Download - SPEDYCJA – wykład 1 dla 4 roku TiL niestacjonarne

dr Adam Salomon SPEDYCJA

SPEDYCJA– wykład 1

dla 4 roku TiL niestacjonarne

dr Adam Salomon

Spedycja dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki (WN AM w Gdyni) 1


SpedycjaPodstawowy podręcznikdo ćwiczeń i wykładów.

• A. Salomon, Spedycja - teoria, przykłady, ćwiczenia, Wyd. AM, Gdynia 2011.

dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki (WN AM w Gdyni) 2

dr Adam Salomon SPEDYCJA SPEDYCJA

program wykładu 1.

• Istota działalności spedycyjnej: Podstawowe pojęcia związane ze spedycją. Ceny za usługi spedycyjne i taryfy spedycyjne. Funkcje spedytora.


dr Adam Salomon SPEDYCJA Szersza i węższa definicja spedycji

• W szerszym znaczeniu spedycja obejmuje wykonanie wszelkich czynności składających się na zorganizowanie transportu i przesłanie ładunku z wyłączeniem samego przewozu.

• W węższym znaczeniu spedycja obejmuje wykonywanie tylko takich czynności, które mają charakter organizacyjno-doradczy lub organizacyjno-prawny (tzn. takich czynności, które nie polegają na fizyczno-technicznej manipulacji przesyłanym ładunkiem).


dr Adam Salomon SPEDYCJA Spedycja – wprowadzenie

• Spedycja – to działalność polegająca na organizowaniu przewozu towaru.

• Do wyodrębnienia działalności spedycyjnej, w ramach działającego systemu transportowego przyczyniły się dwie przesłanki:1. handlowa – sprowadzająca się do efektu rozdzielenia się praw

własności towaru od podjęcia się wykonawstwa usługi jego dystrybucji;

2. czynnościowa – doprowadzająca do powstania funkcji przewoźnika, reprezentującego struktury podażowe rynku usług transportowych, oraz funkcji zamawiającego usługę przewozu, który reprezentuje struktury popytowe rynku usług spedycyjnych.


dr Adam Salomon SPEDYCJA Spedytor – wprowadzenie

• Spedytorem jest osoba prawna lub fizyczna (przedsiębiorca), której celem działania jest organizowanie przewozu ładunków.

• Spedytor za odpowiednią opłatą świadczy usługi spedycyjne na rzecz osób prawnych lub fizycznych, względnie na potrzeby własne.


dr Adam Salomon SPEDYCJA Spedytor – cd.

• Spedytorem organizuje przewóz, wystawia dokumenty spedycyjne (listy przewozowe w zależności od użytego do transportu towaru środka transportowego, np. CMR/list przewozowy – transport samochodowy; COTIF/SMGS – transport kolejowy; morski list przewozowy; lotniczy list przewozowy).

• W znaczeniu potocznym mianem spedytora określa się przedsiębiorstwa spedycyjne.


dr Adam Salomon SPEDYCJA Spedycja

• Spedycją jest każda działalność gospodarcza polegająca na organizowaniu przewozu ładunków na zlecenie osoby prawnej lub fizycznej i na wykonaniu niezbędnej grupy czynności dodatkowych, wynikających ze specyfiki zlecenia.

• Na otwartym rynku transportowym, na którym panuje konkurencja doskonała, wyjściowym podziałem spedycji staje się klasyfikacja według dostępności do jej nabycia.

• Spedycja obok transportu i logistyki jest jednym z elementów branży TSL (transport-spedycja-logistyka).



• Za początek spedycji uznaje się XV wiek.• Czynnikami, które wywarły bezpośredni wpływ

były prawo składu oraz przymus drożny.


Historia spedycji (1)


• Prawo składu (łac. ius stapulae) – obowiązek, stawiany kupcom przejeżdżającym przez miasto, zatrzymania się w nim na pewien okres i wystawienia na sprzedaż przewożonych towarów. Stosowane było od XIII w. do XVIII w.

