1

Duurzame

Energie

Nos futuro berdaderoTa ku energia duradero

2

ColofonUitgegeven door Regering van Curaçao in samenwerking met Bureau Telecommunicatie & Post

Fort Amsterdam

Curaçao

Tekst: Practical Business Solutions B.V.

Ontwerp en Opmaak: Hagen Design & Strategy

Drukwerk: Tramm Imaging

Deze brochure is onderdeel van de serie over Elektriciteitsverbruik op Curaçao:1. Elektriciteitsbeleid

2. Elektriciteitsbesparing

3. Duurzame Energie

3

InhoudsopgaveInleiding 5Het Nieuwe Duurzame Energiebeleid 6 Beleidsdoelstellingen 6 Beleidsuitgangspunten 6 Beleidsregulering 7 Het aansluitbeleid 7

Verloop aanvraagprocedure 8 Aankoop en Installatie

(door aanvrager & gecertificeerde en geregistreerde installateur) 8 Certificering 9 Symbolen en Kenmerken 10 Standaarden voor zonnepanelen 11 Standaarden voor kleine windturbines 12 Bouw- en hindervergunning (van DROV) en Milieuvergunning

(van Milieudienst) 13 Keuringsbewijs huisaansluiting (van DOW) 13 Aanvraag van een Verklaring van Geen Bezwaar (bij BT& P) 14 Keuring en Aansluit-of Netaansluitingsovereenkomst

(door Aqualectra) 15

Methode voor opwekken van elektriciteit 17 Opwekking voor niet-bedrijfsmatige doeleinden

(tot en met 100kVA) 17 Aanvullende eisen opwekking voor bedrijfsmatige doeleinden

(groter dan 100kVA) 18 Rekenvoorbeeld opwekking elektriciteit 19

Afname en teruglevering afhankelijk van productie en behoefte 20 Netto consumptie, netto productie en net metering/saldering 21 Tariefvoorschriften 22 Grenzen productiecapaciteit 23 Rekenvoorbeeld particulier – 2 kW zonnepanelen 24 Rekenvoorbeeld bedrijf – 20 kW zonnepanelen 24 Meters om te salderen en verrekenen 25 Regels met betrekking tot meters voor saldering en

verrekening 25

Meer informatie 27

4

5

InleidingDe “Beleidsnota Kleinschalige Duurzame Stroomvoorziening” is op 16 november 2011 door de Raad van Ministers vastgesteld. In deze beleidsnota staat het aansluitbeleid opgenomen voor de niet-bedrijfsmatige opwekking, oftewel de kleinschalige productie van duurzame elektriciteit door huishoudens en zakelijke eindgebruikers. Alle bijbehorende voorwaarden en voorschriften voor deze niet bedrijfmatige opwekking staan in deze beleidsnota opgenomen.

De “Beleidsnota Kleinschalige Duurzame Stroomvoorziening” is nader uitgewerkt, in de “Tariefrichtlijn Kleinschalige Duurzame Stroomvoorziening”. Daarin staan de nadere voorschriften voor de bepaling van de teruglevertarieven bij de koppeling van installaties voor niet-bedrijfsmatige opwekking van duurzame elektriciteit aan het openbare transport- en distributienetwerk van Curaçao. Deze brochure “Duurzame Energie”, nummer 3 uit deze serie over Elektriciteitsverbruik op Curaçao, gaat in op het beleid met betrekking tot het zelf opwekken en terugleveren van elektriciteit aan het net van Aqualectra voor zowel particulieren en kleine bedrijven, als voor middelgrote bedrijven. Dit betreft onder andere: het verloop van de aanvraagprocedure, de aansluitingsvoorwaarden, de teruglevertarieven en de standaarden voor zonnepanelen en kleine windturbines.

Zowel de integrale “Beleidsnota Kleinschalige Duurzame Stroomvoorziening” als de integrale nota “Tariefrichtlijn Kleinschalige Duurzame Stroomvoorziening” zijn in digitale vorm beschikbaar voor het publiek en kunnen gedownload worden opwww.energiakonsiente.com.

Regering van CuraçaoJanuari 2012

6

Het Nieuwe Duurzame EnergiebeleidDe “Beleidsnota Kleinschalige Duurzame Stroomvoorziening” is op 16 november 2011 vastgesteld. De tarieven voor teruglevering zijn op 23 november 2011 vastgesteld. In de Beleidsnota staan de voorwaarden en voorschriften opgenomen voor de kleinschalige productie van elektriciteit door huishoudens en zakelijke eindgebruikers. Deze Beleidsnota is een nadere uitwerking van de “Beleidsnota Regulering Elektriciteitsvoorziening Curaçao 2011-2015” die op 16 februari 2011 is vastgesteld door de Raad van Ministers. In deze Beleidsnota is de visie en de beleidsintentie van de regering op het gebied van elektriciteitsvoorziening beschreven. Het elektriciteitsbeleid van de regering is onder meer gericht op het stimuleren van de opwekking en gebruik van duurzame energie op basis van schone bronnen die het land zelf beschikbaar heeft, zoals zon en wind. En is voornamelijk bedoeld voor:

“Inrichtingen die een kleine hoeveelheid duurzame elektriciteit voor eigen gebruik of voor het gebruik door een beperkte kring van (rechts)personen opwekken, waarbij de gebruikte geleidingen op privé gronden zijn geplaatst.”

Met dit voor ogen zijn er onder andere beleidsdoelstellingen, beleidsuitgangspunten, beleidsregulering geformuleerd en/of uitgevoerd. Zo is er ook een aansluitingsbeleid met de daarbij behorende aansluitingsvoorwaarden.

