Download - tıbbi fizik (biyoloji)

RADYASYON FİZİĞİ

Doç.Dr. Betül TAŞDELEN

RADYASYONUN BİYOLOJİK ETKİLERİ

İçindekiler Temel kavramlar Biyolojik Etkiler Somatik Etkiler Genetik Etkiler Tıbbi Gözetim Biyolojik Doz Tayini


Bu sunumda İyonlaştırıcı radyasyonların (α,β, γ,n) biyolojik etkilerinden bahsedilecektir.

Elektromanyetik dalgalar, mikrodalgalar, UV, IR ve cep telefonu, bilgisayar, televizyon gibi elektronik cihazlardan yayınladığı bilinen ve madde içinde iyonlaşmalara sebep olmayan diğer radyasyon türlerinin etkileri bu konunun dışındadır.


1895 Röntgen tarafından X-ışınları keşfedildi

1896 İlk deri yanığı rapor edildi

1896 X ışınları kanser tedavisinde kullanıldı.

1896 Becquerel tarafından radyoaktivite keşfedildi.

1897 İlk deri hasarı vakası rapor edildi

1902 X ışınlarının sebep olduğu ilk kanser vakası rapor edildi

1911 Mesleki ışınlama sebebiyle ilk lösemi ve akciğer kanseri vakası rapor edildi

1911 Almanya’da 94 tümör vakası rapor edildi. (50 tanesi radyoloji uzmanı)

İyonlaştırıcı Radyasyonların Etkilerinin Erken İzlenimleri


Çalışanlar ve Halk İçin Müsaade Edilen Doz Seviyeleri

Mesleki Halk50 mSv (1 yılda) 5 mSv (1 yılda)20 mSv (5 yıllık ort.) 1 mSv (5 yıllık ort.)

Kaza Durumunda Karşılaşılabilecek DozlarDüşük dozlar; < 0.5 SvAra dozlar; 0.5 – 10 Sv Yüksek dozlar; >10 Sv

Ref:1,2


RADYASYONLA IŞINLANMA TÜRLERİ

Dış Işınlanma Tüm Vücut Lokal

İç Işınlanma Akut Işınlanma Kronik Işınlanma


Dış Işınlama

Radyasyon ile vücudun dışarıdan ışınlanmasına denir.Teşhis ve tedavi amacı ile tıpta kullanılan, X-ışını ve gama kaynakları ile cihazların kullanımı, endüstride gama kaynakları (Co-60, Cs-147 ve Ir-192) ile cihazlardaki arızaların neden olduğu ışınlamalardır.


Tüm Vücut Işınlanması

Kişi kaynaktan nispeten uzakta ise veya kaynak etrafında hareket etmişse, bu da dozun vücuda hemen hemen eşit dağıldığını bir tür tüm vücut ışınlanmasına neden olur.

Kaynaktan daha da uzaklaştıkça ve kişinin daha fazla hareketli ile daha eşit bir doz dağılımı olacaktır.


Radyasyonun Biyolojik Etkilerini Değiştiren Faktörler

Fiziksel Faktörler Uygulanan Toplam Doz Dozun Uygulanma Hızı Dozun Kronik veya Akut Uygulanması Işınlanan Vücut Bölgesi Radyasyonun LET Değeri


Lokal Işınlama

Küçük boyutta bir kaynak cepte veya elle dokunabilecek bir şekilde vücuda yakınsa sadece lokal ışınlama söz konusu olur.


İç Işınlama

Radyoaktif bir maddenin solunum, sindirim veya deri yolu ile vücut içine alınması sonucunda oluşan ışınlamalardır.


Akut Işınlanma

Belirli bir radyasyon dozuna (>1 Sv) ani ve tek bir seferde maruz kalma durumudur.


Kronik Işınlanma

Belirli bir radyasyon dozuna, farklı şiddetlerde, farklı zaman aralıklarında birçok defa maruz kalma durumudur.


Her türlü ışınlama yolu ne olursa olsun biyolojik hasarın derecesi bir çok faktöre bağlıdır. Fiziksel Faktörler Biyolojik Faktörler Kimyasal Faktörler


Biyolojik faktörler Biyolojik tamir mekanizmaları, Hücre bölünmesi sırasında fazların

duyarlılık farkı, Kişiler arası farklılıklar

Kimyasal faktörler Radyosensitif Maddeler Radyoprotektif Maddeler


Radyasyonun Biyolojik Materyal ile Etkileşimi

Rastlantısaldır, Enerji Aktarımı 10-15 s’de

Gerçekleşir, Gözlenebilir Değişikliklere Sebep

Olmayabilir, Klinik Etkiler Uzun Süre Sonra

Gözlenebilir.


