100 3878

İtalya 2002315 54951 3644 3 264

1178

ABD 1228065 299 4107 8 162

7982

İspanya 620338 18776 3304 269 82

1826

Fransa 486299 11559 4207 13 64

848

Portekiz 340886 10236 333 11 45

737

Almanya 312296 67458 4629 -2 41

1089

Japonya 297372 57181 5201 8 39

10156

Brezilya 274642 56726 4842 -22 36

6921

Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388

Kanada 163929 36682 4469 -6 22

6971

Ccedilin 157718 33333 4732 12 21

9295

Hollanda 87492 22037 397 11 12

1126

İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11

758

Avustralya 79516 19994 3977 -30 1

16416

Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1

1024

Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045

Meksika 68661 16189 4241 14 09

9151

G Kore 54234 12159 446 -5 07

9684

Rusya 51074 15148 3372 -54 07

3466

Avusturya 48325 10502 4602 0 06

945

Tayvan 41101 8079 5087 -5 05

9945

İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05

1933

Hindistan 35197 836 421 -5 05

7291

Polonya 33625 7886 4264 -9 04

1672

Danimarka 27932 6022 4638 -11 04

143

BAE 24276 4995 486 -12 03

4561

Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03

1318

İrlanda 20628 5777 3571 2 03

1285

Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03

755

Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03

2304

Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02

9292

İsrail 18727 4443 4215 -12 02

2677

Tayland 18382 4288 4287 -10 02

9644

Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208

Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286

Angola 17318 3834 4517 -28 02

5945

Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02

803

Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02

2468

Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02

231

Romanya 12933 3419 3783 -1 02

145

İran 11574 2559 4523 -24 02

314

Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01

2496

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya

162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya

ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye

1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir

oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir

Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır

Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD

Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın

zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi

oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir

32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı

Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)

Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk

zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın

en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar

Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon

Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında

başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak

değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını

yapmaktadır

Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İhracatccedilılar

2011 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2012 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2013 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2014 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2015 Yılı

İhracat

(Bin USD)

Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947

İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101

İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797

Tunus 286069 375219 504593 276958 948587

Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203

Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527

Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441

Fas 79977 30684 21956 39847 75733

Şili 24295 36187 46928 41693 60282

Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003

Fransa 40373 39044 44175 51157 56399

ABD 24919 3017 38759 37986 39214

Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761

Almanya 28635 22705 24063 24201 23645

Suriye 43733 37972 45769 3519 2026

Filistin 1645 2304 8842 24715 17287

Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207

Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454

Hollanda 8023 67 929 12318 12565

Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588

Avusturya 6571 5983 8699 852 925

Kaynak Trademap 2016

Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı

ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış

duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları

yer almaktadır

Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar

İhracatccedilılar

İhracat

(2015 Bin

USD)

İhraccedil

Edilen

Miktar-

2015

Birim Fiyat

(USDBirim)

2014-2015rsquote

Yıllık Artış

()

Duumlnya

İhracatında

Payı ()

İthalatccedilı

Uumllkelere Ort

Uzaklık (km)

Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797

İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581

İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268

Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736

Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035

Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537

Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876

Fas 75733 23669 32 90 1 3235

Şili 60282 14548 4144 45 08 7882

Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732

Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177

ABD 39214 10995 3567 3 05 2651

Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335

Almanya 23645 468 5052 -2 03 891

Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133

Filistin 17288 0 28 02 3633

Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403

Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667

Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119

Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893

Avusturya 925 0 9 01 550

Kaynak Trademap 2016

Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir

Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk

rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr

2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243

Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla

oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer

alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4

azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur

İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının

ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen

hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir

Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa

Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek

fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve

markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya

Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı

ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise

durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer

faktoumlrler de etkili olabilir

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya

(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz

(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı

uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak

değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile

İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından

aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır

4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ

Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat

yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı

ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde

kolaylık sağlayacaktır

Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat

değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler

sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla

Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının

60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin

Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği

oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013

yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı

ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara

gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında

zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır

Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki

uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak

BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar 2011rsquode

İhracat

2012rsquode

İhracat

2013rsquote

İhracat

2014rsquote

İhracat

2015rsquote

İhracat

Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003

SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258

ABD 4955 15474 8747 13692 8015

Japonya 7767 7305 15878 10851 6853

Irak 3217 3641 5741 6443 4999

İran 3055 26 10251 505 4903

BAE 2899 2247 3136 3103 2819

Almanya 2408 1503 2364 2257 2601

Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485

Suriye 0 59 1312 3484 1957

Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457

Norveccedil 778 778 906 11 1018

Kanada 616 2082 6075 1161 839

Kuveyt 644 579 1648 1603 830

Malezya 213 550 1034 1624 829

İtalya 178 4088 39402 694 823

Mısır 128 82 526 320 666

Avustralya 647 1123 1538 1296 624

Hindistan 638 661 700 757 614

Azerbaycan 826 1184 1272 965 613

Singapur 819 548 705 574 482

Ukrayna 643 755 1066 976 442

Yemen 90 327 2504 3345 374

Endonezya 137 143 113 262 356

Cibuti 47 144 163 217 342

Tayvan 58 18 186 329 339

Somali 0 38 70 446 338

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer

almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden

fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil

edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)

İthalatccedilı

Uumllkeler

İhracat

Tutarı

(Bin $)

İhracattaki

Payı ()

İhracat

Miktarı

Birim Değer

(USDBr)

2014-2015

İhracat Artışı

()

Duumlnya

İthalatında

Sıralaması

Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32

Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16

ABD 8015 134 1782 4498 -41 2

Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7

Irak 4999 83 1162 4302 -22 62

İran 4903 82 1152 4256 -3 43

BAE 2819 47 516 5463 -9 26

Almanya 2601 43 545 4772 15 6

Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11

Suriye 1957 33 477 4103 -44 95

GKore 1457 24 324 4497 117 18

Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30

Kanada 839 14 182 4610 -28 10

Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39

Malezya 829 14 155 5348 -49 51

İtalya 823 14 253 3253 19 1

Mısır 666 11 157 4242 108 76

Avustralya 624 1 153 4078 -52 14

Hindistan 614 1 110 5582 -19 23

Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87

Singapur 482 08 96 5021 -16 42

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye

114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56

USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015

sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur

Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya

49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur

Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer

almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından

fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 15: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Şekil 3 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İthalatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

Tablo 7rsquode ithalatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı zeytinyağı ithalatları

ithalat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ithalatlarındaki oransal yıllık artış duumlnya

zeytinyağı ithalatından aldıkları paylar ve ithalatccedilı uumllkelerin tedarikccedili uumllkelere olan

uzaklıkları goumlsterilmektedir

Tablo 7 Duumlnya Zeytinyağı İthalatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İthalatındaki Paylar ve Tedarikccedili Uumllkelere Olan Uzaklıklar (2015)

İthalatccedilılar İthalat (Bin

$)

İthalat

Miktarı

(Ton)

Birim Fiyat

(USDBirim)

Yıllık Artış

2014-2015

()

Duumlnya

İthalatında Payı

()

Tedarikccedili

Uumllkelere Ort

Uzaklık (Km)

Duumlnya 7591337 0 7 100 3878

İtalya 2002315 54951 3644 3 264

1178

ABD 1228065 299 4107 8 162

7982

İspanya 620338 18776 3304 269 82

1826

Fransa 486299 11559 4207 13 64

848

Portekiz 340886 10236 333 11 45

737

Almanya 312296 67458 4629 -2 41

1089

Japonya 297372 57181 5201 8 39

10156

Brezilya 274642 56726 4842 -22 36

6921

Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388

Kanada 163929 36682 4469 -6 22

6971

Ccedilin 157718 33333 4732 12 21

9295

Hollanda 87492 22037 397 11 12

1126

İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11

758

Avustralya 79516 19994 3977 -30 1

16416

Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1

1024

Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045

Meksika 68661 16189 4241 14 09

9151

G Kore 54234 12159 446 -5 07

9684

Rusya 51074 15148 3372 -54 07

3466

Avusturya 48325 10502 4602 0 06

945

Tayvan 41101 8079 5087 -5 05

9945

İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05

1933

Hindistan 35197 836 421 -5 05

7291

Polonya 33625 7886 4264 -9 04

1672

Danimarka 27932 6022 4638 -11 04

143

BAE 24276 4995 486 -12 03

4561

Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03

1318

İrlanda 20628 5777 3571 2 03

1285

Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03

755

Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03

2304

Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02

9292

İsrail 18727 4443 4215 -12 02

2677

Tayland 18382 4288 4287 -10 02

9644

Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208

Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286

Angola 17318 3834 4517 -28 02

5945

Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02

803

Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02

2468

Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02

231

Romanya 12933 3419 3783 -1 02

145

İran 11574 2559 4523 -24 02

314

Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01

2496

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya

162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya

ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye

1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir

oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir

Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır

Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD

Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın

zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi

oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir

32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı

Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)

Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk

zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın

en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar

Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon

Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında

başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak

değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını

yapmaktadır

Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İhracatccedilılar

2011 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2012 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2013 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2014 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2015 Yılı

İhracat

(Bin USD)

Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947

İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101

İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797

Tunus 286069 375219 504593 276958 948587

Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203

Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527

Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441

Fas 79977 30684 21956 39847 75733

Şili 24295 36187 46928 41693 60282

Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003

Fransa 40373 39044 44175 51157 56399

ABD 24919 3017 38759 37986 39214

Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761

Almanya 28635 22705 24063 24201 23645

Suriye 43733 37972 45769 3519 2026

Filistin 1645 2304 8842 24715 17287

Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207

Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454

Hollanda 8023 67 929 12318 12565

Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588

Avusturya 6571 5983 8699 852 925

Kaynak Trademap 2016

Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı

ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış

duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları

yer almaktadır

Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar

İhracatccedilılar

İhracat

(2015 Bin

USD)

İhraccedil

Edilen

Miktar-

2015

Birim Fiyat

(USDBirim)

2014-2015rsquote

Yıllık Artış

()

Duumlnya

İhracatında

Payı ()

İthalatccedilı

Uumllkelere Ort

Uzaklık (km)

Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797

İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581

İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268

Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736

Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035

Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537

Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876

Fas 75733 23669 32 90 1 3235

Şili 60282 14548 4144 45 08 7882

Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732

Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177

ABD 39214 10995 3567 3 05 2651

Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335

Almanya 23645 468 5052 -2 03 891

Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133

Filistin 17288 0 28 02 3633

Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403

Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667

Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119

Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893

Avusturya 925 0 9 01 550

Kaynak Trademap 2016

Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir

Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk

rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr

2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243

Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla

oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer

alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4

azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur

İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının

ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen

hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir

Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa

Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek

fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve

markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya

Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı

ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise

durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer

faktoumlrler de etkili olabilir

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya

(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz

(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı

uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak

değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile

İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından

aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır

4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ

Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat

yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı

ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde

kolaylık sağlayacaktır

Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat

değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler

sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla

Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının

60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin

Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği

oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013

yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı

ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara

gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında

zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır

Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki

uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak

BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar 2011rsquode

İhracat

2012rsquode

İhracat

2013rsquote

İhracat

2014rsquote

İhracat

2015rsquote

İhracat

Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003

SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258

ABD 4955 15474 8747 13692 8015

Japonya 7767 7305 15878 10851 6853

Irak 3217 3641 5741 6443 4999

İran 3055 26 10251 505 4903

BAE 2899 2247 3136 3103 2819

Almanya 2408 1503 2364 2257 2601

Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485

Suriye 0 59 1312 3484 1957

Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457

Norveccedil 778 778 906 11 1018

Kanada 616 2082 6075 1161 839

Kuveyt 644 579 1648 1603 830

Malezya 213 550 1034 1624 829

İtalya 178 4088 39402 694 823

Mısır 128 82 526 320 666

Avustralya 647 1123 1538 1296 624

Hindistan 638 661 700 757 614

Azerbaycan 826 1184 1272 965 613

Singapur 819 548 705 574 482

Ukrayna 643 755 1066 976 442

Yemen 90 327 2504 3345 374

Endonezya 137 143 113 262 356

Cibuti 47 144 163 217 342

Tayvan 58 18 186 329 339

Somali 0 38 70 446 338

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer

almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden

fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil

edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)

İthalatccedilı

Uumllkeler

İhracat

Tutarı

(Bin $)

İhracattaki

Payı ()

İhracat

Miktarı

Birim Değer

(USDBr)

2014-2015

İhracat Artışı

()

Duumlnya

İthalatında

Sıralaması

Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32

Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16

ABD 8015 134 1782 4498 -41 2

Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7

Irak 4999 83 1162 4302 -22 62

İran 4903 82 1152 4256 -3 43

BAE 2819 47 516 5463 -9 26

Almanya 2601 43 545 4772 15 6

Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11

Suriye 1957 33 477 4103 -44 95

GKore 1457 24 324 4497 117 18

Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30

Kanada 839 14 182 4610 -28 10

Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39

Malezya 829 14 155 5348 -49 51

İtalya 823 14 253 3253 19 1

Mısır 666 11 157 4242 108 76

Avustralya 624 1 153 4078 -52 14

Hindistan 614 1 110 5582 -19 23

Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87

Singapur 482 08 96 5021 -16 42

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye

114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56

USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015

sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur

Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya

49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur

Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer

almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından

fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 16: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Brezilya 274642 56726 4842 -22 36

