www.jamawarnews.com № 715 :هەفتەنامەیەکی سیاسییە حزبی سۆسیالیست دیموکراتی کوردستان دەریدەکات № سێشەممة № 07/گه الوێژ /2712 کوردی № 2012/08/28 زایینی № ساڵی 32 № 12 الپەڕە № ژماره

مۆرینهۆ دەیەوێت کاکا ڕیاڵ

بەجێ بهێڵێت ل11

№ №

قەیرانى نێوان لە ئافرەتان ل5 هەژاریدا و جیهانى ئابوورى

№

جەواد بەزوونى، ئەندامى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق:

حکومەتى هەرێم توانیویەتى چارەسەرى کێشەى کارەبا بکات، بەاڵم حکومەتى فیدراڵ شکستى هێناوە

به ڕێز محه مه دى حاجى مه حمود سه ردانى به ڕێز جه الل تاڵەبانی ده کات

سەرۆکى زانکۆى هەڵەبجە:

زانکۆى هەڵەبجە 154 خوێندکار بۆ ساڵى نوێى خوێندن وەردەگرێت

وەزارەتى پەروەردە ناوى سەرپەرشتیارە پەروەردەییە دەرچووەکانى ڕاگەیاند

گفتوگۆیەکى کراوە سەبارەت بە پڕۆژەى دەستوورى هەرێمى کوردستان بەرێوەچوو

ئیسماعیل حەدیدی، سکرتێرى کۆمەڵەى کەرکوک ماڵى ئێمەیە:

دان بەوەدا دەنێین کە ماددەى 140 دەستووریەو دەبێت جێبەجێ بکرێت

واڵتى له 2012/8/23 ڕۆژی ئێواره ى ئه ڵمانیا به ڕێز محه مه دى حاجى مه حمود سه ردانى به ڕێز جه الل تاڵەبانی سه رۆک کۆمارى عێراقى فیدراڵى کردو له نزیکه وه

له ته ندروستى پرسیه وه .حاجى محه مه دى به ڕێز سه ردانه دا له و به ده رب��ڕى خۆى خۆشحاڵى مه حمود به ڕێز ته ندروستى ره وش��ى باشبوونى به ڕێز جه الل تاڵەبانی و هیواى خواست به زوویى بگه ڕێته وه واڵت و شان به شانى

له واڵت سیاسیه کان سه رکرده ته واوى ته نگه ژه و ناکۆکییانه رزگار بکه ن و عێراق بگێڕنه وه ، زیاتر ئۆقره یى و ئارامى بۆ کۆمارى س��ه رۆک به ڕێز خۆشه وه الى س��ه ردان��ه ک��ه ى سوپاسى زۆر ع��ێ��راق کرد مه حمودى محه مه دى حاجى به ڕێز ره وشى له پرسینه وه نزیکه وه له بۆ

ته ندروستى. ئاگادار سه رچاوه یه کى تره وه له الیه کى له سه ردانه که له په یوه ندییه کى ته له فۆنیدا

رایگه یاند: له ئێستادا تاڵه بانى ره وشى ته ندروستى ته واو به ره و باشى رۆشتووه و ده گه ڕێته وه نزیکدا ئاینده یه کى له

هه رێمى کوردستان.چه ند ل��ه ڕێ��گ��ه ى تاڵه بانى وتیشى: ک��ه س��ێ��ک��ه وه پ��ه ی��وه ن��دى ب��ه الی��ه ن��ه ناکۆکه کانه وه کوتله و سیاسییه کان به گ��ه ڕان��ه وه ى له کاتى تاکو ک��ردووه ، ئه نجام ف��راوان کۆبوونه وه یه کى زوویى

بدرێت بۆ کۆتایى هێنان به کێشه کان.

زانکۆى سەرۆکى عەبدوڵاڵ ، خەسرەو د. هەڵەبجە لە دیدارێکى تایبەتى ~ 90 »داواى دەک���ات ئ���ەوە ب��ۆ ئ��ام��اژە خوێندکارمان کردبوو لە بەر کەمى ژمارەى و خوێندن هۆڵى نەبوونى و مامۆستایان نەبوونى بەشى ناوخۆیى، بەاڵم لە وەزارەتى خوێندنى بااڵوە ئەو ژمارەیە زیاد کراوە بۆ

154 خوێندکار«.بەشى « دەک��ات ئ��ەوە بۆ هێما ناوبراو ناوخۆیمان لە خانوى کرێدایە لە ئایندەدا دروست بۆ ناوخۆیمان بەشى بیناى دوو چ��ارەس��ەر گرفەتمان ئ��ەو و دەک��رێ��ت

دەبێت«. د. خەسرەو عەبدوڵاڵ ، سەرۆکى زانکۆى پێگەى ڕاگەیاند ~ هەڵەبجەبە نییە، بەهێز زۆر جارێ هەڵەبجە زانکۆى