Biyolojik Ortamdaki Etki Kademeleri

1.Başlatıcı Reaksiyonlar (Fiziksel kademe): Radyasyon enerjisinin hücre moleküllerine aktarılması (10-15 sn)

2.Kimyasal Bozukluklar (Fizikokimyasal Kademe) İyonların moleküller ile etkileşimi, serbest radikallerin oluşumu (10-6 sn)


3. Biyomoleküler Bozukluklar (Kimyasal Kademe):

Serbest radikallerin hücredeki DNA; Proteinler, Nükleik Asitler gibi hayati moleküllerle etkileşime girmesi ve bu moleküllerde bozulmalara sebep olması saniyeler içinde gerçekleşir.


4. Biyolojik Bozukluklar (Biyolojik Kademe):

İlk 3 adım sonucunda hücrenin genetik bilgisinde değişimler ve bozulmalar oluşur ki bu da bozulmanın derecesine bağlı olarak dakikalar veya yıllar içerisinde hücre ve organizmayı öldürür.


RADYASYONLARIN BİYOLOJİK ORTAMLARDA ETKİ KADEMELERİ

Başlatıcı reaksiyonlar Başlatıcı reaksiyonlar

(Fiziksel Kademe) (Fiziksel Kademe)

Enerji Absorpsiyonu ve İyonlaşmalarEnerji Absorpsiyonu ve İyonlaşmalar

(10(10-15-15 sn) sn)

Kimyasal Bozukluklar Kimyasal Bozukluklar (Fizikokimyasal Kademe) (Fizikokimyasal Kademe)

İyonların moleküller ile etkileşimi, İyonların moleküller ile etkileşimi, Serbest Radikallerin oluşumu Serbest Radikallerin oluşumu

(10(10-6-6 sn) sn)

Biyomoleküler Bozukluklar Biyomoleküler Bozukluklar

(Kimyasal Kademe) (Kimyasal Kademe)

DNA, Proteinler, Nükleik Asitler DNA, Proteinler, Nükleik Asitler

(saniyeler)(saniyeler)

Biyolojik Bozukluklar Biyolojik Bozukluklar

(Biyolojik Kademe) (Biyolojik Kademe)

Hücre ölümü, organizma ölümü Hücre ölümü, organizma ölümü (dakikalar, yıllar) (dakikalar, yıllar)


Çekirdek sitoplazmaya oranla çok daha düşük dozlarla tahrip olmaktadır. Kromozom hasarları, mitoz bölünmenin gecikmesi yada durması, DNA sentezinin gecikmesi yada durması, çekirdek fonksiyonlarıyla ilgilidir.

İyonlaştırıcı radyasyonun biyolojik etkileri, radyasyonun hücre içinde iyonlaşmalara sebep olması ile başlar.


RADYASYONUN HÜCREYE ETKİSİ

Doğrudan Etki Dolaylı Etki


Radyasyonun Doğrudan Etkisi

Hücreye gelen radyasyonun, enerjisini doğrudan DNA veya enzim molekülü gibi özel bir biyolojik hedefe transfer ederek, bu molekülde iyonlaşmaya neden olmasına Radyasyonun Doğrudan Etkisi denir.


Radyasyonun Doğrudan Etkisi

Radyasyonla ışınlama sonucu DNA bazlarında bozukluklar, tek kol veya çift kol kırıklıkları gibi hasarlar oluşur.


Hücre ve Organelleri


Radyasyonun Doğrudan Etkisi Kromozom Hasarları

Tek kol kırığı Çift kol kırığı

Baz Hasarı


Radyasyonun Dolaylı Etkisi

Canlı doku yaklaşık olarak %70-90 oranında su içerir. Radyasyon enerjisinin su molekülleri tarafından absorplanma olasılığı çok yüksektir.

Su moleküllerinin iyonlaştırıcı radyasyon ile ışınlanması, vücut için oldukça zehirli olan Hidroksil (OH.) ve hidrojen radikallerinin (H.) oluşmasına, bunların birbirleriyle ve biyolojik moleküllerle etkileşmeleri de canlı doku için parçalayıcı olan hidrojen peroksit (H2O2) moleküllerinin meydana gelmesine sebep olur.


