Ramazan ASLAN

Elektronik Ticaret(E-Ticaret)

E-Ticaret Nedir?

• E-Ticaret Tanimi• İnternet ve E-Ticaretin Tarihi• Klasik Ticaret&E-ticaret• E-Ticaret Araclari

E-Ticaretin Tanimi

Her türlü malin ve servisin bilgisayar teknolojisi,elektronik iletisim kanallari ve ilgili teknolojiler (akilli kart-smart card-,elektronik fon transferi-EFT-, POS terminalleri, faks gibi) kullanarak satilmasi ve satin alinmasini kapsayan bir kavramdir.

E-Ticaretin Tanimi

Bireylerin ve kurumların,internet veya intranet ortamlarında yazı,ses,görüntü biçimindeki sayısal bilgilerin işlenmesi,iletilmesi ve saklanması ve bir değer yaratmayı amaçlayan ticari işlemlerin bütünüdür. ( ETTK-Türkiye Ticaret Koordinasyon Kurulu)

Temel Sektörler

• Eğlence• İletişim• Yayın• Perakendecilik• Eğitim• Donanım ve yazılım• Kamu

E-Ticaret’in Tarihi

• İlk defa 1969 yılında ‘ARPANET’ askeri projesiyle dört üniversitede bilgisayarlar birbiriyle bağlandı.

• 1983 yılında TCP/IP ( Tranmission Control Protocol/İnternet Protocol) kullanıma başlandı.

• Yaygın olarak internet kullanımı özelleştirmeden sonra 1990’larda başladı ve çok hızlı bir şekilde yayıldı.

• E-Ticaret 1997’lı yıllardan beri kullanılmaktadır. • Bugün tüm dünyada önemli bir paya sahiptir.

Toplam İnternet Kullanıcısı (milyon) Aralık 2011

Internet KullanıcılarıCoğrafik Dağılım- Aralık 2011

E-Ticaret Alış-Veriş Çeşitleri

E-Ticaret tercih nedenleri

İnternet Üzerinden E-Ticaret

İnternet Üzerinden Alış-Veriş

Neden Elektronik Ticaret?

• Önce gerçekleştiren, Pazar payını artırır: Amazon.com, BarnesandNoble.com,Yahoo.com gibi.

• Düşük sermaye, bütün işletmeler küçük bir yatırımla E-ticaret’e geçebilir.

• Global pazara girmek. Tüm dünyaya satış yapabilir hale gelebilmek.

• Satış maliyetlerini azaltır.

Elektronik Ticaretin Avantajları

• Satış maliyetlerini azaltır. • Birebir görüşme gerektirmez.• Süreçleri otomatikleştirir. • Saat farkı, bölge, iklim, yöre ile sınırlı

değildir. • 24 saat satış.• Rakipleriniz yaparsa?

E-Ticaretin faydaları

• Potansiyel tüketicinin dünyanın her yanından pazara sunulan ürünler hakkında bilgi sahibi olmasını

• Yeni üreticilerin dünya pazarına girmesini• Daha düşük fiyatlı ve kaliteli ürünlerin pazara girmesini• Üreticiler arasında rekabetin artmasını• Ticari ürünlerin maliyetinin düşmesini • Ürün seçeneklerinin artmasını• Ürün kalitesinin yükselmesini

• Daha hızlı bir şekilde ödeme ve teslim işlemlerinin

gerçekleştirilmesini sağlar

Elektronik Ticaret&Geleneksel Ticaret

E-Ticaret Araçları

Geleneksel Araçlar Yeni Araçlar

Televizyon WWW (World Wide Web)

Radyo FTP

Telefon Elektronik Posta

Fax Sözlü Mesaj

Elektornik ödeme ve Para Sistemleri Konferans Sistemler(Telekonferans vb.)

