YUNAN EDEBİYATIAİSOPOS (MÖ. 6. yüzyıl) Anadolu'da, Frigya'da doğmuş,

gençliğinde uzun süre tutsak kalmıştır. Özgürlüğe kavuşunca birçok ülkeyi gezmiştir.

Aisopos, fabl türünün kurucusu sayılmaktadır. Anlattığı masalların konularını, gezileri sırasında uğradığı doğu ülkelerinden aldığı sanılıyor. Fransız şairi La Fontaine, Aisopos'tan çok etkilenmiştir.

Aisopos'un tek eseri Fabllar'dır.

AİSKHYLOS (MÖ. 525 – 456

İlk büyük tragedya şairidir. Tragedyanın gelişmesini sağlamış, tragedyaya ikinci bir aktör katmıştır.

Eserlerinde gelenekleri ve ahlâkı savunmuş, ahlâksızların Tanrılarca cezalandırılacağını söylemiştir.

Aiskhyleos'un elde kalan eserleri şunlardır:

Yalvaran Kızlar Persler Thebai'ye Karşı Yediler Zincire Vurulmuş Prometheus

ARİSTOPHANES (MÖ. 445 - 385?)

İlk büyük komedya şairidir. Eserlerinde devrin tanınmış

kişilerini ve bazı toplum olaylarını yermiştir. Bu eserlerde ka ba şakalar, küfürler, argo sözler... bolca yer alır.– Aristophanes'in bilinen

komedyaları şunlardır:– Atlılar– Eşekanları– Kuşlar– Kurbağalar– Bulutlar– Barış

EURlPlDlES (MÖ. 480 - 406) Atina'nın yetiştirdiği üçüncü büyük

tragedya şairidir. Çağdaşları tarafından çok eleştiril miş, özellikle komedya yazarlarından Aristophanes'in hücumlarına uğramıştır.

Euripidies'in eserlerinde anlatılan kişiler tutkularına her zaman yenik düşerler. Bu eserlerde diyaloglara daha çok yer verilmiştir.

Euripidies'in en ünlü tragedyaları şunlardır:

– Medeia– Hippolytos– iphigeneia Aulis'te– Orestes– Elektra– Andromakhe

YUNAN EDEBİYATI

LATİN EDEBİYATI

Büyük İskender'in ölümünden sonra, eski Yunan edebiyatı, bir kültür merkezi olan Iskenderiye'de yeni bir döneme girmiş; Milattan önce Kinci yüzyıldan sonra da yerini Latin edebiyatına bırakmıştır.

Latin edebiyatının yetiştirdiği en ünlü sanat çılar şunlardır:– Ennius tragedya– Terentius komedya– Plautus komedya– Vergilius şiir– Horatius şiir– Çiçero söylev– Tacitus tarih– Seneca felsefe

İTALYAN EDEBİYATI

Rönesans hareketi İtalya'da doğmuştur. Rönesansın ilk büyük temsilcileri olan Dante, Petrerca ve Boccacio

14. yüzyılda halk dilini yazı dili haline getirmişler ve İtalyan edebiyatının oluşumunu sağlamışlardır.

15. yüzyılda Hümanizma akımı güçlenmiş, eski Yunan ve Latin klasikleri yeniden incelenmiştir.

16. yüzyıl İtalyan edebiyatında Ariosto, Tasso gibi destan şairleri etkili olmuş; sonraki dönemlerde Batılı akımlar bu edebiyatı etkilemiştir.

DANTE (1265-1321) Rönesans başlatan

sanatçılardan olmakla birlikte, Dante, Aristo düşüncesine bağlı bir sanatçıdır.

İnsanın karakter ve tut kularını göstermede çok başarılı olmuş, İtalyancayı yazı dili haline getirerek İtalyan edebiyatının kurucusu olmuştur.

– Dante'nin en ünlü eseri – Diviana Commedia (Tanrısal

Komedya)'dır.

PETRERCA (1304-1375) Latince ve İtalyanca şiirler

yazmıştır. Lirik şi irlerinde aşkın her türlü görünüşü üzerinde durmuş, İtalyanca şiirlerini "Türküler" adlı kitapta toplamıştır.