H2O

H2O+

e-H+

H2O2

OHo

HO2

OH-Ho

H2

SuGelen Radyasyon

Radyasyonun Dolaylı EtkisiRadyasyonun Dolaylı Etkisi İnsanda en bol bulunan molekül: Su


Hücre Duyarlılığı

Radyobiyolojinin Temel Kanununa göre; Işınlanan canlılarda hücrelerin duyarlılığı,

Bölünme kapasiteleri ile doğru,

Farklılaşma dereceleri ile ters orantılıdır.


Doku, Organ ve Sistemlerin Radyasyon Duyarlılığı

Karaciğer, böbrek, kas, beyin, kemik, kıkırdak ve bağ dokuları dirençli

Kemik iliği, ovaryum ve testislerin bölünen hücreleri, mide-bağırsak ve deri duyarlı Dolaşan kan sistemindeki Lenfositler için bu sınıflandırma geçerli değildir.


Embriyo

Fetüs

Çocuk

Yetişkin

Radyasyona yüksek hassasiyet

Radyasyona düşük hassasiyet


HEMATOPOİETİK SİSTEM

hemoraji enfeksiyonlar anemi Kan Tablosundaki değişimler, tüm

vücut dozu için 0.25 Gy’de başlar.


1 Gy tüm vücut ışınlanması sonucu kan hücre sayılarında zamana bağlı değişimler


ÜREME SİSTEMİ (REPRODÜKTİF SİSTEM)

Üreme sistemindeki hücreler sürekli bölünmeye programlı oldukları için radyasyona karşı çok duyarlıdırlar.

Kadında ve Erkekte;

Kalıcı sterilite > 6 Gy’lik


MİDE – BAĞIRSAK SİSTEMİ (GASTROİNTESTİNAL SİSTEM)

İnce bağırsakta, kanama, ülserleşme ve bakteri kontaminasyonu,

Kalın bağırsakta, sıvı ve elektrolit kaybı,

Üst sindirim sisteminde, şiddetli kusma, asit ve pepsin salgısında azalma,


CİLT

3 ila 10 Gy’lik dozlarda Eritem Geçici Epilasyon Kalıcı Epilasyon,

20 Gy civarı dozlarda Vasküler ağ, yağ ve ter bezlerini

içeren alt yapının hasar görmesi


MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ

Beyinde ve sinir sisteminde önemli derecede bir etki oluşması için 20 Gy üzeri dozlar gereklidir.

Damar duvarlarında yırtılma, ödem, menenjit, kan-beyin bariyerinin bozulması ise daha yüksek dozlarda meydana gelir.


GÖZ LENSİ: 2 - 6 Gy arası dozlarda katarakt oluşumuna neden olan lens hasarı gözlenebilir.

AKCİĞERLER: Pneumoni ve fibrozis BÖBREKLER: Nefrit, hipertansiyon,

renal yetmezlik KARACİĞER: Hepatit, nekroz TİROİD: Hipotiroidizm gibi etkilerin

oluşması için 8 Gy üzeri dozlar gereklidir.


FETÜS

Konsepsiyon (2 Hafta): İmplantasyon olmaz veya normal gebelik devam eder.

Organogenez (2 - 6 Hafta): Gelişme geriliği, mikrosefali, organ anormallikleri görülebilir.

6 - 40 hafta : Merkezi sinir sistemi etkilenmesi sonucu IQ düşüklüğü gibi etkiler söz konusu olabilir. Kesin bir doz vermek zordur. Ancak herhangi bir evrede 150 mGy üzeri dozlarda malformasyonlar ve mikrosefali riskinde artış görülebilir.


