1

CDA VERKIEZINGSPROGRAMMA 2018-2022

Zoetermeer, een stad om je thuis te voelen Voor de toekomst van onze kinderen

2

Inhoud CDA VERKIEZINGSPROGRAMMA 2018-2022 ..................................................................................... 1Zoetermeer, een stad om je thuis te voelen. ....................................................................................... 41. Samen leven en elkaar ontmoeten in Zoetermeer ......................................................................... 6

a. Zoetermeer, een stad om je thuis te voelen .......................................................................... 6b. Burgerschap .......................................................................................................................... 6c. Meedoen ................................................................................................................................ 7

2. Samen wonen in Zoetermeer .......................................................................................................... 8a. Groei naar een sterker Zoetermeer ....................................................................................... 8b. Woningen met kwaliteit in de nieuwe woningbouw ............................................................... 8c. Kindvriendelijke buurten en speelgelegenheden ................................................................... 9d. Woonservicezones voor ouderen .......................................................................................... 9e. Jongerenwoningen ................................................................................................................ 9f. Integratie .............................................................................................................................. 10g. Veiligheid ............................................................................................................................. 10h. Overlast ............................................................................................................................... 11i. Rust en ruimte ..................................................................................................................... 11

2.1 Groen en energie in Zoetermeer .............................................................................................. 12a. Beheer en onderhoud van de wijken in de stad .................................................................. 12b. Groen in en om de stad ....................................................................................................... 12c. Afvalscheiding ..................................................................................................................... 13d. Een duurzaam energiegebruik bij de nieuwe bouwprojecten .............................................. 13e. Energietransitie .................................................................................................................... 13

2.2 Bereikbaarheid, mobiliteit en parkeren in Zoetermeer .............................................................. 14a. Veilige fietsstad ................................................................................................................... 14b. Vitaal Randstedelijk OV-netwerk ......................................................................................... 14c. (Auto)bereikbaarheid ........................................................................................................... 15d. Parkeerruimte in de wijken .................................................................................................. 15

3. Werken en leren in Zoetermeer ..................................................................................................... 17a. Werk en werkgelegenheid in Zoetermeer ............................................................................ 17b. Een sterke binnenstad en wijkwinkelcentra door een Retaildeal ......................................... 17c. Ondersteuning vrijwilligers ................................................................................................... 18d. Vrijwilligerswerk scholieren .................................................................................................. 18e. Leren in Zoetermeer ............................................................................................................ 19f. Een ‘vangnet’ voor mensen die dat nodig hebben .............................................................. 19g. Meer stageplekken voor jongeren ....................................................................................... 19

4. Zorg in Zoetermeer ......................................................................................................................... 20a. Preventie: een goed en gezond leven ................................................................................. 20b. Omzien naar elkaar ............................................................................................................. 20c. Persoonlijke kracht .............................................................................................................. 21d. Jeugdzorg ............................................................................................................................ 21e. Inkoop van jeugdzorg .......................................................................................................... 22f. Samenwerking met professionals bij complexe zorgsituaties ............................................. 22g. Wijkteams ............................................................................................................................ 23

5. Recreëren in Zoetermeer ............................................................................................................... 24a. Bewegen voor leefbaarheid en welzijn; de sportvereniging als basis ................................. 24b. Nieuwe tradities ................................................................................................................... 24c. Cultuur ook voor jongeren ................................................................................................... 25d. Zoetermeers (cultuur)historisch erfgoed .............................................................................. 25e. Speelautomatenhallen en casino’s ...................................................................................... 25f. Meer activiteiten voor jongeren in Zoetermeer .................................................................... 26

6. Besturen van Zoetermeer .............................................................................................................. 27

3

a. Vanzelfsprekende samenspraak op een omgevingsbewuste en invoelende manier .......... 27b. Meer inbreng van inwoners bij veiligheids- en leefbaarheidsproblemen ............................. 27c. Jongereninspraak ................................................................................................................ 28d. De gemeente in de wijken ................................................................................................... 28e. Samenwerking met maatschappelijke organisaties ............................................................. 29f. Samenlevingsgericht werken ............................................................................................... 29g. Overbodige of conflicterende wet- en regelgeving terugdringen ......................................... 29h. Doelmatig gebruik van de financiële middelen .................................................................... 30

7. Een kwaliteitsimpuls in de wijken van Zoetermeer ..................................................................... 31a. Leefbare wijken ................................................................................................................... 31

Centrum ............................................................................................................................... 31Palenstein ............................................................................................................................ 31Driemanspolder ................................................................................................................... 31Meerzicht ............................................................................................................................. 31Buytenwegh ......................................................................................................................... 31De Leyens ........................................................................................................................... 32Seghwaert ........................................................................................................................... 32Noordhove ........................................................................................................................... 32Rokkeveen ........................................................................................................................... 32Oosterheem ......................................................................................................................... 32

4

Zoetermeer, een stad om je thuis te voelen. - Voor de toekomst van onze kinderen -

Groei van dorp naar stad Zoetermeer is de stad waar we thuis willen komen. Een stad die sinds 1962 van een dorp is uitgegroeid tot een volwaardige stad. Een stad die tot aan de gemeentegrenzen is volgebouwd, met zo’n 50.000 huizen waarin vele gezinnen wonen. Een stad die nu staat voor een nieuwe uitdaging: een stad te zijn voor verschillende generaties, verschillende culturen en verschillende mensen. Sinds 1962 is er veel veranderd. Van binding in de ‘zuilen’ van toen, tot veel meer digitaal verlopende contacten nu. Elkaar in de ogen kijken, kan nu ook via het scherm van een laptop of telefoon. Begrip voor elkaar is minder vanzelfsprekend geworden en emoties - zowel positieve als negatieve- kunnen daarbij hoog oplopen. De wereld draait veel meer om de persoon, mogelijk gemaakt door technische ontwikkelingen die tijd- en plaatsonafhankelijk zijn geworden. De mogelijkheden lijken oneindig en het onvoorstelbare blijkt soms toch mogelijk. Tegelijk is het gevoel van onveiligheid en dreiging toegenomen; het gevoel minder grip te hebben op de omgeving en daardoor meer gebrek aan vertrouwen in de ander. Het lijkt een strijd van extremen, waar het midden is weggedrukt. Waar staat het CDA voor? Het CDA staat ook in deze turbulente tijden pal voor dat midden met onze waarden en uitgangspunten als ijkpunt. Want ondanks de extremen willen onze inwoners steun geven aan elkaar en deze ontvangen in tijden van nood (solidariteit). We blijven oog hebben voor de toekomst van onze omgeving (rentmeesterschap) en willen blijven bijdragen aan de maatschappij (gespreide verantwoordelijkheid). Daarbij willen we een overheid die de grenzen, die we met elkaar hebben afgesproken, ook handhaaft (publieke gerechtigheid). Het CDA wil de erfenis van onze ouders op een respectvolle wijze doorgeven aan onze kinderen, de inwoners in de stad zoveel mogelijk zelf het initiatief laten nemen voor activiteiten en deze te laten ondersteunen door de overheid. Het CDA wil het luisterend oor zijn voor de inwoners van Zoetermeer; evenwicht zoeken tussen economie en emotie; grenzen aangeven tussen jezelf en de anderen; diepgang zoeken door reflectie en betekenis geven. Het CDA wil deze waarden en uitgangspunten ook de komende jaren in Zoetermeer versterken. De komende vier jaar De komende vier jaar wil het CDA extra aandacht geven aan een kwalitatieve groei van de stad. Het gaat ons om de groei van de mensen, hoe inwoners van Zoetermeer elkaar daarbij helpen en daarmee de stad verder ontwikkelen. In gezinnen, op scholen, in de buurten, in verenigingen, kerkgemeenten en anderen verbanden waarin mensen samenkomen en samenleven. Groei gedijt het beste in goede aarde en met goede voeding. Groei is mogelijk in een omgeving waar je je veilig voelt en thuis voelt. Zoetermeer: een stad om je thuis te voelen. Thema’s • Zorg voor elkaar. Dat is wat een thuis kenmerkt voor het CDA. We willen horen wat

Zoetermeerders voor elkaar doen, begrijpen wat zij daarbij wel en niet kunnen en hoe de gemeente hen daarin kan ondersteunen. We willen de relatief nieuwe mogelijkheden die de Wmo biedt, beter benutten door met Zoetermeerders samen te kijken naar wat écht helpt. Om dat voor elkaar te krijgen, willen we meer ruimte voor dialoog, de bureaucratie verder terugdringen. Ook willen we nieuwe manieren verkennen om betere resultaten krijgen, met veel aandacht voor preventie en een aanpak gericht tegen ziekmakende omstandigheden. Mensen kunnen soms kwetsbaar zijn. Een samen-leving die een thuis biedt is dat niet en helpt mensen. Voor de kinderen en jongeren willen we een Deltaplan Jeugdzorg

• Veiligheid. Buurtbewoners maken de buurt en maken dus ook de veilige buurt. Het CDA hoort de zorgen van Zoetermeerders over veiligheid. Gericht optreden en handhaving door de politie is daarbij in veel situaties geboden. Het bouwen aan een veiliger stad is ook nodig. Het CDA wil dat het minder vaak nodig is om in te grijpen, dat die veiligheidsincidenten niet gebeuren en dat Zoetermeerders zich gewoon veilig voelen. Bovenaan staat dat buurtbewoners zelf in staat zijn hun

5

buurt veilig en leefbaar te houden en geholpen worden door gemeente en politie wanneer dat niet lukt.

• Goed onderhouden wijken. Een nette omgeving draagt bij aan het veiligheidsgevoel en stimuleert

dat de omgeving ook leefbaar blijft en gebruikt wordt. Het CDA wil beter onderhouden straten, parken en andere openbare omgeving, waar iedereen gebruik van kan maken, dat ook doet en elkaar daar kan ontmoeten. Hoe dat precies vormt krijgt, is aan de inwoners van die wijk, de ene wijk is de andere niet. Het is wel belangrijk dat er onderlinge samenhang en verbondenheid is en blijft tussen de wijken ten behoeve van de hele stad.

• Ruimte en toekomstperspectief. Zoetermeer is altijd een stad van mogelijkheden en ruimte

geweest. Dat tekent Zoetermeer en dat wil het CDA zo houden. De wijken bieden een dorpse geborgenheid waarin van alles te ontdekken valt. Overal zijn speelplekken op loopafstand. Er is ruimte voor nieuwe initiatieven en vernieuwingen waarmee Zoetermeerders hun toekomst vorm geven. We denken dan vooral aan ontwikkelingen die inspelen op behoud van onze leefomgeving en de energievoorziening voor de komende generaties. En we denken aan kansen voor nieuwe generaties om nu nog onvoorziene perspectieven te ontwikkelen. Zoetermeer is tenslotte een stad waarin iedereen zich thuis voelt, thuis wil komen en de kans heeft te groeien naar eigen inzicht en mogelijkheden.

Onderwerpen die niet in het verkiezingsprogramma staan Met dit verkiezingsprogramma wordt niet beoogd om voor de komende vier jaar alle mogelijke kansen en bedreigingen, problemen en uitdagingen te voorspellen en van een pasklaar antwoord te voorzien Daarvoor verandert onze wereld veel te snel. Onderwerpen die hier om die reden niet aan bod komen, beoordelen wij op het moment dat zij spelen, op basis van de uitgangspunten van het CDA, zoals voor het hele programma geldt, rentmeesterschap, gespreide verantwoordelijkheid, publieke gerechtigheid en solidariteit. De onderwerpen in dit verkiezingsprogramma kennen een vaste opbouw:

- #waargaathetover? .... wat is het concrete onderwerp? - #watdan? ................... wat is de doelstelling voor dit onderwerp? - #hoezodan? ............... waarom is dat belangrijk? - #hoedan? .................. hoe kan dat doel gerealiseerd worden? - #waarheendan? ......... wat is het uiteindelijke doel bij dit onderwerp?