Beleidsdoelstellingen Het doel van het nieuwe duurzame energiebeleid is het zoveel mogelijk bevorderen van de opwekking van schone of duurzame energie. In dit nieuwe beleid zijn daarom ook de beleidsdoelstellingen geformuleerd voor het stimuleren van kleinschalige duurzame productie van elektriciteit. Zo is het de bedoeling dat men zal besparen op de import van fossiele brandstoffen en op de elektriciteitskosten voor de eindgebruiker (economische doelen). Verder wordt ten doel gesteld om de CO2 uitstoot te verminderen.

BeleidsuitgangspuntenIn het nieuwe beleid voor duurzame energie zijn er ook beleidsuitgangspunten geformuleerd. Zo wordt er voornamelijk gebruik gemaakt van zonne-energie en windenergie voor het opwekken van duurzame energie (elektriciteit). De productie is primair voor eigen gebruik, maar kan zich uitstrekken tot een beperkte kring van personen. Er zijn grenzen gesteld aan de kleinschalige productie voor duurzame energie. Voor particulieren betekent dit een maximaal opgesteld vermogen van 10 kiloWatt (kW); voor bedrijven is dit 1 MegaWatt (MW). Voor een productie groter dan de hiervoor genoemde

7

grenzen (dus meer dan 1 MW) bestaat er een concessieplicht, wat inhoudt dat de producent over een concessie moet beschikken en moet voldoen aan de daaraan verwante vereisten en voorwaarden.

BeleidsreguleringOm de opwekking en gebruik van duurzame elektriciteit te faciliteren was het noodzakelijk om twee zaken te reguleren, namelijk: 1. Kleinschalige productie van duurzame elektriciteit: om zodoende een

groter deel van de totale energievoorziening te produceren op basis van schone energiebronnen.

2. Aansluiting van installaties voor deze kleinschalige duurzame elektriciteitproductie op het openbare elektriciteitsnetwerk: voornamelijk om zo wildgroei en onveilige toepassingen te voorkomen.

Het aansluitbeleidHet netwerkbedrijf Aqualectra (die de exclusieve concessiehouder voor elektriciteitsdistributie is) heeft nu de verplichting om iedere inrichting voor kleinschalige duurzame opwekking van elektriciteit voor eigen gebruik of een beperkte kring van (rechts)personen aan te sluiten op haar transport- en distributienetwerk. Om hiervoor in aanmerking te komen zal de inrichting wel aan de aansluitvoorwaarden en overige technische voorschriften moeten voldoen. Deze aansluiting brengt de mogelijkheid van teruglevering met zich mee.AansluitingsvoorwaardenAls basisregel voor het aansluitbeleid die geldig is voor inrichtingen zonder een concessie voor de productie van duurzame elektriciteit, is dat zij in aanmerking kunnen komen voor aansluiting aan het transport- en distributienetwerk van Aqualectra, indien de aanvrager voldoet aan de gestelde eisen. Ten eerste dient de aanvrager in het bezit te zijn van een Verklaring van Geen Bezwaar (VvGB) van Bureau Telecommunicatie en Post (de toezichthouder voor de elektriciteitsector). Ook dient de aanvrager te voldoen aan de aansluitvoorwaarden en overige voorschriften van Aqualectra, die zijn goedgekeurd door de Minister belast met energiezaken.

8

Verloop aanvraagprocedureSamengevat doorloopt de inrichting in kwestie bij het inleveren van de aanvraag de volgende stappen, waarbij deze in aanraking komt met een aantal instanties, te weten:

Aankoop en Installatie: • aanvrager & gecertificeerd en geregistreerd installateur

Bouw- en hindervergunning en Milieuvergunning: • DROV en Milieudienst

Keuringsbewijs huisaansluiting: • DOW

Verklaring van Geen Bezwaar (VvGB): • BT&P

Keuring en Aansluitingsovereenkomst: • Aqualectra

Voor gevallen waarbij een Bouw- en hindervergunning vereist is, zal de aanvrager hierover moeten beschikken voordat de installatie verzorgd kan worden. Hierna volgt een nadere omschrijving van de stappen in dit proces.

Aankoop en Installatie (door aanvrager & gecertificeerde en geregistreerde installateur)

De verantwoordelijkheid voor het kiezen van een bepaald systeem voor de opwekking van duurzame energie en de installatie hiervan door een gecertificeerde persoon, om ervoor te zorgen dat het systeem optimaal zal werken, ligt bij de aanvrager. Hierbij dient de aanvrager en het systeem te voldoen aan de eisen en standaarden die gesteld zijn in de “Beleidsnota Kleinschalige Duurzame Stroomvoorziening”.

Aangezien het installeren van een opwekkingsinstallatie zeer gespecialiseerd werk is, dienen deze werkzaamheden verricht te worden door specialisten die over voldoende kennis en ervaring beschikken om een dergelijke installatie op een deugdelijke en veilige wijze te instaleren. Tevens dient deze persoon goed bekend te zijn met de hierboven genoemde eisen en standaarden.

9

Met het voorgaande in gedachten, dient een installateur op persoonlijke basis gecertificeerd te zijn. Wanneer een installateur kan aantonen dat hij aan de gestelde certificeringeisen voldoet, kan hij BT&P verzoeken om hem in het BT&P register op te nemen. Op deze manier ontvangt de installateur erkenning van zijn certificering. In dit register staan de namen en gegevens van onafhankelijke certificeringinstanties.

Na het afronden van de installatie van het opwekkingssysteem ontvangt de aanvrager een bewijs dat de installatie verricht is door een gecertificeerde en geregistreerde installateur.