SO

MA

TIK

GENETIK

Biy

olo

jik E

tkile

r

Ömür Kısaltıcı Etkiler

Ömür Kısaltıcı Etkiler

Sto

kasti

k

(Gecik

miş

)Etk

i

Kanser Oluşumunu Tetikleme

Kanser Oluşumunu Tetikleme

Dete

rmin

isti

k E

tki

Kısmi Işınlanma- Kan dolaşım sistemi, Mide-bağırsak, Cilt, AkciğerTüm Vücut Işınlanma-Kemik iliği, Sindirim ve Merkezi sinir sistemine etki


TÜM VÜCUDA RADYASYON ETKİSİ

SOMATİK ETKİLER

Deterministik Etkiler Akut Radyasyon Sendromu (ARS) Lokal Radyasyon Hasarları (LRH)

Stokastik Etkiler Kanser Oluşumunu Tetikleme Ömür Kısaltıcı Etkiler

GENETİK ETKİLER


Bazı Deterministik Etkiler İçin Eşik Dozlar

Göz merceğinde kataraktlar 2-10 Sv

Kalıcı kısırlık - Erkekler 3.5-6 Sv

- Kadınlar 2.5-6 Sv

Geçici kısırlık - Erkekler 0.15 Sv

- Kadınlar 0.6 Sv

ICRP Publication 60


ARS’unda Erken Klinik Belirtiler

Sindirim Sistemi problemleri Sinir Sistemi ile ilgili belirtiler Ciltte Yanıklar


Akut Tüm Vücut Işınlanmalarında Doz (Sv)Doz (Sv) Gözlenen Sağlık EtkileriGözlenen Sağlık Etkileri

0-0,25 0-0,25 Gözlenebilen klinik belirti yokGözlenebilen klinik belirti yok

0,25-1,0 0,25-1,0 Kan tablosunda küçük değişiklikler.Kan tablosunda küçük değişiklikler.

Kusma, iştahsızlık (%15-50’sinde) Kusma, iştahsızlık (%15-50’sinde)

1,0-2,0 1,0-2,0 Yorgunluk, iştahsızlık, mide bulantısı ve 3 saat içinde kusmalar, Yorgunluk, iştahsızlık, mide bulantısı ve 3 saat içinde kusmalar, kan tablosunda orta derecede değişiklikler.kan tablosunda orta derecede değişiklikler.

Işınlamadan 12-24 saat sonra deride kızarıklık. Işınlamadan 12-24 saat sonra deride kızarıklık.

2,0-6,0 2,0-6,0 2 saat veya daha fazla sürede kusmalar, iç kanamalar ve 2 saat veya daha fazla sürede kusmalar, iç kanamalar ve enfeksiyon, kan tablosunda büyük değişiklikler. 2 hafta içinde enfeksiyon, kan tablosunda büyük değişiklikler. 2 hafta içinde saçlarda dökülmeler, alınan doza göre 1 ay ile 1 yıl arasında saçlarda dökülmeler, alınan doza göre 1 ay ile 1 yıl arasında %20 ile %100 arasında iyileşme. %20 ile %100 arasında iyileşme.

6,0-10,0 6,0-10,0

Ref. 3Ref. 3

1 saat veya daha kısa süre içinde kusmalar, kan tablosunda 1 saat veya daha kısa süre içinde kusmalar, kan tablosunda değişiklikler, iç kanama ve enfeksiyonlar, 2 ay içinde %80-100 değişiklikler, iç kanama ve enfeksiyonlar, 2 ay içinde %80-100 arasında ölüm, sağ kalanların iyileşmesi çok uzun sürede arasında ölüm, sağ kalanların iyileşmesi çok uzun sürede mümkün olmaktadır. mümkün olmaktadır.


Tüm Vücut Tüm Vücut Absorblanmış DozAbsorblanmış Doz

Ölüme Neden Olan Ölüme Neden Olan Ana EtkiAna Etki

Işınlanma Işınlanma Sonrası Ölüm Sonrası Ölüm Zamanı (Gün)Zamanı (Gün)

3-5 Gy3-5 Gy Kemik İliği (Kemik İliği (LDLD50/6050/60))

DepresyonuDepresyonu

30-6030-60

5-15 Gy5-15 Gy Mide-Bağırsak ve Mide-Bağırsak ve AkciğerlerAkciğerler

10-2010-20

>15 Gy>15 Gy Sinir SistemiSinir Sistemi 1-51-5

ICRP 60, 1990


5 Ci’lik Ir-192 kaynağını iş önlüğünün cebinde 2 saat taşıyan bir işcinin göğsünün ön ve sağ tarafında 5 ve 10 gün sonraki oluşan kızarıklıklar


Aynı işçinin ışınlanmadan 21 gün sonraki durumu pul pul dökülme ve doku ölümü


Doza Bağlı Lokal Radyasyon HasarlarıSemptomlarSemptomlar Doz Aralığı (Gy)Doz Aralığı (Gy) Başlangıç (gün)Başlangıç (gün)

