e drejta e traktateve

E drejta e traktateveE drejta e traktateve

E drejta e TraktateveE drejta e Traktateve

Konventa e Vienes per te Drejten e Konventa e Vienes per te Drejten e Traktateve (1969) Traktateve (1969)

Hyrja ne fuqi 1980Hyrja ne fuqi 1980 Shumica e neneve deklaron te drejte Shumica e neneve deklaron te drejte

zakonore. zakonore. Konventa zbatohet vetem per Konventa zbatohet vetem per

traktate te lidhura pas hyrjes ne fuqitraktate te lidhura pas hyrjes ne fuqi

NocioniNocioni

Traktati ndërkombëtar është një Traktati ndërkombëtar është një marrëveshje e lidhur midis dy ose më marrëveshje e lidhur midis dy ose më shumë shteteve, si dhe subjekteve të shumë shteteve, si dhe subjekteve të tjera të së drejtës ndërkombëtare, tjera të së drejtës ndërkombëtare, marrëveshje me anë të së cilës këta marrëveshje me anë të së cilës këta vendosin, ndryshojnë ose shuajnë të vendosin, ndryshojnë ose shuajnë të drejtat dhe detyrimet e tyre në drejtat dhe detyrimet e tyre në shkallë ndërkombëtare.shkallë ndërkombëtare.

Të drejtën e lidhjes së traktateve e Të drejtën e lidhjes së traktateve e kanëkanë

subjektet e së drejtës ndërkombëtaresubjektet e së drejtës ndërkombëtare

pra të gjitha ato subjekte që janë të afta pra të gjitha ato subjekte që janë të afta të dalin si palë në fushën e të dalin si palë në fushën e marrëdhënieve ndërkombëtaremarrëdhënieve ndërkombëtare

E drejta e TraktateveE drejta e Traktateve

Neni 2(1)(a) i Konventes se Vienes Neni 2(1)(a) i Konventes se Vienes perkufizon traktatin si:perkufizon traktatin si: Nje marreveshje nderkombetare te Nje marreveshje nderkombetare te

perfunduar ndermjet shteteve me perfunduar ndermjet shteteve me shkrim dhe e rregulluar nga e drejta shkrim dhe e rregulluar nga e drejta nderkombetare dhe e perfshire ne nje nderkombetare dhe e perfshire ne nje instrument te vetem ose ne dy ose me instrument te vetem ose ne dy ose me shume instrumenta qe lidhen me njeri shume instrumenta qe lidhen me njeri tjetrin dhe pavaresisht nga emertimi tjetrin dhe pavaresisht nga emertimi specifik. specifik.

ObjektiObjektiTraktatit Traktatit

Shumellojshmëria e marrëdhënieve Shumellojshmëria e marrëdhënieve ndërkombëtare ndërkombëtare

objekti të mos jetë i paligjshëm dheobjekti të mos jetë i paligjshëm dhe të mos jetë në kundërshtim me të mos jetë në kundërshtim me

parimet e njohura të kësaj të drejte, parimet e njohura të kësaj të drejte, sidomos me parimin e sovranitetit te sidomos me parimin e sovranitetit te shteteve.shteteve.

ObjektiObjekti

Kritere kryesore për karakter të ligjshëmKritere kryesore për karakter të ligjshëm parimet e barazisë sovraneparimet e barazisë sovrane të përfitimit reciprok të përfitimit reciprok shprehja e lirë e vullnetit nga ana e palëve që shprehja e lirë e vullnetit nga ana e palëve që

lidhin traktatin.lidhin traktatin. Vetëm traktate të tilla duhet të respektohen Vetëm traktate të tilla duhet të respektohen

dhe të gjejnë zbatim nga palët. dhe të gjejnë zbatim nga palët. traktatet e paligjshme nuk kanë fuqi juridike.traktatet e paligjshme nuk kanë fuqi juridike.

KARAKTERISTIKAT E KARAKTERISTIKAT E PERGJITHSHME TE TRAKTATITPERGJITHSHME TE TRAKTATIT

Dallimi i traktatit nga aktet diplomatike.Dallimi i traktatit nga aktet diplomatike. Emertimet e ndryshmeEmertimet e ndryshme

TraktatiTraktati tregon aktet ndërkombëtare dy tregon aktet ndërkombëtare dy ose shumëpalëshe me karakter kryesisht politik.ose shumëpalëshe me karakter kryesisht politik.