Dante'nin etkisinde kalan Petrerca sone, ba lad, terza rima.. gibi nazım biçimlerini çok kullanmıştır.

BOCCACIO (1313-1375) İtalyan edebiyatının en büyük

sanatçıların dan biri olan Boccacio, küçük hikaye türü nün kurucusu sayılmaktadır.

Hikayelerinde Ortaçağ'ın dini konuları yeri ne, günlük olayları işlemiştir. En ünlü eseri Decameron'dur

ARIOSTO (1474 -1533) Rönesans devri edebiyatının en

önemli sa natçılarından biri olan Ariosto, destan türün de başarı göstermiştir.

En ünlü eseri yapma bir destan olan Çılgın Orlando'dur. Bu destanda Charlemagne devrinde, Hıristiyanlarla Müslümanlar arasın daki savaşlar anlatılır.

TASSO (1544-1595)

Rönesans devrinde, destan türünün en ba şarılı sanatçılarındandır. Eserlerinin konuları nı Ortaçağ'dan almakla birlikte, biçimsel açı dan Homeros'u taklit etmiştir.

En önemli eseri, I, Haçlı Seferi'nde Kudüs'ün alınışını anlatan Kurtarılmış Kudüs adlı ya pay destandır.

İTALYAN EDEBİYATI

FRANSIZ EDEBİYATI

Fransız edebiyatının ilk örneklerini de destanlar oluşturur. 12. yüzyıla kadar pek varlık göstermeyen Fransız

edebiyatında en önemli ürün Chansen de Röland destanıdır. Rönesans döneminde gelişmeye başlayan Fransız edebiyatı,

sonraki dönemlerde birçok sanat akımının doğuşuna tanıklık etmiş, bu akımların gücüyle beslenmiştir.

MONTAIGNE (1533 - 1592) Rönesans'ın ve Fransız edebiyatının en önemli sanatçılarındandır. Ser best

düşünmenin öncü lerinden sayılmaktadır. Montaigne, deneme türünün kurucusu ve ilkbüyük ustasıdır.

Denemeler adını taşıyan ve üç cilt olarak yayımlanan eserinde birey ve toplumla ilgili her konu üzerinde durmuş, Ortaçağ'a ait düşünce ve inanç kalıplarının dışına çıkarak hemen her konuyu yeni baştan düşünmüş ve inanç kalıplarının dışına çıkarak her konuyu yeni baştan düşünmüş ve yazmıştır.

CORNEILLE (1606 -1684)

17. yüzyıl Fransız edebiyatının ilk büyük klasik tragedya şairidir. Fransız tragedyasının kurucusudur.

Corneille'nin kahramanları tutkularını yenmeyi bilen, iradeli kişilerdir. O insanları oldukları gibi değil, olmaları gerektiği gibi anlatmıştır.

En önemli tragedyaları şunlardır:

– Le Cid– Horace– Cinna

RACINE (1639-1699)

17. yüzyıl Fransız edebiyatında Klasisizmin en büyük temsilcilerindendir. Tragedya türündeki eser eriyle tanınmıştır. Racine'in kahramanları

tutkularına yenik düşen kişilerden oluşur.

Başlıca eserleri şunlardır:

– Andromaque– iphigenie– Phedre

FRANSIZ EDEBİYATI

MOLIERE (1622 -1673)

Çok ünlü bir komedya yazarıdır.

Komedyalarında, güldürürken düşündürmeyi amaçlamış, eserlerini gülünç gelenekler ve karakterler üzerine kurmuştur.

Fransa'da kendisinin açtığı töre ve karakter komedyasının en büyük eserlerini vermiştir.

