ecomat dossier ecologisch bouwen 2.0

Dossier

YL71NL-01 Cover dossier 07/08/14 14:47 Pagina 1

reindepooter

rond logo zwv

reindepooter

New Stamp

InhoudFoto voorpagina:Marc Slootmaekers

Redactie en administratie VIBE vzwGrotesteenweg 912600 Antwerpen – Berchemtel.: 03/218.10.60fax: 03/218.10.69e-mail: [email protected]: www.vibe.beopeningsuren: elke werkdag van9.00 uur tot 16.30 uur

DossierDit dossier beschrijft hoe je groen kanintegreren in jouw woning. En hoe jehet kan combineren met anderenatuurlijke materialen om een extrameerwaarde te creëren.

Foto’sFoto's: Muurtuin.be, tenzij andersvermeld

RedactieTeun DepreeuwMarc Ottelé

KaderstukkenDimitri AlderweireldtSigrid Van Leemput

EindredactieDimitri AlderweireldtTim Janssens

Verantwoordelijk uitgeverThomas LootvoetGrotesteenweg 912600 Antwerpen – Berchem

Het dossier ‘Ecologisch bouwen 2.0’ is eenuitgave van VIBE vzw en natureplus Belgium.De inhoud van WmdN wordt autonoom doorVIBE vzw bepaald.

COLO

FON

4 (Bio-) Ecologisch bouwen

4 Traditioneel bouwen

5 De groene gebouwschil

10 De vloerschil met schelpen

12 Systeemintegratie

2 Dossier Ecologisch bouwen 2.0 - 2014

ECOLOGISCH BOUWEN 2.0

VERSCHIJNT ALS KATERN BIJ

Volg ons op facebook, Twitter en linkedIn

VIBE vzw is de Belgische vertegenwoordiger van natureplus

VIBE vzw is lidorganisatie van de Bond Beter Leefmilieu

VIBE vzw is lidorganisatie van het Netwerk Bewust Verbruiken

VIBE vzw neemt deel aan het transitieproces duurzaam wonen en bouwen in Vlaanderen

VIBE vzw is partner van de Europese projecten CAP’EM en Grow2BuildGrow2Build en CAP'EM worden mee mogelijk gemaakt door het Agentschap Ondernemen en VIA

VIBE vzw is door de Vlaamse Overheid erkend als gewestelijke thematische milieuvereniging

De bouwsector heeft een grote invloed op de kwaliteit van onze omgeving.VIBE promoot mens- en milieuvriendelijke bouwwijzen en woonvormen.Hiervoor verenigt VIBE de ontwerpers, producenten, aannemers,handelaars en consumenten die deze bezorgdheid om het milieu delen.

YL71NL-02-16 Dossier_Dossier 07/08/14 14:38 Pagina 2

Wonen met de Natuur • nr. XX - 2014 3


Dossier Ecologisch bouwen 2.0 - 2014 3

Dit artikel beschrijft een concept waarinbestaande ecologische techniekenworden gecombineerd en zelfs ver-sterkend worden toegepast. Het uit-

gangspunt blijft de positieve benutting van plan-ten, het stimuleren van biodiversiteit en ecologi-sche processen om zo een functie tussen leefbaar-heid en milieu te vervullen, ten voordele van zowelmens als milieu.

In dit artikel gaan we uitgebreid in op het opti-maal gebruik van natuurlijke (bouw)materialen enworden integrale combinaties van technische eigenschappen gemaakt op basis van ecologischeprincipes. Aangezien de positieve eigenschappenvan de verschillende systemen worden samenge-voegd, noemen we dit ook ‘systeeminnovaties’.

Ecologisch bouwen 2.0:Adem, Groen en BouwEen bouwconcept voor 2020 met een laag K-peil, een laag EPC-cijfer en hoge diversiteit,dat is bouwen met oog voor de toekomst. Waaraan denk je als je een huis wil kopen ofbouwen? Aan een laag K-peil of een laag EPC-cijfer en dus enkel aan de impact op jeenergierekening? En de tuin dan? Zou je dit allemaal kunnen combineren in een nieuwbio-ecologisch concept?

■ Dr.ir. M. Ottelé (Technische Universiteit Delft, faculteit Civiele Techniek, sectie Materialen en milieu).