MarrëveshjaMarrëveshja termi më i përgjithshëm. termi më i përgjithshëm. mund tregohen akte me karakter të mund tregohen akte me karakter të përgjithshëm politik, ekonomik, teknik, kulturor, përgjithshëm politik, ekonomik, teknik, kulturor, etj. etj.

PaktePakte zakonisht quhen marrëveshjet dy ose zakonisht quhen marrëveshjet dy ose shumë palëshe që kanë si objekt rregullimin në shumë palëshe që kanë si objekt rregullimin në një fushë të caktuar të marrëdhënieve politike një fushë të caktuar të marrëdhënieve politike midis tyre. Pakte mossulmimi, Pakti i Atlantikut midis tyre. Pakte mossulmimi, Pakti i Atlantikut Verior, etj.Verior, etj.

EmertimetEmertimet

Konventa:Konventa: marreveshjet kryesisht marreveshjet kryesisht shumëpalëshe dhe që janë traktate-shumëpalëshe dhe që janë traktate-ligje me karakter të përgjithshëm.ligje me karakter të përgjithshëm.

DeklarataDeklarata Statuti ose kartaStatuti ose karta janë ato traktate- janë ato traktate-

ligje, kolektive pra, me karakter ligje, kolektive pra, me karakter kushtetues institucional. kushtetues institucional.

ProtokolliProtokolli

EmertimetEmertimet

KompromisKompromis

Shkëmbimi i notaveShkëmbimi i notave

Modus vivendiModus vivendi

Kriteret e klasifikimit të Kriteret e klasifikimit të traktatevetraktateve

Bazohen ne efektin juridik që krijojnë Bazohen ne efektin juridik që krijojnë traktatet traktatet

dy grupe të mëdhady grupe të mëdha traktate-ligje qe caktojnë rregulla të traktate-ligje qe caktojnë rregulla të

përgjithshme për subjektet e së drejtës përgjithshme për subjektet e së drejtës ndrërkombëtare (një pjesë e dispozitave ndrërkombëtare (një pjesë e dispozitave të Kartës së O.K.B).të Kartës së O.K.B).

traktate-kontrata të cilat caktojnë rregulla traktate-kontrata të cilat caktojnë rregulla konkrete dhe vetëm për çështje konkrete konkrete dhe vetëm për çështje konkrete midis palëve të traktatit.midis palëve të traktatit.

Kriteret e klasifikimit të Kriteret e klasifikimit të traktatevetraktateve

Bazuar ne numrin e paleveBazuar ne numrin e paleve Traktate dypalesheTraktate dypaleshe Traktate shumepalesheTraktate shumepaleshe

Bazuar ne përmbajtjen. Bazuar ne përmbajtjen. traktate politike,traktate politike, ekonomike, ekonomike, të bashkëpunimit kulturor, etj.të bashkëpunimit kulturor, etj.

Perfundimi i TraktatitPerfundimi i Traktatit

Problemi shtrohet në dy kuptime:Problemi shtrohet në dy kuptime:

1.1. Te kompetencës juridiko - Te kompetencës juridiko - ndërkombëtare në lidhjen e traktateve, ndërkombëtare në lidhjen e traktateve,

2.2. Te organeve shtetërore që kanë të Te organeve shtetërore që kanë të drejtë, nga pikpamja e juridiksionit të drejtë, nga pikpamja e juridiksionit të brendshëm shtetëror, të përfaqësojnë brendshëm shtetëror, të përfaqësojnë shtetin e tyre në lidhjen e traktateve shtetin e tyre në lidhjen e traktateve ndërkombëtare.ndërkombëtare.

Pranimi per lidhjen e nje TraktatiPranimi per lidhjen e nje Traktati Neni 11:Neni 11:

Pranimi shprehet me Pranimi shprehet me nenshkrim, nenshkrim, shkembimin e instrumentave qe e perbejne shkembimin e instrumentave qe e perbejne

nje trakat, nje trakat, ratifikim,ratifikim, pranim, pranim, aprovim ose aderim, ose aprovim ose aderim, ose me cdo mjet tjeter te rene dakord.me cdo mjet tjeter te rene dakord.