6

1. Samen leven en elkaar ontmoeten in Zoetermeer Het Zoetermeer dat het CDA voor ogen heeft begint bij een sterke samenleving waarin alle inwoners zich veilig en thuis voelen, omdat ze weten dat er altijd iemand is die naar hen omkijkt. Niemand staat er alleen voor. Een sterke samenleving is gebouwd op saamhorigheid en gedeelde verantwoordelijkheid en geeft mensen directe invloed op hun eigen leefomgeving. De Zoetermeerse samenleving maken we zelf. In Zoetermeer leven we samen, voor elkaar en met elkaar. #waargaathetover?

a. Zoetermeer, een stad om je thuis te voelen #watdan? Het CDA wil dat Zoetermeer voor iedere inwoner, maar ook voor ieder bedrijf en iedere instelling, aanvoelt als een stad om je thuis te voelen

#hoezodan? Naarmate onze stad verder groeit, ontstaat het risico dat Zoetermeer wordt bestuurd als een bedrijf, met financiële overwegingen als doorslaggevend argument bij het maken van keuzes. Zo ziet het CDA het besturen van de stad niet. Voor het CDA geldt dat Zoetermeer draait om onze inwoners, ondernemers, instellingen, verenigingen, vrijwilligers die zich gehoord en serieus genomen voelen.

#hoedan? Het CDA zal in haar keuzes voor de toekomst van de stad eerst aandacht hebben voor de gevolgen voor de mensen en daarna voor de stenen. Dit betekent goed luisteren naar de wensen van al onze inwoners, ook zij die zich minder laten horen. Bij het maken van (financiële) keuzes zullen we de belangen van de inwoners van de stad voorop stellen. Als stad hoeven we geen winst te maken. Wel willen we zorgvuldig omgaan met gemeenschapsgelden, want dat is ons geld.

#waarheendan? Het CDA wil een stadsbestuur dat in dienst staat van onze inwoners en alle belangen in overweging neemt.

#waargaathetover?

b. Burgerschap #watdan? Het CDA wil in Zoetermeer samenleven en samenwerken met respect, verbondenheid en betrokkenheid voor elkaars verschillen, ongeacht geloof, ras, gender, leeftijd, politieke voorkeur vanuit de waarden en normen die in ons land gelden.

#hoezodan? In Zoetermeer wonen mensen van ongeveer 120 verschillende nationaliteiten. Burgerschap vraagt om een gedeeld besef van die waarden en normen, van rechten en plichten en een gedeelde taal. Daarbinnen ontstaat ruimte voor solidariteit en voor verschil in opvattingen, ambities en vaardigheden. Het CDA vindt iedere inwoner van Zoetermeer waardevol. We komen het beste tot ons recht als we met elkaar kunnen samenleven. En omdat we kwetsbaar en niet perfect zijn, hebben we elkaar nodig. Iedereen heeft talenten en we willen elkaar daarbij helpen.

#hoedan? Het mogelijk maken van ontmoetingen tussen mensen om elkaar beter te leren kennen. Een voorbeeld is een koffiesoos in de wijk. Onze inwoners kunnen daar terecht voor een praatje, maar kunnen ook contact hebben met de gemeente. Zij kunnen hier terecht voor informatie over de wijk, vrijwilligerswerk en zorg hebben voor elkaar .

#waarheendan? Het CDA wil dat Zoetermeerder elkaar kunnen ontmoeten en begrijpen, zodat de afstand tot elkaar vermindert. Mensen die elkaar begrijpen willen besluiten nemen die in samenhang worden genomen en breed gedragen zijn.

7

#waargaathetover?

c. Meedoen #watdan? Het CDA wil dat iedereen in de stad meedoet, onder het motto ‘Iedereen kan iets, dus iedereen doet iets’ .

#hoezodan? Als je je ergens thuis voelt, wil je ook een bijdrage leveren aan activiteiten om de stad en de wijk mooier en gezelliger te maken. Meedoen heeft meerdere doelen. Het helpt bijvoorbeeld om eenzaamheid actief tegen te gaan, maar geeft ook betrokkenheid met je eigen omgeving. We willen dat mensen met een beperking zo veel mogelijk meedoen in onze gemeente en daartoe ook in staat worden gesteld.

#hoedan? Het CDA wil goede onderlinge contacten. Zoals communicatie met en inzicht in activiteiten en contact voor ouderen en andere leeftijdsgroepen. Het CDA wil sterke wijken. Dat kan worden gerealiseerd door vanuit de gemeente beter inzicht te geven hoe wijkactiviteiten, bijvoorbeeld wijkfestivals, van de grond kunnen komen. En door jongeren actief te betrekken bij projecten in de wijk. Als wijkontmoetingscentra ook in het weekend open zijn, biedt dat inwoners van de wijk de gelegenheid om elkaar te ontmoeten.

#waarheendan? Het CDA wil dat inwoners ervaren dat zij echt onderdeel zijn van Zoetermeer en daar ook een bijdrage aan willen leveren.

8

2. Samen wonen in Zoetermeer #waargaathetover?

a. Groei naar een sterker Zoetermeer #watdan? Het CDA ziet in de voornemens om extra woningen in Zoetermeer te gaan bouwen, een kans om de stad sterker te maken.

#hoezodan? Zoetermeer verandert. Van huishoudens met veelal gezinnen, naar een stad met veel verschillende leefvormen. De bestaande stad vertoont steeds vaker plekken in wijken die minder goed onderhouden zijn. De stad heeft onderhoud nodig en vernieuwing. Alle inwoners verdienen een mooie plek in Zoetermeer. De bouwagenda biedt kansen om nieuwe kwaliteiten aan de stad toe te voegen, zolang we gaan voor kwaliteit boven kwantiteit. Het extra bouwen van woningen kan dit ondersteunen. Het gaat niet om de aantallen extra woningen, het gaat om het behoud van de menselijke maat en de kwaliteit van wonen en leven.

#hoedan? Bij de bestaande stad kijkt het CDA niet alleen naar de voorzieningen, maar ook naar het bestaande woonaanbod. Nieuwbouw willen we samen laten gaan met investeringen in de bestaande stad. Gerichte impulsen voor het sociale functioneren van wijken mogen daarbij niet ontbreken. Het CDA wil dat nieuwe woonmilieus bijdragen leveren aan de leefbaarheid en de sociale cohesie. Dat betekent ook zorg dragen voor preventie van huisuitzettingen en voor daklozenopvang. Het CDA wil dat er samenhang is in bouwen, mobiliteit en doorstroming in de stad. We willen een overkapping onderzoeken van de A12, zodat Zoetermeer één stad is en niet gescheiden is door de snelweg.

#waarheendan? Een stad waar het prettig wonen is, waar voorzieningen, onderwijs, werk, zorg, goede bereikbaarheid en groen is. Een stad die we door kunnen geven aan onze kinderen.

#waargaathetover?

b. Woningen met kwaliteit in de nieuwe woningbouw #watdan? Het CDA wil dat de nieuw te bouwen woningen kwalitatief hoogwaardige woningen zijn in een groene omgeving.

#hoezodan? De samenstelling van de bevolking van Zoetermeer verandert. De stad is nu kwetsbaar door te eenzijdige bouw. Een meer veelzijdig profiel met meer kwaliteit is nodig voor de toekomst van Zoetermeer. Huizen en voorzieningen zijn vooral gericht op gezinnen. Zoetermeer is een gezinsstad met veel groen. Dat willen we behouden. Maar kleine kinderen worden groot en ouders worden de ouderen. Jong en oud voelt zich thuis in Zoetermeer en wil daar graag blijven wonen.Daar zijn wel geschikte woningen voor nodig. Daarom is extra, maar anders en kwalitatief bouwen van belang.. Veel van onze inwoners vinden het prettig om verschillende doelgroepen in de buurt en de wijk te hebben. Voor Zoetermeer en de Zoetermeerders

#hoedan? Naast het bouwen van hoogwaardige nieuwe woningen, wil het CDA ook doorstroming bevorderen door het aanbieden van veelzijdige woningen, zoals ouderenwoningen, levensloopbestendige woningen, betaalbare huur- en koopwoningen, duurdere koopwoningen, combinatiewoningen en bovenal: samenhang in het ontwikkelen van een veelzijdig aanbod.

#waarheendan? Het CDA wil dat Zoetermeer een groene stad blijft met woningen die een hoge kwaliteit kennen voor jongeren, ouderen en gezinnen, zodat we ons thuis voelen waar we wonen. .

9

#waargaathetover? c. Kindvriendelijke buurten en speelgelegenheden

#watdan? Ieder kind verdient een veilige en uitdagende leefomgeving waarin het kan spelen en veilig opgroeien.

#hoezodan? De buurt waarin kinderen opgroeien is erg belangrijk. Het CDA vindt het van belang dat kinderen veel buiten kunnen spelen: ze leren daardoor spelenderwijs samen te leven. Spelen in de buitenlucht is gezond en beweging draagt bij aan het voorkomen van overgewicht. Een goede inrichting van de openbare ruimte die buiten spelen mogelijk en aantrekkelijk maakt, is daarom essentieel. De buurten waarin kinderen opgroeien willen we veilig hebben voor hen.

#hoedan? • Het CDA zal blijven zorgen dat de speelplekken voor de jonge kinderen, maar ook voor jongeren

geschikt zijn voor verschillende soorten spel en ontmoeting, voor alle leeftijden en voor kinderen met en zonder beperking. Uiteraard is betrokkenheid van de buurt hierin een belangrijke randvoorwaarde. Het CDA gaat ervan uit dat speelgelegenheden, die intensief worden gebruikt, kunnen rekenen op veel toezicht van omwonende ouders. De rol van de gemeente is vooral te zorgen voor een goede inpassing in de omgeving en voor veilige speeltoestellen.

• We willen jongeren de gelegenheid geven om activiteiten in de wijk ook zelf te organiseren. • Wij bepleiten strenge handhaving van verkeersovertredingen in kinderrijke buurten en in de

omgeving van scholen en (sport)parken. Het CDA wil een gerichte aanpak van criminaliteit en verkeersonveilige situaties bij voorrang in kinderrijke buurten.

#waarheendan? Jonge kinderen en jongeren zich thuis te laten voelen in Zoetermeer door hen de gelegenheid te bieden zich in de buurt en de wijk te ontplooien, zoals op schoolpleinen, sportveldjes zoals Cruyff Courts en speelplaatsen.

#waargaathetover?

d. Woonservicezones voor ouderen #watdan? Het CDA wil tenminste 7 woonservicezones voor ouderen in Zoetermeer.

#hoezodan? Zelfstandig in een bekende omgeving blijven wonen kan niet alleen heel prettig voor jezelf zijn, maar is ook een minder grote belasting van de gezondheidszorg.

#hoedan? Het CDA wil voldoende woonservicezones voor ouderen in Zoetermeer. Woonservicezones zijn plaatsen of gebieden waar ouderen en andere kwetsbare groepen langer zelfstandig kunnen blijven wonen door goed toegankelijke woningen en woonomgeving en doordat er specifieke zorg- en welzijnsvoorzieningen zijn. Bij voorkeur gesitueerd in de nabijheid van winkelcentra. Ook de woningcorporaties en zorgaanbieders hebben een belangrijke rol bij de totstandkoming daarvan.

#waarheendan? Het CDA wil dat ouderen zo lang als zij zelf willen zelfstandig kunnen blijven wonen met voldoende zorg en voorzieningen in de buurt.

#waargaathetover?

e. Jongerenwoningen #watdan? Het CDA wil dat er meer jongerenwoningen komen in Zoetermeer.

#hoezodan?

10

Op het moment zijn er enorme wachtlijsten voor jongeren die een betaalbare starterswoning willen in Zoetermeer. Hoewel zij hier graag willen wonen, moeten zij soms noodgedwongen uitwijken naar een andere stad. Dat willen we tegengaan, omdat elke doelgroep Zoetermeer haar thuis mag noemen.