6921

Birleşik Krallık 26975 70407 3831 15 36 1388

Kanada 163929 36682 4469 -6 22

6971

Ccedilin 157718 33333 4732 12 21

9295

Hollanda 87492 22037 397 11 12

1126

İsviccedilre 83282 1398 5957 -2 11

758

Avustralya 79516 19994 3977 -30 1

16416

Belccedilika 76268 18482 4127 -8 1

1024

Suudi Arabistan 75541 21942 3443 4 1 3045

Meksika 68661 16189 4241 14 09

9151

G Kore 54234 12159 446 -5 07

9684

Rusya 51074 15148 3372 -54 07

3466

Avusturya 48325 10502 4602 0 06

945

Tayvan 41101 8079 5087 -5 05

9945

İsveccedil 38804 9757 3977 -5 05

1933

Hindistan 35197 836 421 -5 05

7291

Polonya 33625 7886 4264 -9 04

1672

Danimarka 27932 6022 4638 -11 04

143

BAE 24276 4995 486 -12 03

4561

Ccedilekya 20886 7039 2967 -6 03

1318

İrlanda 20628 5777 3571 2 03

1285

Kolombiya 20175 4317 4673 -3 03

755

Norveccedil 19293 3999 4824 -1 03

2304

Hong Kong 18794 5044 3726 -6 02

9292

İsrail 18727 4443 4215 -12 02

2677

Tayland 18382 4288 4287 -10 02

9644

Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208

Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286

Angola 17318 3834 4517 -28 02

5945

Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02

803

Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02

2468

Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02

231

Romanya 12933 3419 3783 -1 02

145

İran 11574 2559 4523 -24 02

314

Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01

2496

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya

162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya

ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye

1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir

oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir

Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır

Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD

Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın

zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi

oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir

32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı

Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)

Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk

zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın

en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar

Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon

Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında

başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak

değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını

yapmaktadır

Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İhracatccedilılar

2011 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2012 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2013 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2014 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2015 Yılı

İhracat

(Bin USD)

Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947

İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101

İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797

Tunus 286069 375219 504593 276958 948587

Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203

Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527

Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441

Fas 79977 30684 21956 39847 75733

Şili 24295 36187 46928 41693 60282

Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003

Fransa 40373 39044 44175 51157 56399

ABD 24919 3017 38759 37986 39214

Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761

Almanya 28635 22705 24063 24201 23645

Suriye 43733 37972 45769 3519 2026

Filistin 1645 2304 8842 24715 17287

Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207

Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454

Hollanda 8023 67 929 12318 12565

Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588

Avusturya 6571 5983 8699 852 925

Kaynak Trademap 2016

Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı

ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış

duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları

yer almaktadır

Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar

İhracatccedilılar

İhracat

(2015 Bin

USD)

İhraccedil

Edilen

Miktar-

2015

Birim Fiyat

(USDBirim)

2014-2015rsquote

Yıllık Artış

()

Duumlnya

İhracatında

Payı ()

İthalatccedilı

Uumllkelere Ort

Uzaklık (km)

Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797

İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581

İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268

Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736

Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035

Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537

Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876

Fas 75733 23669 32 90 1 3235

Şili 60282 14548 4144 45 08 7882

Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732

Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177

ABD 39214 10995 3567 3 05 2651

Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335

Almanya 23645 468 5052 -2 03 891

Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133

Filistin 17288 0 28 02 3633

Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403

Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667

Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119

Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893

Avusturya 925 0 9 01 550

Kaynak Trademap 2016

Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir

Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk

rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr

2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243

Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla

oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer

alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4

azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur

İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının

ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen

hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir

Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa

Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek

fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve

markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya

Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı

ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise

durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer

faktoumlrler de etkili olabilir

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya

(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz

(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı

uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak

değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile

İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından

aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır

4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ

Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat

yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı

ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde

kolaylık sağlayacaktır

Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat

değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler

sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla

Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının

60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin

Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği

oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013

yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı

ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara

gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında

zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır

Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki

uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak

BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar 2011rsquode

İhracat

2012rsquode

İhracat

2013rsquote

İhracat

2014rsquote

İhracat

2015rsquote

İhracat

Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003

SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258

ABD 4955 15474 8747 13692 8015

Japonya 7767 7305 15878 10851 6853

Irak 3217 3641 5741 6443 4999

İran 3055 26 10251 505 4903

BAE 2899 2247 3136 3103 2819

Almanya 2408 1503 2364 2257 2601

Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485

Suriye 0 59 1312 3484 1957

Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457

Norveccedil 778 778 906 11 1018

Kanada 616 2082 6075 1161 839

Kuveyt 644 579 1648 1603 830

Malezya 213 550 1034 1624 829

İtalya 178 4088 39402 694 823

Mısır 128 82 526 320 666

Avustralya 647 1123 1538 1296 624

Hindistan 638 661 700 757 614

Azerbaycan 826 1184 1272 965 613

Singapur 819 548 705 574 482

Ukrayna 643 755 1066 976 442

Yemen 90 327 2504 3345 374

Endonezya 137 143 113 262 356

Cibuti 47 144 163 217 342

Tayvan 58 18 186 329 339

Somali 0 38 70 446 338

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer

almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden

fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil

edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)

İthalatccedilı

Uumllkeler

İhracat

Tutarı

(Bin $)

İhracattaki

Payı ()

İhracat

Miktarı

Birim Değer

(USDBr)

2014-2015

İhracat Artışı

()

Duumlnya

İthalatında

Sıralaması

Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32

Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16

ABD 8015 134 1782 4498 -41 2

Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7

Irak 4999 83 1162 4302 -22 62

İran 4903 82 1152 4256 -3 43

BAE 2819 47 516 5463 -9 26

Almanya 2601 43 545 4772 15 6

Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11

Suriye 1957 33 477 4103 -44 95

GKore 1457 24 324 4497 117 18

Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30

Kanada 839 14 182 4610 -28 10

Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39

Malezya 829 14 155 5348 -49 51

İtalya 823 14 253 3253 19 1

Mısır 666 11 157 4242 108 76

Avustralya 624 1 153 4078 -52 14

Hindistan 614 1 110 5582 -19 23

Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87

Singapur 482 08 96 5021 -16 42

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye

114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56

USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015

sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur

Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya

49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur

Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer

almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından

fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 17: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Guumlney Afrika 17718 5835 3037 -3 02 8208

Yeni Zelanda 17362 5477 317 -17 02 17286

Angola 17318 3834 4517 -28 02

5945

Hırvatistan 14676 3491 4204 20 02

803

Finlandiya 13987 3504 3992 -14 02

2468

Kuveyt 13037 3474 3753 -14 02

231

Romanya 12933 3419 3783 -1 02

145

İran 11574 2559 4523 -24 02

314

Tuumlrkiye 9515 2632 3615 1748 01

2496

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 7rsquodeki verilere goumlre Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler 264 ile İtalya

162 ile ABD 82 ile İspanya 64 ile Fransa ve 45 ile Portekiz ve 41 ile Almanya

ve 39 ile Japonyarsquodır 2015 yılında ithalatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Tuumlrkiye

1748 İspanya 269 Hırvatistan 20 Birleşik Krallık 15 ve Meksika 14 ile bir

oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olduğu goumlruumllmektedir

Hedef Pazar seccediliminde dikkate alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır

Tablo 7rsquoye goumlre 2015 yılında İsviccedilre zeytinyağına kg başına 59USD Japonya 52USD

Tayvan 5USD Norveccedil ve BAE 48 USD civarında para oumldemiştir İhracatccedilılarımızın

zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilmesi

oumlnerilir Bu konuya araştırmanın ilerleyen boumlluumlmlerinde ayrıntılı şekilde değinilmektedir

32 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı

Zeytinyağında duumlnya ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında 72 milyar (7263947 bin)

Doların seviyelerine ccedilıkmıştır Tablo 8rsquode duumlnya zeytinyağı ihracatı ve duumlnyanın en buumlyuumlk

zeytinyağı ihracatccedilısı olan 20 uumllke yer almaktadır Bu verilere goumlre 2015 yılında duumlnyanın

en ccedilok ihracat yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar

Dolarla İtalya 948 milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon

Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında

başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak

değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını

yapmaktadır

Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İhracatccedilılar

2011 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2012 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2013 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2014 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2015 Yılı

İhracat

(Bin USD)

Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947

İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101

İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797

Tunus 286069 375219 504593 276958 948587

Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203

Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527

Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441

Fas 79977 30684 21956 39847 75733

Şili 24295 36187 46928 41693 60282

Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003

Fransa 40373 39044 44175 51157 56399

ABD 24919 3017 38759 37986 39214

Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761

Almanya 28635 22705 24063 24201 23645

Suriye 43733 37972 45769 3519 2026

Filistin 1645 2304 8842 24715 17287

Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207

Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454

Hollanda 8023 67 929 12318 12565

Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588

Avusturya 6571 5983 8699 852 925

Kaynak Trademap 2016

Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı

ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış

duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları

yer almaktadır

Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar

İhracatccedilılar

İhracat

(2015 Bin

USD)

İhraccedil

Edilen

Miktar-

2015

Birim Fiyat

(USDBirim)

2014-2015rsquote

Yıllık Artış

()

Duumlnya

İhracatında

Payı ()

İthalatccedilı

Uumllkelere Ort

Uzaklık (km)

Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797

İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581

İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268

Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736

Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035

Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537

Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876

Fas 75733 23669 32 90 1 3235

Şili 60282 14548 4144 45 08 7882

Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732

Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177

ABD 39214 10995 3567 3 05 2651

Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335

Almanya 23645 468 5052 -2 03 891

Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133

Filistin 17288 0 28 02 3633

Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403

Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667

Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119

Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893

Avusturya 925 0 9 01 550

Kaynak Trademap 2016

Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir

Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk

rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr

2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243

Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla

oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer

alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4

azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur

İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının

ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen

hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir

Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa

Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek

fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve

markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya

Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı

ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise

durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer

faktoumlrler de etkili olabilir

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya

(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz

(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı

uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak

değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile

İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından

aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır

4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ

Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat

yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı

ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde

kolaylık sağlayacaktır

Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat

değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler

sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla

Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının

60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin

Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği

oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013

yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı

ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara

gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında

zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır

Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki

uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak

BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar 2011rsquode

İhracat

2012rsquode

İhracat

2013rsquote

İhracat

2014rsquote

İhracat

2015rsquote

İhracat

Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003

SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258

ABD 4955 15474 8747 13692 8015

Japonya 7767 7305 15878 10851 6853

Irak 3217 3641 5741 6443 4999

İran 3055 26 10251 505 4903

BAE 2899 2247 3136 3103 2819

Almanya 2408 1503 2364 2257 2601

Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485

Suriye 0 59 1312 3484 1957

Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457

Norveccedil 778 778 906 11 1018

Kanada 616 2082 6075 1161 839

Kuveyt 644 579 1648 1603 830

Malezya 213 550 1034 1624 829

İtalya 178 4088 39402 694 823

Mısır 128 82 526 320 666

Avustralya 647 1123 1538 1296 624

Hindistan 638 661 700 757 614

Azerbaycan 826 1184 1272 965 613

Singapur 819 548 705 574 482

Ukrayna 643 755 1066 976 442

Yemen 90 327 2504 3345 374

Endonezya 137 143 113 262 356

Cibuti 47 144 163 217 342

Tayvan 58 18 186 329 339

Somali 0 38 70 446 338

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer

almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden

fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil

edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)

İthalatccedilı

Uumllkeler

İhracat

Tutarı

(Bin $)

İhracattaki

Payı ()

İhracat

Miktarı

Birim Değer

(USDBr)

2014-2015

İhracat Artışı

()

Duumlnya

İthalatında

Sıralaması

Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32

Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16

ABD 8015 134 1782 4498 -41 2

Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7

Irak 4999 83 1162 4302 -22 62

İran 4903 82 1152 4256 -3 43

BAE 2819 47 516 5463 -9 26

Almanya 2601 43 545 4772 15 6

Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11

Suriye 1957 33 477 4103 -44 95

GKore 1457 24 324 4497 117 18

Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30

Kanada 839 14 182 4610 -28 10

Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39

Malezya 829 14 155 5348 -49 51

İtalya 823 14 253 3253 19 1

Mısır 666 11 157 4242 108 76

Avustralya 624 1 153 4078 -52 14

Hindistan 614 1 110 5582 -19 23

Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87

Singapur 482 08 96 5021 -16 42

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye

114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56

USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015

sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur

Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya

49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur

Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer

almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından

fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 18: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Dolarla Portekiz ve 112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında

başlıca rakipler İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin Fas ve Şili olarak

değerlendirilebilir Soumlz konusu uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 95rsquoinden fazlasını

yapmaktadır

Tablo 8 Duumlnya Zeytinyağı İhracatı ve Başlıca İhracatccedilı Uumllkeler (Bin USD)

İhracatccedilılar

2011 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2012 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2013 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2014 Yılı

İhracat

(Bin USD)

2015 Yılı

İhracat

(Bin USD)