Perfundimi i TraktatitPerfundimi i Traktatit

ProçeduraProçedura Proçedura e përfundimit të Proçedura e përfundimit të

traktatit ndërkombëtar përfshin tre traktatit ndërkombëtar përfshin tre faza kryesore:faza kryesore:

1) zhvillimin e bisedimeve 1) zhvillimin e bisedimeve 2) nënshkrimin2) nënshkrimin 3) ratifikimin3) ratifikimin

Perfundimi i traktatitPerfundimi i traktatit

1. Zhvillimi i bisedimeve (i tratativave ose negociatave).1. Zhvillimi i bisedimeve (i tratativave ose negociatave). Palët caktojne persona të autorizuar nga shtetet e tyrePalët caktojne persona të autorizuar nga shtetet e tyre

pajisen me autorizime me shkrim pajisen me autorizime me shkrim

Këto dokumenta quhen plotfuqi ose mandate dhe mbajnë firmën e Këto dokumenta quhen plotfuqi ose mandate dhe mbajnë firmën e titullarit të organit në kompetencë të të cilit është nënshkrimi i këtij titullarit të organit në kompetencë të të cilit është nënshkrimi i këtij traktati. traktati.

Plotfuqitë kanë karakter konkret, pra ato janë të vlefshme vetëm për Plotfuqitë kanë karakter konkret, pra ato janë të vlefshme vetëm për zhvillimin e bisedimeve dhe nënshkrimin e një traktati të caktuar.zhvillimin e bisedimeve dhe nënshkrimin e një traktati të caktuar.

Një traktat i përfunduar në kundërshtim ose jashtë plotfuqive nuk Një traktat i përfunduar në kundërshtim ose jashtë plotfuqive nuk ka fuqi juridike.ka fuqi juridike.

Personat e pajisur me plotfuqi quhen edhe të plotfuqishëm. Personat e pajisur me plotfuqi quhen edhe të plotfuqishëm.

2. Nënshkrimi2. Nënshkrimi Palët hartojnë tekstin Palët hartojnë tekstin

përfundimtar të traktatit i cili përfundimtar të traktatit i cili zakonisht përbëhet nga tre pjesë;zakonisht përbëhet nga tre pjesë;

a) hyrja ose preambulaa) hyrja ose preambula b) pjesa kryesore ose dispozitivib) pjesa kryesore ose dispozitivi c) pjesa përmbyllësec) pjesa përmbyllëse

Perfundimi i nje TraktatiPerfundimi i nje Traktati

Adoptimi i tekstitAdoptimi i tekstit Neni 9Neni 9 1. Adoptimi i tekstit me pelqimin e te 1. Adoptimi i tekstit me pelqimin e te

gjithe shteteve pjesmarrese ne hartim me gjithe shteteve pjesmarrese ne hartim me perjashtimperjashtim

2. Adoptimi nga nje konference 2. Adoptimi nga nje konference nderkombetare behet me votimin e 2/3 te nderkombetare behet me votimin e 2/3 te shteteve pjesmarreseshteteve pjesmarrese

Adoptimi nuk lind detyrimeAdoptimi nuk lind detyrime

Duhet pelqimi i dy ose me shume Duhet pelqimi i dy ose me shume shteteveshteteve

Siglimi ose parafimiSiglimi ose parafimi

RatifikimiRatifikimi

Akti me anë të të cilit organi Akti me anë të të cilit organi kompetent shtetëror aprovon një kompetent shtetëror aprovon një traktat në mënyrë përfundimtaretraktat në mënyrë përfundimtare

është faza që i jep fuqi juridike është faza që i jep fuqi juridike traktatit ndaj palëvetraktatit ndaj palëve

akt diskrecionarakt diskrecionar


Proçedura e ratifikimit është e ndryshme në Proçedura e ratifikimit është e ndryshme në shtete të ndryshme. shtete të ndryshme.