Indien een particuliere of zakelijke eindgebruiker van elektriciteit de hiervoor genoemde installatie wil aansluiten op het openbare transport- en distributienetwerk van Aqualectra, met als doel om duurzame elektriciteit terug te leveren, dan moet de aanvrager voldoen aan enkele categorieën veiligheid- en kwaliteitseisen.

Eisen voor alle installatiesAlle installaties moeten voldoen aan de technische voorschriften met betrekking tot de soort technologie (zoals zon of wind) die gebruikt wordt bij de opwekking van duurzame energie. Deze voorschriften worden gesteld om te garanderen dat de basiskwaliteit van de opwekkingsinstallatie in lijn is met de internationale standaarden op dit gebied.

Eisen voor installaties die tevens gebruikt worden voor terugleverenInstallaties die ook bedoeld zijn om duurzame elektriciteit terug te leveren aan het netwerk van Aqualectra, moeten voldoen aan de veiligheid- en kwaliteitseisen met betrekking tot de aansluiting (koppeling) van opwekkingsinstallaties aan het transport- en distributienetwerk. Dit om te voorkomen dat installaties van inferieure kwaliteit zijn en zo een gevaar kunnen gaan vormen voor de veiligheid van het openbare netwerk.

CertificeringInternationaal bestaan er verschillen in de toepassing van de standaarden voor duurzame productiesystemen. Zo is op te merken dat er (kleine) verschillen bestaan tussen die Europa en de Verenigde Staten. In Europa bestaat het “CE” keurmerk en in de Verenigde Staten die van een zogenaamd Nationally Recognized Testing Laboratory (NRTL) testlaboratorium.

Aangezien er geen overkoepelende standaard bestaat die zowel toepasbaar is voor alle kwaliteitsaspecten als voor alle veiligheidsaspecten, zijn fabrikanten van duurzame productiesystemen gedwongen om meerdere certificeringprogramma’s te laten

10

uitvoeren voor de diverse bestaande standaarden. Hiervoor worden onafhankelijke certificeringinstanties ingeschakeld. Op dit moment bestaan er tal van onafhankelijke certificeringinstanties die geaccrediteerd zijn om keuringen uit te voeren voor alle hiervoor genoemde standaarden en de daarbij behorende keurmerken uit te geven. Enkele voorbeelden van deze instanties zijn:

TÜV Rheinland Photovoltaic Testing Laboratory LLC Underwriters Laboratories Inc. (UL) CSA international (CSA)

Als een particulier of bedrijf bijvoorbeeld zonnepanelen aanschaft of laat installeren dan zal de leverancier aan haar moeten aantonen dat de zonnepanelen afkomstig zijn van een fabrikant die gecertificeerd is door een geaccrediteerde instantie met betrekking tot de reeds genoemde standaarden. Dit moet altijd herkenbaar zijn aan de markering op de panelen zelf. Dit kan zijn in de vorm van een symbool of kenmerk, namelijk:

een symbool van de betreffende standaarden een Europees kenmerk een kenmerk van een certificeringinstantie zoals UL, TÜV of CSA

Symbolen en Kenmerken

IEC standaarden

Europees keurmerk

Certificeringsinstanties(niet uitputtend)

11

Standaarden voor zonnepanelenVoor de kwaliteit van zonnepanelen bestaat er niet één overkoepelende internationale standaard. De nodige standaarden zijn inmiddels tot stand gekomen binnen een aantal gerenommeerde standaardisatieorganisaties. De International Electrotechnical Commission (IEC) is daarbij verreweg de belangrijkste van deze organisaties. Daarnaast heeft de Amerikaanse Underwriters Laboratories (UL) als onafhankelijke certificeringorganisatie voor productveiligheid ook voor zogenaamde “de facto” standaarden gezorgd.

Met betrekking tot relevante standaarden (zoals genoemd in deze brochure en het nieuwe duurzame energie beleid) kunnen de volgende basisstandaarden als uitgangspunt gebruikt worden voor de veiligheid en kwaliteit van zonnepanelen:

IEC 61215 Kristallijn silicium fotovoltaïsche modules voor aardse toepassingen - Ontwerpclassificatie en

typegoedkeuring: deze standaard betreft alleen conventionele zon-PV modules. De testen betreffen kwalificatie van het ontwerp, prestatie, duurzaamheid, veiligheid en robuustheid.

IEC 61646 Dunne-film fotovoltaïsche (PV) modulen voor aardse toepassingen - Ontwerpkwalificatie en

typegoedkeuring: deze standaard betreft alleen dunne film PV modules. De testen betreffen kwalificatie van het ontwerp, prestatie, duurzaamheid, veiligheid en robuustheid.

IEC 62108 Concentrator fotovoltaïsche (CPV) modules en samenstellingen: deze standaard betreft

enkel en alleen concentrator PV modules. De testen betreffen ontwerp kwalificatie en typegoedkeuring.

IEC 61730 Veiligheidskwalificatie van fotovoltaïsche (PV) modules

UL 1703 Flat-Plate Photovoltaic Modules and Panels: deze standaard betreft voornamelijk de

veiligheidseisen van zonnepanelen maar ook deels prestatie eisen en testen waaraan de panelen dienen te voldoen. De standaard heeft enige overlap met de IEC 61730 en dient nog daarmee te worden geharmoniseerd.

12

IEC 60364 Beschermingsmaatregelen - Bescherming tegen overstroom

IEC 61701 Zoutnevel corrosiebeproeving van fotovoltaïsche (PV) modules Op Curaçao is de toepassing van hiervoor genoemde standaarden voor de diverse soorten zonnepanelen, als volgt:

Standaarden voor kleine windturbinesIn vergelijking met zon PV-systemen zijn de internationale standaarden voor kleine windturbines minder ver ontwikkeld. De basisstandaard voor een kleine windturbine is de IEC 61400. Verder zijn de volgende onderdelen van deze standaard van toepassing:

• IEC61400-2,ed.2 Ontwerp eisen van kleine windturbines.

