Download - UPAYA FIX.docx
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
1/60
TUGAS PROMOSI KESEHATAN
UPAYA-UPAYA KESEHATAN
DISUSUN OLEH:
Kelompok: 4
1) Ni Puu Ameli! Ro"!li! De#i P$%1&$&14$$'
&) Ni K!(ek Ai*!"ui P$%1&$&14$$%
') Puu Epili!+i P$%1&$&14$1$
DI, KEPERAATAN
TINGKAT 1 SEMESTER II
KEMENTERIAN KESEHATAN RI
POLITEKNIK KESEHATAN DENPASAR
TAHUN &$1.
/A/
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
2/60
A. PENDAHULUAN
1. KONSEP-KONSEP KUNCI
2. PETUNJUK
3. TUJUAN PEMBELAJARAN
a. Tujuan Pembeaja!an Umum b. Tujuan Pembeaja!an K"u#u#
B. PEN$AJIAN MATERI
C. TU%AS DAN LATIHAN
D. PENUTUP
1. RAN%KUMAN
2. TES AKHIR BAB
S&aKun'( Ja)aban
E. DA*TAR PUSTAKA
/A/ I
UPAYA KESEHATAN
A0 PENDAHULUAN
Pe!"a+(an u+ama ,aam !&m( e#e"a+an a,aa" men/e+a"u( 0(#( #e!+a
m(#( an/ jea#. Daam &n+e# !&m( e#e"a+an (#(4 me!uaan #e#ua+u a+au
aa an/ (n/(n ,('aa( ,aam !&m( e#e"a+an #eba/a( #aa" #a+u ben+u
enunjan/ !&/!am-!&/!am e#e"a+an a(nna. Ten+una aan mu,a" ,(a"am(
ba")a 0(#( ,a!( !&m( e#e"a+an +(,a aan +e!ea# ,a!( &!(,&! Un,an/-
Un,an/ Ke#e"a+an N&m&! 23 +a"un 1552 #e!+a &!/an(#a#( e#e"a+an ,un(a 6HO
76&!, Hea+" O!/an(8a+(&n9.
A,aun 0(#( ,a!( !&m( e#e"a+an a,aa" #eba/a( be!(u+:
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
3/60
1. Men(n/a+na emamuan ma#a!aa+ un+u meme("a!a ,an
men(n/a+an ,e!aja+ e#e"a+an; ba(
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
4/60
,a!( embe!(an e+e!am(an ea,a ma#a!aa+ a,aa" ,aam !an/a
men(n/a+an en,aa+an eua!/a #e"(n//a ,("a!aan ,en/an en(n/a+an
e&n&m( eua!/a; maa emauan ,aam eme("a!aan ,an en(n/a+an
e#e"a+an eua!/a aan men(n/a+. Daam e!emban/an #eanju+na un+u
men/a+a#( ma#aa" e#e"a+an +e!ma#u ena(+ ,( ena +(/a +a"a
en'e/a"an:
1. Pen'e/a"an !(me!: !&m( e#e"a+an 7"ea+" !&m&+(&n9 ,an
e!(n,un/an "u#u# 7#e'( e!a)a+an; un+u meauan
,(a/na ,(n(; en'e/a"an ena(+ > en/emban/an a#e #(a; an/ aan
men,uun/ a/a! #e+(a )a!/a ma#a!aa+ memuna( #+an,a! e"(,uan an/
ua+ un+u menja/a e#e"a+anna. 7*(+!amaa $un(; 2??@. Kesehatan Reproduksi.
$&/aa!+a9.
Ruan/ L(n/u P!&m( Ke#e"a+an Menu!u+ P!&
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
5/60
,. Uaa Ke#e"a+an Ku!a+(
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
6/60
/0 PENYA2IAN MATERI
U"!5! Ke"e5!!+ Pomoi78 Pe6e+i78 Ku!i7 (!+ Re5!ili!i7
A0 Pe+9ei!+ Pomo"i Ke"e5!!+
P!&m( e#e"a+an be!a#a ,a!( a+a ,aam ba"a#a (n//!(# a(+u "ea+"
!&m&+(&n. Se#un//u"na; ene!jema"an a+a "ea+" !&m&+(&n a+au +ea+na
!&m&+(&n &< "ea+" e,aam ba"a#a In,&ne#(a e!+ama a( ,(auan e+(a
a!a a"( e#e"a+an ma#a!aa+ ,( In,&ne#(a mene!jema"an (ma +(n/a+an
en'e/a"an 7
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
7/60
!&/!am !&m( e#e"a+an mua( ,a!( en/aj(an; e!en'anaan; en//e!aan
ea#anaan; eman+auan ,an en(a(an. Dan a/a! !&m( e#e"a+an be!jaan
#e'a!a e
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
8/60
men/uba" a+au men/a+a#( (n/un/anna 7(n/un/an
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
9/60
Daam /a!(# be#a!na u#a"a-u#a"a e#e"a+an; ,aa+ ,(ba/( ,aam 3
/&&n/an; a(+u :
1. U#a"a en'e/a"an 7u#a"a !e0en+(
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
10/60
7N&+&e,(!j& ,an La+(un; 2?? : 1 9. C&n+&" uaa !e0en+(< an/ ,(auan
,aam eaanan e#e"a+an:
Uaa !e0en+(< be!+ujuan un+u men'e/a" +e!ja,(na ena(+ ,an
/an//uan e#e"a+an (n,(0(,u; eua!/a; e&m& ,an ma#a!aa+.
1. U#a"a-u#a"a an/ ,(auan; a(+u :
a. Peme!(#aan e#e"a+an #e'a!a be!aa 7ba(+a; bum(; !emaja; u#(a;,9
meau( an,u; u#e#ma#; mauun unjun/an !uma"
b. Pembe!(an (+am(n A; $&,(um meau( an,u; u#e#ma#; mauun
,(!uma"
'. Peme!(#aan ,an eme("a!aan e"am(an; n(
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
11/60
an/ ,(auan #ebeum #a(+ 7!e a+"&/ene#(#9; ,an ,(#ebu+ ,en/an
en'e/a"an !(me!.
Pen'e/a"an !(me! ,(auan a,a ma#a (n,(0(,u an/ beum
men,e!(+a #a(+. Pen'e/a"an !(me! +e!,(!( ,a!( !&m( e#e"a+an 7"ea+"
!&m&+(&n9 ,an e!(n,un/an "u#u# 7#e#(
119 Meauan au,(+ ,an men(njau emba( a#u#-a#u# ema+(an (bu
"am(.
Ruan/ (n/u !&m( e#e"a+an :
19 Pen,(,(an Ke#e"a+an 7 !ealth education9
29 Pema#a!an #(a 7 sosial marketing 9
39 Penuu"an
9 Uaa en(n/a+an 7P!&m&+(
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
12/60
9 Pen/&!/an(#a#(an; en/emban/an; e!/e!aan; embe!,aaan
ma#a!aa+.