KızarıklıkKızarıklık 3 - 103 - 10 14 - 2114 - 21

Kıl dökülmesiKıl dökülmesi >3>3 14 - 1814 - 18

Kuru pullanmaKuru pullanma 8 - 128 - 12 25 - 3025 - 30

Nemli pullanmaNemli pullanma 15 - 2015 - 20 20 - 2820 - 28

Su toplamaSu toplama 15 - 2515 - 25 15 - 2515 - 25

ÜlserleşmeÜlserleşme >20>20 14 - 2114 - 21

Kangren oluşumuKangren oluşumu >25>25 >21 >21

Ref: 1


Cilt yüzeyinde eritem – kızarıklık gibi bir LRH’nin ortaya çıkması için 5 Sv lik bir doz yeterlidir; Bu Doz;

1 TBq İridyum-192 kaynağını el ile 14 saniye tutmak,

250 kV, 10 mA X ışını cihazı önünde ellerini 17 saniye tutmak,


Stokastik Etkiler

Kanseri teşvik edici (somatik hücrelerde) sonuçlar ortaya çıkabilir.

Ömür kısaltıcı etkiler söz konusu olabilir.


Radyasyonun Kanseri Teşvik Etmesi

Kanser gelişimi çok adımlı bir süreçtir. Radyasyon da normal hücrelerin DNA’sında belli mutasyonlara yol açarak kanser gelişimini başlatabilir.

Yaş, cinsiyet ve genetik eğilim gibi spontan kanser gelişimini etkileyen faktörler de göz önüne alınmalıdır.


1 mSv 20 000 de 1

5 mSv 4 000 de 1

10 mSv 2 000 de 1

20 mSv 1 000 de 1

ICRP 60 (1990)

Ölümle Sonuçlanan Kanser Olasılığındaki Artış


1 Sv’ lik doza maruz kalma durumunda

Ölümcül kanser % 5.0

Ölümcül olmayan kanser % 1.0

Kalıtsal hasar % 1.3

Oranında risk artışı olacağı düşünülmektedir.

ICRP 60 (1990)


RİSK DEĞERLENDİRME

Radyasyondan Korunma Standartları ve Uygulamalarına göre;

Ne kadar düşük olursa olsun herhangi bir radyasyon dozu kanser gibi bir sağlık etkisi oluşturabilir. Yapılan araştırmalar, 100 mSv ve üzerindeki doz hızlarında, kanser oluşumu gibi etkilerinin artabileceğini göstermektedir.


Sağlık Riskleri Sonucu Beklenen Yaşam Kaybı Süreleri

Bir günde 20 sigara içmek Bir günde 20 sigara içmek 6 yıl6 yıl

Fazla kilo (%15 kadar)Fazla kilo (%15 kadar) 2 yıl2 yıl

Tarım sektöründeki kazalar Tarım sektöründeki kazalar 320 gün320 gün

İnşaat kazalarıİnşaat kazaları 227 gün227 gün

Trafik KazalarıTrafik Kazaları 207 gün207 gün

Ev kazaları Ev kazaları 74 gün74 gün

Mesleki radyasyon dozu (10 m Sv/yıl, 18 ile 65 yaş Mesleki radyasyon dozu (10 m Sv/yıl, 18 ile 65 yaş arası) arası)

51 gün51 gün

Bütün doğal hasarlar (deprem, yıldırım çarpması, sel)Bütün doğal hasarlar (deprem, yıldırım çarpması, sel) 7 gün7 gün

Tıbbi radyasyon Tıbbi radyasyon 6 gün6 gün


Genetik Etkiler Radyasyonla ışınlanma sonucu insanda

gözlenmiş hiçbir kalıtsal etki yoktur.

Hiroşima ve Nagasaki de radyasyona maruz kalan kişilerden doğan 77,000 çocukta herhangi bir kalıtsal etki gözlenememiştir.


TIBBİ GÖZETİM

Radyasyon kazası sonucu etkilenme olasılığı olan kişilerin en kısa sürede tam teşekküllü bir sağlık kuruluşuna müracaat etmesi gerekmektedir.

Işınlanmanın şiddetini belirlemek için acilen kan örneği alınmalı ve tam kan sayımları periyodik olarak yapılmalı, kan tablosundaki değişiklikler gözlenmelidir.

Deri ve sindirim sistemi ile ilgili gözlemler yapılmalıdır.