İntranet: Kapalı Bilgisayar Ağları GSM,SMS,WAP…

Elektronik Ticaretin Türleri

Elektronik Ticaretin Türleri

• B2B (Business To Business) Şirketler Arası Elektronik Ticaret

• B2C (Business To Consumer / Customer) Şirket-Tüketici Arası Elektronik Ticaret

• B2G (Business To Goverment) Şirket-Kamu İdaresi Arası Elektronik Ticaret

• C2G (Business To Consumer / Customer) Tüketici-Kamu İdaresi Arası Elektronik Ticaret

E-Ticaret türleri / B2B

Şirketler Arası (B2B- Business To Business) En yaygın kullanılan elektronik ticaret şeklidir. Şirket içi veya şirketler arası yapılan ticarettir. Elektronik Veri Değişimi (Electronik Data Interchange) olarak da adlandırılmaktadır. Firmaların elektronik ortamda tedarikçiye sipariş vermesi, faturalarını temin etmesi ve bedellerini ödemesi bu bölümde değerlendirilmektedir.

E-Ticaret / B2B ne sunar?

A. KATALOG HİZMETİ– B2B siteleri, şirketlere kendilerini ve ürünlerini tanıtıcı

gerçek hayatta potansiyel müşterilere gönderdiğiniz kataloglardan ya da broşürlerden farkı olmayan online kataloglar sağlar.

B. ALIM SATIM HİZMETLERİ– B2B sitelerinin önemli bir bölümü, üyelerine kendi

aralarında online ticaret yapma olanağı sağlayarak alıcı ile satıcı şirket arasındaki alışverişe ilişkin bütün süreçler elektronik ortamda gerçekleşir.

E-Ticaret / B2B ne sunar?

C. MÜZAYEDE HİZMETLERİ – B2B Sitelerinin bir çoğu tıpkı bireysel tüketicilere

yönelik açık artırma sitelerinde olduğu gibi açık artırma (ya da eksiltme) yapılmasına imkan tanır. B2B şirketten şirkete gerçekleşen açık artırma ile şirketlerin stoklarında kalan ürünleri satma, ya da toptan ticarete yönelik özel kampanyalar yapma fırsatını sunar.

D. BİLGİ DEĞİŞ TOKUŞU HİZMETİ– B2B sitelerinin en temel işlevi ise, bu siteler aracılığıyla

bir araya gelen şirketlerin birbirlerini alım satım taleplerinden haberdar etmeleridir. Bu niteliğiyle sektörlere yönelik şeffaflığı artıran elektronik pazar yerleri, fiyat seviyelerinin de optimum biçimde oluşmasını sağlarlar.

E-Ticaret türleri / B2C

Şirket-Tüketici Arası (B2C-Business to consumer / costumer) : Elektronik ticaretin en çok bilinen türüdür. Sanal Mağaza uygulamaları ile İnternette firmalar elektronik ortamda; bilgisayardan otomobile, kitaptan pizzaya birçok ürünün doğrudan tüketiciye satışını yapmaya başlamıştır. Yaygın GSM kullanımı ile birlikte wap teknolojisi de gelişmekte olup, yer ve zaman gibi kısıtlar olmaksızın elektronik ticaret yapılan uygun bir ortam haline gelmiştir.

E-Ticaret Türleri / B2G

Şirket-Kamu İdaresi Arası Elektronik Ticaret (B2G-Business to goverment) : Kamu ile şirketler arasındaki lokal ağlar üzerinde yapılan ticaret, haberleşme ve diğer tüm etkinlikleri kapsamaktadır. Kamu ihalelerinin İnternette yayınlanması ve firmaların elektronik ortamda teklif vermeleri ilk örnekleridir. E-Ticaretin yaygınlaşmasını desteklemek amacı ile kamunun vergi ödemeleri, gümrük işlemleri de sanal dünyaya taşınmaktadır.

E-Ticaret Türleri / C2G

Tüketici-Kamu İdaresi Arası Elektronik Ticaret (C2G-Customer to goverment) : Tüketici ile kamu idaresi arasında her türlü vergi, sağlık ve hukuksal etkinliği kapsamaktadır. Henüz yaygın örnekleri olmayan bu kategoride ehliyet, pasaport başvuruları, sosyal güvenlik primleri ile vergi ödemeleri, vb. uygulamalar ile Elektronik Devlete geçişin sağlanması planlanmaktadır.

E-Ticaret Türleri / B2E

İşletme içi Elektronik Ticaret - Business to employee : Firma içindeki yöneticilerin ve çalışanların online iletişim kurmasıdır. Broşürlerin, ürün kataloglarının veya toplantı duyurularının online yapılmasıdır.