• IEC61400-11,ed.2 Meettechnieken voor akoestisch geluid.

• IEC61400-12-1,ed.1 Generatorsystemen voor windturbines

PV categorieStandaard

Conventioneel PV Dunne film PV Concentrator PV

IEC 61215 Verplicht Niet van toepassing Niet van toepassing

IEC 61646 Niet van toepassing Verplicht Niet van toepassing

IEC 62108 Niet van toepassing Niet van toepassing Verplicht

IEC 61730 Verplicht Verplicht Verplicht

UL 1703 Verplicht Verplicht Verplicht

IEC 60364 Verplicht Verplicht Verplicht

IEC 61701 Verplicht Verplicht Verplicht

Tabel 1: Internationale standaarden per PV categorie

13

In verschillende landen die kleinschalige duurzame energie gebaseerd op windtechnologie serieus nemen, hebben toonaangevende nationale organisaties zelf een op de IEC 61400 gebaseerde standaard ontwikkeld voor windturbines. Voorbeelden hiervan zijn:

North American Small Wind Certification Council (VS) Small Wind Turbine Performance and Safety Standard

British Wind Energy Association (VK) Small Wind Turbine Performance and Safety Standard en het certificeringprogramma Microgeneration Certification Scheme (MCS) die voorziet in het certificeren van windturbines in verband met deze standaard.

De basisregel voor de kwaliteit van kleinschalige windturbines is dus dat kleine windturbines op Curaçao aan de vermelde onderdelen van de IEC 61400 standaard dienen te voldoen. Dit is ook het geval voor kleinschalige windturbines die voldoen aan de certificeringeisen van de twee hierboven genoemde organisaties.

Bouw- en hindervergunning (van DROV) en Milieuvergunning (van Milieudienst)

In geval het kleinere zon PV installaties betreft die voldoen aan een aantal standaardvoorwaarden, zal er sprake zijn van een vrijstelling van een bouwvergunning. De exacte voorwaarden worden door DROV vastgesteld.

Als het gaat om een opwekkingsinstallatie waarvoor wel een bouwvergunning vereist is, dan dient de aanvrager aan de vigerende bouwvoorschriften te voldoen. Hiervoor dient de aanvrager een verzoek in te dienen bij DROV. Gedurende de bouw van de opwekkingsinstallatie dient de aanvrager de voorwaarden en nadere uitvoeringseisen in de bouwvergunning op te volgen.

Keuringsbewijs huisaansluiting (van DOW) Voor opwekkingsinstallatie op basis van windenergie is het zeker een verplichting om een milieuvergunning hebben. Dit kan ook in andere situaties het geval zijn. Een aanvraag voor een milieuvergunning dient bij de Milieudienst te worden ingediend.

Na installatie van het systeem zal deze gekeurd worden door DOW. DOW controleert de opwekkingsinstallatie op de correcte uitvoering met betrekking tot de installatievereisten

14

die van toepassing zijn op huis- of bedrijfsinstallaties. Bij goedkeuring van de installatie zal een keuringsbrief of keuringsbewijs aan de eindgebruiker worden verstrekt door DOW. De kosten voor een inspectie komen voor rekening van de aanvrager.

Aanvraag van een Verklaring van Geen Bezwaar (bij BT&P)Een Verklaring van Geen Bezwaar (hierna: VvGB) wordt door toezichthouder Bureau Telecommunicatie en Post afgegeven. Ook hier kunnen voorwaarden aan worden verbonden. Om deze te ontvangen dient de inrichting in kwestie te voldoen aan de volgende eisen: De opgewekte elektriciteit dient afkomstig te zijn van een duurzame bron (indien

het productie van duurzame energie betreft). De duurzame productie is primair voor eigen gebruik of voor een besloten kring

eindgebruikers, waarbij gebruik wordt gemaakt van geleidingen die uitsluitend op privé gronden zijn geplaatst (dit betreft productie die niet-bedrijfsmatig is).

Er is sprake van een opgesteld (nominaal) vermogen van ten hoogste 1MVA1 (in geval het om kleinschalig productie gaat).

De aanvrager dient in het bezit te zijn van de vereiste bouw- en milieuvergunningen (tevens dient de inrichting te voldoen aan de eisen van de bouw- en hinderwetgeving);

De aanvrager dient in het bezit te zijn van een installatiebewijs voor de betreffende installatie(s). Het installatiebewijs mag niet ouder zijn dan zes maanden. Het bewijs dient afgegeven te zijn door een gecertificeerde en bij de toezichthouder geregistreerde installateur, daaruit zal moeten blijken dat de opwekkingsinstallatie voldoet aan de daaraan gestelde eisen met betrekking tot kwaliteit, goede werking en veiligheid.

Ook dient het vaste voornemen te bestaan om een aansluit- of netaansluitingsovereenkomst met Aqualectra aan te gegaan voor het koppelen van de opwekkingsinstallatie aan het transport- en distributienet. De overeenkomst bevat onder andere de technische (keuring en periodieke herkeuring), procedurele, juridische en financiële voorwaarden welken zijn vastgelegd voor een netkoppeling met teruglevering.

