editoriali optimizmi dhe pesimizmistudim apo statistikë për të kuptuar, se ata që janë të...

1ALBISLAM | 1 Shkurt 2009 | 4 Safer 1430

EDITORIALI

OPTIMIZMI DHE PESIMIZMIKëto dy qëndrime shpirtërore dhe shumë ndikuese në jetë, janë të përhapura

anekënd njerëzimit. Disa janë optimistë të mëdhenj aq të skajshëm saqë cilado përpjekje përt’ua shuar këtë optimizëm është e kotë, në anën tjetër gjejmë pesimistë – fatkeqësisht nënumër më të madh – të mëdhenj, të cilët kanë humbur çdo shpresë se do të bëhet mirë, këtaasnjëherë nuk shohin të bardhën.

Në besimin tonë këto dy qëndrime trajtohen me termet shpresë dhe frikë. Këto janë thelbii çdo lëvizje dhe aktiviteti. Çdo gjë që njeriu vepron apo lë, atë e bën me shpresë për diçka aponga frika prej diçka. A thua vallë, cilës duhet dhënë përparësi, shpresës apo frikës?

Një grup dijetarësh thonë se frikës duhet dhënë përparësi, sepse frika do ta pengojë ngarënia në gjynahe, e pastaj do të bëjë vepra të mira.

Të tjerë thonë se shpresa ka përparësi, sepse kjo e bën njeriun optimist ndërsaPejgamberit, salallahu alejhi ue selem, i pëlqente optimizmi.

Një mendim shumë i bukur thotë: Kur bën mirë i jep përparësi shpresës, sepse Ai që tamundësoi të bësh punë të mira, sigurisht nuk do ta asgjësojë mundin. Ndërsa kur bën keq ijep përparësi frikës, frikës nga dënimi i Allahut dhe nga të këqijat që pasojnë njëra pas tjetrës.

Mirëpo, qëndrimi më i drejtë është ajo që ka thënë Imam Ahmedi, me të cilin pajtohenshumica dërrmuese e dijetarëve, ai thotë: “Shpresa dhe frika që ka besimtari duhet të jetë nënjë shkallë, cilësdo i dha përparësi, atëherë shkatërrohet”. Pra, shpresa dhe frika le të jenë sidy krahët për shpendin, i cili nëse nuk i ka krahët të barabartë do të bjerë përtokë.

Nga argumentet që na nxitë të kemi frikë është ajeti që i përshkruan besimtarët: “Ata qëjapin atë që e japin (sadaka, zeqatë) ndërsa zemrat i kanë përplot frikë sepse do të kthehen teZoti”, këta kanë frikë nëse vepra e tyre do të pranohet apo jo. Ndërsa prej argumenteve që nanxitë të kemi shpresë është fjala e Allahut në hadithin kudsij: “Unë sillem ndaj robit Tim ashtisiç ai supozon për Mua, kurse Unë jam me të kur ai më përmendë”. Ky hadith është ndërargumentet më shpresëdhënëse, shumë e lehtë: dëshiron të përjetosh çdo të mirë nga Mbretii Qiejve dhe Tokës, atëherë mendo mirë për Allahun, mos kujto se Allahu do të lë pa mbrojtje,mos mendo se Allahu e do të keqen për ty, mos mendo se Allahu e dëshiron xhehenemin përTy. Kur ta arrish këtë, atëherë do të kesh një shpirt të madh, të lidhur për Allahun, i cili do tamundësojë të jesh i sinqertë dhe punëmirë.

Frika dhe shpresa nuk ndalojnë vetëm te mendjet dhe veprat tona, ato kanë vendin e tyreedhe në gjërat që na rrethojnë, në ndodhitë e mira dhe ato të liga. E gjithë bota Islame u gëzuame gjestin heroik të kryeministrit të Turqisë, Tajjib (arabisht: i mirë) Erdogan, i cili në Davostë Zvicrës qortoi hapur Shimon Perezin për masakrat në Palestinë dhe braktisi sallën. Ky gjesti tij na shton shpresën se ditët e pranverës po vijnë, por nëse shohim anën tjetër të medaljes,atëherë na paraqitet frika, çfarë bëjnë myslimanët tjerë, ku janë liderët e tyre, pse kanëkompleks nga identiteti i tyre mysliman?

Sidoqoftë, lajme të mira do të dëgjojmë edhe në të ardhmen, por edhe të këqija – shpresojtë jenë më pak – ndaj, të mos entuziazmohemi e as të emocionohemi, por t’i vendosim tëgjitha ato midis shpresës dhe frikës, që të mos biem përtokë.

Në emër të redaksisë:Omer BERISHA

2

PËRMBAJTJA

REDAKSIAOmer BERISHA – kryeredaktor

Anëtarë të redaksisë:Ahmed KALAJA, Bekir HALIMI, Agim BEKIRI, Driton LEKAJ, Ali SHABANI, Ismail BARDHOSHI,

Talha KURTISHI, Bledar HAXHIU, Sedat SHABANI, Agron TERZIQI, Lulzim SUSURI, Genc PLUMBI, Zeki ÇERKEZI, Enver AZIZI, Bashkim BAJRAMI, Bilal TEQJA.

Bashkëpunëtorë: Ekrem AVDIU dhe ENIS RAMARoald HYSA – redaktor gjuhësor Halil BERISHA – redaktor teknik

Sedat RAMADANI - shpërndarje dhe marketing Boton: AlbIslam

Adresa: rr: 110 nr: 5 | Çarshia e vjetër | Shkup 1000email: [email protected]

sms: +389 75 436 718 | fax&tel: +389 2 3230 827Revista është e regjistruar pranë Agjencisë për

Informata të Maqedonisë nr. 02-124/2ISSN: 1409-6250

Tirazhi: 2000

ABONIMI NJË VJEÇARPër Maqedoni: 600 den, Jashtë vendit: 20 euro

(në çmim janë të përfshira edhe harxhimet postare)e-mail: [email protected]

ALBISLAM DOOELXhirollogaria: 300000002770453

Komercijalna Banka A. D. – Skopje Numri tatimor: 4030008038784

Abonimet me euro mund t'i bëni online nëpërmjet shërbimitPAYPAL. Të dhënat mund t'i gjeni në www.albislam.com

AKTUALEA ishte rezistenca palestineze fajtore për atë që ndodhi në Gaza? 3-6Obama u betua në bibël, a ka kush betohet nëKuran? 7-8Hebrenjtë e Stalinit 8-10

KËNDI IMA do t’i rikthehet Amerikës udhëheqja 10-13Sprova e Gazës dhe roli i dijetarëve 13-16

AKIDEA janë veprat kusht i domosdoshëm për imanin,apo janë vetëm kusht plotësues? 17-20

FIKHKRIZA BOTËRORE FINANCIARE mësime dhe përvoja nga ekonomia kapitalistepa moral 21-24

AVANCIMI PERSONALPlani i përparimit personal 25-29

LIBRI2012 Fundi i Izraelit? 29-30

FAMILJAFëmijët tanë dhe ëndrrat për fitoren e Gazës 34-36A jam i sjellshëm ndaj prindërve?! 37-39

TEFSIRFitorja e sigurt është përkrahja e Allahut 40-44

HADITHMuslimanët, përçmimi dhe krenaria 44-48

BOTA ISLAMEPalestina 49-52Gaza realiteti i hidhur 53

FETVA DHE KONSULTIMEFetva, këshilla dhe udhëzime rreth bidatit 54-56

HISTORITrimat legjendarë dhe mashtrimi i umetit 57-60


AKTUALE

ABDURRAHIM MAHMUD EL HAUALI

Nuk do ta kesh të vështirë të ndjeshsolidarizimin dhe mbështetjen, që ijepet në nivel popullor rezistencës

palestineze. Çështja nuk kërkon ndonjëstudim apo statistikë për të kuptuar, se ataqë janë të rezervuar karshi rezistencës, siopsion në botën arabe dhe islame janë njëgrup i vogël njerëzish, ata ndahen në dygrupe:

Të parët, janë ata që mbartin në shpirtrate tyre mendësi të devijuara ideologjike,mendësi të cila bëhen barrierë qëedhe nëpër ta të rrjedhëshpirti i përkatësisë dhe isolidaritetit me umetinislam. Këto mendësi ukanë instaluar atyre nëkokë një busull që nëmënyrë tëvetvetishme drejtohetnë të kundërt tëinteresit fetar dhekëndvështrimit islam.Në shkrimin tim unë nukdo të merrem me këtanjerëz, sepse pikat e takimitme ta janë të ndërprera. Është

interesant fakti se ata shfaqin dhimbje dhedëshpërim për Gazën dhe i mbivlerësojnësakrificat në njerëz, që janë duke bërëlëvizjet islame, ndërkohë që akoma nuk uështë tharë boja e penës, ku ata ironizojnëme shpirtin e kulturës panislamike dhepërkushtimin ndaj problemeve të mbarëmuslimanëve në botë, duke e konsideruarkëtë si mbeturinë e Kalifatit të zhdukur. Unëhabitem sesi sot, në ditën që erdhifatkeqësia e Gazës, këta njerëz e kanëpërthithur këtë shpirt solidariteti?!

Të dytët, janë ata që mendojnë seinteresi islam e kërkon që të ndalet

rezistenca ndaj pushtimit çifut, qënjerëzit për pasojë të mos

vriten nga këta njerëzkriminelë. Rezistenca

palestineze nuk është eaftë t’i bëj ballëIzraelit, ndaj ajoduhet të lëshojëarmët për të mos usjellë njerëzveshfarosjen. Këtyre

njerëzve të nderuardhe dashamirës unë ua

drejtoj këtë shkrim.Së pari, tekstet fetare, të

cilat janë gjykatësi ynë në çdo

A ISHTE REZISTENCAPALESTINEZE FAJTORE PËRATË QË NDODHI NË GAZA?Nëse nuk do të kishte qenë vullneti i pathyeshëm i kësaj rezistence, Palestina do të ishte bërë si Spanja; a ishkon ndërmend ndonjërit tani të çlirojë Madridin, apo të kërkojë t'i kthejnë Barcelonën?

4

AKTUALE

mosmarrëveshje flasin qartë përdomosdoshmërinë e xhihadit dhezmbrapsjen e pushtuesit, aty ku vendos fjalae Zotit, aty nuk ka vend për arsyennjerëzore, argumentit duhet t’i bindemingado që të na vijë. Kjo nuk do të thotë seargumenti fetar e hedh tutje arsyen dheopinionin njerëzor, përkundrazi ai eqetëson arsyen dhe e drejton atë drejtinteresit nëpërmjet një rruge të qartë dhe tëdukshme. Nëse do të mungonte teksti fetaredhe mendjet edhe opinionet nuk do tëbinin në një konkluzion të njëjtë, ndërsanëse ka tekst që e ndan këtë çështje, atëherëai kryen bashkimin dhe takimin emendimeve.

Së dyti, nëse xhihadi në rrugë të Allahutnuk zhvillohet në një situatë të tillë, kurpushtohet vendi dhe cenohen gjërat eshenjta, atëherë ai nuk ka për t’u zhvilluarasnjëherë, pasi nuk është e mundur tëgjendet ndonjë rast më i qartë në të cilin dotë mund të zhvillohej xhihadi. Për rrjedhojëtekstet fetare, të cilat urdhërojnë xhihadindo të jenë pakuptim dhe pa vlerë argumenti.Rrethi më i ngushtë ku hyn xhihadi, më iqarti dhe më i pakontestueshmi ështëpikërisht rasti kur bëhet fjalë përzmbrapsjen e pushtuesit nga tokat islame,nëse edhe në këtë rast nuk kemi xhihad,atëherë asnjëherë nuk ka për të pasurxhihad!

Së treti, rezistenca nuk mundet tëveprojë pa pasur sakrifica dhe pa pësuarfatkeqësi, ky është ligji i luftës, Allahu thotë:“Lufta është bërë detyrim për ju, ndonëse eurreni.” Kush e mbështet rezistencën dhekërkon që ajo të mos sjellë pasoja të rënda,bashkon në mes dy ideve të kundërta dheimagjinon një utopi, dhe sidomos kur bëhetfjalë për zmbrapsjen e pushtuesit nga tokate muslimanëve. Natyrisht që kjo është njërezistencë me çmim të ulët, sepse tindodhesh para një armiku të fortë, që ka

nën kontroll tokën, i cili nuk respekton, asparime, as vlera. Kështu ndaj çfarëdorezistence që ti do të bësh kundrejt tij do tëpërplasesh me reprezalje në radhët ecivilëve, të cilat synojnë të minojnë krahune rezistencës. Nëse ky veprim i armikut dotë jetë shkak për ndaljen e rezistencës,atëherë unë mendoj se kjo është “filozofia”më e madhe në histori, që do të lehtësontepushtimin e vendeve. Nëse armiku pushtonvendin, atëherë të gjithëve u duhet tëdorëzohen para tij, ndryshe ai do tëhakmerret, madje e kemi për detyrë t’iadorëzojmë vendin që para se të na pushtojëtokën, sepse ai do të na masakrojë që parapushtimit, ndaj le të dorëzohemi, që tëshpëtojmë jetët njerëzore! Jam plotësisht ibindur, se nëse kjo “filozofi” do të gjendej qëherët në shpirtin islam, sot nuk kishte për tëmbetur asnjë vend islam në sipërfaqe tëtokës!

Së katërti, dëmet që vijnë nga braktisja erezistencës janë shumë më të mëdha, sesadëmet dhe të këqijat që sjell rezistenca.Përhapja e frymës së pesimizmit, enënshtrimit dhe e përuljes në ndërgjegjenislame është më se e mjaftueshme për tëshfarosur myslimanët dhe për tëshkatërruar tokat e tyre dhe për të pushtuarvendet e tyre në çdo kohë. Ajo çka ndodh sotnë vendet muslimane, si zhvatja e pasurisë,masakrat dhe zaptimi i tokës, nuk është gjëtjetër vetëm se pjesë e fryteve të kësaj frymetë përuljes, të cilën ne e kemi trashëguardhe me të cilën ne i kemi edukuar fëmijët

...Katastrofa nuk erdhi sot për shkak të rezistencës, por pikërisht për shkak tëbraktisjes së rezistencës qënë fillim...

“ “


AKTUALE

tanë. E ndërsa rezistenca dhe forcimi ivlerave të burrnisë, krenarisë dhe shpirtit tësakrificës e heroizmit është pak gjak iderdhur, që jepet për të ruajtur trupin eumetit islam nga hemorragjia evazhdueshme nga e cila ai vuan prej kohësh.

Së pesti, shkatërrimet dhe dëmtimet qëpo vuajnë sot vëllezërit tanë të pafuqishëmnë Gaza, nuk erdhën brenda orës, ato janëfryti i mungesës dhe i neglizhencës ndajdetyrimit për t’u mbrojtur dhe për t’i bërërezistencë këtij pushtimi. Nëse i gjithëumeti do të ishte çuar në këmbë për t’iardhur në ndihmë vëllezërve të tyre që nëfillim, nuk kishte për të ndodhur kjo qëndodhi. Katastrofa nuk erdhi sot për shkaktë rezistencës, por pikërisht për shkak tëbraktisjes së rezistencës që në fillim. Kjo qëndodh sot është rezultat i përuljes së umetitarab dhe atij islam, për t’i ardhur në ndihmëvëllezërve të tyre muslimanë. Nëse umeti dotë kishte bërë detyrën e tij, madje edhe sikurçifutët të ishin të bindur se umeti islam dotë kryente detyrimin e tij, gjaku sot nuk dotë derdhej dhe vendi nuk do të pushtohej,por për fat të keq umeti qëndron përkrahpushtimit ndërmjet atij që e ndihmon atë,atij që hesht dhe e aprovon, dhe atij që ështëi pafuqishëm për të bërë gjë. Kritika evërtetë bie mbi ta dhe jo mbi ata qërezistojnë dhe luftojnë në llogore.

Së gjashti, nëse muslimanët parashtatëdhjetë vjetëve, që në fillimet e lindjessë këtij shteti gangrenë, sikur ata që në këtëkohë të kishin sakrifikuar me mijëra njerëzpër ta groposur këtë pjellë të keqe, a do tëishte dukur kjo një aventurë dhe njëpapërgjegjshmëri për gjakun e njerëzve?Apo umeti që në atë kohë, kur u tregua itrembur dhe dorështrënguar për tësakrifikuar gjakun e tij, që të mbronte tokate veta, që nga ajo kohë armiku u bë edhe mëi fortë dhe më i qëndrueshëm në pozitat etij? Po sot, sa gjak na duhet për të larguar

këtë armik? Nëse që në atë kohë do të kishtepasur rezistencë të mirëfilltë, sot nuk do tëderdhej ky gjak që vazhdon të rrjedhë, qënga ajo kohë. Allahu e di sesa kohë do të naduhet, sa gjak dhe sa shkatërrime deri sa tëndalet kjo bela. O njerëz, a është rezistencashkaktare e gjakrrjedhjes apo ajo ështëshkak, që do ta ndalë hemorragjinë e tij?

Së shtati, çlirimi i tokës dhe rikthimi ixhamisë Aksa është një nga qëllimet dhepërparësitë e domosdoshme, për të cilënnuk kundërshton asnjë –nuk e di nësemendon kështu edhe grupi i parë- dhe nësene jemi të gjithë në një mendje përrealizimin e këtij qëllimi duhet ta dimë seekzistenca e një grupi besimtarësh, qëluftojnë në llogoret e Gazës janë një hapdrejt realizimit të këtij qëllimi. Unë e dimirë, se ky grup nuk ka mundësi tashkatërrojë të gjithë Izraelin, madje as njëpjesë të tij, por gjithsesi me ekzistencën ekëtij grupi ne kemi bërë dhjetë hapa në njërrugë me njëmijë hapa dhe kemi sakrifikuarshumë edhe më shumë, derisa kemi arriturnë këtë pikë. A është e arsyeshme dhe epranueshme edhe fetarisht, që ta humbimdhe ta ndalim këtë rezistencë dhe tëkthehemi njëqind hapa mbrapa, dukehamendësuar se ne do të mbrojmë gjakun enjerëzve, ndërkohë që ne po sakrifikojmëgjithë këtë gjak që është derdhur?! Nësekthehemi mbrapsht do të detyrohemi përt’u kthyer edhe njëherë aty ku ishim, dhe dotë shpenzojmë shumë herë më tepër, gjaksesa ai që po derdhet sot!

Së teti, ajo pak e drejtë që palestinezëtarritën të merrnin nga të drejtat e tyre,erdhi pikërisht për shkak të forcësushtarake, e cila i vuri në siklet çifutët,ndërkohë ata me intrigat e tyre i dhanë këtopak të drejta vetëm me kushtin përmbrojtjen e sigurisë sioniste, që në fakt dotë thotë groposje e rezistencës dhe emundësive të saj. Unë habitem se kush

6

AKTUALE

mund të jetë ai mendjelehtë që e dorëzonarmën, me të cilën ai arriti të marrë disa ngatë drejtat e tij! Nëse ai ua dorëzon atëçifutëve, kush e siguron atë se ajo që çifutëti dhanë do të mbesë ashtu?

Kjo është veçoria e projektit tërezistencës, e cila e kupton se arma ështëgjuha e vetme që kuptojnë sionistët, dhe ataqë e mbështesin në perëndim, dhe se siguriae vetme për të kuptuar kërkesat epalestinezëve është arma. Në dallim meprojektin e atyre që pranojnë nënshtrimin;çifutët patën frikë nga arma e tyre ndaj udhanë një mollë që ta ulin armën dhe ata eulën, normalisht që sionistët kanë për t’uamarrë atë mollë përsëri! Veçori tjetër erezistencës është fakti, se vullneti ipalëkundur i saj përmbys balancat dhe bënçudira dhe me vendosmërinë e bindjen e sajajo arrin shumë më larg sesa shpresohet,ndërsa vullneti i mundur dhe i thyer është ipafuqishëm të mbajë në duart e tij edhe atëqë ka!

Së nënti, mjafton për rezistencën dhepopullin palestinez, që ai ka mbajtur gjallëçështjen palestineze nga braktisja, ajo kambetur e gjallë dhe e ndezur në ndërgjegjene çdo njeriu, pavarësisht nga të gjithaintrigat, hilet, planet dhe potencialet, qëmund të fshijnë malet. Nëse nuk do të kishteqenë vullneti i pathyeshëm i kësajrezistence, Palestina do të ishte bërë siSpanja; a i shkon ndërmend ndonjërit tanitë çlirojë Madridin, apo të kërkojë t’ikthejnë Barcelonën?

Së dhjeti, unë pyes deri në çfarë pikeduhet të mbyllim sytë para këtij pushtimidhe të mos e ngacmojmë atë, që ai të mos naderdhë gjakun? A duhet të heshtim para tij,deri sa ai të vrasë dhjetë, apo njëqind aponjëmijë? Çfarëdo synimi që ata të vendosindo të bien në të njëjtin problem për të cilinedhe e kritikojnë rezistencën, sepse çdo llojlëvizje do të sjellë doemos shkatërrim dhe

vdekje, ndaj atyre nuk u ngelet gjë tjetërvetëm se të rrinë të heshtur, edhe nëse kjodo të shpjerë që armiku ta shfarosë të gjithëGazën, sepse nëse ata lëvizin, atëherëndoshta armiku do të inatoset dhe do tadjegë edhe Bregun Perëndimor!

Së njëmbëdhjeti, merr një libër çfarëdotë historisë islame dhe shfletoji faqet e tij,faqet e betejave dhe heroizmave në të cilatështë derdhur gjak për të mbrojtur Islamindhe tokat e tij. Filloje me periudhënprofetike dhe vazhdo për gjashtë shekujt meradhë që erdhën më pas, në luftërat dhebetejat që kanë kaluar dhe do të habiteshkur të mësosh, se humbjet që kanë pasurmuslimanët në të gjitha këto luftëra gjatëgjithë këtyre shekujve, nuk arrijnë asgjë ngaajo çka kanë humbur kur braktisënmbrojtjen e tokave të tyre, ata i përpiucikloni mongol, që preu me milionamuslimanë.

Dhe së fundi, kur disa të nënshtruarjustifikohen me pamundësinë e qëndresëspërpara Izraelit dhe kërkojnë të vendosetarmëpushimi, atëherë nëse ata me tëvërtetë i besojnë armëpushimit, se ai ështënjë hapësirë e lirë dhe mundësi veprimi,atëherë kjo do të thotë se pafuqia karshiarmikut përkthehet në armëpushim, endërsa përulja dhe nënshtrimi i plotë dhedorëzimi i çdo gjëje në duart e çifutëve kjonuk ka lidhje më me pamundësinë për t’ibërë ballë Izraelit, por me pamundësinë përtë t’i qëndruar përballë së vërtetës, nderit,burrnisë dhe fisnikërisë që jeton në shpirtine çdo njeriu që i dhimbset feja dhe që e doatdheun e tij.

Tek rezistenca ju keni jetë o njerëz tëmendjes, sikur ta dinit...

Përktheu: Justinian TOPULLI


AKTUALE

Kryetari i ri amerikan, Barak Obama, ubetua mbi Bibël, gjatë ceremonisë së betimitsolemn, si kryetar i dyzet e katërt i Shtetevetë Bashkuara të Amerikës, duke vepruarkështu si kryetari të mëhershëm AbrahamLinkoln, i cili u zgjodh kryetar i Amerikës nëvitin 1861.

Ai mbajti fjalimin e rastit dhe citoi ngaBibla, kurse para fjalimit e vendosi dorën nëBiblën, të cilën e kishte përdorur AbrahamLinkolni, kur ishte zgjedhur si kryetar parady shekujsh për të treguar se rruga që do tëndjekë është e njëjta dhe se burimi është injëjtë, e ai është Bibla, në të cilën janëmbështetur të parët që themeluan ShBA-në. Ata këtë vend e konsideronin, si “toka epremtuar”, mu ashtu sikurse edhe tokapalestineze konsiderohet tek hebrenjtë.

Para betimit dhe ligjërimit, priftiungjillor i Kalifornisë, Rajk Varen, drejtoinjë lutje, të cilën e përcollën me miliona tëpranishëm dhe dhjetëra miliona të tjerënëpërmjet ekraneve televizive. Ata të gjithëthanë amin pas këtij prifti me një përulje tëmadhe, kur ai u lut duke thënë: “Ruaje o Zotdhe bekoje atë, zëvendësin e tij dhe mbarëadministratën e tij...”... “e lusim Zotin që t’ijapë urtësi, që të na udhëheqë mirë dhe memëshirë” dhe që të “forcohet mbretëria e tijnë tokë ashtu sikurse ka zënë vend në qiell”.Para gjithë kësaj ceremonie Obama dhegruaja e tij Mishel, së bashku me zëvendësine tij Xho Bajden dhe gruan e tij morën pjesë

në një meshë në kishën e Shën Palit nëUashington.

Mëngjesin e ditës së inaugurimit tëpresidentit të ri gazeta prestigjiozeUashington Post tregoi se Imijet Belivo,drejtuese e inaugurimit ka thënë: “Betimi iObamës në këtë Bibël historike paraqetbetimin për tërësinë territoriale tëAmerikës dhe paraqet një pikëtakimi tëfortë me të kaluarën dhe trashëgiminë tonëtë përbashkët”.

Kështu rrodhi inaugurimi në shtetin eparë shekullar në botë, vend i cili është kiblee shumë politikanëve të botës, në mesin etyre janë edhe politikanët e botës arabe, tëcilët turpërohen që ta imitojnë këtëmanifestim edhe në shtetet e tyre islame?!Në mesin e këtyre politikanëve janë edhepolitikanët tanë shqiptarë, me origjinëmuslimane, të cilët flasin me admirim përkulturën perëndimore dhe katolike, ndërsaflasin me perversitet të madh ndaj kulturësautoktone islame, dhe çdo gjëje që ka të bëjëme muslimanët dhe kulturën islame emarrin me rezervë të madhe dhekundërshtim!!

Kjo mburrje me Bibël karshi injorimit tëKuranit, të paprekshëm nga dora e njeriut,qoftë edhe në mënyrë sipërfaqësore dhe kjondërlidhje me të kaluarën dhe “etërit”themelues të shtetit, është krejt nëkundërshtim me atë hasmëri, që eimponojnë elita politike në botën arabe

OBAMA U BETUA NË BIBËL, A KA KUSH BETOHET NË KURAN?Praninë e priftit në këtë proces ligjor dhe politik askush nuk e ka kundërshtuar, i cili sipas idesë sëshekullarizimit të shtetit duhet të ndahet nga ritualet fetare. Kurse liderët arabë dhe ata shqiptarë frikësohennga prania e ndonjë hoxhe ose dijetari në tubime të këtilla.

8

AKTUALE

edhe në vendin tonë me të kaluarënislame të vendit dhe të popullit tonë.

Është një pamje shumëdemoralizuese, kur krahasohenndërmjet tyre këto gjëra. Lideri i riamerikan mbajti një fjalim, ku kishteelemente të hidhëtisë, për shkak tëdështimeve politike, ekonomike dheushtarake, mirëpo si zgjidhje të gjithakëtyre problemeve paraqiti kthiminnë të kaluarën dhe rikthimin elavdisë të etërve dhe dëshirës për tapërsëritur atë përvojë. Amerikanët epërcollën këtë fjalim me njëduartrokitje frenetike dhe askushderi tashti nuk e ka akuzuar Obamënpër regres e prapambetje dhe kjo nukka për të ndodhur. Praninë e priftitnë këtë proces ligjor dhe politikaskush nuk e ka kundërshtuar, i cilisipas idesë së shekullarizimit tështetit duhet të ndahet nga ritualetfetare. Kurse liderët arabë dhe atashqiptarë frikësohen nga prania endonjë hoxhe ose dijetari në tubimetë këtilla. Madje edhe në shkrimin ekushtetutës së re të Kosovës nukfiguron askund prania e Fesë Islame,si fe e shumicës dërmuese të popullitshqiptar në Kosovë, e mos të flasimpër betim në Kuran gjatë fillimit tëpunës së deputetëve ose tëministrave të rinj, sepse ekspertët ekushtetutave do ta trajtonin si njëveprim jokushtetues dheantishekullar!