Duumlnya 5695047 5545934 6693230 7018250 7263947

İspanya 2556672 2376811 2590136 3621119 2922101

İtalya 1634094 1547095 1721128 1727854 1600797

Tunus 286069 375219 504593 276958 948587

Yunanistan 382994 417735 656528 345916 698203

Portekiz 299832 338262 45273 496626 478527

Arjantin 71239 50698 7804 4377 112441

Fas 79977 30684 21956 39847 75733

Şili 24295 36187 46928 41693 60282

Tuumlrkiye 49409 76773 294526 8785 6003

Fransa 40373 39044 44175 51157 56399

ABD 24919 3017 38759 37986 39214

Avustralya 22762 1517 8472 14976 25761

Almanya 28635 22705 24063 24201 23645

Suriye 43733 37972 45769 3519 2026

Filistin 1645 2304 8842 24715 17287

Belccedilika 17508 15943 25436 16336 17207

Luumlbnan 1348 15248 22452 22368 13454

Hollanda 8023 67 929 12318 12565

Birleşik Krallık 17805 14383 12925 1202 11588

Avusturya 6571 5983 8699 852 925

Kaynak Trademap 2016

Aşağıdaki tabloda (Tablo 9) ihracatccedilı uumllkelerin değer ve miktar bakımından 2015 yılı

ihracatları ihracat birim fiyatları bir oumlnceki yıla goumlre ihracatlarındaki oransal yıllık artış

duumlnya ihracatından aldıkları paylar ve ihracatccedilı uumllkelerin ithalatccedilı uumllkelere olan uzaklıkları

yer almaktadır

Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar

İhracatccedilılar

İhracat

(2015 Bin

USD)

İhraccedil

Edilen

Miktar-

2015

Birim Fiyat

(USDBirim)

2014-2015rsquote

Yıllık Artış

()

Duumlnya

İhracatında

Payı ()

İthalatccedilı

Uumllkelere Ort

Uzaklık (km)

Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797

İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581

İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268

Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736

Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035

Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537

Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876

Fas 75733 23669 32 90 1 3235

Şili 60282 14548 4144 45 08 7882

Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732

Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177

ABD 39214 10995 3567 3 05 2651

Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335

Almanya 23645 468 5052 -2 03 891

Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133

Filistin 17288 0 28 02 3633

Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403

Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667

Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119

Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893

Avusturya 925 0 9 01 550

Kaynak Trademap 2016

Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir

Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk

rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr

2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243

Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla

oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer

alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4

azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur

İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının

ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen

hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir

Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa

Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek

fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve

markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya

Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı

ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise

durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer

faktoumlrler de etkili olabilir

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya

(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz

(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı

uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak

değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile

İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından

aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır

4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ

Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat

yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı

ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde

kolaylık sağlayacaktır

Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat

değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler

sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla

Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının

60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin

Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği

oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013

yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı

ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara

gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında

zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır

Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki

uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak

BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar 2011rsquode

İhracat

2012rsquode

İhracat

2013rsquote

İhracat

2014rsquote

İhracat

2015rsquote

İhracat

Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003

SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258

ABD 4955 15474 8747 13692 8015

Japonya 7767 7305 15878 10851 6853

Irak 3217 3641 5741 6443 4999

İran 3055 26 10251 505 4903

BAE 2899 2247 3136 3103 2819

Almanya 2408 1503 2364 2257 2601

Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485

Suriye 0 59 1312 3484 1957

Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457

Norveccedil 778 778 906 11 1018

Kanada 616 2082 6075 1161 839

Kuveyt 644 579 1648 1603 830

Malezya 213 550 1034 1624 829

İtalya 178 4088 39402 694 823

Mısır 128 82 526 320 666

Avustralya 647 1123 1538 1296 624

Hindistan 638 661 700 757 614

Azerbaycan 826 1184 1272 965 613

Singapur 819 548 705 574 482

Ukrayna 643 755 1066 976 442

Yemen 90 327 2504 3345 374

Endonezya 137 143 113 262 356

Cibuti 47 144 163 217 342

Tayvan 58 18 186 329 339

Somali 0 38 70 446 338

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer

almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden

fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil

edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)

İthalatccedilı

Uumllkeler

İhracat

Tutarı

(Bin $)

İhracattaki

Payı ()

İhracat

Miktarı

Birim Değer

(USDBr)

2014-2015

İhracat Artışı

()

Duumlnya

İthalatında

Sıralaması

Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32

Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16

ABD 8015 134 1782 4498 -41 2

Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7

Irak 4999 83 1162 4302 -22 62

İran 4903 82 1152 4256 -3 43

BAE 2819 47 516 5463 -9 26

Almanya 2601 43 545 4772 15 6

Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11

Suriye 1957 33 477 4103 -44 95

GKore 1457 24 324 4497 117 18

Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30

Kanada 839 14 182 4610 -28 10

Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39

Malezya 829 14 155 5348 -49 51

İtalya 823 14 253 3253 19 1

Mısır 666 11 157 4242 108 76

Avustralya 624 1 153 4078 -52 14

Hindistan 614 1 110 5582 -19 23

Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87

Singapur 482 08 96 5021 -16 42

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye

114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56

USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015

sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur

Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya

49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur

Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer

almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından

fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 19: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Tablo 9 Duumlnya Zeytinyağı İhracatındaki Artış Oran ve Miktarları Birim Fiyatlar Duumlnya

İhracatındaki Paylar ve İthalatccedilı Uumllkelere Olan Uzaklıklar

İhracatccedilılar

İhracat

(2015 Bin

USD)

İhraccedil

Edilen

Miktar-

2015

Birim Fiyat

(USDBirim)

2014-2015rsquote

Yıllık Artış

()

Duumlnya

İhracatında

Payı ()

İthalatccedilı

Uumllkelere Ort

Uzaklık (km)

Duumlnya 7263953 1807865 4018 4 100 3797

İspanya 2922101 753676 3877 -19 402 3581

İtalya 1600797 321122 4985 -7 22 5268

Tunus 948587 288458 3288 243 13Oca 2736

Yunanistan 698203 171566 407 102 09Haz 2035

Portekiz 478527 123233 3883 -4 06Haz 3537

Arjantin 112441 30741 3658 157 01May 7876

Fas 75733 23669 32 90 1 3235

Şili 60282 14548 4144 45 08 7882

Tuumlrkiye 6003 12831 4679 -32 08 4732

Fransa 56399 1074 5251 10 08 2177

ABD 39214 10995 3567 3 05 2651

Avustralya 25761 6223 414 72 04 13335

Almanya 23645 468 5052 -2 03 891

Suriye 2026 7868 2575 14 03 2133

Filistin 17288 0 28 02 3633

Belccedilika 17207 4229 4069 5 02 1403

Luumlbnan 13453 319 4217 6 02 6667

Hollanda 12565 2631 4776 2 02 3119

Birleşik Krallık 11588 2336 4961 -4 02 1893

Avusturya 925 0 9 01 550

Kaynak Trademap 2016

Tablo 9rsquoa goumlre AB uumllkelerinin duumlnya zeytinyağı ihracatındaki payı 80rsquoin uumlzerindedir

Tunus Fas Arjantin ve Şilirsquoyi bir tarafa Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki en buumlyuumlk

rakiplerinin AB uumllkeleri olduğu soumlylenebilr

2015 yılında ihracatı en fazla artan uumllkeler incelendiğinde Mısır 450 Tunus 243

Arjantin 157 Yunanistan 102 Fas 90 Avustralya 72 ve Şili 45 ile bir oumlnceki yıla

oranla en fazla ihracat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur Duumlnya zeytin ihracatında en oumlnde yer

alan İspanyarsquonın ihracatı 19 İtalyarsquonın ihracatı 7 ve Portekizrsquoin ihracatı ise 4

azalırken Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatındaki azalış oranı 2015rsquote 32 olmuştur

İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının

ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen

hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir

Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa

Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek

fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve

markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya

Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı

ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise

durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer

faktoumlrler de etkili olabilir

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya

(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz

(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı

uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak

değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile

İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından

aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır

4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ

Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat

yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı

ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde

kolaylık sağlayacaktır

Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat

değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler

sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla

Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının

60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin

Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği

oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013

yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı

ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara

gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında

zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır

Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki

uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak

BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar 2011rsquode

İhracat

2012rsquode

İhracat

2013rsquote

İhracat

2014rsquote

İhracat

2015rsquote

İhracat

Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003

SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258

ABD 4955 15474 8747 13692 8015

Japonya 7767 7305 15878 10851 6853

Irak 3217 3641 5741 6443 4999

İran 3055 26 10251 505 4903

BAE 2899 2247 3136 3103 2819

Almanya 2408 1503 2364 2257 2601

Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485

Suriye 0 59 1312 3484 1957

Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457

Norveccedil 778 778 906 11 1018

Kanada 616 2082 6075 1161 839

Kuveyt 644 579 1648 1603 830

Malezya 213 550 1034 1624 829

İtalya 178 4088 39402 694 823

Mısır 128 82 526 320 666

Avustralya 647 1123 1538 1296 624

Hindistan 638 661 700 757 614

Azerbaycan 826 1184 1272 965 613

Singapur 819 548 705 574 482

Ukrayna 643 755 1066 976 442

Yemen 90 327 2504 3345 374

Endonezya 137 143 113 262 356

Cibuti 47 144 163 217 342

Tayvan 58 18 186 329 339

Somali 0 38 70 446 338

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer

almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden

fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil

edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)

İthalatccedilı

Uumllkeler

İhracat

Tutarı

(Bin $)

İhracattaki

Payı ()

İhracat

Miktarı

Birim Değer

(USDBr)

2014-2015

İhracat Artışı

()

Duumlnya

İthalatında

Sıralaması

Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32

Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16

ABD 8015 134 1782 4498 -41 2

Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7

Irak 4999 83 1162 4302 -22 62

İran 4903 82 1152 4256 -3 43

BAE 2819 47 516 5463 -9 26

Almanya 2601 43 545 4772 15 6

Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11

Suriye 1957 33 477 4103 -44 95

GKore 1457 24 324 4497 117 18

Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30

Kanada 839 14 182 4610 -28 10

Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39

Malezya 829 14 155 5348 -49 51

İtalya 823 14 253 3253 19 1

Mısır 666 11 157 4242 108 76

Avustralya 624 1 153 4078 -52 14

Hindistan 614 1 110 5582 -19 23

Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87

Singapur 482 08 96 5021 -16 42

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye

114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56

USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015

sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur

Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya

49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur

Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer

almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından

fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 20: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

İhracat Birim Fiyatı bir uumllkenin zeytinyağı ihracat değerinin ihraccedil edilen zeytinyağının

ağırlığına boumlluumlnmesi ile bulunmaktadır Birim fiyat ihracatccedilı işletmeler tarafından seccedililen

hedef pazardaki ithalatccedilılara fiyat verirken bir başvuru kaynağı olarak kullanılabilir

Tuumlrkiyersquoden ihraccedil edilen zeytinyağının birim fiyatı 46 ABD Doları civarındadır ve Fransa

Almanya ve İtalya gibi uumllkelerden sonra en oumlnde gelen ihracatccedilı uumllkeler arasında en yuumlksek

fiyatı teklif edebilmektedir Bu durum zeytinyağı ihracatında katma değer sağlamaya ve

markalaşmaya başladığımızın goumlstergesi olarak yorumlanabilir Diğer taraftan İspanya

Tunus Yunanistan ve Portekiz ile karşılaştırıldığında Tuumlrkiye daha fazla ihracat birim fiyatı

ile satış yapan uumllke olarak karşımıza ccedilıkmaktadır Rekabet accedilısından değerlendirildiğinde ise

durum aleyhimize gibi goumlruumlnmektedir Tabi bu konuda kalite ambalaj ve marka gibi diğer

faktoumlrler de etkili olabilir

Şekil 4 Oumlnde Gelen Zeytinyağı İhracatccedilısı Uumllkeler Trademap 2016

İthalatccedilı uumllkelere ortalama uzaklık verilerine goumlre değerlendirme yapıldığında İspanya

(3797 km) İtalya (5268 km) Tunus (2736 km) Yunanistan (2035 km) ve Portekiz

(3537 km) gibi uumllkelerin ihracat menzilleri buumlyuumlk bir alanı kapsarken Tuumlrkiyersquonin ithalatccedilı

uumllkelere ortalama uzaklığı (4732 km) soumlz konusu uumllkelere oranla olumlu olarak

değerlendirilebilir Son olarak duumlnya ihracatından en fazla payı 402 ile İspanya 22 ile

İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından

aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır

4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ

Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat

yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı

ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde

kolaylık sağlayacaktır

Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat

değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler

sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla

Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının

60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin

Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği

oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013

yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı

ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara

gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında

zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır

Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki

uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak

BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar 2011rsquode

İhracat

2012rsquode

İhracat

2013rsquote

İhracat

2014rsquote

İhracat

2015rsquote

İhracat

Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003

SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258

ABD 4955 15474 8747 13692 8015

Japonya 7767 7305 15878 10851 6853

Irak 3217 3641 5741 6443 4999

İran 3055 26 10251 505 4903

BAE 2899 2247 3136 3103 2819

Almanya 2408 1503 2364 2257 2601

Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485

Suriye 0 59 1312 3484 1957

Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457

Norveccedil 778 778 906 11 1018

Kanada 616 2082 6075 1161 839

Kuveyt 644 579 1648 1603 830

Malezya 213 550 1034 1624 829

İtalya 178 4088 39402 694 823

Mısır 128 82 526 320 666

Avustralya 647 1123 1538 1296 624

Hindistan 638 661 700 757 614

Azerbaycan 826 1184 1272 965 613

Singapur 819 548 705 574 482

Ukrayna 643 755 1066 976 442

Yemen 90 327 2504 3345 374

Endonezya 137 143 113 262 356

Cibuti 47 144 163 217 342

Tayvan 58 18 186 329 339

Somali 0 38 70 446 338

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer

almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden

fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil

edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)