• Rodzaje prawa składu:1. bezwzględne prawo składu – obowiązek sprzedania

wszystkich towarów bez ograniczenia czasu;2. względne prawo składu – obowiązek wystawienia

towarów i ich sprzedaży przez pewien określony czas (np. na 14 dni). Po jego upływie i opłaceniu ustalonych ceł towar można było transportować dalej;

3. częściowe prawo składu – obowiązek sprzedania części towarów (towarów pewnego rodzaju).


Historia spedycji (prawo składu)


• Przymus drożny – istniejący w średniowieczu obowiązek poruszania się kupców po ściśle określonych trasach.

• Istniejąca gęsta sieć komór celnych umożliwiała maksymalne "wykorzystanie" przejazdu kupca przez pobranie ceł i myt.


Historia spedycji (przymus drożny)

Link historyczny: tekst źródłowy 10.


• Prawo składu i przymus drożny nakazywały składować towary we wszystkich miastach na drodze kupca objętych przymusem drogowym.

• Długie przestoje w przejazdach przysparzały strat kupcom.

• Wykształcił się wtedy tzw. pozorny nabywca.




• Pozorny nabywca składał oświadczenie o nabyciu towaru, który jednak pozostawał w posiadaniu pierwotnego właściciela.

• Pozorny nabywca wysyłał towar we własnym imieniu, jednak na cudzy koszt i w miejsce wskazane przez pierwotnego właściciela.

• Ponadto do zadań „pozornego nabywcy” należało pośrednictwo fachowe w gestii wyboru drogi, środka transportu, przygotowania transportu, składowania czy konwojowania.


Historia spedycji (pozorny nabywca)


• Dalszy rozwój spedycji nastąpił wraz z pojawieniem się maszyny parowej w XIX wieku.

• Kupcy, którzy nie byli rozeznani w zastosowaniach i liniach nowego środka transportu zaczęli korzystać z wyspecjalizowanych firm, które świadczyły usługi polegające na planowaniu przewozów.

• W ciągu kilku dziesięcioleci następował dalszy rozwój techniczny transportu oraz praw taryfowych i handlowych.

• Wymusiło to powstanie firm świadczących kompleksowe usługi tj. planowania przewozów, pośrednictwa handlowego, wypełniania dokumentów itp.



dr Adam Salomon SPEDYCJA Spedytor – realizator kontraktu

• Bezpośrednio po zawarciu i uprawomocnieniu się kontraktu handlowego, strona posiadająca gestię transportową przystępuje do zorganizowania przemieszczenia towaru od dostawcy do odbiorcy (przez port morski) albo poprzez zorganizowanie transportu własnych ładunków we własnym zakresie (spedycja własna), albo poprzez skorzystanie z usług podmiotu wyspecjalizowanego w dziedzinie organizacji transportu, tj. spedytora.


dr Adam Salomon SPEDYCJA Spedytor – pośrednik

• Spedytor, zajmujący się organizacją przemieszczania ładunków między nadawcą a odbiorcą, podejmuje się funkcji pośrednika pomiędzy zleceniodawcą dysponującym towarem a przewoźnikiem (i innymi przedsiębiorstwami i instytucjami) po to, aby dany towar, zgodnie z życzeniem i w interesie zleceniodawcy, został dostarczony do miejsca przeznaczenia.

• Spedytor występuje więc wobec zleceniodawcy dysponującego towarem w roli usługodawcy, oferując swój potencjał organizacyjny dla sprawnego zorganizowania procesu transportu ładunku.


dr Adam Salomon SPEDYCJA Proces spedycyjny

• Proces spedycyjny, to uporządkowany ciąg czynności mających na celu zorganizowanie i zapewnienie dostawy towaru od producenta do ostatecznego odbiorcy.