Në Amerikë mori pushtetin një“njeri regresiv” dhe i “prapambetur”,kurse në botën arabe dhe në vendintonë kemi lider dhe politikan“përparimtarë”.

Marrë nga: www.almoslim.netPërshtati: Bekir Halimi

HEBRENJTËE STALINITSEVER PLOCKER1

Do të përmendim këtu një ditë të veçantë dheshumë të mjeruar historike: Pothuajse 90 vjetmë parë ndërmjet 19 dhe 20 dhjetorit 1917, mu

në mes të revolucionit bolshevik dhe të luftëscivile, Lenini nënshkroi një dekret, ku ai bëntethirrje për ngritjen e Komisionit tëJashtëzakonshëm të të gjithë Rusive për të LuftuarSabotimet dhe Kundër-revolucionin, gjithashtu injohur edhe si ÇEKA. Brenda një kohe të shkurtërÇEKA u bë organizata më madhe dhe më mizoreshtetërore. Struktura e saj organizative kandryshuar shpesh në disa vjet, po ashtu edheemrat e saj: nga ÇEKA në GPU, më vonë në NKVDdhe më vonë në KGB.

Ne nuk mund ta dimë me siguri numrin e tëvrarëve nga ÇEKA dhe për sa është përgjegjëse ajoapo pasardhëset e saj për krimet, por numri i tëvdekurve është sigurisht jo më pak se 20 milionëtë vdekur, duke përfshirë këtu viktimat ekolektivizimit të detyruar me forcë, uria,spastrimet politike, dëbimet, përjashtimet,ekzekutimet dhe vrasjet masive nëpër Gulage.Shtresa të tëra të popullsisë u zhdukën: fermerët elirë, minoritetet etnike, borgjezia, oficerë të lartë,intelektualë, artistë, aktivistë të lëvizjes punëtore

1Autori është opinionist i faqes izraelite: ynetnews.com

dhe është njëri nga ata hebrenj që mundohen t’i shohingjërat ndryshe nga sa ofrohet në qëndrimet zyrtareizraelite. Në ditët e fundit janë shkruar me qindra e mijërafaqe kundër luftës së Izraelit në Gaza, ku autorët e tyre janëme origjinë jehudie. Redaksia e Albislamit e pa tëarsyeshme ta botojë këtë për shkak të qëndrimit objektivtë këtij autori. Marrë nga faqja e internetit:http://www.ynet.co.il/english/articles/0,7340,L-3342999,00.html


KËNDI IM

Ne nuk duhetqë të harrojmëse disa ngavrasësit më tëmëdhenj tëkohëve tonaishin Jehuditë.

dhe anëtarë të panumërt të vetë PartisëKomuniste. Në librin e tij të ri dhe shumë tëlavdëruar “Luftërat e Botës”, historiani NiallFerguson shkruan se asnjë revolucion nëhistorinë e njerëzimit nuk i ka gllabëruarfëmijët e vet me të njëjtin oreks të shfrenuar,ashtu siç veproi revolucioni sovjetik.

Në librin e tij për spastrimet staliniste dr.Igal Halfin i Universitetit të Tel Avivit shkruanse dhuna staliniste ishte me të vërtetë unike,për atë që drejtohej vetëm brenda vendit.Lenini, Stalini dhe zëvendësuesit e tyre nuk dotë kishin pasur mundësi t’i zbatonin bëmat etyre pa bashkëpunimin e “zyrtarëve tëterrorit”, hetuesve mizorë, spiunëve,ekzekutuesve, rojave, gjyqtarëve, tëçoroditurve dhe shumë të tjerëve që ishinanëtarë të Krahut përparimtar Perëndimor,dhe që u mashtruan nga Regjimi Sovjetik iterrorit, dhe madje e pajisën atë me njëcertifikatë hallalli. Të gjitha këto gjëra janë tëmirënjohura në shumë aspekte, megjithësearkivat e ish-Bashkimit Sovjetik nuk janëhapur plotësisht për publikun. Por kush ështëai që do t’ia dijë për këtë punë? Brenda vetëRusisë shumë pak njerëz janë vënë paradrejtësisë për krimet e kryera nga ata gjatëpunës në NKVD apo në KGB. Debati publik nëRusi sot e ka injoruar krejtësisht pyetjen: “Simund të na ketë ndodhur kjo neve”? Siopozitë e Vendeve Perëndimore Evropiane,Rusët nuk merren aspak me të shkuarën e tyrestaliniste.

Po ne Jehuditë? Një student izraelit e

mbaron shkollën e mesme pa e dëgjuarndonjëherë emrin “Genrikh Jagodas” vrasësimë i madh i shek. XX me origjinë jehudie,nënkryetar i GPU-së dhe themelues e kryetar iNKVD-së. Jagoda me shumë zgjuarsi zbatoiurdhrat e Stalinit për kolektivizimin dhe ështëpërgjegjës për vdekjen e të paktën 10 milionënjerëzve. Zëvendësit e tij me origjinë jehudiengritën dhe menaxhuan sistemin e Gulageve.Pasi e kishte humbur të qenit i favorizuar ngaStalini, Jagoda u degradua, u ekzekutua dhe uzëvendësua si kryexhelat në vitin 1936 ngaJezhovi, që thirrej “xhuxhi gjakatar”. Jezhovinuk ishte jehudi, por ai ishte i pajisur me njëgrua shumë aktive hebreje. Në librin e tij:“Stalini: Oborri i Yllit të Kuq”, historianijehudi Sebag Montefiore shkruan se gjatëperiudhës së errët të terrorit të kuq, kurmakina vrasëse komuniste punonte me fuqi tëplotë, Stalini ishte i rrethuar nga vajza të rejashumë të bukura jehudie. Në shokët më tëafërt dhe më besnikë të Stalinit përfshihetedhe anëtari i Komitetit Qendror e iPolitbyrosë Lazar Kaganoviçi. Montefiore ekarakterizon atë si “Stalinistin e parë” dheshton se ata që po vdisnin nga uria në Ukrainë,një tragjedi e pashoqe në historinë njerëzore,

...Shumë jehudi e shitënshpirtin e tyre tek shejtani iRevolucionit Komunist dhe i lyenduart me gjak në përjetësi...

“ “

10

KËNDI IM

së bashku me terrorin nazist dhe terrorinmaoist në Kinë, nuk e preknin fareKaganoviçin.

Shumë jehudi e shitën shpirtin e tyre tekshejtani i Revolucionit Komunist dhe i lyenduart me gjak në përjetësi. Ne do të përmendimkëtu edhe një tjetër: Leonid Rajhman, kreu idepartamentit special të NKVD-së kreu iorganizimit të hetuesve, i cili ishte një sadistshumë mizor. Në vitin 1934 sipas statistikave tëpublikuara 38,5% e atyre që mbanin postet mëtë larta në aparatin e sigurimit sovjetik ishinme origjinë jehudie. Natyrisht ata vetëgjithashtu u eliminuan në spastrimet që vijuan.Në një ligjëratë të mbajtur para pak kohësh nënjë takim në Universitetin e Tel Avivit nga dr.Halfin, valët e terrorit sovjetik u përshkruan si“karnavale të vrasjeve masive”, “fantazispastrimesh” dhe “mesianizim i së keqes”. Nadel kështu se edhe vetë hebrenjtë kur iskllavërohen një ideologjie të tillë mesianikekthehen në vrasës të mëdhenj, ndër më tëmëdhenjtë që ka njohur historia moderne.

Jehuditë që ishin aktivë ne aparatin eterrorit komunist (në Bashkimin Sovjetik dhejashtë tij) dhe ata që në atë kohë qenë drejtuesite tyre, nuk e bënë këtë natyrisht si Jehudi, porsi stalinistë, komunistë apo sovjetikë. Prandajne e gjejmë të kollajshme ta injorojmëorigjinën e tyre dhe të luajmë rolin ‘e budallait’:Ne nuk kemi çfarë të bëjmë tashmë me ata? Portë paktën të mos i harrojmë ata. Këndvështrimiim është i ndryshëm. Unë e shoh si tëpapranueshme, që një person të konsiderohetsi pjesëtar i popullit jehudi kur ai bën gjëra tëmëdha, por nuk konsiderohet pjesë e popullittonë, kur ai bën gjëra të çuditërisht tëneveritshme. Edhe sikur ta mohonim këtë gjë nenuk mund të shpëtojmë nga origjina jehudie e“xhelatëve tonë”, të cilët i shërbyen terrorit tëkuq me besnikëri e përkushtim nga institucionete tyre. Sidoqoftë të tjerët do të na e përkujtojnëgjithmonë neve origjinën e tyre.

Përktheu: R. A. Hysa

XHAFER SHEJH IDRIS

Dhe kështu Obama u zgjodh përkryetar të Amerikës. Kryetari i parëzezak, biri i një muslimani të Kenias.Premtimi i tij se do të bëj ndryshime pasviteve të “thata” të Bushit ishte shkakukryesor për zgjedhjen e tij. A do të arrijëObama ta përmirësojë atë që e prishiBushi? Shpresat e shumicës sëamerikanëve lidhen me Obamën, edhepse disa shkrimtarë dhe mendimtarëamerikanë mendojnë se periudha edominimit dhe e udhëheqjes amerikaneiku pa kthim. Për këtë qëndrim atasjellin prova që duken se janë bindëse.

Duke e argumentuar qëndrimin etyre ata thonë, se periudha e udhëheqjesamerikane filloi pas Luftës së DytëBotërore, në vitin 1945. Amerika sëbashku me Kanadanë dhe Australinëishin shtetet e vetme që dolën të

A DO T’IRIKTHEHETAMERIKËSUDHËHEQJAShpresat e shumicës së amerikanëve lidhen meObamën, edhe pse disa shkrimtarë dhe mendimtarëamerikanë mendojnë se periudha e dominimit dhee udhëheqjes amerikane iku pa kthim


KËNDI IM

padëmtuara nga Lufta e Dytë Botërore, nënjë kohë që Britania, Gjermania, Franca,Rusia, Japonia dhe Kina nga kjo luftë dolëntë rraskapitura, me shkallë të ndryshme tëshkatërrimit. Si pasojë e kësaj gjendjejeekonomia amerikane arriti në një shkallë tëlartë të zhvillimit, që nuk e kishte arriturmë parë. Gjysma e prodhimit global ishte eAmerikës. Amerika u bë shtet lider në botë.Sot realiteti ka ndryshuar. Shumë shtete nëEvropë dhe Azi janë konkurrente tëAmerikës në prodhim. Ekonomia e Kinësdhe e Indisë rritet mesatarisht me 8%brenda vitit dhe dita ditës bëhen mëmoderne. Për shembull kompania kinezeChina Mobile, është kompania më e madhenë botë në fushën e telefonisë mobile. Përçdo muaj në rrjetin e saj kyçen milionashfrytëzues të shërbimeve të saj.

Zhvillimi ekonomik i Kinës dhe Indisëështë i shoqëruar edhe me një element tërëndësishëm, ndjenja e krenarisë dhevetëdija se e meritojnë respektin. Ata janë tëvetëdijshëm se rruga e zhvillimit dhe epërparimit nuk nënkupton ndjekjen hap pashapi të Amerikës. Kina arriti të zhvillohet

duke mos e ndryshuar sistemin e saj politik. Pastaj ndodhi kriza ose po deshe thuaj

katastrofa financiare dhe pozita e Amerikësu dobësua akoma më shumë. Na duhet tëthemi se kriza financiare ndikoi vetëmpjesërisht në dobësimin e dominimitamerikan. Në krijimin e këtij realitetindikuan edhe një sërë faktorësh. Medobësimin e dominimit amerikan pajtohenshumë autorë amerikanë dhe evropianë nëlojalitetin e të cilëve ndaj vendeve të tyre, sidhe ndaj qytetërimit të tyre nuk dyshojmë.Fukujama që u bë i famshëm me librin e tij“Fundi i historisë” në revistën “Newsweek”shkroi një tekst me titullin “Rënia eAmerikës”. Sipas tij dëmi më i madh i krizësfinanciare ishte dëmi që goditi modelinekonomik dhe politik amerikan.

Fukujama thotë: “Zhvillimi i madh qëpërjetoi Amerika bëri që të injorojëkritikuesit e saj socialistë nga vendet eAmerikës Latine, dhe ndodhi që lokomotiva,e cila e lëvizi trenin e zhvillimit të dali ngashinat e Amerikës, dhe paralajmëron sedëshiron të lëvizë edhe zhvillimin eekonomisë në të gjitha vendet e botës.”

12

KËNDI IM

Modeli të cilin Fukujama e quan modelamerikan në fakt është modeli kapitalistdhe dëmi më i madh e goditi këtë model,model me të cilin Amerika krenohej duke epërkrahur filozofinë kapitaliste e cila nuk elejon ndërhyrjen e shtetit në aktivitetinekonomik. Amerika u detyrua të bëj një gjëtë cilën në dritën e filozofisë kapitaliste emohonte, ndërhyri të shpëtojë disa bankaduke i blerë ose duke i ndihmuar me paratëe tatimpaguesve.

Kriza financiare bashkëkohore e vërtetoidështimin e teorisë kapitaliste. Filluan tëdëgjohen zëra që thërrasin për ndryshime,të tilla që ndryshojnë thelbin e asaj teorie, tëcilën ata akoma e quajnë kapitalizëm. Çdotreg në të cilin kanë ndodhur këtondryshime thelbësore ata vazhdojnë t’iquajnë kapitaliste, sepse gabimisht besojnëse çdo treg në të cilin shitet lirshëm, blihetdhe tregtohet është sistem kapitalist. Evërteta është se sistem kapitalist ështëvetëm një model tregu, ekziston edhesistemi ekonomik që quhet sistem islam.

Si shkaqe të rënies së AmerikësFukujama përmend edhe deficitin e madhtregtar, i cili në vitin 2007 arriti shifrën 700miliardë dollarë. Kjo gjendje nuk mundet tëvazhdojë kështu, që më herët ose më vonëvendet e ndryshme do ta kuptojnë, seAmerika nuk është vend i mirë për t’iinvestuar paratë.

Në vargun e shkaqeve të dështimitamerikan ata përmendin se Amerika nëfillim mundohej që me vendime t’i sjelli nëbashkëpunim vendet mike “demokratike”.Në mandatin e Bushit ata zgjodhënindividualitetin dhe izolimin. Lufta në Irakpër shembull filloi pa ndonjë rezolutë tëKëshillit të Sigurimit pranë OKB-së, e cila dotë lejonte përdorimin e forcës. Këtë gjë tanie pranojnë edhe Obama edhe Mekkejni.Mekkejni në një fjalim të tij thoshte: “në njëbotë si kjo forcat e ndryshme duhet të

shpërndahen gjerësisht dhe në pjesë tëbarabarta. SHBA-të nuk munden tëudhëheqin duke u mbështetur vetëm nëforcën e saj”

Lufta në Irak nuk e dobësoi vetëmekonomikisht Amerikën. Ajo u bë shkak qënjerëzit të humbin besimin tek Amerika. Njështet nuk mund të udhëheqë, nëse pasuesite tij nuk i besojnë atij shteti. Askush nuk ibeson më Amerikës, e cila me gënjeshtrën earmëve për shkatërrim masiv që i“zotëronte” Sadam Huseini, justifikoisulmin ndaj Irakut, vrasjet shkatërrimin dhekeqtrajtimin. Askush nuk beson në vleratmorale të Amerikës, meqë i panë me sytë etyre pamjet e keqtrajtimeve dhe dhunimevenë Abu Grajib. Edhe më të magjepsurit mesistemin demokratik amerikan filluan tëdyshojnë, nëse Amerika për ta dëshiron atëqë dëshiron për veten, meqë i panëarsyetimet e rreme, se qëllimi i luftës nëIrak është demokratizimi i Irakut.

Pasi përmendëm provat e këtyreshkrimtarëve dhe mendimtarëve do tëprezantojmë edhe mendimet e tyre pakoment.

Michael Elliot në tekstin e tij “Amerikalideri i humbur” në revistën Time thotë:“Anketat nuk gënjejnë. Amerika, edhe prejaleatëve të saj shikohet si rrezik që nukduhet neglizhuar.” Ministri i jashtëm

...Amerika u detyrua të bëjnjë gjë të cilën në dritën efilozofisë kapitaliste emohonte, ndërhyri të shpëtojëdisa banka duke i blerë oseduke i ndihmuar me paratë etatimpaguesve...

“

“


KËNDI IM

SPROVA EGAZËS DHEROLI IDIJETARËVENë kohën e Pejgamberit, salAllahu alejhi ue selem, kurnjerëzit trishtoheshin ai i siguronte, kur atashqetësoheshin ai i qetësonte dhe ua shpjegonteçështjet si janë në të vërtetë

PROF. DR. NASIR EL OMER

Lavd-falënderimi i takon Allahut, Zotit tëbotëve, ndërsa paqja dhe bekimet qofshinmbi të dërguarin, mëshira e botëve... pra:Nuk ka asnjë dyshim se dijetarët kanë rol

të madh në rrugëtimin e Umetit Islam, në tëkaluarën, në të tashmen dhe në të ardhmen.Kjo vjen ngaqë ata janë trashëgimtarë tëpejgamberit tonë, Muhamedit salAllahu alejhiue selem, prej të cilit trashëguan dijen, që ai ekishte marrë nga Zoti i botëve. Muhamedi,salAllahu alejhi ue selem, ka thënë: “Dijetarëtjanë trashëgimtarë të pejgamberëve, këtanuk lanë trashëgimi ndonjë dinar apodërhem, por lanë dijen, të cilën po e moridikush ai ka marrë një hise të madhe”.1 Mbisupet e tyre bie barra më e madhe për

1 Tirmidhiu 5/48 (2682). Albani i ka dhënë gradën sahih.

francez, ministri i një vendi mik, si thotëedhe vetë Elioti, thotë: Kur bota sot eshikon Amerikën nuk mundet tëpërmbahet e të mos thotë: iku magjia.Në pyetjen: a do të arrijë Amerika tarikthejë famën e saj, e cila tashmë ështëluhatur, si pasojë e politikës së sajdisavjeçare, ministri u përgjigj: Asgjënuk do të jetë si më parë.

Publicisti dhe analisti politik PatBuchanan, ish-kandidat për presidentpas Bushit të parë në shkrimin e tij“Përfundoi ahengu i mbrëmjes” thotë:Kriza financiare ndoshta është fillimi injë periudhe të re në të cilën Amerika dotë jetë më e dobët se më parë. Frazat si“fuqia e vetme” dhe “populli pa të cilinnuk mundet” do të iki nga analet ehistorisë. Pozita jonë pa dyshim do tëulet. Atë që po shohim sot ështëshembulli se si përfundojnë perandoritë.

Në revistën The Observer autoribritanik, John Grey shkruan: Krizafinanciare do t’i lëkundë Shtetet eBashkuara ashtu siç u luhat BashkimiSovjetik pas rënies së murit në Berlin.Këto trazira që po shohim janë më tëmëdha, se çdo krizë financiare, sado emadhe që të jetë ajo. Me këto ndryshimegjeo-politike ndryshon përfundimishtekuilibri i forcave në botë. Përfundoi erae udhëheqjes amerikane, e cila filloi mepërfundimin e Luftës së Dytë Botërore.

Pas këtyre zhvillimeve, pyetja: A dota rikthejë Amerika pozitën e saj; duhettë ri-përkufizohet në formën vijuese: Aka forcë Amerika ta ruajë pozitën e sajqë ka rënë dukshëm, apo do të vazhdojërënia e saj? Allahu i Lartësuar thotë nëKuran: “...Ne, këto ditë i ndërrojmë (ujapim në përdorim) mes njerëzve...” AliImran, 140.

Përktheu: Talha KURTISHI

14

KËNDI IM

shpërndarjen e kësaj trashëgimie tëPejgamberit. Dijetarët janë ata, të cilëve udedikohet ky hadith: “Kumtoni nga unëqoftë edhe një ajet”.2

Muslimanët, që në brezat e parë ureferoheshin dijetarëve dhe në këtëmënyrë respektonin ajetin: “Pyetni ata qëdinë nëse ju nuk dini”. (Nahël 43). Shumëfitne dhe sprova që ndodhën tek

muslimanët, ndodhën për shkak të ftohjesme dijetarët dhe qortimit të metodës sëtyre. Kush i analizon shumë prej ngjarjevetë historisë, si p.sh., fitneja e vrasjes sëkalifit Osman, përhapja e havarixhëve,përhapja e kaderive etj., do ta kuptojëvërtetësinë e kësaj që neve po themi.

Në çastet e krizave dhe sprovave nevojapër dijetarët shtohet dhe më tepër, përarsye se nëpërmjet tyre dallohet e vërtetanga e kota dhe me ndihmën e tyre ikthehen Kuranit dhe Sunetit. Te këto tëdyja gjendet shpëtimi nga çdo fitne dhedevijim, dhe me ato largohet çdomospajtim. Allahu i Madhërishëm thotë: “Oju që besuat, binduni Allahut, binduniPejgamberit dhe atyre që drejtojnë punëttuaja. Nëse nuk pajtoheni në ndonjë gjë,drejtojuni Allahut dhe Pejgamberit, nësebesoni Allahun dhe Ditën e Kiametit. Kjopër ju është më e mira dhe shpjegimi më ibukur”. (Nisa 59). Këtu Allahu urdhëron qët’i bindemi Allahut dhe Pejgamberit në çdomënyrë, pastaj urdhëron që t’i bindemiatyre që drejtojnë punët tona –udhëheqësve dhe dijetarëve – varësisht sesa ata janë të bindur ndaj Allahut dhePejgamberit, salAllahu alejhi ue selem.Përndryshe në kundërshtim të Allahut aponë kundërshtim të Pejgamberit salAllahualejhi ue selem, ata nuk respektohen. Pornëse ka mospajtim për ndonjë prejçështjeve, atëherë na udhëzon që t’idrejtohemi Kuranit dhe Sunetit, ndërsadispozitat e tyre i njohin vetëm dijetarët,kjo d.m.th. se e përsëriti urdhrin që t’ibindemi dijetarëve në raste mospajtimi.Por njerëzit: a e bëjnë hapin e tyre realishtpasi marrin mendimin e dijetarëve?Përderisa nuk është ashtu, atëherëdijetarëve nuk u mbetet tjetër gjë përveçthirrjes, shpjegimit dhe stabilizimit të

2 Sahihul Buhari 3/1275 (3274).


KËNDI IM

njerëzve.Në kohën e Pejgamberit, salAllahu alejhi

ue selem, kur njerëzit trishtoheshin ai isiguronte, kur ata shqetësoheshin ai iqetësonte dhe ua shpjegonte çështjet sijanë në të vërtetë. Hadithet në këtëkontekst janë të shumta. Dijetarët e umetitakoma vazhdojnë të kenë të njëjtin roledhe sot, duke u shpjeguar njerëzve çdoçështje se çfarë është ajo në të vërtetë dheçfarë fshihet pas saj, i përkujtojnë njerëzitse çështjet e tokës janë të lidhura ngushtëme çështjet e qiellit, mirëpo këto ditë kemidëgjuar shumë zëra që ngrihen aty-këtu:Çfarë bënë dijetarët për këtë sprovë (nëGaza)? Ku është roli i hoxhallarëve?Dijetarët u treguan të dobët! Dhe shumëshprehje të ngjashme.

Një pjesë e këtyre fjalëve del nga goja edisave, që synojnë cungimin e rolit tëdijetarëve, rrëzimit të pozitës së tyre,madje edhe luftimit të tyre. Në ndodhitë efundit ata gjetën rastin për të folur keq,mirëpo unë këtu nuk po u drejtohem atyre,por të tjerëve që thonë fjalë të ngjashme,ndërkohë që janë dashamirë dhe njerëz tëmirë, për të cilët mendojmë se janë tësinqertë dhe kanë nijet të mirë, kur i thonëato fjalë. Për këta neve besojmë se fjalët qëata kanë shprehur, i kanë shprehur vetëmpër shkak se zemrat e tyre janë të goditurafort nga ndodhitë e vendit të krenarisë,

Gazës. Atje ndodhën vrasje dhe masakra, qënuk burojnë përveçse nga kafshë të egradhe shpirtra shejtanësh. Me këta vëllezërtë nderuar, dua të ndalem pak çaste, sepseedhe nëse gjej shkaqet pse kanë folurashtu, kjo nuk më lejon t’i arsyetoj akuzatqë kanë shprehur ndaj dijetarëve dhepërçmimin e aktiviteteve të tyre.

Para së gjithash na duhet patjetër tabëjmë të qartë një gjë, të cilën duhet takuptojë mirë gjithkush. Ajo është se çdoindivid i këtij umeti ka rolin e tij, që duhettë luajë në këtë sprovë dhe në sprova tjera.Ky rol është i lidhur ngushtë memundësinë dhe forcën që ka individi.Allahu ka thënë: “Allahu nuk e ngarkonasnjë shpirt përveç aq sa ka mundësi”.(Bekare 286). Ndaj qortimi, vërejtja dhemëkati i takon vetëm aq sa e kaanashkaluar mundësinë dhe forcën e tij.Pra, nëse ai ka mundësi të japë përkrahjemateriale në çfarëdo lloj forme, por nuk ejep, atëherë ka anashkaluar dhe ndoshta kabërë gjynah. Gjithashtu nëse një njeri kamundësi të japë përkrahje morale nëçfarëdo lloj forme, por nuk e jep, edhe kyka anashkaluar dhe ndoshta ka bërëgjynah. Ndërsa ai që nuk ka mundësi tëjapë asnjë lloj përkrahje, ai sigurisht kamundësi t’i ngrejë duart, të drejtojëzemrën nga Mbreti i Gjithësisë dhe tëthotë: O Allahu im, jemi shtypur. Nandihmo! Pejgamberi, salAllahu alejhi ueselem, ka thënë: “A mendoni se e arrinifitoren dhe riskun ndryshe, pa lutjet e tëdobëtëve tuaj”.3

Nëse kjo u mësua, atëherë medoemosduhet ta kuptojë secili prej jush, që nisja eushtrive, luftimi i armiqve me armë, hapjae pikave kufitare, bojkotimi diplomatik dhetë ngjashme, të gjitha këto mjete sot nukjanë në duart të dijetarëve; ata nuk

...Askush të mos mendojë senë këtë mënyrë ne po shfaqimidenë se ulematë nuk kanëasnjë gabim apo anashkalim,jo pasha Allahun...

“ “3

Sahihul Buhari 3/1061 (2739)

16

KËNDI IM

zotërojnë më shumë se një fjalëkëshilluese, udhëzuese, dashamirëse dheqortuese. Ato fjalë ua thonë udhëheqësvedhe popullatës. Tani unë pyes: Dijetarët, a ekanë anashkaluar këtë gjë?

Në shumë vende të muslimanëvedijetarët u prononcuan me deklarata dhefetva, organizuan tubime dhe simpoziume,biseduan me udhëheqësit, shkruan tema,mbajtën ligjërata dhe hutbe. Me fjalët etyre ata i drodhën foltoret, por nuk kishtendikim te shumë njerëz! Dolën edhe nëpërkanalet satelitore për t’u shpjeguarnjerëzve realitetin e këtij konflikti, se aiështë konflikt për shkak të besimit në rendtë parë dhe jo konflikt për tokë apopërfitime politike, sikurse pretendohetgjetkë dhe sikurse janë shitur këto ide përshumë vite me radhë. Ata kërkuangjithashtu prej të gjithëve të japin tërëmundin që kanë, sipas sqarimeve që ne idhamë më lart, u shpjeguam gjykimin përatë që anashkalon, pra, përveç kësaj çfarëpo kërkohet më shumë nga dijetarët, çfarëmundësie kanë ata më shumë se kjo?

Disa njerëz të mirë thonë: Po, folëndijetarët dhe dolën deklaratat, porshprehjet ishin të buta!