1 Bij een spanning volledig in fase met de stroom is 1 MVA gelijk aan 1MW

15

Keuring en Aansluitingsovereenkomst (door Aqualectra)Na installatie van het productiesysteem, conform de standaarden die daarop van toepassing zijn, dient de keuring plaats te vinden. Bij de keuring wordt gecontroleerd of het systeem aan de gestelde eisen voldoet. Dit omvat zowel de eisen op de huis- of bedrijfsinstallatie zelf maar ook de eisen voor aansluiting op het net.Indien een aanvrager aan de aansluitingsvoorwaarden voldoet, kan deze door Aqualectra op het transport- en distributienetwerk aangesloten. Ook is het mogelijk dat de aanvrager wordt afgewezen indien hier goede gronden voor zijn.

Tevens moet de aanvrager rekening houden met het volgende:

de aanvrager dient in het bezit te zijn van een VvGB als hiervoor bedoeld, die niet ouder is dan negentig dagen;

de aanvrager dient in het bezit te zijn van een keuringsbewijs van de overheidsdienst belast met Openbare Werken (hierna DOW), onderdeel van het Ministerie van Verkeer, Vervoer en Ruimtelijke Planning, waaruit blijkt dat de opwekkingsinstallatie voldoet aan de installatievereisten die van toepassing zijn op huis- of bedrijfsinstallaties;

in geval dat er nog geen aansluitingsmogelijkheden zijn in het gebied van de aanvrager zal Aqualectra op een redelijk termijn moeten faciliteren dat de gewenste aansluiting op het net zal plaatsvinden;

de opwekkingsinstallatie van de aanvrager dient te voldoen aan de regels met betrekking tot de netkoppeling (met andere woorden de aansluitvoorwaarden en overige voorschriften van het netwerkbedrijf welke zijn gebaseerd op het aansluitbeleid zoals door de Minister goedgekeurd);

de vrager dient een Aansluitingsovereenkomst met Aqualectra aan te gegaan voor de aansluiting van de opwekkingsinstallatie aan het transport- en distributienet; hierin worden de technische (zoals keuring en periodieke herkeuring), procedurele, juridische en financiële voorwaarden vastgelegd voor een netaansluiting met teruglevering.

16

Bij de uitvoering van de keuring dient de aanvrager minimaal de volgende documenten aan de inspecteurs van Aqualectra te overleggen:

• Eentekeningvandebetreffendelocatie • Eenschetsvandeopwekkingsinstallatie • Eenelektrischdiagramvandeinstallatie • Desysteemspecificatieseninstallatiehandleidingen • Hetinstallatiebewijsvandegecertificeerdeinstallateur • HetkeuringsbewijsvanDOW

Bij goedkeuring van de opwekkingsinstallatie zal een keuringsbrief of keuringsbewijs aan de aanvrager worden verstrekt door of namens Aqualectra. Deze is geldig voor een periode van maximaal 24 maanden.

17

Methode voor opwekken van elektriciteit De methoden voor het opwekken van elektriciteit zijn beperkt tot hoofdzakelijk 2 methoden. De eerste methode is het opwekken van elektriciteit door gebruik te maken van fotovoltaïsche zonnepanelen (“photovoltaic” (PV) solar panels). De tweede methode is het op kleine schaal opwekken van elektriciteit door gebruik te maken van windmolens. Hier vallen ook hybride systemen onder, zoals een combinatie tussen zonneboilers (zon thermisch) en fotovoltaïsche zonnepanelen. Verder kan de Minister in kwestie besluiten om de toegestane methoden voor het opwekken van elektriciteit aan te passen of uit te breiden, indien er hier een aanleiding voor is.

Opwekking voor niet-bedrijfsmatige doeleinden (tot en met 100kVA)

Door gebruik te maken van fotovoltaïsche zonnepanelen, welke meestal op het dak van een gebouw of woning worden geplaatst, kunnen particulieren en bedrijven zelf elektriciteit voor eigen gebruik produceren. Met behulp van deze zonnepanelen wordt dus, via zonnecellen, (zonne)energie omgezet in elektrische energie. Deze elektrische energie wordt door een omvormer omgezet in wisselstroom, welke de particuliere of zakelijke eindgebruiker onmiddellijk verbruikt in een woning respectievelijk gebouw. Elektriciteit kan met behulp van speciale windmolens, zogenaamde “windturbines”, ook uit wind voor eigen gebruik worden opgewekt.

Met niet-bedrijfsmatige doeleinden opwekken van energie wordt bedoeld dat elektriciteitsproductie voor een groot deel voor eigen gebruik bestemd is. Dit kan zijn voor het eigen bedrijf, het eigen huis of een zogenaamde “besloten kring”. Een andere definitie is wanneer uitsluitend gebruik wordt gemaakt van leidingen die over privé gronden lopen.

Om in aanmerking te komen voor een aansluiting zoals hiervoor besproken is het belangrijk dat er een bepaalde verhouding bestaat tussen het elektriciteitsverbruik en de eigen opwekking. De regel is dat de hoeveelheid zelf opgewekte elektriciteit kleiner of gelijk moet zijn aan het werkelijk eigen verbruik over een periode van een heel jaar. Gedurende het jaar mag de zelf opgewekte elektriciteit groter zijn de eigen elektriciteitsbehoefte, voor een of meerdere factureringsperioden. In dat geval van het laatst genoemde wordt er elektriciteit aan het net (terug)geleverd.

18

Voor particuliere huishoudens is de maximale toegestane productiecapaciteit (nominaal vermogen) vastgesteld op 10kW en voor zakelijke eindgebruikers is deze 100kVA. Dit betreft het opgesteld vermogen (het aantal KW) en niet het operationeel vermogen of het aantal kWh dat daarmee wordt opgewekt. Deze gestelde grens is eenvoudig te controleren. Tegelijkertijd is hierdoor het aantal op te wekken hoeveelheid kWh per tijdseenheid begrensd.