#hoedan? Projectontwikkelaars aanmoedigen en ondersteunen bij projecten waarbij jongerenwoningen worden gebouwd of bestaande gebouwen worden verbouwd tot jongerenwoningen.

#waarheendan? We willen dat Zoetermeer een stad is waar jongeren kunnen wonen. Zo blijft de bevolking van Zoetermeer ook bestaan uit diverse groepen.

#waargaathetover?

f. Integratie #watdan? Het CDA wil dat we in Zoetermeer onze bijdrage leveren aan het huisvesten van statushouders en hen helpen te integreren in de Zoetermeerse samenleving.

#hoezodan? Er zijn landelijke afspraken gemaakt over de opvang van statushouders. Ten tijde van de crisisnoodopvang in De Veur, eind 2015, bleken heel veel Zoetermeerders klaar te staan om die nieuwkomers - al was het maar kort - op te vangen en te helpen. Maar er waren ook veel Zoetermeerders met vragen en angsten. Door de vermindering van de vluchtelingenstromen is de discussie op dit moment minder prominent. Het CDA wil echter dat we permanent met elkaar in gesprek blijven over de overeenkomsten en verschillen tussen mensen met verschillende culturele achtergronden.

#hoedan? Zoetermeer zal jaarlijks haar deel van de statushouders huisvesten. Niet omdat het moet, maar omdat het CDA vindt dat ook statushouders recht hebben op een thuis. Daarvoor willen we de statushouders helpen integreren in onze Zoetermeerse samenleving. Tegelijkertijd ziet het CDA dat het vermogen om mensen op te vangen in ons midden niet onbeperkt is en het voor vluchtelingen en de omgeving waarin zij hun thuis vinden belangrijk is om daar rekening mee te houden. Het CDA wil een integrale aanpak voor mensen die hier kort, maar ook al langer wonen. Samenhang tussen huisvesting, gezondheid, scholing en door met name een verbinding te leggen tussen taalonderwijs, werk, integratie en participatie. Met aandacht voor álle Zoetermeerse inwoners: de samenleving vraagt om ècht samen-leven. Onze insteek is dat àlle Zoetermeerders, inclusief de nieuwkomers, er beter van worden.

#waarheendan? Een Zoetermeer waarin inwoners samen werken en leven in een samenleving met meer sociale samenhang en binding en variatie, die sterker is omdat men samen optrekt en overlegt.

#waargaathetover?

g. Veiligheid #watdan? De veiligheid in Zoetermeer, zowel de objectieve veiligheid (de harde ‘cijfers’) als de subjectieve veiligheid (het veiligheidsgevoel), willen we permanent laten toenemen.

#hoezodan? Veiligheid is een basisbehoefte in een sterke samenleving, waarin wij ons thuis en geborgen voelen. Alledaagse vormen van overlast en criminaliteit, georganiseerde misdaad en de dreiging van terrorisme zorgen voor een toenemend gevoel van onveiligheid. Ieder veiligheidsincident in de stad kan dat gevoel versterken.

11

#hoedan? Op ieder gepleegd misdrijf willen dat er snel en adequaat wordt gereageerd. Beter nog is als misdrijven door preventieve maatregelen worden voorkomen. Daarbij is niet alleen de politie aan zet. De gemeente, woningcorporaties en anderen, maar ook inwoners zelf kunnen en moeten daaraan bijdragen, bijvoorbeeld door preventieve maatregelen te nemen, goed op te letten en verdachte situaties snel door te geven. Daarnaast wil het CDA dat er de gemeente aandacht besteed aan de veiligheidsgevoelens van onze inwoners. We denken aan voorlichting en communicatie, maar ook aan het aanpakken van stille en enge plekken (bijvoorbeeld door het snoeien van hoge beplanting; het aanbrengen van goede verlichting). Dergelijke maatregelen zorgen ervoor dat onze inwoners zich veiliger voelen.

#waarheendan? We willen dat elke inwoner van Zoetermeer zich overal in de stad veilig voelt.

#waargaathetover?

h. Overlast #watdan? Het CDA wil overlast in de buurt, overlastgevend gedrag, maar – waar nodig – ook bewoners die overlast veroorzaken aanpakken.

#hoezodan? Het gevoel van veiligheid en leefbaarheid wordt het meest aangetast als dat gebeurt in je eigen wijk of buurt, of als het je zelfs overkomt in je eigen woning of leefomgeving.

#hoedan? Het CDA vindt preventie en bemiddeling het belangrijkste middel om overlast te bestrijden. Als bemiddeling geen succes heeft, willen we dat overlastgevend gedrag en bewoners die overlast veroorzaken snel, duidelijk en stevig worden aangepakt. Het CDA wil handhaving op schending van afspraken. Bij de aanpak willen we dat zoveel mogelijk relevante instanties samenwerken, zoals gemeente, politie en woningcorporaties.

#waarheendan? Het CDA wil dat Zoetermeer voor alle inwoners een ideale woonstad is. Overlastgevend gedrag en bewoners die overlast veroorzaken, horen daar niet bij. We willen dat iedere Zoetermeerder veilig en prettig voelt, zeker in zijn of haar eigen woning of leefomgeving.

#waargaathetover?

i. Rust en ruimte #watdan? Het CDA wil dat er voldoende mogelijkheden zijn voor onze inwoners om rust en ruimte te ervaren.

#hoezodan? In een tijd waarin steeds meer activiteiten 24/7, 365 dagen doorgaan en ook het weekend steeds meer gewone werkdagen lijken te zijn, pleit het CDA voor ruimte en rust om bij te komen. De winkelwet zorgt dat op alle momenten van de week economische activiteiten mogelijk zijn. Het aantal evenementen neemt toe. We gaan steeds meer binnenstedelijk bouwen. Geluidsoverlast en constante druk om altijd te presteren nemen toe.

#hoedan? Het creëren dan wel in stand houden van ‘stilteplekken’. Dat kan door behoud van en respect voor ruimten waarin mensen in rust bijeenkomen, zoals kerken, en door genoeg groen te houden om te genieten van de rust en ruimte om ons heen. We willen evenementen zo mogelijk niet in de directe omgeving van woningen houden. Hierbij kunnen ruimere eisen gelden voor het stadscentrum.

#waarheendan? Het CDA wil dat onze inwoners zoveel mogelijk rust en ruimte kunnen blijven ervaren, om met de eisen van de huidige tijd te kunnen omgaan.

12

2.1 Groen en energie in Zoetermeer Zoetermeer is een ‘groene’ stad. De inwoners zijn blij met het groen in de wijken en rond de stad. Het CDA wil het groene karakter in en om Zoetermeer behouden. Ruimte voor bouwen kan daarmee op gespannen voet staan. Onze energievoorziening willen we verduurzamen. Het CDA wil inzetten op energiebesparing en CO2-reductie en investeren in de opwekking van duurzame energie. Van Nederland, en dus ook van Zoetermeer, wordt daarvoor een extra inspanning gevraagd. Ook afvalscheiding kan daaraan bijdragen. Door afval te scheiden, kan het beter worden hergebruikt en zo grondstof zijn voor een nieuwe bestemming. #waargaathetover?

a. Beheer en onderhoud van de wijken in de stad #watdan? Het beheer en onderhoud in de stad willen we verbeteren.

#hoezodan? Enkele jaren geleden, tijdens de economische crisis, is er vanwege financiële bezuinigingen voor gekozen om het niveau van het beheer (b.v. opruimen van zwerfafval; schoonmaken van straatmeubilair; vegen van straten) en het onderhoud (b.v. groenonderhoud aan bomen, struiken en grassen) in Zoetermeer te verlagen. Veel inwoners storen zich nog altijd aan rommel op straat en slecht onderhouden groenvoorzieningen. Nu de crisis voorbij is en de economie weer aantrekt - en daarmee de financiële budgetten - wil het CDA dat het niveau van beheer en onderhoud weer naar het oude niveau teruggaat.

#hoedan? Het niveau van beheer en onderhoud in de stad willen we terug brengen naar het oude niveau. Dit kan door ook te kijken naar alternatieve werkwijzen als inschakeling van hoveniersbedrijven in combinatie met de medewerkers uit onze sociale werkvoorziening en mensen uit de Participatiewet. Het mes snijdt dan aan meerdere kanten, beter onderhoud en creëren van leerwerkplekken en omzet. Door inwoners, bedrijven en instellingen gemelde problemen met betrekking tot het beheer en onderhoud willen we met voorrang oppakken. Eigen initiatief van inwoners met betrekking tot het beheer en onderhoud in hun eigen woonbuurt willen we omarmen en faciliteren.

#waarheendan? We willen dat de Zoetermeerse inwoners, bedrijven en instellingen weer tevreden kunnen zijn over het beheer en onderhoud in de stad. We willen dat onze stad schoon, opgeruimd en ‘groen’ is en blijft.

#waargaathetover?

b. Groen in en om de stad #watdan? De groene natuur in Zoetermeer (buurtparkjes; speelveldjes; bomen etc.) en om Zoetermeer (grote wijkparken; Balijbos; Meerpolder etc.) willen we behouden.

#hoezodan? Het 'groen' in en om Zoetermeer staat veelvuldig onder druk door nieuwe ontwikkelingen, zoals woningbouw, bedrijvigheid en wegenaanleg. Steeds ligt het gevaar op de loer dat daarvoor ‘groen’ wordt opgeofferd: van losse speelveldjes tot delen van wijkparken.

#hoedan? Bij alle voorstellen en plannen waarbij 'groen' (natuur) wordt opgeofferd voor 'rood' (bebouwing) bekijken we of de buurt ermee versterkt wordt of niet. Als er groen weg moet, wil het CDA dat er kwaliteitsverbeteringen komen in het overblijvende groen. Als de omgeving andere wensen heeft om

13

met het groen om te gaan, zoals een ontmoetingsplek voor jongeren of ouderen dient dat ook ter versterking van de kwaliteit van de buurt.

#waarheendan? Het groene karakter van Zoetermeer, zowel in als rondom de stad, dat zo gewaardeerd wordt door de inwoners, willen we behouden, omdat het een belangrijk onderdeel is van het thuis voelen in Zoetermeer.

#waargaathetover?

c. Afvalscheiding #watdan? Het CDA wil inzetten op het halen van de landelijke ambities bij de afvalscheiding

#hoezodan? Zoetermeer haalt de landelijke doelstellingen van 100 kilo restafval in 2020 per inwoner per jaar bij lange na niet. Wij vinden dat onwenselijk. Goed omgaan met het scheiden van huishoudelijk afval is nodig voor het behoud van een goed leefklimaat.

#hoedan? De gemeente heeft het afvalophaalbeleid goed op orde, maar kan nog meer experimenteren met nieuwe aanpakken van het beter scheiden van afval, zoals met het aan huis ophalen van plastic. Het is van belang dat wijzelf als inwoners ons bewust zijn hoe we nog beter met afvalscheiding kunnen omgaan. We willen ook nadenken hoe we steeds minder gebruik kunnen gaan maken van plastic en veel meer aandacht schenken aan hergebruik. Daarom willen we veel aandacht besteden aan goede communicatie over het belang van afvalscheiding, over de feiten hoe afvalscheiding in Zoetermeer plaats heeft en tips over afvalscheiding. De aanpak kan per wijk anders zijn.

#waarheendan? Het percentage afvalscheiding substantieel verhogen voor een beter milieu.

#waargaathetover?

d. Een duurzaam energiegebruik bij de nieuwe bouwprojecten #watdan? Het CDA wil dat bij alle nieuwe bouwprojecten duurzaamheid prioriteit heeft.

#hoezodan? Het CDA wil zuinig omgaan met de aarde. Duurzaam omgaan met energie hoort daarbij. Bij alle nieuwe bouwprojecten willen we dat er rekening wordt gehouden met duurzaam energie gebruik en duurzame bouw van de woningen.