دروستبوندایە قۆناغى لە ئ��ەوەى لەبەر دەبات بەڕێوە خوێندنیش پرۆسەى وە زۆر کارێکى خۆى بۆ خۆى ئەمەش کە سەرقاڵى ئێمە تەنها دەبوایە زەحمەتە، بووینایە، هەڵەبجە زانکۆى دروستکردنى لە بەر ئەوە زۆر باشتر دەبوو ئەگەر ئەو هەر زانکۆکەمانە بە کەسەر فاکەڵتیەى سلێمانیدا زانکۆى بەرپرسیارێتى لەژێر زۆر ئامادەکردنێکى خۆ کاتى تا بووایە باش چ لە ڕووى ستافى ئەکادیمیەوە بێت یان لە ڕووى بیناوە وە زۆر پێداویستیەکانى ئاهەنگى تەنانەت ئەوەى بەر لە تریش، دوو هەتا بڕوانامەش پێدانى و دەرچوون زانکۆى هەر داهاتووش خوێندنى ساڵى

سلێمانى گرتوویەتە ئەستۆ.لەبارەى تەواو بونى بیناى زانکۆى هەڵەبجە د.خەسرەو وتى دەبوایە لە مانگى 3ى 2012

هەردوو بیناکە تەواو بوونایە، بەاڵم تەواو بوون، تەواو بۆ ماوە زۆریشیان نەبوون، هەرچەندە الیەنى بەر پرسمان لێ ئاگادار کردۆتەوە بە بەردەوامى لە ڕێى نوسراوەوە.ئەوەشى خستە ڕوو پێدەچێ بەم نزیکانە بوارى بچێتە زانکۆ سەرۆکایەتى بیناى

تەندەرینەوە. ل7

ڕۆژی 27ى ئابى 2012، بەڕێوەبەرایەتى گ��ش��ت��ى س��ەرپ��ەرش��ت��ی��ک��ردن��ى پەروەردە وەزارەتى لە پەروەردەیى تاقیکردنەوەکانی دەرچووانى ناوى و ئینگلیزى زمانى و کۆمپیوتەر بۆ پێشووتری ئەزموونەکانى تێکڕاى سەرپەرشتیارى پلەی پاڵێوراوانى

رایگەیاند.لە لێدوانێکدا جەالل هەمزە کاکەشین سەپەرشتیکردنى ب��ەڕێ��وەب��ەرى

ژم��ارەی ک��ۆى گوتی: پ��ەروەردەی��ى دەرچووانى سەرجەم تاقیکردنەوەکانى سەرپەرشتیارى پلەی پاڵێوراوانى لەسەر ئاستى هەرێمى کوردستان 230 دواى چاوپێکەوتنى پێویستە کەسە، %60 ڕێ��ژەی دەرچ��ووان ڕاستەوخۆ بەرەو سەرەوە وەدەستبهێنن، دواتریش سەرپەرشتیکردنى بەڕێوەبەرایەتى چاوپێکەوتنى خشتەی پەروەردەیى

ئەو پاڵێوراوانە ڕادەگەیەنێت.

ڕۆژی سەرلەلەبەیانى ى 10 سەعات 2012/8/27 لەشارى هەولێر ڕێکخراوى و دیموکراسى چاالکى بۆ )گەیاندن مافە مرۆییەکان( بەهاوکارى پەرلەمانى ک���راوەى گفتوگۆیەکى ک��وردس��ت��ان بۆ هەڵسەنگاندنێک ب��ە س��ەب��ارەت پڕۆژەى دەستوورى هەرێمى کوردستان و دۆخى نائامادەگى دەستوورو ڕاپرسى و پەرلەمان بۆ گەرانەوەى و لەسەرى تەوافوقى نیشتیمانى هێزە سیاسییەکان

لەسەرى ڕێکخست.بایز د.ئەرسەالن کە سیمینارەدا لەو و ک��وردس��ت��ان پەرلەمانى س��ەرۆک��ى لە یاسایى ئەندامانى لە ژم��ارەی��ەک بوون، ئامادەیى کوردستان پەرلەمانى

پێشکەش وتەیەکى پەرلەمان سەرۆکى چەندین دواى ڕای��گ��ەی��ان��د: ک���ردو هەولێر لە و دوک��ان لە ک��ۆب��وون��ەوە کاتێک ئ���اراوە، هاتە پ��ڕۆژەی��ە ئ��ەم لە ئامادەکراو دەستوور یاساى پڕۆژە 97 لەکۆى پێدرا دەنگى پەرلەمان ئەندامى ئامادەبوو 96 دەنگى هێنا، وە بەتەوافوقى سیاسى سەرجەم الیەنەکان

بوو.لەوەى نیە ڕێگر ئەمە بەاڵم وتیشی: بکەین، پڕۆژەیە ئەم بۆ پێداچوونەوە لەناوچەکە گەورە گۆڕانکارى چونکە سروشتى ه���ەروەه���ا ڕووی����ان����داوەو دەکات واپێویست لەژیان گۆرانکاریش دەستووریش بچینەوەو بەدەستوردا

شتێکى موقەدەس نیە. هەموومان وتیشى: پەرلەمان سەرۆکى لەسەر ئەوە کۆکین کە دەبێت پڕۆژەکە ب��گ��ەڕێ��ت��ەوە پ��ەرل��ەم��ان و ه��ەم��وار بکرێتەوە، بەاڵم دەبێت ئەو خاڵ و بڕگەو بەهەموارکردنەوە پێویستیان ماددانەى سەرتاپاى ن��ەک بکرێن دی��ارى هەیە