Aanvullende eisen opwekking voor bedrijfsmatige doeleinden (groter dan 100kVA)

Hoewel het een kleine groep betreft, zijn er op Curaçao een aantal zakelijke eindgebruikers, die op basis van het werkelijke eigen elektriciteitsgebruik de maximale grens van 100 kVA voor het opwekvermogen (kunnen) overschrijden. Er bestaat dan de mogelijkheid om een installatie in gebruik te nemen die groter is dan 100 kVA, maar kleiner dan 1.000 kVA. Indien een zakelijke eindgebruiker hiervoor een aanvraag wenst in te dienen, dan zullen Bureau Telecommunicatie en Post en Aqualectra dit per geval beoordelen. In een dergelijk geval worden er op twee terreinen aanvullende eisen gesteld, namelijk:

De aansluiting op het net Alvorens Aqualectra een aansluiting op het distributienet zal maken, zal er een

uitgebreide analyse worden uitgevoerd naar de effecten die de installatie op het distributienet zal kunnen hebben. Vooral de belasting en de spanningshuishouding zijn hierbij van belang.

De betrouwbaarheid van de totale energievoorziening De opwekkingsinstallatie zal gedurende haar levensduur binnen redelijke

grenzen moeten blijven functioneren. Op basis hiervan zal Aqualectra bepalen aan welke aanvullende eisen de opwekkingsinstallatie zal moeten voldoen. Dit houdt onder andere in dat er een verplichte periodieke inspectie zal moeten plaatsvinden en de zakelijke eindgebruiker verplicht is om real-time productie- en performancegegevens beschikbaar te hebben. Dit is vooral van belang gezien de grootte van de installatie en de mogelijke negatieve gevolgen die het wegvallen ervan voor een deel van de elektriciteitsvoorziening en de planning van Aqualectra kunnen hebben.

19

Rekenvoorbeeld opwekking elektriciteit

In het bovenstaande rekenvoorbeeld wordt een gemiddeld verbruik van 350kWh per maand teruggerekend naar een gemiddeld dagverbruik van 12kWh. Indien met zonnepanelen gewerkt wordt, dient rekening gehouden met ongeveer 5 zonne-uren gemiddeld per dag, gerekend over het gehele jaar.

Bij zonnepanelen wordt het begrip “Watt piek” (Wp) gebruikt, dit is gelijk aan Watt (W) bij ideale omstandigheden. 1 Wp-vermogen zou indicatief 5Kwh gemiddeld per dag moeten kunnen produceren. Een systeem voor duurzame productie heeft echter een verlies van indicatief 25% door het gebruik van bekabeling, omvormers en dergelijke. Dit kan ook hoger uitvallen door grote dakhellingen of een minder gunstige dakrichting. Een en ander betekent dat (met deze kengetallen) met een opwekkingsinstallatie van 3.2 KWp aan zonnepanelen maandelijks circa 350kWh aan elektriciteit kan worden geproduceerd.

Benodigde grootheden Particulier huishouden A

Zakelijke Eind-gebruiker B

Gemiddeld gebruik per maand 350kWh 2000kWh

Gemiddeld verbruik per dag (delen door 30) (= G) 12kWh 65kWh

Gem. aantal zonne-uren per dag (= Z) 5 5

Efficiëntie installatie (aanname) ( = E) 75% 75%

Maximale productiecapaciteit (X= G/Z*E) 3,2 kWp 18 kW

Tabel 2: Rekenvoorbeeld opwekking elektriciteit

20

Afname en teruglevering afhankelijk van productie en behoefteWanneer de eindgebruiker beschikt over een opwekkingsinstallatie van zonne- of windenergie en op het netwerk van Aqualectra is aangesloten, is het voor hem mogelijk om het teveel aan elektriciteit dat hij niet gebruikt te “leveren” aan het elektriciteitsnet; dit heet “teruglevering”. Ook hier zijn strikte voorwaarden en voorschriften aan verbonden.

In de praktijk zal er in de meeste gevallen door eindgebruikers gekozen worden voor het installeren van een productiesysteem dat maar voor een deel in de eigen elektriciteits-behoefte voorziet. Er is dan sprake van een tekort aan capaciteit. Het tekort wordt dan via het distributienet door Aqualectra aan de eindgebruiker geleverd. Op dat moment is er geen behoefte voor teruglevering door de eindgebruiker aan het net. Aangezien de behoefte aan elektriciteit niet constant is gedurende de dag, zal de eindgebruiker niettemin aan het net kunnen leveren wanneer zijn behoefte lager is dan zijn opwekking.

De figuur hieronder laat zien hoe het een en ander in zijn werk gaat. De productie en het gebruik van elektriciteit kan er bijvoorbeeld uitzien zoals in de figuur hieronder in beeld is gebracht. In de figuur valt te zien dat tijdens de hoogste productie-uren er meer wordt geproduceerd dan verbruikt. Dan is er sprake van teruglevering. Gedurende de meeste tijd, vooral ’s avonds en ’s nachts, wordt er echter meer verbruikt dan er wordt geproduceerd. Dan wordt er door de eindgebruiker als het ware “getrokken” op het distributienet.

Figuur 1: Voorbeeld dagelijks patroon opwekking versus eigen gebruik

Opwekking (groen) versus gebruik (roze) op dagbasis

kW

Tijd

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24

21

Netto consumptie, netto productie en net metering/saldering De kleinschalige elektriciteitsproducent die elektriciteit teruglevert aan Aqualectra, wordt hiervoor gecompenseerd op basis van een verrekening tussen de teruglevering aan en de afname van het openbare net. Dit heet “net metering”, ook wel saldering genoemd.