Moliere'in eserlerinde sonradan görme zenginler, gülünç burjuvalar, züppeler, hastalarnı soymaya çalışan doktorlar, bilgiçlik taslayan cahil kadınlar, dini çıkarlarına âlet eden ikiyüzlüler, cimriliği huy edinmiş kişiler büyük bir başarıyla anlatılır

MOLIERE’İN BAŞLICA ESERLERİ

Gülünç Kibarlar Kocalar Mektebi Kadınlar Mektebi Zoraki Evlilik Tartuffe Zoraki Tabip Cimri Kibarlık Budalası Scapin'in Dolapları Hastalık Hastası Bilgiç Kadınlar

LA FONTAINE (1621 - 1685)

Fransız edebiyatında fabl türünün en tanınmış sanatçısıdır. Konularının çoğunu, diğer klasik sanatçılar gibi eski Yunan ve Latin

yazarlarından, özellikle de Aisopos'tan almıştır. Hikaye, roman ve oyunda yazmış olan La Fontaine'in en ünlü eseri

Fabller'dir

LA BRUYERE (1645 - 1696)

Klasik Fransız edebiyatının önemli sanatçılarındandır. Portre (insanları fiziksel, ruhsal yönleriyle anlatan yazı) türünde çok başarılı

olmuştur. Kusursuz bir üslupla yazmış, biçim olgunluğuna büyük önem vermiştir.

Amacı, insanları daha iyi hâle getirmektir. En önemli eseri Karakterler adını taşır.

FRANSIZ EDEBİYATI

J.J. ROUESSEAU (1712 - 1778)

Fransız Ihtilali'ni hazırlayan düşünürlerden biridir.

18. yüzyılın en büyük yazarlarından biri olan Rouesseau, halk egemenliği, eşitlik ve özgürlük temellerine dayalı yeni bir toplum dü zeni tasarlamıştır.

Doğaya karşı duyduğu derin sevgi ile edebiyatta Romantizm akımına yol açanlar arasın dadır.En önemli eserleri şunlardır:– Bilimler ve Sanatlar Üzerine

Söylev – Toplum Sözleşmesi – Emile (Çocuk eğitimi) – İtiraflar (anı)

LAMARTINE (1790-1869)

Romantizmin ilk Fransız şairidir.

Şiir ve roman türlerinde eserler vermiştir.

Romanlarında tasvirler geniş yer tutar.

Önemli eserleri şunlardır: Şairane Düşünceler (şiir)

Graziella (roman) Raphael (roman)

FRANSIZ EDEBİYATI

VICTOR HUGO (1802 -1885)

Fransız romantizmin en ünlü sanatçılarındandır. Roman, tiyatro, şiir türlerinde eserler vermiştir. Cromwell adlı dramının önsözünde, Romantizmin kurallarını belirtmiş tir.

Çok parlak ve canlı bir üslupla anlattığı aşk vb. kişisel duygulardan başka doğa, özgürlük, vatan sevgisi gibi temalar üzerinde durmuştur.

Önemli eserleri şunlardır:

– Sefiller (roman)– Nötre Dame de Paris (Roman)– Hernani (oyun)– Kral Eğleniyor (oyun)– Ruy Blas (oyun)– Cromvvell (oyun)– Yüzyılların Efsanesi (şiir)

Alexandre DUMAS PERE (1802-1870)

Romantik Fransız edebiyatının önemli sanat çılarındandır. Romanları ve oyunlarıyla tanınmıştır.

Romanlarının sanatsal bir değeri yoktur; ancak anlatımdaki canlılık, sürükleyicilik onların çok okunmasını sağlamıştır.

Tarihi konuları işlemiş, polis ve serüven romanları yazmıştır.

En önemli eserleri şunlardır:– Üç Silahşörler (roman)

– Monte Kristo Kontu (roman

FRANSIZ EDEBİYATI

H. de BALZAC (1799 - 1850)

Fransız edebiyatında realizmin öncüsü sayılmakla birlikte eserlerinde romantik özellikler de görülür.

Döneminin toplum hayatını ve her tabakadan insanlarını yansıtmakta üstün başarı göstermiş, ölümsüz tipler yaratmıştır.

Önemli eserleri şunlardır:

– İnsanlık Komedyası (dizi romanlarının genel adı)

– Eugenie Grandet (roman) – Goriot Baba (roman) – Vadideki Zambak (roman)

STENDHAL (1783 -1842)

Fransız edebiyatının en büyük realistlerinden sayılır.

