E-kitaplar Nereye Koşuyor?

HANDAN UĞUR-VDGİSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ANKOS YÖNETİCİLER TOPLANTISI

İZMİR –ÇEŞME 19 ARALIK 2012

• ANKOS ve E-kitap Konsorsiyumları • Güçlükler • Türkiye’de üniversite profilleri• E-kitaplar sağlanırken hangi kriterlere dikkat

edilmeli• Dünyada ve Türkiye’de e-kitap • Gelecek

ANKOS ve E-kitap Konsorsiyumları

• ANKOS ilk defa 2005 yılında e-kitaplarla ilgili bir araştırma grubu kurdu.

• Bu araştırma kapsamında bazı veritabanları incelenmiş ve sağlama modelleri, kullanıcıların bakış açıları irdelenmiş tüm sonuçlar bir raporla duyurulmuştu.

ANKOS ve E-kitap Konsorsiyumları

• İlk kurulan e-kitap veritabanı konsorsiyumu Ebrary Academic Complete e-Books ve sonrasında Safari e-books veritabanlarıdır.

• Bugün ANKOS kapsamında 17 tane e-kitap konsorsiyumu bulunmaktadır.

• Yeni ürünlerin değerlendirilmesine devam edilmektedir.

ANKOS ve E-kitap Konsorsiyumları

• Books24x7, 2011• CREDO General Reference, 2011 • Doodys LWW e-books, 2009• Ebrary Academic Complete e-Books,

2002 • Elsevier e-kitap, 2009-2011 • Hiperkitap, 2010 • IGI Global e-books, 2010 • Jaypeedigital, 2011 • Knovel e-books, 2009

ANKOS ve E-kitap Konsorsiyumları

• MD Consult e-books 2006• Oxford Reference Online, 2006• Oxford Scholarship Online , 2006 • Oxford- Grove Art Online, 2006 • Oxford- Grove Music Online , 2006• Springer e-books, 2007-2010 • Safari e-books, 2006 • Thieme, 2009

ANKOS KonsorsiyumlarıYıllara göre üye sayıları

Yıllar 2006 2007 2008 2009 2010 20110

50

100

150

200

250

300

350

0

92

127 121

223

304

255

Series1

Yıllar

Üye

sayı

sı

ANKOS KonsorsiyumlarıKonularına göre

Multi disiplin Tıp Kimya Müzik Sanat, Mimarlık Bilgisayar ve bilişim0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Veritabanı sayısı

Veritabanı sayısı

Derleyici32%

Yayıncı68%

ANKOS E-Kitap Sağlayıcı Dağılımı

E-kitap sağlama modelleri

-Satın alma : Tek ödeme ile sahip olma* Seç-al : Tüm koleksiyon içinden tek tek kitap seçerek satın alma* Paket koleksiyon sağlama: Konu koleksiyonları

-Abonelik : Abonelik süresince erişim hakkı

E-kitap sağlama modelleri

-Belirli bir süre erişim hakkı : Ödünç alma ya da kısa süreli kitabı kiralama gibi

-Kullan-Al : Seçilmiş listelerden istek yapılan kitapların koleksiyona eklenmesi

Fiyatlandırmada uygulanan kriterler

• FTE (full time equivalent) : Tam zamanlı kullanıcı

• Relevant FTE : İlişkili kullanıcı• Konsorsiyum üye sayısı• Yayın sayısı

Güçlükler

• Çok farklı sağlama modelleri• DRM (Digital Right Management)

uygulamaları• İstatistikler• Kullanıcı sınırlamaları• Kullanım hakkının sürekliliği

• Depolama , saklama• Arayüz , farklı teknoloji gereksinimleri• Mevzuat, telif hakkı• Ders kitaplarının konsorsiyum dışında

kalması• Türkçe yetersiz içerik• Koleksiyon değişimleri

Konsorsiyumlar ve üniversite profilleri

• E-kitap konsorsiyum uygulamalarındaki güçlükte üniversitelerimizin profillerindeki farklılıklar önemli bir etkendir.

Konsorsiyumlar ve üniversite profilleri

• Devlet üniversiteleri - Vakıf Üniversiteleri–Mevzuat –Nüfus , dil – Bütçe ve imkanlar– Personel ve donanım– Bilinç (bakış açısı)- tecrübe

Konsorsiyumlar ve üniversite profilleri

Mevzuat :Devlet üniversiteleri doğal olarak

devletin yasaları kapsamında koleksiyonlarını sağlayabilir ve geliştirebilirler.

Bu durum bazı konsorsiyum modellerinin uygulanmasında sorunlar ortaya çıkarmaktadır.

Konsorsiyumlar ve üniversite profilleri

Nüfus ve dil : • Üniversitelerin çok farklı büyüklüklerde

olması kullanıcı sayısına bağlı modellerde aralıkların belirlenmesini zorlaştırmaktadır.

• Kullanıcı sayısı yüksek fakat yabancı dil bilen ögrencilerin sayısının düşük olması yüksek ücret ödenmesine karşın kullanıcı istatistikleri düşük olabilmektedir.

Konsorsiyumlar ve üniversite profilleri

Bütçe ve imkanlar: • Yetersiz bütçeler nedeniyle hem

koleksiyon hem de alt yapı ve donanım sağlama sorunları

• Bütçeler belirlenirken kütüphanelerin ihtiyaçları ile ilgili yeterli çalışma yapılmaması

Türkiye’de üniversite profilleri

Personel ve mekan:• Personel sıkıntısı yaşayan üniversiteler • İhtiyaç ve standartlara uygun kütüphane

mekanlarının olmaması

Türkiye’de üniversite profilleri

Bilinç – yaklaşım :Üniversite yönetimlerinin kütüphanelere

verdiği önem, bakış açısı açısından yine üniversiteler farklılık göstermektedir.

E-kitaplar Sağlanırken hangi kriterlere dikkat edilmeli

• Üniversitenin eğitim programları• Kullanıcı isteklerinin dikkate alınması• Birim fiyat ortalamalarının incelenmesi• Kütüphane koleksiyonları ile veritabanı

kapsamlarının çakışma analizlerinin yapılması

• Bütçe planlama • Diğer standart temel teknik özellikler

Dünyada e-kitap *E-kitap basılı kitabı geçti*Amazon baş editörü Chris Schluep, satılan e-kitapların sayısının basılı olanlardan fazla olduğunu bildirdi.

Dünyada e-kitap• Amerikan Yayıncılar Birliği’nin (Association of

American Publishers – AAP) yayınladığı rapora göre Ocak 2011′de bir önceki yıla göre satışları %115,8 arttı.

• Ocak Şubat aylarında elektronik kitap pazarının bir yıl önceki aynı döneme göre toplamda %169,4 artmış.

• 84 yayınevinden alınan veriler doğrultusunda hazırlanan raporda basılı kitapların ise Ocak Şubat 2010 dönemine göre 2011′in aynı döneminde satışlarının %24,8 oranında gerilediği rapor edilmiş.

Türkiye’de E- kitapİdefix Genel Müdürü Mehmet İnhan’ın

değerlendirmesi:• Türkiye’de Türkçe e-kitaplar yaklaşık 1 yıl

önce, 15 Nisan 2010 yılında idefix tarafından satışa sunuldu.

• 160 kadar yayıncı dijital yayıncılığa geçti, 1450 kadar e-kitap satışa açıldı, 13,000 e-kitap satıldı.

Gelecek

Gelecek

Gelecek

Kore’de bir kutuphane

Teşekkürler

???