#hoedan? De gemeente stelt bij het vaststellen van onder andere de bestemmingsplannen voorwaarden aan het energieneutraal bouwen en wonen. Samen met de woningbouwcorporaties wil het CDA inzetten op energieneutrale woningen. Op basis van deze ervaringen willen ook de eigenaren van koopwoningen zoveel mogelijk ondersteunen om de woningen om te bouwen naar energieneutrale woningen, alsmede anticiperen op het uitfaseren van aardgas.

#waarheendan? Het CDA wil dat Zoetermeer een duurzamere stad is .

#waargaathetover?

e. Energietransitie #watdan?

14

Zorgen dat Zoetermeer in de top komt van gemeenten met energiezuinige initiatieven, gedragen door de inwoners.

#hoezodan? Energietransitie gaat niet alleen over de omslag naar hernieuwbare energie, maar ook over het beter, minder en slimmer gebruiken van energie.

#hoedan? Het CDA wil besparen op energie door de gemeente () ondersteuning aan inwoners te bieden hoe zij hun woningen kunnen voorzien van isolatie en nul-op-de-meter woningen en verplichte energiebesparende maatregelen bij gebouwen. Het CDA wil ook onderzoek doen naar de mogelijkheden van reststromen en alternatieve energiebronnen, zoals warmterotondes in Zoetermeer. Verduurzamen is geen makkelijke opgave. De gemeente heeft voorbeeldrol, maar kan het niet alleen. Wij verwachten van onze inwoners dat ze actief meedoen. De Energiekansenkaart helpt daarbij doordat het een overzicht geeft van kansen en potentiële mogelijkheden van verschillende energievormen. Het CDA wil de Energiesafari hernieuwd inzetten om de het energieverlies van huizen via infraroodcamera’s inzichtelijk te maken en ondersteuning bieden bij het dichten daarvan. Tevens zal de gemeente bevorderen dat er meer zonnepanelen geïnstalleerd worden op daken van huizen en utiliteitsgebouwen.

#waarheendan? De wereld mooier achterlaten dan dat we haar aantreffen door duurzaam energiegebruik.

2.2 Bereikbaarheid, mobiliteit en parkeren in Zoetermeer Zodra je de deur uitstapt wil je ergens naar toe. Lopen, fietsen, auto of OV zijn de opties. Binnen Zoetermeer is er een uitstekend netwerk aan voet- en fietspaden. De veel ongelijkvloerse kruisingen met het hoofdwegenet is goed voor de verkeersveiligheid, en leidt tot snellere doorstroming. Ook met de auto kan je in Zoetermeer op pad en makkelijk naar buiten Zoetermeer. Het OV is er volop maar beperkt in tijd en bereik binnen Zoetermeer zelf. #waargaathetover?

a. Veilige fietsstad #watdan? Het CDA wil dat Zoetermeer een goede en veilige fietsstad met veilige, gratis fietsenstallingen blijft.

#hoezodan? De gemeente heeft zich al jarenlang ingespannen om het fietsverkeer in onze stad veel veiligheid te bieden.. Het CDA wil het gebruik van de fiets en de fietspaden stimuleren, voor het milieu, maar ook voor een gezonde leefstijl. We willen aantrekkelijk zijn voor bezoekers en scholieren van buiten Zoetermeer, daarvoor zijn snelfietspaden nodig

#hoedan? We willen een actief fietsbeleid voeren, in samenspraak met fietsgebruikers en fietsbelangenorganisaties. Waar verbetermogelijkheden in de fietsveiligheid en -bereikbaarheid wordt gesignaleerd, willen we dat zo snel mogelijk opgepakken. Het faciliteren van elektrische fietsen vinden wij belangrijk.

#waarheendan? Het CDA wil dat Zoetermeer een goede en veilige fietsstad is en blijft. Er willen goede fietsverbindingen tussen de wijken, naar het stadscentrum en naar het groen om Zoetermeer. Samen met de provincie en omliggende gemeenten dienen snelfietspaden aangelegd te worden naar Den Haag, Delft, Rotterdam, Gouda en Leiden.

#waargaathetover?

b. Vitaal Randstedelijk OV-netwerk

15

#watdan? Verbetering van de positionering van de stad in het Randstedelijk OV-netwerk

#hoezodan? Zoetermeer is de derde stad van Zuid-Holland. Het heeft een strategische ligging met zeer goede auto-bereikbaarheid, maar met het OV is Den Haag beter bereikbaar dan onze buurgemeente Benthuizen. Binnen Zoetermeer kan een reis met het OV van Rokkeveen naar Noordhove een uur duren. Een OV-reis binnen Zoetermeer zou maximaal een half uur mogen duren. Een reis in de regio duurt maximaal een uur met het openbaar vervoer. Optimale bereikbaarheid, en onderdeel zijn van het Randstedelijk netwerk is essentieel voor het aantrekken van nieuwe bedrijvigheid en werkgelegenheid.

#hoedan? Het CDA wil doorpakken: station Bleizo (nieuwe naam: Lansingerland – Zoetermeer) als springplank benutten voor een lightrailverbindingen naar Rotterdam en Leiden. Wij willen bijdragen aan, en deel uitmaken van, een vitaal Randstedelijk OV-netwerk. De realisering van station Bleizo, en de komst van intercityhalte Zoetermeer zijn belangrijke verbeteringen.

#waarheendan? Binnen een uur vanuit Zoetermeer met het OV in de regio te zijn.

#waargaathetover?

c. (Auto)bereikbaarheid #watdan? De bereikbaarheid per auto van alle plekken in de stad willen wij goed houden. Voor een goede doorstroming is het belangrijk dat alle wijken goed ontsloten zijn via de hoofdwegenstructuur (Afrikaweg, Europaweg, Australiëweg, Oostweg, Zuidweg, Amerikaweg en Aziëweg).

#hoezodan? De bereikbaarheid van Zoetermeer is een van haar kernkwaliteiten. Inwoners en bezoekers willen en kunnen vlot de stad in en uit. Ondanks het toenemende autoverkeer willen we dat de kwaliteit van leven in de stad goed blijft – en zo mogelijk beter wordt. Ook Zoetermeer wordt steeds drukker. Er komen meer inwoners en het autobezit neemt toe, evenals het autogebruik. Filevorming en andere vertragingen, zoals in veel grote steden, willen we niet in Zoetermeer. We willen een goede kwaliteit van leven in de stad (luchtkwaliteit; geluidshinder; parkeerruimte etc.) waarborgen.

#hoedan? Onnodig autogebruik in Zoetermeer willen we ontmoedigen, door onze inwoners te laten nadenken of het gebruik van de auto echt nodig is. Om dat te ondersteunen zetten we in op het bieden van goede alternatieven zoals OV-bereikbaarheid (intercityhalte) en goede fietsnetwerken binnen de stad en haar directe omgeving. Het CDA wil dat de doorstroming van het autoverkeer in en rondom de stad optimaal is. De autoverbindingen vanuit Zoetermeer naar Den Haag, Gouda en Utrecht zijn goed op orde. De kwaliteit hiervan willen we waarborgen . De autoverbindingen vanuit Zoetermeer naar Leiden, Rotterdam en Amsterdam kunnen beter. We willen dat in regionaal verband oppakken.

#waarheendan? We willen de kwaliteit van Zoetermeer als bereikbare stad en kwaliteit van leven behouden,

#waargaathetover?

d. Parkeerruimte in de wijken #watdan? Het CDA wil voldoende parkeerruimte in de wijken met speciale aandacht voor nieuw te ontwikkelen wijken.

#hoezodan?

16

Uit onderzoeken van de gemeente is bekend dat er in verschillende buurten onvoldoende parkeergelegenheid is. Meer parkeerplaatsen aanleggen vraagt vaak om oplossingen waarbij ook de groenvoorziening in de buurt onderwerp van discussie is. De nieuwe ontwikkelingen in relatie tot de bouw van extra woningen in de stad betekenen dat er een heel goed inzicht in alle mobiliteits- en parkeerknelpunten moeten zijn zodat er goede afwegingen kunnen komen over aantallen parkeerplekken en doorstroming in een (nieuwe) wijk.

#hoedan? Het CDA ondersteunt activiteiten van inwoners om een betere parkeersituatie in hun buurt te bereiken. Het CDA wil zich inzetten om - binnen de gemeentelijke inspraakkaders - oplossingen te helpen bereiken, die de instemming hebben van de buurtbewoners. Voorwaarde is dat een probleemverschuiving naar aangrenzende buurten wordt vermeden. Bij nieuwe woningen dient er aandacht te zijn voor het parkeren als onderdeel van de woningen en niet op alleen voor parkeren in de straat.

#waarheendan? Om de stad leefbaar te houden zijn voldoende en goede parkeervoorzieningen nodig.

17

3. Werken en leren in Zoetermeer Een eerlijke economie zorgt voor vooruitgang en winst door onderlinge samenwerking, samenwerking met het onderwijs en maatschappelijk ondernemen. Daarom zet het CDA zich in voor een sterk MKB, de kern van een gezond wijk- en stadscentrum. We willen verbinding zoeken tussen de behoeftes en de kracht van het Zoetermeerse bedrijfsleven en onderwijs. Daarnaast vindt het CDA een duurzame economie van groot belang. Niet alleen voor het milieu, maar ook voor iedereen die deel uitmaakt van deze economie. Dat geldt voor werknemers en werkgevers die naar stabiliteit verlangen en voor de vrijwilligers en organisaties die een onmisbare bijdrage leveren in Zoetermeer. #waargaathetover?

a. Werk en werkgelegenheid in Zoetermeer #watdan? Het CDA wil dat Zoetermeerders - als ze dat willen- kunnen werken in Zoetermeer.

#hoezodan? Het CDA wil werkgelegenheid in een eerlijke economie die gericht is op de lange termijn, op kwaliteit en op een eerlijke prijs, waar winst niet de sterkste drijfveer is. Dat is een keuze voor maatschappelijk verantwoord ondernemen, duurzaamheid, innovatie en ruimte voor initiatieven voor bedrijven. Het midden- en kleinbedrijf is een belangrijke motor voor de werkgelegenheid. We willen ruim baan voor het MKB en familiebedrijven, kennisinstellingen, ondernemers en onderwijsorganisaties om Zoetermeer en de regio economisch te laten bloeien. De instroom in de Sociale Werkvoorziening is per 1 januari 2015 gestopt. Hierdoor dreigt een substantieel aantal inwoners met een beperking die willen werken, buiten de boot te vallen. Daarnaast zijn er diverse vrijwilligersorganisaties die mensen met een detentie achtergrond steunen. Zij verdienen betere ondersteuning. We willen bezien waar de obstakels zijn en deze wegnemen.

#hoedan? Aandacht hebben voor maatschappelijke ondernemingen en ondernemingen met een maatschappelijke missie. Dat kan zijn een wijkrestaurant of een schoenmaker die jongeren met achterstanden helpt. Het CDA wil de administratieve regelgeving tot het minimum beperken. We willen innovatie op allerlei terreinen bevorderen. Kleine ondernemers, zoals in de Dorpsstraat, genieten voorrang bij ondersteunende maatregelen. Oneerlijke concurrentie willen we tegengaan. Ondernemers op bedrijfsterreinen die aangewezen worden voor de nieuwe woongebieden en die elders in Zoetermeer verder willen gaan dient de gemeente te ondersteunen voor het behoud van de werkgelegenheid. Waar mogelijk en wenselijk moeten vormen van publiek/privaat ondernemerschap worden gestimuleerd. Het CDA is van mening dat alle beschikbare plaatsen die onze gemeente krijgt voor Beschutte werkplekken, snel en doelmatig worden ingevuld. Mensen die uit detentie komen, moeten zo snel als mogelijk aan het werk worden geholpen. Door de ondernemers daarbij optimaal te ontzorgen, creëren we meer werk voor onze burgers aan de onderkant van de arbeidsmarkt.