Romantizmin en güçlü olduğu dönemde yazmasına rağmen, açık, sağlam bir üslupla yazılmış eserlerinde psikolojik çözümlemelere geniş yer vererek gerçekçi anlayışı benimsemiştir.

Stendhal'ın değeri ölümünden sonraki dönemlerde anlaşılmıştır.

Gezi, anı, deneme, hikaye roman türünde eserleri vardır.

En önemli eserleri şunlardır:– Kızıl ile Kara (roman) – Parma Manastırı (roman)

FRANSIZ EDEBİYATI

Gustave FLAUBERT (1821 -1880)

Realizmin kurucusu ve en büyük temsilcisidir.

Eserlerinde dil ve anlatıma, biçim kusursuzluğuna büyük önem vermiştir.

Anlattıkları gözlem ürünüdür, gerçekçi tipler yaratmıştır.

Önemli eserleri şunlardır: Madame Bovary (roman)

Salambo (roman

Emile ZOLA (1840- 1902) Naturalizmin kurucusudur. "Deneysel roman" anlayışının

öncüsüdür. Eserlerinde, kişileri soyaçekimin, içgüdülerin ve sosyal koşulların etkisine bağlı olarak anlatmıştır.

Olumsuzlukların, çirkinliklerin, sefaletin tasvirini başarıyla yapmıştır.

20 ciltlik Rougon- Macquart roman dizisinin en önemli eserleri şunlardır:– Meyhane – Germinal– Nana – Gerçek

FRANSIZ EDEBİYATI

Alphonse DAUDET (1840 -1897)

Naturalizmin önemli tem silcilerindendir.

Eserlerinde çok güçlü gözlemler vardır. Nükteli, şiirli, açık ve kolay anlaşılır bir üslupla yazmıştır.

Önemli eserleri şunlardır:– Değirmenimden Mektuplar

(öykü)– Pazartesi Hikayeleri (öykü)– Tarasconlu Tartarin (roman)– Jack (roman)

Guyde MAUPASSANT (1850 - 1893)

Naturalist akıma bağlıdır. Küçük öykü türünün en

önemli sanatçılarından-dır. Öykülerinde "olay" öğesine büyük önem vermiş, öyküye "Ma-upassant tarzı"nı getir miştir.

Başlıca eserleri şunlardır:– Tombalak (öykü) – Ayışığı (öykü) – Bir Hayat (roman) – Güzel Dost (roman

FRANSIZ EDEBİYATI

JULES VERNES (1828 -1905) 19. yüzyılda bilimkurgu romanları

yazmış bir sanatçıdır. Zamanındaki bilimsel buluşlardan ve

icatlardan esinlenerek, hayali olayları anlatan romanlar yazmıştır.

J. Vernes, daha insanoğlunun ay'a gitmeyi hayâl bile etmediği bir dönemde "Aya Yolculuk" adlı romanını yaz mış, denizaltının icat olunmadığı bir zamanda roman kahramanlarını denizler altında dolaştırmıştır.

Bazı romanları şunlardır:

– Dünyanın Merkezine Seyahat– Denizler Altında Yirmi Bin Fersah – Balonla Beş Hafta– Seyahat Seksen Günde Devri

Âlem – Kaptan Grant'ın Çocukları – İki Sene Mektep Tatili

Charles BAUDELAIRE (1821 -1867)

Sembolizm akımı ortaya çıkmadan önceki dönemde, şiirleriyle bu akımın müjdecisi olmuştur.

Şiirlerinde anlamın kapalı olmasına, biçim yönün den kusursuzluğa, izlenimlerini anlatmaya bü yük önem vermiştir.

Victor Hugo, Baudelaire'i "şiire yeni bir ürperti getiren şair" olarak nitelemiştir.

En önemli şiir kitabı: "Kötülük Çiçekleri" dir

FRANSIZ EDEBİYATI

Jean Paul SARTRE (1905 -1980)

Egzistansiyalizm (varoluşçuluk) akımının edebiyattaki en ünlü temsilcisidir

Çağımızın ana sorunları üzerine görüş bildiren, bunları tartışan, özgürlük düşkünü bir sanatçıdır. Felsefeyle de uğraşmıştır.