Ruan/ (n/u !&m( e#e"a+an be!,a#a!an +a+anan ea#anaan :
19 P!&m( e#e"a+an +a+anan eua!/a
29 Pen,(,(an e#e"a+an a,a +a+anan #e&a"
39 Pen,(,(an e#e"a+an ,( +ema+ e!ja
9 Pen,(,(an e#e"a+an ,( +ema+-+ema+ umum
9 Pen,(,(an e#e"a+an a,a
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
13/60
39 Pe!(n,un/an +e!"a,a emun/(nan e'eaaan ,( +ema+-+ema+
umum ,an ,( +ema+ e!ja. C&n+&"na : ,( +ema+ umum; m(#ana
a,ana !ambu-!ambu 8eb!a '!# a/a! ejaan a( an/ aan
meneb!an/ +(,a +e!+ab!a &e" en,a!aan an/ #e,an/ me(n+a#.
Se,an/an ,( +ema+ e!ja : a!a ee!ja an/ memaa( aa+
e!(n,un/an ,(!(.
9 Pen(n/a+an e+e!am(an !emaja un+u men'e/a" ajaan
men//unaan na!&+(. C&n+&"na : u!#u#-u!#u# en(n/a+an
e+e!am(an; #ee!+( u!#u# menja"(+; u!#u# &+&m&+(
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
14/60
a. Pemba+a#an e'a'a+an
Pen'e/a"an ,(auan ,aam +a!a< ena(+ #u,a" na+a ba"an #u,a"
anju+ #e"(n//a en,e!(+a ,aam ea,aan ,(#abe 7+(,a #an//u
meauan a+(0(+a# an/ b(a#a ,(e!jaan )aau +(,a #a(+9. Se"(n//a
en,e!(+a b(#a #embu".
b. Re"ab((+a#( 7emu("an9
19 Ruan/ ,&+e!; a(+u emu("an
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
15/60
Uaa u!a+(< 'en,e!un/ me("a+ ,an menan/an( (en a+au a#(en
eb(" ea,a #(#+em b(&&/(# manu#(a a+au a#(en "ana ,(("a+ #e'a!a a!#(a;
a,a"a manu#(a +e!,(!( ,a!( e#e"a+an b(&-#(&&/(# ,an #(a; an/ +e!("a+
an+a!a a#e #a+u ,en/an an/ a(nna. P!&/!am e#e"a+an an/ meneanan
uaa u!a+(< a,aa" Hea+" !&/!am +e!a( #(m+&ma+(#.
b. Uaa P!&m( Ke#e"a+an Ku!a+(<
1. Ba(
a9 Man,(!(- Pembe!(an 0(+am(n K
- Oba+ +e+e# ma+a.
b9 K&ab&!a#(:
- Pen/&ba+an a,a a#u# a#
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
16/60
- Pa,a !emaja &!ban e!aan ,en/an !u
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
17/60
- Pen/&ba+an a,a HPP #eun,e!
- Pen/&ba+an a,a a#u# 0a/(n(+(#
- Pen/&ba+an a+" a#u# ab#e# au,a!a
C&n+&" : Pa,a ma#+(+(# #ea(n e!a)a+an an/ a,eua+; ,(auan
&ab&!a#( un+u embe!(an +"e!a( &ba+ an+(b(&+(a 7K&#a#((n
a+au E!(+!&m#(n9.
@. K(ma+e!(um Men&au#e
a9 K&ab&!a#(:
- Te!a
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
18/60
$a(+u a/a! bea# en,e!(+a ,aa+ menu#ua(an ,(!( ,aam "ubun/an
e!&!an/an ,an #&'(a #e'a!a memua#an. Se!(n/a( be!#amaan ,en/an
+e!ja,(na 'a'a+ ba,an(a mun'u ua ea(nan-ea(anan a+au /an//uan
men+a.un+u "a (n( bea# en,e!(+a e!u men,aa+an b(mb(n/an
ej()aan #ebeum emba( e,aam ma#a!aa+
'. Re"ab((+a#( #&'(a 0&a#(&na
$a(+u a/a! bea# en,e!(+a menema+( #ua+u ee!jaan=jaba+an ,aam
ma#a!aa+ ,en/an aa#(+a# e!ja an/ #ema#(mana #e#ua( ,en/an
emamuan ,an e+(,a mamuanna.
,. Re"ab((+a#( ae#+"e+(#
U#a"a !e"ab((+a#( ae#+"e+(# e!u ,(auan un+u men/emba(an !a#a
e(n,a"an; )aauun a,an/-a,an/
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
19/60
C&n+&" ea#anaan uaa !e"ab(+a+(< ,aam b(,an/ e#e"a+an a(+u:
1. Pemu(a"an ea,aan a#'a #a(+ a,a ba( ,an ba(+a
2. La+("an
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
20/60
,aa ,an a+au #a!ana an/ ,(e!uan ba/( +e!'(+ana PHBS; an/
,aa+ ,(uaaan a+au ,(ban+u ene,(aanna &e" me!ea an/
be!+an//un/ ja)ab ,an be!een+(n/an 7#+ae"&,e!#9; "u#u#na
e!an/a+ eme!(n+a"an ,an ,un(a u#a"a.
Be!(u+ (n( a,aa" #a#a!an ,an (n,(a+&! ,a!( PHBS an/ ,(m(((
&e" #e+(a +ema+.
1) I+(ik!o PH/S (i I+"iu"i Pe+(i(ik!+
In,(a+&! PHBS ,( (n#+(+u#( en,(,(an=#e&a" me(u+( 7Dee#; 2??@9:
1. Men'u'( +an/an ,en/an A(! an/ Men/a(! ,an Men//unaan Sabun
S(#)a ,an /u!u men'u'( +an/an ,en/an #abun ,an a(! be!#(" an/
men/a(! #ebeum maan ,an #e#u,a" buan/ a(! be#a!. Pe!(au 'u'( +an/an,en/an a(! men/a(! ,an men//unaan #abun men'e/a" enua!an
ena(+ #ee!+( ,(a!e; &e!a; ,(#en+!(; +u#; 'a'(n/an; ena(+ u(+;
"ea+(+(# A; ISPA;
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
21/60
Jamban an/ ,(/unaan &e" #(#)a ,an /u!u a,aa" jamban an/
memenu"( #a!a+ e#e"a+an 7e"e! an/#a ,en/an septictank ; 'emun/
+e!+u+u9 ,an +e!ja/a ebe!#("anna. Jamban an/ #e"a+ a,aa" an/ +(,a
men'ema!( #umbe! a(! m(num; +(,a be!bau &+&!an; +(,a ,(jama" &e"
"e)an; +(,a men'ema!( +ana" ,( #e(+a!na; mu,a" ,(be!#("an ,an aman
,(/unaan.
. Oa"!a/a an/ Te!a+u! ,an Te!uu!
A+(0(+a#
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
22/60
ba")a ,en/an me!&& aan menja,( eb(" ,e)a#a. Me!&& ,(
(n/un/an #e&a" #an/a+ +(,a ,(anju!an a!ena !&& men/an,un/
bana 8a+ be!ba"aa an/ ,aa+ memba"aaan e#e"a+an ana #e&a".
. Men(mban/ Be!a+ Ba,an ,an Men/uu! T(n//( Ba,an
S(#)a men(mban/ be!a+ ba,an ,an men/uu! +(n//( ba,an #e+(a
buan. Ke/(a+an en(mban/an be!a+ ba,an ,( #e&a" un+u men/e+a"u(
e!+umbu"an ,an e!emban/an ana #e!+a #+a+u# /(8( ana #e&a". Ha
(n( ,(auan un+u ,e+e#( ,(n( /(8( bu!u mauun /(8( eb(" a,a ana
u#(a #e&a".
@. Membuan/ Sama" a,a Tema+na.