İthalatccedilı

Uumllkeler

İhracat

Tutarı

(Bin $)

İhracattaki

Payı ()

İhracat

Miktarı

Birim Değer

(USDBr)

2014-2015

İhracat Artışı

()

Duumlnya

İthalatında

Sıralaması

Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32

Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16

ABD 8015 134 1782 4498 -41 2

Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7

Irak 4999 83 1162 4302 -22 62

İran 4903 82 1152 4256 -3 43

BAE 2819 47 516 5463 -9 26

Almanya 2601 43 545 4772 15 6

Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11

Suriye 1957 33 477 4103 -44 95

GKore 1457 24 324 4497 117 18

Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30

Kanada 839 14 182 4610 -28 10

Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39

Malezya 829 14 155 5348 -49 51

İtalya 823 14 253 3253 19 1

Mısır 666 11 157 4242 108 76

Avustralya 624 1 153 4078 -52 14

Hindistan 614 1 110 5582 -19 23

Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87

Singapur 482 08 96 5021 -16 42

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye

114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56

USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015

sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur

Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya

49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur

Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer

almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından

fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 21: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

İtalya 131 ile Tunus ve 96 Yunanistan almaktadır Tuumlrkiyersquonin duumlnya ihracatından

aldığı pay ise 08 ile sınırlı kalmıştır

4 TUumlRKİYErsquoNİN ZEYTİNYAĞINA İLİŞKİN DIŞ TİCARET VERİLERİ

Bu boumlluumlmde Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatına ilişkin veriler seccedililen yıllar itibari ile ihracat

yapılan uumllkeler bazında incelenmiştir 2011-2015 yılları arasında Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı

ihracatının arttığı uumllkeler boumllgede ihracat yapmak isteyen işletmelere hedef pazar seccediliminde

kolaylık sağlayacaktır

Tuumlrkiyersquonin 2011-2015 yılları arasında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkeler ve yıllık bazda ihracat

değerleri Tablo 10rsquoda yer almaktadır 2015 yılında en ccedilok zeytin ihraccedil ettiğimiz uumllkeler

sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla

Japonya ve 49 milyon dolarla Irak ve İranrsquodır 2015 yılının toplam zeytin ihracatının

60rsquoından fazlası bu beş uumllkeye yapılmıştır Bu uumllkelerin yanı sıra BAE Almanya Ccedilin

Suriye GKore Norveccedil Kanada Kuveyt ve Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytin ihraccedil ettiği

oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

2011-2012 yılları arasında zeytinyağı ihracatı 50rsquoden fazla artış kaydederken 2012-2013

yılları arasında 400 civarında artarak zirve yapmıştır 2013-2014 doumlneminde zeytinyağı

ihracatında keskin bir duumlşuumlş yaşanmış ve 2945 milyon dolardan 87 milyon dolara

gerilemiştir 2015 yılında da zeytinyağı ihracatında gerileme devam etmiştir 2015 yılında

zeytinyağı ihracatımızda birccedilok uumllkeye azalma goumlruumllmekle beraber G Kore Mısır

Almanya Endonezya ve Cibuti gibi uumllkelerde artış goumlzlemlenmiştir Bu uumllkelerin dışındaki

uumllkelerde ciddi oranda duumlşuumlşler yaşanmıştır Oumlzellikle S Arabistan ABD Japonya Irak

BAE Ccedilin Kuveyt Kanada ve Suriye pazarındaki kuumlccediluumllme dikkat ccedilekicidir

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar 2011rsquode

İhracat

2012rsquode

İhracat

2013rsquote

İhracat

2014rsquote

İhracat

2015rsquote

İhracat

Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003

SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258

ABD 4955 15474 8747 13692 8015

Japonya 7767 7305 15878 10851 6853

Irak 3217 3641 5741 6443 4999

İran 3055 26 10251 505 4903

BAE 2899 2247 3136 3103 2819

Almanya 2408 1503 2364 2257 2601

Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485

Suriye 0 59 1312 3484 1957

Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457

Norveccedil 778 778 906 11 1018

Kanada 616 2082 6075 1161 839

Kuveyt 644 579 1648 1603 830

Malezya 213 550 1034 1624 829

İtalya 178 4088 39402 694 823

Mısır 128 82 526 320 666

Avustralya 647 1123 1538 1296 624

Hindistan 638 661 700 757 614

Azerbaycan 826 1184 1272 965 613

Singapur 819 548 705 574 482

Ukrayna 643 755 1066 976 442

Yemen 90 327 2504 3345 374

Endonezya 137 143 113 262 356

Cibuti 47 144 163 217 342

Tayvan 58 18 186 329 339

Somali 0 38 70 446 338

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer

almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden

fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil

edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)

İthalatccedilı

Uumllkeler

İhracat

Tutarı

(Bin $)

İhracattaki

Payı ()

İhracat

Miktarı

Birim Değer

(USDBr)

2014-2015

İhracat Artışı

()

Duumlnya

İthalatında

Sıralaması

Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32

Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16

ABD 8015 134 1782 4498 -41 2

Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7

Irak 4999 83 1162 4302 -22 62

İran 4903 82 1152 4256 -3 43

BAE 2819 47 516 5463 -9 26

Almanya 2601 43 545 4772 15 6

Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11

Suriye 1957 33 477 4103 -44 95

GKore 1457 24 324 4497 117 18

Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30

Kanada 839 14 182 4610 -28 10

Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39

Malezya 829 14 155 5348 -49 51

İtalya 823 14 253 3253 19 1

Mısır 666 11 157 4242 108 76

Avustralya 624 1 153 4078 -52 14

Hindistan 614 1 110 5582 -19 23

Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87

Singapur 482 08 96 5021 -16 42

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye

114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56

USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015

sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur

Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya

49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur

Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer

almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından

fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 22: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Tablo 10 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkeler (Bin USD)

İthalatccedilılar 2011rsquode

İhracat

2012rsquode

İhracat

2013rsquote

İhracat

2014rsquote

İhracat

2015rsquote

İhracat

Duumlnya 49409 76773 294526 8785 6003

SArabistan 8903 13135 1852 13442 9258

ABD 4955 15474 8747 13692 8015

Japonya 7767 7305 15878 10851 6853

Irak 3217 3641 5741 6443 4999

İran 3055 26 10251 505 4903

BAE 2899 2247 3136 3103 2819

Almanya 2408 1503 2364 2257 2601

Ccedilin 1955 3863 4692 4102 2485

Suriye 0 59 1312 3484 1957

Guumlney Kore 1194 977 141 672 1457

Norveccedil 778 778 906 11 1018

Kanada 616 2082 6075 1161 839

Kuveyt 644 579 1648 1603 830

Malezya 213 550 1034 1624 829

İtalya 178 4088 39402 694 823

Mısır 128 82 526 320 666

Avustralya 647 1123 1538 1296 624

Hindistan 638 661 700 757 614

Azerbaycan 826 1184 1272 965 613

Singapur 819 548 705 574 482

Ukrayna 643 755 1066 976 442

Yemen 90 327 2504 3345 374

Endonezya 137 143 113 262 356

Cibuti 47 144 163 217 342

Tayvan 58 18 186 329 339

Somali 0 38 70 446 338

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 11rsquode Tuumlrkiyersquonin 2015 yılında zeytinyağı ihraccedil ettiği uumllkelere ait bazı goumlstergeler yer

almaktadır Tabloya goumlre Tuumlrk firmaları 2015 yılındaki zeytinyağı ihracatımızın 61rsquoden

fazlasını beş uumllkeye (S Arabistan ABD Japonya Irak ve İran) yapmıştır Zeytinyağı ihraccedil

edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı yakalanmıştır

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)

İthalatccedilı

Uumllkeler

İhracat

Tutarı

(Bin $)

İhracattaki

Payı ()

İhracat

Miktarı

Birim Değer

(USDBr)

2014-2015

İhracat Artışı

()

Duumlnya

İthalatında

Sıralaması

Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32

Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16

ABD 8015 134 1782 4498 -41 2

Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7

Irak 4999 83 1162 4302 -22 62

İran 4903 82 1152 4256 -3 43

BAE 2819 47 516 5463 -9 26

Almanya 2601 43 545 4772 15 6

Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11

Suriye 1957 33 477 4103 -44 95

GKore 1457 24 324 4497 117 18

Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30

Kanada 839 14 182 4610 -28 10

Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39

Malezya 829 14 155 5348 -49 51

İtalya 823 14 253 3253 19 1

Mısır 666 11 157 4242 108 76

Avustralya 624 1 153 4078 -52 14

Hindistan 614 1 110 5582 -19 23

Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87

Singapur 482 08 96 5021 -16 42

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye

114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56

USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015

sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur

Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya

49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur

Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer

almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından

fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 23: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Tablo 11 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhraccedil Ettiği Uumllkelere Ait Goumlstergeler (2015)

İthalatccedilı

Uumllkeler

İhracat

Tutarı

(Bin $)

İhracattaki

Payı ()

İhracat

Miktarı

Birim Değer

(USDBr)

2014-2015

İhracat Artışı

()

Duumlnya

İthalatında

Sıralaması

Duumlnya 60030 100 12831 4679 -32

Suudi Arabistan 9258 154 1625 5697 -31 16

ABD 8015 134 1782 4498 -41 2

Japonya 6853 114 1502 4563 -37 7

Irak 4999 83 1162 4302 -22 62

İran 4903 82 1152 4256 -3 43

BAE 2819 47 516 5463 -9 26

Almanya 2601 43 545 4772 15 6

Ccedilin 2485 41 486 5113 -39 11

Suriye 1957 33 477 4103 -44 95

GKore 1457 24 324 4497 117 18

Norveccedil 1018 17 232 4388 -7 30

Kanada 839 14 182 4610 -28 10

Kuveyt 830 14 155 5355 -48 39

Malezya 829 14 155 5348 -49 51

İtalya 823 14 253 3253 19 1

Mısır 666 11 157 4242 108 76

Avustralya 624 1 153 4078 -52 14

Hindistan 614 1 110 5582 -19 23

Azerbaycan 613 1 114 5377 -36 87

Singapur 482 08 96 5021 -16 42

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının 154rsquouumlnuuml Suudi Arabistanrsquoa 134rsquouumlnuuml ABDrsquoye

114rsquouumlnuuml Japonyarsquoya 83rsquouumlnuuml Irakrsquoa ve 82rsquosini İranrsquoa yapmaktadır SArabistanrsquoa 56

USD Hindistanrsquoa 55USD ve BAErsquoye 54 USD birim fiyat ile satış yapılmıştır 2014-2015

sezonunda en fazla zeytinyağı ihracatı artışı 117 G Korersquoye ve 108 Mısırrsquoa olmuştur

Aynı doumlnemde zeytinyağı ihracatında en fazla duumlşuumlş yaşanan uumllkeler ise 52 ile Avustralya

49 ile Malezya ve 48 ile Kuveyt olmuştur

Tablo 12rsquode Tuumlrkiye zeytinyağı ihracatının son 2 sezon itibariyle tiplerine goumlre dağılımı yer

almaktadır Tablodan da goumlruumllebileceği uumlzere toplam zeytinyağı ihracatımızın yarısından

fazlasını sızma zeytinyağı oluşturmaktadır 2015-2016 sezonunun ilk beş ayı verilerine goumlre

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 24: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

sızma zeytinyağının ihracattaki payı 524 Riviera 228 Naturel 1 137 ve son olarak

da rafine 109rsquodur

Tablo 12 2014-2015-2016 Sezonları Tiplerine Goumlre Tuumlrkiye Geneli Zeytinyağı İhracatı

Sezon Tip Miktar (Kg) Değer ($) $Kg Miktar

Payı

20

14

20

15

Sızma 3854817 1853876653 481 5461

Naturel 1 1380685 615013665 445 1812

Rafine 1661324 552598107 333 1628

Riviera 1079385 373008275 346 1099

Toplam 7976211 3394496700 426 10000

20

15

20

16

Sızma 2092407 11550984 552 5242

Naturel 1 547164 2806628 513 1371

Rafine 438602 1972304 450 1099

Riviera 913378 4231748 463 2288

Toplam 3991552 20561663 515 10000

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

Tablo 13rsquote 2014-2015-2016 sezonları Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatının ambalajlarına

goumlre dağılımı yer almaktadır Tuumlrkiye geneli zeytinyağı ihracatımız ambalajlarına goumlre

sınıflandırıldığında doumlkme zeytinyağı ihracatının ciddi bir duumlşuumlş goumlstererek 201516

sezonunun ilk 5 aylık doumlneminde doumlkme zeytinyağı ihracatımızın bulunmadığı ağırlıklı

olarak ambalajlı zeytinyağı ihracatı gerccedilekleştirildiği goumlruumllmektedir Ambalajlı zeytinyağı

katma değer yaratmakta ve beraberinde markalaşmayı da getirmektedir Ton başına ihracat

fiyatı bu nedenle yuumlksektir

Tablo 13 Ambalajlarına goumlre zeytinyağı ihracatımız

Sezon Ambalaj

Şekli

Miktar (Kg) Değer ($) $Ton

20

14

20

15

Doumlkme 1693554 5463876 323

Varilli 1312511 4933811 376

Kutulu 11850502 55853330 471

Toplam 14856567 66251018 446

20

15

20

16 Doumlkme 0 0 0

Varilli 331570 145046832 437

Kutulu 3659982 1911119477 522

Toplam 3991552 20561663 515

Kaynak EİB Zeytinyağı Raporu 2016

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 25: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