#waarheendan? Het CDA wil dat Zoetermeer een aantrekkelijk stad is om te wonen, te werken én te ondernemen.

#waargaathetover?

b. Een sterke binnenstad en wijkwinkelcentra door een Retaildeal #watdan? Het CDA wil een sterke binnenstad en sterke wijkwinkelcentra door het afsluiten van een Retaildeal waar alle partijen, zoals ondernemers, bewoners en gemeente, die betrokken zijn bij de detailhandel en horeca bespreken hoe het toekomstige aanbod eruit gaat zien.

#hoezodan? Het CDA wil een sterke en aantrekkelijke binnenstad. Een binnenstad voor alle generaties, jong en oud. Een stad met een hart en een ziel en waar onze inwoners graag komen. Veel voorstellen zijn ontwikkeld, zoals in de Dorpsstraat, het Stadshart en het Dobbe-gebied, maar we gaan ons inzetten op de verbinding tussen die gebieden. De winkelleegstand in de Passage baart ons zorgen. We willen een diversiteit aan winkels en horeca in de binnenstad, maar ook in de wijkwinkelcentra.

18

#hoedan? Het CDA wil een Retailagenda waarin de ondernemingen in de binnenstad en de wijkwinkelcentra in samenhang worden bekeken, zodat het winkelaanbod en de dienstverlening elkaar versterken. Met de uitkomsten van het overleg maakt de gemeente een actieplan voor een horeca en detailhandel die ook in de toekomst aantrekkelijk blijft.

#waarheendan? Het CDA wil mooie, bloeiende, levendige Zoetermeerse winkelcentra (Stadshart, Woonhart, Dorpsstraat en wijk- en buurtwinkelcentra) met een goede diversiteit aan winkelaanbod, die voorzien in de behoefte van de inwoners en bezoekers.

#waargaathetover?

c. Ondersteuning vrijwilligers #watdan? Het CDA wil dat de vrijwilligers in Zoetermeer zo goed mogelijk worden ondersteund.

#hoezodan? Het belang van vrijwilligers voor de Zoetermeerse samenleving is groot. Zij zijn het cement tussen de voegen van onze samenleving. Ze hebben een smeeroliefunctie. Daarom is het belangrijk dat hun werkzaamheden op waarde geschat worden, en ondersteund en gefaciliteerd worden waar nodig.

#hoedan? Het CDA stelt een vrijwilligersombudsman voor, die belemmeringen voor vrijwilligerswerk opspoort en aanpakt. Vele verenigingen in de sport, de zorg of de muziek hebben moeite om vrijwilligers te vinden. We gaan ons inzetten dat het werven van vrijwilligers innovatiever gaat. Inwoners willen graag anderen helpen, maar liever ondersteunen liever bij een project dan vast te zitten aan een regelmatige tijdsbesteding. De manier waarop de laatste jaren het vrijwilligerswerk is gefinancierd is een belemmering gebleken bij het ondersteunen van de verschillende vrijwilligersorganisaties. De financiering willen we anders vormgeven, meer projectmatig dan aan een vaste combinatie van professionele organisaties.

#waarheendan? In Zoetermeer hebben vrijwilligers taken die de gemeente niet hoeft te vervullen.

#waargaathetover?

d. Vrijwilligerswerk scholieren #watdan? Het CDA wil scholen ondersteunen bij initiatieven om het vrijwilligerswerk onder scholieren te stimuleren. We willen het basis- en middelbare scholen mogelijk maken om initiatieven rondom vrijwilligerswerk optimaal vorm te geven. Hierbij willen we dat bedrijven in de buurt ook betrokken zijn.

#hoezodan? Het belang van maatschappelijke stages voor jongeren is om kennis te maken met vrijwilligerswerk en andere facetten van de maatschappij te ervaren.

#hoedan? Het CDA wil dat de gemeente bevordert dat deze initiatieven in Zoetermeer meerjarig worden voortgezet met medewerking van de bedrijven in de stad.

#waarheendan? Iedere leerling van een middelbare school heeft een maatschappelijke stage gedaan.

#waargaathetover?

19

e. Leren in Zoetermeer #watdan? Aansluiten van het onderwijs op de belangrijkste werkgevers in Zoetermeer

#hoezodan? Het CDA wil dat in Zoetermeer voldoende eigen werkgelegenheid is en waar het onderwijs aansluit op de focussectoren in Zoetermeer.

#hoedan? De ontwikkelingen in de Dutch Innovation Factory (DIF) vormen een stimulans voor hieruit komende werkgelegenheid. Het CDA wil dat bedrijven gevoed worden door alle vernieuwende initiatieven uit de DIF.

#waarheendan? Het CDA wil dat Zoetermeer een aanvulling is op de universiteiten in Leiden, Delft en Rotterdam.

#waargaathetover?

f. Een ‘vangnet’ voor mensen die dat nodig hebben #watdan? Bijstand bieden aan inwoners die in moeilijke omstandigheden verkeren.

#hoezodan? Het CDA wil dat in onze gemeente niemand er alleen voor hoeft te staan. Inwoners die in moeilijke omstandigheden verkeren (bijvoorbeeld geen werk, weinig sociale contacten, beperkingen hebben), willen we bijstand bieden. Voor het CDA gaat dat verder dan het (tijdelijk) bieden van een inkomen. We willen dat inwoners een perspectief hebben op de toekomst en zoveel als mogelijk onder de mensen zijn en een betekenisvolle dag invulling hebben.

#hoedan? Het CDA is kritisch op re-integratie inspanningen voor mensen in een bijstandspositie. We willen dat re-integratie effectiever verloopt en mensen die lang in de bijstand zitten geholpen worden. Dat kan door hen andere omgevingen te bieden en daarin vertrouwen en enthousiasme op te bouwen om werk te vinden. Een activerend beleid en een enthousiaste uitvoering waar iedereen goed in beeld wordt gebracht en niemand wordt afgeschreven, past daarbij. Onze burgers met een lange afstand tot de arbeidsmarkt moeten leer-werktrajecten worden aangeboden welke aansluiten bij de vraag op de arbeidsmarkt. Het doel is het verkrijgen van een reguliere baan.Voor diegenen die in de situatie verkeren dat werken (nog) niet mogelijk is, willen we dat er voor de samenleving waardevol vrijwilligerswerk, een werkend perspectief wordt.

#waarheendan? Een perspectief voor iedereen, is een perspectief voor een sterke samenleving. Iedereen is waardevol!

#waargaathetover?

g. Meer stageplekken voor jongeren #watdan? Het CDA vindt dat de gemeente zich beter inzet voor stageplekken voor jongeren.

#hoezodan? Het lopen van een stage is voor veel opleidingen verplicht. Het is voor veel jongeren lastig om een stageplek te vinden, laat staan in de buurt van Zoetermeer. Er zou volgens het CDA geen enkel obstakel moeten zijn in het volgen van onderwijs.

#hoedan? De gemeente moet bedrijven aansporen om (meer) stagiaires aan te nemen. Daarnaast kan de gemeente proberen om stageplekken te maken bij toekomstige projecten die worden opgezet. De gemeente kan zelf het goede voorbeeld geven bij het aanbieden van stageplaatsen.Hierbij wordt nadrukkelijk aandacht gegeven aan kwetsbare jongeren en jongeren met een beperking.

20

#waarheendan? Uiteindelijk zouden er in Zoetermeer meer stageplekken beschikbaar moeten zijn bij bedrijven en publieke instellingen zodat jongeren ongehinderd hun diploma kunnen halen.

4. Zorg in Zoetermeer Het CDA staat voor ontwikkeling en perspectief voor iedereen en het besef dat niemand dat alleen kan bereiken. Zorg voor elkaar zien wij als onlosmakelijk onderdeel van het leven. Dat doen we binnen families, groepen van naasten en in onze maatschappij als vanzelfsprekend. Iedereen beschikt over een omgeving en we willen daar recht aan doen en zeker niet verstoren wat de eigen omgeving al doet en kan doen. Hulp die in de eigen omgeving tot stand komt is vaak de beste hulp. Mensen die toch vastlopen willen we helpen in de eigen omgeving hulp te vinden of hen te helpen hun omgeving uit te breiden. De praktijk wijst uit dat ook dit leidt tot de meest duurzame oplossingen. We gaan ons sterk maken voor een zorgvuldige indicatie en hulp bij het vormen van een eigen netwerk. Zo staan we voor de ontwikkeling van een krachtiger samenleving die zelf of met enige begeleiding van de overheid verder komt. #waargaathetover?

a. Preventie: een goed en gezond leven #watdan? Een gezond leven in een gezonde stad.

#hoezodan? Wie wil dat niet? Een leven in goede gezondheid en daarin kunnen doen wat je belangrijk vindt, er kunnen zijn voor anderen. Gezondheid is iets waar je aan kunt werken en wat niet alleen te maken heeft met goede zorg. Een gezonde levensstijl bestaat uit verschillende onderdelen. De omgeving waar je deel van maakt, zinvolle activiteiten, beweging, spirituele ontwikkeling, gezond dieet. Het CDA wil dat de gemeente kan bijdragen aan een omgeving en omstandigheden waarin dat mogelijk is en initiatieven van mensen ondersteunen.

#hoedan? Promoten van gezonde voeding en sporten vooral bij jongeren door meedoen met JOGG (jongeren op gezond gewicht), maar ook aandacht voor preventie van gebruik van alcohol en drugs. Het onderhouden van de parken en het aanleggen van het beweegpark als plekken waar je kan wandelen en sporten en de plek waar oudere en jongere generaties Zoetermeerders elkaar ontmoeten.

#waarheendan? Goed leven in een mooie stad, toename van het aantal jaren dat Zoetermeerders in goede gezondheid leven.

#waargaathetover?

b. Omzien naar elkaar #watdan? Het CDA wil dat Zoetermeerse inwoners die (ongewenst) eenzaam zijn actief worden geholpen om weer mee te doen in de samenleving.

#hoezodan? Veel Zoetermeers leven in eenzaamheid. Het CDA wil aandacht voor dit probleem en de trend van toenemende eenzaamheid keren. Meer dan 30% van de Nederlanders voelt zich gedurende kortere of langere tijd ongewenst eenzaam. Dat geldt voor ouderen, maar ook voor jongeren. Mensen die zich eenzaam voelen vragen vaak niet actief om hulp aan buren of familie. Ook komt het voor dat iemands omgeving geen hulp kan bieden. Het CDA wil dat elk mens zich omringt weet door anderen. Voor het CDA is het onverteerbaar dat mensen hun dagen doorbrengen in eenzaamheid.

21

#hoedan? Eenzaamheid ontstaan niet van vandaag op morgen. Er gaat heel wat aan vooraf en elk verhaal van iemand die zich eenzaam voelt is anders. Wanneer eenzaamheid eenmaal is ontstaan, is het erg moeilijk dat te veranderen, dus we willen zoveel mogelijk voorkomen, door:

• Laagdrempelige ontmoetingsplaatsen. • Plekken in de wijk waar je naartoe kunt lopen en in gesprek kunt raken. • Aandacht voor initiatieven waar mensen elkaar ontmoeten voordat hun mobiliteit afneemt. • Actieve bemoeienis met alles wat aan dagactiviteiten plaatsvindt. • Maatschappelijke stages en ontmoetingen over de generaties heen. • Steun voor diverse netwerken die mantelzorgers helpen en steunen met het op peil houden

van de sociale contacten. • 'Expert' vrijwilligers die mensen die al eenzaam zijn onder de mensen brengen.

Het CDA wil dat maatschappelijke organisaties hierbij een helpende hand bieden. De gemeente kan hierbij ondersteunen door de signalerende aanpak nog meer te stimuleren met een belangrijke rol voor wijkverpleegkundigen.

#waarheendan? Eenzaamheid maakt in Zoetermeer weinig kans te ontstaan. En als iemand eenzaam is, dan wordt die persoon geholpen.