T(n,aan an/ ,aa+ ,(auan un+u menja/a a/a! (n/un/an
#eau +e!ja/a ,a!( #ama" a,aa" #eba/a( be!(u+: 19 %u!u membe!( '&n+&"
a,a #(#)a-#(#)( membuan/ #ama" #eau a,a +ema+na; 29 %u!u )aj(b
mene/u! ,an mena#e"a+( #(#)a an/ mebuan/ #ama" ,( #emba!an/
+ema+; 39 Men'a+a+ #(#)a-#(#)( an/ membuan/ #ama" ,( #emba!an/
+ema+ a,a buu=a!+u ean//a!an; ,an 9 Membua+ +a+a +e!+(b ba!u an/
(#(na +en+an/ embe!(an ,en,a +e!"a,a #(#)a-#(#)( an/ membuan/
#ama" ,( #emba!an/ +ema+.
&) I+(ik!o PH/S (i Temp! Umum
19 Men//unaan a(! be!#(".
a9 Aa#an "a!u# men//unaan a(! be!#("
A(! an/ (+a e!/unaan #e"a!(-"a!( un+u m(num; mema#a;
man,(; be!umu!; membe!#("an an+a(; men'u'( aa+-aa+ ,au!;
men'u'( aa(an ,an #eba/a(na "a!u#a" a(! be!#("; a/a! (+a +(,a
+e!ena ena(+ a+au +e!"(n,a! ,a!( #a(+.
b9 Sa!a+-#a!a+ a(! be!#("A(! be!#(" #e'a!a
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
23/60
• A(! +(,a b&e" be!bau #ee!+( bau am(#; an(!; bu#u a+au bau
bee!an/.
• A(! +e!#ebu+ #e/a!; a!+(na #u"u a(! +(,a meeb("( #u"u u,a!a
ua!.'9 Man
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
24/60
Jamban a,aa" #ua+u !uan/an an/ memuna(
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
25/60
• Be!#("an jamban #e'a!a +e!a+u! #e"(n//a !uan/ jamban
,aam ea,aan be!#(".
• D( ,aam jamban +(,a a,a &+&!an an/ +e!("a+.
•T(,a a,a #e!an//a 7e'&a; aa+9 ,an +(u# an/ be!e(a!an.
• Te!#e,(a aa+ embe!#(" 7#abun; #(a+ ,an a(! be!#("9.
• B(a a,a e!u#aan; #e/e!a ,(e!ba((.
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
26/60
• Sama" menja,( +ema+ be!emban/ b(a ,an #a!an/
#e!an//a ,an +(u#.
• Sama" menja,( #umbe! &u#( ,an en'ema!an +ana"; a(!
,an u,a!a.• Sama" menja,( #umbe! ,an +ema+ "(,u uman-uman
an/ memba"aaan e#e"a+an.
• Sama" ,aa+ men(mbuan e'eaaan ,an ebaa!an.
,9 Pen/e&aan Sama"
Pen/e&aan #ama" ,aa+ ,(auan ,en/an memu#na"an a+au
meman
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
27/60
• B&+& bea# )a,a" e'a; #a #(!u; '!eame! , ba( an/
u+(" ben(n/ mauun an/ be!)a!na +e!u+ama /ea# a+au a'a
an/ +eba.
• Ke!+a#; +e!u+ama e!+a# bea# ,( an+&!; &!an; majaa";
a!,u# e'ua( e!+a# an/ be!a(# m(na.
• Aum(n(um bea# )a,a" m(numan !(n/an; bea# ema#an
ue ,.
• Be#( bea# !an/a meja; be#( !an/a be+&n ,.
• Pa#+( bea# )a,a" #"am&; a(! m(ne!a; je!(/en; embe!; ,.
• Sama" ba#a" ,aa+ ,(&a" menja,( &m.
e9 Man
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
28/60
,(an+a!ana an/ a(n/ be!ba"aa a,aa" N(&+(n; Ta! ,an CO.
N(&+(n menebaban e+a/("an ,an me!u#a jan+un/ ,an a(!an
,a!a". Ta! menebaban e!u#aan #e a!u-a!u ,an ane!. CO
menebaban be!u!an/na emamuan ,a!a" memba)a &#(/en;
#e"(n//a #e-#e +ubu" aan ma+(.
,9 A(ba+ Me!&&
• Menebaban e!&n+&an !ambu+.
• %an//uan a,a ma+a; #ee!+( a+a!a.
• Ke"(an/an en,en/a!an eb(" a)a ,(ban,(n/ buan
e!&&.
• Menebaban ena(+ a!u-a!u; jan+un/ ,an Kane!.
• Me!u#a /(/( ,an menebaban bau muu+ an/ +(,a #e,a.
• Tuan/ eb(" mu,a" a+a".
e9 Ka)a#an Tana R&&
Saa+ (n( eme!(n+a" +ea" men/eua!an e!a+u!an +en+an/
Pene+aan Ka)a#an Tana R&& #eba/a( uaa e!(n,un/an
un+u ma#a!aa+ +e!"a,a !(#(& an'aman /an//uan e#e"a+an
a!ena (n/un/an +e!'ema! a#a !&&. Ka)a#an Tana R&&
a,aa" !uan/an a+au a!ea an/
,(na+aan ,(a!an/ un+u e/(a+an !&,u#(; enjuaan; (an;
!&m( ,an=a+au en//unaan !&&. Pene+aan Ka)a#an Tana
R&& ,(#een//a!aan ,( be!ba/a( +ema+; a(+u :
• Tema+ umum; #ee!+( +e!m(na bu#)a; ban,a!a; #+a#(un
e!e+a a(; ma; u#a+ e!beanjaan; a#a! #e!ba a,a; "&+e;
!e#+&!an; +ema+ !e!ea#( ,an #ejen(#na.
• Tema+ (ba,a"; #ee!+( me#j(,; mu#"&a; /e!eja; ae; u!a
)("a!a ,an en+en/.
• A!ena e/(a+an ana-ana; #ee!+( +ema+ en(+(an ana;
+ema+ en/a#u"an ana; a!ena be!ma(n ana-ana a+au
#ejen(#na.
• Tema+ !e# beaja! men/aja!; #ee!+( Tema+-+ema+
Umum; +ema+ ea+("an; +e!ma#u e!u#+aaan; !uan/
!a+( a+au ab&!a+&!(um; mu#(um ,an #ejen(#na.
• Tema+ eaanan e#e"a+an; #ee!+( Pan,u; Pu#e#ma#;
,an !uma" #a(+.
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
29/60
• Tema+ e!ja; #ee!+( e!an+&!an; ab!(; !uan/ !aa+; !uan/
#(,an/ = #em(na!.
• An/u+an umum; #ee!+( bu#; bu#)a; m(!&e+; e!e+a a(;
aa au+ ,an e#a)a+ u,a!a.
9 T(,a Meu,a" Semba!an/an.
Lu,a" b(#a men/an,un/ b(b(+ ena(+ +e!u+ama a,a &!an/ an/
#e,an/ #a(+; '&n+&"na en,e!(+a ena(+ TBC; ,a"ana
men/an,un/ uman TBC. Un+u men/"(n,a!( ,(!( ,a!( ena(+;
ma#a!aa+ ,( +ema+-+ema+ umum "a!u#a" membuan/ u,a" ,(
+ema+ #ama" a+au e!/( e +&(e+.