■ T. Depreeuw (Ecologische ondernemer Ecoverbo, Schelpen, Muurtuin)

Je moet niet alles zelf kennen, het is belangrijker om de kennis rond je te verzamelen.

Wat fantasie, kennis en ervaring kan geven als je twee gepassioneerde mensenbij elkaar zet...Meer groen in de stad, ook als je wat minder ruimte

hebt.


4 Wonen met de Natuur • nr. XX - 2014



De bekendste hernieuwbare grondstofis hout. Een van de voordelen vanhoutskeletbouw is dat je vaak met eenlichtere fundering kan werken dan bij

traditionele bouw. Indien dit het geval is, zal ermeestal minder beton nodig zijn, een materiaal datdoor de aanwezigheid van de (portland)klinkerzorgt voor een hoge milieubelasting.

Maar kan het ook anders? Jazeker. Bij een draag-krachtige ondergrond kan je ook gebruikmakenvan een laag schelpen als fundering. Door gebro-ken materiaal te gebruiken, bereik je voldoendedichtheid en sterkte.

Op de laag schelpen kan de vloerisolatie en/ofopbouw doorgezet worden met niet-rottende pla-ten, kalk-hennep of kalkchape. Uiteraard speelt de

Traditioneel bouwenvochtbufferende en isolerende werking van devloeropbouw een essentiële rol vanuit duurzaam-heid en gezondheid. Schelpen blijken op dat vlakeen uitermate doeltreffend materiaal te zijn.

In het verleden zijn stro of hennep op verschil-lende manieren gebruikt als bouwmateriaal. Zokunnen strobalen worden gestapeld tot een muur.De voordelen van strobouw behoeven hier geenverdere toelichting. Belangrijk is wel dat zowel debinnen- als de buitenzijde wordt afgewerkt meteen pleisterlaag die bestand is tegen brand, weer-sinvloeden en mechanische beschadiging. Ook hierkan een verdere systeemintegratie doorgevoerdworden: strobouw in combinatie met een funde-ring uit schelpen en een kalkchape. De schelpenzijn vochtregulerend, voldoende sterk en werenongedierte. Traditioneel worden strobalenwandenafgewerkt met leemstuc aan de binnenzijde en eenkalkpleister (traskalk, schelpkalk) aan de buiten-zijde om voldoende weerstand te bieden aan weer-sinvloeden. Maar heb je al eens gedacht aan eenafwerking op basis van planten, in de vorm vanklimplanten of prefabgroeimodules?

Het groen dient dan als een jas voor het ge-bouw. De planten weren directe regen en zon-neschijn. Prefabgroeimodules functioneren ookals membraam, zodat een hoge efficiëntie moge-lijk is: regen-, wind- en zonwering in één sys-teem.

TECHNISCHE EIGENSCHAPPENVAN SCHELPEN• poreus

• niet capillair

• de druksterkte is afhankelijk van de geblazen

afstand van de schelpen: tussen 65 kp en 88 kp

• warmtegeleidingscoëfficiënt: tussen 0,106 en

0.144 W/mK *

*Zie kaderstuk op het einde van dit artikel voor verdere

duiding.

Ecologisch bouwen is een manier van be-heren (bijvoorbeeld renovatie) en bou-wen waarbij de gevolgen voor het milieuzo beperkt mogelijk blijven en de bewo-

ner in een zo gezond als mogelijk klimaat (zal) le-ven. Die wijze van bouwen is op de langere termijnvoor de bewoner ook economisch aantrekkelijk(door energiebesparing, het reduceren van de on-derhoudskosten, enzovoort). Zo kan je een duur-

(Bio-) Ecologisch bouwenzame woning realiseren met energie- en waterbe-sparende maatregelen, gekoppeld aan het gebruikvan natuurlijke materialen zoals schelpen, FSC- enPEFC-gelabeld hout of zelfs planten aan de gevelof op het dak. Het ambitieniveau van de na te stre-ven maatregelen hangt samen met de grootte vanhet bouwproject, particuliere of bedrijfsmatigebouw, enzovoort. Toch blijkt dit alles niet zo moei-lijk en zijn de kosten niet zo hoog als je zou denken.