#waargaathetover?

c. Persoonlijke kracht #watdan? Hulp bieden die werkt voor mensen die het nodig hebben.

#hoezodan? Mensen die hulp nodig hebben, doen dat niet zomaar. Vaak is er een lange weg afgelegd voordat er een vraag bij de gemeente komt. Echt helpen betekent dan mensen die geholpen worden zoveel als mogelijk zelf regie houden over de hulp en zo snel als mogelijk zonder hulp verder kunnen.

#hoedan? Aansluiten op het leven dat mensen leiden met hun mogelijkheden, inzichten en persoonlijke omgeving (wijk/straat/gezin). Het vergt een gemeente die dat kan en begrijpt welke invloeden eraan bijdragen dat mensen tot een vraag komen en welke invloeden bijdragen aan een herstel vanuit eigen kracht (mogelijkheden, eigen inzichten en persoonlijke omgeving). In alles wat te maken heeft met het organiseren en uitvoeren van hulp wordt gekeken wat het effect is voor degene die de hulp krijgt en hoe hij of zij daarmee echt geholpen is. Kwaliteit wordt afgemeten aan het uiteindelijke effect.

#waarheendan? Het CDA wil een stad die werkt vanuit de persoonlijke kracht van haar inwoners. Waar mogelijk helpt de gemeente bij het ontwikkelen van persoonlijke kracht, en draagt zij bij aan de omstandigheden waarin dat kan. Ze biedt hulp die echt helpt.

#waargaathetover?

d. Jeugdzorg

#watdan? Het CDA wil dat kinderen veilig en gezond opgroeien in Zoetermeer. We willen dat Ieder kind in Zoetermeer een kans krijgt om tot zijn of haar recht te komen, om zich te kunnen ontplooien. Soms is hier tijdelijk hulp en ondersteuning bij nodig. We willen hulp bieden met als doel dat deze kinderen en jeugd kunnen opgroeien tot zelfstandige volwassenen en dat de stad Zoetermeer als geheel er beter van wordt.

22

#hoezodan? 1 op de 5 jongeren in Zoetermeer krijgt jeugdzorg. Zoetermeer is de derde stad van Nederland waar de meeste kinderen in de jeugdzorg zitten. Het CDA vindt onbestaanbaar. We willen heel veel kinderen hulp en ondersteuning bieden. Maar we weten niet waarom dit zo zoveel kinderen in de zorg zitten. We weten ook niet wat de effecten van deze ondersteuning voor de kinderen betekent voor nu en in de nabije toekomst

#hoedan? Het CDA wil dat er een analyse komt met informatie vanuit de professionals, de ouders en de kinderen. We willen weten waarom kinderen hulp zoeken, wat komt er veel voor en zien we patronen. Kunnen voor de patronen ook andere oplossingen bedenken? Misschien kunnen we tot een betere aanpak komen, een Deltaplan Jeugdzorg voor Zoetermeer. Vanuit dit Deltaplan kunnen we gerichter kijken wat echt nodig is, creëren we ruimte om te experimenteren. Kern daarvan zou moeten zijn dat jongeren en gezinnen als er hulp of interventies nodig zijn ook echt gelijk geholpen worden. Dat hoeft nadrukkelijk geen zorg te zijn, maar kan juist ook bestaan uit het leren, werken of ontwikkelen in andere omgevingen. Dat kan prima in en rond Zoetermeer en kan zowel voor de jongere als andere gezinsleden gelden. Verder valt te denken aan het helpen wegnemen van bureaucratische problemen rond bijvoorbeeld noodzakelijke hulpmiddelen als een gehoortoestel, ‘kleine’ problemen moeten niet tot grote gevolgen leiden bij de jongeren en diens gezin. Een “ontschotter” aanstellen (ophalen casuïstiek en vanuit een eigen budget direct een oplossing bieden, plus de ontschotte denkwijze overbrengen op de uitvoerende partijen).

#waarheendan? Kinderen in Zoetermeer krijgen de kans om gezond en veilig op te groeien tot zelfstandige volwassenen die in staat zijn om het leven aan te kunnen.

#waargaathetover?

e. Inkoop van jeugdzorg #watdan? Het CDA wil dat de inkoop van jeugdzorgbehandelingen door de gemeente (via de ‘H10’) effectiever wordt. Niet meer, maar beter!

#hoezodan? Veel jongeren in Zoetermeer maken gebruik van jeugdzorgbehandelingen en opnamen. Daardoor is in 2016 het daarvoor bestemde budget met 7 miljoen euro overschreden. De huidige inkoop is eerder het probleem dan de oplossing. Anders dan de wetgever beoogde gaat inkoop zelden tot nooit over kwaliteit en effectiviteit.

#hoedan? Een kleine groep jongeren verbruikt het grootste deel van het budget zonder dat de effecten zichtbaar zijn. Daarom wil het CDA de komende jaren meer investeren in preventie en terugdringen van dure verblijven in tehuizen of instellingen (= residentiële zorg). We willen dat voor elke jongere die in residentiële zorg verblijft, duidelijk is dat herstel in een andere omgeving niet helpt, welk perspectief op terugkeer naar de thuissituatie er is en wat daarvoor nodig is.

#waarheendan? De inkoop van jeugdzorg verrichten op basis van te behalen kwaliteit en effect.

#waarheendan? De inkoop van jeugdzorg verrichten op basis van te behalen kwaliteit en effect.

#waargaathetover?

f. Samenwerking met professionals bij complexe zorgsituaties #watdan?

23

Het CDA wil dat de samenwerking met en tussen professionals bij complexe zorgsituaties beter gaat.

#hoezodan? De vragen die mensen stellen als zij zorg zoeken zijn grotendeels bepaalt door de omstandigheden waarin zij leven. Het CDA wil dat de professionele ondersteuning niet alleen oog voor het individuele belang of probleem hebben, maar ook voor de omstandigheden waarin problemen kunnen ontstaan. Het CDA wil dat problemen doeltreffend worden aangepakt, zoveel als mogelijk in de eigen omgeving.

#hoedan? Het CDA wil dat bereikte effecten van zorg een essentieel onderdeel van de aanbesteding is. Professionals kunnen vaak een goed beeld schetsen van omstandigheden en invloeden die hebben geleid tot de huidige toestand van de patiënt of cliënt. Ze zijn deskundig in het stap voor stap grip krijgen op de situatie en kunnen dat staven met bereikte effecten. Het CDA wil dat er een top 50 van probleemsituaties wordt opgesteld, die worden gevolgd op de effectiviteit van de behandeling. .

#waarheendan? We willen grip op problematische situaties waardoor er minder onrust in en rond gezinnen is. Doel is hogere maatschappelijke opbrengsten en een effectievere besteding van middelen.

#waargaathetover?

g. Wijkteams #watdan? Meer samenwerking tussen wijkteams en eerstelijnszorg, in de eerste plaats huisartsen.

#hoezodan? Het CDA wil dat de samenwerking tussen professionals leidt tot passende hulp en zorg. Inwoners en gezinnen die van meer dan één team van hulpverleners afhankelijk zijn ervaren ook echt dat ze door een team geholpen worden.

#hoedan? Wijkteams werken structureel samen met huisartsen op onderwerpen als preventie en afstemming van hulp en zorg. Het wijkteam maakt zoveel als mogelijk gebruik van wat de sociale omgeving te bieden heeft aan hulp en zorg.

#waarheendan? Een stad waarin mensen geholpen worden om zo lang mogelijk fit en gezond te blijven, waar hulp en zorg afgestemd is en zoveel mogelijk uit het eigen sociale netwerk komt.

24

5. Recreëren in Zoetermeer Zoetermeer is een 'groene' stad in een ‘groene’ omgeving, middenin de Randstad. Zowel in als rondom de stad is veel recreatie- en ander groen aanwezig. Dit wordt door veel inwoners zeer gewaardeerd. Het zorgt er mede voor dat onze stad ruime mogelijkheden biedt voor recreatie en ontspanning. #waargaathetover?

a. Bewegen voor leefbaarheid en welzijn; de sportvereniging als basis #watdan? Waarderen en steunen van de bijdrage van verenigingen en het sportaanbod aan de samenwerking, het welzijn van mensen en de leefbaarheid in buurten en wijken in Zoetermeer.

#hoezodan? Bewegen is heel belangrijk, als ontspanning en als voorwaarde voor een gezond leven. Maar sport heeft ook een andere functie: het brengt mensen samen en maakt mensen weerbaar, zowel jongeren als ouderen. Sport speelt ook een belangrijke rol bij het overbrengen van waarden en vaardigheden die in het gewone leven onmisbaar zijn, zoals teambelang en respect voor de ander. Het CDA is trots op het rijke verenigingsleven in Zoetermeer met het bijbehorende sportaanbod. Wij vinden het belangrijk dat inwoners bekend zijn met de veelzijdigheid van sportmogelijkheden, weten hoe gezond het is, en waardering hebben voor sportverenigingen. Het CDA beschouwt goed functionerende sportverenigingen met voldoende bestaanszekerheid als een basisvoorwaarde voor een goed sportklimaat.

#hoedan? Het CDA wil recreatief zwemmen weer mogelijk maken in Zoetermeer. Het CDA wil ook dat de vele ijsverenigingen in Zoetermeer zelf kunnen blijven schaatsen. Het CDA wil de kennismaking van jongeren met de sportverenigingen stevig uitbouwen. Dat kan door een behoefte-inventarisatie onder jongeren zodat de gemeente houvast heeft bij het ontwikkelen van stimulerende activiteiten voor een breed sportaanbod. Sportverenigingen waarbinnen topsport wordt beoefend, krijgen de nodige ondersteuning, zoals de juiste trainingsfaciliteiten. Wij vinden het belangrijk dat sportfaciliteiten ook letterlijk goed toegankelijk zijn voor mensen met een beperking en we willen dat de openbare ruimte ‘beweegvriendelijk’ is ingericht. Het CDA wil toegankelijke sportfaciliteiten, zoals open clubs en sportcoaches die zich richten op de behoeften van de buurt, waarbij eigen leden, bezoekers en de buurtbewoners uitgenodigd worden om te sporten en om bij de vereniging betrokken te raken en te blijven. Het CDA is voor een rechtvaardige verdeling van de subsidies voor het behoud van sterke sportverenigingen.

#waarheendan? Gezonde, betrokken en weerbare inwoners

#waargaathetover?

b. Nieuwe tradities #watdan? Het CDA wil dat ‘nieuwe tradities’, zoals festiviteiten in de stad (b.v. Bevrijdingsfestival; Zoetermeer Culinair; Festival Historisch Zoetermeer) behouden blijven.

#hoezodan? Het CDA wil dat Zoetermeer een aantal ‘nieuwe tradities’ in de vorm van festiviteiten, koestert en behoudt. We willen ‘publiekstrekkers’ behouden, die van waarde zijn voor de inwoners. We willen daarmee een Zoetermeers ‘huiskamergevoel’ krijgen. Buiten de stad willen we dat die ‘nieuwe tradities’ het imago versterken van Zoetermeer als ideale woonstad waar echt iets te beleven valt. Ook ‘nieuwe tradities’ versterken de sociale samenhang in de stad. Inwoners en bezoekers weten wat ze daarvan kunnen verwachten en kunnen elkaar daar ontmoeten.

25

#hoedan? Het CDA wil dat de gemeente er aan bijdraagt dat ‘nieuwe tradities’ behouden blijven. We willen dat de gemeente die ‘nieuwe tradities’ zoveel mogelijk faciliteert. Dat kan voor een deel met geld, maar ook door het aanbieden van locaties of het helpen bij het afgeven van vergunningen.

#waarheendan? Een Zoetermeer waar tradities het leven van ons als inwoners kleur geven.

#waargaathetover?

c. Cultuur ook voor jongeren #watdan? Het CDA wil dat cultuur ook voor jongeren beschikbaar is.