Këtu duhet ta bëjmë të qartë: Dijetarët,kur hartojnë deklarata kanë parasyshdobitë dhe dëmet. Për shumë deklaratanjerëzit nuk e dinë si kanë dalë, sa herëjanë lexuar, përmirësuar dhe rishkruar,sepse hartuesit e deklaratës marrinparasysh ca gjëra që nuk i kuptojnë disalexues që pastaj të thonë: “të buta”. Nëanën tjetër, ka deklarata të tjera me njëgjuhë te mprehtë dhe entuziaste, duke imarrë parasysh ca gjëra të tjera, ndërsa neshohim se disa dijetarë kanë nënshkruar tekëto dhe ato, por kjo është një divergjencëe lejuar dhe jo divergjencë përkundërshtim. Nuk duhet të jenë patjetër të

njëjta, madje ndonjëherë urtësia kërkon qëdeklaratat të mos jenë në një metodë dhenë një shkallë të lartë mprehtësie dheentuziazmi, si dhe t’u dedikohen një pale etjetrës jo. Nuk kërkohet thjeshtë vetëm tënxjerrësh shprehje të forta dhe entuziastepër t’i kënaqur njerëzit e në anën tjetër tëmos shikosh fundin, dobitë dhe dëmet.

Le të ketë frikë Allahun ai që i jep lirigjuhës së vet për t’i sharë ulematë, ndërsanxënësit e dijes le të kenë mendim të mirëpër hoxhallarët e tyre dhe vëllezërit e tyre,le të tregohen të butë me ta. Le të marrinparasysh presionet, akuzat dhe shpifjet eshekullarëve dhe liberalëve kundërulemave, kështu që të mos bëhenndihmëtarë të tyre kundër këtyre.

Askush të mos mendojë se në këtëmënyrë ne po shfaqim idenë se ulematënuk kanë asnjë gabim apo anashkalim, jopasha Allahun, ata nuk janë tëpagabueshëm, mirëpo përderisa asnjëriprej tyre nuk ka shprehur të pavërtetëndhe secili u mundua të thotë të vërtetën,atëherë duhet ta arsyetojmë, të tregohemimë të butë me dijetarin dhe të shpresojmëse do të bëjë edhe më tepër. Sepse i gjithëaktiviteti i tyre kthehet në ixhtihadin dhematjen e tyre për dobitë dhe dëmet, e nëkëtë mënyrë atij i qartësohet diçka, qëtjetrit jo.

Nëse patjetër do të bëjë diçka, atëherëpara se të flasë për një hoxhë, le tëkontaktojë me të për t’i kërkuar shpjegime,ndoshta do të dëgjojë diçka për shkak të sëcilës do ta arsyetojë, madje ndoshta do tëndërrojë mendimin që kishte dhe do tëbindet se e vërteta paska qenë ashtu si kavepruar ai hoxhë.

Allahu e di më së miri.

Përktheu: Omer Berisha


AKIDE

ABDURRAHMAN B. NASIR EL BERRAK

(Vijon nga numri i shkuar)

Tani, duhet dhënë përgjigje dy pyetjeve:1. Jobesimtari (qafiri), që është i tillë që nëorigjinë, çfarë duhet të bëjë që të hyjë nëIslam, e si pasojë edhe ai të gëzojë të drejtate muslimanëve? 2. Çfarë e nxjerrmuslimanin nga Islami, duke qenë zotëruesi këtij statusi, e për rrjedhojë tëkonsiderohet jobesimtar (qafir)?

Le të fillojmë me pyetjen e parë, kuthuhet: Jobesimtari (qafiri), që është i tillëqë në origjinë, çfarë duhet të bëjë që të hyjënë Islam, e si pasojë edhe ai të gëzojë tëdrejtat e muslimanëve?

Qafiri, pra jobesimtari futet në Islamdhe gëzon statusin e muslimanit dukepranuar dhe duke shprehur shehadetin “Lailahe il-lAllah Muhamedun resulullah”. Aiqë e shpreh me gojë, duke mos e pranuardhe duke mos e pohuar me zemër, ai gëzonstatusin e muslimanit në pamje të jashtme.Ndërsa kush e shpreh me gojë duke epranuar dhe duke e pohuar në brendësinë evet me zemër, ky konsiderohet musliman ivërtetë dhe gëzon statusin e muslimanit,dhe njëkohësisht ka realizuar esencën e

besimit. Ngaqë nuk mund të pranohetIslami (paraqitja e jashtme) përveçse meiman (besimin e brendshëm), sikundërsenuk mund të pranohet imani përveçse meIslam.

Pranimi ose pohimi, në varësi të të cilitgjykohet për ekzistencën ose jo të Islamit,përfshin tri gjëra: besimi me zemër,nënshtrimi i zemrës dhe të shprehurit megjuhë.

Besimi dhe nënshtrimi i zemrës dheshprehja me gjuhë mundëson pranimin ejashtëm dhe të brendshëm (të fesë). Tëgjitha këto janë pjesë e asaj që të gjithëdijetarët e kanë emërtuar si: “t’ipërmbahesh dispozitave të Islamit”; që dotë thotë: të besosh në të Dërguarin, paqjadhe bekimet e Allahut qofshin mbi të, dhenë çdo gjë që i është shpallur atij nga Zotidhe lidhja e besës me bindje të plotë ndajtij. Kushdo që nuk i përmbahet kësaj tëvërtete që u përmend, nuk është pohues irregullt dhe i vërtetë.

E kundërta e togfjalëshit ‘besimi dhepohimi me zemër’, manifestohet përmespërgënjeshtrimit, dyshimit dhe refuzimit,prandaj duhet pasur kujdes.

Me fjalën ‘nënshtrim’ nënkuptohetpërgjegjshmëria, bindja, dashuria,kënaqësia dhe pranimi. Ndërsa e kundërta

A JANË VEPRAT KUSHT IDOMOSDOSHËM PËR IMANIN, APOJANË VETËM KUSHT PLOTËSUES?Tani, duhet dhënë përgjigje dy pyetjeve: 1. Jobesimtari (qafiri), që është i tillë që në origjinë, çfarë duhet tëbëjë që të hyjë në Islam, e si pasojë edhe ai të gëzojë të drejtat e muslimanëve? 2. Çfarë e nxjerr muslimaninnga Islami, duke qenë zotërues i këtij statusi, e për rrjedhojë të konsiderohet jobesimtar (qafir)?

18

AKIDE

e këtyre gjendjeve konsiderohet refuzimi,mendjemadhësia ndaj të vërtetës dhe ndajbesimit dhe mospëlqimi i asaj që përmbanShpallja, që iu zbulua të Dërguarit, paqjadhe bekimet e Allahut qofshin mbi të.

Ndërkaq ‘të shprehurit ose tëshqiptuarit me gjuhë’, i kundërvihetpërgënjeshtrimi dhe indiferentizmi.

Për këtë arsye kush beson me zemër dhemohon me gojë ka mohuar me mohimin mëskeptik, që quhet xhuhud, ‘mospranim’,dhe kush mohon me zemër dhe pohon megojë si besimtar, mohimi i tij është i sojit tëhipokrizisë.

Si rrjedhojë, dalim në përfundimin sellojet e kufrit, mohimit janë gjashtë dhe qëtë gjitha bien në kundërshtim me thelbin eIslamit. Ato janë:

1. Kufri i përgënjeshtrimit (Tekdhib). 2. Kufri i dyshimit (Shek).3. Kufri i indiferentizmit (I’rad).4. Kufri i refuzimit dhe mendjemadhësisë

(Iba) (Istikbar).5. Kufri i mospranimit (Xhuhud).6. Kufri i hipokrizisë (Nifak).

Sa i takon kufrit të refuzimit dhemendjemadhësisë mund të përmendim seai është: mospasimi i të Dërguarit,Muhamed paqja dhe bekimet e Allahutqofshin mbi të, dhe mospërgjigjja ndajftesës së bërë prej tij, pavarësisht faktit qëe beson me zemër dhe e shpreh atë megjuhë, siç ndodhi me Ebu Talibin.

Sa i përket pyetjes së dytë, në të cilënthuhet: Çfarë e nxjerr muslimanin ngaIslami, duke qenë zotërues i këtij statusi, e

për rrjedhojë të konsiderohet jobesimtar(qafir)?

Trajtesa e kësaj pyetjeje mund tëreduktohet në tri çështje:

E para: Çdo gjë që bie ndesh mepranimin e shehadetit, siç është rasti megjashtë llojet e kufrit që përmenda më lart.Nëse muslimani bie në ndonjërën prej tyre,ai konsiderohet i dalë nga feja.

E dyta: Çdo gjë që bie ndesh medomethënien e shehadetit “La ilahe il-lAllah Muhamedun resulullah” (Nuk ka tëadhuruar me të drejtë përveç Allahut dheMuhamedi është i Dërguari i Allahut).

A. Domethënia e pjesës së parë “La ilaheil-lAllah” (nuk ka të adhuruar me të drejtëpërveç Allahut) është: Mohimi i tagutit(çdo lloj idhulli që adhurohet, që kërkonbindje dhe që pasohet përveç Allahut) dhebesimi në Allahun, gjë që përfshin teuhidinme tri kategoritë e tij.

1. Njësimi i Allahut në veprat e tij.2. Njësimi i Allahut në adhurim me

veprat tona.3. Njësimi i Allahut në emrat dhe cilësitë

e Tij.E pra, kjo nënkupton se Allahu i

Lartëmadhëruar është Zoti, Sunduesi dhePronari absolut i gjithçkaje. Çdo gjë që Aika dashur ka ndodhur, ndërsa çfarë nuk kadashur është e pamundur të ndodhë. Aiështë i adhuruari me të drejtë dhe çdo gjëqë adhurohet përveç Tij nuk është e drejtë.Ai është i cilësuar me të gjitha cilësitë dhevirtytet më të larta të përsosmërisë; i dëlirëprej çdo të mete e mangësie, ashtu siç e kapërshkruar Veten e Tij dhe siç e ka cilësuari Dërguari i Tij, paqja dhe bekimet e Allahutqofshin mbi të, sigurisht përmes Shpalljesnga Zoti, pa hequr nga domethëniet e sajasnjë tekst dhe pa e ngjasuar me krijesat;çdo gjë në rrjedhën e asaj që Allahu vetë kathënë: “Asgjë nuk i shëmbëllen Atij. Ai idëgjon të gjitha dhe i sheh të gjitha”.

...Me fjalën ‘nënshtrim’nënkuptohet përgjegjshmëria,bindja, dashuria, kënaqësiadhe pranimi...

“ “


AKIDE

Shura; 11. Njësimi i Tij në adhurim dhe shfajësimi

prej çdokujt që adhurohet përveç Tij.Për një sqarim më të imtësishëm themi:

Gjërat që e bëjnë të pavlefshëm teuhidin, pra, njësimin e Allahut janë:

1) Mohimi i ekzistencës së Allahut. Kyështë lloji më i pështirë i mohimit, qënjihet ndryshe edhe si ateizëm, i cili nuk kaasnjë të përbashkët me besimin. I ngjashëmme të është edhe panteizmi.

2) Besimi se krahas me Allahun kandonjë Krijues, Rregullues apo Ndikuestjetër, i cili ka ndikim të veçantë përveç atijtë Zotit në çështjet që janë prej të madhitZot.

3) Besimi se krahas Allahut ka ndonjëtë ngjashëm nga krijesat; në veçoritë,cilësitë, përsosmërinë dhe përkujdesjen eTij, si dija apo gjithëfuqia e Tij.

4) Përngjasimi i të Lartmadhëruaritme ndonjë prej krijesave të Tij, në vetëQenien, Cilësitë, Veprat e Tij; siç kanëthënë Mushebihet (një nga grupet ehumbura): “dëgjon siç dëgjojmë ne!”.Gjithashtu në këtë kategori përfshihetedhe të cilësuarit e Tij me të meta sivarfëria, koprracia, pamundësia etj.Sikurse përfshihet bashkëvendosja endonjë të ngjashmi pranë Tij, e ndonjëfëmije apo bashkëshorteje.

5) Të besuarit se ndonjërit prejkrijesave i takon adhurimi përveç Allahut;ky është mohim në çështjen e adhurimit,pavarësisht nga fakti, se a e praktikon këtëbesim apo jo.

6) Të besuarit se ndonjë prej krijesavetë Zotit meriton adhurim, qoftë veçmasapo me Zotin. Ky besim konsiderohetmohim, ose shirk në adhurim, ose t’ikushtohet ndonjë lloj adhurimi dikujt apodiçkaje, duke besuar se ka fuqi të bëjë dëmapo dobi, duke mos marrë parasysh se

beson që ky/kjo që po i përkushtonadhurimin është ndërmjetësues ndërmjettij dhe Zotit apo e meriton ai vetë, siç ështësexhdja para idhujve (ose varret dhe tyrbetnë vendin tonë). Dallimi mes dy llojeve tëkufrit është se ky i fundit (i gjashti) ështëkufër që ka të bëjë me të vepruarin, që biendesh me teuhidin, ose e thënë ndryshe, qëkundërshton njësimin e Allahut nëadhurim. Ndërsa i pesti ka të bëjë memohimin thjesht duke besuar se kjo gjëmundet ose lejohet në raport me atë qëvetëm Zotit i takon: adhurimi dhe meritapër t’u adhuruar.

Për vetë lidhjen e ngushtë të besimit meveprat njësohet emërtimi i këtij lloji tëteuhidit me emrin Njësimi i të adhuruaritose në adhurim, dhe për të kundërtën e tijme mohim i të adhuruarit ose në adhurim.

7) Mohimi i emrave dhe i cilësive tëAllahut, sikur edhe i një emri apo cilësie tëvetme.

8) Magjia, duke përfshirë:a) Magjinë e llojit që bëhet shkak për

ndarjen e burrit dhe gruas, siç bëninbabilonasit e lashtë (ose e kundërta për t’ibashkuar ).

b) Magjinë që ka të bëjë me fryrjenëpër nyje të lidhura, siç bënte Lebid el-Asami dhe bijat e tij. Shënon Buhariu.

c) Apo atë lloj magjie që ushtronhipnotizim, që i sheh gjërat jo siç janë nërealitet, siç bënin magjistarët e Faraonit.

Të gjitha këto forma ekzistojnë në sajëtë adhurimit të dikujt tjetër përveç Allahut,duke i bashkangjitur Atij ortak në adhurim,si, për shembull, xhindet, yjet etj.

Ndërsa për sa i takon magjisë, që ka tëbëjë me lojëra shpejtësie, e cila është elidhur me zgjuarsinë, mençurinë, lëvizjet eshpejta dhe fshehjen e veprimeve, apomagjia imagjinare, duke përzier disaelemente në momente të caktuara, sikurnuk janë të tilla; këto dy lloje konsiderohen

20

AKIDE

si mashtrime dhe gënjeshtra, por jo mohim(kufër).

B: Domethënia e pjesës së dytë tëdëshmisë: “Muhamedun Resulullah”(Muhamedi është i Dërguari i Allahut),është të besosh se Allahu e dërgoiMuhamedin (paqja qoftë mbi të) si profetpër mbarë njerëzimin, me udhëzim drejtfesë së vërtetë. Të besosh se ai është vula eprofetëve. Të besosh dhe të pranosh çdogjë që ai lajmëroi. Të besosh në vërtetësinëe kumtimit, dhe se udhëzimi e drejtimi i tijështë më i miri, dhe më i përsosuri. Tëbesosh gjithashtu, se besimi, bindja dhedashuria për të janë obligim dhe detyrimpër këdo.

Gjërat që e bëjnë të pavlefshme pjesën e dytë të shehadetit: “Muhamedun Resulullah”.

1) Mohimi dhe mospranimi i Zbulesës(sqarimeve të Fesë) me të cilën erdhi;përgënjeshtrimi ose dyshimi nëvërtetësinë dhe besueshmërinë e mbartësittë kësaj Zbulese.

2) Të besuarit dhe të deklaruarit seprofetësia nuk është mbyllur me dërgimine tij, pra të pohosh se pas tij ka akomaprofetë. Ose t’u besosh atyre qëpretendojnë se janë profetë pas vdekjes sëtij dhe vënia në dyshim e gënjeshtrës sëtyre, se mund të jetë e vërtetë.

3) Mohimi i faktit se shpallja që ierdhi Muhamedit, paqja qoftë mbi të, ishtepër mbarë njerëzimin. I njëjti gjykim vlenpër këdo që beson, se ai është i Dërguari iAllahut vetëm për arabët, qoftë edhe sikurtë pretendohet një gjë e tillë. Po kështubesimi se çifutët dhe të krishterët nuk ekanë për detyrë ta pasojnë. Besimi sendonjëri ka të drejtë të dalë prej fesë që aisolli, sikurse mendojnë disa filozofë dhe tëvetëquajturit “Arifinë” në mesin e sufive.

4) Ulja e vlerave të Dërguarit, paqjaqoftë me të, ose mveshja e mangësive dhe

të metave në personalitetin e tij si profet,apo në udhëheqjen që ai përfaqëson përnjerëzimin, apo në jetën e tij.

5) Tallja dhe përqeshja e tij, ose ediçkaje nga Shpallja që i zbriti prej Zotit, sinë fushën e besimit po edhe në atëlegjislative.

6) Përgënjeshtrimi i ndonjë fakti që aika lajmëruar prej gajbit (nga bota efshehtë), që ka të bëjë me Allahun,Melaiket (engjëjt), Librat, të Dërguarit,zanafillën e krijimit, përfundimin ekrijimit, Ringjalljen, Xhenetin,Xhehenemin etj.

Gjërat që i zhvleftësojnë dy dëshmitë “La ilahe il-la Allah, Muhamedun Resulullah”:

1) Përgënjeshtrimi i faktit se Kuraniështë libri i Allahut. Mohimi i tij, osemohimi i një sureje apo i një ajeti tëcaktuar, madje edhe mohimi i një shkronjetë vetme. Këtu futet edhe besimi, se Kuraniështë i krijuar, apo se nuk është fjalë me tëcilën ka folur vetë Allahu.

2) Dhënia e përparësisë ndaj ligjeve tëtjera kundrejt ligjit të Allahut, dukepërfshirë këtu çdo lloj kushtetute e çdo llojlegjislacioni, pa marrë parasysh se ciliështë ai, mjafton që nuk buron nga ligji iAllahut dhe i të Dërguarit të Tij, paqja qoftëme të. Apo të besohet se këto ligje janë tëbarabarta me ato të Allahut; apo se lejohettë gjykohet me këto ligje, pavarësisht semund të besohet se ligji i Zotit është më imirë.

3) Ta bësh haram atë gjë që Allahu eka bërë hallall; ose ta bësh hallall atë qëAllahu dhe i Dërguari i Tij, paqja qoftë metë, e kanë gjykuar si haram. Këtu bën pjesëedhe bindja ndaj atyre që veprojnë në këtëmënyrë.

Përktheu: Ahmed KALAJA


FIKH

HETLAN B. ALIJ EL HETLAN

Tregjet financiare në perëndim dhe nëlindje, këto ditë po përjetojnë një gjendjelemerie dhe frike, si pasojë e kolapsit dhe e

rënies me të cilin po ballafaqohen disakompani dhe banka amerikane. Ky është njëmësim për ata që janë verbuar pas civilizimitperëndimor dhe kanë kërkuar që kompanitë,bankat dhe tregjet e muslimanëve t’i kopjojnëato perëndimoret. Ky është kapitalizmi per -ën dimor, që është përshkallëzuar në tregjet etyre, duke u përballur ekonomia e tyre mekrizën më të madhe financiare që po shohimnë këtë kohë, madje ndoshta me baltën ekësaj krize janë përlloçur të gjitha kompanitëdhe bankat pjesëmarrëse në ato tregje në tëgjithë botën në gjatësinë dhe gjerësinë e saj.

Mirëpo për të marrë mësim dhe përvojënga ajo që ndodhi, duhet të sqarohet patjetërproblemi që çoi deri te recesioni dhe kolapsimë i madh, që po përjeton ekonomiaamerikane. Një përfundim i asaj që ndodhimund të përmblidhet në faktin, se bankat udhanë kredi klientëve, madje edhe atyreindividëve që nuk arrinin të merrnin kredipër blerjen e banesave për shkak të pagave tëkufizuara mujore që kishin, veprim ky që ishtyu njerëzit të orientoheshin drejtkredimarrjes me kamata të larta, duke ijoshur klientët me mungesën e kamatës nëfazën fillestare të kredisë.

Me ngritjen e vazhdueshme të çmimeve të

banesave, bankat filluan t’i joshin klientët etyre kredimarrës, duke ua mundësuar që tëarrinin fitime produktive pasi që objektet etyre banesore i kaluan çmimet e blerjes dhebankat u ofruan atyre kredi të reja dukekërkuar nga ata që të hipotekojnë një pjesë tëvlerës së banesave.

Mirëpo klientët nuk arritën ta hetojnërrezikun që përfshinin kontratat mashtruesedhe që ato përmbanin një padrejtësi tëmadhe, sepse çmimet e kamatës ishin tëndryshueshme kohë pas kohe dhe nuk ishintë qëndrueshme, ku në fillim jepeshin tëulëta, por me kalimin e kohës rriteshin. Nëkëto kontrata ekziston një nen ku thuhet:“Çmimet e kamatës do të rriten sa herë që atoi ngre Banka Qendrore”. Një nen tjetërthoshte: “Nëse klienti vonohet në pagesën endonjë rate, atëherë çmimi i kamatës do tëtrefishohet”. Por më interesante ndër tëgjitha pikat ishte neni tjetër ku saktësohej:“Të gjitha këstet e paguara gjatë tri viteve tëpara të kontratës do të jenë pagesë ekamatës”, gjë që tregonte qartë se me atopagesa trevjeçare nuk do ta kishe pronësinë enjë pjese të objektit derisa të kalonin tri vite.

Pasi kaluan disa muaj, Banka Qendrore irriti përqindjet e kamatës dhe njëkohësisht ungritën edhe shumat e kësteve mujore.Pastaj, prapë pas një viti u rritën çmimet einteresit, ashtu siç thuhej në kontrata dheshumica e klientëve e patën të pamundur t’ikryenin detyrimet e tyre, prandaj u vonuan.Atyre iu grumbulluan edhe penalitetet

KRIZA BOTËRORE FINANCIAREMËSIME DHE PËRVOJA NGA EKONOMIA KAPITALISTE PA MORALShtetet që promovonin komunizmin ranë dhe disa prej tyre u ndanë në shtete më të vogla. Kurse sot uvërtetua dështimi i sistemit kapitalist, të cilin e kanë përqafuar një sërë shtetesh perëndimore. Ja se si polëkundet ky sistem sot, para të gjithë botës, ku edhe ekonomia e shtetit më të fuqishëm të globit poballafaqohet me rënie dhe orvatjet po vazhdojnë në ruajtjen e tij.

22

FIKH

kamatore shtesë, si rezultat i vonesës dhefilluan ta ndërpresin pagesën tërësisht, gjë qëi çoi bankat deri te konfiskimi i atyrebanesave dhe klienti u detyrua që ta shesëobjektin e vet për t’i paguar këstet epaarritshme. Kështu, problemi u përkeqësuaedhe më shumë dhe u përhap derisapërfundoi me kolapsin e tregjeve banesore.

Në realitet fitimet e bankës që kreditontepër klientët e saj duhej të ndaleshin nëkamatat e pastra që mblidheshin prej kredive,mirëpo gjërat nuk u ndalën këtu. Bankatfilluan t’ua shesin borxhet në formën eletrave me vlerë investitorëve nga e gjithëbota, disa madje nga vendet e Gjirit Persikderisa edhe disa qeveri të shteteve tëndryshme filluan të investojnë në ato letrame vlerë, morën komisione, taksa shërbyeseprej tyre etj., çka do të thotë se banka përfitoiçdo gjë që ishte e mundur, si komisione etj.dhe rrezikun e mundshëm e transferoi tekinvestitorët.

Investitorët tani zotërojnë letra me vlerëtë mbështetura me patundshmëri dhe arrijnëtë fitojnë nga të ardhurat që burojnë ngapagesat mujore të kredimarrësve varfanjakë.Kjo do të thotë se nëse falimentojnëkredimarrësit – gjë që ka ndodhur – atëherëmund të merren patundshmëritë dhe tëshiten për t’i mbështetur letrat me vlerë.Mirëpo ata investitorë i kanë hipotekuar atoletra me vlerë në cilësinë e aseteve nëkëmbim të borxheve të reja për të investuarnë blerjen e letrave të tjera me vlerë. Po! Ikanë shfrytëzuar borxhet për të përfituarborxhe të reja, saqë bankat e kanëanashkaluar aq shumë këtë çështje derisamundësohej hyrja në borxhe në shuma përtridhjetëfish më të mëdha sesa vlera ehipotekave.

Banka ndërmori shndërrimin e borxhevenë letra me vlerë dhe ia shiti një bankeinvestuese, e cila një pjesë të tyre i mbajti përvete, kurse pjesën e tjetër ua shiti fondeve

rezervë dhe fondeve të pavarura në të gjithaanët e botës. Në këtë mënyrë të gjithëmendonin se patundshmëria i takon atyre,duke filluar nga klienti, Banka Komerciale sidhe Banka Investuese, kurse vetë investitorëtbesonin se zotërojnë letra me vlerë, meqëdiku gjendet një pasuri e patundshme që istimulon këto letra.

Ngjarja ende nuk ka përfunduar. Meqëvlera tregtare e letrave me vlerë dhepërfitimet prej tyre mbështeteshin nëvlerësimin e kompanive vlerësuese të letraveme vlerë, të cilat vlerësimin e tyre e bazoninnë mundësinë e klientit për larjen e borxhitapo pamundësinë e tij dhe meqë klientët qëkishin blerë objektet banesore nuk ishin tënjë kategorie financiare, atëherë doemos dotë dallonin edhe vlerat e letrave me vlerë. Pra,letra me vlerë që ishte e sigurt sekredimarrësit do të kishin mundësi t’ipaguajnë morën vlerësimin A, të tjera letrame vlerë morën vlerësimin B, kurse të tjerado të vlerësohen, se nuk kanë fare vlerë përshkak të pamundësisë së pagesës së tyre. Përta shmangur këtë problem, bankat filluan t’iforconin qendrat e letrave me vlerënëpërmjet shpikjes së mënyrave të reja tësigurimeve, duke qenë zotëruesi i letrave mevlerë i siguruar njëkohësisht me një pagesëmujore për sigurim, që në rast të falimentimittë bankës apo zotëruesit të patundshmërisë

...I kanë lejuar ndërmarrjetbujqësore që t’i asgjësojnëbegatitë bujqësore, t’i hedhinato në bërllok, t’i fusin në dhe’,e gjithë kjo për të ruajturkërkesën në treg, edhe nësefukarenjtë përpëliten nga uria...

“

“


FIKH

kompania e sigurimit të paguajë vlerën eletrave me vlerë, që kishte në zotërim isiguruari. Natyrisht që kjo mënyrë e tësiguruarit nxiti shumë investitorë nga mbarëbota, që të blejnë për të zotëruar edhe mëshumë letra me vlerë, që më vonë do tëquheshin si të “helmuara”.

Në fund, pasi kredimarrësit filluan të mosi paguajnë këstet mujore, për shkak të rritjessë çmimit të kamatës, letrat me vlerë ehumbën vlerën e vet dhe falimentuan bankatinvestuese dhe fondet e ndryshme tëinvestimit, kurse ata që i kishin siguruarletrat me vlerë, morën si kompensim tërëvlerën e letrave me vlerë dhe kjo shkaktoifalimentimin e kompanisë së sigurimit AIG.

Procesi i falimentimit i detyroi bankat qët’i zvogëlojnë rreziqet, duke i zbriturtransaksionet kreditore, gjë kjo që ndikoidukshëm tek ndërmarrjet prodhuese dhe tëtjera, të cilat kanë nevojë për likuiditete përtë plotësuar transaksionet ditore. Shenjat erecesionit të madh filluan të dalin në pah. Kjogjë e detyroi qeverinë amerikane që t’i shtojëmjetet bazë nëpërmjet subvencionit të njësasie të madhe fondesh për ta rivitalizuarekonominë, e cila filloi të lëkundet nënpresionin e borxheve për të investuar nëborxhe.