دەستوورى هەموار بکرێتەوە.ئەندامى جامباز تارق پارێزەر دوات��ر کە کوردستان پەرلەمانى پێشووى دەس��ت��وورى ئ��ەن��دام��ان��ى ل��ە یەکێکە لەژێر بابەتێکى جامباز ه��ەرێ��م، ناونیشانى )وێستگەکانى ئامادەکردنى نەتەوەکانى مافى و هەرێم دەستوورى تر لەدەستوورى هەرێمدا( پێشکەشکرد.لەنێوان ک���راوە گفتگۆیەکى دوات���ر

ئامادەبوواندا ئەنجام درا.دەستوورى پڕۆژەى بوترێت پێویستە م��اددە 122 لە کوردستان هەرێمى ک��ارى س��ال 7 م���اوەى پێکهاتووە، جاریش دوا لەسەرکراوەو بەردەوامى پڕۆژەى دەستوورى هەریمى کوردستان خولى ل��ەالی��ەن 2009 ئابى 24ى لە کوردستانەوە پەرلەمانى دووەم���ى

پەسەند کرا.

سکرتێرى ح���ەدی���دی، ئیسماعیل لە ئێمەیە ماڵى کەرکوک کۆمەڵەى ئاماژە ~ تایبەتى دیدارێکى بۆ ئەوە دەکات » بە هەموو ئەنجامێکى لەسەر کەرکوکدا لە ڕازین هەڵبژاردن دەنگەکان زۆربەى الیەنێک کە ئەوەى

بەدەست بهێنێت«.ناوبراو هێما بۆ ئەوە دەکات » عەرەب و تورکمانەکان لەگەڵ ئەوەدا نین کە لەم چارەنووسی لەسەر ڕاپرسی قۆناغەدا

کەرکوک بکەن«.سکرتێرى ح���ەدی���دی، ئیسماعیل

بە ئێمەیە ماڵى کەرکوک کۆمەڵەى پێکهاتەیەک ڕاگەیاند هەر ~و کەرکوک بۆ جیاوازى تێروانینێکى ئایندەى کەرکوک هەیە، کورد دەیەوێت هەرێمى لە بەشێک ببێتە کەرکوک تورکمانەکان و عەرەب وە کوردستان عەرەب وتیشى بۆچوونەن. ئەو دژى زۆرب��ەى پێیانوایە تورکمانەکان و

پۆستەکان بەدەست کوردەوەیە.حەدیدى هێما بۆ ئەوە دەکات » ئەگەر هەموو بە ئێمە بکرێت ه��ەڵ��ب��ژاردن ئەنجامێکى هەڵبژاردن ڕازین لە کەرکوکدا زۆرب��ەى الیەنێک کە ئ��ەوەى لەسەر دەنگەکان بەدەست بهێنێت، ئەوەى کە

نامانەوێ�ت ئەوەیە کە زۆریەنى سیاسی پڕۆژەى ئێمە بسەپێنرێت بەسەرماندا ه��ەڵ��ب��ژاردن و س��ن��دودق��ى دەن��گ��دان بەرێگەچارەى یاسای و ڕەوا دەزانین بۆ

یەکالى کردنەوەى ئەو پرسانە.بڕوامان کردەوە ئەوە لەسەر جەختى ب��ە ه��ەم��وو م��اددەک��ان��ى دەس��ت��وور کاتەکانى لەسەر ناکۆکى بەاڵم هەیە، هەیە، 140 م��اددەى کردنى جێبەجێ ماددەى کە دەنێین بەوەدا دان ئێمە دەبێت دەستووریەو ماددەیەکى 140ناکۆکیەکان ب��ەاڵم بکرێت، جێبەجێ ل��ەس��ەر ک��ات��ى ج��ێ��ب��ەج��ێ ک��ردن��ى

هەنگاوەکانى ئەو ماددەیە بووە. ل3

ئەنجومەنى ئەندامى بەزوونى، ج��ەواد دەوڵەتى لیستى لە عێراق نوێنەرانى تایبەتى~ دیدارێکى لە یاسا ئاماژە بۆ ئەوە دەکات »دەبێ دەستوور و یاسا بکرێتە پێوەرى سەرەکى چارەسەر

کردنى کێشەکان«.»تەنها دەک��ات ئ��ەوە بۆ هێما ناوبراو سەروەریەى کە ئێمە شانازى پێوەدەکەین هەرێمى ل��ە ک��ە سەرکەوتنەیە ئ��ەو کوردستاندا وەک بەشێک لە عێراق بەدى

هاتووە«.ئەنجومەنى ئەندامى بەزوونى، ج��ەواد ن��وێ��ن��ەران��ى ع��ێ��راق ب��ە ~ سیاسیەکانى ناکۆکیە کێشەو ڕاگەیاند نێوان کوتلە سیاسیەکان بەردەوام دەبن و کۆتاییان پێ نایەت، لەبەر ئەوەى کوتلە چارەسەرێکى خ��وازی��ارى سیاسیەکان دەکرێت بەاڵم نین، کێشەکان ڕیشەیی بێت دروس��ت هێوربوونەوە لە جۆرێک نێوان لە گەشتن لەیەک جۆرێک یان کوتلە سیاسیەکان دروست بێت ئەویش

لە ڕێگەى چەند پرسێکەوە دێتە ئاراوە وەزرات��ە کێشە چارەسەرکردنى لەوانە ناوخۆى پەیڕەوى دانانى و ئەمنیەکان دام��ەزران��دن��ى و وەزی���ران ئەنجومەنى سەرکردەکانى سوپا ئەم پرسانە ڕەنگە