#hoezodan? Ontmoeting met cultuur is belangrijk voor de ontwikkeling van jongeren. Allerlei instellingen dragen daaraan bij, zoals cultuureducatie via scholen in de lesprogramma’s; bibliotheek en het Centrum voor Kunst en Cultuur (CKC).

#hoedan? Het CDA wil dat de financiële drempel voor bijvoorbeeld de bibliotheek en het CKC voor jongeren zo laag mogelijk blijft. Wat betreft het cultuuraanbod in Zoetermeer is het CDA voorstander van het duurzaam continueren van bestaande evenementen, activiteiten en ander aanbod voordat wordt overgegaan tot het ontwikkelen van nieuwe plannen.

#waarheendan? Het CDA streeft naar zoveel mogelijk culturele ontwikkeling op jeugdige leeftijd.

#waargaathetover?

d. Zoetermeers (cultuur)historisch erfgoed #watdan? Behouden van Zoetermeers (cultuur)historisch erfgoed, zowel het erfgoed ‘bovengronds’ (b.v. gebouwen; landschappen) als ‘ondergronds’ (b.v. archeologisch onderzoek).

#hoezodan? Het CDA hecht grote waarde aan het zorgvuldig bewaren van Zoetermeers (cultureel)historisch erfgoed, zoals de toren naast de Oude Kerk in de Dorpsstraat en de watertoren. Naarmate onze stad groter wordt, wordt het cultuurhistorische dorp waar de stad uit voortkomt relatief kleiner. Laten we er daarom zuinig op zijn!

#hoedan? De gemeente faciliteert de samenwerking tussen organisaties die actief zijn om het erfgoed te behouden. Kleine restauraties door particulieren kunnen financiële ondersteuning krijgen van de gemeente.

#waarheendan? We willen dat de oude dorpselementen, zoals in de Dorpsstraat en omgeving, behouden blijven en worden geconserveerd. (Cultuur)historische gebouwen willen we zoveel mogelijk in gebruik laten blijven of nieuwe, passende functies aantoekennen.

#waargaathetover?

e. Speelautomatenhallen en casino’s #watdan? Geen ruimte voor nieuwe ontheffingen. Het CDA wil niet méér casino’s in Zoetermeer dan nu al het geval is.

26

#hoezodan? Het hebben van meerdere casino’s helpt gokverslaving in de hand door het wegvallen van de sociale controle gecentreerd op één plek. Daarnaast kan je je afvragen waarom Zoetermeer meer dan één casino nodig zou hebben.

#hoedan? Geen nieuwe vergunningen afgeven voor casino’s.

#waarheendan? Het CDA wil een stad waarin de casino-aanwezigheid en de mogelijkheid tot gokken goed en gecentreerd gefaciliteerd is, zonder dat er een wildgroei ontstaat omdat dit financieel gezien aantrekkelijker zou zijn.

#waargaathetover?

f. Meer activiteiten voor jongeren in Zoetermeer #watdan? Het CDA wil dat er meer te doen is voor jongeren in de stad.

#hoezodan? Al jarenlang hoort de Zoetermeerse politiek dat jongeren de stad saai vinden omdat er niks voor hen te doen is op het gebied van evenementen en uitgaansleven. Om ervoor te zorgen dat jongeren hier prettig wonen en zij niet wegtrekken naar andere steden is het belangrijk om naar deze zorgen te luisteren en er wat mee te doen.

#hoedan? De gemeente moet zich inzetten om meer activiteiten of faciliteiten te realiseren gericht op jongeren. Dit kan variëren van buurthuizen tot meer evenementen of een actievere binnenstad.

#waarheendan? Zoetermeer moet een stad worden waar jongeren zich niet hoeven te vervelen, maar waar ze zich ook op hun manier kunnen ontspannen.

27

6. Besturen van Zoetermeer Het CDA wil een gemeentebestuur dat zorgt dat inwoners zich thuis voelen in Zoetermeer. Een ‘schaalsprong’ naar 150.000 inwoners is een enorme opgave. Het is belangrijk dat er voor iedereen plaats is. Ook de Zoetermeerders die in armoede leven; andere sociale nood hebben en mensen zonder baan. Het gevoel van veiligheid, leefbaarheid, geluk van onze Zoetermeerders is onderdeel van de aandacht die we hebben voor elkaar. Het gaat niet alleen om de ‘stenen’. Het CDA kijkt liever naar de mensen in de stad, heeft liever dat het iedereen in de stad goed gaat, dan dat we allerlei grootse nieuwe projecten binnenhalen. #waargaathetover?

a. Vanzelfsprekende samenspraak op een omgevingsbewuste en invoelende manier

#watdan? Het CDA wil dat samenspraak een goed uitgevoerde vanzelfsprekendheid is bij beleidsvoornemens.

#hoezodan? De gemeente zorgt goed voor haar inwoners. Daar mogen we best trots op zijn. Toch gaat het in de communicatie tussen inwoners en gemeente weleens mis. Omgevingsbewustzijn en een goed inlevingsvermogen is dringend nodig – in de praktijk gaat het daar nog weleens mis. Het gemeentebestuur bestuurt de stad voor de Zoetermeerse inwoners, bedrijven en instellingen. Die inwoners, bedrijven en instellingen willen zelf ook meepraten en denken hoe zij de stad voor zich zien. De afgelopen jaren zijn veel samenspraaktrajecten goed verlopen, maar ook verschillende niet. Betrokken, gemotiveerde en meedenkende mensen zijn hierdoor zeer gefrustreerd. En dat terwijl we samenspraak een vanzelfsprekendheid willen laten zijn, die altijd goed wordt uitgevoerd

#hoedan? Het CDA wil dat de inwoners en belanghebbenden in een zo vroeg mogelijk stadium worden betrokken bij voorstellen (b.v. gewenste aanpassingen in een woonbuurt; de ontwikkeling van een visie op een winkelgebied; het maken van beleid voor een maatschappelijk onderwerp). Nieuwe plannen in de stad willen we zo veel mogelijk samen met de directbetrokkenen uitwerken. Het gaat immers om hún woonbuurt, winkelgebied of maatschappelijk onderwerp. Het CDA wil dat de gemeente blijft communiceren over de plannen die in ontwikkeling zijn en inwoners zo vaak en breed mogelijk betrekt bij de plannen. En dat de communicatie op een omgevingsbewuste en invoelende manier plaats heeft. Inwoners zijn soms in het begin betrokken, anderen pas als plannen zichtbaar zijn. Dan lijkt het alsof het proces opnieuw begint, maar is wel nodig om draagvlak te krijgen voor plannen. Het allerbelangrijkste is dat inwoners weten waarover de samenspraak wel of niet gaat, waarbij het ook duidelijk is waarom dat zo is. Mensen willen gehoord en serieus genomen worden.

#waarheendan? Vertrouwen van inwoners in de gemeente terugwinnen. Alle Zoetermeerse inwoners, bedrijven en instellingen worden in een vroegtijdig stadium betrokken bij besluiten, het is hen van tevoren duidelijk wat de impact van het traject is. Wanneer het uiteindelijke besluit anders is dan het traject heeft opgeleverd, kunnen zij begrijpen waarom dat zo is.

#waargaathetover?

b. Meer inbreng van inwoners bij veiligheids- en leefbaarheidsproblemen #watdan? Een grotere rol van inwoners, bedrijven en instellingen bij het bepalen van de prioriteiten voor het veiligheids- en leefbaarheidstoezicht in Zoetermeer.

#hoezodan? Veiligheid bieden is een overheidstaak. Maar inwoners, bedrijven en instellingen kunnen daaraan bijdragen. Zo kunnen zij dienen als ‘ogen en oren’ voor wat er speelt in hun omgeving. Daar gebruik van maken versterkt de aanpak van onveiligheid. Meer inbreng van inwoners, bedrijven en

28

instellingen bij de prioriteitstelling voor toezicht en handhaving vergroot ook het veiligheidsgevoel, mede omdat men zelf ‘aan de knoppen zit’.

#hoedan? De burgemeester heeft de leidende rol om in samenspraak met inwoners een geaccepteerde veiligheidsaanpak vast te stellen. Daarbij dient vooraf duidelijk te zijn wat de mogelijkheden daartoe zijn. Verder wil het CDA een periodieke terugkoppeling van de door inwoners ervaren effecten. Het gaat immers niet alleen om de veiligheidscijfers in de statistieken, maar vooral om het veiligheidsgevoel van de inwoners.

#waarheendan? Een beter veiligheidsgevoel bij de Zoetermeerse inwoners, bedrijven en instellingen en een grotere tevredenheid over het beleid en de uitvoering van de handhaving.

#waargaathetover?

c. Jongereninspraak #watdan? Het CDA vindt het belangrijk dat jongeren participeren in en inspraak hebben in de gemeentepolitiek.

#hoezodan? Het kan voor een jongere, zeker als je nog niet mag stemmen, voelen alsof de politiek onbereikbaar is en niks voor ze kan betekenen. Andersom zijn jongeren voor de politiek een lastig bereikbare doelgroep. Het CDA vindt dat de politiek zich ook in moet zetten voor jongerenbelangen en de drempel voor jongeren om naar de politiek te stappen te verlagen.

#hoedan? We willen komen tot de vorming van een georganiseerde groep jongeren die zich inzet voor jongereninspraak in de politiek. Dit kan verschillende vormen hebben, zoals een jongerenraad of jongerenvertegenwoordigers.

#waarheendan? Op deze manier kan de politiek luisteren naar de wensen van jongeren en zich beter inzetten voor jongeren en Zoetermeer ook voor hen een thuis maken.

#waargaathetover?

d. De gemeente in de wijken #watdan? Het CDA wil dat de wijkbewoners ook voor gemeentelijke taken, dienstverlening en andere zaken zo veel mogelijk terecht kunnen in hun eigen wijk, bij hun eigen gemeentelijke wijkteam.

#hoezodan? Veel wijkbewoners ervaren een steeds groter wordende afstand tot ‘de gemeente’. Waar in het verleden inwoners met vragen, problemen, klachten e.d. terecht konden in hun eigen wijk, bijvoorbeeld bij een wijkmanager of een wijkteam, zijn veel zaken nu alleen via het centrale stadhuis te regelen. Dat versterkt het gevoel ‘slechts’ één van de ruim 125.000 Zoetermeerders te zijn, in plaats van bewoner van de eigen wijk, buurt of straat.

#hoedan? Het CDA wil dat iedere Zoetermeerse wijk een eigen wijkmanager en een eigen wijkteam heeft, zodat wijkbewoners met vragen, problemen, klachten e.d. over in hun wijk terechtkunnen. We willen dat de wijkmanager of het wijkteam zoveel mogelijk zaken zelf snel opgepakt en zo mogelijk oplost. Het “stadhuis” dient voor de grotere zaken als het halen van een paspoort en andere stadsbrede onderwerpen.

#waarheendan? Het CDA wil dat iedere Zoetermeerse wijkbewoner uiteindelijk voor gemeentelijke taken, dienstverlening en andere zaken zo veel mogelijk terecht kan in de eigen wijk, bij het eigen gemeentelijke wijkteam. ‘Het stadhuis’ is voor zo min mogelijk zaken aangaande de wijk nodig.

29

#waargaathetover?

e. Samenwerking met maatschappelijke organisaties #watdan? Maatschappelijke organisaties erkennen en (blijven) betrekken bij de gemeente.

#hoezodan? Maatschappelijke organisaties voegen iets toe aan de stad. Of dat nu cultuur is, een belangenorganisatie, zorg, welzijn of iets anders. Het CDA herkent in deze organisaties haar eigen waarden en het belang van tradities die inwoners samen met die organisaties dragen. Het CDA wil dat de gemeente een goede verbinding heeft met maatschappelijke organisaties en hun leden.