Tre tipe.Tre tipe. a) ratifikimi si kompetencë ekskluzive e a) ratifikimi si kompetencë ekskluzive e

pushtetit ekzekutiv.pushtetit ekzekutiv. b) ratifikimi si kompetencë ekskluzive e b) ratifikimi si kompetencë ekskluzive e

pushtetit legjislativ. pushtetit legjislativ. c) sistemet mikste të ratifikimit kanë për c) sistemet mikste të ratifikimit kanë për

bazë një bashkëpunim dhe një ndarje bazë një bashkëpunim dhe një ndarje kompetencash midis legjislativit dhe ekzekutivit. kompetencash midis legjislativit dhe ekzekutivit.

Pjesmarrjen e ekzekutivit në proçedurën e Pjesmarrjen e ekzekutivit në proçedurën e ratifikimit mund ta gjejmë me termin konfirmim. ratifikimit mund ta gjejmë me termin konfirmim.


Ne kuptimin e ngushteNe kuptimin e ngushte Ratifikimi ndodh kurRatifikimi ndodh kur

shtetet shkembejne instrumentat e shtetet shkembejne instrumentat e ratifikimitratifikimit

Ose kur ata depozitohen te shteti depozitarOse kur ata depozitohen te shteti depozitar

Rastet e traktateve shumepalesheRastet e traktateve shumepaleshe Instrumentat depozitohen ne nje shtet ose Instrumentat depozitohen ne nje shtet ose

organizate nderkombetare e caktuar nga traktati organizate nderkombetare e caktuar nga traktati

AderimiAderimi

Akt juridik me anë të të cilit një shtet që Akt juridik me anë të të cilit një shtet që nuk është palë në një traktat bashkohet nuk është palë në një traktat bashkohet me të pas hyrjes së tij në fuqi.me të pas hyrjes së tij në fuqi.

Traktatet nga pikpamja e mundësisë dhe e Traktatet nga pikpamja e mundësisë dhe e

proçedurës së aderimit në to ndahen në:proçedurës së aderimit në to ndahen në: - traktate të hapura dhe - traktate të hapura dhe - traktate të mbyllura- traktate të mbyllura

RezervatRezervat

Një shtet mund ta përjashtojë vehten Një shtet mund ta përjashtojë vehten nga disa detyrime të caktuara që i nga disa detyrime të caktuara që i rrjedhin atij nga anëtarësimi në traktat.rrjedhin atij nga anëtarësimi në traktat.

Deklaratë e njëanshme. Shpreh njohjen Deklaratë e njëanshme. Shpreh njohjen e tij ndaj një traktati ndërkombëtar por e tij ndaj një traktati ndërkombëtar por në një mënyrë të pjesshme të kufizuar në një mënyrë të pjesshme të kufizuar në lidhje me disa pika të tij. në lidhje me disa pika të tij.

Rezervat mund të bëhen në tre Rezervat mund të bëhen në tre momente të proçedurës së momente të proçedurës së përfundimit të traktatit ndërkombëtar:përfundimit të traktatit ndërkombëtar:

a) rezerva në çastin e nënshkrimit a) rezerva në çastin e nënshkrimit b) rezervat në çastin e ratifikimit të b) rezervat në çastin e ratifikimit të

traktatittraktatit c) rezervat në çastin e aderimit.c) rezervat në çastin e aderimit.

AfatiAfati

Traktatet e fillojnë veprimin nga Traktatet e fillojnë veprimin nga data e parashikuar nga vetë atadata e parashikuar nga vetë ata nga data e ratifikimit të tyre osenga data e ratifikimit të tyre ose nga data e nënshkrimit. nga data e nënshkrimit.

Në lidhje me kohën e mbarimit të veprimit Në lidhje me kohën e mbarimit të veprimit të tyre traktatet ndahen në: të tyre traktatet ndahen në:

- traktate pa afat- traktate pa afat - traktate me afat të caktuar- traktate me afat të caktuar - traktate ma afat të pacaktuar- traktate ma afat të pacaktuar