Een vergaande groene technologische ont-wikkeling op constructie- en gebouwni-veau is het gebruik van daken gevel-groen. Zoals eerder aangegeven, zal dit

artikel enkele voorbeelden van een integrale duur-zame benadering op gebouwniveau beschrijven.Hierbij komen de fundering, de gebouwschil ende daarbij bijbehorende meervoudige voordelenvan natuurlijke materialen aan bod. De essentiëleelementen die een rol spelen voor de groene ge-bouwschil zijn gebouwen en planten(systemen).

Er zijn twee manieren om je muur te vergroenen:grondgebonden en niet-grondgebonden.

Van grondgebonden groene gevels spreken wewanneer gevels worden bedekt met klimplanten(vb. klimop), wortelend vanuit de ondergrond(grondgebonden). Dit kan rechtstreek op de gevelof op afstand met klimhulp gebeuren.

De groene gebouwschil

De combinatie

kalk-hennep en

schelpen is ideaal in

oude woningen door

het aanpakken van

het potentiële

vochtprobleem en de

flexibiliteit van

gegoten kalk-hennep.

Foto Ecoverbo

Een grondgebonden groengevel. Als er genoeg

wortelruimte en later ook nog genoeg infiltratie van

regenwater is, dan zal de plant vanzelf groeien.

Je moet enkel nog tijdig snoeien.

Foto Marc Slootmaekers


reindepooter

logo horizontaal




Het ‘Living Wall’-systeem of Verticaal groen ishet niet-grondgebonden systeem, waarbij plantengeplaatst worden in een verticale structuur. Diestructuren zijn op basis van kunststofsubstraat ofnatuurlijke substraat. Kenmerkend voor die laatstegroep zijn de prefabpanelen en/of –modules metheel wat diversiteit op een beperkte oppervlakte,zowel op ecologisch als visueel niveau. Een water-geefsysteem, aangevuld met voedingsstoffen, is indit laatste geval onontbeerlijk.

Van groene daken spreken we wanneer dakenworden voorzien van een groeisubstraat. We ma-ken een onderscheid tussen een extensief groendaktot 150 mm substraat (het is een niet-begaanbaargroendak) en een intensief groendak waarbij dedikte van het substraat varieert van 150 tot 1000mm. Deze tweede variant kan je eigenlijk ook zienals een daktuin waarop ongeveer alles mogelijk is.Natuurlijk moet je hier zeker rekening houden metde draagkracht van je dak.

Een groene gebouwschil kent vele voordelen.Ze verbeteren ecosystemen in steden. Planten zijn

De planten in de bakjes op dit schaduwterras groeien al na twee maanden over de bakjes heen,

zodat je een gevulde groene gevel krijgt.

Het verticale modulaire systeem heeft als voordeel

dat het niet grondgebonden is. Je kan het dus

bijvoorbeeld ook op plekken gebruiken waar geen

of weinig aarde aanwezig is zoals een dakterras,

terrasmuur, enzovoort. Er is wel bewatering nodig

om de planten goed te laten groeien.





immers niet alleen goed voor de mens, maar ookvoor de dieren. Groen trekt vlinders en anderekleine insecten aan, maar ook vogels en eventueelvleermuizen. Daarbovenop biedt de groene ge-bouwschil een ideale mogelijkheid om nestkastenin het ontwerp te integreren.

Een ander effect van het gebruik van groen is deverbetering van de luchtkwaliteit, want planten zijnin staat om veel luchtvervuilende stoffen op te ne-men. Zo worden onder meer gasvormige veront-reinigingen (CO2, NOx, etc.) omgezet in voedings-stoffen voor de plant en zuurstof voor mens en dier.Daarnaast leidt ook de adsorptie van fijn stof doorhet oppervlaktevergrotend vermogen van bladerentot een verbetering van de luchtkwaliteit. De fijnestofdeeltjes worden hierbij op het blad en/of op alleandere bovengrondse plantendelen afgezet.

Ook energetisch is een groene gebouwschil in-teressant. De groene schil zal immers op twee ver-schillende manieren zorgen voor (ver)koeling:• De vergroende oppervlakten absorberen minderzonnewarmte. Niet-begroende gevel- en dakop-pervlakken warmen overdag op door de zon. Dezewarmte komt voornamelijk ‘s nachts vrij en is zomee verantwoordelijk voor stedelijke opwarming.• Groene gevels en daken koelen de verwarmdelucht door water te verdampen (evapotranspiratie).