Për këtë arsye ndodhi rënia e madhe nëekonominë kapitaliste liberale dhefalimentuan më shumë se një mijë banka nëAmerikë, në mesin e të cilave edhe dy bankanga katër bankat më të mëdha amerikane.Njëra është banka “Lehman Brothers”, mefalimentimin e së cilës u regjistrua falimentimë i madh në historinë e Amerikës. Kjo bankëkishte më shumë se 160 vite jetë dhe ishtebanka më e pasur në botë. Kështu ndodhiedhe me banka të tjera dhe me kompanishumë të mëdha sigurimesh, ku unacionalizuan dy kompanitë më të mëdha tëhipotekave të paluajtshme dhe qeveriaamerikane i mori nën kontroll 80% të

kapitalit të kompanisë AIG, duke i kredituar85 miliard dollarë, për ta ndihmuar kapitaline kompanisë dhe pushuan nga puna mëshumë se 159,000 punëtorë. Këtë rënie epësuan shumica e shteteve të globit nëproporcione të ndryshme, ku falimentuanbanka të mëdha në Britani, Gjermani,Belgjikë, Holandë, Francë etj.

Më përpara një gjë të tillë e kishin kaluarshtetet me sistem socialist dhe marksist dhekishin dështuar qartë. Shtetet që promovoninkomunizmin ranë dhe disa prej tyre u ndanënë shtete më të vogla. Kurse sot u vërtetuadështimi i sistemit kapitalist, të cilin e kanëpërqafuar një sërë shtetesh perëndimore. Jase si po lëkundet ky sistem sot, para të gjithëbotës, ku edhe ekonomia e shtetit më tëfuqishëm të globit po ballafaqohet me rëniedhe orvatjet po vazhdojnë në ruajtjen e tij.

Çdo ekonomi që ballafaqohet me kësitronditjesh të vrullshme, bëhet shkak për tëlarguar me mijëra punëtorë nga puna, bëhetshkak për të falimentuar kompani dhe bankagjigante, është ekonomi e dështuar sado qështyhet në kohë.

Perëndimorët kritikojnë kurse ata qëhumbën justifikojnë.

Për në muslimanët nuk është e papritur qëtë lëkundet një ekonomi, e cila mbështetet nëliri të pakufizuara, që ushqehet me kamatë,mbështetet në letra me vlerë dhe në kredi,shet dhe blen me margjinë (transaksione tëshkurta), tregton me aksione pa i zotëruar,rrezikon edhe gjërat rezervë. Por ajo qëndodhi është e papritur për botën e civilizuar,e cila i beson vetëm vlerave kapitaliste,praktikon vetëm idetë e kapitalizmit,respekton vetëm parimet dhe etikënkapitaliste. Po ashtu ishte e papritur dhetelendisje për ata që janë orientuar ngaperëndimorët, ose sillet në orbitën e tyre, osebën jetën e tyre. Për këtë arsye ata që jetojnëme mentalitetin e tyre filluan të arsyetohenpër tronditjen që pësoi sistemi kapitalist, të

24

FIKH

cilit i prin Amerika, se kjo gjë nuk ka ndodhurpër shkak të sistemit, i cili beson në liri tëshfrenuar, por kjo ka ndodhur sipassupozimit të tyre, si pasojë e disa praktikavetë gabuara në treg, në kohën kur disa gazetatë shteteve perëndimore kanë publikuarreagime të ashpra kundër kapitalizmit.

Sa i përket muslimanëve, ata qysh para 14shekujve e kanë mësuar, se nuk ka në treg liritë pakufizuar. Kanë mësuar se kamata ështënjë mëkat i madh dhe se nuk sjell tjetër gjë,përpos shkatërrimin dhe rrënimin e jetëvenjerëzore, zjarr i mjerimeve dhe çrrënjosje epasurisë dhe begative. Allahu ka thënë:“Allahu ia heq çdo përfitim kamatës, kurse errit përfitimin e bamirësisë.” (Bekare, 276)

Jo vetëm kaq, para tyre këto gjëra i kishinmë suar hebrenjtë dhe të krishterët nëp -ërmjet librave të shpallura nga Allahu, ashtusiç ka treguar Krijuesi i Madhërishëm nëfjalën e Tij në Kuran: “...për shkak se merr ni nkamatë, megjithëse kjo ishte e ndaluar për tadhe për shkak se përvetësonin padrejtësishtpasurinë e njerëzve.” (Nisa’, 161)

Po ashtu dijetarët tanë bashkëkohorë ekanë sqaruar mirë, se shumë mënyra të rejatregtimi janë të ndaluara, si shitblerja memargjinë, shitja dhe blerja e aksioneve pa izotëruar, sigurimi komercial etj., dhe për këtogjëra janë dhënë vendime sheriatike dhevendime të asambleve të ndryshme tëjuristëve islamë prej vitesh.

Meqë tregjet perëndimore njohin vetëmkapitalizmin dhe pasi besojnë vetëm nësisteme që legjitimojnë fitimin e pasurisë pafarë morali, njeriu kjo krijesë e dobët i ështëshmangur Rrugës së Vërtetë dhe i kakundërshtuar mësimet e Krijuesit. Allahuthotë: “E si të mos dijë Ai që ka krijuargjithçka, kur Ai njeh çdo gjë me imtësi dheështë i Gjithëinformuari?!” (Mulk, 14). Janëdhënë pas ligjeve të krijesave, të cilatkundërshtojnë ligjet e Allahut, dhe nxorënligje, që e lejon kamatën dhe e legjitimon

fitimin e saj, kanë themeluar parime kapita -liste që e respektojnë kapitalin, aq sa nuk eres pektojnë vetë njeriun. P.sh. i kanë lejuarndë rmarrjet bujqësore që t’i asgjësojnë beg -atitë bujqësore, t’i hedhin ato në bërllok, t’ifusin në dhe’, e gjithë kjo për të ruajtur kër ke -sën në treg, edhe nëse fukarenjtë përpëlitennga uria. Madje kanë hartuar ligje që janë nëkra hun e të pasurve e në kurriz të var fa nj ak -ëve dhe nevojtarëve, që këto ligje t’i shk oj nëpër shtat biznesmenëve, edhe nëse të var fritpër shkak të tyre mbeten në punë të vështira.

Pasi këto parime kapitaliste janë prodhimi njeriut e jo i Krijuesit të tyre, propaganduesitdhe mbrojtësit e kapitalizmit janë kthyer taninga ajo që e konsideronin të shenjtë më parë,ku prej vitesh kanë ngritur një sërë parullashlidhur me “tregun e lirë”. Ja, ata janë sot që errokullisin për tokë atë liri, për t’i shpëtuartregjet e tyre financiare dhe ndërmarrjet etyre kapitaliste, të cilat po lëkunden nënndjenjën e falimentimit. Ky është KongresiAmerikan që voton për propozimin epresidentit amerikan për subvencionimin e700 miliardëve dollarëve që të shpëtojnëkompanitë e tyre prej falimentimit. Me këtëveprim ndërhyrja e Qeverisë për shpëtim dotë ishte një gozhdë tjetër në arkivolin ekapitalizmit, duke e ndaluar sot atë që ekishin legjitimuar deri dje si shitblerjen eaksioneve pa i pasur në zotërim. Këtë e kanëndalur sot deri në ndonjë njoftim tjetër,pikërisht atëherë kur zbuluan ndikiminnegativ dhe të rrezikshëm për tregjet dhendërmarrjet e tyre etj.

Islami ua ka tërhequr vërejtjen njerëzvepër këtë problem qysh herët.

Nëse kthehemi mbrapa për 14 shekuj do tëvërejmë se Islami e ka kufizuar atë liri, e cilanuk kultivon kujdes për të varfrin dhe tëvobektin.

(Vijon në numrin e ardhshëm...)

Përktheu: Muhamed DËRMAKU


AVANCIMI PERSONAL

PËRGATITI: AGRON TERZIQI

Plani është që të vendosësh paraprakishtlidhur me atë që duhet vepruar në tëardhmen për të realizuar ndonjë synim tëcaktuar. Fatkeqësisht shumica e njerëzvelargohen sa herë që dikush flet rrethplanifikimit, ngaqë është krijuar bindja sekjo është një çështje që me të nuk merrennjerëzit e thjeshtë, por vetëm diçka epolitikanëve, udhëheqësve apo eadministratorëve. Kjo është edhe arsyeja

përse njerëzit nuk lexojnë për këtë temë,nuk flasin në mes vete, madje as nukmendojnë për një gjë të tillë.

Përparimi është veprimi që ka si qëllimndryshimin, përmirësimin dhe avancimintek më e mira.

Personal nënkupton atë që është eveçantë dhe vetjake. Ka të bëjë me gjërat qëlidhen posaçërisht me ty si njeri, e qëpërbëjnë dëshirat, veprimet, mendimet dheveçoritë me të cilat karakterizohesh edallohesh ti nga njerëzit e tjerë.

Prandaj edhe themi se plani i përparimit

Atyre që u mungon synimi në këtë jetë, u ngjajnë të humburve, të cilët nuk e dinë rrugën e caktuar, që duhet ecurnë të. Ajo çfarë duhet bëni fillimisht është t’i caktoni vetes ëndrra, ku më pas do t’i shndërroni ato në synime

1 Marrë nga libri Sina’atu en-Nexhah të Abdullah Subej’i

PLANI I PËRPARIMITPERSONAL1

26

AVANCIMI PERSONAL

personal është: Përgatitja paraprake për tëvepruar diçka, me qëllimin e përmirësimit tënjë gjendje të caktuar, që ka të bëjë me vetëpersonin, brenda një periudhe të caktuarkohore.

Po ju, keni plane për përpariminpersonal?

Pa dyshim që po! Ju në jetë keni arriturgjëra për të cilat mund të krenoheni,megjithëse meritoni edhe më shumë.Mirëpo, arritja juaj a është rezultat i ndonjëplani të organizuar dhe të përpiktë, irastësisë së pastër apo është kombinim ikëtyre të dyjave?

A jeni duke ecur tani konform atij planipraktik të veçantë, i cili ju siguron arritjenderi te objektivat, në bazë të një limiti tëcaktuar kohor? Apo i jeni dorëzuarshpresave të kota, shtyrjes, zvarritjes dhevonesës, duke u preokupuar me problemet ejetës.

Hapa praktikë drejt përparimit personalKa njerëz që nuk kanë fare problem

imagjinatën dhe përfytyrimin e qartë të sëardhmes, të cilën e ëndërrojnë në jetë,mirëpo ka edhe të atillë që vuajnë nga kjo.Grupi i fundit ka nevojë për diçka që uapasuron imagjinatën dhe imazhin e asaj qëdëshirojnë, duke ua afruar në mendje, meqëllim që këto dëshira dhe shpresa tëshndërrohen në synime praktike, ku mundtë lëvizin drejt tyre dhe t’iu afrohen.

Nëse takoni grupin e parë, atëherëdymbëdhjetë pyetjet e radhës do të mundt’ju ndihmojnë në përcaktimin e së ardhmesqë ju dëshironi. Ndërsa, nëse jeni prej grupittë dytë, këto pyetje konsiderohen për ju të

domosdoshme, dhe me lejen e Zotit, do t’jubëjnë të mundur të bëni atë që nuk keni bërëgjatë tërë jetës, si dhe ta orientoni veten ngarruga e suksesit hap pas hapi.

Këto janë: 1) Cilat janë synimet e juaja për të

ardhmen?2) Ku gjendeni ju tani?3) Cilat janë ato botëkuptime, që ju

kthejnë mbrapa?4) Çfarë dëshironi që të realizoni në

fillim?5) Cilat janë ato ndryshime, që duhet t’i

bëni në vetvete?6) A është pozicioni juaj i favorshëm?7) Sa kohë ju nevojitet, që të realizoni

synimet tuaja? 8) Kur do të filloni me të vërtetë?9) Nga jeni drejtuar?10) Kush janë përgjegjësit?11) A jeni fleksibël sa duhet?12) Për atë që jeni duke bërë po

mbështeteni tek vetvetja apo tekAllahu?

Cilat janë synimet e juaja në të ardhmen? Allahu i Madhërishëm nuk e krijoi këtë

gjithësi thjesht për lojë: “Ne nuk e kemikrijuar qiellin dhe Tokën e ç’gjendet në mestyre, për të luajtur (pa qëllim).” Aigjithashtu na bëri me dije se nuk na krijoi pandonjë qëllim të caktuar, prandaj nëKuranin Famëlartë thuhet: “Xhindet dhenjerëzit i kam krijuar vetëm që të Mëadhurojnë.”

Meqë realiteti është i tillë, atëherështrohet pyetja: “Cili është synimi juaj nëkëtë jetë dhe çfarë dëshironi të arrini në këtëbotë?

Nëse nuk dini se çfarë dëshironi të arrininë këtë botë, atëherë nuk do të tregoniinteresim për asgjë dhe se çdo gjë në sytëtuaj do të duket e parëndësishme. Nukçuditem po qe se tek ju shfaqen edhe

...Bëhuni të kënaqur me vetendhe të tjerët duhet t’i pranoniashtu siç janë...“ “


AVANCIMI PERSONAL

simptoma të depresionit.Një fjalë e urtë popullore thotë: “Nëse

nuk e dini se ku do të shkoni, atëherë tëgjitha rrugët të çojnë deri atje.”

Atyre që u mungon synimi në këtë jetë, ungjajnë të humburve, të cilët nuk e dinërrugën e caktuar, që duhet ecur në të. Ajoçfarë duhet bëni fillimisht është t’i caktonivetes ëndrra, ku më pas do t’i shndërroni atonë synime. Mirëpo, nuk ka dobi nga synimetnëse nuk përfitoni prej tyre që t’i ndryshonirrethanat jetësore, dhe nëse ato nuk juorientojnë në drejtimin e duhur, i cili ju sjelldobi në këtë botë dhe atë të ardhmen. Ashtusiç na mëson edhe Zoti i Gjithësisë në Librine Tij: “Kjo është rruga Ime e drejtë; prandajndiqeni e mos shkoni rrugëve të tjera, që t’jushmangin nga rruga e Tij. Kjo është ajo që juporosit Ai për t’ju ruajtur nga të këqijat.”Duhet pasur parasysh se bazë për çdo vepërqë bëjmë në këtë botë është adhurimi dherespektimi i Allahut: “Por përpiqu me atë qëtë ka dhënë Allahu të fitosh jetën e botës sëardhshme, duke mos harruar pjesën tëndenë këtë botë.”

Mos e lër veten në mëshirë të erësShumica e njerëzve nuk arrin të kuptojnë

rëndësinë e përcaktimit të synimeve, duke elënë jetën e tyre ta udhëheqin të tjerët,ashtu sikurse pupla në ajër të cilën e çon eranga të dojë.

Nëse i vini vetes synime, atëherë:- Dilni nga errësira në rrugën e ndritshme- Në vend që t’i lini ditët e jetës të

humbasin, duke u bërë pre’ e rastësisë dhespontanitetit, me lejen e Zotit, ju do tëdirigjoni rrjedhën e jetës.

- Akordoni fjalët me veprat, dukerealizuar atë që dëshironi e po ashtu dukearritur atë që shpresoni.

- Largohuni nga gjërat e parëndësishmedhe preokupohuni me ato që janë çështjemadhore.

- Bëhuni të kënaqur me veten dhe të

tjerët duhet t’i pranoni ashtu siç janë. - Përfitoni përkrahjen e të tjerëve dhe

bëhuni shembull për ta.

Mos u merr me ëndërrimtarëtAjo çfarë i pengon disa njerëz në

përcaktimin e synimeve të tyre është ikjanga kritika e të tjerëve, para se të marrëndryshimi praktik pozitën vet. Duhet të jenitë gatshëm t’i mbartni përgjegjësitë e njëfillimi të ri dhe t’i përshtatni vendimet dheveprimet tuaja të këtij ndryshimi. Tani jujeni të vetmit ata që vendosni për jetën tuaj,nuk do të keni mundësi të kënaqeni mesukseset tuaja të ardhshme, nëse luani roline viktimës, duke u mjaftuar me dorëzimin esituatës.

Njerëzit e suksesshëm i marrin vendimete tyre shpejt dhe i ndryshojnë ngadalë,ndërsa ata të dështuarit i marrin vendimetngadalë dhe i ndryshojnë shumë shpejt.

Kemi dy lloj njerëzishNjëri lloj angazhohet, prodhon dhe arrin

sukses pas suksesi, ndërsa lloji tjetër evendos tërë veprimtarinë e vet vetëm mbifjalë, duke përmendur gabimet dhe duke ikritikuar të suksesshmit. Ekziston një dallimi madh në mes të dy angazhimeve dhe të dyrezultateve. Në fjalët e këqija nuk ka asgjë tëmirë, ndërsa fjala e mirë, sado që të jetë emirë është larg një veprimi të mirë.

Ju duhet të kujtoni vazhdimisht, sekënaqësia më e madhe është ajo që ndjejmë

...Në fjalët e këqija nuk kaasgjë të mirë, ndërsa fjala emirë, sado që të jetë e mirëështë larg një veprimi tëmirë...

“ “

28

AVANCIMI PERSONAL

kur i realizojmë gjërat për të cilat të tjerëtshpresojnë se nuk do t’i bëjmë. Është mirë qëtë këshillohesh me ata që i vlerësojnë hapattuaj dhe ua dinë vlerën, me kusht që nëse juu besoni këshillave të tyre dhe ata uadëshirojnë të mirën. Mundohu të përfitoshnga këshillat e tyre, sepse ata që pranojnëkëshilla janë të shumtë, ndërsa ata që me tëvërtetë përfitojnë prej tyre për fat të keqjanë të paktë.

Kur të vendosni për diçka, atëherëmbështetuni tek Allahu dhe praktikoniudhëzimet e të Dërguarit.

Çështja meriton rrezik Ekziston një faktor i rëndësishëm që

është pengesë në përcaktimin e synimevedhe ai është frika nga dështimi. Shtrohetpyetja, kush është ai që nuk gabon? A nuk edi se e gjithë ajo që veprojmë në këtë botëështë e ndërtuar vetëm në gjasat dhe nërrezik.

Është e rëndësishme të dini se aftësia juajpër të marrë vendimet e duhura do tëpërmirësohet me kohë, zell dhe përkushtim.

Nuk është fatkeqësi kur gabon, por erëndësishme është të mësosh nga gabimet etua, që ta ndërtosh përvojën tënde.

Përcaktoji synimet e tua me saktësi:Që synimet tuaja të jenë të sakta duhet të

praktikosh 5 standarde, ose përndryshe dotë jenë vetëm iluzione. Synimi duhet të jetë:

1- Konkret2- I mundshëm për t’u realizuar3- I përcaktuar me afat.4- Fleksibël5- Të jetë në gjendje që të matet.

Nëse thua: “Dëshiroj të jem fetar i mirë”duhet të dish, se fetaria në Librin e Allahutdhe në Sunetin e të Dërguarit është synim imadh. Mirëpo është aq synim i ekzagjeruardhe i përgjithshëm, saqë nuk ka mundësi tëmatet. Për këtë arsye për ta realizuar këtë

synim duhet ta ndani në synime më të voglae të imta, që mund të maten dhe qëbashkërisht përbëjnë këtë synim të madh. Letë marrim p.sh. mësimin e Kuranitpërmendsh, i cili i përmbush kushtet për tëqenë synim, i cili e plotëson fetarinë ekërkuar dhe njëkohësisht i përmbush 5kriteret e lartpërmendura. Memorizimi iKuranit është synim konkret dhe imundshëm për t’u realizuar. Nëse epërcakton kohën e memorizimit, që ajo tëjetë brenda dy viteve, atëherë tëmundësohet njëkohësisht matja epërparimit dhe e ngecjes, e po ashtu edhe eafrimit dhe e largimit nga ky synim.Gjithashtu ky synim është fleksibël dhe në tëcilin ke mundësi të shpejtosh dhe tëngadalësosh varësisht nga mundësitë dherrethanat.

Shembull tjetër është: “Dëshiroj tëbëhem dijetar”.

Ky nuk konsiderohet synim, por ështëvetëm një iluzion, që nuk përshtatet mekriteret e lartpërmendura. Për këtë shkakpatjetër të duhet një mekanizëm tjetër, qëdo ta shndërrojë iluzionin në synim dhekështu që të arrihet ai, duke u shërbyer mepesë kriteret tona. E para është dija, dëshirojtë marr diplomën e doktoraturës nga filanuniversiteti në katedrën e ekonomisë islamepërgjatë 6 vjetëve, këtu i ke përcaktuar vetesnjë synim, i cili ka mundësi të matet. Kështunëse arrin ta marrësh diplomën, e ke lidhurveten me një afat të caktuar dhe tëarsyeshëm, që ka mundësi të realizohet gjatëkësaj kohe.

Dhe shembulli i fundit: “Dëshiroj të bë -hem i pasur”. Kjo gjithashtu nuk kons ide ro -het synim. Për t’u shndërruar ky iluzion nësynim duhet të thuash: “Dëshiroj të zot ërojnjë firmë të pasurive të patundshme dhe përpesë vite do të fitoj një milion euro. Këtu i kepërcaktuar vetes një objektiv që ka mu ndësita realizosh, i është caktuar afati etj...”


LIBRI

Idetë tuaja janë të mira dhe mos lejo të fluturojnë në ajër

Kur të përfundoni përcaktimin esynimeve tuaja në mënyrë të prerëshkruajini ato në letër dhe kurrsesimos lejoni që të fluturojnë në ajër.Synimet e shkruara janë shumë mëafër dorës se sa ato që i lë. Mbajeletrën gjithmonë në xhep dhe mosngurro ta përmirësosh dhe takontrollosh vazhdimisht. Kjo do tëbëjë që t’i përmbaheni asaj sa mëshumë, kur i keni ato gjithmonë paravetes. Kur synimet i keni tëkristalizuara në mendje do të përfitonishumë në kohë dhe do të jeni tëshpejtë në realizimin e tyre.

Përqendroje shikimin tënd te shpërblimiA keni mundësi të ecni mbi një urë

me trashësi 2 metra, nëse ajo është engritur nga toka një metër? Sigurishtse mundeni. Mirëpo si do të ishte punanëse kjo urë të vendosej ndërmjet dyndërtesave dhjetëkatëshe? Kësajradhe mund ta ndryshoni përgjigjen etë thoni: “jo”. Pse ndodh ky ndryshimkur kemi të bëjmë me të njëjtën urë?Dallimi është se kur ura ishte e ngriturnë lartësi prej një metër nga sipërfaqjae tokës, kur do të ecni e shikoni fundine rrugëtimit, ndërsa kur është engritur në katin e dhjetë, atëherëshikimin do ta përqendroni poshtë nëdrejtim të tokës, për këtë arsye nukmund të ecni.

Ajo që dëshirojmë të themi me këtofjalë është se njerëzit e suksesshëm epërqendrojnë shikimin e tyre tekarritja (shpërblimi), të cilin do tafitojnë kur do t’i realizojnë synimet etyre, ndërsa dështakët nuk e ngrenëkokën dhe shikojnë gjithmonë poshtëpërtokë nga frika e dështimit.

PREZANTIM I LIBRIT:

“DITA EHIDHËRIMIT”

TË AUTORIT: DR. SEFER EL HAVALI

2012 FUNDI I

IZRAELIT?

30

LIBRI

SHKRUAN: SEDAT SHABANI

Okupimi i Gazës i këtyre ditëve,zullumi i pamëshirshëm çifut indihmuar nga ushtria e egër e shtetit

hebre, ku me aeroplanë dhe tankembillnin gjak, frikë, tmerr edhe tekfëmijët e pafajshëm. Edhe njëherë upërsërit historia, edhe njëherë uvërtetuan ajetet kuranore, që na tregojnëpër këtë popull zullumqar, popullnarcizist, i cili nga interesat e ngushtamateriale dhe botërore mori guximin dhendërroi Teuratin, por nuk u ndalën vetëmme këtë gjë, ata mbytën e masakruan mëtë zgjedhurit e tyre dhe Pejgambërettanë, vetëm e vetëm se ata u tregoninatyre rrugën e shëndoshë dhe ithërrisnin në besimin e drejtë, për çkaedhe Allahu i dënoi disa herë në tokë,duke i shndërruar në derra e majmunë.Prapë se prapë ata vazhduan edhe do tëvazhdojnë deri në Afatin, të cilin Allahuua ka caktuar, ku edhe guri dhe druri dot’i tregojë muslimanit: “Eja, eja, omusliman, se mbrapa meje fshihetçifuti…”

Lidhur me këto shejhu i mirënjohurnga Meka, dr. Sefer Havali bëri një punimtë thuktë, ku me mjeshtërinë e dijes dhelargpamësinë, që i ka dhuruar Allahukëtij shehu ka bërë analizën e ideologjisësioniste dhe asaj perëndimoreamerikane, duke gërshetuarinformacionet që i ka marrë nga burimete tyre Tora (Teurati) e sotme dhe libra tëashtuquajtura përgëzuese. Të gjithë këtoshejhu i përmend dhe u jep përgjigje.Shpeshherë edhe i këshillon dhe kërkon

nga hebrenjtë t’i kthehen rrugës sëdrejtë, shpesh ua kthen përgjigjen mecinizëm për marrëzitë, që dora e tyre i kathurur… E gjithë kjo e bën këtë libërth tëqëlluar për lexuesin e rëndomtë, po edhepër studiuesit e posaçërisht politikanët,që të jenë syçelë në analizat e tyre përçështjen thelbësore te botës së sotme:Lindjen e Mesme dhe probleminpalestinez.

Ky libër përmban përgëzime për atonjerëz të shtypur në tokën e pushtuar tëPalestinës dhe për mbarë muslimanët.Mirëpo, nuk është shkruar për të dhënëpërgëzime, sepse Kurani dhe Suneti janëplot me përgëzime, kurse burime të tjerakanë kufi dhe rregulla. Prandaj duhetditur, se përmbajtja e librit nuk themelonçështje të besimit për muslimanët, siçmund ta kuptojnë disa lexues, qofshinithtarë të Librit ose muslimanë, por ështëshkruar për të përvijuar metodën epërqasjes ndaj parimeve ideologjike tëarmikut të përbetuar të njerëzimit:“Sionizmit”, me dy fytyrat e tij, atë çifutedhe fundamentaliste krishtere”. Kyarmiku që e ka angazhuar botën dhe e kambushur hapësirën dhe letrat me fjalimerreth paralajmërimeve biblike, sidomospas kësaj intifade të fundit.

Studimi i paralajmërimeve duhet tëbëhet lëndë hulumtimi e studimit në tëardhmen. Mirëpo paralajmërimet janësikurse edhe mendimet, disa prej tyrejanë të shëndosha, disa prej tyre janë tërrejshme, prandaj është e drejtë elexuesit të përbotshëm, që të lexojë edhemendimin tjetër në këtë teme shumë tërrezikshme, kurse e drejta e lexuesitmusliman është të kërkojë thirrje rezervë

Ky libër përmban përgëzime për ato njerëz të shtypur në tokën e pushtuar të Palestinës dhe për mbarëmuslimanët. Mirëpo, nuk është shkruar për të dhënë përgëzime, sepse Kurani dhe Suneti janë plot mepërgëzime, kurse burime të tjera kanë kufi dhe rregulla.


LIBRI

në këtë betejë të gjatë dhe të egër.Thirrje rezervë është studimi konstruktivi bazave akaidologjike të armikut, ipsikologjisë dhe i sjelljes së tij nënprizmin e burimeve dhe të trashëgimisësë tij, që janë burim i shpirtit psikik dhebesimit ndaj çështjes së vet.