Bulantı, kusma ve ishalin başlama zamanı, cilt ve mukoza yanıklarının şiddeti ve ortaya çıkış zamanları, doz seviyelerini tahmin edebilmek için önemlidir.

Kan Örnekleri, Kromozom Aberasyon Analizi ile Biyolojik Doz tayini için ÇNAEM Biyolojik Dozimetri Laboratuarına ulaştırılmalıdır.

Biyolojik Dozimetri yöntemleri ile tüm vücut dozu tayin edilmeli ve buna göre gerekli tedavi uzman doktorlar tarafından programlanmalıdır.


Radyasyon kazalarında danışma, tedavi ve eğitim amacıyla yetkin merkez oluşturulmasına dair Türkiye Atom Enerjisi Kurumu ile Gülhane Tıp Akademisi işbirliği protokolü 17 Mayıs 2007 tarihinde imzalanmıştır.

İstanbul’da Haydarpaşa GATA Ankara’da GATA


Işınlanmış kişilere uygulanacak özel bir tedavi yöntemi yoktur. Klinik tablodaki belirtiler doğrultusunda genel semptomatik tedavi yöntemleri uygulanır. Kan tablosunda ani değişiklikler görüldüğü durumlarda hastanın tamamen izole edilmesi, steril bir ortama alınması gereklidir.


Radyasyon Hasarlarının Erken Tanı Yöntemleriİşlemİşlem BulguBulgu Ortaya çıkış zamanıOrtaya çıkış zamanı Minimum Minimum

Işınlanma (Gy)Işınlanma (Gy)

Klinik GözlemlerKlinik Gözlemler Bulantı, KusmaBulantı, KusmaKızarıklık Kızarıklık Kıl dökülmesiKıl dökülmesi

48 saat içinde48 saat içindesaatler- günler içindesaatler- günler içinde2 – 3 hafta içinde2 – 3 hafta içinde

11 33 33

Laboratuar Laboratuar TetkikleriTetkikleriKan sayımıKan sayımı

Tam lenfositTam lenfositSayımı Sayımı 10 1099/L /L

24 – 72 saat içinde24 – 72 saat içinde 0.50.5

Sitogenetik TetkikSitogenetik TetkikÇNAEM Biyolojik ÇNAEM Biyolojik Dozimetri LabDozimetri Lab..

Ref.1Ref.1

Disentrikler, Disentrikler, Halkalar, Halkalar, Kromozom Kromozom kırıklarıkırıkları

48-7248-72Saatler içindeSaatler içinde

0.20.2


Biyolojik Doz Tayini

Özellikle, yüksek dozlu ışınlanmalarda tıbbi tedavinin önceden programlanabilmesi açısından çok önemlidir.

Düşük dozlu ışınlanmalarda, geç etkiler konusunda kişilerin erken dönemde bilinçlendirilmesi,

Kanser tedavisinde, radyoterapi sırasında sağlam dokuların korunması gibi alanlarda da önem kazanmaktadır.


Biyolojik doz tayini için, Serum analizleri, İdrarda Aminoasit Tayini, ESR Spektroskopisi, Nötron aktivasyon analizi gibi birçok değerlendirme kriteri bulunmaktadır.

Buna rağmen Dolaşan kan lenfosit hücrelerinde, radyasyona özel kromozom hasarlarının tayinine dayalı ve 1960’lardan beri rutin olarak kullanılan Kromozom Aberasyon Analizi ile biyolojik doz tayini, Altın Standart olarak kabul edilmektedir.


Radyasyona Özel Kromozom Hasarları İki farklı kromozomun kırılması ve

yanlış tamir nedeni ile birbirleriyle birleşmeleri sonucu oluşan iki sentromer bölgesi taşıyan (disentrik) kromozomlar,

Hiç sentromer bölgesi içermeyen (asentrik) kromozom parçaları,

Aynı kromozomun iki farklı kolunda oluşan kırılmaların yanlış tamir nedeni ile birbirlerine yapışması sonucunda oluşan halka görünümündeki (sentrik ring) kromozomlar, Radyasyon Sitogenetiğinde biyolojik doz tayini için kullanılan kromozomal aberasyonlardır.


İnsan Lenfosit Hücresi (Metafaz Evresi)


Disentrik Aberasyonlu Lenfosit Hücresi

disentrik

Download - tıbbi fizik (biyoloji)

Top Related