Mbarimi i veprimit te Mbarimi i veprimit te traktatittraktatit

Mbarimi i afatitMbarimi i afatit Marreveshja e paleve para mbarimit te Marreveshja e paleve para mbarimit te

afatitafatit Denoncimi- heqja dore ne menyre te Denoncimi- heqja dore ne menyre te

njeanshme sipas parashikimit ne traktatnjeanshme sipas parashikimit ne traktat Anullimi – mbarimi me veprim te Anullimi – mbarimi me veprim te

njeanshem jo sipas parashikimitnjeanshem jo sipas parashikimit Rebus sic stantibus – ndryshimi rrenjesor Rebus sic stantibus – ndryshimi rrenjesor

i rrethanavei rrethanave

InterpretimiInterpretimi

Neni 31 i Konventes se Vienes Neni 31 i Konventes se Vienes

Nje traktat duhet te interpretohet me Nje traktat duhet te interpretohet me mirebesim, ne perputhje me kuptimin e mirebesim, ne perputhje me kuptimin e zakonshem qe u jepet termave te zakonshem qe u jepet termave te traktatit ne kontekstin e tyre dhe ne traktatit ne kontekstin e tyre dhe ne driten e objektit dhe qellimit te traktatit.driten e objektit dhe qellimit te traktatit.


TekstiTeksti Hyrja dhe aneksetHyrja dhe anekset Cdo marreveshje tjeter qe mund te kene Cdo marreveshje tjeter qe mund te kene

lidhur paletlidhur palet Marreveshje per interpretimin e traktatitMarreveshje per interpretimin e traktatit PraktikatPraktikat Normat e tjera te se dr. nd. te Normat e tjera te se dr. nd. te

zbatueshme per palet.zbatueshme per palet.


Neni 32 – Mjete suplementare te Neni 32 – Mjete suplementare te interpretimitinterpretimit Punimet pergatitorePunimet pergatitore

Neni 33Neni 33

ne dy gjuhe – teksti njesoj autoritativne dy gjuhe – teksti njesoj autoritativ

pervec kur parashikohet ndryshepervec kur parashikohet ndryshe

Forma e traktatitForma e traktatit

Palët zgjedhin mënyrat që konsiderojnë si më të Palët zgjedhin mënyrat që konsiderojnë si më të përshtatshme për shprehjen e vullnetit të tyre. përshtatshme për shprehjen e vullnetit të tyre.

Si rregull traktatet marrin formën e shkruarSi rregull traktatet marrin formën e shkruar

Eshtë pranuar, (cështja Groenland), si e vlefshme dhe me Eshtë pranuar, (cështja Groenland), si e vlefshme dhe me efekte të njëjta juridike edhe forma gojore e përfundimit të efekte të njëjta juridike edhe forma gojore e përfundimit të traktateve. traktateve.

Njihet edhe forma me veprime konkludente. Njihet edhe forma me veprime konkludente.

Për lidhjen e një traktati me vullnet të heshtur, përgjigja Për lidhjen e një traktati me vullnet të heshtur, përgjigja mohuese.mohuese.

Forma e traktatitForma e traktatit Gjuha e traktateveGjuha e traktateve

E drejta ndërkombëtare nuk përcakton ndonjë rregull të prerë.E drejta ndërkombëtare nuk përcakton ndonjë rregull të prerë.

Në mesjetë mbizotëronte latinishtjaNë mesjetë mbizotëronte latinishtja

Nga mesi i shek.XVIII frëngjishtja Nga mesi i shek.XVIII frëngjishtja

Që nga fillimi i këtij shekulli filloi të fitojë terren anglishtja. Që nga fillimi i këtij shekulli filloi të fitojë terren anglishtja.

Gjuhët zyrtare të O.K.B.-së sot janë anglishtja, frëngjishtja, Gjuhët zyrtare të O.K.B.-së sot janë anglishtja, frëngjishtja, rusishtja, spanjishtja dhe gjuha kineze. rusishtja, spanjishtja dhe gjuha kineze.

Gjuhën ose gjuhët që do të përdoren i vendosin palët në Gjuhën ose gjuhët që do të përdoren i vendosin palët në marrëveshje midis tyre dhe këto gjuhë cilatdo qofshin kanë vlerë marrëveshje midis tyre dhe këto gjuhë cilatdo qofshin kanë vlerë të barabartë për efekt interpretimi.të barabartë për efekt interpretimi.

e drejta e traktateve

Documents