In dat geval zal er sprake zijn van een tweerichtingsverkeer waarbij over een gegeven periode de aan het net geleverde elektriciteit zelden of nooit gelijk zal zijn aan de van het net getrokken elektriciteit. Indien over een gegeven periode door de eindgebruiker minder elektriciteit wordt opgewekt dan zijn behoefte is, zal het net in het tekort voorzien (er is dan sprake van netto consumptie). Anderzijds indien de opwekkingsinstallatie voor de eindgebruiker meer produceert dan zijn elektriciteitsbehoefte, dan zal het overschot via de netaansluiting aan het net geleverd worden (dit is dus netto productie).

Bij netto consumptie (positieve saldo van consumptie minus productie) betaalt de eindgebruiker middels de salderingsmethode aan Aqualectra het saldo aan verbruikte elektriciteit. Bij netto productie (negatieve saldo van consumptie minus productie) bouwt de eindgebruiker een vordering op bij Aqualectra. Bij netto consumptie en netto productie worden de volgende uitgangspunten gehanteerd:

In geval van een netto consumptie gedurende de facturatieperiode zal deze als zodanig worden gefactureerd door Aqualectra.

In geval van een netto productie bij een productie van een kleine installatie (tot 10kW) gedurende de facturatieperiode zal de hoeveelheid kWh tijdelijk bewaard worden, men bouwt als het ware een tegoed aan kWh (ook wel kWh credits) op. Bij de eerstvolgende facturatie periode zullen de kWh credits in mindering worden gebracht van het verbruik.

Indien er sprake is van een grote installatie (10kW-1000kVA) van een zakelijke eindgebruiker, vindt er bij netto productie geen saldering plaats op basis van kWh (en wordt er geen tegoed opgebouwd) maar een verrekening op basis van overeengekomen teruglevertarieven.

Indien vanaf de maand dat de opwekkingsinstallatie op het net is aangesloten, na twaalf achtereenvolgende facturatieperioden er nog sprake is van resterende kWh credits, dan worden deze verrekend tegen een tarief conform de door de Minister vastgestelde tarievenprocedure. Na het verstrijken van een periode van zes maanden zal telkens een nieuwe periode van zes maanden aanvangen.

22

De uitgangspunten en tarieven die gelden voor de verrekening van teruggeleverde elektriciteit vormen een onderdeel van de door de Minister goedgekeurde tarievenprocedure en de aansluitvoorwaarden en overige voorschriften van Aqualectra.

Tariefvoorschriften Het doel van de teruglevertarieven is om kleine producenten van duurzame elektriciteit, een adequate, op kosten gebaseerde, compensatie te geven voor de duurzame energie die zij opwekken en aan het net leveren. Zij kunnen zo hun investering in installaties als zonnepanelen en windmolens binnen een redelijke periode terugverdienen. Tevens wordt hiermee de productie van duurzame energie op basis van verschillende schone bronnen gestimuleerd.

De teruglevertarieven (de zogenaamde “feed-in tariffs”), evenals het verrekeningsysteem, die bij teruglevering van elektriciteit aan het net van toepassing zullen zijn, vormen een onderdeel van de door de Minister goedgekeurde tarievenprocedure en de aansluitvoorwaarden en overige voorschriften van Aqualectra. De Raad van Ministers heeft op 23 november 2011 de tarieven vastgesteld voor teruglevering van kleinschalig geproduceerde duurzame elektriciteit door huishoudens en kleine bedrijven enerzijds, en door grote bedrijven anderzijds. Deze tarieven zijn per 1 januari 2012 ingegaan. De eerstvolgende datum van wijziging is, conform de procedure, 1 april 2013.

Huishoudens en kleine bedrijven krijgen na maandelijkse saldering 40 cent per kWh voor de duurzame elektriciteit die ze leveren, te verrekenen aan het einde van het jaar. Voor grote bedrijven geldt een tarief van 42 cent per kWh.

23

Grenzen productiecapaciteitBij het bepalen van de hoogte van de tarieven is de Raad van Ministers ervan uit gegaan dat het terugleveren en de tarieven ervan uit bedrijfseconomisch oogpunt geen onredelijke kosten met zich mee mogen brengen voor Aqualectra. Aqualectra heeft en behoudt immers de verantwoordelijkheid om als openbare elektriciteitsnetwerk te blijven fungeren, en als back-up te blijven dienen voor alle huishoudens en organisaties op Curaçao. Aqualectra mag aldus niet in een riskante positie worden gebracht.

Voor kleinschalige elektriciteitsproductie is daarom ook een grens gesteld aan opwekkingsinstallaties. Voor huishoudens en kleine bedrijven bedraagt deze grens 10kW, voor zakelijke eindgebruikers bedraagt deze 1MW. Voor beide vormen van kleinschalige productie is er geen concessie nodig; voor productie op groter schaal wel.

Kort samengevat, in de tabel hieronder, houden de voorwaarden voor zowel particulieren als zakelijke eindegebruikers per 1 januari 2012 het volgende in:

Tot 10 kW 10-100 kW Tot 1 MW

Wie? Particulieren (huishoudens)Zakelijke eindgebruikers (kleinere bedrijven)

Zakelijke eindgebruikers (bedrijven)

Zakelijke eindgebruikers (grote bedrijven/industrie)

Principe Saldering

Credit systeem:•opbouwcreditsbijnettoproductie•overtedragennaar

volgende maand•opjaarbasisafrekeningtegenteruglevertarief

Levering: leveringstarieven (tariefAqualectra)

Teruglevering: teruglevertarief

Levering: leveringstarieven (tariefAqualectra)

Teruglevering: teruglevertarief

Teruglever-tarieven

42ct/kWh(per1januari2012)

42ct/kWh(per1januari2012)