• Proces spedycyjny rozpoczyna się wysłaniem (otrzymaniem) zlecenia spedycyjnego, a kończy rozliczeniem danej operacji.


dr Adam Salomon SPEDYCJA Elementy procesu spedycyjnego


dr Adam Salomon SPEDYCJA Cechy idealnego procesu spedycyjnego

bezpieczeństwozintegrowanie

techniczno-technologiczne i organizacyjne

koordynacjawewnętrzna

kompletnośćpewność

krótki czastrwania

terminowość elastyczność



Podziały spedycji (1)

wewnątrzkrajowa międzynarodowa

kryterium:

sfera działania, czyli rodzaj i zasięg działalności usługowej


dr Adam Salomon SPEDYCJA Podziały spedycji (2)

portowo-morska żeglugi śródlądowej

kryterium:

główna gałąź transportu zastosowana do przesłania ładunków

kolejowalotnicza

samochodowa



portowa graniczna

kryterium:

miejsce siedziby spedytora (lub miejsce wykonywania czynności spedycyjnych)

dworcowa



nadania odbioru

kryterium:

faza procesu transportowego



spedytor główny

spedytor pośredni

kryterium:

wzajemny stosunek spedytorów współdziałających w procesie spedycyjnym

spedytor zastępczy



spedycja gałęziowa

kryterium:

złożoność procesu spedycyjnego

spedycja intermodalna

(multimodalna)



spedycja będąca usługą

materialną

kryterium:

dostępność do nabycia usługi spedycyjnej

spedycja będąca świadczeniem nieodpłatnym

(„spedycja własna”)


dr Adam Salomon SPEDYCJA Rodzaje spedytorów

• Zależnie od miejsca działania lub rodzaju działalności rozróżnia się różnych spedytorów. Są to:

1. Spedytor międzynarodowy.2. Spedytor portowo-morski. 3. Spedytor graniczny. 4. Spedytor celny. 5. Spedytor wysyłkowy.6. Spedytor główny. 7. Spedytor pośredni.8. Spedytor zastępczy. 9. Spedytor odbiorczy.10.Spedytor borderowy.


dr Adam Salomon SPEDYCJA Spedytor międzynarodowy

1. Zajmuje się spedycją międzynarodową, polegającą na świadczeniu usług dla przesyłek handlu zagranicznego danego kraju.

2. Spedytor międzynarodowy podejmuje się w eksporcie przesłania rzeczy do miejsca przeznaczenia za granicą, a w imporcie, podejmuje się odbioru i dostarczania przesyłek z zagranicy.

3. Za granicą działa on poprzez swoje oddziały i filie lub przy pomocy korespondentów, którym zleca przeprowadzenie czynności spedycyjnych.

4. Spedytor międzynarodowy musi znać przepisy transportowe i celne w innych krajach, orientować się w ich taryfach żeglugowych i celnych oraz potrafić przesłać towar tranzytem przez kilka krajów w sposób możliwie najtańszy.


dr Adam Salomon SPEDYCJA Spedytor portowo-morski

1. Jest to spedytor działający w porcie morskim i zajmujący się spedycją portowo-morską.

2. Zajmuje się on oddawaniem przesyłek do transportu morskiego lub odbiorem ładunków ze statków, albo ze składów portowych oraz wysyłką ich do zaplecza.

3. Większe przedsiębiorstwa spedycyjne mają swoje siedziby przeważnie w dużych portach morskich, gdzie koncentruje się obrót towarowy w handlu drogą morską, wymagający usług spedycyjnych.


dr Adam Salomon SPEDYCJA Spedytor graniczny

1. Działa on w miejscowości granicznej – stacji granicznej lub porcie morskim – gdzie znajduje się graniczny urząd celny dokonujący odpraw celnych towarów przechodzących przez granicę.