لێک تێگەشتنیان لەبارەوە بکرێت .بۆ هێما یاسا دەوڵەتى ئەندامەى ئەو یاسا و دەستوور »دەب��ێ دەک��ات ئەوە چارەسەر س��ەرەک��ى پ��ێ��وەرى بکرێتە لە زیاتر ئێستادا لە کێشەکان، کردنى کردووە واژۆیان پەرلەمان ئەندامى 130گشتى سەرژمێرى ئەنجامدانى لەسەر سەرژمێرى نەبوونى چونکە دانیشتوان، و ژمارەى ڕاستى دانیشتوان بۆتە هۆى ئەوەى کە ملیۆنەها دۆالر لە داهاتى واڵت بە فیڕۆ بڕوات، ئێستا لەسەر ئەو پرسە

کاردەکرێت. ب���ارەى هەرێمى ل��ە ب��ەزون��ى ج���ەواد کوردستان هێما بۆ ئەوە دەکات » ئەو شانازى ئێمە کە س��ەروەری��ەى تەنها لە کە سەرکەوتنەیە ئەو پێوەدەکەین لە بەشێک وەک کوردستاندا هەرێمى

عێراق بەدى هاتووە، حکومەتى هەرێمى بەشێوەیەکى توانیویەتى کوردستان سەرکەوتوانە کێشەکانى خۆى چارەسەر بکات، کێشەى نیشتەجێبوون و کارەباى توانیویەتى ک��ردووە چارەسەر هەرێمى پەیوەندیەکى باش لە ڕووى وەبەرهێنان و هێنانى کۆمپانیا بیانیەکانەوە دروست عێراق ترى پارێزگاکانى ب��ەاڵم بکات، و هێناوە شکستیان ب��ارەوەی��ەوە ل��ەو هۆکارەکەشی دەگەڕێتەوە بۆ حکومەتى

فیدراڵ«. ل3

مــادەی 140 و ئایندەی کـەرکوک ل8

وێنە ئەرشیف

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

№№

№№

www.jamawarnews.com 2 | ساڵی 32 | ژماره 715 | 2012/08/28 | سێشەممەهەواڵ و ڕاپۆرت

پێشنیوەڕۆى ڕۆژی دووشەممە بەرواری مەکتەبى بارەگاى لە 2012/8/27کۆمەاڵیەتی )حسدک( بە سەرپەرشتى بەرپرسى عەبدوڵاڵ عەبدولڕەحمان کۆمەاڵیەتی ک��اروب��اری مەکتەبى ئاشتبونەوەى مەراسیمى )حسدک( پارەزانى بەکر هەردووبنەماڵەى شێخ ش��ان��ەدەرى ن��ورى عەلى دک��ت��ور و

بەرێوەچوو.لە ژمارەیەک کە مەراسیمەکەدا لە خ��واز ئاشتى ن����اودارو کەسایەتى بەکر شیخ بنەماڵەى بوون ئامادەى پارەزانى لێبوردنى خۆیان لە بنەماڵەى دکتۆر عەلى نورى کەریم ڕاگەیاندوو لە بەرامبەر دا بنەماڵەى بنەماڵەى دکتۆر على نورى کەریم سوپاسى بنەماڵەى

شیخ بەکر پارەزانى کرد هەر لە مەراسیمەکەدا کۆنوسیک واژوو کراوو کۆتاى بە کیشەى نیوان هەردوو

بنەماڵە هێنرا.

بنەماڵە سوپاسى هەردوو لەکۆتایدا کۆمەاڵیەتی ک��اروب��اری مەکتەبى و هەول ئەو بۆ کرد یان )حسدک( ماندووبونەى لە پیناو ئاشتى و ئارامى

کۆمەاڵیەتی دەینێت ک��اروب��اری مەکتەبى باسە جێگەى

ب���ەردەوام )ح��س��دک( کۆمەاڵیەتی ل��ە ه��ەوڵ��ى چ��ارەس��ەرک��ردن��ى کیشە کۆمەالیەتیەکاندا یەو لەم پیناوەشدا دەورێکى کاریگەرى بینیوە توانیویەتى کۆمەاڵیەتی کیشەى زۆر ژمارەیەکى

چارەسەربکات.

2012/8/27 ڕۆژی سەرلەبەیانى بەرپرسى تۆفیق ف��ەره��اد ه��ەڤ��اڵ مەڵبەندى سلێمانى حزبى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستان بە ئامادەبوونى مەڵبەند ئەندامانى ل��ە ژم��ارەی��ەک میراودەلى ئەسعەد لە پێشوازیکرد بەرپرسى لقى سلێمانى حزبى ئایندەى

کوردستان و وەفدێکى یاوەرى.ل��ە دی��دارێ��ک��دا ب��اس ل��ە ب��ارودۆخ��ى عێراق ناوچەکەو ئ��ەم��ڕۆى سیاسى دوای��ن ک��راو کوردستان هەرێمى و پێشهات و گۆڕانکارییەکان شیکرانەوەو خۆ ئامادەیى و دانانى بەرنامەى گرنگ ئەگەرێک هەر ڕووبەڕووبوونەوەى بۆ سیاسییەکانى الیەنە هێزو لەالیەن لە زان��را. بەپێویست کوردستانەوە لە ب��اس دی��دارەک��ەدا ت��رى بەشێکى ئەمڕۆى ئابوورى و سیاسى دۆخ��ى یەکڕیزى و کوردستان کراو پێویستى کوردى ماڵى نێو برایەتى و تەبایى لەپێناوى ک��رای��ەوە لەسەر جەختى

