dr. alvin fox dr. alvin fox qeliza bakterore. fjalët kyçe prokariot eubaktere (baktere)...
TRANSCRIPT
Fjalët kyFjalët kyççee• Prokariot
Eubaktere (Baktere)Archaebacteria (Archaea)Eukariot PlazmidKromosom RibosomPeptidoglikan (murein, mukopeptid)Ngjyrosja sipas Gramit Gram negativGram pozitivMbështjellësi qelizorMembrana qelizore
• Muri qelizorMembrana e jashtmeHapsira periplazmikeFosforilimi oksidativ Sferoplasti/protoplastiFlagjelaKemotaksaFilamenti aksialProteina lidhëse periplazmikePermeazatGranulat deponuesePiliet (fimbriet)Kapsula (shtresa jargëzuese, glikokaliksi)
Prokariotet (Bakteret)Prokariotet (Bakteret)• EubacterEubacter baktere “e vërtetë” baktere “e vërtetë”
– patogjen për njerëzpatogjen për njerëz
– klinik ose mjedisorklinik ose mjedisor
– një mbretërinjë mbretëri
• ArchaeaArchaea – Organizma të mjedisit Organizma të mjedisit
– mbretëria e dytëmbretëria e dytë
EukariotetEukariotet
• Format tjera jetësore p.sh.Format tjera jetësore p.sh.
– BimëtBimët
– kafshëtkafshët
– fungjet fungjet
Qeliza prokariote vs Qeliza prokariote vs qeliza eukarioteqeliza eukariote
• Nuk është e fragmentuar Nuk është e fragmentuar • Membranat qelizore nuk kanë sterole (p.sh. kolesterol) Membranat qelizore nuk kanë sterole (p.sh. kolesterol) • Një kromozom i vetëm cirkularNjë kromozom i vetëm cirkular• Ribosomet janë 70S Ribosomet janë 70S
- nënnjtësitë - nënnjtësitë • 30S (16S ARNr) 30S (16S ARNr) • 50S (5S & 23S ARNr)50S (5S & 23S ARNr)
Bakteret vs ArkaebakteretBakteret vs Arkaebakteret
• EubakteretEubakteret– peptidoglikan (murein)peptidoglikan (murein)– acid muramik acid muramik
• Arkaebakteret Arkaebakteret – pseudomureinëpseudomureinë– nuk kanë acid muramik nuk kanë acid muramik
Bakteret vs ArkaebakteretBakteret vs Arkaebakteret
• 16S ARNr 16S ARNr – Sekuencat dallojnë dukshëmSekuencat dallojnë dukshëm
Qeliza eukariote Qeliza prokariote
Gram +
Gram -
Muri qelizor
Membrana e brendshme Membrana e jashtme
Ribosomet
Retikulumi endoplazmatik
Mitokondriet
Granulat
Muri qelizor
Nukleoidi
Bërthama
Membrana
Kapsula
Citoplazma
Flagjela
Piliet
BakteretBakteret
• PlazmidetPlazmidet• ADN ekstrakromozomale• Numër i madh kopjesh• Kodojnë faktorët e patogjenezës dhe
rezistencës antimikrobike • Shumëzimi i baktereve
CitoplazmaCitoplazma
Fosforilimi oksidativ ndodh në membranën qelizore ( pasiqë s’ka mitokondrie)
Membrana qelizore
Muri qelizor është jashtë membranës qelizore – rigjid, mbron qelizën nga liza osmotike.