2015 yılı verilerine goumlre (Tablo 14) Tuumlrkiye zeytinyağı ithalatının 99rsquounu Tunus İspanya

Şili ve İtalyarsquodan yapmaktadır Bu doumlrt uumllkeye zeytinyağı alanında dış ticaret accedilığı

verilmiştir Tunusrsquoa Kg başına 35 Dolar İspanyarsquoya 33 Dolar Şilirsquoye 39 Dolar ve

İtalyarsquoya ise 11 Dolar oumldenmiştir

Tablo 14 Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İthalatına Ait Veriler (2015 Bin Dolar) İhracatccedilılar İthalat

Tutarı

Ticaret

Dengesi

Tuumlrkiyersquonin

İthalatındaki

Payı

İthal

Edilen

Miktar

Birim

Fiyatı

Duumlnya

İhracatındaki

Sırası

Tuumlrkiye

Tarafından

Uygulanan

Vergi

Tunus 8270 -8270 88 2316 3571 3 312

İspanya 563 -563 6 167 3371 1 312

Şili 393 -393 42 100 3930 8 312

İtalya 77 -77 08 7 11000 2 312

Kaynak ITC Trademap 2016

5 TUumlRKİYErsquoNİN FİİLİ REKABETCcedilİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Duumlnyada zeytinyağı ihracat pazarının buumlyuumlkluumlğuuml 2015 yılında yaklaşık olarak 72 milyar

Dolar olup bu pastadan en buumlyuumlk payı alan uumllkeler İspanya İtalya Tunus Yunanistan

Portekiz Arjantin Fas Şili Tuumlrkiye Fransa ABD Avustralya ve Almanya olmuştur

Akdeniz boumllgesinde zeytin ve zeytinyağı sezonu Kasım-Aralık gibi başladığından bir sonraki

yılın ilk ccedileyreği zeytinyağı ihracatı accedilısından oumlnemlidir 2014-2015-2016 yılları birinci

ccedileyrek (Q1) ihracat verileri incelendiğinde İspanya İtalya Yunanistan ve Portekiz 2016

yılı ilk ccedileyreğinde en ccedilok ihracat yapan uumllkelerdir

Tablo 15 2014-2016 Yıllarında Zeytinyağı İhracatında Oumlnde Gelen Uumllkeler (Bin ABD $)

İhracatccedilı Uumllkeler 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1 İspanya 923584 775883 780342

İtalya 459203 400762 412725

Yunanistan 75335 243780 214868

Portekiz 112118 107392 89465

Fas 6711 24195 24647

Fransa 12425 12433 12393

Tuumlrkiye 29329 19494 12075

ABD 8822 9387 10423

Arjantin 8836 5266 9673

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 26: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Şili 9247 8330 6387

Almanya 5753 5219 5312

Belccedilika 2843 2698 3837

Kaynak ITC Trademap 2016

Tablo 15 incelendiğinde ilk ccedileyrekler itibariyle Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatında son 3

yılda dramatik bir azalış olduğu goumlzlemlenmektedir

Tablo 16rsquoya goumlre Suudi Arabistan pazarı 2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış

miktarı karşılaştırıldığında 292 bin dolar buumlyuumlme ile 2015 yılında en ccedilok artış goumlsteren

Tuumlrkiyersquonin en aktif pazarı olarak goumlruumlnmektedir Aynı doumlnemde Malezya 241 Bin Dolarla

ve Guumlney Kore 215 Bin Dolarla ihracatımızda en ccedilok artış goumlsteren ikinci ve uumlccediluumlncuuml uumllkeler

olmuştur Yemen ve Cibuti de ihracatımızda artış goumlsteren uumllkeler olup hedef pazarlar

arasına girebilirler

2015-2016 yılları birinci ccedileyrek verileri artış oranı accedilısından karşılaştırıldığında Cibuti

309 ile en yuumlksek artış oranını goumlsteren uumllke olmuştur Katarrsquoın ardından 204 artış ile

Malezya ve 110 artış ile Yemen oransal ihracat artışında oumlnde gelen uumllkelerdir İhracat

miktarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış sağlayan uumllkeler hedef

pazar olarak belirlenebilir Bu bağlamda Cibuti Malezya ve Yemenrsquoin dışında G Kore ve

Suudi Arabistan ihracat yapmak isteyen uumllkeler iccedilin hedef pazarlar olarak seccedililebilir

Tablo 16 2014-2015-2016 Yılları 1Ccedileyrekte Tuumlrkiyersquonin Zeytinyağı İhracatı (Bin ABD $)

İthalatccedilı Uumllke 2014 Q1 2015 Q1 2016 Q1

Artış

Miktarı

2016-2015

Artış Oranı ()

2016-2015

Duumlnya 29329 19494 12075 -7419 -62

S Arabistan 6042 3685 3977 292 8

ABD 4898 318 1166 -2014 -63

Irak 2352 1307 947 -360 -27

Japonya 3308 2258 805 -1453 -64

G Kore 220 536 751 215 40

Almanya 802 587 494 -93 -16

BAE 936 1135 482 -653 -58

İran 1494 511 368 -143 -28

Malezya 345 118 359 241 204

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 27: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Yemen 1876 151 318 167 110

Avustralya 321 341 255 -86 -25

Ccedilin 876 966 237 -729 -75

Norveccedil 328 257 206 -51 -20

Cibuti 95 66 204 138 309

Kuveyt 961 211 140 -71 -33

Kaynak ITC Trademap 2016

Tuumlrkiye zeytinyağı ihracat birim fiyatı accedilısından değerlendirildiğinde ihracatccedilı uumllkeler

arasında yuumlksek birim fiyat ile satış yapan uumllkelerden birisidir İtalya ile aynı birim fiyata

(46 USDKg) zeytinyağı satmaktayız İspanya birim fiyatı 39USD Tunus 32USD

Yunanistan 40 USD Portekiz ise 38 USDrsquoden zeytinyağı ihraccedil etmektedir Fiyatta

rekabetten ziyade uumlruumlnde rekabet edebilmek suumlrduumlruumllebilir zeytinyağı ihracatı iccedilin oumlnemli bir

konudur Zeytinyağında rekabet edebilmek iccedilin katma değer oluşturulması doumlkme satmak

yerine farklı boyutlarda şişeleme yaparak ihraccedil edilmesi modern ambalajlama youmlntemlerinin

kullanılması ve zeytinyağında markalaşma iccedilin gerekli adımların atılması gerekmektedir

Şekil 5 Tuumlrkiye Zeytinyağı İhracat Haritası ITC Trademap 2016

Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihracatı yaptığı uumllkeler duumlnya haritası uumlzerinde detaylı bir şekilde yer

almaktadır Bu haritaya goumlre Guumlney Amerika ve Afrikarsquodaki birccedilok uumllke potansiyel ithalatccedilı

olarak değerlendirilebilir

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 28: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Aşağıdaki şekil (Şekil 6) 2015 yılında Tuumlrkiyersquonin ihraccedil ettiği zeytinyağı talebindeki artışı

goumlstermektedir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden

kuumlccediluumlk olduğu yerler sarı renkli balonlarla goumlsterilmiştir Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlmesinin

partner uumllkelerin ithalat buumlyuumlmesinden buumlyuumlk olduğu yerler ise mavi renkli balonlarla

goumlsterilmiştir Balonun buumlyuumlkluumlğuuml (oumllccediluumlsuuml) partner uumllkelerin duumlnya ithalatındaki payına

doğru orantılı olarak ve zeytinyağı bazında ayarlanmıştır

Şekil 6 Tuumlrkiye Rekabetccedililik Balonu 2015 ITC Trademap 2016

Sarı renkli balonlara ait uumllkelere Tuumlrkiyersquonin İhracat buumlyuumlme oranı soumlz konusu uumllkelerin

duumlnya ithalat buumlyuumlmesinden daha kuumlccediluumlk olduğunu goumlstermektedir Başka bir ifadeyle

Tuumlrkiye oransal olarak yeteri kadar buumlyuumlyememektedir

Yine aynı grafiğe goumlre Tuumlrkiyersquonin ihracat buumlyuumlme oranının mavi renkli balonlarla ifade

edilen uumllkelerin ithalatlarındaki buumlyuumlmesinden daha fazla olduğu belirtilebilir Oransal

rekabetccedililik accedilısından Tuumlrkiyersquonin şanslı olduğu uumllkeler ABD Kanada Almanya ve Ccedilindir

Dinamik pazarlara baktığımızda Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye yapılan

zeytinyağı ihracatımız dikkat ccedilekmektedir Oransal olarak en ccedilok buumlyuumlyen pazarımız bu

uumllkelerdir diyebiliriz Diğer bir ifade ile Japonya Suudi Arabistan G Kore Irak ve BAErsquoye

yapılan zeytinyağı ihracatı son yıllarda artış goumlstermiştir

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 29: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

6 HEDEF PAZARLAR ve OumlNCELİK VERİLECEK UumlLKELER

Tuumlrkiye Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi 2023te sofralık zeytinde İngiltere Irak Ccedilin

ve Japonya gibi uumllkeleri hedef pazar olarak belirlemiştir (TİM 2015 1) Hedef Pazar

seccedilerken belirleyici olabilecek etkenler

Duumlnya ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

Bir oumlnceki yıla goumlre en ccedilok ithalat artışı sağlayan uumllkeler

Uluslararası taşıma uumlcreti yani navlun accedilısından coğrafi yakınlığa sahip uumllkeler

Uygulanan guumlmruumlk tarifeleri ve tarife dışın oumlnlemler accedilısından aynı ekonomik

entegrasyon iccedilinde olan uumllkeler

Herhangi bir tanıtım ofisi veya satış mağazası accedilabilmede kolaylık sağlayan uumllkeler

61 Duumlnyanın En Buumlyuumlk Zeytinyağı İthalatccedilıları Accedilısından Hedef Pazarlar

Duumlnyada zeytinyağı ithalat pazarı 76 milyar ABD Doları civarındadır Ve duumlnya zeytinyağı

ithalat pazarından en ccedilok pay alan uumllkeler

İtalya

ABD

İspanya

Fransa

Portekiz

Almanya

Japonya

Brezilya

Birleşik Krallık

Kanada

Ccedilin

Hollanda

İsviccedilre

Avustralya

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 30: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Belccedilika

Suudi Arabistan

Meksika

Guumlney Kore

Rusya

Avusturya

Tayvan

İsveccedil

Hindistan

Polonya

Danimarka

BAE

Ccedilekya

İrlanda

Kolombiya

Norveccedil

Hong Kong

İsrail

Tayland

Guumlney Afrika

Yeni Zelanda

Angolarsquodır

Bu uumllkeler ihracat yapmak isteyen işletmelerimiz iccedilin oumlncelikli hedef pazarlar olarak

seccedililebilir

62 2015 Yılında İthalatı En Fazla Artan Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

2015 yılında zeytinyağı ithalatı en fazla artan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

İspanya 269

Arnavutluk 68

El Salvador 22

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 31: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Hırvatistan 20

Kosta Rika 19

Katar 18

Birleşik Krallık 15

Meksika 14

Fransa 13

Ccedilin 12

Portekiz 11

ABD 8 İle bir oumlnceki yıla oranla en fazla ithalat artışı sağlayan uumllkeler olmuştur

İhracatccedilı işletmeler hedef pazar seccediliminde pozitif youmlnde değişim goumlsteren uumllkeleri tercih

edebilirler

63 En İyi İthalat Birim Fiyatı Veren Uumllkeler Accedilısından Hedef Pazarlar

Hedef Pazar seccediliminde alınması gereken kriterlerden birisi de ithalat birim fiyatıdır 2014

yılında

Bangladeş zeytinyağına kg başına 601 USD

İsviccedilre 595 USD

Venezuela 552 USD

Japonya 520 USD

Tayvan 509 USD

BAE 486 USD

Brezilya 484 USD

Norveccedil 482 USD

Ccedilin 473 USD

Kolombiya 467 USD

Danimarka 464 USD

Almanya 463 USD

Avusturya 460 USD

Angola 452 USD

Kanada 447 USD

Guumlney Kore 446 USD

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 32: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Tayland 429 USD