9 Membe!an+a# Jen+( ,( Tema+-+ema+ Umum.
a9 Aa#an membe!an+a# jen+( ,( Tema+-+ema+ Umum.
Tema+-+ema+ umum menja,( beba# jen+( ,an a!a )a!/a ,aa+
+e!"(n,a! ,a!( be!ba/a( ena(+ an/ ,(+ua!an meau( namu
#ee!+( Demam Be!,a!a"; Maa!(a ,an Ka( %aja".
b9 Pen/e!+(an membe!an+a# jen+( ,( Tema+-+ema+ Umum
Membe!an+a# jen+( ,( Tema+-+ema+ Umum a,aa" e/(a+an
meme!(#a +ema+-+ema+ enamun/an a(! be!#(" an/ a,a ,(
Tema+-+ema+ Umum 7ba man,(; &am; ,9 aaa" beba# ,a!( jen+( namu a+au +(,a.
'9 Ke/(a+an membe!an+a# jen+(.
• Lauan Pembe!an+a#an Sa!an/ Namu 7PSN9 ,en/an 'a!a
3 M u# 7Men/u!a#; Menu+u; Men/ubu!; u# Men/"(n,a!(
/(/(+an namu9.
PSN me!uaan e/(a+an membe!an+a# +eu!; jen+( ,an
e&m&n/ namu enua! be!ba/a( ena(+ #ee!+(
Demam Be!,a!a"; Demam Den/ue; C"(un/una; Maa!(a;
*(a!(a#(# 7Ka( %aja"9 ,( +ema+-+ema+
e!emban/b(aanna. 3 M Pu# a,aa" +(/a 'a!a u# an/
,(auan a,a #aa+ PSN a(+u:
1. Men/u!a# ,an men(a+ +ema+-+ema+ enamun/an
a(! #ee!+( ba man,(; &am; +a+aan &+ emban/; ,.
2. Menu+u !aa+-!aa+ +ema+ enamun/an a(! #ee!+(
uban/ ba &n+!&; uban/ &"&n; euan-euan
an/ ,aa+ menamun/ a(! "ujan.
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
30/60
3. Men/ubu! a+au men(n/(!an ba!an/-ba!an/ bea#
an/ ,aa+ menamun/ a(! #ee!+( ban bea#; aen/
bea#; a#+(-a#+( an/ ,(buan/ #emba!an/an 7bea#
b&+&=/ea# a(! ema#an; a#+( !e#e;,9.
. Pu# Men/"(n,a!( /(/(+an namu; a(+u :
Memaa( &ba+ an/ ,aa+ men'e/a" /(/(+an
namu; m(#ana memaa( &ba+ namu
&e#=,(u#a e u(+; ,.
Men/uaaan en'a"aaan ,an 0en+(a#( an/
mema,a(.
Meme!ba(( #au!an ,an +aan/ a(! an/ !u#a.
Menabu!an a!0a#(,a 7bubu embunu" jen+(9 ,(
+ema+-+ema+ an/ #u(+ ,(u!a# m(#ana ,( +aan/
a(! a+au ,( ,ae!a" #u(+ a(!.
Meme("a!a (an emaan jen+( ,( &am=ba
enamun/ a(!; m(#ana (an 'uan/; (an n(a;,.
Menanam +umbu"an en/u#(! namu m(#ana;
&,(a; La0en,e!; Rema! ,.
,9 Man
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
31/60
Semua Pe!(au H(,u Be!#(" ,an Se"a+ 7PHBS9 ,("a!aan
,(a#anaana!a)an=e/a)a( ,( (n/un/an +ema+ e!ja. A,a 5 7#emb(an9
e!(auen+(n/ an/ ,("a!aan ,(auan &e" a!a)an=e/a)a(
,anma#a!aa+ +ema+ e!ja a/a! (n/un/an +ema+ e!ja +e!ma#u
a+e/&!(+ema+ e!ja #e"a+ a(+u :
1. Meme("a!a ebe!#("an; e!a("an (n/un/an +ema+ e!ja
2. Men//unaan a(! be!#("
A(! an/ (+a e!/unaan #e"a!(-"a!( un+u m(num; mema#a;
man,(; be!umu!; membe!#("an an+a(; men'u'( aa+-aa+ ,au!; men'u'(
aa(an ,an #eba/a(na "a!u#a" a(! be!#("; a/a! (+a +(,a +e!ena
ena(+ a+au +e!"(n,a! ,a!( #a(+.
a. Sa!a+-#a!a+ a(! be!#("A(! be!#(" #e'a!a
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
32/60
2. A(! #umu! a+au a(! #umu! &ma
3. A(! e,en/ = e!u#a"aan a(! m(num
. A(! "ujan
. A(! ,aam ema#an
,. Ca!a menja/a ebe!#("an #umbe! a(! be!#("
1. Ja!a e+a #umbe! a(! ,en/an jamban ,an +ema+ embuan/an
#ama" m(n(ma 1? me+e!.
2. Sumbe! ma+a a(! "a!u# ,((n,un/( ,a!( ba"an en'ema!.
3. Sumu! /a(; #umu! &ma; !an umum "a!u# ,(ja/a ban/unanna
a/a! +(,a !u#a; #ee!+( an+a( #umu! #eba(na e,a a(! ,an +(,a
b&e" !e+a; b(b(! #umu! "a!u# ,(e#+e! ,an #umu! #eba(na ,(be!(
enu+u.
. Ha!u# ,(ja/a ebe!#("anna; #ee!+( +(,a a,a /enan/an a(!
,(#e(+a! #umbe! a(! ,an ,(en/a( ,en/an #au!an embuan/an
a(!; +(,a a,a be!'a-be!'a &+&!an; +(,a be!umu+; a,a
an+a(=,(n,(n/ #umu!. Embe!=/aun/
en/amb( a(! "a!u# +e+a be!#(" ,an +(,a ,(e+aan ,( an+a(
7embe!=/aun/ ,(/an+un/ ,( +(an/ #umu!9.
3. Men//unaan jamban #e"a+a. Pen/e!+(an jamban
Jamban a,aa" #ua+u !uan/an an/ memuna(
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
33/60
,an men/en,aan &+&!an e ,a#a! uban/. Un+u jamban
'emun/ ,("a!u#an a,a enu+u a/a! +(,a be!bau.
2. Jamban +an/( #e+( = e"e! an/#a
Jamban be!ben+u e"e! an/#a an/ enamun/anna be!ua +an/(
#e+( e,a a(! an/ be!
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
34/60
2. Be!#("an jamban #e'a!a +e!a+u! #e"(n//a !uan/ jamban
,aam ea,aan be!#(".
3. D( ,aam jamban +(,a a,a &+&!an an/ +e!("a+.
. T(,a a,a #e!an//a 7e'&a; aa+9 ,an +(u# an/ be!e(a!an.
. Te!#e,(a aa+ embe!#(" 7#abun; #(a+ ,an a(! be!#("9.
. B(a a,a e!u#aan; #e/e!a ,(e!ba((.
,. Men//unaan jamban ,en/an bena!
1. A,a ,ua m&,e jamban a(+u jamban j&n/& ,an ,u,u. B(a (+a
men//unaan jamban ,u,u jan/an be!j&n/& a!ena a( (+a
aan men/&+&!( jamban aaa/( b(a (+a memaa( aa# a(.