J.P. Sartre, insanın kendi değerlerini kendisinin yaratacağını söyler ve insanın kendi seçimiyle var olduğunu savunur.

Deneme, hikaye, roman ve oyun türünde eserler vermiştir.

En ünlü eserleri şunlardır:

– Duvar (hikaye)– Bulantı (roman)– Sinekler (oyun)

FRANSIZ EDEBİYATI

İSPANYOL EDEBİYATI

CERVANTES (1547 - 1616) Dünyaca ünlü “Don Kişot” adlı yapıtında çizdiği tiplerle günümüze kadar

pek çok sanatçı üzerinde etkili olmuştur. Don Kişot, onu dünyanın en önemli romancılarından biri durumuna

getirmiştir. Modern hümanist düşünceleri geleneksel İspanyol halk edebiyatı ile

birleştiren, yaşamının son yıllarında ortaya koyduğu yapıtları, Rönesans edebiyatının doruktaki başarıları arasında yer aldığı kadar, birçok dile de çevrilmiştir.

Yapıtları: Don Kişot: O günlerde çok tutulan şövalye romanlarına bir yergi olarak

yazılmıştır. Modern romanın ilk örneği sayılan yapıtta, 17. yüzyılın başlarında çökmeye yüz tutan İspanyol feodal toplumunun derinden eleştirel bir çözümlemesi yapılır.

İNGİLİZ EDEBİYATI

BACON (1561 - 1626) Denemeleriyle bilimin ve felsefenin, gelişimini göstermiş,

doğa ve akıl arasında bir bağ kurulabileceği fikrini yerleştirmiştir.

Geliştirdiği tümevarım yöntemiyle yeni bir mantığın kurulmasında öncü olmuştur.

Bilimin insanları aydınlatma ve geliştirme işlevini öne çıkarmıştır. Ona göre bilim, doğanın özüne yönelmelidir. Doğayı deneyle kavramaya çalışmıştır.

Yapıtları: – Denemeler: Deneme

SHAKESPEARE (1564 - 1616) Dünya edebiyatının en büyük oyun yazarlarından biri olarak

tanınmıştır. Oyunlarındaki karakterleriyle, insan doğasının değişmez

özelliklerini benzersiz bir şiir diliyle yansıtması, oyunlarının, yaşadığı yüzyıldan bu yana her çağda ve her ülkede sıkça sahnelenmesini sağlamıştır.

Manzum hikâyeleri ve romantik şiirleri vardır.

Yapıtları:

– Hamlet, Machbeth, Romeo ve Jülyet, Venedik Taciri, Othello, Kral Lear, Hırçın Kız, Yanlışlıklar Komedyası, Jül Sezar: Tiyatro

İNGİLİZ EDEBİYATI

DANİEL DEFOE (1660 - 1731) Romanların yanı sıra şiir, öykü; tarihsel, dinsel,

politik, didaktik ve ekonomik yazılar kaleme almıştır.

Yapıtlarında, gerçekçi bir tarzda cesaret, mutluluk

ve insan iradesinin verimli kullanılması gibi konuları işlemiştir.

Yapıtları:

Robinson Crusoe: Roman

İNGİLİZ EDEBİYATI

JONATHAN SWİFT (1667 - 1745)

İrlanda’nın sosyal, ekonomik ve siyasi problemleriyle ilgili yazılar yazmıştır.

İngiliz edebiyatının en usta hiciv yazarı sayılır.

Yapıtları: Güliver’in Seyahatleri: Roman

İNGİLİZ EDEBİYATI

CHARLES DİCKENS (1812 - 1870) Realist romanın öncülerindendir. Romanlarındaki kişileri çevresinden seçmiş, mizah ve acıyı

birlikte işlemiştir. Yapıtlarında 19. yüzyıl İngiltere’sinin sorunlarını işlemiş,

kişilerin ruhsal yapısını ve toplumsal çevrelerini derinlemesine bir yaklaşımla ele almıştır.