و دەستکەوتەکان بەرەوپێشبردنى چەندین ئەزموونەى ئەو پاراستنى قوربانى و ماڵوێرانى گەورە بۆ درایەوە.هەر لەو دیدارەدا هەردووال تەئکیدیان پتەوترکردنى و ک��ردن بەهێزتر لە

حزبى ن��ێ��وان پ��ەی��وەن��دی��ی��ەک��ان��ى کوردستان دیموکراتى سۆسیالیست کردەوە کوردستان ئایندەى حزبى و ئامانجە ب��ە خزمەتکردن لەپێناو

بااڵکانى گەلەکەمان.

لەبارەگای مەکتەبی کاروباری کۆمەاڵیەتی »حسدک« مەراسیمی ئاشتبوونەوەی دوو بنەماڵە بەڕێوەچوو

بەرپرسى مەڵبەندى سلێمانى )حسدک( پێشوازیکرد لە وەفدێکى لقى سلێمانى حزبى ئایندەى کوردستان

وەزارەتى پێشمەرگە:بڕیارە لە ڕۆژانى داهاتوودا کۆبونەوە لە نیوان وەزارەتى

پێشمەرگەو وەزارەتى بەرگرى عێراق ئەنجام بدرێت

مالیکی:هەنگاوى باشمان بڕیوە بۆ چارەسەرکردنى ناکۆکی لەسەر نەوت و غاز

ئەمڕۆ دانیشتنەکانی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق دەستپێدەکاتەوە

لە مانگى داهاتووەوە 23 کاتژمێر کارەباى نیشتیمانى دەدرێتە هاوواڵتیان

گرووپی ئاشتی بۆ پرسە کۆمەاڵیەتی و دەروونییەکان، هۆشداری بە تەلەڤزیۆنەکان دەدات

لیستی ئەحرار: چەند ڕۆژی داهاتوو پڕۆژەیاسای لێبوردنی گشتی دەخرێتە دەنگدانەوە

وەزارەتی پێشمەرگەی حکومەتی هەرێمى دوایین لە کە ڕایدەگەیەنێت کوردستان کۆبوونەوەیاندا، هێزى پێشمەرگەو سوپاى ڕێککەوتوون و خاڵ حەوت لەسەر عێراق لەبوارى خااڵنە لەو پێنج ئێستاشدا لە

جێبەجێکردندان.فەریق دەکات: لەوە باس ڕاگەیەنراوەکە ج��ەب��ار ی���اوەر ئ��ام��اژەى ب��ەوەک��رد کە حکومەتى پێشمەرگەى وەزارەت��ى وەک لەسەر س���و ورن ک��وردس��ت��ان هەرێمى دیالۆگەوە لەڕێگاى کێشەکان ئ��ەوەى خراوەتەڕوو ئ��ەوەش بکرێت. چارەسەر ڕایگەیاندووە: »بەردەوام جەختمان لەسەر ئەوە کردەوە کە ئەو گرژییەى نێوان هێزى پێشمەرگە و سوپاى عێراق پەرەنەسێنیت و هێوربکرێتەوە، چونکە بارودۆخى ناوچەکە دەتوانێت هەڵە بچوکترین و هەستیارە بۆ ڕێگا بخولقێنێت و گەورە کارەساتى تیرۆریستان و ناحەزانى دیموکراسى عێراقى فیدراڵ و هەرێمى کوردستان خۆشدەکات گورزى و وەربگرن سوود کەلێنە کەلەو

خۆیان بوەشێنن«.

ئەوە خراوەتە ڕوو: بەپێى ڕاگەیەندراوەکە نوسینگەى نوێنەرى لەبەرامبەردا کە سوپاسى عێراقى ئەمەریکى هەماهەنگى وەزارەت��ى هەرێم و حکومەتى نوێنەرانى و بەرچاو ڕۆڵ��ى کە ک��رد، پێشمەرگەى هێورکردنەوەى لە هەبوە گرنگیان

کێشەکان«.بە ک��ۆب��و ون��ەوەی��ەک ئ��اب ڕۆژی4ى ئەویش سێیەم الی��ەن��ى ب��ەش��دارى ئ��ەم��ەری��ک��ا ب��وو ل��ەگ��ەڵ ب��ەش��داری��ى هەماهەنگى نوسینگەى ن��وێ��ن��ەرى

دوو کە عێراق لە عێراقى ئەمەریکى بو ون ئەمەریکى سەربازى جەنەرالى لەگەڵ نوێنەرى باڵیۆزخانەى ئەمەریکى کرد،کە کۆبونەوەکەیان بەشداریى فیدراڵیشەوە حکومەتى ل��ەالی��ەن غێدان عەلى ڕوک��ن یەکەمى فەریقى فەرماندەى هێزە چەکدارەکانى عێراق و فەریق روکن حسین عەوادى فەرماندەى هاوکات ع��ێ��راق ف��ی��دراڵ��ى پۆلیسى کوردستانیشەوە، هەرێمى لەالیەن فەریق عبدولڕەحمان و شێروان فەریق جەبار یاوەر سازکرا، کەلە کۆتاییدا و لەو کۆبونەوەیەدا پاش گفتوگۆیەکى گەیشتنە ه����ەردوال ت��ەس��ەل ت��ێ��رو ڕێککەوتنێکى مەبدەئى کەخۆى لەحەوت لەبوارى خاڵى پێنج دەبینێتەوە خاڵ جێبەجێکردندایە و بڕیاریشە لە ڕۆژانى داهاتوو کۆبو ونەوەى هاوبەشى تر ئەنجام پێشمەرگەى وەزارەتى لەنێوان بدرێت حکومەتى هەرێمى کوردستان و وەزارەتى بۆ عێراق فیدراڵى بەرگریى حکومەتى

هەمان مەبەستى دیاریکراو.