Pe!(au (+a #an/a+ me!u/(an en//una jamban be!(u+na.
2. Buan/ a(! be#a! ,an buan/ a(! e'( "a!u#a" ,( jamban un+u
men'e/a" enua!an ena(+; a!ena +(nja ,an u!(ne 7a(! en'(n/9
bana men/an,un/ uman ena(+.
3. Men(!am "(n//a be!#(" #e+ea" buan/ a(! be#a! a+au buan/
a(! e'(.
. Buan/a" #ama" ,(+ema+na; a/a! jamban +(,a +e!#umba+ ,an
enu" ,en/an #ama".
. Penja/a jamban ,( +ema+ e!ja "a!u# men/a)a#( ,an mema#+(an
ba")a jamban an/ +e!#e,(a #eau ,aam ea,aan be!#(".
. Membuan/ #ama" a,a +ema+na
a. Pen/e!+(an
Sama" a,aa" #ua+u ba"an an/ +e!buan/ a+au ,(buan/ ,a!( #umbe!
"a#( a+(0(+a# manu#(a mauun aam.Se'a!a /a!(# be#a!; #ama"
,(be,aan menja,( +(/a jen(# a(+u :
b. Se'a!a /a!(# be#a!; #ama" ,(be,aan menja,( +(/a jen(# a(+u :
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
35/60
1. Sama" an&!/an(=e!(n/; an/ +(,a ,aa+ men/aam(
embu#uan #e'a!a aam(; '&n+&" : &/am; be#(; aen/; a#+(;
a!e+; a+au b&+&.
2. Sama" &!/an(=ba#a"; an/ ,aa+ men/aam( embu#uan
#e'a!a aam(; '&n+&" : #ama" ,au!; #ama" !e#+&!an;
#(#a#au!an; !ema"-!ema" a+au #(#a bua".
3. Sama" be!ba"aa; '&n+&" : ba+e!e; b&+& !a'un namu; a+au
ja!um #un+( bea#. Sea(n &+&!; +(,a #e,a ,(an,an/ ma+a;
#ama" ju/a
men/un,an/ uman ena(+. Oe" a!ena (+u #ama" "a!u#
,(buan/ ,( +ema+ #ama".
'. A(ba+ membuan/ #ama" #emba!an/an1. Sama" menja,( +ema+ be!emban/ b(a ,an #a!an/ #e!an//a
,an +(u#.
2. Sama" menja,( #umbe! &u#( ,an en'ema!an +ana"; a(! ,an
u,a!a.
3. Sama" menja,( #umbe! ,an +ema+ "(,u uman-uman an/
memba"aaan e#e"a+an.
. Sama" ,aa+ men(mbuan e'eaaan ,an ebaa!an.
,.Pen/e&aan Sama"Pen/e&aan #ama" ,aa+ ,(auan ,en/an memu#na"an a+au
meman
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
36/60
Me+&,e (n( ,aa+ ,(auan "ana un+u #ama" an/ ,aa+
,(baa! "ab(#. Ha!u# ,(u#a"aan jau" ,a!( emu(man un+u
men/"(n,a!( en'ema!an a#a; bau ,an ebaa!an.
. San(+a! Lan,
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
37/60
1. Membunu" uma" ena(+ an/ a,a ,( +an/an.
2. Men'e/a" enua!an ena(+ #ee!+( D(a!e; D(#en+!(; K&e!a; T"u#;
e'a'(n/an; ena(+ u(+; *u Bu!un/ a+au Se0e!e A'u+e Re#(!a+&!
Sn,!&me 7SARS9.3. Tan/an menja,( be!#(" ,an enam(an eb(" mena!(.
. Men/&n#um#( maanan ,a!( an+(n ,( (n/un/an +ema+ e!ja,an=a+au
memba)a bea ,a!( !uma".
Aa#an men/&n#um#( maanan be!/(8( ,a!( an+(n ,( +ema+ e!ja :
Maanan ,an m(numan an/ ,(jua 'uu be!/(8(; +e!jam(n
ebe!#("anna; +e!beba# ,a!( 8a+-8a+ be!ba"aa ,an +e!(n,un/ ,a!(
#e!an//a ,an +(u#.
Maanan an/ be!/(8( aan men(n/a+an e#e"a+an ,an bee!ja
menja,( eb(" &+(ma.
Te!#e,(ana a(! be!#(" an/ men/a(! ,an #abun un+u men'u'( +an/an
,an e!aa+an maan.
Te!#e,(ana +ema+ #ama" an/ +e!+u+u ,an #au!an embuan/an a(!
&+&!.
A,ana en/a)a#an #e'a!a +e!a+u! &e" en/e&a +ema+ eja.
. Membe!an+a# jen+( ,( +ema+ e!ja
Aa#an membe!an+a# jen+( ,( Tema+ Ke!ja. :Tema+ e!ja menja,( beba# jen+( ,an ma#a!aa+ ,( +ema+ e!ja +e!"(n,a!
,a!( be!ba/a( ena(+ an/ ,(+ua!an meau( namu #ee!+( Demam
Be!,a!a"; Maa!(a ,an Ka( %aja".
a. Pen/e!+(an membe!an+a# jen+( ,( Tema+ Ke!ja
Membe!an+a# jen+( ,( +ema+ e!ja a,aa" e/(a+an meme!(#a +ema+-
+ema+ enamun/an a(! be!#(" an/ a,a ,( +ema+ e!ja 7ba man,(;
+ema+ enamun/an a(! be!#(" ,9 aaa" beba# ,a!( jen+( namu
a+au +(,a. b. Ke/(a+an membe!an+a# jen+(.
Lauan Pembe!an+a#an Sa!an/ Namu 7PSN9 ,en/an 'a!a 3 M
u# 7Men/u!a#; Menu+u; Men/ubu!; u# Men/"(n,a!( /(/(+an
namu9.PSN me!uaan e/(a+an membe!an+a# +eu!; jen+( ,an
e&m&n/ namu enua! be!ba/a( ena(+ #ee!+( Demam
Be!,a!a"; Demam Den/ue; C"(un/una; Maa!(a; *(a!(a#(# 7Ka(
%aja"9 ,( +ema+-+ema+ e!emban/b(aanna.3 M Pu# a,aa" +(/a
'a!a u# an/ ,(auan a,a #aa+ PSN a(+u:
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
38/60
Men/u!a# ,an men(a+ +ema+-+ema+ enamun/an a(!
#ee!+( ba man,(; &am; +a+aan &+ emban/; ,.
Menu+u !aa+-!aa+ +ema+ enamun/an a(! #ee!+( uban/ ba
&n+!&; uban/ &"&n; euan-euan an/ ,aa+ menamun/a(! "ujan.
Men/ubu! a+au men(n/(!an ba!an/-ba!an/ bea# an/ ,aa+
menamun/ a(! #ee!+( ban bea#; aen/ bea#; a#+(-a#+(
an/ ,(buan/ #emba!an/an 7bea# b&+&=/ea# a(! ema#an;
a#+( !e#e;,9.
Pu# Men/"(n,a!( /(/(+an namu; a(+u :
1. Memaa( &ba+ an/ ,aa+ men'e/a" /(/(+an namu; m(#ana
memaa( &ba+ namu &e#=,(u#a e u(+; ,.