Tussen de gevel en het aangebrachte groen be-vindt zich ‘stilstaande’ lucht in de vorm van eennatuurlijk gecreëerde spouw, in het geval van een‘living wallsysteem’ zal er nog een extra spouwaanwezig zijn om vochtdoorslag naar het isola-tiemateriaal te voorkomen.Het voordeel van stil-staande lucht is dat het een isolerende werking

GROEN IN DE STEDELIJKE OMGEVING OP GEBOUW NIVEAU

GROENE GEVEL GROEN DAK

Directe

begroeiing

Bestaat uit

zelfhech-

tende

klimplanten

(hechtschijf-

jes of hecht-

wortels).

Indirecte

begroeiing

Bestaat uit

planten die

een klimhulp

nodig hebben

(winders,

rankers of

enteraars).

Muur -

vegetatie

Bestaat uit

planten die

op muren

wortelen en

daar ook hun

voedings -

stoffen

verkrijgen.

Verticaal

groen

Verticaal

groen is een

tuin tegen de

gevel van

het huis, met

hoofdzakelijk

laagblijvende

beplanting.

Extensieve

begroeiing

Bestaat uit

begroeiing

met gras,

kruiden, mos

en/of sedum

als vegetatie.

Intensieve

begroeiing

De vegetatie

bestaat uit

gras en lage

beplanting

(struiken en

heesters).

Daktuin

Toegankelijk,

begroeid dak

met bomen

en struiken.

Groen in de stad versterkt de biodiversiteit. Zeker

bijen kunnen tegenwoordig extra hulp gebruiken.





heeft. De begroeiing kan op die manier dienen als‘extra isolatie’ van de gevel. Het gebruik vangroeimodules is een zeer geschikte techniek voorhet renoveren en opknappen van (bestaande) ge-bouwen. Zo kan je, snel en eenvoudig, op het aande buitenzijde aangebrachte isolatiemateriaal (na-isoleren) groeimodules plaatsen (of laten plaat-sen).

Voor nieuwbouwconstructies kan je nog verdergaan: een meer doorgedreven systeemintegratie

EIGEN GROEN EERSTJe kan bij meerdere bedrijven terecht voor groen op

je gevel of je dak. En de verscheidenheid in de

plantenkeuze is enorm. Toch is niet iedere plant even

geschikt.

Een aantal klimopsoorten (voor de gevel) groeien

overdadig en moeten zeer vaak gesnoeid worden.

Dat snoeiafval komt in de praktijk zeer vaak terecht

op plaatsen waar het niet bedoeld is en begint daar

spontaan alles te overwoekeren.

Ook de exoten (zowel bij gevels als op daken) kunnen

problemen opleveren. Natuurpunt Antwerpen-stad

omschrijft het als volgt: “Het introduceren van

uitheemse organismen heeft tal van aangetoonde

nadelen voor inheemse ecosystemen. Het verdringen

van inheemse fauna en flora, met een zware

ecologische tol, is er één van.”

Wil jij meer groen op en rond je woning? Ga dan goed

na welke planten het best geschikt zijn!

van het groensysteem en de constructie door hetweglaten van het buitenspouwblad. Op die maniermaak je gebruik van een doordacht ontwerp waar-bij je de totale constructiedikte aanzienlijk kan re-duceren (denk aan het voordeel bij raam- en deur-openingen), zowel op bouwtijd als op kosten kanbesparen (materiaalgebruik) en ook de milieube-lasting van het gebouw kan verlagen (mindersloopafval bij einde levensduur). En dit alles zon-der dat je moet inboeten op bouwfysisch vlak.





RECENSIE GROEN IN DE HOOGTEVOORDELEN VAN EEN GROENE GEBOUWENSCHIL• Luchtkwaliteitsverbetering

• Ecologische kwaliteitsverbetering

• Stimuleren van biodiversiteit

• Verkoelende werking

• Gunstige werking op de waterbalans op

gebouwniveau

NIEUWE IDEEËN VOOR EEN GROENERE STAD

In Groen in de hoogte beschrijft

Jean Vanhoof (bekend als tv-

tuinman in het VTM-programma

‘Groene vingers’) de voordelen

van meer groen in de stad. Wat

is er mogelijk met groen? En kan

dat ook op jouw beperkte

plekje in de stad?