Yapıtları: Oliver Twist, Pickwick’in Kâğıtları, David Copperfield,

Antikacı Dükkânı, İki Şehrin Hikâyesi: Roman

İNGİLİZ EDEBİYATI

GOETHE (1749 - 1832) Romantizmin en önemli temsilcilerindendir. Gençlik döneminin ilk yıllarındaki yapıtlarında, sanat dünyasındaki

yapmacıklı aşkları ve eğlenceli yaşamı işleyen bir anlayış hâkimdir. Lirik ve felsefi şiirler yazmış, manzumelerinde çeşitli aşk maceralarını

anlatmıştır. Sanat dünyasında çok büyük yankılar uyandıran romanı “Genç Werther’in

Acıları” gençlik döneminin ürünüdür. Romanın piyasaya çıkmasının ardından hem pek çok intihar olayı ile karşılaşılmış, hem de Almanya sokakları bir “Werther salgınına” uğrayarak, ortalığı mavi ceket, sarı pantolon giyen duygulu gençler kaplamıştır.

Schiller’le tanıştıktan sonra klasik sanat anlayışına yönelmiş ve bu yönde yapıtlar -daha çok oyun- ortaya koymuştur.

“Faust” adlı oyununda kendi yaşam felsefesini ortaya koymuştur. Sanatçının, neredeyse tüm yaşamı boyunca yazarak tamamladığı bir yapıtıdır. Zengin bir içeriğe ve felsefi derinliğe sahip olan yapıt, farklı yorumlarla birçok ülkede sahnelenmiştir.

Yapıtları: Genç Werther’in Acıları, Wilhelm Meister'in Çıraklık Yılları, Gönül

Yakınlıkları: Roman Faust, Stella, Egmont, Pandora, Clavio: Oyun Baladlar, Toplum Türküleri, Batı-Doğu Divanı, Sevgi Üçlemesi: Şiir İtalya Yolculuğu, Fransa Seferi: Anı

ALMAN EDEBİYATI

SCHİLLER (1759 - 1805) Romantizmin önde gelen isimlerinden olan sanatçı, oyun ve

şiirlerinin yanı sıra edebiyat teorisi alanındaki çalışmalarıyla da tanınmıştır.

Lirik şiirlerle başladığı yazın yaşamına daha çok, tarihi kişiliklerin düşüncelerini anlattığı oyunlarla devam etmiştir.

Olgunluk dönemi yapıtlarında ise ruhun içsel özgürlüğünü keşfetmeye yönelmiştir.

İlk oyunu “Haydutlar”, özgürlük düşüncesinin dile getirilişi bakımından hem tiyatro tarihi, hem de Alman edebiyatı adına bir ilktir.

“Wilhelm Tell” adlı oyununu; özgürlüğü için savaşan ve cesaretin timsali olarak görülen dağlı bir adamın, gerçek bir halk kahramanının öyküsüdür.

Yapıtları: Haydutlar, Wilhelm Tell, Don Carlos: Oyun İnsanın Estetik Eğitimi Üzerine Mektuplar: Deneme Mutluluk Şarkısı: Şiir

ALMAN EDEBİYATI

GRİMM KARDEŞLER ( VACOB [1787 - 1865] - WİLHELM [1786 - 1859])

Almanya’nın köylerini dolaşarak masallar derleyip yayımlamışlardır.

Almancanın tarihini ve gramerini yazmışlardır.

Yapıtları: Pamuk Prensesle Yedi Cüceler, Bremen

Mızıkacıları, Büyülü Şato, Çizmeli Kedi, Kül Kedisi: Masal

ALMAN EDEBİYATI

ALEKSANDR PUŞKİN (1799 - 1837) Modern Rus edebiyatının kurucusu sayılır. Şiirlerinde romantizmin izleri görülür. Toplumsal içerikli, taşlama niteliğindeki isyankâr şiirleri dolayısıyla

sürgün cezasına çarptırılmıştır. “Boris Godunov” adlı oyununun sahnelenmesi yasaklanmıştır.

Yapıtları: Yüzbaşının Kızı: Roman Yevgeniy Onegin: Şiir-roman. Sanatçının, “Bir roman değil, şiir-

roman yazıyorum; cehennemi bir fark var aralarında.” sözleriyle anlattığı bir aşk öyküsüdür.