2. Men/uaaan en'a"aaan ,an 0en+(a#( an/ mema,a(.
3. Meme!ba(( #au!an ,an +aan/ a(! an/ !u#a.
. Menabu!an a!0a#(,a 7bubu embunu" jen+(9 ,( +ema+
+ema+ an/ #u(+ ,(u!a# m(#ana ,( +aan/ a(! a+au ,( ,ae!a"
#u(+ a(!.
. Meme("a!a (an emaan jen+( ,( &am=ba enamun/
a(!; m(#ana (an 'uan/; (an n(a;,.
. Menanam +umbu"an en/u#(! namu m(#ana; &,(a;
La0en,e!; Rema! ,.'. Man
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
39/60
Meauan a+(0(+a#
meme!+a"anan e#e"a+an +ubu"; #e#ua( #(
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
40/60
A+(0(+a#
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
41/60
Tema+ e!ja enu" ,en/an e/a)a( ,an en/unjun/; mua( ,a!( ba(
#ama( u#(a anju+; aan +e!aa! a#a !&& an/ be!ba"aa un+u
e#e"a+anna. R&& (ba!a+ ab!( ba"an (m(a. Daam #a+u ba+an/
!&& an/ ,((#a aan ,(eua!an #e(+a! .??? ba"an (m(a
be!ba"aa ,(an+a!ana an/ a(n/ be!ba"aa a,aa" N(&+(n; Ta! ,an
CO. N(&+(n menebaban e+a/("an ,an me!u#a jan+un/ ,an a(!an
,a!a".Ta! menebaban e!u#aan #e a!u-a!u ,an Kane!. CO
menebaban be!u!an/na emamuan ,a!a" memba)a &#(/en;
#e"(n//a #e-#e +ubu" aan ma+(.$an/ ,("a!aan +(,a me!&& ,(
Tema+ Ke!ja a(+u #eu!u" &!an/ an/ #e,an/ be!a,a ,( +ema+ e!ja.
A(ba+ Me!&&A. Menebaban e!&n+&an !ambu+.
B. %an//uan a,a ma+a; #ee!+( a+a!a.
C. Ke"(an/an en,en/a!an eb(" a)a ,(ban,(n/ buan e!&&.
D. Menebaban ena(+ a!u-a!u; jan+un/ ,an Kane!.
E. Me!u#a /(/( ,an menebaban bau muu+ an/ +(,a #e,a.
*. Tuan/ eb(" mu,a" a+a".
Pe!&& A+(< ,an Pe!&& Pa#(<
Pe!&& A+(< a,aa" &!an/ an/ me!&& #e'a!a !u+(n ,en/an
#ee'( aaun )aauun (+u 'uma 1 ba+an/ ,aam #e"a!. A+au
&!an/ an/ men/"(#a !&& )aau +(,a !u+(n #ea(un a+au
"ana #ee,a! '&ba-'&ba ,an 'a!a men/"(#a !&& 'uma #ee,a!
men/"embu#an a#a )aau +(,a ,((#a ma#u e ,aam a!u-
a!u.
Pe!&& Pa#(< a,aa" &!an/ an/ buan e!&& +a( men/"(!u
a#a !&& &!an/ a(n a+au &!an/ an/ be!a,a ,aam #a+u !uan/an
+e!+u+u ,en/an &!an/ an/ #e,an/ me!&&.
. I+(ik!o PH/S T!!+!+ I+"iu"i Ke"e5!!+
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
42/60
A,a bebe!aa (n,(a+&! an/ ,(aa( #eba/a( uu!an un+u men(a(
PHBS ,( In#+(+u#( Ke#e"a+an a(+u 7Dee# RI; 2??9 :
1. Men'u'( +an/an aa( #abun 7"an, !ub="an, )a#"9
Pa#(en = Keua!/a Pa#(en = Pen/unjun/ = Pe+u/a# Ke#e"a+an ,(
(n#+(+u#( e#e"a+an = Ka!a)an ,( (n#+(+u#( e#e"a+an #eau men'u'(
+an/an #ebeum maan; #e#u,a" buan/ a(! be#a!=#e#u,a" buan/ a(!
e'(; #e#u,a" be!a+(0(+a#; ,an a+au #e+(a a( +an/an &+&! ,en/an
memaa( #abun ,an a(! be!#(" an/ men/a(!. A(! be!#(" an/
men/a(! aan membuan/ uman-uman an/ a,a a,a +an/an an/
&+&!; #e,an/an #abun #ea(n membe!#("an &+&!an ju/a ,aa+
membunu" uman an/ a,a ,( +an/an. D("a!aan +an/an menja,(
be!#(" ,an beba# ,a!( uman #e!+a ,aa+ men'e/a" +e!ja,(na
enua!an ena(+ #ee!+(: ,(a!e; ,(#en+!(; &e!a; +(u#; e'a'(n/an;
ena(+ u(+; (n
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
43/60
. A(! +(,a be!bau #ee!+( bau am(#; an(!; bu#u a+au bau
bee!an/.
b9 Man
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
44/60
menua!an ena(+ #ee!+(: ,(a!e; ,(#en+!(; +(u#; e'a'(n/an; ,an
ena(+ a(nna. Se&a" ,("a!aan mene,(aan jamban an/
memenu"( #a!a+ e#e"a+an ,aam juma" an/ 'uu un+u #eu!u"
#(#)a #e!+a +e!(#a" an+a!a #(#)a a(-a( ,an e!emuan.
Pe!ban,(n/an jamban ,en/an emaa( a,aa" 1:3? un+u a(-a(
,an 1:2? un+u e!emuan.
. Membuan/ #ama" a,a +ema+na
Pa#(en = Keua!/a Pa#(en = Pen/unjun/ = Pe+u/a# Ke#e"a+an ,(
(n#+(+u#( e#e"a+an = Ka!a)an ,( (n#+(+u#( e#e"a+an membuan/
#ama" e +ema+ #ama" an/ +e!#e,(a. D("a!aan +e!#e,(a +ema+
#ama" an/ +e!(a" an+a!a #ama" &!/an(; n&n-&!/an(; ,an
#ama" ba"an be!ba"aa. Sama" #ea(n &+&! ,an +(,a #e,a
,(an,an/ ju/a men/an,un/ be!ba/a( uman ena(+.
Memb(a#aan membuan/ #ama" a,a +ema+ #ama" an/ +e!#e,(a
aan #an/a+ memban+u ana #e&a"=/u!u=ma#a!aa+ #e&a"
+e!"(n,a! ,a!( be!ba/a( uman ena(+.
. T(,a me!&& ,( In#+(+u#( Ke#e"a+an
Pa#(en = Keua!/a Pa#(en = Pen/unjun/ = Pe+u/a# Ke#e"a+an ,(
(n#+(+u#( e#e"a+an = Ka!a)an ,( (n#+(+u#( e#e"a+an +(,a me!&&
,( (n/un/an (n#+(+u#( e#e"a+an. Me!&& be!ba"aa ba/( e#e"a+an
e!&& ,an &!an/ an/ be!a,a ,( #e(+a! e!&&. Daam #a+u
ba+an/ !&& an/ ,((#a aan ,(eua!an ??? ba"an (m(a
be!ba"aa ,(an+a!ana: N(&+(n 7menebaban e+a/("an ,an
e!u#aan jan+un/ #e!+a embuu" ,a!a"9 Ta! 7menebabane!u#aan #e a!u-a!u ,an ane!9 ,an CO 7menebaban
be!u!an/na emamuan ,a!a" memba)a &#(/en #e"(n//a #e-#e
+ubu" aan ma+(9.