Polonya 426 USD

Meksika 424 USD

İsrail 422 USD

Hırvatistan 420 USD oumldemiştir

Bu bağlamda uumllkemizdeki ihracatccedilılar zeytinyağı ithalatında en yuumlksek birim fiyatı

veren uumllkeleri hedef pazar olarak seccedilebilirler

64 Duumlnya Zeytinyağı İthalatından En Ccedilok Pay Alan Uumllkeler Accedilısından Hedef

Pazarlar

Duumlnya zeytinyağı ithalatından en fazla pay alan uumllkeler

264 ile İtalya

162 ile ABD

82 ile İspanya

64 ile Fransa

45 ile Portekiz

41 ile Almanya

39 ile Japonya

36 ile Birleşik Krallık ve Brezilya

22 ile Kanada

21 ile Ccedilin

12 ile Hollanda

11 ile İsviccedilre

1 ile Avustralya Suudi Arabistan Belccedilika

09 ile Meksika

08 ile Rusya ve Guumlney Kore

06 ile Avusturya

05 ile Tayvan İsveccedil ve Hindistan olmuştur

Bu uumllkeler 2015 yılında duumlnya zeytinyağı ithalatında en ccedilok pay alan uumllkeler olup hedef

pazarlar arasına girebilirler

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 33: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

65 Bir Oumlnceki Yıla Oranla En ccedilok İhracat Artışı Sergilediğimiz Uumllkeler Accedilısından

Hedef Pazarlar

2015-2016 yılları ihracat verileri incelendiğinde değer olarak en ccedilok ihracat artışı

sergilediğimiz uumllkeler sırasıyla

278 Belccedilika

241 Miyanmar

231 Bahreyn

117 Guumlney Kore

108 Mısır

77 Sudan

58 Cibuti

51 Ummanrsquodır

Yukarıdaki uumllkelerin ithalat tutarları arttığından bir oumlnceki yıla oranla ihracatta en ccedilok artış

sağlayan uumllkeler hedef pazar olarak belirlenebilir

66 Zeytinyağı Tuumlketim Alışkanlığı Az olan (Potansiyel Pazarlar) Accedilısından Hedef

Pazarlar

Bir taraftan da ldquoZeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitelerirdquo sayesinde zeytinyağı tuumlketim

alışkanlığına daha az sahip olan ya da zeytinyağını bilmeyen uumllkelere ulaşılmalıdır Bu

şekilde yeni pazarlar yaratılarak ihracat artışı gerccedilekleştirilebilecektir Oumlzellikle

Orta Asya

Uzakdoğu Asya ve

Afrika uumllkeleri bu accedilıdan buumlyuumlk potansiyele sahiptir

7 UumlLKELERİN TUumlRKİYErsquoYE UYGULADIĞI GUumlMRUumlK VERGİSİ ORANLARI

Bir uumllkenin bir başka uumllkeye guumlmruumlk vergisi uygulamasının altında bir taraftan yerli

uumlreticileri korumak diğer taraftan da uumllke hazinesine gelir sağlamak gibi nedenler yer

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 34: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

alabilmektedir Bir uumllkede soumlz konusu uumlruumlnuumln uumlretimi yok ise o uumllke guumlmruumlk vergisi de

almayabilir Ya da uumllke herhangi bir ekonomik entegrasyona uumlye ise ekonomik birlik

dışındaki uumllkelere yuumlksek guumlmruumlk vergisi uygulanırken birlik iccedilinde dış ticareti artırabilmek

iccedilin guumlmruumlk vergileri azaltılabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir

Zeytinyağı ihracatı yaparken karşı uumllkedeki ithalatccedilılara uumlruumlnuumlnuumlzuuml alma sebeplerini ccedilok iyi

accedilıklamak ve karşı tarafı ikna etmek gerekmektedir Uumlruumlnuumlnuumlzuumln kalitesinin yuumlksek olması

fiyatının uygun olması uluslararası taşıma uumlcreti (navlun) accedilısından coğrafi yakınlığın yanı

sıra karşı uumllkedeki ithalatccedilının guumlmruumlk vergisi oumldemeyecek olması veya ccedilok duumlşuumlk bir

guumlmruumlk vergisi oumldeyecek olması gibi faktoumlrler de oumlnem arz etmektedir Oumlrneğin Bosna-

Hersek Kanada Guumlrcistan Hong-Kong Malezya Japonya İsviccedilre ve ABD gibi uumllkelere

yapılacak zeytinyağı ihracatında guumlmruumlksuumlz olarak uumllkeye giriş yapabilmek muumlmkuumlnduumlr

Tuumlrkiye ve AB arasındaki Guumlmruumlk Birliği sayesinde AB uumllkeleri uumllkemizden yapacakları

zeytinyağı ithalatında 3574 gibi yuumlksek bir guumlmruumlk vergisi soumlz konusudur Zeytinyağının

anavatanı Akdeniz olduğundan ve AB uumlyesi birccedilok uumllke zeytinyağı uumlreticisi ve ihracatccedilısı

olduğundan ABrsquonin zeytinyağı ithalatında yerli uumlreticilerini koruması doğaldır Guumlmruumlk

vergisi az olan uumllkelere ihracat yapmak daha kolay olduğu gibi Avruparsquoda yer alıp da ABrsquoye

uumlye olmayan uumllkelere olan coğrafi yakınlık da bu uumllkelere ihracat yapmak iccedilin bir başka

etmen olabilir AB uumllkelerinin yanı sıra uumllkemize duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeler

de hedef pazar olarak seccedililebilir

Tablo 17 Bazı Uumllkelerin Tuumlrkiyersquoye Uyguladıkları Guumlmruumlk Vergisi Oranları İthalatccedilı Uumllke Yıl GTİP Revizyon Guumlmruumlk Vergisi

Bosna-Hersek 2016 HS12 0

Kanada 2015 HS12 0

Guumlrcistan 2015 HS12 0

Hong-Kong 2016 HS12 0

Avustralya 2015 HS12 0

Japonya 2014 HS12 0

Lihteştayn 2015 HS12 0

Malezya 2014 HS12 0

İsviccedilre 2015 HS12 0

ABD 2014 HS12 0

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 35: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

S Arabistan 2014 HS12 5

BAE 2015 HS12 5

Rusya 2016 HS12 5

Katar 2015 HS12 5

Umman 2015 HS12 5

Kırgızistan 2015 HS12 5

Kazakistan 2016 HS12 5

Ermenistan 2015 HS12 5

Norveccedil 2016 HS12 673

Almanya 2015 HS12 3653

Holanda 2015 HS12 3653

İran 2011 HS07 6217

Luumlbnan 2015 HS12 12061

Kaynak ITC Trademap 2016

Luumlbnan 1151 gibi inanılmaz bir oran ile Tuumlrkiyersquoye karşı en ccedilok guumlmruumlk vergisi

uygulayan uumllkelerin başında gelmektedir Luumlbnanrsquodan sonra Fas Tunus ve Cezayir de

guumlmruumlk vergisi konusunda sert uumllkeler arasındadır Akdenizrsquode yer alan bu uumllkelerin kendi

uumlreticilerini korumak iccedilin yuumlksek tarife uyguladıkları anlaşılmaktadır

Ccedilin Halk Cumhuriyetirsquonin zeytin ithalatında uumllkemize uyguladığı guumlmruumlk vergisi 10

olmakla birlikte Hong-Kongrsquoun guumlmruumlk tarifesiz (0) giriş sağlaması dikkat ccedilekmektedir

Ccedilinrsquoe zeytin ihraccedil etmek isteyen işletmeler kendilerine Hong-Kongrsquota bir aracı bularak Ccedilin

pazarına girebilirler hatta orta vadede ofis accedilarak kendi işlerini yuumlruumltebilecek bir konuma

gelebilirler Zeytinyağı ihracatccedilılarımız hedef Pazar belirlerken Tuumlrkiyersquoye guumlmruumlk vergisi

uygulamayan ya da goumlreceli olarak duumlşuumlk guumlmruumlk vergisi uygulayan uumllkeleri tercih

etmelidirler

8 SEKTOumlR İCcedilİN KALİTE BELGELERİ

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler uluslararası kalite ve standartlara sahip

olunduğunu goumlsteren bir takım kalite belgelerine ihtiyaccedil duymaktadırlar Bu belgelerden en

oumlnemlileri ldquoTS EN ISO 90012008rdquo ve ldquoTS EN ISO 220002005rdquo belgeleridir

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 36: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Şekil 7 TS EN ISO 90012008 Belgesi

Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen işletmeler kalite belgelerini oumln plana ccedilıkararak muumlşteri

kazanmada ve rekabette bir adım oumlne ccedilıkabilmektedirler Bu belgelerin yanı sıra işletmeler

ihracat esnasında akredite kurumlardan ldquoAnaliz Sertifikasırdquo almaktadırlar Ayrıca Coğrafi

İşaret Tescil Belgesi de alınabilir

Şekil 8 TS EN ISO 220002005 Belgesi

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 37: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

9 TARIMSAL UumlRUumlNLERDE İHRACAT İADESİ YARDIMI CcedilERCcedilEVESİNDE

ZEYTİNYAĞI İHRACATINA YOumlNELİK DEVLET DESTEKLERİ

Uumllkemiz tarımsal uumlruumlnlerinin uluslararası piyasalarda rekabet guumlcuumlnuumln ve ihracat

potansiyelinin artırılması amacı ile Ekonomi Bakanlığı İhracata Youmlnelik Devlet Destekleri

Değerlendirme Komitesinin 31122015 tarihli ve 12 Norsquolu Toplantısında alınan kararına

istinaden Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu tarafından 05022016 tarihli ve 20161 sayılı

yeni ldquoTarımsal Uumlruumlnlerde İhracat İadesi Yardımırdquo kararı duumlzenlemiştir Bu karar 2016

arasında fiili ihracatı gerccedilekleştirilen belirli tarım uumlruumlnleri iccedilin geccedilerlidir Soumlz konusu

desteklerden yararlanabilecek uumlruumlnler arasında zeytinyağı da bulunmaktadır Destekler

ldquoDestekleme ve Fiyat İstikrar Fonunundan (DFİF) karşılanmaktadır (bu anlamda DFİFrsquoe

tabi uumlruumlnler arasında yer alan zeytinyağı kayda bağlı mallar listesindedir ve ihracı sırasında

GBrsquolerine kayıt meşruhatı duumlşuumllmesi gerekmektedir)

İhracat iadesi yardımları uumlruumlnlerin ihracat iade miktarları miktar barajları ve azami

oumldeme oranları dikkate alınarak hesaplanmaktadır İhracat iade miktarı fiziki birim başına

yapılan oumldeme miktarını miktar barajı uumlruumln bazında ihracat iadesi yardımlarına esas olacak

kısmı (ihracatın ne kadarının iadeden yararlanacağı) azami oumldeme oranı ise uumlruumlnuumln FOB

ihraccedil bedeli dikkate alınarak yapılacak azami (maximum) oumldemeyi ifade etmektedir

Oumlrneğin 150990000013 GTİPrsquoli 10 ton zeytinyağı ihracatında iadeden yararlanacak

miktar 10 x 100 (miktar barajı) = 10 tondur Bu durumda ihracat iade miktarı 10 x 386 TL

(ton başına) =3860 TL olacaktır (Bknz Tablo 18) Diğer taraftan net iade miktarının

belirlenebilmesi iccedilin azami oumldeme oranına goumlre hesaplama yapmak gerekmektedir

FOB birim (ton) ihraccedil fiyatı 7000$ iken toplam ihracat tutarı (istatistiki kıymet) 7000$ x 3

TL (kur) x 10 (ton) =210000 TL olacaktır İhracat iadesine konu olan miktara ilişkin toplam

ihracat tutarı 210000 (TL) x 100 (miktar barajı) = 210000 TL olacaktır Bunun azami

oumldeme oranıyla ccedilarpılması sonucu elde edilecek tutar 210000 TL x 10 (azami oumldeme

oranı) = 21000 TLrsquodir Bu tutar firmanın almaya hak kazandığı iade miktarı olan 3860

TLrsquoyi aştığı iccedilin firma ihracat iade miktarının tamamını alabilecektir

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 38: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

İhracat iadesi yardımlarına ilişkin hakediş tutarları İhracatccedilı Birliklerince hesaplanmakta ve

TC Merkez Bankası nezdinde ihracatccedilı veya imalatccedilı ihracatccedilı adına accedilılan hesaplardan

mahsuben (vergiler vergi cezaları enerji ve haberleşme giderleri vb) karşılanmaktadır

İhracatccedilı firmalar hak edişlerini uumlruumlnuuml satın aldıkları imalatccedilı veya uumlretici firmalara da

devredebilmektedir

Zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı miktar barajı ve azami oumldeme oranları Tablo 18rsquode

verilmektedir

Tablo 18 20161 Sayılı Karar Kapsamında Zeytinyağına Youmlnelik Desteğe İlişkin Oranlar

Madde Adı GTİP ve Madde

Tanımı

İhracat İade

Miktarı Miktar Barajı

Azami Oumldeme

Oranı

Zeytinyağı (Sıra No 14) 1509-Zeytinyağı 30 TLTon 100 2

150910900013- 386 TLTon 100 10

150990000016

Net ağırlığı 2-5 kg

arasında (5 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

150910900012-

150990000015

725 TLTon 100 15

Net ağırlığı 1-2 kg

arasında (2 kg dahil)

olan ambalajlarda

tescilli Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in

Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil

edilen zeytinyağı iccedilin

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 39: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

150910900011-

150990000014

1400 TLTon 100 20

Net ağırlığı 1 kgrsquoa kadar

(1 kg dahil) olan

ambalajlarda tescilli

Tuumlrk Markaları

ve ldquoMade in Turkeyrdquo

ibaresi ile ihraccedil edilen

zeytinyağı iccedilin

Tablo 18rsquode goumlruumllduumlğuuml gibi zeytinyağına ilişkin ihracat iade miktarı normalde ton başına