2. Spedytor graniczny działa przeważnie jako agent celny oraz zajmuje się innymi czynnościami jak np. przeładunek, przepakowanie lub sortowanie towarów.


dr Adam Salomon SPEDYCJA Spedytor celny

1. Działa w charakterze agenta celnego upoważnionego do zgłaszania towarów do odprawy celnej.


dr Adam Salomon SPEDYCJA Spedytor wysyłkowy

• Działa w miejscu wysyłki (załadowania), czyli oddania towaru do transportu.


dr Adam Salomon SPEDYCJA Spedytor główny

• Otrzymuje zlecenie spedycyjne bezpośrednio od dysponującego towarem – może posłużyć się innymi spedytorami: pośrednim lub zastępczym.


dr Adam Salomon SPEDYCJA Spedytor pośredni

• Otrzymuje zlecenie od spedytora głównego, który zlecając mu określone czynności działa we własnym imieniu, lecz na rachunek swego zleceniodawcy.


dr Adam Salomon SPEDYCJA Spedytor zastępczy

1. Spedytor główny wyręcza się nim działając we własnym imieniu i na własny rachunek, a koszty usług spedytora zastępczego wliczone są w stawkę spedycyjną ustaloną pomiędzy spedytorem głównym a zleceniodawcą.


dr Adam Salomon SPEDYCJA Spedytor odbiorczy i borderowy

1. Spedytor odbiorczy działa w miejscu odbioru ładunku – dostarcza lub wydaje go odbiorcy.

2. Przy przesyłkach zbiorowych, spedytor odbiorczy otrzymuje spis towarów wraz z podaniem ich odbiorców – wówczas jest on nazywany spedytorem borderowym.



Czynności spedycyjne przy wysyłaniu towaru (1)

• sprawdzenie prawidłowości zlecenia, dostateczności danych i dokumentów potrzebnych do wysłania przesyłki odbiorcy oraz zawarcia odpowiednich umów przewozu i na udzielaniu wskazówek w tym zakresie zgodnie z przepisami;

• zamawianie potrzebnych środków przewozowych;

• sprawdzenie stanu przesyłki, jej masy, liczby sztuk i stanu opakowania, ocechowania i zaadresowania przesyłki oraz przyjęciu jej w celu nadania do przewozu;



• wypełnienie dokumentów przewozowych;• sprawdzenie przydatności zamówionych

środków przewozowych;• przekazanie przesyłki przewoźnikowi;• nadzór przy załadunku towaru i właściwym

umieszczeniu w/na środku transportowym;• zawarcie umowy przewozu;




• dokonanie na rachunek zleceniodawcy wpłat związanych z zawarciem umowy;

• podjęcie wtórnika listu przewozowego;• przekazanie zleceniodawcy wszystkich

dokumentów dotyczących wysłanej przesyłki;

• zaawizowanie odbiorcy (w razie potrzeby) o wysłaniu przesyłki na jego adres;

• zapewnienie (w razie potrzeby) dozoru nad przesyłką w czasie przewozu.




• czuwanie nad nadejściem przesyłki;• zawiadomienie zleceniodawcy o

nadejściu przesyłki i dokonaniu dalszych czynności zgodnie z otrzymanymi zleceniami;


Czynności spedycyjne przy odbiorze towaru (1)


• odebranie przesyłki z dokumentami na podstawie pełnomocnictwa otrzymanego od zleceniodawcy, sprawdzeniu jej stanu, masy, liczby sztuk i zgodności z innymi danymi wskazanymi w dokumentach przewozowych lub handlowych oraz na uiszczeniu na rachunek zleceniodawcy należności ciążących na przesyłce;




• sporządzenie lub dopilnowanie sporządzenia odpowiednich protokołów dotyczących szkody w razie jej powstania i niezwłocznym zawiadomieniu o tym zleceniodawcy;

• załatwienie na rachunek zleceniodawcy innych czynności związanych z załadowaniem na środek dowozowy, dowozem, wyładowaniem i dostarczeniem przesyłki.



dr Adam Salomon SPEDYCJA Ceny za usługi spedycyjne

• Ceny za usługi spedycyjne mogą być ustalane w sposób umowny lub taryfowy.


dr Adam Salomon SPEDYCJA System umowny

(ceny za usługi spedycyjne)• System umowny polega na ustaleniu wysokości

stawki spedycyjnej przez spedytora z potencjalnym zleceniodawcą.