. T(,a meu,a" #emba!an/an
Pa#(en = Keua!/a Pa#(en = Pen/unjun/ = Pe+u/a# Ke#e"a+an ,(
(n#+(+u#( e#e"a+an = Ka!a)an ,( (n#+(+u#( e#e"a+an +(,a meu,a"
#emba!an/an ,( (n/un/an (n#+(+u#( e#e"a+an. Sea(n men'e/a"
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
45/60
+e!+ua!na ena(+ "a +e!#ebu+ ,aa+ membua+ (n/un/an menja,(
&+&!.
. Pembe!an+a#an jen+( namu
Uaa un+u membe!an+a# jen+( ,( (n/un/an (n#+an#(
e#e"a+an ju/a #an/a+ e!u ,(auan ,en/an ,(bu+(an ,en/an
+(,a ,(+emuan jen+( namu a,a: +ema+-+ema+ enamun/an
a(!; ba man,(; /en+&n/ a(!; 0a# bun/a; &+ bun/a=aa# &+ bun/a;
)a,a" embuan/an a(! ,(#en#e!; )a,a" embuan/an a(! ua#; ,an
ba!an/-ba!an/ bea#=+ema+ an/ b(#a menamun/ a(! an/ a,a.
Membe!an+a# jen+( ,( (n/un/an (n#+an#( e#e"a+an ,(auan
,en/an embe!an+a#an #a!an/ namu 7PSN9 meau( e/(a+an:
men/u!a# ,an menu+u +ema+-+ema+ enamun/an a(!; men/ubu!
ba!an/-ba!an/ bea#; ,an men/"(n,a!( /(/(+an namu. Den/an
(n/un/an beba# jen+( ,("a!aan ,aa+ men'e/a" +e!ena ena(+
a(ba+ /(/(+an namu #ee!+( ,emam be!,a!a"; '(un/una; maa!(a;
,an a( /aja".
.) I+(ik!o PH/S (i Rum!5 T!+99!
PHBS ,( Ruma" Tan//a a,aa" uaa membe!,aaan an//&+a !uma"
+an//a a/a! +a"u; mau ,an mamu mem!a+(an e!(au "(,u be!#(" ,an #e"a+
#e!+a be!e!an a+(< ,aam /e!aan e#e"a+an ,(ma#a!aa+.
In,(a+&! PHBS ,( Ruma" Tan//a 7D(ne#; 2??9:
1. Pe!#a(nan ,(+&&n/ &e" +ena/a e#e"a+an
A,aa" e!#a(nan ,aam !uma" +an//a an/ ,(auan &e" +ena/a
e#e"a+an 7b(,an; ,&+e!; ,an +ena/a a!a me,(# a(nna9. Men(n/a+na !&&!#(
(bu be!#a(n ,en/an ban+uan +ena/a e#e"a+an an/ +e!a+("; a,aa" an/a" a)a
+e!en+(n/ un+u men/u!an/( ema+(an (bu ,an ema+(an ne&na+a ,(n(. Pe!#a(nan
an/ ,(+&&n/ &e" +ena/a e#e"a+an men//unaan e!aa+an an/ aman; be!#("
,an #+e!( #e"(n//a men'e/a" +e!ja,(na (n
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
46/60
u+(" un+u m(num &ba+ #aa+ ba( #a(+. A#( bana men/an,un/ nu+!(#( an/
,(bu+u"an &e" +ubu". a+ /(8( ,aam ASI #e#ua( ebu+u"an ba( un+u
e!+umbu"an ,an e!emban/an
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
47/60
Ba( +(,a #e!(n/ #a(+. ASI men/an,un/ eebaan an+a!a a(n (mun(+a# #eue!
a(+u eu(+ #e(+a! ???=m; m(#a I/A- en8(m a,a ASI an/ memuna( e
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
48/60
6a+u an/ +ea+ un+u men'u'( +an/an:
1. Se+(a a( +an/an (+a &+&! 7 #e+ea" meme/an/ uan/ ; b(na+an/ ,an
be!ebun 9
2. Se+ea" buan/ a(! be#a!
3. Se+ea" membe!#("an &+&!an ba(
. Sebeum meme/an/ maanan
. Sebeum maan ,an menua( maanan
. Sebeum menu#u( ba(
. Sebeum menua( ana
@. Se+ea" be!#(n; ba+u ,an membuan/ (n/u#
Ca!a men'u'( +an/an an/ bena! a,aa" #eba/a( be!(u+:
1. Cu'( +an/an ,en/an a(! men/a(! ,an men//unaan #abun "u#u# an+( ba+e!(
2. %& +an/an #e+(,ana #eama 1 2? ,e+(
3. Be!#("an ba/(an e!/ean/an +an/an; un//un/ +an/an; #ea #ea ja!( ,an
uu
. Ba#u" +an/an #ama( be!#(" ,en/an a(! men/a(!
. Ke!(n/an ,en/an "an,u be!#(" ,an aa+ en/e!(n/
. %unaan +(#u a+au "an,u #eba/a( en/"aan/ e+(a mema+(an !an a(!.
. Men//unaan a(! be!#("
A(! a,aa" #an/a+ e+(n/ ba/( e"(,uan manu#(a. Manu#(a aan eb("
'ea+ men(n//a a!ena eu!an/an a(! ,a!(a,a eu!an/an maanan. D( ,aam
+ubu" manu#(a (+u #en,(!( #eba/(an be#a! +e!,(!( ,a!( a(!; un+u anan ana
#e(+a! G; ,an un+u ba( #e(+a! @?G. Kebu+u"an manu#(a aan a(! #an/a+
&me# an+a!a a(n un+u m(num; ma#a; man,(; men'u'( 7 be!ma'am ma'am
'u'(an 9.
A(! an/ (+a e!/unaan #e"a!(-"a!( un+u m(num; mema#a; man,(; be!umu!;
membe!#("an an+a(; men'u'( aa+-aa+ ,au!; men'u'( aa(an; membe!#("an
ba"an maanan "a!u#a" be!#(" a/a! +(,a +e!ena ena(+ a+au +e!"(n,a! ,a!(
ena(+. A(! be!#(" #e'a!a
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
49/60
beba# uman ena(+. Kuman ena(+ ,aam a(! ma+( a,a #u"u 1?? ,e!aja+ C
7#aa+ men,(,("9.
Sa!a+ #a!a+ a(! m(num an/ #e"a+ a/a! a(! (num (+u +(,a menebaban
ena(+; maa a(! (+u "en,ana memenu"( e!#a!a+an e#e"a+an #eba/a(
be!(u+:
a. Sa!a+
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
50/60
0a# bun/a; &+ bun/a= aa# &+ bun/a; )a,a" enamun/an a(! ,(#en#e!; )a,a"
embuan/an a(! ua# ,an ba!an/-ba!an/ bea#= +ema+-+ema+ an/ b(#a
menamun/ a(!. Pembe!an+a#an #a!an/ namu ,en/an 'a!a 3M 7men/u!a#.
Menu+u ,an men/ubu! u# men/"(n,a!( /(/(+an namu9
@. Maan bua" ,an #au! #e+(a "a!(
P(("an bua" ,an #au! an/ beba# e+(#(,a ,an 8a+ be!ba"aa a(nna.