30 TL miktar barajı 100 ve azami oumldeme oranı 2 iken tescilli Tuumlrk Markaları ve ldquoMade

in Turkeyrdquo ibaresi ile ihraccedil edilen zeytinler iccedilin soumlz konusu oranlar ambalaj boyutu ile ters

orantılı olmak uumlzere artmaktadır (artırımlı iade) Zeytinyağı eğer 5 kgrsquoın (net ağırlık)

uumlzerinde ambalajlarda ihraccedil ediliyorsa mahsup hesabına dahil edilmemektedir

Firmaların Tescilli Tuumlrk Markası adı altında ve ldquoMade in Turkeyrdquo ya da ldquoProduce of

Turkeyrdquo (ithalatccedilı uumllkenin lisanı ile aynı anlamda ifadenin bulunması) ibaresi ile ve 5 kgrsquoa

kadar olan ambalajlarda (5 kg dahil) gerccedilekleştirilen zeytin ihracatında belirtilen oranlarda

ihracat iadelerinden faydalanabilmeleri iccedilin Ekonomi Bakanlığı Boumllge Muumlduumlrluumlklerine bağlı

Uumlruumln Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından duumlzenlenecek ldquoİhracat İadesine İlişkin

Durum Tespit Tutanağırdquo talep etmesi gerekmektedir

Fiili ihracı gerccedilekleşen tarım uumlruumlnlerinin ihracat iadesine ilişkin başvurular İhracatccedilı

Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılmaktadır Bununla birlikte ilk muumlracaatta ve her

başvuruda istenilen belgeler farklılık goumlstermektedir İlgili karar suumlrece ilişkin usul ve

esaslar ve gerekli belgeler (oumlrnek formlar mevcut) Ege İhracatccedilı Birliklerinin aşağıda

belirtilmiş olan linkinden takip edilebilir httpwwwegebirlikorgtrdestek-tarimsal-

urunlerde-ihracat-iadesi-2016-1asp

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 40: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

10 İHRACATTA MUumlŞTERİ BULMA YOumlNTEMLERİ ve İLGİLİ DEVLET

DESTEKLERİ

İhracatın en oumlnemli aşaması muumlşteri bulma aşaması olup bu anlamda ccedileşitli youmlntemler

kullanılabilmektedir Soumlz konusu youmlntemler arasında e-ticaret yapmak uluslararası fuarlara

katılmak ve yurtdışı pazar araştırma gezileri duumlzenlemek oumlnde gelen youmlntemler arasında yer

almaktadır Bu youmlntemler aynı zamanda devlet destekleri kapsamındadır Araştırmada ilgili

boumlluumlmlerde soumlz konusu devlet desteklerine de değinilmiştir Bununla birlikte Ekonomi

Bakanlığırsquonın aşağıdaki linkinden ihracatccedilı firmalara verilen diğer destekleri ayrıntılı bir

şekilde incelemek muumlmkuumlnduumlr Bu destekler arasında Uluslararası Rekabetccedililiğin

Geliştirilmesi Eğitim Desteği Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği Markalaşma ve

Turquality Desteği Tasarım Desteği Yurtdışı Birim Marka ve Tanıtım Desteği ve İstihdam

Desteği gibi destekler yer almaktadır

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomedesteklerihracatDestekleriD_afrLoop=74667778

720536amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=d941o9bly_6640403F_afrWindowId3Dd94

1o9bly_6626_afrLoop3D7466777872053626_afrWindowMode3D026_adfctrl-

state3Dd941o9bly_118

İhracatccedilılarımız muumlşteri bulmak iccedilin ifade edilen youmlntemlere ek olarak ticaret

muumlşavirlikleri ihracatccedilı birlikleri iş adamı dernekleri ve Ticaret ve Sanayi Odalarırsquondan da

yararlanabilirler

101 E-Ticaret

Guumlnuumlmuumlz kuumlresel rekabet ortamında firmalar bir adım oumlne ccedilıkabilmek iccedilin modern ihracat

pazarlaması youmlntemlerine başvurmaktadırlar Bu youmlntemlerin en oumlnde geleni ise hiccedil

kuşkusuz e-pazaryerleridir İhracatccedilılarımızın yurtdışı pazarlara accedilılmak veveya satışlarını

artırmak iccedilin kullanabilcekleri e-ticaret siteleri aşağıda listelenmiştir Soumlz konusu siteler

Ekonomi Bakanlığırsquondan oumln onay almış siteler olup devlet destekleri kapsamındadır

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 41: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Tablo 19 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yerli E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Tablo 20 TC Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-Pazaryerleri

Kaynak TC Ekonomi Bakanlığı 2016

Zeytinyağı ile ilgili hacirclihazırdaki mevcut talepler ise Ekonomi Bakanlığırsquonın web sitesinde

yer almaktadır İhracat yapmak isteyen işletmeler ldquoFirma Vergi Nordquo veya ldquoİhracatccedilı

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 42: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Birlikleri Nordquo ile web siteyi ziyaret edebilir ve yurt dışından gelen taleplere ulaşabilirler

Detaylı bilgi iccedilin luumltfen bakınız

httpwwwekonomigovtrportalfacesoraclewebcenterportalapppagesihracatdtmtalep_

userjspx_afrLoop=75447203066844amp_afrWindowMode=0amp_afrWindowId=1qywdw3sv_

26740403F_afrWindowId3D1qywdw3sv_26726_afrLoop3D7544720306684

426_afrWindowMode3D026_adfctrl-state3D1qywdw3sv_295

İhracatccedilılarımız yukarıda belirtilmiş olan e-ticaret sitelerine ek olarak Uluslararası Ticaret

Merkezinin (International Trade Center ITC -TRADE MAP) aşağıdaki linkinden duumlnya

genelinde oumln gelen zeytinyağı ithalat ve ihracatccedilılarının firma profillerine erişebilirler

İhracatccedilı firmalar aynı zamanda rakip firmalar olup uumlretim ve pazarlama suumlreccedilleri hakkında

bilgi almak iccedilin kullanılabilir

httpwwwtrademaporgCompaniesListaspxnvpm=1|||||200570|||6|1|1|1|3|2|2|1|1

Ekonomi Bakanlığı Pazar Araştırması ve Pazara Giriş desteği kapsamında nihai tuumlketiciye

youmlnelik olmayan ve oumln onay almış e-ticaret sitelerine uumlyelik giderleri iccedilin destek

sağlamaktadır Destek tutarı şirketler iccedilin 70 oranında ve yıllık en fazla 10000

ABD Dolarırsquona kadar olabilmektedir Bu destekten şirketler en fazla 5 (beş) e-ticaret sitesi

iccedilin ve e-ticaret sitesi başına en fazla 3 (uumlccedil) yıl suumlresince yararlanabilmektedirler Site başına

yıllık en fazla 2000 ABD Doları tutarında destek verilmektedir Destekten yararlanmak

isteyen şirketlerin ticari faaliyetiyle ilgili en az bir yabancı dilde yayımlanan internet sitesine

sahip olması gerekmektedir Konu destek iccedilin başvuru mercii Ekonomi Bakanlığı veya

Boumllge Muumlduumlrluumlkleridir

102 Yurt Dışı Fuarlar

Duumlnya genelinde pazarlama yapmak ve buumlyuumlk kitlelere ulaşmak iccedilin e-pazaryerleri gibi

modern youmlntemlerin yanı sıra geleneksel ihracat pazarlaması youmlntemlerinden biri olan

fuarlar da ihracatccedilılarımız iccedilin oumlnemli bir muumlşteri buma kaynağı olarak goumlruumllmelidir

Fuarların firmaya satış iletişim araştırma ve stratejik accedilıdan pek ccedilok yarar sağlamaktadır

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 43: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Bireysel (doğrudan katılım) ve milli katılımlı fuar listeleri her yıl Ekonomi Bakanlığı

tarafından yenilenmektedir 2016 yılı iccedilin soumlz konusu fuarların listesi ve uluslararası fuarlara

ilişkin arama yapılabilecek internet sitelerine Ekonomi Bakanlığırsquonın sitesinden ulaşabilirler

İhracatccedilılarımızın soumlz konusu fuarlar arasından zeytin zeytinyağı zeytincilik ve gıda

fuarlarını belirleyerek katılım sağlamaları gerekmektedir Bununla birlikte fuar seccedilerken

dikkat edilmesi gereken bazı temel oumlzellikler vardır bunlar

Fuarda sergilenecek uumlruumlnler ve fuardaki uumlruumln sektoumlrleri

Fuarın ziyaretccedili profili (fuarın sadece profesyonellere accedilık olup olmadığı)

Yer (Stand) kirası ve oumldeme tarihi yer rezervasyonu iccedilin son başvuru tarihi

Fuarın accedilık ve kapalı toplam sergi alanı bu fuarda ne kadarının kullanıldığı

Fuarın kaccedil yıldan beri duumlzenlendiği

Fuar idaresinin sağlayabileceği reklam imkacircnları ve uumllkedeki konaklama

imkacircnları

Alternatif fuarlara goumlre avantaj ve dezavantajları olmak uumlzere oumlzetlenebilir

Yurt dışı fuarlara katılım destekleri ve destek tutarları Tablo 21rsquode oumlzetlenmektedir Soumlz

konusu desteklerle ilgili gerekli tuumlm bilgi ve belgelerle fuarın bitiş tarihini muumlteakip en geccedil

uumlccedil ay iccedilerisinde bağlı olunan İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterliğirsquone başvuru yapılması

gerekmektedir İhracatccedilı Birlikleri Genel Sekreterlikleri gerekli incelemeyi yaptıktan sonra

oumldeme yapılacak katılımcı ile oumldeme miktarlarını oumldemenin yapılmasını teminen TCMBrsquoye

bildirmektedir

Tablo 21 Yurtdışı Fuar Katılımlarının Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Bireysel Katılım

Destek limiti 15000 ABD Doları

Boş alan kirası stand ve nakliye harcamalarının

50rsquosi

Ulaşım 2 temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 44: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Yurt Dışı Fuar Organizasyonları

-Milli katılım

-Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Sektoumlrel Tuumlrk ihraccedil uumlruumlnleri fuarı

-Yabancı firma katılımlı sektoumlrel fuar

Destek limiti Fuar genel nitelikli ise 10000

ABD Doları sektoumlrel nitelikli ise 15000 ABD

Dolarırsquodır

Organizatoumlrlere oumldenen katılım bedelinin

50rsquosi

Ulaşım 2 Temsilcinin ekonomi sınıfı gidiş-

doumlnuumlş masrafının 50rsquosi (50 m2 uumlzeri

katılımlarda 3 temsilcinin uccediluş masrafı)

Fuar desteklerine Bakanlıkccedila her yıl belirlenen 15 hedef uumllke iccedilin 50 destek oranına 20

puan ilave edilmektedir Diğer bir ifade ile hedef uumllkelerde gerccedilekleştirilen fuarlarda buumltuumln

destek oumldemeleri 70 uumlzerinden hesaplanmaktadır 2016-2017 Yıllarında 20 Puan İlave

Destek Sağlanacak Hedef Uumllkeler Listesi aşağıdaki gibidir

Amerika Birleşik Devletleri

Birleşik Arap Emirlikleri

Ccedilin Halk Cumhuriyeti

Etiyopya

Guumlney Kore

Hindistan

Irak

İran

Japonya

Meksika

Nijerya

Polonya

Romanya

Rusya

SArabistan

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 45: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

103 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezileri

İhracatccedilılarımız pazar araştırma gezileri yaparak da yurt dışı pazarlar hakkında bilgi

toplayabilir ve potansiyel muumlşterilerle iş goumlruumlşmeleri yapabilirler Boumlylece yeni ihraccedil

pazarları bulabilir veveya mevcut pazarlarında Pazar paylarını artırmak yolunda

ilerleyebilirler Yurt dışı Pazar araştırma gezilerine ilişkin devlet destekleri Tablo 16rsquoda

oumlzetlenmektedir

Tablo 22 Yurtdışı Pazar Araştırma Gezilerinin Desteklenmesi

Destek Konusu Destekler ve Destek Tutarı

Yurtdışı Pazar

Araştırma

Gezileri

Destek limiti toplam giderler 70 oranında ve gezi başına en fazla 5000

ABD Dolarrsquoı

Ulaşım 2 temsilcinin Uluslararası ve şehirlerarası ulaşımda kullanılan

ekonomi sınıfı uccedilak tren gemi ve otobuumls bileti uumlcretleri ile guumlnluumlk 50 ABD

Dolarını geccedilmemek kaydıyla araccedil kiralama giderleri

Konaklama Kişi başına guumlnluumlk 150 ABD Dolarını geccedilmemek kaydıyla

konaklama (oda+kahvaltı) giderleri

Tablo 22rsquode ki bilgilere ek olarak ihracatccedilılarımızın soumlz konusu destekle ilgili olarak

aşağıdaki konulara dikkat etmeleri gerekir

- Her takvim yılı iccedilerisinde şirket başına en fazla on yurt dışı pazar araştırması gezisi