E-Ticaret Türleri ???

Çok yaygın olmasa da çok kısa bir gelecekte yeni bir sistem olarak üniversitelerin öğrencilere sunduğu uzaktan eğitim sistemi (internet üzerinden) bu alanda yerini alacaktır.

E-Ticaretin Ekonomik Hayata EtkileriDijitalleşmeAr-Ge faaliyetleriGloballeşmeİnsan kaynakları profilinde değişim

E-Ticaretin Yönetime Etkileri

Elektronikleşme ve Hareketlilik:Bilgilere ulaşmada kolaylık

Vizyon Geliştirme: Daha geniş bir kitleye hitap etmek

Örgüt Kültürü:Rekabetden kaynaklanan takım ruhu ve örgüt kültürü

Calışma Grupları: İnternet üzerinden veri paylaşımı ve toplantılar.

Rekabette Üstünlük:Rakiplere üstünlük

E-Ticaretin Reklamcılığa ve Pazarlamaya Etkileri

Etkileşimli ve Birebir Elektronik Pazarlama E-ödeme İmkanı Bankacılık ve Sigortacılıkda etkinlik ve hız Sanal Anket ve Kamuoyu Etkin ve hızlı Müşteri talepleri yönetimi Etkileşimli Tedarik zinciri yönetimi Etkileşimli Stok yönetimi Birebir pazalarma

E-Ticaretin Üretim Sürecine Etkileri

Maliyetlerin düşürülmesi: Depolama ve personel masrafları vb.

Depodaki ürün kontrolüÜrün taleplerinin hızlı kontrolüLojistik kararlarının hızlı alınabilmesi

E-Ticaretin KOBİ’lere Etkileri

Pazar AraştırmaÜrün/Hizmet AramaPazarlamaMüşteri ile İletişimGirdi Temini

E-Ticarette KOBİ’lerin önündeki engeller

• Ülkemizde KOBİ'lerin E-Ticarete Yönelimin Önündeki Engeller

• Kuruluş Maliyetleri

• İnsan Kaynaklarındaki Eksiklik

• Sağlanacak Faydanın Belirsizliği

• Sınırlı Bilgi Düzeyi

• E-Ticaretin Öneminin

Henüz Yeterince Fark edilememiş

Olması

E-Ticarette KOBİ’lere öneri

Öneri: KOBİ’ler bir araya gelerek e-pazaryerlerioluşturabilirler…

Electronic Market (Pazar yeri)

Satıcı 1

Satıcı 2

Satıcı 3

Tüketici

Ürün Dağıtım Ağı

Tüketici

Tüketici

E-Ticaretin Bireye ve Topluma EtkileriHesaplı,rahat,kolay ve hızlıGüvenli ??? Eğlenceli : Online açık artıma Küresel: Geniş ürün seçenekleriSıra bekleme,Yer ve Zaman

BağımsızlığıSosyal yasama etkileri ???

E-Ticaret İşlemleri

o Mal ve hizmetlerin elektronik alışverişi,o Üretim planlaması yapma ve üretim zinciri oluşturma,o Tanıtım, reklam ve bilgilendirme,o Sipariş verme,o Anlaşma/sözleşme yapma,o Elektronik banka işlemleri ve fon transferi,o Elektronik konşimento gönderme,o Gümrükleme,o Elektronik ortamda üretim izleme,o Elektronik ortamda sevkiyat izleme,o Ortak tasarım geliştirme ve mühendislik,

E-Ticaret İşlemleri

o Elektronik ortamda kamu alımları,o Elektronik para ile ilgili işlemler,o Elektronik hisse alışverişi ve borsa,o Ticari kayıtların tutulması ve izlenmesi,o Doğrudan tüketiciye pazarlama,o Sayısal imza, elektronik noter gibi güvenilir üçüncü taraf işlemleri,o Sayısal içeriğin anında dağıtımı,o Anında bilgi oluşturma ve aktarma,o Elektronik ortamda vergilendirme,o Fikri, sınai ve ticari mülkiyet haklarının korunması ve transferi

o Elektronik ortamda kamu alımları,o Elektronik para ile ilgili işlemler,

E-Ticaret İşlemleri

o Elektronik hisse alışverişi ve borsa,o Ticari kayıtların tutulması ve izlenmesi,o Doğrudan tüketiciye pazarlama,o Sayısal imza, elektronik noter gibi güvenilir üçüncü taraf işlemleri,o Sayısal içeriğin anında dağıtımı,o Anında bilgi oluşturma ve aktarma,o Elektronik ortamda vergilendirme,o Fikri, sınai ve ticari mülkiyet haklarının korunması ve transferi