Intifada e muajit Rexhep

Autori në vazhdim përmend intifadëne muajit Rexhep, rasti i hyrjes sëkryekriminelit Sharon në oborrin exhamisë Aksa. Kjo intifadë filloi sishprehje e revoltës nga mosrespektimi ikëtij zullumqari të shenjtërive tëmuslimanëve në këtë vend të bekuar.Autori tregon gjendjen në atë kohë dhemllefin që shprehën dijetarët,mendimtarët strategjikë, liderëtpopullorë, ligjëruesit dhe mbarë populli ithjeshtë, qofshin burra, gra ose fëmijë.Autori citon edhe fjalët e ShejhulEz’herit, i cili në disa kanale satelitorebërtiti me të madhe: “Me çifutët nuk bëndobi asgjë përveç rregullit: “dhe luftoniata kudo që t’i zini...” (Bekare 191).

Po ashtu përmend marrëveshjet eOslos, Madridit, Kamp Dejvidit të dytëdhe dështimet e tyre për të arritur paqen.

Pikëpamja akaidologjike

Metoda më e madhe e shpalosjes ështëshpallja dhe kjo është e veçantë përPejgamberët, alejhimu selam. Ëndrrat ivijnë, edhe besimtarit, edhe jobesimtarit,edhe të mirit, edhe mëkatarit. Pastajvijojnë mjetet e tjera siç janë inspirimi,largpamësia etj.

Çdo lajm që flet për të ardhmen kanevojë për dy gjëra:

1. vërtetësinë e lajmit

2. komentin e shëndoshëIthtarët e librit janë njerëzit që

merren më shumë me studimin ehistorive, betejave dhe ngjarjeve, që dotë ndodhin para Ditës së fundit. Edhe njëpjesë e mirë e muslimanëve i kanë dhënërëndësi kësaj teme qysh herët. Disadijetarë kur flasin rreth transmetimit tëhadithit thonë se banorët e Shamit dhe tëEgjiptit kanë transmetuar më pakhadithe nga irakianët dhe hixhazitët,sepse ata kanë qenë të angazhuar mestudimin e betejave dhejetëpërshkrimeve. Shpërndarja eçifutëve, robërimi dhe shtypja e tyre ngaana e romakëve të krishterë ishte njëshkak shumë i madh që i nxiti Ithtarët eLibrit të preokupohen me lajmet eshpëtimtarit, duke trilluarparalajmërime dhe duke komentuar tëgjithë ato tekste, që aludonin për këtëgjë.

Qëndrimi ynë ndaj paralajmërimeve të Ithtarëvetë Librit është:

1. Lajme që janë të kota njëqind përqind, si p.sh. pretendimi se Pejgamberi i

...Këshilloj çdo çifut që gjen-det në tokën tonë të okupuar,që mos t’ua lerë Teuratinmonopol rabinëve, të cilëtjanë të lirë nga shërbimiushtarak, kurse ata të flijojnëjetën për ta...

“

“

32

LIBRI

fundit do të jetë me prejardhje ngaDavudi dhe Mesihu i premtuar ështëçifut. Shkurt çdo gjë që është nëkundërshtim me Kuranin dhe Sunetin.

2. Lajme, të cilat janë me siguri tëvërteta, si p.sh., dalja e Dexhallit, zbritjae Isait alejhi selam, beteja e Armagedonitetj.

3. Lajmet, të cilat as nuk ipërgënjeshtrojmë e as nuk i besojmë.“Mos i besoni ithtarët e Librit e as mos ipërgënjeshtroni” – Buhari.

Mesihu gënjeshtar

Amerika, siç thotë Eduard Saidi, ështëvendi që merret më shumë me fe. NëAmerikë ka rryma fundamentalistefetare, fanatike deri në pikë të fundit, qëbesojnë në kthimin e Mesihut për njëkohë shumë të shpejtë dhe janë tëgatshëm që për hir të këtij synimi tëbëjnë budallallëqe të ndryshme!

Fatkeqësia qëndron në faktin, se atashtohen dhe nuk pakësohen, nuk kanëlogjikë të shëndoshë, por mbështeten nëiluzione, ëndrra dhe biseda të drejtuaranga djalli, kurse ata mendojnë se me ataështë shpirti i shenjtë, madje një numërshumë i madh i tyre pretendon se ështëMesihu, ose ai është mishëruar në atëperson, ose i ka folur.

Prej besimeve të tyre është:

1. Themelimi i shtetit Izraelit, qëështë domosdoshmëri për zbritjen eMesihut.

2. Procesi i paqes është vonim ipremtimit të Zotit.

3. Kudsi (Jerusalemi) i tëri duhet tëjetë nën pushtimin izraelit.

4. Izraeli është i bekuar dhe është ibekuar ai që e bekon dhe është i mallkuar

ai që e mallkon. 5. Palestinezët në veçanti,

muslimanët në përgjithësi janë barinj,idhujtarë dhe parti e Jexhuxhit dhe eMexhuxhit.

6. Njëmijë vjetori i lumtur do të vijësë shpejti, pas pritjes së besimtarëve përtë takuar Zotin, kur do të zbresë dhe kurdo të shkatërrohen të gjithë idhujtarët nëbetejën e Armagedonit (Hermexhdunit).

Këta njerëz nuk janë një grup i izoluarmurgjish, siç kanë qenë në shekujt e parë,por këta janë njerëz që punojnë në vendetë ndjeshme me ndikim të madhshoqëror, kanë makineri gjigantemediatike dhe poste të larta në qeveri.Profetizime nga Teurati, magjia,astrologjia dhe spiritualizmi janë ritet etyre kryesore, dhe në bazë të tyre ingrejnë teoritë e tyre në politikë eshoqëri, dhe në raportet e tyre me mbarënjerëzimin.

2012 Dita e Hidhërimit

Autori në vazhdim shtjellon në detajeplatformën dhe ideologjinë e këtyremisionarëve duke u bazuar në librat,fjalimet dhe veprimet e tyre në rrafshinpolitik dhe atij ushtarak. E si përfundimnga “matematika” e shifrave tëpërmendura në dokumentet dhe librat etyre veçon paralajmërimin e ardhjes sëDitës së Hidhërimit të Zotit dhe kur do tashkatërrojë Allahu turpin shkatërrues,kur do të shpartallohen prangat e Kudsitdhe do t’i kthehen të drejtat e tij?

Përgjigja e kësaj pyetje është dhënë nëvetë përmbajtjen e këtij libri. Danieliështë një prej pejgamberëve tëizraelitëve dhe në Bibël ka një libër tëveçantë me emrin e tij, i cili dallohet ngapërputhja e profecive të këtij libri merealitetin historik. Përmbajtja e profecive


LIBRI

të këtij libri, numra të caktuara, të cilët ubën bosht i studimit dhe i polemikavegjatë tërë historisë. Vetë Danieli ipërngjan shumë Jusufit alejhi selam meqëështë i huaj, i shtypur mirëpo Allahu engriti me dituri dhe aftësi përkomentimin e ëndrrave. Danielipërcaktoi kohën mes vështirësisë dherrugëdaljes, mes epokës së ngushticësdhe epokës së mirëqenies dyzetepesëvjet! Sipas tij ngritja e shtetit të turpitështë viti 1967, gjë e cila edhe kandodhur. Në bazë të kësaj, fundi osefillimi i fundit do të jetë:

1967+45=2012 ose sipas kalendarit tëHixhrit 1387+45=1433.

Shejh Sefer Havali thotë: Neshpresojmë se kjo gjë do të ndodhi nëkëtë vit, mirëpo nuk jemi kategorikë nëkëtë vlerësim, me përjashtim të rastitnëse përputhet me realitetin. Mirëpo poqe se fundamentalistët (çifutë dhe tëtjerë) vendosin me ne një bast, ashtu siçvendosën kurejshitët me Ebu Bekrin r.a.rreth çështjes së romakëve, sigurisht dhepa asnjë dyshim do të humbin!!!

Shejhu këshillon: nëse drejtësia eçështjes është thelbi i moralit tëluftëtarit, atëherë duhet ditur se Teuratijo vetëm që tregon se çështja e ushtaritsionist nuk është e drejtë, por ajo madjetregon se obligimi i tij është të luftojë nëanën e kundërt, pikërisht sikurse edetyron kolonialistin të dijë se hyrja e tijnë këtë vend është për të ardhurmomenti për zbritjen e dënimit të Zotitdhe zbritjen e mllefit të Tij. Prandaj sëpaku le të shpërngulet! Edhe pse ne kemimë shumë dëshirë, që të udhëzohet medritën e Zotit dhe të bëhet vëlla i yni nëIslam, i cili është mileti i Ibrahimit alejhiselam dhe të na shoqërojë në dhuntinë ebesimit, në të gjitha Librat dhe

Pejgamberët e Allahut pa kurrfarëdallimi.

Ata nuk duhet të presin Ditën eHidhërimit, që të shpërngulen ose tëbesojnë, se ndoshta u kalon shansi i madhpara kësaj ose gjatë kësaj dite.

Këshilloj çdo çifut që gjendet në tokëntonë të okupuar, që mos t’ua lerëTeuratin monopol rabinëve, të cilët janëtë lirë nga shërbimi ushtarak, kurse ata tëflijojnë jetën për ta. I këshilloj këtanjerëz, që ta lexojnë me mendjen dheperceptimin e vet, e jo me komentet dhesqarimet e rabinëve, sepse vetëm atëherëdo ta shohin të vërtetën, të cilën e mbarëbota do ta shohë shumë afër!

Le ta dijë ky njeri se sado që nasulmon, na i mbyt fëmijët, na i djeg arat,na e shkatërron jetën, ne do të sillemi metë, ashtu siç na mëson feja e Allahut, e josipas dëshirave tona, kurse atij dhenjerëzimit në përgjithësi i uroj të fitojëkënaqësinë e Allahut dhe lumturi nëdynja e ahiret. Kurse llogaria e plotë dhehakmarrja e drejtë do të ndodhë në Ditëne Kiametit, kur do të dalim para Allahut,që do të na llogarisë të gjithë neve përpunët tona, qofshin të mira ose të këqija,e në këtë ditë nuk të bën dobi pretendimi:

“Nuk është (shpëtim) sipas shpresavetuaja e as sipas shpresave të ithtarëve tëLibrit (krishterë dhe hebre). Kushdo qëbën keq do të ndëshkohet me të dhe posAllahut nuk ka për të gjetur, as mbrojtës,as ndihmës”. (Nisa: 12).

Kjo është fjala e drejtë, së cilës ipërmbahet pala jonë dhe shpresojmë qëedhe pala tjetër do të ketë guximin që t’ipërmbahet, ose së paku të përpiqet...

34

FAMILJA

SUMEJA RAMADAN

Para një jave na erdhi dhuratë një gotëme ujë Zemzemi. Çdonjëri nga ne pintenga ai ujë dhe bënim dua atë që

dëshironte, përveç bijës sime dhjetëvjeçareSara, e cila nuk po bënte dua dhe pomendohej se për çfarë të lutej.

Çdo ditë ajo vjen tek unë dhe bisedon memua për gjërat që shpreson t’i ketë gjatëjetës së saj. Ajo dëshiron që të ketë një pallattë madh, një park të mbushur me lojëra tëndryshme, të ketë aty një pishinë tëmbushur me lojëra uji. Nganjëherë mëdrejtohet mua duke më thënë: Dëshiroj tëkem një veturë të re dhe t’ia dhuroj babaittim, e t’ia zëvendësoj me veturën e vjetër qëka ai. Dua të kem edhe një vitrinë e aty tëjenë treqind fustane, që çdo ditë të vesh nganjë fustan të ri, si dhe të kem një shportë tëmbushur me çokollata e karamele.

Ky interval zgjati plot pesë ditë. Ajogjithnjë mendohej se për çfarë të lutet. Këtëlutje ne e pritnim nga ajo duke bërë shaka.

Dje në mëngjes u zgjua që të dalë e të luajme shoqet e saj. Në fund të shkallëve tëbanesës dëgjonim një lutje nga ajo, dukethënë: O zot ndihmoje Palestinën, o Zotndihmoje Gazën, o zot ktheja Palestinënprapë muslimanëve. Të gjithë fëmijët e

përsëritnin këtë dua dhe çdonjëri prej tyrepinte ujë Zemzemi.

Duke e parë këtë skenë filluan të mëpikojnë lotët, por nuk e dija nëse ishin lotdhimbje për Palestinën, apo ishin ngagëzimi që po dëgjoj fëmijët duke bërë këtëdua.

Sara, një vajzë kaq e vogël, që ëndrra esaj e zakonshme është të ketë çokollata,fustane e lojëra të ndryshme u shndërruame ëndrrën e Mesxhidul Aksasë. O Zot!Fëmija im ka ëndrrën e umetit. I thirrafëmijët dhe u shpreha atyre falënderimintim për lutjen që bënë. Papritmas njëri mëtha:

- E çfarë mund të bëj pos lutjes? -I thashë:- Respektoji prindërit e mësuesin dhe

është ndihmë për vëllezërit tanë nëPalestinë, përsëriti mësimet në shkollëështë ndihmë për vëllezërit tanë në Gaza,mëso çdo ditë diçka të re është ndihmë përvëllezërit tanë në Palestinë dhe Gaza, lexodhe mëso Kuran është ndihmë për vëllezërittanë në Palestinë dhe informoi shokët e tu,se çfarë po ndodh në Gaza. -Njëri nga ata mandërpreu fjalën duke më pyetur, se çfarë katë bëjë mësimi i Kuranit me ndihmën?! Ithash:

- A e njeh Salahudin Ejubin? -Ai më tha:- Po, trimi i Hitinit. I thashë:- Ai ecte nëpër çadrat e ushtarëve dhe

FËMIJËT TANË DHE ËNDRRATPËR FITOREN E GAZËSPastaj fillova të mendoj, a është kjo gjë pozitive për fëmijët apo negative. A duhet që fëmijët tanë të mendojnërreth lojërave e kënaqësive të kësaj bote, apo kush është më e mira për çështjen e Palestinës


FAMILJA

kur dëgjonte diku duke lexuar Kuranthoshte: Prej këtu fillon fitorja. Nedëshirojmë që ju ta mësoni Kuranin dhe tabëni atë program të jetës suaj, ju jenishëmbëlltyra e umetit në dorë të të cilit dotë jetë fitorja dhe krenaria, inshAllah.

Përnjëherë hyra brenda e emocionuarnga fjalët e fëmijëve dhe fillova të mendoj sesi këta fëmijë të vegjël mbajnë një dert tëmadh, i cili është dert i umetit.

Pastaj fillova të mendoj, a është kjo gjëpozitive për fëmijët apo negative. A duhetqë fëmijët tanë të mendojnë rreth lojërave ekënaqësive të kësaj bote, apo kush është mëe mira për çështjen e Palestinës, gjë e cila ipreokupon shumë fëmijët. Të gjithë këto idemë detyruan që të mendoj për historinë ekaluar të këtij umeti. M’u kujtua sakrifica eAliut radijallahu anhu, kur e zëvendësoiMuhamedin salallahu alejhi ue selem nështrat në çastin kur ai vendosi tëshpërngulej për në Medine. M’u kujtua edherasti i Muadhit dhe Meudhit radijallahuanhuma, që të dy fëmijë që e vranë EbuXhehlin në betejë. M’u kujtua edhe rasti iUsame b. Zejdit që ishte komandantushtarak, ku mosha e tij nuk i ishte kaluar tëgjashtëmbëdhjetat. Ndërsa ndër ushtarët etij ishte Ebu Bekri, Omeri si dhe shumësahabe të mëdhenj radijallahu anhum. M’ukujtuan edhe Salahudin Ejubi radijallahuanhu dhe Muhamed Fatihu e shumë të tjerë.

Vallë! Me çfarë fryme u edukuan ata. Athua edukimi i tyre kishte kahje negative

.... M’u kujtua edhe rasti iMuadhit dhe Meudhit radijallahu anhuma, që të dyfëmijë që e vranë Ebu Xhehlinnë betejë...

“ “

36

FAMILJA

dhe nuk u interesonte atyre asgjë, apo ataedukoheshin me frymën e shpresës dhekrenarisë qysh në fëmijëri. Këto njerëz janërritur me frymën e besimit, krenarisë dhesakrificës.

M’u kujtuan nënat që i lindën dhe iedukuan ata. Mos të kishin qenë këto nënatë edukuara, nuk do të dilnin këta personatë kësaj kategorie. Një poet thotë:

Nëna është një shkollë, kur e përgatit atë ke përgatitur një popull me vlerë.Nga kjo mund të kuptojmë se nëna është

ajo që përgatit breza të shëndoshë, të cilëtshpresojnë dhe kanë ambicie për një tëardhme të shëndoshë. Kjo arrihet meedukim të shëndoshë, bazë e të cilit ështëshëmbëlltyra praktike. Pra, çdonjëri nga neështë i detyruar që të fillojë nga shtëpia evet, duke mbjellë harmoni, dashuri dhendihmë të ndërsjellë mes anëtarëve tështëpisë, që të krijohet një shtëpi me baza tëshëndosha besimi dhe ky edukim tëpërcillet në brezat e ardhshëm, sepse gruajaështë pjesë përbërëse e shoqërisë dheelementi kyç i ndërtimit të shoqërisë.

Fitorja do të vijë. Nuk ka dyshim në te.Këtë shpresë na e jep i Dërguari i Allahutsubhanehu ue teala kur thotë: “Nuk do tëbëhet Kiameti derisa muslimanët t’i mbysinçifutët dhe me ne do të luftojë guri dhedruri.” Por për të qenë kjo ndihmë epranishme duhet të marrim parasysh edheshkaqet. Duke e mbjellë besimin në zemrat efëmijëve dhe duke ua bërë me dije sebesimtari i fortë është më i mirë tek Allahuse sa besimtari i dobët. Ne duhet t’ua bëjmëme dije, se fitorja arrihet duke qenë ipërgatitur në sferën e zhvillimit, arsimit,teknologjisë e kështu me radhë.

Dikush mund të pyesë, se si mund t’ibëjmë të gjithë këto përgatitje.

Nuk është e pamundur. Është fakt se kavështirësi, por kjo gjë kërkon një angazhim

dhe durim të madh.Atëherë…1- Kuran… Kuran… me atë rregullohet

kjo dhe ajo botë.2- Bëhuni shëmbëlltyrë praktike për

fëmijët tuaj, sepse vepra e një njeriundërmjet njëmijë njerëzve është më e mirëse fjalët e njëmijë njerëzve tek një njeri.

3- Mësojini fëmijët që në fëmijëri tëmarrin ndonjë përgjegjësi në shtëpi, edhenëse ajo është e vogël. Kjo gjë do t’indihmojë ata në të ardhmen.

4- Mësojini fëmijët që ta duan diturinë,sepse nuk përparohet me injorancë dheprapambetje.

5- Mësojini fëmijët tuaj që të jenë pranënevojtarëve në raste nevoje dhe të përzihenme njerëzit në gazmende e pikëllime, që tadinë se çfarë haku i kanë të tjerëve.

6- Sqaroni fëmijët për disa çështje tënevojshme në jetën e tyre me njëmetodologji, e cila i përshtatet moshës sëtyre.

7- Mësojini fëmijët tuaj, që mendimet etyre mos t’i shprehin duke thyer apo dukeshkatërruar diçka. Por ta paraqesinmendimin e tyre me zgjuarsi dhe padëmtuar dikë.

8- Kërkoni nga fëmijët tuaj, që nëaktivitetet e tyre shkollore ta kenë parasyshsa më shumë çështjen e Palestinës.

9- Caktoni një interval kohor për çdoditë, që të tuboheni me fëmijët tuaj dhe tëluteni për popullin e Palestinës.

10- Ndërtoni një kuti dhe titullojeni atë“Për Palestinën”, ku secili anëtar i familjesle të fusë ndonjë para dhe në fund të muajithapeni dhe ato të holla dërgojini për nëPalestinë.

Përktheu: Enver Azizi


FAMILJA

SHKRUAN: RESHAT IBISHI

Prindërit janë shkaktarë për ardhjen tonënë këtë botë. Ata gjithnjë kujdesen përne, bile edhe atëherë kur rritemi dhe

bëhemi të pavarur prej tyre. Fëmijët janëbrenga dhe kënaqësia më e madhe përprindërit! Babai punon tërë jetën qëfëmijëve të vet t’ua sigurojë ushqimin,veshjen, mjetet materiale dhe çdo gjë që unevojitet. Nëna gjithnjë ka qëndruar pranënesh, kur kemi qenë foshnje na ka ofruarpërkujdesjen më të madhe, ndërsa kur urritëm çdo sukses dhe gëzim yni e ka bërëatë të lumtur!

Gjykimi për shkallën e të mirës dheshkëlqyeshmërinë e sjelljes i takon njëpeshoreje, e cila nuk gabon asnjëherë, e atojanë: vlerat morale të larta. Në këtë kontekstpërcillet se një njeri i ka thënë PejgamberitsalAllahu alejhi ue selem,: “Filaniapërmendet se falet shumë, agjëron dhe jeplëmoshë, mirëpo ajo i dëmton me fjalëfqinjët e saj.” Pejgamberi salAllahu alejhi ueselem, tha: “Ajo është në zjarr.” Pastaj njeriutha: “O Pejgamber i Allahut, filaniapërmendet se falet pak, agjëron dhe jeplëmoshë disa copa djathi, por nuk i dëmtonfqinjët e saj.” Ai tha: “Ajo është në Xhenet.”E përcjell Ahmedi.

Ndoshta edhe fëmija i vogël mund t’iimitojë veprimet e namazit dhe përsëritfjalët që thuhen në të. Ndoshta edhe njëartist mund të ekspozojë nënshtrimin dhetë aktrojë ceremonitë më të rëndësishme,mirëpo as kjo e as ajo e para nuk endihmojnë me asgjë besimin e shëndoshëdhe qëllimet fisnike.

Më poshtë do të përmendim vlerën e njëpjese përbërëse të karakterit dhe vlerave tëlarta islame, e cila është mirësjellja ndajfamiljes e sidomos ndaj prindërve, të cilëtjanë ata që kanë qenë shkaktarë kryesor iardhjes sonë në këtë botë.

Përcillet se në kohën e MuhameditsalAllahu alejhi ue selem, një i ri, i cili quhejAlkame u sëmur dhe iu rëndua sëmundja. Ai

kujdes nga hidhërimi i nënave, sepse kënaqësia e Allahut është me kënaqësinë e prindërve, babait e nënës,ndërsa hidhërimi i Tij është me hidhërimin e tyre.

A JAM I SJELLSHËMNDAJ PRINDËRVE?!

38

FAMILJA

ishte në prag të vdekjes prandaj i thanë atij:thuaj La ilahe il-la Allah, por gjuha e tij nuke shqiptonte dot këtë fjali. Kur u informuapër këtë rast Muhamedi salAllahu alejhi ueselem, tha: A i ka prindërit gjallë? Thanë(shokët tij): Babai i ka vdekur, ndërsa nënëne ka ende gjallë, por është e shtyrë nëmoshë. Muhamedi salAllahu alejhi ue selem,dha urdhër, që t’ia sjellin aty nënën eAlkames! Ajo erdhi. Muhamedi salAllahualejhi ue selem, e pyeti rreth gjendjes së tëbirit të saj. Plaka (nëna e Alkames) i tha:Falej kaq e kaq, agjëronte kaq e kaq, jeptesadaka kaq e kaq dhe unë nuk e dija sa ështëpesha e as numri (sasia) i tyre. MuhamedisalAllahu alejhi ue selem, e pyeti: si ështëgjendja (raportet) ndërmjet teje dhe atij?Unë, -thotë plaka (nëna e Alkames) jam ehidhëruar me të. Muhamedi salAllahu alejhiue selem, i tha asaj: Vetëm kaq? Plaka i tha:Ai e favorizonte gruan e tij ndaj meje.Muhamedi salAllahu alejhi ue selem, i tha:Vërtet hidhërimi i nënës së tij ndaj tij kabërë që t’i bllokohet gjuha për shqiptimin eshehadetit. Pastaj Muhamedi salAllahualejhi ue selem, e urdhëroi Bilalin: Shko emblidh një tufë drush, që ta djegim në zjarr.Nëna tha: O i Dërguar i Allahut, ai është biriim, fryt i zemrës sime e të digjet në zjarrpara syve të mi? Si e lejon zemra ime këtë?Muhamedi salAllahu alejhi ue selem, i tha:Nëse dëshiron të gëzosh që Allahu t’ia falëmëkatin, pajtohu me të, se pasha Atë, nëdorën e Kujt është shpirti im, nuk do t’i bëjëdobi namazi, sadakaja e agjërimi askujt, derisa nëna është e hidhëruar me birin ose bijëne saj. Ngriti plaka dorën e saj e tha: E kamdëshmitar Allahun, të kam dëshmitar ty, oResulullah salAllahu alejhi ue selem, dhe ikam dëshmitar të gjithë këta që janë tëpranishëm, se unë jam i kënaqur me të.Muhamedi alejhi selam i tha: O Bilal, nisu tëshohësh se a po e shqipton Alkamejashehadetin, sepse nëna e tij nga turpi prej

meje ndoshta ka folur atë që nuk e ndienme zemër. Bilali shkoi dhe kur arriti tekdera dëgjoi zërin e Alkames duke thënë: Lailahe il-la Allah. Alkameja vdiq. MuhamedisalAllahu alejhi ue selem, dha urdhër t’iapërgatisin xhenazen dhe ta qefinosin. Pastajia fali xhenazen dhe e varrosi. Pas varrimitai i mbajti një fjalim muslimanëve dhe iporositi që të kenë kujdes nga hidhërimi inënave, sepse kënaqësia e Allahut është mekënaqësinë e prindërve, babait e nënës,ndërsa hidhërimi i Tij është me hidhërimine tyre.

Allahu i Madhërishëm në KuraninFamëlartë thotë: “Ne e kemi porositurnjeriun që të sillet mirë ndaj prindërve tëvet!” (Kuran, 29: 8). Po ashtu Allahu iLartësuar në Kuran thotë: “Zoti yt kapërcaktuar që të mos adhuroni tjetër përveçAtij dhe të silleni mirë me prindërit! Nësenjëri prej tyre ose të dy përjetojnë pleqëri teti, mos u thuaj “of” e as mos u fol me zë tëlartë, por drejtoju me fjalë respekti të plotë.Shtriji përpara tyre krahët e përuljes dhethuaj: ”O Zoti im! Ki mëshirë ndaj tyre, siçkanë pasur kujdes ata ndaj meje në vegjëli!”Kuran, 17: 23-24.

Një as’hab i quajtur Burejde përcjell se:“Erdhi dikush te Muhamedi salAllahu alejhiue selem, dhe e pyeti: “O i Dërguari i Zotit,unë e kam mbajtur në qafë nënën time katërkilometra nëpër zall të nxehtë, ku piqetmishi, a i kam dalë borxhit me këtë?”,ndërsa Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem,ia ktheu: “Ndoshta me këtë ti ke treguarvetëm kujdesin më të thjeshtë (e jo t’i dalëshhakut)!”. Për ata që nuk kujdesen përprindërit dhe nuk e kanë fituar Xhenetin meanë të prindërve, Pejgamberi alejhi selam nënjë hadith ka thënë: “I përbuzur është, ipërbuzur është, i përbuzur është ai që earrin pleqërinë e njërit apo të dy prindërvetë tij dhe nuk arrin ta fitojë xhenetin!”(E përcjell Muslimi).


FAMILJA

Nga kjo që përmendëm, duam tëpërkujtojmë se muslimani ndaj njerëzve,individi ndaj Allahut të Madhëruar, fëmijandaj prindit, të gjithë këta kanë detyra ndajnjëri-tjetrit e më poshtë do t’i përmendimshkurt disa prej detyrave tona ndajprindërve:

- Të mos i thërrasim ata me emrat e tyre,por me “Babë, Nënë”, madje edhe nëse janëjobesimtarë. Ibrahimi alejhi selam ethërriste babanë e tij kështu: “O babai im,pse adhuron atë që, as nuk dëgjon, as nuksheh…”. (Merjem 42)

- Duhet t’i respektojmë përherë, përveçkur na urdhërojnë të shkelim ligjet eAllahut: “Nuk respektohet krijesa për t’ibërë mëkat Krijuesit”. (Sahihul Xhami -7520)

- Duhet të jemi bamirës ndaj tyre. Allahui Madhërishëm thotë: “Ne e urdhëruamnjeriun t’u bëjë mirë prindërve të vet…”.(Ahkaf 15 )

- Duhet të flasim mirë me ta. Allahu iMadhërishëm thotë: “…po atyre thuaju fjalëtë mira (të buta respektuese).”. (Isra 23)

- Shpenzimi për ta sidomos në pleqëri,çdoherë që ai të ketë një nevojë duhetfëmija i tij të jetë pranë në plotësimin ekompletimin e kërkesave të tija.