Maça Kızı: Öykü Çingeneler: Şiir Boris Godunov: Oyun

RUS EDEBİYATI

GOGOL (1809 - 1852) Yapıtlarında insan davranışlarını gerçekçi ve mizahi yönü

ağır basan bir söyleyişle işlemiştir. “Müfettiş” oyunu ve “Palto” öyküsündeki, Rusya’nın siyasi

ve toplumsal meselelerine yönelik eleştirileri büyük bir övgü toplamıştır.

Yapıtları: Ölü Canlar, Taras Bulba: Roman Müfettiş: Oyun Palto: Öykü

RUS EDEBİYATI

TURGENYEV (1818 - 1883) Gerçekçi Rus romancılığının kurucularından sayılmıştır. Gerçekçi bir yaklaşımla oluşturduğu romanlarında, sosyal ve

güncel konulara yer vermiştir. Romanları, Rus aydınlarının sert eleştirilerine yol açmıştır. En önemli yapıtı sayılan "Babalar ve Oğullar" adlı romanını, iki

kuşak arasındaki çekişmeyi, -gericiliği temsil eden liberal soylularla, ilericiliği temsil eden demokrat aydınlar arasındaki görüş ayrılığını ve mücadeleyi- göstermek için yazmıştır.

Yapıtları: Rudin, Babalar ve Oğullar, Duman: Roman

RUS EDEBİYATI

DOSTOYEVSKİ (1821 - 1881) Realizmin güçlü temsilcilerindendir. Dine ve geleneklere bağlı kalmış, yapıtlarında ruh tahlillerine geniş

bir biçimde yer vermiştir. Yapıtlarında, iki dünya savaşı arasında yaşayan kuşağı rahatsız

eden ahlaksal, dinsel, siyasal konuları etkileyici söyleyişle dile getirmiştir.

Yapıtlarında gözlem ve ayrıntıya önem vermiş, toplumsal yaşamdan aldığı olay ve karakterleri ustaca kurgulayarak yapıtlarına yansıtmıştır.

Yapıtları: İnsancıklar, Suç ve Ceza, Karamazof Kardeşler, Budala, Beyaz

Geceler, Ecinniler, Kumarbaz, Yeraltından Notlar, Ölüler Evinden Anılar: Roman

RUS EDEBİYATI

TOLSTOY (1828 - 1910) Realizmin güçlü temsilcilerindendir. Yapıtlarında, ahlakçı bir üslup sergilemiş, ülkesinin

toplumsal ve siyasal çalkantılarını, halkının yaşayışını büyük bir ustalıkla ve gerçekçi bir biçimde yansıtmıştır.

Napolyon Savaşları sırasında, yazdığı "Savaş ve Barış", yaşama sunulan bir destan olarak nitelendirilmiştir.

Yapıtları: Diriliş, Savaş ve Barış, Hacı Murat, Anna Karenina,

Kazaklar, İvan İlyiç’in Ölümü: Roman

RUS EDEBİYATI

ÇEHOV (1860 - 1904) Modern -durum öyküsü- öykücülüğün kurucusudur. Oyunlarında ihtilal öncesi umutsuzca yaşayan soyluların ve

aydınların iç dünyasını başarılı bir biçimde yansıtmıştır.

Yapıtları: Martı, Vanya Dayı, Vişne Bahçesi: Oyun Köylüler, Altı Numaralı Koğuş, Hikâyeler: Öykü

RUS EDEBİYATI

GORKİ (1868 - 1936) Yapıtlarında, yaşadığı yoksulluk dönemlerini dile getirmiştir. Zaman zaman uzun felsefi tartışmalara girerek yapıtlarının

sanatsal düzeyini düşürmüştür.