• Jest on stosowany najczęściej przy obsłudze dużej partii ładunku oraz zależnie od zleceniodawcy – jeżeli prawdopodobny jest napływ dalszych zleceń.


dr Adam Salomon SPEDYCJA System taryfowy

(ceny za usługi spedycyjne)• System taryfowy stosowany jest tam gdzie występuje

konieczność obsługi spedycyjnej określonej liczby typowych przesyłek drobnicowych.

• Przy ustalaniu wysokości stawek spedycyjnych uwzględnia się koszty własne przedsiębiorstwa oraz wartość obsługiwanego przez spedytora ładunku.

• Stawki przyporządkowane są odpowiednim klasom towarów, które grupują ładunki o określonej pracochłonności przy obsłudze i podatności transportowej.



Budowa stawek(ceny za usługi spedycyjne)

• Budowa stawek opiera się na zasadzie systemu wykładowego lub systemu ryczałtowego.


dr Adam Salomon SPEDYCJA System wykładowy

(ceny za usługi spedycyjne)

• System wykładowy polega na tym, że w cenie zawarte jest wynagrodzenie spedytora za wykonanie przez niego czynności czysto spedycyjnych wraz z pewnym zyskiem.

• Spedytor w imieniu swego zleceniodawcy opłaca koszty wszystkich usług techniczno-wykonawczych jakie świadczone były na rzecz ładunku, a wyłożone sumy są zwracane wraz z prowizją wykładową.


dr Adam Salomon SPEDYCJA System ryczałtowy

(ceny za usługi spedycyjne)• System ryczałtowy polega na tym, że podana w

taryfie stawka spedycyjna zawiera oprócz prowizji spedycyjnej także ceny innych usług o charakterze techniczno-wykonawczym.

• Spedytor włącza koszty usług techniczno-wykonawczych w ciężar kosztu własnego i ustala stawkę za swoje usługi.


dr Adam Salomon SPEDYCJA System ryczałtowy - c.d.

(ceny za usługi spedycyjne)• Zwykle zryczałtowaniu nie podlega fracht morski,

który traktowany jest jako wykład zwrotny. • Stawką, która ryczałtuje wszystkie koszty związane

z procesem przemieszczania ładunku łącznie z frachtem, nosi nazwę „tutto”.

• Stawki te stosowane są przeważnie przy spedycji małych przesyłek oraz przy przewozach kontenerowych.

• Obecnie spedytorzy posiadają wewnętrzne taryfy w oparciu o które ustalają w sposób umowny cenę na każdą usługę spedycyjną bezpośrednio z każdym zleceniodawcą.


dr Adam Salomon SPEDYCJA Taryfy spedycyjne

• lokalne (dla określonego miasta, portu itp.);• prowincjonalne (dla całej prowincji, departamentu,

województwa, powiatu itp.); • ogólnokrajowe (obowiązujące na terenie danego kraju);• międzynarodowe (dotyczące spedycji międzynarodowej).

Taryfa może obejmować wszystkie rodzaje spedycji lub też odnosić się tylko do niektórych jej rodzajów, np. tylko do spedycji portowo-morskiej, kolejowej czy samochodowej.

(Pozostałe informacje dot. taryf – w Podręczniku)



Funkcje spedytora


dr Adam Salomon SPEDYCJA SPEDYCJA

koniec wykładu 1.

Dziękuję za uwagę ...... i zapraszam na kolejne

zajęcia …


Download - SPEDYCJA – wykład 1 dla 4 roku TiL niestacjonarne

Top Related