- T’u japim dhurata. Pejgamberi,salallahu alejhi ue selem, thotë “Shkëmbenidhurata që të duheni”. (Sahihul Xhami 3004)

- Mosngritja e zërit në prezencë të tyre.Allahu i Madhërishëm thotë: “...mos u thuajatyre as “uf - oh” …”. (Isra 23)

- Shërbeju atyre me çfarë të kesh

mundësi. Allahu thotë “...po në çështjet ejetës së kësaj bote të kesh mirëkuptim ndajtyre…”. (Llukman 15)

- Vizita e shpeshtë e tyre, nëse nukbanon me ta, e jo të mendohet që pleqtë t’idërgojmë nëpër shtëpitë e pleqve.

- Nëse vdesin, të lutemi për ta, të japimsadaka për ta, të zbatojmë porositë e tyre, tëmbajmë lidhjet me dashamirët, shokët dhefarefisin e tyre.

- Heshtja dhe dëgjimi me vëmendje kurata flasin.

- Konsultimi dhe marrja e opinionit tëtyre në çështje të rëndësishme.

- Nëse ti sheh diçka të keqe tek ata, le tëmos shtyjë dashuria për mohimin e të keqesta braktisësh urtësinë dhe butësinë nëkëshillë. Allahu i Madhërishëm thotë: “… esikur të ishe i vrazhdë e zemërfortë, ata doshkapërderdheshin prej teje…”. (Ali Imran159).

- Shakaja e mirë dhe futja e lumturisëdhe gëzimit në zemrat e tyre është prejformave më të shkëlqyera të respektit ndajtyre.

- Mosrënia në pesimizëm ngapërmirësimi i tyre (nëse janë jobesimtar),por çdoherë mendo mirë për ta dhe luteAllahun e Madhërishëm t’i udhëzojë ata,nëse janë në gjendje mosbesimi.

- Mësimi i çështjeve që iu bëjnë dobi në fedhe që i afrojnë tek Allahu i Madhërishëm,si: namazi, agjërimi, sadakaja, leximi iKuranit, etj.

- Mos ha para se të hanë ata, mos ec paratyre dhe mos u ul para se të ulen.

- Mos dil prej shtëpie përveç pasi jebindur, se ata gjatë mungesës sate nuk kanënevojë për ty.

-Kujdes nga kundërshtimi në gjëra qënuk meritojnë kundërshtim.

Me sjelljen tonë të mirë ndaj prindërvedo të meritojmë që edhe fëmijët tanë tësillen mirë ndaj neve.

...Me sjelljen tonë të mirëndaj prindërve do të merito-jmë që edhe fëmijët tanë tësillen mirë ndaj neve...

“ “

40

TEFSIR

SHKRUAN: GENC PLUMBI

Ibën Kethiri thotë: “Kur u mundën atamuslimanë që u luftuan në betejën e Bedritdhe kur u vra kush u vra prej tyre, Shejtani

thirri: “Muhamedi u vra”. Kështu IbënKemiatu u kthye tek idhujtarët dhe u tha:“Unë e vrava Muhamedin.” Në të vërtetë iDërguari i Allahut kishte marrë një goditje nëkokë dhe kishte pësuar një çarje. Kjo i prekushumë njerëzit, saqë një pjesë prej tyremenduan se i Dërguari i Allahut salAllahualejhi ue selem, ishte vrarë dhe e konsideruankëtë si një dukuri të pranueshme për profetët,nisur edhe nga historitë e vërteta rrethvrasjes së profetëve. Si rrjedhojë u shkaktuanjë vonesë dhe dobësi në betejë. Për këtëAllahu i Madhërishëm zbriti ajetin:“Muhamedi nuk është tjetër veçse një Profet,

para të cilit kanë ardhur profetë të tjerë”, qëdo të thotë se profetët e tjerë kanë shërbyer sishembull për të dhe kjo do të thotë se edhevdekja mund t’i ndodhë atij.”

Më tej Allahu i Madhërishëm thotë: “Asnjëshpirti nuk i takon të vdesë vetëm se me lejene Allahut, të shkruar në afatin e caktuar”. (AliImran 145.)

Ibën Kethiri në Tefsirin e tij thotë: “Kjo dotë thotë se çdo njeri do të vdesë vetëm melejen e Allahut, derisa të konsumojë atëperiudhë që Allahu i Madhërishëm i ka lënënë dispozicion atij. Për këtë arsye Ai iMadhërishëm thotë: “…të shkruar në afatin ecaktuar”, apo: “Askujt nuk i jepet jetë apo ipakësohet, që ajo të mos jetë e shkruar”, apo:“Ai ju krijoi juve prej balte, pastaj ju caktoi njëafat dhe një afat është i përcaktuar tek Ai.” Kyajet i nxit frikacakët dhe u jep atyre guximpër të hyrë në betejë, sepse lufta dhe beteja

FITORJA E SIGURT ËSHTËPËRKRAHJA E ALLAHUT

Allahu i Madhërishëm thotë: “Asnjë shpirti (njeriu) nuk i takon të vdesë veçse melejen e Allahut, të shkruar në afatin e caktuar. Kush e dëshiron shpërblimin e kësaj bote,Ne i japim atij prej saj dhe kush dëshiron shpërblimin e botës tjetër, edhe atij do t’iajapim atë, kurse mirënjohësit Ne do t’i shpërblejmë. Sa e sa pejgamberë ka pasur, që sëbashku me ata kanë luftuar turma të mëdha besimtarësh dhe për atë që i goditi nërrugën e Allahut, ata nuk u dobësuan dhe nuk u përulën. Allahu i do durimtarët. Fjala etyre nuk ishte tjetër veçse: “Zoti ynë, na i fal mëkatet tona dhe lëshimet në punët tona,na forco këmbët tona (në luftë) dhe ndihmona kundër popullit jobesimtar! Ndaj Allahuua dha atyre shpërblimin e kësaj bote dhe shpërblimin më të mirë të botës tjetër. Allahui do punëmirët. O ju që keni besuar! Nëse u bindeni atyre që nuk kanë besuar, ata do t’jukthejnë prapa aty ku ishit (në kufër) dhe atëherë do të jeni të humbur. Vetëm Allahuështë Mbështetësi juaj dhe Ai është Ndihmësi më i mirë.” (Ali Imran 145-150).

(FITORJA NË UHUD DHE FITORJA NË GAZA)


TEFSIR

nuk ia pakësojnë askujt jetën dhe as nuk iashtojnë atë.

Më tej Allahu i Madhërishëm thotë: “Kushe dëshiron shpërblimin e kësaj bote, Ne ijapim atij prej saj dhe kush dëshironshpërblimin e botës tjetër, edhe atij do t’iajapim atë, kurse mirënjohësit Ne do t’ishpërblejmë.” (Ali Imran 145.)

Ibën Kethiri thotë: “Kjo do të thotë se ai qëpunon për dynjanë, e ka arritur atë që Allahukishte caktuar për të dhe në botën tjetër nukdo të meritojë asgjë, ndërsa ai që ka synuarbotën tjetër me veprat e tij, Allahu do t’ia japëatë që meriton, duke shtuar këtu edheshpërblimin e tij në dynja, siç thotë në surenShura, ajeti 20: “Kush dëshiron fitimin e botës

tjetër (ahiretin), Ne do t’ia shtojmë fitimin etij dhe kush dëshiron vetëm fitimin e kësajbote, Ne do t’ia japim, po në botën tjetër ainuk do të ketë pjesë.”

Më tej Allahu i Madhërishëm vazhdonduke i qetësuar besimtarët, pas ngushtimit tëzemrës që u ndodhi në betejën e Uhudit: “Sa esa pejgamberë ka pasur, që së bashku me atakanë luftuan turma të mëdha besimtarëshdhe për atë që i goditi në rrugën e Allahut, atanuk u dobësuan dhe nuk u përulën. Allahu ido durimtarët” (Ali Imran; 146), që do tëthotë: sa e sa profetë janë vrarë dhe bashkëme ta janë vrarë shumë besimtarë nga mesi ishokëve të tij.

Taberaniu thotë: “Ata janë njerëzit evirtyteve dhe të dijes, të cilëve nëse u vritejprofeti i tyre, ata vazhdonin rrugën e tij, dukeluftuar në rrugën e fesë së tij dhe duke vrarëarmiqtë e fesë së Allahut, ashtu siç veproninkur ishin së bashku me profetin e tyre, pa udobësuar dhe pa u përulur, ashtu siç nuk udobësuan njerëzit e dijes dhe largpamës, qënëse vritej profeti i tyre, ata tregoheshin tëduruar para armikut të tyre, derisa Allahugjykoi mes të dy palëve.

Më tej Allahu i Madhërishëm thotë: “Fjalae tyre nuk ishte tjetër veçse: “Zoti ynë, na i fal

....” Ky ajet i nxit frikacakëtdhe u jep atyre guxim për tëhyrë në betejë, sepse luftadhe beteja nuk ia pakësojnëaskujt jetën dhe as nuk iashtojnë atë...

“

“

42

TEFSIR

mëkatet tona dhe lëshimet në punët tona, naforco këmbët tona (në luftë) dhe ndihmonakundër popullit jobesimtar!” (Ali Imran; 147.)

Sheukani thotë: “Kur u vranë profetët etyre, nuk u mbeti të thoshin tjetër veçse “Zotiynë, na i fal mëkatet tona”, pra gjynahet evogla dhe “lëshimet në punët tona” pra,gjynahet e mëdha. Duket se gjynahetpërfshijnë gjithçka përmblidhet nën emrin egjynahut, qoftë ky i madh apo i vogël, ndërsateprimi apo lëshimi do të thotë tejkalim ikufirit. Ata i thanë këto fjalë pavarësisht seishin besimtarë të mirë, për t’u treguar tëthjeshtë me veten e tyre. Më tej Allahu iMadhërishëm thotë: “…na forco këmbët tona(në luftë)” pra, në pozicionet e betejës.”

Taberiu thotë: “Kjo do të thotë: O Allah, nabëj prej atyre që qëndrojnë fort në luftënkundër armiqve të Tu dhe mos na bëj prejatyre që humbasin dhe largohen prej frikësdhe këmbët nuk u qëndrojnë në një vendgjatë betejës, si dhe “ndihmona kundërpopullit jobesimtar” pra, kundër atyre qëkanë mohuar se Ti je një i vetëm dheprofetësinë e të dërguarit Tënd.”

Ebu Xhaferi thotë: “Kjo është një formëedukimi prej Allahut ndaj atyre që u larguanprej frikës së armikut në betejën e Uhudit dhebraktisën luftimin. Me një fjalë, përse nukvepruat si shokët besimtarë të profetëve tëmëparshëm, të cilët kur u thuhej, se profetijuaj është vrarë, duronin dhe nukpërkuleshin? Edhe ju të duronit si ata ndajarmikut tuaj dhe t’i luteshit Zotit tuaj përfitore, ashtu siç iu lutën ata dhe Ai t’jundihmonte juve, ashtu siç i ndihmoi ata?”

Më tej Allahu i Madhërishëm thotë: “NdajAllahu ua dha atyre shpërblimin e kësaj botedhe shpërblimin më të mirë të botës tjetër.Allahu i do punëmirët.” (Ali Imran; 148)

Taberiu thotë: “Ebu Xhaferi ështëshprehur, se ata që Ai i përshkroi më parëashtu siç i përshkroi, me durim në adhurimete tyre karshi Allahut pas vrasjes së profetit të

tyre, me luftimin kundër armiqve të tyre, mekërkimin e ndihmës së Allahut në çështjet etyre dhe me ndjekjen e rrugës së imamit tëtyre në fatkeqësinë që u zbriti Allahu, Allahuu dha “shpërblimin e kësaj bote” pra, fitorenndaj armikut të tyre dhe armikut të Allahut,triumfin, çlirimin dhe zotërimin e atyrevendeve. Gjithashtu Ai i Madhërishëm u dhaatyre “shpërblimin më të mirë të botës tjetër”pra, shpërblimin e botës tjetër për veprat emira që bënë në dynja dhe ky është Xhenetidhe kënaqësitë e tij.”

El-Katani thotë në Tefsirin e tij: “Allahu ialexon profetit të Tij këto ajete për të namësuar neve me shembullin e popujve tëmëparshëm, na edukon me sjelljen ebesimtarëve karshi Zotit të tyre dhe na bën tëkuptojmë, se nëse do të tregohemi tësinqertë, do të këmbëngulin në parimet tonadhe pastaj do të kërkojmë prej Tij ndihmën,Ai do të na përgjigjet dhe do të na ndihmojëme ndihmën, bujarinë dhe mirësinë e Tij.”

El-Xhezairi thotë: “Punëmirët janë ata qëjanë të sinqertë në qëllimet e tyre dhe iapërkushtojnë vetëm Allahut veprat e tyre dhejanë ata që i kryejnë siç duhet detyrimet eveta, i kryejnë ato në përputhje të plotë memënyrën, numrin dhe kohën që Ai u kaligjëruar.”

Allahu thotë: “O ju që keni besuar! Nëse ubindeni atyre që nuk kanë besuar, ata do t’jukthejnë prapa aty ku ishit (në kufër) dheatëherë do të jeni të humbur.” (Ali Imran;149).

Ibën Kethiri thotë: “Allahu i Madhërishëmi tërheq vëmendjen robërve të Tij besimtarëpër bindjen ndaj jobesimtarëve dhehipokritëve, sepse bindja ndaj tyre shkaktonkthimin prapa në dynja dhe në botën tjetër.Pastaj i urdhëron ata që t’i binden Atij, tëkërkojnë përkrahjen, ndihmën dhembështetjen e Tij, siç thotë në ajetin tjetër:“Vetëm Allahu është Mbështetësi juaj dhe Aiështë Ndihmësi më i mirë.”


TEFSIR

Taberiu thotë: “Ebu Xhaferi thotë: “O ju qëkeni besuar tek Allahu dhe i Dërguari i Tij, tekpremtimi dhe kërcënimi i tij, tek urdhëresatdhe ndalesat e Tij, nëse i bindeni atyre që nukkanë besuar, pra, atyre që mohojnëprofetësinë e të Dërguarit tuaj, MuhameditsalAllahu alejhi ue selem, qofshin këta tëkrishterë apo çifutë, në lidhje me atë që juurdhërojnë apo ju ndalojnë, që të pranoni dheveproni pretendimin e tyre se ata gjoja po jukëshillojnë, atëherë ata do t’ju kthejnë prapadhe do t’ju nxisin që të braktisni Islamin pasikeni besuar më parë, të mohoni Allahun,ajetet e Tij dhe të Dërguarin e Tij pasi të kenipërqafuar Islamin. Nëse ndodh kështu,“atëherë do të jeni të humbur” dhe do tëktheheni nga besimi dhe feja në të cilën juudhëzoi Allahu.”

Ibën Sadiu thotë: “Allahu i ndalon këtubesimtarët që t’i binden mohuesve,hipokritëve dhe idhujtarëve, sepse nësendodh kjo, ata do t’u sjellin atyre vetëm tëkëqija dhe do t’i kthejnë ata drejt kufrit, i cilika një fund të shëmtuar dhe është humbje.Më tej Allahu i Madhërishëm u bën atyre medije se vetëm Ai është Ndihmëtari dhePërkrahësi i tyre. Ai i përgëzon besimtarët, sedo të marrë përsipër çështjet e tyre mebutësinë e Tij dhe do t’i mbrojë ata nga çdo ekeqe. Në këtë kontekst Ai i nxit besimtarët qëta bëjnë Allahun Ndihmësin dhe Përkrahësine tyre të vetëm, ku në ndihmën dhepërkrahjen e Tij bën pjesë premtimi, se Ai dotë hedhë frikë në zemrat e armiqve të tyrejobesimtarë, e cila i ndalon ata që tërealizojnë shumë prej qëllimeve të tyre dhekështu ka bërë në të vërtetë- i Lartësuarqoftë. Idhujtarët – pasi u larguan nga beteja eUhudit- u këshilluan mes tyre dhe thanë: “Sitë largohemi kur kemi vrarë shumë prej tyre,kur i kemi mundur dhe ende nuk i kemizhdukur?!” Por Allahu hodhi frikën në zemradhe u larguan të poshtëruar. Nuk ka dyshimse kjo është fitorja më e madhe, sepse u

përmend më parë që ndihma e Tij nuk deljashtë dy drejtimeve; ose do të vriten njëpjesë e atyre që kanë mohuar, ose Allahu dot’i befasojë dhe ata do të kthehen tëzhgënjyer. Kjo që përmendëm bën pjesë në tëdytën.”

Ebu Hajani thotë: “Ligjërata i drejtohetluftëtarëve të Uhudit dhe të tjerëve përveçtyre. Jobesimtarët këmbëngulin vazhdimishtpër t’i kthyer besimtarët nga feja e tyre “Atadëshirojnë sikur të mohonit, ashtu siçmohuan dhe kështu të jeni të njëjtë.” Atadëshirojnë që ju të jeni jobesimtarë dhe kjonuk ju bën dobi: “Shumë prej ithtarëve tëlibrit dëshirojnë që t’ju kthejnë pas besimittuaj në jobesimtarë” dhe: “Një grup prejithtarëve të librit dëshironte që t’ju çonte nëhumbje.”

Një mendim tjetër është se ligjërata ështëe veçantë për ata besimtarë, që ishin sëbashku me të Dërguarin e Allahut salAllahualejhi ue selem, në betejën e Uhudit.

El-Bukaiu thotë: “Allahu i Madhërishëmnuk i ka ndaluar ata (besimtarët) që të ruajnëlidhjet e tyre farefisnore me jobesimtarët dheas që të kenë marrëdhënie me njëri-tjetrin nëçështjet e dynjasë, siç është shitblerja, ndërsanë fe të duan njerëzit e fesë dhe nuk i dëmtonsjellja e mirë me ata jobesimtarë që nuk i kanëluftuar.”

Allahu i Madhërishëm thotë: “VetëmAllahu është Mbështetësi juaj dhe Ai ështëNdihmësi më i mirë.” (Ali Imran; 150)

Ebu Hajani thotë: “Kjo do të thotë sejobesimtarët nuk janë përkrahësit tuaj,kështu që mos iu bindni atyre për asgjë,përkundrazi Allahu është Mbështetësi juaj,sepse “Ai është Ndihmësi më i mirë” dhe nukia keni nevojën dikujt tjetër që t’ju ndihmojëapo t’ju përkrahë. Ky është një argument, sekush lufton për të ndihmuar luftën e Allahut,nuk do të zhgënjehet dhe nuk do të mundet,sepse Allahu është Përkrahësi i tij. Allahu iMadhërishëm thotë: “Nëse e ndihmoni

44

HADITH

Allahun, Ai do t’ju ndihmojë juve” dhe“Do të hedhim frikën në zemrat e atyreqë mohuan” pra, në zemrat e këtyrejobesimtarëve, të cilët edhe nëse dolënfitimtarë në betejën e Uhudit, Ne do t’izhgënjejmë duke hedhur frikë në zemrate tyre dhe kështu ndodhi në të vërtetë.Allahu i Madhërishëm hodhi frikë nëzemrat e tyre në ditën e betejës sëUhudit dhe ata humbën duke u larguarpër në Mekë pa asnjë përpjekje nga ana emuslimanëve, pavarësisht sejobesimtarët në ato çaste gëzonin fuqidhe forcë. Dikush është shprehur se:“Kur jobesimtarët u kthyen për në Mekëdhe kishin përshkruar një farë rrugethanë: “Ne nuk realizuam asgjë; vramëdisa prej tyre, pastaj i lamë dhe u kthyemtë humbur. (kjo ndodhi edhe tani nëGaza, O. B.) Kthehuni edhe një herë dhezhdukini që të gjithë. Por kur u bënë gatipër t’u kthyer, Allahu i Madhërishëm uhodhi frikë në zemra dhe kështu mbetënnëpër vendet e tyre.”

Ibn Kethiri thotë: “Allahu i përgëzonnë vijim besimtarët se do të hedhë nëzemrat e armiqve të tyre frikën dheposhtërimin për shkak të kufrit dheidhujtarisë së tyre, duke shtuar këtuedhe ndëshkimin që Ai ka përgatitur përta në botën tjetër.”

Ibën Kethiri vijon: “Përcillet në të dySahihët nga Xhabir b. Abdullahi, se iDërguari i Allahut salAllahu alejhi ueselem, ka thënë: “Më janë dhënë pesëgjëra, që nuk i janë dhënë profetëve parameje: Jam ndihmuar me frikën (nëzemrat e armikut) një muaj larg, toka mëështë kthyer në xhami dhe vend tëpastër, më është lejuar plaçka e luftës,më është dhënë ndërmjetësimi, njëprofet dërgohej veçanërisht tek populli itij, ndërsa unë jam dërguar për të gjithënjerëzit.”

MUSLIMANËT,PËRÇMIMIDHEKRENARIAI Dërguari, salallahu alejhi ue selem, thotë: “Nëse bënitregti me kamatë, i pasoni bishtat e lopëve dhe e linixhihadin (luftën) në rrugë të Allahut, Ai do t’iu përçmojëdhe s’ka për ta larguar atë përçmim nga ju, derisa tëktheheni në fenë tuaj.”

SHKRUAN: LULZIM SUSURI

I Dërguari, salallahu alejhi ue selem, thotë:“Nëse bëni tregti me kamatë, i pasoni bishtat elopëve dhe e lini xhihadin (luftën) në rrugë tëAllahut, Ai do t’iu përçmojë dhe s’ka për talarguar atë përçmim nga ju, derisa të ktheheninë fenë tuaj.”

Hadithin e përcjell Abdullah b. Omeri,Allahu qoftë i kënaqur me të dy, dhe e shënonImam Ahmedi në “Musnedin” e tij me nr. 5007,5562 dhe Ebu Davudi në “Sunen” me nr. 3462.Ky hadith nga dijetarët e kësaj shkencekonsiderohet i saktë.

Rëndësia e hadithit:Shumë besimtarë, por edhe qafirë, disa të

mërzitur dhe me pesimizëm e të tjerë tëgëzuar dhe me qëllim sfide apo përçmimi napyesin: “Përse muslimanët sot janë aq të dobëtkudo në botë, pse ata në çdo aspekt janë


HADITH

mbrapa të tjerëve, përse shumica eluftërave dhe e zullumit bëhet zakonisht nëvendet ku jetojnë ata?” Këtë pyetje e pasonpyetja tjetër shumë më e rëndësishme se epara, që është: “Si mund të dalin nga krizaqë po e përjetojnë muslimanët” ?

Hadithi në fjalë na tregon për disa ngashkaqet kyçe (e nuk do të thotë që nuk kaedhe të tjera), të cilat janë shkak i këtijpërçmimi mbarëbotëror i pasuesve tëMuhamedit, salallahu alejhi ue selem.

Komentimi i hadithit:Fjala e të Dërguarit, salallahu alejhi ue

selem: “Nëse bëni tregti me kamatë”I Dërguari i Zotit përmes kësaj fjale fillon

të sqarojë një nga një shkaqet e përçmimittë muslimanëve, të parin ai përmendkamatën, e cila është një prej mëkateve mëtë mëdha dhe arsye për të shkaktuarhidhërimin e Zotit, bile vetë Allahu tregonnë Kuran, se atij që punon me kamatë Ai i kashpallur luftë derisa të mos pendohet dhenuk largohet përfundimisht prej këtij

harami. Prandaj nuk është për t’u habitur pse

bota Islame sot është në një gjendje të tillë,duke e ditur faktin se shumica e vendeveislame, si qeveri, popuj, shoqëri, pasanikëdhe firma aksionare, përveç një pjese tëvogël të tyre janë të futur në një mëkat tëtillë. Pra, si pritet për atë popull dita efitores dhe e krenarisë, si mund t’i ngrenëduart e lutjeve kah qielli për ndihmë, kurbarqet e tyre janë mbushur me ushqime dhepije haram, rrobat i kanë të blera nga

....Hadithi na tregon se namjafton të kthehemi në fenëtonë e çdo gjë pastaj rregullo-het, përmes saj arrihet për-gatitja e nevojshme si dhefitorja e sigurt...

“

“

46

HADITH

harami dhe është i tëri i zhytur në haram?!Fillimi i këtij hadithi me përmendjen e

kamatës nënkupton më shumë atë që mundtë ndikojë në prishjen e njerëzve dhe tështeteve, pra, edhe në prishjen emuslimanëve dhe largimin e tyre nga fejadhe ajo është dhënia pas dynjasë, apointeresimi maksimal pas kushteveekonomike. Mënyra më e mirë dhe më eshpejtë e njerëzve, që të arrijnë çdo dëshirëështë të fitojnë para, e në anën tjetërmënyra më e lehtë sipas tyre për të arriturderi tek kjo pasuri është kamata, duke mos uinteresuar aspak, se a është e lejuar kjomënyrë përfitimi apo jo.

Fjala e të Dërguarit, salallahu alejhi ueselem: “I pasoni bishtat e lopëve”

Me fjalën “Pasim i bishtave të lopëve” kasi qëllim dhënien pas bujqësisë dheblegtorisë, aq sa njeriu nuk mendon tëmerret me diçka tjetër. Por edhe pse nëhadith është përmendur pasimi i kafshëveme të cilat punohet dhe mbillet toka, pornuk ka dyshim se me të ka si qëllim çdo mjetapo mënyrë përmes së cilës muslimanët eharrojnë Allahun dhe fenë e tyre dhemendojnë, se ajo mënyrë është e duhura përtë arritur kënaqësi dhe rehati apo ndoshtaedhe krenari. Mendojnë se me dhënien paspuseve të naftës, pas ndërtimit të hoteleveluksoze, sallave të skive nëpër shkretëtira,ndreqja e ishujve në forma të ndryshme dhesipas dëshirës, praktikimi i ligjeve dhesistemeve komuniste, socialiste apo çfarëdotjetër pos ligjit të Zotit, pra, me këto arrihetkrenaria dhe rehatia, fitorja dhe autoriteti.Kjo gjë është vetëm ëndërr e parealizuar,një ëndërr e cila është mëkat jo vetëm që ebën të vrapojë njeriun pas realizimit të saj,por është mëkat edhe ta ëndërrojë, sepseështë në kundërshtim me urdhrat e Allahutdhe me mënyrën e saktë dhe formulën esigurt islame përmes së cilës arrihet fitorja.

Fjala e të Dërguarit, salallahu alejhi ue

selem: “dhe e lini xhihadin (luftën) në rrugëtë Allahut”

Fjala xhihad nënkupton luftën, por edhepërpjekjen, pra, prej shkaqeve të këtijpërçmimi është lënia e luftës e përpjekjeveapo e sakrificave dhe dhënia pas kënaqësivetë dunjasë.

Umeti ynë përderisa nuk fillon së pari tadojë luftën e pastaj edhe të merr pjesë në të,atëherë nuk do të ketë kurrfarë rezultati.Para se të flasim për luftën kundër armikutdua të theksoj disa çështje, që kurrsesi nukduhen anashkaluar, e ato janë:

-Xhihadi më i rëndësishëm është ai qëbën njeriu me veten e vet. Me xhihad tëvetvetes kuptojmë sakrificën që besimtariduhet ta bëjë në vetvete, duke e mposhtursë pari të keqen në veten e vet, e keqe kjo qëlargohet duke e lodhur veten me mësimefetare, pra duke marrë dituri, pastaj me atëdituri t’i luftojmë të gjitha dyshimet dheepshet, të cilat mund t’i kemi në vetvete.