B(a#ana '(!!(-'(!( #au! ,an bua" an/ ba( a,a #e,((+ uban/ bea# ,(maan
ua+ ,an +e+a #e/a!. A,aa" an//&+a eua!/a umu! 1? +a"un ea+a# an/
men/&n#um#( m(n(ma 3 &!#( bua" ,an 2 &!#( #au!an a+au #eba(na #e+(a
"a!(.
5. Meauan a+(0(+a#
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
51/60
,("a!aan ,aa+ +u!u+ #e!+a ,aam uaa men(n/a+an PHBS a#(en;
(n,(0(,u #e"a+ ,an eua!/a 7!uma" +an//a9 ,en/an 'a!a:
- Be!e!an #eba/a( anu+an ,aam mem!a+(an PHBS.
- Tu!u+ meneba!ua#an (n
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
52/60
BPJS Ke#e"a+an 7Ba,an Peneen//a!a Jam(nan S(a Ke#e"a+an9
me!uaan Ba,an U#a"a M(( Ne/a!a an/ ,(+u/a#an "u#u# &e"
eme!(n+a" un+u meneen//a!aan jam(nan eme("a!aan e#e"a+an ba/(
#eu!u" !aa+In,&ne#(a; +e!u+ama un+u Pe/a)a( Ne/e!( S((; Pene!(ma
Pen#(un PNS ,an TNI =POLRI; e+e!an; Pe!(n+(# Keme!,eaan be#e!+a
eua!/ana ,an Ba,an U#a"a a(nna a+auun !aa+ b(a#a. BPJS
Ke#e"a+an be!#ama BPJS Ke+ena/ae!jaan 7,a"uu be!nama Jam#+e9
me!uaan !&/!am eme!(n+a" ,aam e#a+uan Jam(nan Ke#e"a+an
Na#(&na 7JKN9 an/ ,(!e#m(an a,a +an//a 31 De#embe! 2?13. Un+u
BPJS Ke#e"a+an mua( be!&e!a#( #eja +an//a 1
Janua!( 2?1; #e,an/an BPJS Ke+ena/ae!jaan mua( be!&e!a#( #eja 1
Ju( 2?1.
0 TUGAS DAN LATIHAN
1. Menu!u+ Le0e ,an L&&mba 71539 aaanan e#e"a+an a,aa"
a. Sub ##+em eaan e#e"a+an an/ +ujuan u+amana a,aa" !e0en+(
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
53/60
b. 6HO
'. ILO
,. Kemen+e!(an Ke#e"a+an RI
e. UU Ke#e"a+an RI +a"un 1555
3. U#a"a mem!&m(an e#e"a+an ea,a ma#a!aa+ ,en/an +ujuan un+u
men(n/a+an e#e"a+an (n,(0(,u; eua!/a; e&m& ,an ma#a!aa+
me!uaan
a. Uaa P!&m&+(
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
54/60
e. T(n/a+ !emaja
5. Ma'am-ma'am +(n,aan !&m&+(< e'ua(
a. Pene,(aan maanan #e"a+ 'uu ua(+a# mauun uan+(+a#na.
b. Pen,(,(an e#e"a+an ea,a ma#a!aa+ #e#ua( ebu+u"anna
'. Men(n/a+an KIE +en+an/ HI AIDS.,. P!&m( Pe!(au Se#ua Aman 7P!&m&+n/ Sa
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
55/60
ba"a#a a+(n; praenire an/ a!+(na ,a+an/ #ebeum a+au an+(#(a#( a+au
men'e/a" un+u +(,a +e!ja,( #e#ua+u. Uaa en'e/a"an menu!u+ +e&!(
Lea0e ,an Ca! 7Mauana; 2??59 ,(be,aan menja,( 3 a(+u: en'e/a"an
!(me!; en'e/a"an #eun,e!; ,an en'e/a"an +e!#(e!.
3. Uaa u!a+(<
a,aa" uaa !&m( e#e"a+an un+u men'e/a" ena(+ menja,( eb("
a!a" meau( en/&ba+an. Sa#a!anna a,aa" e&m& &!an/ #a(+
7a#(en9 +e!u+ama ena(+ !&n(# #e!+( a#ma; DM; TBC; !ema+(;
"(e!+en#( ,an #eba/a(na. Tujuanna e&m& (n( mamu men'e/a"
ena(+ +e!#ebu+ +(,a eb(" a!a" 7#e'&n,a! !e0en+(&n9. Ben+u
e/(a+anna a,aa" en/&ba+an. Uaa u!a+(< a,a umumna ,(auan+e!"a,a #a#a!an #e'a!a (n,(0(,ua; &n+a +e!"a,a #a#a!an 7a#(en9 a,a
umumna "ana #ea( #aja. Ja!a an+a!a e+u/a# e#e"a+an 7,&+e!;
e!a)a+; b(,an; ,an #eba/a(na9 ,en/an a#(en a+au #a#a!an 'en,e!un/
jau".
. Uaa Re"ab((+a+(<
a,aa" uaa !&m( e#e"a+an un+u meme("a!a ,an memu("an
&n,(#(= men'e/a" e'a'a+an. Sa#a!anna a,aa" e&m& &!an/ an/
ba!u #embu" ,a!( ena(+. Tujuanna a,aa" emu("an ,an en'e/a"an
e'a'a+an 7+e!+(a! !e0en+(&n9. Re"ab((+a#( (n( +e!,(!( a+a# :
a. Re"ab((+a#(
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
56/60
eme!(n+a"an ,an a(n-a(n9; &!/an(#a#( ema#a!aa+an ,an me,(a
ma##a.
3. Sa#a!an Te!#(e!
Sa#a!an +e!#(e! a,aa" a!a embua+ eb(jaan ub( an/ be!ua
e!a+u!an e!un,an/-un,an/an ,( b(,an/ e#e"a+an ,an b(,an/-
b(,an/ a(n an/ be!a(+an #e!+a me!ea an/ ,aa+ mem
!&m&+(< 7meme("a!a ,an men(n/a+an e#e"a+an9; !e0en+(
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
57/60
((. P!e# un+u men(n/a+an emamuan ma#a!aa+ ,aam
meme("a!a ,an men(n/a+an e#e"a+an me!uaan
en/e!+(an !&m( e#e"a+an menu!u+
a. UNICE*0 HO
'. ILO
,. Kemen+e!(an Ke#e"a+an RI
e. UU Ke#e"a+an RI +a"un 1555
(((. U#a"a mem!&m(an e#e"a+an ea,a ma#a!aa+ ,en/an
+ujuan un+u men(n/a+an e#e"a+an (n,(0(,u; eua!/a;
e&m& ,an ma#a!aa+ me!uaan
!0 Up!*! Pomoi7
b. Uaa P!e0en+(
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
58/60
e. D(a,aanna &n#e(n/ +en+an/ HI AIDS a,a ee!ja #e'a!a
#ua!ea ,an +(,a ,(a#a
0(((. Pen/&ba+an a,a a#u# /(8( bu!u me!aan #ua+u uaa
+(n,aan u!a+(< a. T(n/a+ ba(+a
b. T(n/a (bu "am(
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
59/60
"++:==))).a'a,em(a.e,u=52?@=TU%ASMen'a!(C&n+&"P!&/!amP
!e
-
8/18/2019 UPAYA FIX.docx
60/60
M(+