سەرۆک وەزیرانى عێراق، لە دانیشتنێکدا لەگەڵ سەرۆکى پەرلەمان، گفتوگۆ لەسەر نێوان ناکۆکى چارەسەى هەوڵەکانى

الیەنەکان دەکەن.مالیکی، ن���ورى یەکشەممە، ڕۆژی کە ڕایگەیاند عێراق وەزیرانى س��ەرۆک و پەرلەمان لەنێوان هاوکارى پێوستە بەڕێوەبردنى باشتر بۆ حکومەت هەبێت کاروبارەکانى واڵت و زوو چارەسەرکردنى هەرێمى ل��ەگ��ەڵ نەوتییەکان کێشە هەنگاوەکانى گرنگترین بە کوردستان

داهاتوو وەسفکرد.سەرۆک وەزیرانى عێراق لە بەیاننامەیەکدا نێوان کۆبوونەوەکەى وردەک��ارى باسى

خۆیى و ئوسامە نجێفی، سەرۆکى پەرلەمانى »هەنگاوى ڕایدەگەیەنێت دەکات، عێراق ئەو چارەسەرکردنى بۆ بڕیوە باشمان قەیرانەى ئێستا عێراق بەسەریدا دەڕوات، ناکۆکیەکانى بە سەبارەت بەتایبەتى بەهۆى یاساکانى نەوت و غازە و لێبوردنى

گشتى دروستبوون«.هەروەها ووتی »عێراق هەوڵى پێشخستنى دەدات، بەرگریەکانى و سەربازى توانا وەک کڕینى فڕۆکەى F16 کە چاوەڕێ دەکرێ لە مانگى ئادار یەکەم کۆمەڵەمان

بۆ بنێرن«.

ئەمڕۆ سێشەممە ئەنجومەنی نوێنەرانی خۆی ئاساییەکانی دانیشتنە عێراق ئێستاش ت��ا و دەس��ت��پ��ێ��دەک��ات��ەوە نەگەیشتووەتە ک��ارەک��ە بەرنامەی لەسەر و پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران دەس��ت��ی نوێنەرانیش ئەنجومەنی ماڵپەری

دانەنراوە.ئاب، 28ی سێشەممە ئەمڕۆ بڕیارە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق دانیشتنە

ئاساییەکانی خۆی دەستپێبکاتەوە.لەبارەی بەرنامەی کاری دانیشتنەکەوە هێشتا باڵونەکراوەتەوە، ورد زانیاریی نازانن و دان��ەن��راوە ک��ار بەرنامەی بەردەستی دەخرێتە پ��ڕۆژەی��ەک چ زۆرە ئەگەری بەاڵم پەرلەمانتاران،

ئەنجومەنی یاسای لەسەر گفتوگۆ پارێزگاکان بکرێت.

ماڵپەری ئێستا تا دیکەوە لەالیەکی

عێراق نوێنەرانی ئەنجومەنی ڕەسمی لەبەرنامەی کاردا هیچ شتێکی لەسەر

دانیشتنەکەی سێشەممە دانەناوە.

کارەباى کۆنتڕۆڵى گشتیى بەڕێوەبەرى لە کە ڕایگەیاند کوردستان هەرێمى ڕۆژان��ە کوردستان هەرێمى ئێستادا 2300 میگاوات کارەبا بەرهەم دەهێنێت مانگى لە وەزارەتیش پالنى بەپێى و داه��ات��ووەوە 23 س��ەع��ات ک��ارەب��ا بە

هاوواڵتیان دەدرێت. گشتیى بەڕێوەبەرى محەممەد، ئومێد کارەباى وەزارەتى لە کارەبا کۆنتڕۆڵى هەرێمى ئێستادا لە ڕایگەیاند، هەرێم، کوردستان ڕۆژانە بڕى دوو هەزار و 300 میگاوات وزەى کارەبا بەرهەم دەهێنێت و بڕیارە لە مانگى ئەیلوولى داهاتوویشدا نیشتیمانى کارەباى 23 سەعات ڕۆژانە

بە هاوواڵتیان بدرێت. ئەو سەعاتەیشى هەر دروس��ت��ب��وون��ى ب��ۆ دەمێنێتەوە

و ک��ارەب��ا تێکچوونى ل��ە ئەگەرێکە چاکردنەوەى فیدەر و هێڵەکانە.