-Pas xhihadit të vetvetes apo pas luftimittë së keqes në vete dhe përmirësimit të saj,atëherë pason lloji i dytë i xhihadit, ai iarmikut apo shfarosja e së keqes nga apo tektë tjerët.

-Ata që mundohen ta luftojnë armikunduke mos e plotësuar kushtin e parë, pra,luftimin dhe mundjen e vetes së tyre,ndoshta do të arrijnë të luftojnë, por nuk dotë arrijnë të fitojnë, sepse nuk e kanëplotësuar kushtin paraprak. Këtë që thamë evërteton më së miri edhe praktika ehistorisë islame e sidomos ajo e njëqindviteve të fundit.

-Thirrjet emergjente për xhihad nga disapersona është një thirrje, nëse nuk mund taquajmë e gabuar do ta quanim të ngutshme.Kjo për arsye se umeti ynë në kohën që pojeton ka nevojë për thirrje dhe mësimeurgjente për çështjet e fesë e sidomos ato tëakides-besimit, sepse si umet jemi zhytur nëbesëtytni, shirk, bidate dhe mëkate.


HADITH

-Për këtë shkak zakonisht hoxhallarët,në këto kohë, kudo në botë thërrasin përxhihad të vetvetes e jo të armikutmenjëherë, sepse si pasojë e saj mund të jetëmossuksesi.

-Çdo thirrje e muslimanëve për ndihmë,që i drejtohet shteteve apo organizatavebotërore, sado e fuqishme të jetë ajo nuk dotë ketë dobi dhe përmes thirrjeve nuk do tëfitojnë betejat apo luftërat. Fshehtësia efitores së tyre dhe formula e asaj fitore ështëkthimi në fe apo xhihadi me mënyrat e tij, tëcilat i përmendëm më sipër.

Fjala e të Dërguarit, salallahu alejhi ueselem: Ai do t’iu përçmojë dhe s’ka për talarguar atë përçmim nga ju, derisa tëktheheni në fenë tuaj.”

Hadithi, si pasojë të këtyre mëkatevepërmend përçmimin e muslimanëve. Kyështë turpi më i madh, pasojë e të cilit ështëhumbja e vetëbesimit dhe humbja e luftëspsikike. Njeriun mund ta vrasësh, t’i bëshpadrejtësi, ta mundosh, mirëpo nëse aiështë krenar, atëherë nuk i ke bërë asgjë.Muslimanët sot, si pasojë e mëkateve në tëcilat janë zhytur, Allahu i ka sprovuar me tëkeqen më të madhe, që është përçmimi dhepërbuzja, nga të mallkuarit prej Zotit,vëllezërit e derrave dhe majmunëve dhe ngaata që kanë devijuar nga rruga e vërtetë.

Omeri, Allahu qoftë i kënaqur me të, nënjë fjalë të tij madhështore thotë: “Ne(myslimanët) jemi një popull që Allahu ekrenoi me Islam e në momentin qëkrenarinë e kërkojmë me diçka tjetër pos tijAllahu do të na përçmojë”. A thua sotmyslimanët me çfarë janë duke e kërkuarkrenarinë? S’ka dyshim se me çdo gjë tjetërpërveç Islamit. E kërkojnë atë përmesparave, makinave apo shtëpive luksoze,përmes futbollit apo sporteve të tjera etj.,por a thua arritën të jenë të parët dhe tëbëhen krenarë me gjëra të tilla? Kurrë jo.Pse? Sepse e kërkojnë krenarinë në mënyrë

të gabuar, ku si pasojë Allahu i përçmon,qofshin nëpër lojëra të caktuara, gara tëndryshme, ligje që e sfidojnë sheriatin,rregulla jetësore, pushtete, udhëheqje, etj.

Prandaj në bazë të asaj që na mëson fejajam më gjendje ta sfidoj çdo musliman, apoçdo shtet islam, bile edhe tërë umetin, senuk mund ta arrijnë krenarinë me diçkatjetër pos fesë së tyre, e nëse ndodh tëmendojnë se kanë arritur diçka nga ajo,atëherë le të presin ca kohë e do ta shohinfundin e vet.

Lind pyetja: “Çfarë na mbetet neve tëbëjmë”? Ia lëmë të Dërguarit, salallahualejhi ue selem, të na e tregojë me një fjalëmë të shkurtër, por gjithë-përmbledhëse. Aithotë: “s’ka për ta larguar atë përçmim ngaju derisa të ktheheni në fenë tuaj”.

Pra, mënyra e vetme për fitore ështëkthimi në fe, kthimi në mësimet e Kuranitdhe të Sunetit, të cilat janë e vetmja garancipër fitore. Në një transmetim që e shënonimam Ahmedi përmendet edhe: “Pendimi”.Pra, të pendohemi dhe të kthehemi në fenëtonë, në mësimet e saj burimore. Është përt’u habitur, se i Dërguari, salallahu alejhi ueselem, në këtë hadith përmend vetëmkthimin në fe për të arritur fitoren dhe përta kthyer krenarinë, që ne e meritojmë,duke mos e kushtëzuar atë më luftë. Hadithina tregon se na mjafton të kthehemi në fenëtonë e çdo gjë pastaj rregullohet, përmes sajarrihet përgatitja e nevojshme si dhe fitorjae sigurt. Jam i bindur, se në shumicën erasteve muslimanët nëse do të ktheheshinnë fenë e vet për të fituar ndaj armiqve, nukdo të kishin nevojë të luftonin. E gjitha kjosepse armiqtë e Allahut frikësohen vetëmnga emri besimtar dhe vetëm nga ky pasim ifesë do të shpartallohen. Shpartallimi i tyreështë i lehtë, sepse ata kurrë nuk janë tëbashkuar, edhe pse thërrasin në një filozofitë tillë dhe nga ana e jashtme duken tëbashkuar, por në realitet zemrat i kanë të

48

HADITH

përçara. Përfundim: Do të përmendja disa

rezultate dhe disa dobi, të cilat në mënyrë tëdrejtëpërdrejtë apo tërthorazi i përfitojmënga ky koment:

- Mëkatet janë shkak i përçmimit dhe ihumbjes së betejave nga muslimanët.Mëkatet kryesore janë largimi nga feja,dashuria e kësaj bote dhe urrejtja e vdekjes.

-Allahu i ka shpallur luftë atyre qëluftojnë evliatë (të dashurit) e Tij, mirëpo nëanën tjetër i ka shpallur luftë edhe atyre qëtregtinë e vet e përziejnë me kamatë, e këtëtë fundit shumica e botës islame dhe emuslimanëve nuk e shohin si gjë të ndaluar,përkundrazi nuk e luftojnë atë, por prej sajedhe përfitojnë.

- Me gjithë sprovat dhe padrejtësitënëpër të cilat është duke kaluar umeti iIslamit prapë kjo nuk po arrin qëjomuslimanët t’i largojë nga interesimi përkëtë fe, përkundrazi me gjithë shpifjet dheintrigat të cilat qëndisen dhe gatuhenkundër Islamit shumë nga jomyslimanët epranojnë Fenë Islame. Është e vërtetë se fejaqë luftohet më shumë sot në botë dhe nëmënyrë të organizuar është Islami, por në tëkundërtën është edhe feja që përhapet mëshumë. Vallahi, betohem në Allahun, sikurndonjë fe tjetër do të luftohej kaq shumëdhe do të shpifej ndaj saj, jo vetëm që nuk dotë kishte të interesuar të konvertoheshinnjerëz të rinj në të, por edhe ata besimtarëqë kanë lindur në atë fe do ta tradhtoninduke shkuar tek më i forti. Por kjo nukndodh me fenë e Zotit, sepse nësemyslimanët janë të përçmuar, kjo kurrsesinuk nënkupton se feja e tyre, e cila ështëfeja e Zotit, edhe ajo të jetë e tillë.

- Islami ka dy veçori, të cilat vërtetojnëse ajo është fe e Allahut. Ato janë:

a: Sa më shumë që të luftohet feja dhe tëshpifet ndaj saj, aq më shumë të tjerët epranojnë.

b: Sa më shumë që luftohen muslimanët,aq më shumë këta të fundit kthehen tek fejae vet.

- Muslimanët në Gaza dhe kudo në botë,të cilët janë duke u torturuar nën thundrëne armikut nuk kanë nevojë për mjekimettona, aq sa kanë nevojë si ata ashtu edhe nepër t’u kthyer nga feja, për thirrje nëpendim dhe përmirësim të bindjeve, fjalëvedhe punëve. Dërgimi i ndihmave ështëvetëm një ndihmë momentale, e cila nuk ugaranton aspak atyre e as neve fitoren ndajarmiqve. Ata që i vrasin muslimanët parandihmave, mundet t’i vrasin edhe gjatë tyredhe pas tyre, kurse kthimi i ynë në fe dhe imuslimanëve të persekutuar nënkupton njëfitore të sigurt. Prandaj të drejtohemi tekmë e mira dhe më e sigurta për veten tonëdhe vëllezërit muslimanë e mos t’imashtrojmë vetëm me disa mjekimeqetësuese momentale, duke i lënë me plagëtë hapura me dhjetëra vite.

- Lind pyetja çfarë duhet të bëj unë, përt’ia kthyer krenarinë, fitoren dhe nderinumetit islam?

Përgjigja është e thjeshtë: Mos akuzoaskënd, duke ua hedhur fajin atyre, porvrapo ti vetë tek ndihma, e cila në këtë rastështë kthimi yt në fenë e Zotit, praktikimi isaj dhe thirrja në të, e nëse secili prej neshfillon nga vetja e vet, që të përmirësohet,duke mos ndenjur duarkryq apo duke mos ikritikuar të tjerët, atëherë përgëzohu, merrmyzhde, se vetëm atëherë mund ta presëshi gëzuar agimin e fitores, i cili ka perënduarpara shumë vitesh.

Nga ky çast vëlla i dashur ndihmojePalestinën dhe muslimanët e persekutuarkudo në botë, ndihmoje edhe veten duke upenduar dhe duke u kthyer tek Allahu.Umeti pret nga ti, mos rri duarkryq sepsee ke në duart e tua mundësinë përndryshim.


BOTA ISLAME

PALESTINASHKRUAN: DRITON LEKAJ

Të dhëna gjeografike: Kur flasim përshtetin e Palestinës kemi si qëllim Palestinënsi një tërësi territoriale, duke mos pasurparasysh pushtimin izraelit. Përndryshepalestinezët tashmë administrojnë vetëm 23% të territorit të tyre dhe shteti i tyre endenuk e ka parë dritën. Palestina kufizohet medetin Mesdhe dhe Egjiptin në perëndim, meLibanin në veri, me Sirinë dhe Jordaninë nëLindje dhe me Detin e Kuq në Jug. Palestinazotëron një pozitë tepër strategjike, e cila imundëson asaj të jetë pikë takimi mes trikontinenteve: Evropës, Azisë dhe Afrikës. Kjoe ka bërë këtë vend të synuar që nga kohët elashta dhe ka përfituar kështu një rëndësi tëveçantë.

Kronologji Historike2

Këtë kronologji do ta fillojmë nga epokaIslame, meqë për epokën para-islame kemifolur në numrat e kaluar të AlbIslamit,gjegjësisht në rubrikën e historisë.

Palestina gjatë epokës islame.13 h. – 634 g. Shënon fillimin e historisë së

re dhe epokës islame për Shamin (krahinënqë përfshin Palestinën në veçanti, si dheshtetin e Libanit, Sirisë dhe Jordanisë). Nëkëtë vit në periudhën e Ebu Bekër Sidikutushtritë morën urdhrin të drejtohen drejtShamit. Aty u zhvillua beteja “Exhnadin”, ecila u zhvillua në jugperëndim të Kudsit

(Jerusalemit), si dhe beteja e Jermukut, qëshënon çlirimin e Damaskut dhe më pas tëqyteteve të tjera të rëndësishme në Sham.

15 h. – 636 g. Shënon çlirimin e Kudsit meushtrinë muslimane. Të Krishterët iadorëzojnë çelësat e qytetit Halifes sëmuslimanëve Omerit radijAllahu anhu.

169 h. – 786 g. Këtë vit Harun Reshidivendosi që t’i lejojë Perandorit romak t’imeremetojë kishat në Kuds. Gjithashtu kamarrë vendim, që të ruhen të gjithë vizitorëte krishterë, që vizitojnë vendet e shenjta tëkrishtere në Kuds. A njeh historia ndonjëçlirues më të madh se muslimanët?

480 h – 1088 g. Ky vit shënon fillimin ekryqëzatave ku Papa Urbani II shpallkryqëzatat për kthimin e Tokave të Shenjta,të Krishterëve.

1Brenda territoreve te kontrolluara nga administrata palestineze, ndërsa për numrin e tyre jashtë këtyre

territoreve sipas Qendrës Zyrtare Palestineze për Statistikë paramendohet të jetë rreth 10.000.000 mil. 2

Marrë nga libri i Dr. Tarik Suvejdanit, “Palestina - Histori e dëshmuar me fotografi”. Si dhe te dhent e tjera nekete artikull jane marre nga: Wikipedia.com, Cnnarabic.com dhe Atlasi i shteteve Islame i Dr. Shevki Bu Halil.

Të dhëna të përgjithshme:Emri i plotë: Shteti i PalestinësKryeqyteti: Kudsi (Jerusalemi)Sipërfaqja: 22. 770 kmBanorët deri më 2008: 4.148.000 banorë1. Përqindja vjetore e rritjes së banorëve

(2000 - 2005): 3.6 %Përqindja e myslimanëve: 85 %Gjuha: ArabeMonedha: Xhunejhu Palestinez, (si dhe monedhat

egjiptase dhe Izraelite)Pavarësia: Ende vazhdon të jetë e okupuar nga

Izraeli.Anëtar i Kombeve të Bashkuara: 1974 (statusin e

vezhguesit)Anëtar i Konferencës Islamike: 1969

50

BOTA ISLAME

492 h. – 1099 g. Ra Kudsi në dorë tëkryqtarëve. Aty ndodhi një kasaphane emadhe, duke mos bërë dallime mes njerëzvetë thjeshtë dhe luftëtarëve.

583 h. – 1187 g. Ndodhi beteja e Hitinit, ecila shënon kthesë historike dhe ndryshoipeshoren mes forcave.

583 h. – 1187 g. Po në të njëjtin vit kanëhyrë muslimanët në Kuds nën udhëheqjen eSalahudin Ejubit pas 91 vitesh. U thirr ezaninë xhaminë Aksa pas një shekull pushimi.Salahudini nuk e hapi Kudsin me dhunë që tëruajë derdhjen e gjakut nga të dyja palët sidhe nuk i rrënoi e as nuk i shkatërroi kishat.

Epoka e Osmanllive dhe sundimi anglez.943 h. – 1537 g. Ishte viti i përzgjedhjes

halife të Sulejman Kanunit, i cili e rrethoi memure të forta Kudsin dhe meremetoiKubetus-Sahre (Kubeja e Shkëmbit), dhevazhdoi ndalesën e qëndrimit të Jehudive nëKuds.

1214 h. – 1799 g. Shënon datën kur

Napoleon Bonaparti vërsulet me ushtrinë evet drejt Palestinës dhe pushton një territortë madh të saj, mirëpo në fund detyrohet tëtërhiqet në Egjipt dhe nuk ia arrin qëllimit.Në këtë luftë ai u mbështet fuqimisht ngaJehudët.

1305 h. – 1888 g. Sulltan Abdulhamidi morivendim të mos lejonte shpërnguljen eJehudive në tokat e Perandorisë.

1315 h. – 1897 g. Jehuditë i propozuanSulltan Abdulhamidit shuma të mëdha, meqëllim që t’i lejonte ata të shpërnguleshin nëPalestinë e ai ua ktheu: “Unë nuk mundem tëlëshoj asnjë pëllëmbë të tokës së Palestinës,ngase nuk është prona ime, por pronë epopullit tim. Populli im ka luftuar gjatë përkëtë tokë dhe e ka ujitur atë me gjakun e tij”.

1335 h. – 1917 g. Britania u premtonJehudive se do të ndihmojë në themelimin eshtetit të tyre nëpërmjet Ministrit të Punëvetë Jashtme Balfur më 2/11/1917.

1346 h. – 1935 g. Filloi revolucioni iudhëhequr nga Izudin Kassami, i cili ishtepërgatitur shumë mirë, por britanikëtarritën ta shuajnë atë.

1945 Përfundon Lufta II Botërore mehumbjen e gjermanëve dhe aleatëve të tyredhe me këtë u shuan aspiratat e ushtrivearabe te atëhershme për luftimin e jehudivenë Palestinë.

29.11.1947 – Kombet e Bashkuara nxorënvendimin e saj numër “181” për ndarjen ePalestinës në dy shtete. Harta e ndarjes urregullua në atë mënyrë që Jehudive iu dha54% e tokës, ndërsa Palestinezëve 46%, edhepse Palestinezët përbënin 68% të banorëvedhe kishin nën zotërim më tepër se 93,5% tëtokës së Palestinës.

Palestina nën Okupimin Izraelit.9.4.1948 – Ndodhi masakra e Dir Jasinit nga

grupi Hagana, të cilin e udhëhiqte Begini (mëpas kryeministër i Izraelit), ku u vranë tërëbanorët e fshatit. Kjo shkaktoi një


BOTA ISLAME

shpërngulje të madhe të palestinezëve përshkak të tmerrit dhe egërsisë së përdorur nëkëtë masakër.

15.5.1948 – Parlamenti nacional i Jehudiveshpalli vendimin për themelimin e shtetitçifut sovran në Palestinë d.m.th., në ditën edytë të tërheqjes së pritur britanike.

15.5.1948 – Ushtritë arabe filluan luftënkundër Jehudive, por më 17/5 pas dy ditëshluftimi, për shkak të presionit nga Këshilli iSigurimit e ndalën luftën duke filluarbisedimet.

9.7.1948 – Fillon lufta përsëri, por Jehuditëishin më të organizuar dhe e shfrytëzuankëtë kohë për të shtuar arsenalin e tyreluftarak, prandaj filloi një luftë e rreptërezultat i së cilës ishte tërheqja e ushtrivearabe.

15.7.1948 – Këshilli i Sigurimit vendosiarmëpushim të përhershëm dhe këtë epranuan shtetet arabe pasi shpallën se i kanëndërprerë operacionet ushtarake e kësisojndodhi “katastrofa” dhe kjo quhet shitja ePalestinës. Jehuditë e shtrinë pushtetin e tyrenë mbi 78% të Palestinës, kurse vendimi iOKB-së iu jepte atyre vetëm 54%.

1950, është viti kur Bregu Perëndimor iubashkëngjit Jordanisë, ndërsa Egjipti shpalli see fuste nën administrimin e saj Rripin e Gazës.

1956, Ishte viti kur Abdu Naseri vendosi tëfuste nën administrimin shtetëror Kanalin eSuezit. Ky hap e nxiti luftën kundër Egjiptitnga ana e Britanisë së Madhe, Francës dheIzraelit. Kështu Izraeli fillon luftën dhe menjë lehtësi të madhe arriti të merrte Gazën,shkretëtirën e Sinait dhe Kanalin e Suezit. Më6.3.1957 nën presionin e SHBA-ve dheshteteve të tjera këto tri shtete u tërhoqënnga Sinai dhe Gaza.

1962, Shënon vitin ku lëvizja Fatahbashkohet nën një udhëheqje të vetme nëndrejtimin e Jaser Arafatit.

28.5.1964 – Shënon vitin kur të gjithëorganizatat palestineze bashkohen në një

organizatë të vetme, që do t’i përfaqësonteinteresat palestineze dhe u emërtua si: OÇP(Organizata për Çlirimin e Palestinës).

5.6.1967 – Filloi lufta mes shteteve të“Rrethimit” e që janë: Egjipti, Libani, Siriadhe Jordania e që më vonë u quajt“Katastrofa e madhe”. Kjo luftë u quajt edhelufta e gjashtë ditëve. Kjo luftë pati rezultatetë tmerrshme për çështjen palestineze dheshtetet që morën pjesë në të. Izraeli pas kësajlufte doli të kishte okupuar edhe pjesën qëkishte mbetur prej Palestinës d.m.th. 23%, sidhe e pushtoi Sinain dhe Lartësitë Golan, qëpërbën lartësi të mëdha e që konsiderohenshumë të rrezikshme në rrafshin strategjikpër Izraelin. Po ashtu Izraeli hyri në Kuds dhendërmori një hap të guximshëm më 27/6 kure bashkoi Kudsin perëndimor me atë lindordhe e shpalli si kryeqytet të saj.

21.8.1969 – Disa jehudi ekstremistë edogjën xhaminë Aksa dhe kjo u bë shkak ithirrjes së një kongresi arabo-islam dhe prejvendimeve më të rëndësishme të tij ishteformimi i Organizatës së KonferencësIslamike.

1970, Në këtë vit shteti i Jordanisë, përshkak të operacioneve ushtarake të lëvizjevepalestineze në një anë dhe kërcënimeveizraelite ndaj tij vendosi të ndalë praninëushtarake palestineze, kështu që ndodhënngjarjet e “Shtatorit të Zi”, ku pati përleshjemes forcave jordaneze dhe atyre palestineze.Rezultat i kësaj ishin më se 3000 viktima,shkatërrimi i kampeve palestineze e sidomoskampeve të flijuesve.

6.10.1973 – Egjipti dhe Siria u morën veshpër fillimin e luftës, kështu që lufta filloi më10 Ramazan dhe u quajt lufta e 10 Ramazanitapo lufta e tetorit.

17.10.1973 – Arabët vendosën ta përdorinarmën e naftës, kështu që vendosën ta ulinprodhimin e naftës, si dhe ta ndalin atë përshtetet që përkrahin Izraelin. Ai që e inicioikëtë vendim ishte mbreti Fejsal i Arabisë

52

BOTA ISLAME

Saudite.14.1.1976 – Me këtë datë filluan të

sulmohen kampet palestineze në Liban,sidomos nga forcat krishtere.

1.9.1978–Sadati, presidenti i Egjiptit nën sh -kroi me Menahim Beginin në SHBA ma rrë ve -shjen e njohur të Kamp Dejvidit. Sipas kësajmarrëveshjeje Izraeli hyn në paqe me Eg -jiptin dhe Egjiptit i kthehet Sinai. Shtetet ara -be e kundërshtuan këtë vendim të Egj i ptit.

1982, Shënon vitin kur OÇP dhe lëvizjaFatah filluan të kthehen dhe të pranojnëzgjidhjet paqësore për çështjen palestineze.

6.6.1982 – Izraeli e sulmon Libanin, meqëllim që t’i ndalë sulmet palestineze prejaty, si dhe largimin e OÇP-së. Pas kësaj lufte,e cila ishte shumë e ashpër dhe dëmtoi rëndëLibanin dhe sidomos palestinezët në të, JaserArafati më 25/7 shpalli se i pranontevendimet e KS të OKB-së dhe se ishte igatshëm t’i fillonte bisedimet.

16.9.1982 – Ndodhi masakra e Sabras dheShatilas, dy kampeve palestinezeve në Liban,ku viktimat sipas disa statistikave arrijnë derinë 3.500 njerëz të pafajshëm. Autor i kësajmasakre ishte Ariel Sharon, më vonëkryeministër i Izraelit.

1985 – 1988, ishin vitet kur lëvizja shiite“Emel” i rrethoi kampet palestineze

El Intifada (kryengritja, revolta) dhe Paqja.9.12.1987 – Shënon fillimin e Intifadas.

Arma e vetme, e cila u përdor përballëdhunës dhe terrorit të Izraelit ishin gurët.Palestinezët lanë mbrapa dyzet vitet epërçmimit e të qetësisë dhe filluanrezistencën. Kjo rezistencë filloi të marrëpërmasa të ndryshme dhe u rrit një brez itërë i edukuar me frymën e rezistencës.Gjithashtu vlen të përmendet se Intifadashënon themelimin e Lëvizjes Islame Hamas.

31.7.1988 – OÇP fillon bisedimet meIzraelin, por për fillimin e bisedimeve Izraelikushtëzoi ndarjen e Bregut Perëndimor nga

Jordania. Shteti i Jordanisë e pranoi kërkesëne OÇP-së dhe kështu filluan bisedimet.

9.12.1992 – Hamasi me këtë datë themeloikrahun e tij luftarak dhe e emërton si “Çetate Izudin Kasamit”. Me këtë Hamasi fillonoperacionet ushtarake kundër Izraelit dhendërton legjendën e operacionevevetëflijuese.

13.9.1993 – U nënshkrua marrëveshja eOslos, sipas së cilës OÇP e pranon Izraelinpërballë një autonomie mbi BregunPerëndimor dhe Gazën që i jepet OÇP-së.Lëvizjet e tjera palestineze e kundërshtuankëtë marrëveshje.

28.9.2000 – Shënon datën kur Sharoni-udhëheqësi i partisë “Likud” hyn në xhaminëAksa nën mbrojtjen e 3.000 ushtarëve.Muslimanët e konsideruan këtë si njëofendim të rëndë të xhamisë së shenjtë,prandaj u ngritën në demonstrata të mëdha.

27.3.2002 – U mbajt kongresi i shtetevearabe në Bejrut me mungesën e pranisë tëgjysmës së shteteve arabe, megjithatë nëkëtë takim u vendos për iniciativën arabe përpaqe me të cilin doli mbreti Abdullah iArabisë Saudite dhe kjo iniciative më vonë unjoh si “Iniciativa Arabe për Paqe”.

5.1.2004 – Pas kësaj, Izraeli fillon ndërtimine murit ndarës mes tokave palestineze dhekolonive izraelite. Asambleja e Përgjithshmee OKB-së kërkoi nga Izraeli ta rrënonte,megjithatë ky vendim nuk u zbatua kurrë. Kymur arrin gjatësinë prej 720 km. dhe merrnga vetja tokat më pjellore të Palestinës.

2006, zhvillohen zgjedhjet parlamentare.Në këto zgjedhje parlamentare mori pjesëlëvi zja islame Hamas, e cila i fitoi ato bin -dshëm, duke i mundësuar asaj themelimin eqeverisë nën udhëheqjen e Ismail Henijes.

2008, shënon fillimin e ofensivës izraelitetë quajtur “Plumbat vërshues”, e cila kishte siqëllim shuarjen e administrimit të Hamasitnë Rripin e Gazës, gjë që nuk u arrit me gjithëarsenalin dhe egërsinë e sulmeve çifute.


BOTA ISLAME

SHKRUAN: DRITON LEKAJ

Rripi i Gazës është një shirit i ngushtë toke.Përkufizohet në veri dhe lindje me Izraelin,në jug me Egjiptin ndërsa Deti Mesdhe epërkufizon atë nga perëndimi. Gjatësia e tijarrin deri në 45 km., ndërsa gjerësia ndryshonnga 6 deri në 10 km. Rripi i Gazëskonsiderohet si një prej vendeve më tëdendura me banorë, aty banojnë rreth 1.5milion banorë në një hapësirë prej 365 km2.

Rripi i Gazës është formuar sipasmarrëveshjes së armëpushimit mes ushtrivearabe dhe asaj izraelite në vitin 1949 dheështë emërtuar sipas qytetit më të madh nëtë. Që prej asaj kohe Rripi i Gazës iu nënshtruaudhëheqjes egjiptiane derisa e okupuan atëforcat izraelite në vitin 1967. Që nga viti 2006

Rripi i Gazës iu nënshtrua një izolimi totalrajonal dhe ndërkombëtar pas fitores sëHamasit në zgjedhjet parlamentare dhethemelimit të qeverisë prej tyre. Krahasizolimit ajo iu nënshtrua edhe një embargojengulfatëse, pasi Hamasi e kishte nënshtruartërësisht Gazën.Kjo embargo merr kuptimin evet më tepër, kur na bëhet e ditur se Izraeliedhe pas tërheqjes nga Rripi i Gazës ështëpërgjegjës për furnizimin e banorëve të Gazësme ujë të pijshëm, rrymë dhe derivate.Banorët e Gazës kanë vuajtur shumë përshkak të mungesës së këtyre nevojavethemelore, për shkak se Izraeli e ka kufizuarfutjen e tyre përgjatë këtyre dy viteve tëfundit. Në vijim do të përmendim disa tëdhëna rreth dëmeve të shkaktuara nga sulmii fundit i Izraelit.