Muri qelizor
GRAM POZITIVEGRAM POZITIVE
GRAM NEGATIVEGRAM NEGATIVE
CitoplazmaCitoplazma
CitoplazmaCitoplazma
Acidi lipoteikoik Peptidoglikani- acidi teikoik
Membrana citoplazmike
Membrana e brendshme(citoplazmike)
Membrana e jashtme
LipopolisaharidiPorina
Braun lipoproteina
Hap
sira
per
ipla
zmik
e
Membrana e jashtmeMembrana e jashtme
Bakteret Gram negative Bakteret Gram negative • Bariera kryesore e përshkueshmërisë Bariera kryesore e përshkueshmërisë • Hapësira ndërmjet membranës së jashtme dhe Hapësira ndërmjet membranës së jashtme dhe
të brendshmetë brendshme– Hapësira periplazmikeHapësira periplazmike
Deponon enzime zbërthyeseDeponon enzime zbërthyese• Bakteret Gram pozitive Bakteret Gram pozitive • Nuk kanë hapësirë periplazmikeNuk kanë hapësirë periplazmike
MBËSHTJELLËSI QELIZOR TE MBËSHTJELLËSI QELIZOR TE GRAM NEGATIVETGRAM NEGATIVET
CitoplazmaCitoplazma
Membrana e brendshme(citoplazmike)
Membrana e jashtme(Bariera kryesore) LipopolisaharidiPorina
Lipoproteina e Braunit
Hapësira periplazmike Enzimi zbërthyes
Proteina lidhëse periplazmikePermeaza
CitoplazmaCitoplazma
Acidi Lipoteikoik Peptidoglikani- acidi teikoik
Membrana citoplazmike
MBËSHTJELLËSI QELIZOR TE MBËSHTJELLËSI QELIZOR TE GRAM POZITIVETGRAM POZITIVET
Enzimi zbërthyes
FLAGJELAFLAGJELA
• Disa baktere janë të lëvizshme Disa baktere janë të lëvizshme • Organelet lokomotore-flagjelatOrganelet lokomotore-flagjelat• Testojnë mjedisinTestojnë mjedisin• Përgjigjen ndaj ushqimit/ helmit Përgjigjen ndaj ushqimit/ helmit
– kemotaksakemotaksa
• Flagjela – Të ngulitura në membranën qelizoreTë ngulitura në membranën qelizore– Projektohen si vargProjektohen si varg– Nënnjësitë flagjelinë (proteinë)Nënnjësitë flagjelinë (proteinë)– E lëvizin qelizën sikur helikë E lëvizin qelizën sikur helikë
Filamentet aksialeFilamentet aksiale
– Spirohetat Spirohetat
– Funksion të ngjashëm si flagjelatFunksion të ngjashëm si flagjelat
– Lëvizin përgjatë nivelit gjatësor të Lëvizin përgjatë nivelit gjatësor të qelizësqelizës
– Lëvizjet gjarpërore Lëvizjet gjarpërore
Bakteret pa mur qelizorBakteret pa mur qelizor• Rezultojnë nga veprimi i:Rezultojnë nga veprimi i:
– enzimeve që janë litike për murin qelizor enzimeve që janë litike për murin qelizor – antibiotikëve që pengojnë biosintezën e peptidoglikaneveantibiotikëve që pengojnë biosintezën e peptidoglikaneve
• Zakonisht nuk mbijetojnë Zakonisht nuk mbijetojnë
• Bakteret pa mur qelizor që nuk shumëzohen:Bakteret pa mur qelizor që nuk shumëzohen:– sferoplastet (kanë membranë të jashtme)sferoplastet (kanë membranë të jashtme)– protoplastet (s’kanë membranë të jashtme). protoplastet (s’kanë membranë të jashtme).
• Bakteret pa mur qelizor që mund të shumëzohen Bakteret pa mur qelizor që mund të shumëzohen - format L- format L
Gjinia e baktereve që nuk ka mur Gjinia e baktereve që nuk ka mur qelizorqelizor
• MycloplasmaMycloplasma
Piliet (fimbriet)Piliet (fimbriet)
• projeksione qelizore si fije të flokëve projeksione qelizore si fije të flokëve • konjugimi seksual konjugimi seksual • ngjitja për epitelin e strehuesitngjitja për epitelin e strehuesit
Kapsulat dhe Kapsulat dhe shtresat jargëzueseshtresat jargëzuese
• Jashtë mbështjellësit qelizorJashtë mbështjellësit qelizor• Definim i qartë: kapsula Definim i qartë: kapsula • Të padefinuara: shtresë jargëzueseTë padefinuara: shtresë jargëzuese ose glikokaliks ose glikokaliks • Zakonisht janë polisakarideZakonisht janë polisakaride• Shpesh humben gjatë kultivimit Shpesh humben gjatë kultivimit in vitroin vitro • protektive protektive in vivoin vivo
Endosporet (sporet)Endosporet (sporet)
• Qeliza të fjetura Qeliza të fjetura • Prodhohen gjatë urisëProdhohen gjatë urisë• Rezistente ndaj kushteve të jashtme Rezistente ndaj kushteve të jashtme
- temperatura të larta- temperatura të larta- tretës organikë- tretës organikë
• përmbajnë dipikolinat kalciumipërmbajnë dipikolinat kalciumi• BacillusBacillus dhe dhe ClostridiumClostridium