Voorwaarden •Standaardtechnischevoorwaarden•Netcode•Internationalestandaarden•Certificering

•Standaardtechnischevoorwaarden•Netcode•Internationalestandaarden•Certificering

•Standaardtechnischevoorwaarden•AnalysenetwerkdoorAqualectra•Extratechnischeeisen(monitoringen(re-)actiefvermogen)

Tabel 3: Grenzen productiecapaciteit

24

Rekenvoorbeeld particulier – 2 kW zonnepanelenEen particulier verbruikt veelal in de avond/‘s nachts en produceert overdag elektriciteit, wat zal leiden tot een beperkte daling in verbruik en veel teruglevering. Zoals reeds aangehaald zal bij een netto productie (meer teruglevering dan verbruik) aan het einde van een factureringsperiode (maand) kWh credits worden opgebouwd voor de volgende factureringsperiode. Aan het einde van het jaar worden overgebleven credits tegen het teruglevertarief afgerekend.

Rekenvoorbeeld bedrijf – 20 kW zonnepanelen

Bedrijf Hoeveelheid (indicatief) Tarief Aqualectra Te betalen factuur

Verbruik oud 600 kWh 0,7057 NAF/kWh Totaal NAF 2.822,80

Productie 2.500 kWh, leidt tot:

Direct verbruik 2.000 kWh

Verbruik nieuw 2.000 kWh (4.000-2.000) NAF 1.411,40

Teruglevering 500 kWh (2.500-2.000) -/- NAF 210,00

Netto (saldering) Totaal NAF 1201,40

Tabel 5: Rekenvoorbeeld bedrijf 20 kW zonnepanelen

Particulier Hoeveelheid (indicatief) Tarief Aqualectra Te betalen factuur

Verbruik oud 600 kWh250 kWh á 0,5960100 kWh á 0,7023250 kWh á 0,7465

Totaal NAF 405,86

Productie 340 kWh, leidt tot:

Direct verbruik 100 kWh

Verbruik nieuw 500 kWh (600-100)

Teruglevering 240 kWh (340-100)

Netto (saldering) 260 kWh 250 kWh á 0,596010 kWh á 0,7023 Totaal NAF 156,02

Tabel 4: Rekenvoorbeeld particulier 2 kW zonnepanelen

25

Een bedrijf verbruikt veelal overdag elektriciteit. En produceert ook elektriciteit overdag door gebruik te maken van zonne-energie, wat directe besparing, hoge daling verbruik en minder teruglevering zal opleveren. Zoals reeds aangehaald wordt bij teruglevering aan het eind van de factureringsperiode direct verrekend, er worden geen credits opgebouwd.

Meters om te salderen en verrekenen Momenteel beschikken veel reguliere netaansluitingen nog over een draaischijf- of Ferrarismeter. Dit is een analoge meter met een horizontale draaischijf zonder terugdraaibeveiliging. Bij het terugleveren van elektriciteit zal deze meter terugdraaien en daarmee automatisch salderen op kWh basis. Hiermee wordt echter geen onderscheid gemaakt tussen geleverde en teruggeleverde elektriciteit, wat dit systeem minder overzichtelijk maakt.

Recentelijk zijn er ook digitale meters met meerdere telwerken door Aqualectra bij eindgebruikers geplaatst. Deze geven wel een gescheiden kWh meting van levering en teruglevering van elektriciteit die gebruikt kan worden om tot een financiële verrekening te komen. Hierbij kan hetzelfde tarief gebruikt worden of een verschillend tarief.

Regels met betrekking tot meters voor saldering en verrekening

Aangezien een deel van de opgewekte elektriciteit direct wordt verbruikt in de woning is middels de meter van het distributiebedrijf niet te achterhalen hoeveel kWh daadwerkelijk geproduceerd is door de opwekkingsinstallatie.

Om zicht te houden op het totale productievolume en de verbruiksgegevens dient iedere installatie de bruto productiecijfers bij te houden. Dit kan men doen door gebruik te maken van een gescheiden productiemeter. In veel gevallen kan de omvormer de geproduceerde kWh bij houden en registeren.

26

Met betrekking tot het gebruik van bestaande of nieuwe soorten meters voor de verrekening van de productie van duurzame elektriciteit door particuliere en zakelijke eindgebruikers voor niet-bedrijfsmatige opwekking, zijn de regels die gevolgd dienen te worden als volgt:

indien een particuliere- of zakelijke eindgebruiker beschikt over een analoge meter, dan wordt deze zonder kosten in rekening te brengen binnen een redelijk termijn vervangen door een bi-directionele digitale meter om de levering en de teruglevering van elektriciteit gescheiden te kunnen meten;

indien een particuliere- of zakelijke eindgebruiker beschikt over een digitale meter, dan blijft deze gehandhaafd ingeval deze over twee of meer telwerken beschikt voor gescheiden registratie van levering en teruglevering en

in de gevallen waarin bovenstaande regels niet voorzien, zal steeds op individuele basis tussen de eindgebruiker en Aqualectra nadere afspraken worden gemaakt; uitgangspunt daarbij is dat de gemaakte afspraken, zoveel mogelijk, in lijn moeten zijn met de hierboven gehanteerde salderings- en verrekeningsbeginselen.

27

Meer informatieVoor meer informatie kunt u de volgende websites bezoeken of raadplegen: www.energiakonsiente.com The International Electrotechnical Commission - www.iec.ch Underwriters Laboratories - www.ul.com North American Small Wind Certification Council (VS) -

www.smallwindcertification.org/standard.html British Wind Energy Association (VK) -

www.microgenerationcertification.org

Nos futuro berdaderoTa ku energia duradero