In de stad is er jarenlang

gewoekerd met ruimte. Het is

dan ook niet verwonderlijk dat

juist in die stedelijke

omgevingen het verticale

groen sterk ontwikkelt, in al

zijn variëteiten. De ‘ontharding’ van de

steden is ingezet, en de inwoner van de stad

draagt daar zelf aan bij.

Dit rijkelijke geïllustreerde boek toont je wat zoal

mogelijk is en biedt je inspiratie aan de hand van

vele voorbeelden. Heeft je huis geen voortuin,

probeer dan eens ‘stoeptuinen’. Heb je enkel een

balkonnetje, dan is ‘balkonieren’ waarschijnlijk iets

voor jou.

Maar ook de grotere projecten komen aan bod: wat

is een groendak, en welk type groendak is geschikt

voor jouw dak? Hoe ver kunnen we gaan: kunnen

we hele kantoren bekleden?

Groen in de hoogte is zo’n boek dat je de veelheid

aan mogelijkheden toont aan de hand van

interessante voorbeelden. Het boek moedigt aan

om zelf te beginnen en zelf te onderzoeken wat jij

op jouw hoogsteigen plekje kan doen om ook jouw

buurt wat groener te maken.

Bosrank, hop en inheemse

kamperfoelie (dus niet de

tuinkamperfoelie of andere

exotische varianten) zijn

inheemse planten die zeer

geschikt zijn voor het

vergroenen van gevels. En ze

geven zeker een even mooi

resultaat.





De vloerschil met schelpen

Schelpen worden als vochtbuffer

gestort in vochtige ruimtes zoals

kelders. Bij voldoende dikte

(min. 30 cm) hebben ze ook een

thermisch isolerende werking.

Foto Studio Verne

Het effect van schelpen op de isole-rende werking is al uitgebreid onder-werp van studie geweest (Fraanje,1999-2002). Schelpen sluiten de voch-

tige bodem af en houden de lucht erboven droog.Het voordeel daarvan is dat de muffe grondluchtverdwijnt, wat niet gebeurt als je enkel een dam-premmende folie als bodemafsluiter gebruikt.

Ook de draagkrachtige werking van schelpenvalt niet te onderschatten. Zoals eerder aangege-

ven, kan een verdichte schelpenlaag dienst doenals (lichte) fundering voor houtskeletbouw of stro-balenbouw. Bijkomend voordeel is dat ratten enmuizen niet van de scherpe schelpjes houden endus wegblijven. Schelpen als bouwen isolatiema-teriaal moeten als een (multifunctionele) toepas-sing gezien worden en kunnen we daarmee be-schouwen als zeer duurzaam.

Energiebesparende maatregelen zijn inherentaan het concept duurzaam bouwen. Eén manier is


reindepooter

logo horizontaal




het verhogen van de isolerende eigenschappen vande woning. Door het slim kiezen van materialen(in casu de groene gebouwschil) kan je niet alleenop energie besparen, maar kan je ook op anderevlakken winst boeken (esthetica, biodiversiteit,luchtzuivering, etc.).

In de huidige bouwregelgeving (Bouwbesluitvoor Nederland, EPB, STS of WTCB-richtlijnenvoor België) bestaan een aantal minimumeisen om-trent warmte-isolatie voor het (ver)bouwen vanwoningen en andere gebouwen. In woningen ende meeste utiliteitsgebouwen wordt voor construc-ties zoals gevels en daken bijvoorbeeld een warm-

teweerstand van ten minste 3,5 m2K/W geëist. DeR-waarde is de warmteweerstandscoëfficiënt vaneen materiaallaag en wordt bepaald door de isola-tiewaarde (lambdawaarde (λ)) en de dikte van hetmateriaal. Hoe hoger de R-waarde, hoe beter eenmateriaallaag isoleert. De lambdawaarde vanschelpen bedraagt bijvoorbeeld 0,106 to 0,144W/mK, zodat je bij een R-waarde-eis van 3,5m2K/W een minimale laagdikte van 37cm nodighebt.

Een goede R-waarde resulteert ook in een laagK-peil en een laag E-peil op gebouwniveau, wataangeeft dat het gebouw energiezuinig is.