#hoedan? De gemeente (h)erkent de betekenis van maatschappelijke voor de stad en verbindt mensen met kennis en ervaring over het besturen van deze organisaties met elkaar. De gemeente kijkt welke belemmeringen zij weg kan nemen zodat de maatschappelijke organisaties hun doelstellingen kunnen waarmaken.

#waarheendan? Een gemeente waarin maatschappelijke organisaties hun bedoeling kunnen waarmaken en bijdragen aan een leefbare stad.

#waargaathetover?

f. Samenlevingsgericht werken #watdan? Het Zoetermeerse gemeentebestuur neemt inwoners serieus. Inwoners weten zelf het beste wat er speelt in hun wijk, buurt of gezin en wat zij in hun wijk willen laten gebeuren.

#hoezodan? Het CDA kiest voor een meer samenwerkingsgerichte houding van de gemeente naar wijken en buurten toe, met ondersteuning in de vorm van kennis en expertise. Inwoners voelen zich onvoldoende verbonden met de gemeente. De stad is van de inwoners en in veel gevallen weten alleen zijzelf wat goed voor hen is. Soms is er synergie tussen beide (bijvoorbeeld bij de Balijhoeve), maar het kan nog beter. In de kern gaat het om het bundelen van expertise; buurtkracht vanuit de omgeving, en ambtelijke beleidskracht om goede kaders mee te geven. Beide zijn nodig om tot iets moois te komen.

#hoedan? Het CDA wil dat de gemeente alleen iets doet als inwoners dat niet zelf beter kunnen en willen doen en helpt dat mogelijk maken. De gemeente is in staat om in de omgeving (wijk/buurt/straat) af te lezen wat wel en niet werkt, welke problemen om een aanpak van de gemeente vragen en welke problemen allang door de mensen zelf zijn opgelost. De gemeente investeert in een aanpak waarin het maatschappelijke initiatieven helpt mogelijk maken. Bij initiatieven vanuit de samenleving verwachten wij dat de gemeente actief meedenkt en nagaat hoe het initiatief gerealiseerd kan worden. Zeker waar de gemeente nodig is voor een vergunning, door een bijdrage in de kosten of omdat wijzigingen in het beleid of bestemmingsplanningen nodig zijn.

#waarheendan? Inwoners voelen zich verbonden met hun straat/buurt/wijk en nemen zelf initiatief als er wat nodig is. De gemeente bemoeit zich niet met zaken die mensen zelf kunnen doen. De gemeente helpt en steunt waar nodig en houdt zich vooral bezig met het scheppen van voorwaarden waarin inwoners zelf initiatief kunnen ontplooien.

#waargaathetover?

g. Overbodige of conflicterende wet- en regelgeving terugdringen

30

#watdan? Overbodige of conflicterende wet- en regelgeving willen we zoveel mogelijk voorkomen en teruggedrongen.

#hoezodan? Bedrijven en inwoners, maar ook instellingen, zoals buurt-, sport- en mantelzorgverenigingen hebben last van overbodige en conflicterende regels. Het bemoeilijkt hun functioneren. Overbodige regels zorgen vaak voor een onnodige administratieve last, wat bedrijven extra tijd en geld kost en waardoor instellingen soms maar geen vergunning, ondersteuning of subsidie meer aanvragen. Conflicterende regels maken dat bedrijven, inwoners of instellingen ‘het nooit goed kunnen doen’: òf ze houden zich aan de ene regel, maar overtreden daarmee de andere, òf andersom.

#hoedan? Uit de landelijke CDA-actie in 2017 ‘Dat is toch niet te geloven’, waarbij bedrijven, inwoners en instellingen zijn opgeroepen om overbodige of conflicterende regels of enige andere vorm van onnodige regeldruk of bureaucratie te melden, zullen we de Zoetermeerse voorbeelden halen. Het CDA wil dat de gemeente deze regels schrapt of vereenvoudigd. Het CDA blijft alert op overbodige of conflicterende Zoetermeerse regels.

#waarheendan? Alleen ècht noodzakelijke en eenduidige wet- en regelgeving. Voor wat betreft de politieagent, de verpleger/zorgverlener, de leraar etc. vertrouwen we op hun professionaliteit, zonder dat zij alleen maar volgens regeltjes moeten handelen of juist al hun handelingen schriftelijk moeten vastleggen.

#waargaathetover?

h. Doelmatig gebruik van de financiële middelen #watdan? De gemeente dient ons belastinggeld sober, efficiënt en doelmatig uit te geven. Geen lastenverhoging voor de inwoners en bedrijven, anders dan inflatiecorrectie.

#hoezodan? Het CDA wil sober geld uitgeven omdat wij de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen niet willen belasten met schulden die wij nu maken. Efficiënt, omdat het CDA zoveel mogelijk voor Zoetermeer wil bereiken met het – per definitie altijd krappe – budget. En doelmatig, omdat iedere euro die wordt uitgegeven ten goede dient te komen aan de stad en de inwoners, bedrijven en organisaties in de stad. Gemeentelijke maatregelen en voorzieningen kosten geld. Het geld komt van de belastingbetaler. Het overgrote deel van de inkomsten ontvangt de gemeente van de rijksoverheid. Slechts een gering deel van de inkomsten bestaat uit lokale belastingen en heffingen. Een nieuwe manier om met geld om te gaan is nodig nu een grote bron van inkomsten, nl. het verkopen van de grond, bijna niet meer beschikbaar is.

#hoedan? Het CDA wil een gemeentelijke financieel beleid dat is gericht op een duurzaam begrotingsevenwicht en dat toeziet op efficiënt gebruik van de schaarse middelen. Het betekent dat spaargeld beschikbaar blijft voor latere projecten. Er is een nieuwe manier van begroten nodig om voor later voldoende geld over te houden. Het verdelen van subsidies willen we transparanter en rechtvaardiger, zodat ze niet worden uitgedeeld op hoeveel ze opleveren, maar terecht komen waar Zoetermeer ze het hardste nodig heeft.

#waarheendan? Een stad waar de begroting duurzaam in evenwicht is, budgetten effectief en efficiënt worden besteed en er geen schulden zijn.

31

7. Een kwaliteitsimpuls in de wijken van Zoetermeer Zoetermeer bestáát niet uit 10 wijken, maar is òpgebouwd uit 10 wijken, met daarin de verschillende buurten en wijken. Het welzijn in uw woonwijk en -buurt is waarschijnlijk méér van invloed op uw welbevinden dan het welzijn van Zoetermeer in het algemeen. Daarom besteden we hier aandacht aan enkele specifieke wijkaandachtspunten. #waargaathetover?

a. Leefbare wijken #watdan? Het CDA wil dat de wijkbewoners voor zo veel mogelijk terecht kunnen in hun eigen wijk, met name voor hun dagelijkse voorzieningen.

#hoezodan? Veel wijkbewoners, zowel gezinnen, jongeren als ouderen, ervaren de geconcentreerde nabijheid van winkels, openbaar vervoer, gemeentelijke wijkpost en zorgvoorzieningen in hun eigen wijk als een kwaliteit van onze stad. Het CDA sluit zich daarbij aan en kiest voor de menselijke maat bij het verder stimuleren van het voorzieningenniveau in de Zoetermeerse wijken.

#hoedan? In het overzicht per wijk staat aangegeven wat het CDA als extra kwaliteitsimpuls wil doen.

#waarheendan? Veilige, schone en leefbare wijken

Centrum • In het Stadshart willen we het opknappen van winkelpanden doorzetten, met name in en rondom

het overdekte deel, de Passage, en het weer levendig maken van de Warande ondersteunen. • De gemeente dient te zorgen voor goede afstemming aangaande festiviteiten in het stadscentrum:

in aantal, frequentie en gelijktijdigheid. • Parkeergelegenheid in het stadscentrum dient voor zowel de fiets als de auto veilig en gratis te zijn

(waaronder het behouden van de 2 of 3 uur gratis parkeren in de parkeergarages). • De Dorpsstraat dient een goede verbinding met het Stadshart te krijgen. Verder willen we dat de

bereikbaarheid goed blijft en dienen er gelijke parkeerregels te zijn. • Het onderhoudsplan voor het groen, waaronder de parkgebieden, willen we actualiseren.

Palenstein • We willen een goede visie op het beheer en het behoud van het Palensteinpark. • We willen kijken naar de ontsluiting van de wijk. • We willen dat Palenstein een eigen wijkpost of -steunpunt krijgt.

Driemanspolder • We willen dat Driemanspolder een eigen wijkpost of -steunpunt krijgt.

Meerzicht • We willen dat de handhaving en het onderhoud van de openbare ruimte, zoals het groen en de

bestrating, verbeteren. • De zichtbaarheid van de stadsmarshall en de toegankelijkheid van de gemeente via de wijkpost

willen we verbeteren. • We willen de openbaar-vervoermogelijkheden, met name ‘achterin’ de wijk verbeteren.

Buytenwegh • De adequate bestrijding van de criminaliteit en de overlast in de wijk willen we vasthouden. • We willen handhaving en toezicht, maar ook de zichtbaarheid en bereikbaarheid van de

stadsmarshall en wijkpost verbeteren.

32

We willen oplossingen zoeken voor knelpunten die veroorzaakt zijn door de culturele verschillen in de wijk.

De Leyens • Het toezicht en de handhaving in de wijk willen we intensiveren. • Het onderhoud van de haventjes en de uitlopers van de Zoetermeerse plas willen we verbeteren.

We willen geen benzinemotoren op het Noord-AA. • Het tegengaan van (zwerf)afval, zowel in en rondom het winkelcentrum als rondom afvalbakken in

de rest van de wijk, willen we beter. Ook dient er aandacht te zijn voor het tijdig legen van afvalbakken.

• We willen de parkeerproblemen in diverse delen van de wijk oplossen. We maken ons sterk voor het beter handhaven van de parkeervoorschriften.

• We willen dat de Zoetermeerse plas blauwalgvrij is. We willen de gestarte experimenten goed evalueren en waar nodig op zoek gaan naar andere alternatieven.

Seghwaert • We willen dat - waar echt nodig – de vervanging van bomen voortzetten. • We willen goed en tijdig onderhoud van straten en plantsoenen in de wijk. • We willen de speelgelegenheden voor kinderen en jeugd in met name de Slotenbuurt uitbreiden.

Noordhove • We willen doorgaan met de opknapbeurt van het gebied rond het winkelcentrum, wijkcentrum ’t

Span en het Aldo van Eyckpark. Rokkeveen • Aantasting van het Balijbos, bijvoorbeeld door windmolens, willen we voorkomen. • We willen voldoende ouderenwoningen en wijkzorg in verhouding tot het aantal ouderen die nu

wonen in de wijk • Er willen meer en betere parkeervoorzieningen, o.a. voor gehandicapten en rondom de

winkelcentra (blauwe zone). • Het voorzieningenpeil, zoals een postkantoor, wijkvoorzieningen op het voormalige Floriade-terrein

en een bibliotheek, willen we behouden en verbeteren. • Rust en ruimte in de wijk willen wij behouden. • We willen bekijken of de ontsluitingswegen in en rondom de wijk (en ook anderre wijken) omwille

van de geluidsoverlast kunnen worden bestraat met Zeer Open AsfaltBeton (ZOAB) of een ander geluidwerend wegdek, waardoor een geluidsreductie van tien decibel ten opzichte van het huidige zoab kan worden bereikt.

• We willen meer kunstuitingen in de wijk.

Oosterheem • We willen doorgaan met het versterken van ‘het groen en het water’ in de wijk. • De overlastproblemen van hangjongeren willen we aanpakken. • De veiligheid rondom de scholen, voor de schoolkinderen en voor anderen, willen we waarborgen. • De OV-verbindingen in het ‘buitengebied’ zowel naar Den Haag als naar Benthuizen, willen we

verbeteren. • De in de wijk aanwezige voorzieningen voor de jeugd willen we laten ‘meegroeien’ met de

leeftijdsopbouw in de wijk. • We willen meer recreatieve voorzieningen voor ouderen.