E-Ticaretde Dikkat Edilecek NoktalarWeb Sitesi hazirlamasin dikkat edilecek Noktalar:

Web sitesi satmayı planladığı ürünlere göre tasarlanmalıdır.Renk seçimleri,Grafiklerin yoğunluğu,Animasyonlu etkileşimler ve Sadelik gibi özellikler websitelerinde ürüne bağlı değişkenlik gösterir.Bir E-Ticaret sitesinin standartları da vardır:

- Satıcı, ürün destek bilgisi için her sayfaya ya da bilgi merkezine link vermelidir.- Satıcı tanıtıcı bilgiler, ticari isim, adres ve kontak telefon, e-mail ve faks bilgileri ve ortaklıklarıyla ilgili bilgiler alıcıya verilmelidir. (Satıcı ile ilgili bilgiler alıcı güvenini arttırır). - Alıcıya, yaptığı alışverişin hangi hukuka tabi olduğu anlatılmalıdır.- Satıcı, satılan mal veya sunulan hizmetle ilgili tüm sınırlamalarını (Ülke dışına satış yapmıyoruz...vb.), alıcıların kişisel bilgilerini girmeden ya da ürün, servis seçimi yapmadan önce görmelerini sağlamalıdır.- Satışı yapılan tüm mal ve hizmetlerin detaylı açıklaması site üzerinde verilmelidir. - Sitede arama fonksiyonu olmalıdır. (Alıcının aradığı bilgiye bir an önce ulaşması gerekir.)- Satıcı, alıcıya sık sorulan sorular (FAQ) servisi, Müşteri hizmetlerine bağlı bir telefon numarası, şikayet ve sorularını bildirebilecekleri bir e-mail adresi

sunmalıdır.

İnternet üzerinden E-Ticaret Sayfası Oluşturma Adımları• Bir Yer Seçme

– Bir yer seçme• Ödeme yetkisi ve İşlemleri• Ticaret Server’ı

• Mağazanın Web Tasarımının Yapılması– Yükleme Hızı– Basitlik– Alışveriş Kartının Kullanılması– Site İçerisinde Yönlendirmeler– Global Olma– Sipariş ve Ödeme Seçenekleri– Güvenilirlilik– Servislerin Kişilere Özel Hale Getirilmesi– Satış Öncesi Destek– Satış Sonrası Destek

Dikkat edilecek diğer kısımlar

• Elektronik Ticarette Siparişin Alınmasında Dikkat edilecek noktalar

• Elektronik Ticarette Bedelin Ödenmesinde Dikkat edilecek noktalar

• Elektronik Ticarette Alınan Mal veya Teslimatında Dikkat edilecek noktalar

• Elektronik Ticarette ‘Garanti’ Hizmeti Verilmesinde Dikkat edilecek noktalar

• Elektronik Ticarette İadeler de Dikkat edilecek noktalar• Elektronik Ticarette Gizlilik Politikasında Dikkat edilecek

noktalar• Elektronik Ticarette Güvenli alışveriş için Dikkat edilecek

noktalar

E-Ticarette taraflar [oyuncular]

• Alıcı• Satıcı• Üretici• Bankalar• Komisyoncular• Sigorta Şirketleri• Nakliye - Kargo Şirketleri• Özel Sektör Bilgi

Teknolojisi - Yazılım Şirketleri

• Sivil Toplum Örgütleri

(Tüketiciyi Koruma Derneği, Odalar v.b.)