GAZAREALITETII HIDHUR

Kohëzgjatja e sulmit 22 ditëNumri i të vrarëve 1.315 ( nuk është final)Numri i të plagosurve 5.400Të plagosurit rëndë 400Invalidët mes të plagosurve 10 %Të vrarët nga Hamasi 48Refugjatët 80.000 - 90.000Të humburit 115Shtëpi të shkatërruara 22.000 Dëmi në infrastrukturë 1.9 miliardë dollarë

54

FETVA DHE KONSULTIME

PËRGATITI: ALI SHABANI

Pyetje 1: Çfarë do të thotë bidat dhe si etrajton sheriati bidatin?

Përgjigje: Fjala apo nocioni bidat nëdomethënien etimologjike do të thotë shpikjeapo risi.

Në terminologjinë e sheriatit bidat do tëthotë metodë e shpikur në fe, që nuk është enjëjtë me sheriatin, nëpërmjet të cilitsynojmë afrimin tek Allahu.

Sheriati Islam e ka gjykuar rreptë bidatindhe i thërret besimtarët të pasojnë rrugën edrejtë, gjegjësisht Sunetin e PejgamberitsalallAllahu alejhi ue selem. Allahu iMadhëruar ka thënë: “… le të ruhen ata qëkundërshtojnë rrugën e tij (të të dërguarit), seata do t’i zërë ndonjë telash, ose do t’i godasëdënim i hidhët.” Nur 63

Pejgamberi, salallAllahu alejhi ue selem,ka thënë: “Kush shpikë nj vepër që nuk ështëpjesë e fesë sonë, ajo është e refuzuar.”d.m.th. e pa pranuar. (Buhariu dhe Muslimi.)

Pyetje 2: Cilat vepra llogariten bidat?Përgjigje: Çdo vepër me të cilën synohet

afrim tek Allahu, e cila nuk ka mbështetje nëbazat e sheriatit, llogaritet si bidat. Feja ështëpërfunduar në kohën e PejgamberitsalallAllahu alejhi ue selem, kur ka zbriturajeti 3 në suren Maide: “…Sot përsosa për jufenë tuaj, plotësova ndaj jush dhuntinë Time,

zgjodha për ju Islamin fe...”. PejgamberisalallAllahu alejhi ue selem nuk ka lënë gjë patreguar në lidhje me Fenë, për këtë shkak nukka nevojë që dikush të thotë nga mendja e vetse kështu e kështu duhet të bëhet në fe, por imjafton atij që ta mësojë Kuranin dhehadithin e Pejgamberit salallAllahu alejhi ueselem e t’i zbatojë ato në jetën e vet, se Allahunuk ka harruar gjë, sepse Ai nuk harron: “…Zoti im nuk gabon e as nuk harron”. Ta-Ha 52

Abdullah b. Mesudi ka thënë: Ajo që kaqenë fe në kohën e Pejgamberit salallAllahualejhi ue selem është edhe sot fe, e ajo që nukka qenë fe në kohën e PejgamberitsalallAllahu alejhi ue selem edhe sot nukështë fe.

Pyetje 3: A ka bidat të mirë?Përgjigje: Bidatet, risitë që kanë të bëjnë

me fenë, të gjitha janë dalalet, devijim.Pejgamberi salallAllahu alejhi ue selem kathënë: Çdo bidat është devijim dhe çdodevijim është në zjarr. Abdullah b. Omeri kathënë: Çdo bidat është delalet (devijim), edhenëse e shohin njerëzit si të mirë.

Pyetje 4: Cilat janë shkaqet që e bëjnëpersonin të bjeri në bidate?

Përgjigje: Shkaqet që e bëjnë personin tëbjeri në bidat mund të jenë të shumta dhe tëndryshme. Ato mund t’i përmbledhim në disapika me të cilat mund të bëhen krahasime.Prej atyre shkaqeve veçojmë:

1 – Xhehli – padituria. Padituria është

Në këtë rubrikë mirëpresim të gjitha pyetjet e juaja, ndërsa ato më interesante do të botohen. Pyetjet mund t'i dërgoni në [email protected]

FETVA, KËSHILLA DHEUDHËZIME RRETH BIDATIT



armiku më i madh i njeriut. Kur njeriu nuk enjeh Sunetin e Mustafasë salallAllahu alejhiue selem, nuk i njeh parimet e fesë dhe asmetodologjinë e të parëve tanë të mirë, bieshumë lehtë në bidat.

2 – Të konsideruarit e disa figurave fetaretë paditur për prijës. Këta persona kanëveshur petkun e dijetarëve, por janë xhahila,japin fetva, merren me arsim në institutefetare dhe japin për fe thënie të tëra sipasepsheve dhe hamendjeve të tyre, pa umbështetur në dituri dhe argumente tëvërteta. Kështu ata shpikin në fe gjëra që nukjanë nga feja, gjegjësisht bidate ndërsanjerëzit i pasojnë. Pejgamberi salallAllahualejhi ue selem ka thënë: “Do të dalin nëumetin tim njerëz që llastohen me epshet etyre, ashtu si llastohet qeni pas të zotit të vet.Nuk i mbetet nga venat (damarët) dhe as nyjepa iu futur në te”. (Sahih Tergib 49) Po ashtuPejgamberi, salallahu alejhi ue selem, ka

thënë: “Allahu nuk e merr diturinë merrëmbim duke e rrëmbyer nga robërit e vet,por e rrëmben diturinë duke marrë dijetarëtderisa të mos mbetet asnjë dijetar, e pastajnjerëzit fillojnë t’i konsiderojnë dijetarë tëpaditurit. I pyesin dhe japin fetva pa dituridhe kështu devijojnë vetë, por edhe të tjerët ilargojnë nga rruga e drejtë” (Buhariu).

3 – Teklidi i verbër. Teklid i verbër d.m.th.,imitimi i të tjerëve pa kërkuar argument. Kjonuk lejohet meqë, askush nuk është ipagabueshëm. Atë imunitet e ka pasur vetëmPejgamberi salallAllahu alejhi ue selem. Pra,ata prijës-imamë dikur kanë rënë në gabimdhe të tjerët i kanë pasuar, po më e keqjaështë se edhe sot, kur e vërteta është bërë eqartë dhe janë verifikuar e dokumentuarburimet e sheriatit, ata vazhdojnë t’i pasojnëimamët e tyre në gabimet që kanë rënë atamë parë, gjë të cilën as imamët e tyre nuk janënë pajtim me të.

56


4 – Adetet dhe besëtytnitë5 – Interesi pas dynjasë. Interesi pas

dynjasë ndahet:a) për ruajtjen e pozitësb) frika nga riskuPyetje 5: Hoxhë i nderuar, në një polemikë

me një besimtar u konfrontuam në çështjenpër pasimin e imamit. Ai pretendon se duhetpasuar imami edhe në namaz varësisht atijmedhhebi që i takon dhe siç falet ai duhetpasur krejtësisht. A është kjo thënie me vend,apo jo; na tregoni dhe ju faleminderitparaprakisht.

Përgjigje: Në emër të Allahut, paqja dhemëshira e Allahut qofshin mbi pejgamberintonë. Format e namazeve që demonstrojnëimamët e medhhebeve përkatëse, nëpërgjithësi pa dyshim janë në rregull, edhepse kanë disa dallime mes njëra-tjetrës.Megjithatë pa marrë parasysh se në bazë tëcilit medhheb falet imami, nuk është ekushtëzuar që me të njëjtën formë të faletedhe muktediu (xhemati). Muktediut ikushtëzohet, që të mos e parakalojë imaminnë ndërrimin e tekbireve, gjegjësisht kurshkon në ruku, kur kthehet prej rukusë, ekështu me radhë. E gjitha kjo pasi PejgamberisalallAllahu alejhi ue selem ka thënë: “A nukfrikësohet ai që parakalon imamin me ruku,apo sexhde, që Allahu t’ia bëjë fytyrën si tëgomarit, apo t’ia bëjë fizionominë si tëgomarit.”

E sa i përket pasimit të imamit, Pejgamberiështë falur para sahabëve dhe u ka thënë:“Faluni ashtu siç më shihni mua duke u falur.”Ky hadith është për të gjithë muslimanët dhePejgamberi salallAllahu alejhi ue selem ështëimami i të gjithë imamëve dhe xhematevemuslimane.

Pyetje6: Të shprehurit e nijetit: a ështëbidat?

Përgjigje: Të shprehurit e nijetit në disaibadete është bidat e në disa jo. Në atoibadete, nëse bëhet ashtu siç e ka përmendur

Pejgamberi salallAllahu alejhi ue selem,atëherë është në rregull, si për shembullthënia e besmeles në fillim të abdesit. IDërguari i Allahut ka thënë: “Merrni abdestduke thënë bismilah”. Kur fillontehaxhillëkun thoshte: Lebbejke Allahummehaxhen (Të përgjigjem o Allah, duke bërëhaxhin). Mirëpo sa i përket namazit,Pejgamberi salallAllahu alejhi ue selem nukka shprehur asgjë tjetër kur ka hyrë në namazpërveç “Allahu ekber”, për këtë shkak nijetete shpikura, që i kanë shpikur të mëvonshmit,në lidhje me namazin, nuk kanë bazë nëSheriatin Islam. Dijetarët që kanë bërëvërejtje në këtë çështje kanë thënë, se nësedikush pretendon se duhet të thuhet nijetipër hyrjen në namaz, apo të thotë se ështëmustehab, këtë gjë nuk e ka bërë e as nuk e kaporositur Pejgamberi salallAllahu alejhi ueselem. Kjo është njësoj sikur të ketë thënë përPejgamberin salallAllahu alejhi ue selem, se aipaska harruar ta thotë këtë gjë – Allahu naruajt.

KëshillëDuke u nisur nga hadithi, se feja është

këshillë, e këshilloj veten dhe besimtarëtmuslimanë, se në sprovat që po përjetojmë nëjetën e përditshme, ato janë një rutinë e nëjetën e përditshme besimtari duhet të bëjësabër dhe të përqendrohet në këtë fe. Njeriusprovohet me sprova të ngjyrave tëndryshme, me ndërrimin e fesë, me gra, mepasuri, me bidate etj. Pejgamberi salallAllahualejhi ue selem ka thënë: “Pas jush do tëvijojnë ditë të sabrit (ditë të vështira), kunjeriu ka nevojë për sabër. Për atë që ipërmbahet fesë do të ketë shpërblim sa përpesëdhjetë prej jush. Të pranishmit i thanë: OPejgamber i Allahut, a pesëdhjetë prej tyre?Ai tha: Jo, por prej jush.” (Ibën Nasër në“Sunne” dhe Shejh Albani e ka vlerësuarshih).


HISTORI

MERVAN KUXHUK

Mashtrimi i umetit nuk është ndonjë gjë ere pavarësisht se në kohët moderne shfaqet nëmënyra nga më dhelparaket. Hilja dhemashtrimi i njerëzve, madje edhe i atyre që ujepen atribute të mendjemprehtësisë,kulturës së lartë, aftësisë për të kuptuar dhepër të njohur realitetin. Gjithashtu nuk ështëdiçka e re sidomos kur bëhet fjalë për gjojandihmesën që i ofrohet umetit nga ndonjë ipërshkruar si gjeni, edhe pse në fakt aishkakton një përçarje dhe plagë të rëndë nështatin e umetit.

MASHTRIMI I ATATURKUT:Njëri prej atyre që u paraqitën si heronj,

shpëtimtarë dhe luftëtarë të ashpër tëarmikut ishte Mustafa Kemal Ataturku. Këtoatribute që iu dhanë e ndihmuan atë tërrënojë hilafetin islam. Pas këtij mashtrimi ungjitën edhe ata që nuk priteshin më së pakutë bien në këtë grackë, gjersa edhe kryepoetiAhmed Sheuki u mashtrua nga kjo lojë dhethuri vargjet:

Allahu Ekber sa çudira ndodhin gjatëçlirimeve

O Halid i turqve ripërtërije Halidin earabëve.

Koha ka vërtetuar se ajo që bëri Ataturku,

kurrsesi nuk ishte çlirim, porse mbyllje edyerve të krenarisë. Turqia për shkak tij, përshkak të trimit legjendar e tradhtar u kthye nënjë grimcë të parëndësishme, e cilarrotullohej nën hijen e armiqve të saj, kursepopujt e tjerë të umetit u lanë si qengji nëkujdesin e ujkut. Më pas erdhën thikat, të cilate prenë trupin e umetit, ashtu siç deshënshpëtimtarët e rremë nga loja e të cilëve umashtruan edhe disa intelektualë.

TRAGJEDI E JO MOSSUKSES:Mashtrim është dështimi fatal i arabëve, që

ndodhi në qershor të vitit 1967 e që u quajtmossukses. Dallimi është shumë i madh mesdështimit fatal dhe mossuksesit. Bathistët eSirisë atëbotë pretenduan, se nuk ka dështimpor fitore vetëm për një arsye, sepse partiaBathiste mbeti gjallë, për të ngulfatur populline saj, edhe pse kodrat e Xheulanit me rëndësitejet strategjike nëpërmjet forcavendërkombëtare ranë në duart e çifutëve. Kyvend kaq i rëndësishëm vazhdon të jetë iokupuar. Nga ana tjetër, kur pritej nga Siria tëpërgatitet për çlirimin e Xheulanit, atanxituan të marrin pjesë në çlirimin e Kuvajtitnga okupatori irakian nën udhëheqjenamerikane.

A PAT FITORE NË LUFTËN E TETORIT?Në Tetor të vitit 1973 filloi një luftë e re

mes arabëve dhe çifutëve me iniciativën e

TRIMAT LEGJENDARË DHEMASHTRIMI I UMETITPërpjekjet për t’i përgatitur fjalimet e “udhëheqësit të shkëlqyer”, pastaj lëshimi i tyre në veshët e masës imorën shumë kohë umetit, shumë pasuri për të reklamuar, madje edhe më shumë se sa pasuria që u harxhuapër armë për një ditë, e cila do të përsëritet shpesh në jetën e arabëve përderisa çifutët të mbajnë Palestinëntë okupuar.

58

HISTORI

Egjiptit dhe Sirisë. Shumë njerëz akomakrenohen me këtë luftë, edhe pse çifutët sirezultat i kësaj lufte arritën në Suez dukekapërcyer Sinain, gjithashtu Siria humbi edhedisa fshatra të tjera. Prej fryteve të kësaj lufteishte marrëveshja e Kemp Dejvidit meSadatin, e cila ndryshoi shumë politikandërkombëtare, kurse arabët i zhyti në baltëne përçarjes dhe luftërave donkishotiane mesudhëheqësve të tyre. Qytetari arab ushndërrua në një papagall, i cili përsërit fjalëtdhe kënaqet me muzikalitetin e tyre kundërarmikut çifut, mirëpo pa kuptuar dhe paperceptuar thellësinë e tyre. Masa e gjerë nukfitoi gjë tjetër prej pushtetarëve të saj, nëveçanti prej revolucionarëve, veçse disamënyra të kërcënimit dhe të talljes, kurse eushtroi vetveten me gënjeshtra të përsosurapërballë pushtetarëve, me qëllim që tashpëtojë vetveten nga torturat e tyre, si dhepër t’u mbrojtur nga raportet e spiunëve tëvet.

Pas vitit 1967 na dolën në sheshpushtetarët shakaxhinj me përkufizime të rejapër humbjet duke na thënë se ato në fakt janëfitore e jo humbje. Armiqësia trepalëshekundër Egjiptit dhe qëndresa e qytetit Burseidpërballë çifutëve, kjo e fundit po na paraqitetsi fitorja e një udhëheqësi të frymëzuar.Tregime të ndryshme u thurën për heroizmate banorëve të qytetit që qarkullojnë kudo nëtokat arabe! Është e vërtetë se banorët eBurseidit patën trima dhe ngjarje heroike qëmeritojnë të studiohen dhe t’u shërbehenfëmijëve për t’i lexuar dhe për të marrëmësim, mirëpo ushtria egjiptiane u thye përshkak të udhëheqjes, e cila di vetëm të luftojëme fjalë dhe të udhëheqë një politikë të ulët,mirëpo jo edhe të ndalë armiqësinë. E gjithakjo ishte e natyrshme përballë armiqësisëtrepalëshe, dy prej tyre botërore: Britania dheFranca, plus toka e arabëve e vjedhur ngaçifutët ose shteti i Izraelit.

Megjithatë parullat tingëlluese, që iparaprinë armiqësisë e të cilat u lëshuan ngaudhëheqja naseriane, atëkohë futi qetësinë,madje edhe mendjemadhësinë jo vetëm nëzemrën e çdo egjiptiani, por në zemrën e çdoarabi dhe muslimani. Realiteti ishte ndryshe.Ishte një fatkeqësi për të mençurit ajo që po indodhte umetit, i cili punët i peshoi meqëllime dhe me parakushte para se t’i peshojëme rezultate dhe përfundime. Mendjelehtitmbetën edhe më tej lëndë për të lozur mendjenjat e tyre dhe bindja e tyre se heroizmate banorëve të Burseidit janë tëpadiskutueshme dhe udhëheqja e shkëlqyervazhdoi të jetë në pushtet, sepse ajo u dhaarabëve një fitore të pritur kah moti nga forcamë e madhe e Lindjes së Mesme, siç quhejatëbotë Egjipti.

Përpjekjet për t’i përgatitur fjalimet e“udhëheqësit të shkëlqyer”, pastaj lëshimi ityre në veshët e masës i morën shumë kohëumetit, shumë pasuri për të reklamuar, madjeedhe më shumë se sa pasuria që u harxhua përarmë për një ditë, e cila do të përsëritet shpeshnë jetën e arabëve përderisa çifutët të mbajnëPalestinën të okupuar.

Mes luftës së vitit 1982 dhe asaj të 2006 -ëskundër Libanit ka shumë ngjashmëri. Të dyjakanë pasur heroizma që nuk mohohen,mirëpo që të dyja nuk korrën fitore nëkuptimin e drejtë të fjalës, edhe pse epretendojnë një gjë të tillë:

Çdonjëri pretendon se ka lidhje me LejlënMirëpo Lejla nuk ua pranon një gjë të tillë

GADAFI NË MAJË TË SKENËS:Kur Gadafi u paraqit në skenë pasi kishte

bërë thirrjen për revolucionin çlirimtarkundër mbretit të fundit të Libisë Idris Senus.Ai erdhi në fuqi me një grusht shteti ushtaraknë shtator të vitit 1969, duke mbyllur bazënajrore amerikane në Libi dhe duke treguarnuancë të animit nga Islami dhe arabizmi. Kjo


HISTORI

bëri që shumë të rinj arabë, ndërmjet tyreedhe shkruesi i këtyre rreshtave, të varninshpresa të mëdha për këtë udhëheqës të ri, icili erdhi i panjohur. Ishte e veçantë përkrahjae Xhemal Abdunaserit, i cili i tha Gadafit: “Tekty shoh rininë time”, fjalë me të cilën ai ndezifitilin e vetëmashtrimit dhe tëmendjemadhësisë, saqë i lavdëruari në fjalë emendoi veten të aftë në fushën e mendimitdhe të besimit, prandaj shkroi një libër, të cilinai e titulloi “Libri i Gjelbër”. Pas vdekjes sëAbdunaserit ai filloi të flasë sikur të ishteudhëheqësi i të gjithë arabëve. Më vonë shkoidhe i ngatërroi brirët me Sadatin. Ky i fundit eemërtoi “I çmenduri i Libisë”. Kur iu shtuaSadatit mërzia nga “i Çmenduri i Libisë”, aivendosi ta likuidojë atë me çdo mënyrë.Mirëpo Sadati nuk ishte nga ata njerëz, qëbënte ndonjë punë pa u këshilluar meAmerikën. Ai u tregoi për nijetin e tij, që tëçlirohet nga fqinji i çmendur, mirëpo nuk iudha leje për një gjë të tillë, por iu tha: “Gadafiështë element stabilizues në Lindjen eMesme”, kurse në fuqinë e Sadatit dheshumicës së sadatëve të tjerë, nuk kishte gjëtjetër veç të dëgjojnë fjalët dhe të pasojnë mëtë këqijat e tyre.

Me vonë gjithçka doli në shesh se “iÇmenduri i Libisë” ishte një budalla, i cilinotonte me shkathtësi revolucionare sipasbekimit amerikan.

LEGJENDA E SADAMIT DHE E BATHIZMIT:Më pas erdhi Sadam Husejni, si gjahtar i

titullit “trimi legjendar” kjo edhe nëpërmjet

disa raketave, që ua drejtoi sionistëve, raketakëto me të cilat e pat sulmuar më parë edheRiadin e Saudisë. Publiku që ishte plotësisht igatshëm për t’u mashtruar i dha njëduartrokitje të fortë, duke u zhytur meadmirim në simfoninë e bombardimitqesharak drejtuar çifutëve, si edhe nëbombardimin tejet serioz kundër Saudisë. Nëatë kohë Sadami ishte i zhytur në “idealin” eBathizmit Socialist Arab, duke harruar vargjete Mukanna Kindiut, të cilat i recitonin shpeshnga nacionalistët arabë:

Zënkat mes meje dhe fëmijëve të babaittim

Si dhe ato mes meje dhe djemve tëxhaxhait tim, janë të ndryshme

Nëse ma hanë mishin, unë së paku ua lëmishin e trupave të tyre

Nëse shkelin lavdinë time, unë ndërtoj njëlavdi për ta

Mllefin e vjetër që kam pas ndaj tyre e kamharruar

Nuk është fisnik ai që gjithmonë e mbanmllefin

Mirëpo ne nuk kemi në dorë asgjë më tepërveçse të themi për të (Sadamin): Allahu emëshiroftë dhe ia faltë gabimet, sepse para setë likuidohet nga neosafevitët fjalën e fundit qëtha në këtë botë ishte: “Dëshmoj se nuk ka zotqë meriton të adhurohet përveç Allahut dhe seMuhamedi është rob dhe i Dërguar i Tij”

LEGJENDA E HEZBOLLAHUT:Më në fund vjen Hasen Nasrullahi,

prodhim i vitit 2006 për të përvetësuar namine trimit legjendar madje edhe në botën e EhliSunetit. Ky person nuk e fsheh lidhjen e tijideologjike dhe organizative me “Pushtetin eFekihut-velajeti fakih”, e cila me të drejtë iparaqet neosafevitët. Disa njerëz të thjeshtënuk shohin problem në këtë gjë. Disa prej tyreqë e quajnë veten si intelektualë, madje edheakademikë Hasen Nasrullahun e quajnë“Salahudin”. Naiviteti i disa të tjerëve shkon

...Me vonë gjithçka doli nëshesh se “i Çmenduri i Libisë”ishte një budalla, i cili notonteme shkathtësi revolucionaresipas bekimit amerikan...

“ “

60

HISTORI

edhe më larg, saqë e quajtën “halife imuslimanëve” për shkak të pluhurit që aishkaktoi në betejën e tij e që nuk ishte e qartëpër shumë njerëz atëbotë dhe që nëpërmjetmedieve ndezi fitilin e fitnes dhe ju mundësoisionistëve të shfaqin artet e dhunës së tyre.

Arsyeja pse rrëmbyen dy ushtarë sionistësipas Hasen Nasrallahut ishte se shteti izraelitkishte vendosur për të sulmuar Libanin nëTetor të vitit 2006. Kjo do të thotë seHezbollahu gjoja e parandaloi këtë sulm.Mirëpo më parë ai kishte deklaruar se qëllimii rrëmbimit kishte qenë ndërrimi i tërrëmbyerve me tre libanezë robër tësionistëve. Parashtrohet pyetja: për cilin prejkëtyre dy shkaqeve u nis lufta? Ngjarjet nuk evërtetojnë ndonjërin prej tyre, sepse përshkak të shkathtësisë se Hasenit dhe ushtrisësafevite numri i libanezëve të robëruar arritinë 13. Tani pyetja për Hasenin është: a do t’ipërfshijë lirimin e të gjithë robërve nëbisedime apo nevoja kërkon që të rrëmbehenakoma çifutë të tjerë?

Hezbollahu para kësaj aventure refuzonteqë ushtria libaneze të hyjë në pjesën jugore tëvendit. Ushtria libaneze hyri më vonë sëbashku më forcat ndërkombëtare dhe kështusiguruan kufirin për t’iu dhënë çifutëve mëtepër siguri. Nga ana tjetër Hasen Nasrullahunën zë pranoi, se sikur ta dinte që puna do tëshkonte deri këtu nuk do të hynte në këtëaventurë. Pas një farë kohe, pasi e kishteharruar këtë deklaratë, aventurën e tij e quajti“fitore hyjnore” dhe “premtim i sinqertë”.

Më vonë u lirua libanezi i robëruar SemirKintari pas një marrëveshjeje mes çifutëvedhe Hezbollahut nëpërmjet gjermanëve. Nëkëtë marrëveshje nuk u përmend pala çifute,kurse armët mbetën edhe më tej në dorë tëHezbollahut.

Atë që bota e pa me 7/5/2008 në Bejrut kurHasen Nasrullahu urdhëroi shkatërrimin elagjeve sunite në Bejrut na shtyn që të pyesim:a thua vallë ngjarjet e 7/5/2008 janë

shpërblim i “fitores hyjnore”?Tërë ajo që fitoi Hasen Nasrullahu ishte

reklamimi nëpër media dhe asgjë tjetër. Kurzhurma shuhet, njerëzit qetësohen dhe kurfillojnë llogaritjet për atë se çfarë është fituardhe ç‘është humbur, të vërtetat dhegënjeshtrat, atëherë fillon vetëdijesimi. Njëfjalë e urtë thotë: një i marrë hedh gurin nëlumë, kurse një mijë të mençur nuk e nxjerrindot. Kështu edhe fitnet, i fillojnë njerëzit ekëqij dhe mendjelehtë, kurse pas tyreqëndrojnë forcat keqdashëse. Dikush fjalët iftillon mirë, por në fakt është munafik.Munafiku nuk e ka problem të thotë një fjalëtë vërtetë dhe të ketë si qëllim një të kotë, përkëtë gjë aludon fjala e Allahut: “Ka ndonjë nganjerëzit që fjala e tij të mahnit, por vetëm nëkëtë botë (meqë në botën tjetër gjykon Ai që idi të fshehtat), dhe për atë që ka në zemrën etij, e paraqet Allahun dëshmues, e në realitetai është kundërshtari më i rreptë. E posa tëkthehet ai në tokë, vazhdon të bëjëshkatërrim në të, të asgjësojë të korrat(mbjelljet) dhe gjallesat. E Allahu nuk e doçrregullimin (fesadin). Dhe kur i thuhet atij:“Ki frikë Allahun”!, atë e kap euforia për punëmëkati. Shtrat i shëmtuar është ai që i takonatij (xhehenemit).” (Bekare: 204-206).

Si përfundim: Muslimanët që janë umeti isenedit (zinxhiri i njerëzve që transmetojnënjë thënie) dhe i shkencës së vlerësimit tënjerëzve (Ilmu-rrixhal), që e vlerësonçdonjërin ashtu siç është, e njëjta gjë vlenedhe për thashethemet që fliten aty këtu,njerëzit patjetër duhet të kthehen në burimetdhe themelet e tyre, të mos i cilësojmë tësipërpërmendurit dhe të tjerët si ata: si trimalegjendarë, kur ata në fakt mohojnë tëvërtetën dhe i vrasin ithtarët e së vërtetës,kurse ne u dhurojmë duartrokitje.

Përktheu: Agim BEKIRI

editoriali optimizmi dhe pesimizmistudim apo statistikë për të kuptuar, se ata që janë të...

Documents