بڕى »هەرێم گوتیشى محەممەد ئومێد پارێزگاى دەدات��ە کارەبا میگاوات 50ڕەوانە ئێستا تا بڕەى ئەو و مووسڵ میگاوات 50 بۆ 45 نێوان لە ک��راوە

بووە.«ئەو ئەوااڵنەیشى بەناڕاست وەسف کرد گوایە ک��ردب��ووەوە باڵو وەهایان کە میگاوات 550 بڕى کوردستان هەرێمى کارەبا دەداتە پارێزگاى مووسڵ، »ئەوە هەرێم حکوومەتى و ڕاستى لە دوورە بۆ ک��ارەب��اى میگاوات پەنجا تەنیا

مووسڵ دابین کردووە.«

گرووپی ئاشتی بۆ پرسە کۆمەاڵیەتی و دەروونییەکان، لە بەیاننامەیەکیدا سەرجەم تەلەڤزیۆن و کەناڵەکانی دیکەی راگەیاندن ئاگادار دەکاتەوە کە لە سەرەتای مانگی 10�دا تۆماری ئەو پێشێلکارییە دەروونی و کۆمەاڵیەتییانە باڵو دەکاتەوە کە لە ڕێی دراما کۆرییاییەکانەوە »توندوتیژی لە نێو

کۆمەڵگەدا باڵو دەکەنەوە.«گرووپی ئاشتی بۆ پرسە کۆمەاڵیەتی و کە ڕوونکردنەوەیەکدا لە دەروونییەکان، وێنەیەکی دەستی ~ کەوتووە، یەکەمین ل��ە ک��ە دەک���ات���ەوە ج��ەخ��ت -10 مانگی سەرەتای لە کە راپۆرتیاندا 2012 لە کۆنفرانسێکی ڕۆژنامەوانیدا باڵوی دەکەنەوە، ناوی ئه و کەنااڵنە ڕادەگەیەنن که لە مانگی 9-2012 دیمه نی توندوتیژی و خوێنڕشتنیان باڵو کردووەتەوە بێئەوەی منداڵ بێت »ن��ا کە ب��دەن ئامۆژگاری

سەیری بکات«. ه��ات��ووە، بەیاننامەکەیاندا ل��ە وەک باڵوکردنەوەی بە کارەکەیان سەرەتای و دەروون����ی پێشێلکارییە راپ��ۆرت��ی کۆمەاڵیەتییەکانی کەناڵەکان دەست پێ دەکەن. واتە بە شێوەی خولی و مانگانە، و تەلەڤزیۆن کەناڵەکانی هەموو لەسەر

لەبارەی راگەیاندن، دیکەی کەناڵەکانی ئه و پێشێلکارییانه ی که ده یکه ن له بوارە راپۆرتی کۆمه اڵیه تییەکاندا و ده روون��ی

خۆیان باڵوده که نه وە.پێشتر هەمان گرووپ بە ناوی کۆمەڵێک لە کۆمەڵناس و دەروونناسان بەیاننامەیەکیان بە ناوی )مندااڵنی کوردستان بپارێزن له باڵو کۆرییه کان( دراما تیری و شمشێر کردەوە و تێیدا سەرکۆنەی باڵوکردنەوەی

وەها درامایەکیان کردبوو کە توندوتیژی لە نێو کۆمەڵگەی کوردیدا باڵو دەکەنەوە.داخ��ەوە بە هاتووە: بەیاننامەکەدا لە و توندوتیژی و ش��ەڕ ه��ەواڵ��ی ڕۆژان���ە کۆمەڵگاکەماندا، لە دەبیستین کوشتار ڕێگەی ل��ە پێویستمانزانی ب��ە بۆیە بکەین ک��ار گرووپێکەوە دام��ەزران��دن��ی لەسەر پرسە کۆمەاڵیەتی و دەروونییەکانی

کۆمەڵگاکەمان.

سەدر رەوتی بە سەر ئەحراری لیستی دووشەممە ڕۆژی عێراق پەرلەمانی لە 2012/8/27 رای گەیاند کە پڕۆژەیاسای لێبوردنی گشتی لە چەند ڕۆژی داهاتوو

ئامادە دەبێ و دەخرێتە دەنگدانەوە.لە لیستەکە سەرۆکی ئەعرەجی بەها پڕۆژەیاسای گوتی، بەیاننامەیەکدا لێبوردنی گشتی لە چەند ڕۆژی داهاتوو بۆ دەنگدان ئامادە دەبێ و داوا لە هەمووان دەکەین موزایەدە لەسەر پڕۆژەکە نەکەن.

هەندێ کە دەزانین باش گوتی، زیاتر دەنگدان لیستەکان سەرانی و لیست

بۆ بابەتێک دەکەنە پ��ڕۆژەک��ە لەسەر لیستی کرد، ئاماژەی و موزایەدەکردن ک��ردووە، پێشکەش پڕۆژەکەی ئەحرار هاوکات نامانەوێ پڕۆژەکە ئەوانە بگرێتەوە عێراقییەکان بەخوێنی دەستیان کە عێراق سامانی بەفیڕۆدانی لە و سوورە

گالون.لەسەر دەن��گ��دان��ی ع��ێ��راق پەرلەمانی دوای بۆ گشتی لێبوردنی پڕۆژەیاسای

پشووی جەژنی رەمەزان دوا خست.