• Üniversiteler• Onay Kurumları, Elektronik

Noterler• Dış Ticaret Müsteşarlığı• Gümrük Müsteşarlığı• Diğer Kamu Kurumları

E-Ticaretde Ödeme Araçları

• Kredi KartıKredi kartının tüm dünyada standart bir ödeme altyapısına sahip olması ve kullanıcı kitlesinin genişliği Internet üzerinden yapılan alışverişlerde en çok kullanılan ödeme yöntemi (Türkiye'de tek yöntem) olmasını sağlamıştır. Alışveriş sırasında kredi kartı bilgilerinin üçüncü şahıslarca ele geçirilmesinin önlenmesi amacıyla bu bilgilerin şifrelenmesi esasına dayanan SSL ve SET protokolleri kullanılmakta, böylece alışveriş güvenliği kolaylıkla sağlanmaktadır.

E-Ticaretde Ödeme Araçları• Elektronik Para

Elektronik para Internet'te kullanılmak üzere geliştirilmiş para birimidir. Elektronik para günlük hayatta kullanılan mağaza çeklerinin Internet ortamındaki karşılığı olarak değerlendirilebilir. Bu sistemden yararlanmak isteyen kişilerin ilk olarak elektronik para hizmeti sunan şirketler tarafından geliştirilen özel yazılımlardan birini bilgisayarlarına yüklemeleri ve o şirketle çalışan bir bankada hesap açtırmaları gereklidir. Bundan sonra elektronik para ile anlaşmalı mağazaların sitelerinden veya kendisi gibi elektronik para yazılımını kullanan diğer taraflar ile sanal alışveriş yapabilirler. Elektronik para yazılımı, istenilen miktarda paranyn bir banka hesabından çekilerek, Internet üzerinden yapılacak harcamalarda kullanılmak üzere elektronik ortamda saklanmasını sağlar. Her elektronik paranın normal hayatta olduğu gibi bir seri numarası vardır. Internet üzerinden bir harcama yapıldığında belli seri numaralı elektronik paralar alışveriş yapanın bilgisayarından silinerek alışveriş yapılan bilgisayara geçirilir. Bu şekilde, para akışı aynen günlük hayatta olduğu gibi gerçekleştirilir. Türkiye'de bu sistem henüz uygulamaya geçmemiştir. Dünyada elektronik para hizmeti veren bazı kuruluşlara örnek olarak CyberCash (www.cybercash.com), DigiCash (www.digicash.com) verilebilir.

E-Ticaretde Ödeme Araçları• Elektronik Çek

Elektronik çek, elektronik ticaret gerçekleştiren sitelerin ödemeleri çek olarak kabul etmelerini ve işleyebilmelerini sağlayan bir ödeme sistemidir. Elektronik çek, ABD'de Financial Services Technology Consortium (www.fstc.org) tarafından SDML, Signed Document Markup Language, adı verilen bir işaretleme dili kullanılarak geliştirilmiştir. Elektronik çek sisteminde, ödemeler kredi kartı olmadan banka hesabı bilgilerinin gerekli olanlarının elektronik ticaret sitesine girilmesi yoluyla yapılır. Kullanıcı bir anlamda ticaret sitesine çek keserek ödeme yapmış olur. Bankadaki sistemler yapılan transferleri her gün temizleyerek bahsedilen hesapta alışverişin tamamlanması için gerekli şartların yeterli olup olmadığını kontrol ederler ve bu durumdan elektronik ticaret sitesini şifreli kanallarla haberdar ederler. Bu işlemler takas merkezi olarak adlandırılan finansal kurumlar tarafından da yürütülebilir. Kullanılması kolay bir sistem olmakla birlikte, daha yaygın kullanımı için gerekli sistemlerin finans sektörü tarafından kabul görmesi gereklidir. Bu hizmet ülkemizde herhangi bir kuruluş tarafından henüz uygulamaya konulmamıştır. Daha detayly bilgi için www.echeck.org sitesi ziyaret edilebilir.

E-Ticaretde Ödeme Araçları

• Diğer Ödeme AraçlarıEscrip: Bağış ödemeleri gibi bazı özel düşük miktarlı ödemeler için kurulmuş bir sistem.IPIN: Internet harcamalarını ISS faturalarına yansıtan bir sistem.PCPay: Smart Card bazlı bir sistem.ECharge My Phone: Telefon faturası ile entegre edilmiş bir sistem.First Virtual: Ödemeleri üçüncü bir kuruluşun toplayıp, ilgili taraflara dağıtımını yaptığı bir sistem.

E-Ticaret Müşteri Kavramı

• S. 63 – 2.9