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisinin en az iki yol hariccedil en fazla on guumlnluumlk kısmı

desteklenir

- Yurt dışı pazar araştırması gezisi suumlresince yolculuk ve gidilen uumllkenin resmi tatil guumlnleri

hariccedil olmak uumlzere her guumln iccedilin araştırma yapılan uumllkede yerleşik en az bir kurum kuruluş

veya şirketle goumlruumlşme yapılmalıdır Goumlruumlşme yapılmayan guumlnler iccedilin ulaşım ve konaklama

giderleri desteklenmez

- Bir takvim yılı iccedilerisinde aynı uumllkeye youmlnelik en fazla iki yurt dışı pazar araştırması

gezisi desteklenir

- Bir yurt dışı pazar araştırması gezisi tek bir uumllkede yapılabileceği gibi en fazla uumlccedil uumllkede

de yapılabilir

-

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 46: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

104 Ticaret Muumlşavirleri

İlk defa ihracat yapabilmek veya ihracat pazarlarını arttırabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerden birisi de uumllkemizi yurtdışında temsil eden ticaret muumlşavirlerinden yardım

istemektir Tuumlrkiyersquonin yurtdışı Ticaret Muumlşavirliklerinden bulundukları uumllkedeki Pazar

koşulları ve muumlşteri bulunmasıyla ilgili bilgiler istendiğinde en kısa suumlrede gerekli bilgiler

ulaştırılmaktadır

Sayın Yetkili

ABC Ltd Şti olarak 1995 yılından bu yana zeytinyağı alanında faaliyet goumlstermekte ve bu uumlruumlnlerin

ihracatını geliştirmeyi istemekteyiz Bize bu uumlruumlnler iccedilin Hollanda piyasası hakkında bilgiyi

ithalatccedilıların listesi (oumlzellikle e-mail) ve bu listelere ulaşabileceğimiz linkleri goumlnderirseniz muumlteşekkir

oluruz Yardımınız iccedilin şimdiden teşekkuumlr ederiz

İsmail METİN

İhracat Muumlduumlruuml

ABC Ltd Şti

Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1905 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 45 67

wwwabcolivecom

Şekil 9 Hedef Pazardaki Ticaret Muumlşaviri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

Seccedililen hedef pazarda faaliyet goumlsteren ticaret muumlşavirine e-mail atılarak soumlz konusu

pazardaki ithalatccedilıların ve buumlyuumlk toptancıların iletişim bilgileri istenilebilir ve bu ithalatccedilılar

ile iletişime geccedilerek yeni muumlşteriler elde edilebilir Belirlenen hedef pazardaki Ticaret

Muumlşavirlerine Ekonomi Bakanlığının resmi web sitesinden ulaşılabilir

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 47: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Dear Mr Brown

Kindly be informed that we have received your contact info from Commercial Counsellorrsquos

Office of our Embassy in your country Learning that you are one of the leading importers of

olive oil we wish to introduce ourselves to you

As ABC Olive Oil Co Ltd we are a manufacturer and exporter company specializing in olive oil

such as Virgin and Riviera Accordingly we would like to enter into business relations with you

In order to give you a general idea of our olive oil we are sending you a copy of our latest e-

catalogue in the attached file If you wish to have further info you may also visit our-website

wwwabcolivecom

Quotations and samples will be sent to you upon receipt of your detailed enquiries

We are looking forward with interest to hearing from you soon

Yours faithfully

İsmail METİN

Export Manager

Co Name ABC Ltd Şti

Address Atatuumlrk Cad Zeytin Is Merkezi

No 1015 Edremit - BALIKESİR

Tel (0266) 373 01 23

Fax (0266) 373 01 23

Şekil 10 Hedef Pazardaki Potansiyel Muumlşteri ile İlgili Yazışma Oumlrneği

105 İşadamı Dernekleri

Fuarların ve ticaret muumlşavirlerinin yanı sıra TUumlSİAD ve MUumlSİAD gibi işadamları dernekleri

oumlnderliğinde diğer uumllke ve uumllke grupları ile dış ticaret koumlpruumlleri kurularak bu uumlruumlnlerin

ihracatı arttırrılabilmektedir (Metin vd 2013 7-8)

106 İhracatccedilı Birlikleri Ticaret ve Sanayi Odaları

Bu oumlnerilere ek olarak İhracatccedilı Birlikleri alım talepleri Ticaret ve Sanayi Odaları alım

heyetleri ve eşleştirmeler de kuumlresel pazarlama yapabilmek iccedilin başvurulabilecek

youmlntemlerdendir Ege Zeytin-Zeytinyağı İhracatccedilı Birliklerirsquonin dış alıp taleplerine

httpwwwegebirlikorgtrbilgi-merkezi-raporlarasp adlı adresten ulaşılabilmektedir

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 48: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

SONUCcedil

Tuumlrkiye 2015-2016 sezonunda duumlnya zeytinyağı uumlretiminde İspanya İtalya Yunanistan

Portekiz Tunus ve Suriyersquonin ardından 7 sırada yer almaktadır Tuumlrkiyede son yıllarda

zeytin ağacı sayısı 170 milyona ccedilıkarılmıştır 2015 yılında sofralık zeytinde uumlretimi 450 bin

ton tuumlketim 340 bin ton ve ihracat 70 bin ton civarındadır Yıllık elde edilen zeytin (ton)

accedilısından Balıkesir Hatay Mersin Gaziantep Aydın ve İzmirrsquoin ardından 6ıncı sırada yer

almaktadır 2015-2016 sezonu Tuumlrkiyersquode meyve veren 145321360 adet zeytin ağacından

sağlanan zeytinden 711133 tonu yağlığa ayrılarak 143115 ton zeytinyağı elde edilmesi

beklenmektedir Balıkesirrsquode meyve veren 108 milyon ağaccediltan 44583 ton ağacın yağlığa

ayrılması ve 8917 ton zeytinyağı elde edilmesi oumlngoumlruumllmuumlştuumlr

İtalya ABD İspanya Fransa Almanya Portekiz Japonya Brezilya Birleşik Krallık ve Ccedilin

duumlnyanın oumlnde gelen zeytinyağı ithalatccedilısı uumllkeleridir 2015 yılında duumlnyanın en ccedilok ihracat

yapan uumllkeleri sırasıyla yaklaşık 29 milyar Dolarla İspanya 16 milyar Dolarla İtalya 948

milyon Dolarla Tunus 698 milyon Dolarla Yunanistan ve 478 milyon Dolarla Portekiz ve

112 milyon Dolarla Arjantin olmuştur Bu bağlamda zeytinyağında başlıca rakipler

İspanya İtalya Tunus Yunanistan Portekiz Arjantin ve Fas olarak değerlendirilebilir Bu

uumllkeler duumlnya zeytinyağı ihracatının 90rsquoına hakimdir

2015 yılında en ccedilok zeytinyağı ihraccedil ettiğimiz uumllkeler sırasıyla 92 milyon dolarla Suudi

Arabistan 8 milyon dolarla ABD 68 milyon dolarla Japonya ve 5 milyon dolarla Irakrsquotır

2015 yılının toplam zeytinyağı ihracatının 50rsquoden fazlası bu doumlrt uumllkeye yapılmıştır Bu

uumllkelerin yanı sıra İran BAE Ccedilin Suriye Almanya G Kore Norveccedil Kanada Kuveyt ve

Malezya da Tuumlrkiyersquonin zeytinyağı ihraccedil ettiği oumlnemli pazarlar arasında yer almaktadır

Zeytinyağı ihraccedil edilen uumllkelere Kg başına ortalama 46 ABD Doları bir ihraccedil fiyatı

yakalanmıştır

Gerek coğrafi yakınlık gerek guumlmruumlk vergilerinin duumlşuumlkluumlğuuml ve gerekse de uumllkelerin ithalat

miktarlarının artması gibi nedenlerle ihracatta hedef pazarlar olarak ana uumlreticiler dışındaki

Fransa Almanya Japonya Birleşik Krallık Ccedilin Kanada İsviccedilre Hollanda Guumlney Kore

Avustralya Suudi Arabistan Avusturya Rusya İsveccedil Polonya Danimarka Tayvan BAE

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 49: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Hırvatistan İrlanda Hong Kong Romanya Norveccedil ve İran zeytinyağı ihracatımızda hedef

pazarlar olarak karşımıza ccedilıkmaktadır

Balıkesirrsquode faaliyet goumlsteren zeytinyağı uumlretici ve ihracatccedilıları tarafından ISO 9001 ISO

22000 ve HACCP gibi kalite belgeleri alınmalı e-ticaret ticari muumlşavirliklerden muumlşteri

talebi ve uluslararası zeytin-zeytinyağı ve gıda fuarlarına katılarak muumlşteriler bulunmalı ve

ihracat değerleri artırılmalıdır İhracat esnasında da devlet desteklerinden yararlanılması

unutulmamalıdır

Zeytinyağı ile ilgili yapılan bu dış pazar araştırması ile duumlnyada ve Tuumlrkiyersquode zeytinyağı

sektoumlruumlnuumln uumlretimi ihracat ve ithalat verileri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Balıkesir

ilinde yer alan işletmeler iccedilin hedef pazarlar devlet destekleri ve dış pazarlarda muumlşteri

bulma youmlntemleri konularında oumlnerilerde bulunulmuştur Zeytinyağı ihracatı yapmak isteyen

işletmeler iccedilin temel bir başvuru kaynağı olabilecek bu araştırmanın Balıkesirrsquoli zeytin

uumlreticilerine yol goumlsterici olacağı beklenmektedir

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 50: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

KAYNAKCcedilA

Akhisar Ticaret Borsası (2016) 20152016 Sezonu Tuumlrkiye Zeytin Ve Zeytinyağı Rekolte

Tahmini

httpwwwakhisartborgtruserfilesdownload2015-2016_REKOLTE_RAPORpdf

AYSO Zeytinde Potansiyel Hedef Pazarlar (2012) AYSO Uumlyesi Tarıma Dayalı Sanayi

Sektoumlruumlnuumln Dış Ticaret Potansiyelinin Araştırılması Projesi Zeytin Pazar Araştırması Aydın

Duran Meltem (2006) Zeytin ve ZeytinyağI Sektoumlr Raporu İTO

httpwwwitoorgtrDokumanSektor1-106pdf Erişim Tarihi 10082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpuploadeiborgtr2015051200000000001308pdf Erişim Tarihi 22082016

Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatccedililari Birliği 201314 Sezonu Ccedilalişma Raporu (2015)

httpkoopgtbgovtrdata5342b748487c8ea5e4b4d9c4201320ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf

Ekonomi Bakanlığı (2016) Ekonomi Bakanlığı Tarafından Oumln Onay Verilen Yabancı E-

Pazaryerleri Erişim Tarihi 15 Haziran 2016

httpwwwekonomigovtrportalcontentconnUCMuuiddDocNameEK-223836

Guumlmruumlk ve Ticaret Bakanlığı (2016) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP)

Numarası httpwwwgumrukcomtrgtiplisteleaspxID=15 Erişim Tarihi 11082016

Metin İ Guumlngoumlr H ve Ccedilolak OumlF (2013) Uumllkemizdeki bazı mantar ve mantar

uumlruumlnlerinin dış ticareti uumlzerine bir araştırma ve kuumlresel pazarlanmasına youmlnelik oumlneriler

Mantar Dergisi (The Journal of Fungus) Ekim

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 51: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık

Mevzuat (2015) Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyonu wwwmevzuatnet Erişim Tarihi

21072015

Resmi Gazete (2015) Zeytin Guumlmruumlk Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) Numarası

httpwwwresmigazetegovtr Erişim Tarihi 21072015

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2015 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2016

httpkoopgtbgovtrdata56e95c1a1a79f5b210d91772201520ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 10082016

TC Guumlmruumlk Ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifccedililik Genel Muumlduumlrluumlğuuml 2014 Yılı Zeytin ve

Zeytinyağı Raporu 2015

httpkoopgtbgovtrdata53319ec1487c8eb1e43d72a1201420ZeytinyaC49FC4

B120Raporupdf Erişim Tarihi 27072015

TİM (2015) Zeytinde 2023 hedefinin anahtarı zeytine 20 kuruş zeytinyağına 1 TL primrdquo

httpwwwtimorgtrtrtim-gundem-zeytinde-2023-hedefinin-anahtari-zeytine-20-kurus-

zeytinyagina-1-tl-primhtml Erişim Tarihi 27072015

Trademap (2016) World Olive Trade Datas httpwwwtrademaporg Erişim Tarihi

03082016

TUumlİK (2015) Zeytin Dış Ticaret Verileri wwwtuikgovtr Erişim Tarihi 15062015

UZZK (2016) Balıkesir Zeytinyağı Rekolte Tahmin Raporu

httpaydinticaretborsasiorgtrfilesdocumentpdfUZZK_ZEYTN-

ZEYTNYAI_REKOLTE_GENEL_RAPORUpdf Erişim Tarihi 11082016

ZAEM (2015) Tuumlrkiye Zeytincilik Sektoumlr Raporu Projesi

httparastirmatarimgovtrizmirzaeDuyuru4Turkiye-Zeytincilik-Sektor-Raporu-Projesi

Erişim Tarihi 27072015

Page 52: EDREMİT, AYVALIK VE BURHANİYE TİCARET ODALARINA ÜYE ...burhaniyeto.org.tr/uploads/zeytinyagpazararastirma.pdf · ARAŞTIRMANIN AMACI Bu pazar araştırma projesi, Edremit, Ayvalık