Het gebruik van hernieuwbare grond-stoffen staat voorop in een duurzaamontwerp. Bij het integreren vangroensystemen in de gebouwenschil

maken we waar nodig gebruik van waterdichtedampopen membranen om het systeem zo te latenfunctioneren. Ter illustratie bespreken we een con-creet voorbeeld waarbij een aantal systeemintegra-ties plaatsvinden:

1. Kalk-hennepvloeropbouwDeze vloeropbouw wordt gerealiseerd door

gebruik te maken van een schelpenpakket. Hetvoordeel van schelpen is dat ze ervoor zorgen datcapillair vocht niet kan doordringen in de vloeraf-werking. Daarnaast is de drukvastheid uitstekend,net als de isolerende eigenschappen die veroor-zaakt worden door de ingesloten lucht tussen deschelpen. Op de schelpen wordt een met hennepverstevigde kalkvloer geplaatst. Karakteristiekhiervoor is dat de vloer ademend is, maar ook ther-misch gezien prima functioneert. Uiteindelijkwordt de vloer afgewerkt met een kalkchape om

zo bijvoorbeeld het gebruik van parket mogelijk te maken.

2. Integrale groene houtskeletopbouw van de gevel

Verschillende voordelen komen in dit concepttot uiting. Dankzij het prefab bouwen kunnen dehoutskeletelementen snel geplaatst worden. De op-bouw is relatief licht, zodat ook de fundering lich-ter kan zijn. Door gebruik te maken van FSC-gela-beld hout, opgevuld met papiercellulose, ontstaateen uiterst milieutechnisch interessant ontwerpmet hoge isolatiewaarden.

Bijkomend voordeel is dat het pakket ademendis en dat de goede vochtregulerende eigenschap-pen van de materialen zorgen voor een prettig engezond leefklimaat. De afwerking van het hout-skelet is essentieel om een duurzame constructiete verkrijgen. In dit concept wordt ervoor geop-teerd om het houten oppervlak af te werken metplanten in groeimodules. Dit kan in principe ookdoor middel van klimplanten, maar dan moet deopbouw aangepast worden om goed met vocht tekunnen omgaan. Het voordeel van een gevelaf-werking met planten is dat je een buitenhuid creë-ert met meerdere functies, wat je bijvoorbeeld meteen klassieke gevelsteen niet kan realiseren. Hetcreëren van nestmogelijkheden voor insecten envogels, maar ook het creëren van ruimte om hori-zontaal groenten te verbouwen aan de gevel, zijnenkele andere voorbeelden. Andere meerwaardenzijn het opvangen van fijn stof, het verdampen vanvocht op warme dagen (zodat een koelere omge-ving ontstaat) en de isolerende eigenschappen. Opdeze wijze integreer je de natuur op je gebouw,niet alleen als bouwmateriaal, maar ook als func-tioneel element. Ook voor de omgeving creëer jeeen meerwaarde: je geeft het ‘groen’ opnieuw eenplek in de verstedelijkte omgeving.

3. Extensief groendak Door het dak uit te rusten met een substraatlaag

ontstaat ook hier de integratie met de natuur enzijn omgeving. Regenwater wordt niet afgevoerdnaar de riolering, maar vastgehouden en gebruikt

Systeemintegratie

Bij Bouwen 2.0 combineer je natuurlijke bouw -

materialen met groen op de gevel en het dak en

waterrecuperatie voor een goede waterhuishouding.





door het groendak. In de stad draagt dit bij aan eenstukje waterhuishouding en verkoeling door ver-damping. Ook in huis zal dit type groendak ervoorzorgen dat de woning niet te snel opwarmt op zo-merse dagen. Voorts werkt de vegetatielaag lucht-zuiverend en bevordert ze de biodiversiteit. Unieke

stukjes natuur kunnen zo ontstaan. In de stedelijkeomgeving van Zeist (Nederland) zijn zo op een ex-tensief groendak bijvoorbeeld spontaan orchideeëngaan groeien! De dakopbouw bestaat voorts uiteen houtskelet, geïsoleerd met cellulose en aan debinnenzijde afgewerkt met gips.