Yapıtları: Ana, Foma, Küçük Burjuvalar, Halk Düşmanı: Roman İtalya Hikâyeleri: Öykü

RUS EDEBİYATI

AMERİKAN EDEBİYATI

MARK TWAİN (1835 - 1910) Yapıtlarında, toplum gerçeklerini mizahi bir dille ele almıştır. Gençlik yıllarında bir basımevinde çalışmış, bir süre sonra

New York’a gitmiş, ardından şehirden şehire dolaşmıştır. Gazetelerde mizah yazıları yazmış, bir süre gazete

muhabirliği ve dergi yazarlığı yapmıştır.

Yapıtları: Tom Sawyer’in Maceraları, Huckleberry Finn’in Maceraları,

Mississippi’de Hayat: Roman

HEMİNGWAY (1899 - 1961) Sade bir dille oluşturduğu yapıtlarında, yaşam gerçeklerini, gerçekçi bir

yaklaşımla anlatmıştır. Ordudaki görevi sırasında ağır şekilde yaralanmış, hastanede tedavi

gördüğü sırada “Silahlara Veda” adlı yapıtını yazmaya başlamıştır. “Çanlar Kimin İçin Çalıyor” adlı yapıtıyla mesleğinde artık zirveye ulaşan

sanatçı, daha sonra gerçek başyapıtı olan "İhtiyar Adam ve Deniz" adlı romanını yazmıştır. Bu yapıtında, insanın yaşama nasıl bağlanması gerektiğini ve hayatta her şeyin boş olduğuna dair düşüncelerini ortaya koymuştur.

Yapıtları: Çanlar Kimin İçin Çalıyor, İhtiyar Adam ve Deniz, Silahlara Veda, Güneş de

Doğar, Klimanjaro’nun Karları: Roman

AMERİKAN EDEBİYATI

EDGAR ALLEN POE (1809 - 1849) Öykü -doğaüstü korkutucu öğeler içeren öyküler-

yazarlığının yanı sıra edebiyat eleştirmenliği ve şairliği de çok önemlidir.

Üç birlik kuralı temelinde modern edebiyat kuramı oluşturması, şiirlerinin esin kaynağını romantizmin gizemciliğinde bulması Fransız sembolistleri üzerinde etkili olmuştur.

“Anabel Lee” adlı şiiri sanatçıyla adeta özdeşleşmiştir.

Yapıtları: Anabel Lee: Şiir Morg Sokağı Cinayeti: Öykü

AMERİKAN EDEBİYATI

JOHN STEİNBECK (1902 - 1968) Toplumsal değişimlerin, toplumsal gerçekliğin ayrıntılı bir gözleme

dayanan, tamamıyla gerçekçi birer yansıması olan yapıtlarında natüralizmin özellikleri görülür.

İlk romanlarından başlayarak hep işçileri, yaşam koşullarını, onların birbirleriyle ve çevreyle olan ilişkilerini anlatmıştır.

İlk yapıtı "Kenar Mahalle" yayımlandığında, yapıt büyük ilgi görmüş, "Bitmeyen Kavga"da tarım işçilerinin grevi ve bu greve önderlik eden iki işçiyi anlatmış, Amerikan çalışma sistemine sert eleştiriler yöneltmiştir.

"Fareler ve İnsanlar"da, iki göçmen işçi arasındaki garip ve karmaşık ilişkinin öyküsünü; en önemli yapıtı olan "Gazap Üzümleri"nde ise tarımdaki hızlı kapitalistleşme sürecini anlatmıştır.

Yapıtları: Kenar Mahalle, Bitmeyen Kavga, Fareler ve İnsanlar, Gazap Üzümleri,

Sardalya Sokağı, Acı Hayatlar, Cennetin Doğusu: Roman

AMERİKAN EDEBİYATI

T. S. ELİOT (1888 - 1965) Amerikan asıllı olup İngiliz vatandaşlığına geçmiş, İngiliz

edebiyatının da önemli şairleri arasında sayılmıştır. Şiirlerinde uygar dünyanın umutla umutsuzluk arasındaki

durumunu dile getirmiştir.

Yapıtları: Çorak Ülke, Boş Adamlar: Şiir Edebiyat Üzerine Düşünceler, Denemeler: Eleştiri, deneme Katedralde Cinayet, Kokteyl Parti, Kutlu Çarşamba: Oyun

AMERİKAN EDEBİYATI