SAMENVATTING VAN HET SYSTEEMINNOVATIECONCEPT

GEBOUWSCHIL VOORDELEN RICHTWAARDE RC

Kalkhennepvloer Lichte fundering, gebruik natuurlijke materialen, vochtregulerend 9 m2K/W

Integrale groene Multifunctioneel, luchtzuiverend, verhoogt biodiversiteit, houtskeletgevel temperatuur- en vochtregulerend, voedselproductie 10 m2K/W

Extensief groendak Multifunctioneel, luchtzuiverend, verhoogt biodiversiteit, 8 m2K/Wtemperatuurregulerend, waterbergend vermogen

Traditioneel, ecologisch en bio-ecologisch bouwen, bestaand, renovatie en/of nieuwbouw: het past in elk van deze types en het is goed voor stad, milieu, jezelf en je portefeuille.

Het extensieve groendak op het EcoHuis in een zwaar versteende omgeving als Borgerhout.

BETER DAN DE GEMETEN WAARDEN?De testen die op schelpen werden uitgevoerd geven

aan dat het niet zo eenvoudig is om bio-ecologische

materialen te meten en hun karakteristieken en

eigenschappen voldoende naar waarde te schatten.

Uit recente, in België uitgevoerde proeven is

gebleken dat de warmtegeleidingscoëfficiënt hoger

uitvalt dan de gemeten waarde bij onze

noorderburen. Een gevolg van de toegepaste

meetmethode?

Om de isolatiewaarde van materialen te meten

gebruikt men standaardmeetmethoden waarbij het

warmtetransport door een isolatielaag van een

bepaalde dikte (kleiner dan 10cm) wordt gemeten.

Men gaat ervan uit dat materialen zich homogeen

gedragen ten opzichte van een éénrichtingsstroom.

Een schelpenlaag van 10 cm of kleiner gedraagd zich

juist niet homogeen, terwijl in de praktijk pakket

diktes van 30 à 40 centimeter worden

toegepast, wat de bouwfysische eigenschappen

positief beinvloed. Ecologische bouwproducten laten

zich niet gemakkelijk kwantificeren volgens de

standaard testmethoden voor abiotische

(bouw)materialen.

Schelpen hebben naast goede warmte-isolerende



Advertentie

eigenschappen ook goede vochtregulerende en

vochtbufferende eigenschappen, wat maakt dat ze in

ook in vochtige omstandigheden hun isolatiewaarde

behouden. Die maken het materiaal uniek. Het

spijtige is dat deze ‘unieke’ eigenschappen niet

vertaald worden in een betere lambdawaarde of een

ander getal dat aantoont dat het materiaal goed

scoort, simpelweg omdat het met de toegepaste

meetmethoden niet te meten valt. Men krijgt op die

manier een vertekend beeld. De praktijk wijst echter

al vele jaren uit dat schelpen uitstekende, natuurlijke

bodemafsluiters met isolerende eigenschappen zijn.

Hetzelfde verhaal doet zich voor bij kalkhennep, ook

een uniek materiaal met goede vochtregulerende

eigenschappen. De kennis van het materiaal breidt

uit als resultaat van een aantal wetenschappelijke

studies, uitgevoerd in Groot-Brittannië, Frankrijk en

België (Universiteit van Bath-Hammond G, Jones C,

2006 - Centre for Alternative Technology, KUL-Evrard

A 2005- en ENTPE). De unieke karakteristieken van

kalkhennep en zijn exceptionele performantie trekt

wetenschappers aan om het materiaal te

onderzoeken. Meer specifiek focusten ze op de rol

van water en vocht in het materiaal. De

hennepvezels zorgen ervoor dat het materiaal vocht

kan absorberen en bufferen en dat het in staat is om

terug uit te drogen. Een wand in kalkhennep heeft

een ‘ademend vermogen’, waardoor het de relatieve

vochtigheid in de lucht kan regelen en het de

binnenluchtkwaliteit kan verbeteren. Dit alles heeft

te maken met het hygroscopische karakter van

kalkhennep. Er werd vastgesteld dat kalkhennep

warmte kan opslaan en afstaan wanneer vocht

afgegeven of opgeslaan wordt. Hoe en wat precies

het verband is tussen warmtegeleiding en

wateropslag in kalkhennep is voorwerp van verder

onderzoek, maar het vast staat dat het materiaal net

zoals schelpen unieke eigenschappen bezit. *


ecomat dossier ecologisch bouwen 2.0

Documents