№№

№

№№

№

www.jamawarnews.com3 | 32 سێشەممە | 2012/08/28 | ژماره 715 | ساڵی

دیدار

ئەنجومەنى ئەندامى بەزوونى، جەواد دەوڵەتى لیستى لە عێراق نوێنەرانى یاسا لە دیدارێکى تایبەتى~ ئاماژە بۆ ئەوە دەکات »دەبێ دەستوور سەرەکى پ��ێ��وەرى بکرێتە یاسا و

چارەسەر کردنى کێشەکان«.»تەنها دەکات ئەوە بۆ هێما ناوبراو ش��ان��ازى ئێمە ک��ە س���ەروەری���ەى پێوەدەکەین ئەو سەرکەوتنەیە کە لە هەرێمى کوردستاندا وەک بەشێک لە

عێراق بەدى هاتووە«.وایــە پێیان سیاسی *چــاودێــرانــى کۆنگرەى هــۆکــارێــک چــەنــد لــەبــەر و نــابــێــت ــوو ــەوت ــەرک س نیشتمانى ــەر ــارەس ــە چ ــراق ب ــێ کــێــشــەکــانــى عنــەکــراوى دەمــێــنــێــتــەوە، ئــێــوە لەو

بارەیەوە چیی دەڵێن؟ناکۆکیە باوەڕەدام کە کێشەو لەو سیاسیەکانى نێوان کوتلە سیاسیەکان بەردەوام دەبن و کۆتاییان پێ نایەت، سیاسیەکان کوتلە ئ��ەوەى لەبەر ڕیشەیی چارەسەرێکى خ��وازی��ارى کێشەکان نین، بەاڵم دەکرێت جۆرێک یان بێت دروس��ت هێوربوونەوە لە نێوان ل��ە گەشتن ل��ەی��ەک ج��ۆرێ��ک بێت دروس���ت سیاسیەکان کوتلە پرسێکەوە چەند ڕێگەى لە ئەویش چارەسەرکردنى لەوانە ئ��اراوە دێتە دانانى و ئەمنیەکان وەزرات��ە کێشە ئەنجومەنى ن��اوخ��ۆى پ���ەی���ڕەوى وەزیران و دامەزراندنى سەرکردەکانى س��وپ��ا ئ��ەم پ��رس��ان��ە ڕەن��گ��ە لێک بەو بکرێت، لەبارەوە تێگەشتنیان بەردەوام سیاسی پرۆسەى شێوەیە دەبێ�ت و هەندێک لەو پرسانە ڕەنگە تریان هەندێکى و بکرێن چارەسەر لەوانەیە بمێننەوە بۆ خولى داهاتووى لە داهاتوو حکومەتى و هەڵبژاردن ڕاستیدا هەندێک کێشەى گەورە هەن

و نییە ئاسان کە چارەسەر کردنیان کاتى دەوێت.

کێشەى کــێــشــانــە لـــەو ــدێــک *هــەنپێویستیان و دەکەوێتەوە لێ تریان وەک هەیە چارەسەر دۆزینەوەى بە گشتى سەرژمێرى داواى کە ــەوەى ئبودجەى کردنى دابین بۆ دەکــرێــت ــا بە ــای ــان ئ ــاک ــزگ ــارێ هــەرێــم و پتریش کێشەکانى کات تێپەڕبوونى

هەمان ئاراستە دەگرن؟پێویستى عێراق ب��ارودۆخ��ەدا لەم ب��ە ج��ێ��ب��ەج��ێ ک��ردن��ى دەس��ت��وور بە پێویستى و تەواو بەشێوەیەکى دەبێ و یاساکانە کردنى جێبەجێ پێوەرى بکرێتە یاسا و دەس��ت��وور سەرەکى چارەسەر کردنى کێشەکان، ئەندامى 130 لە زیاتر ئێستادا لە لەسەر ک��ردووە واژۆی���ان پەرلەمان گشتى س��ەرژم��ێ��رى ئ��ەن��ج��ام��دان��ى دان��ی��ش��ت��وان، ب��ەت��ای��ب��ەت ک��ە ئ��ەو پرۆسەیە بەشێکى زۆرى لێ جێبەجێ کراوە لە دانانى ژمارەو کۆکردنەوەى سەرژمێرى نەبوونى چونکە داتاکان، بۆتە دانیشتوان ڕاستى ژم��ارەى و لە دۆالر ملیۆنەها کە ئ��ەوەى هۆى ئێستا بڕوات، فیڕۆ بە واڵت داهاتى ئەمە کاردەکرێت، پرسە ئەو لەسەر عێراقی دستوور لەالیەکى لەالیەک ئیتحادى و فیدڕاڵى عێراقێکى بە ڕێگە پێویستە بۆیە داوە قەڵەم لە عێراق ترى پارێزگاکانى بەسەرجەم بە لەسەر بڕیار خۆیان کە بدرێت خۆیان پارێزگاکانى بوونى هەرێم بدەن و ئازاد بن لەو بڕیارەدا و ئەم و کراوە باس دەستووردا لە پرسانە بەاڵم عێراق بکرێن، دەبێت جێبەجێ لەسەر بنەماى هەڵەى گەورە بەڕێوە دەبرێت بۆیە دەبێت ئەو هەاڵنە ڕاست سەرجەم بۆ دەستوور و بکرێنەوە نەک بێت کەرەوە یەکالى کێشەکان

بۆ پرسێک دەستوور پێوەر بێت و بۆ پرسێکى تر دەستوور پێشێل بکرێت، دەس��ت��ووردا ل��ە چ��ی دەب��ێ��ت بۆیە بکرێت جێبەجێ خۆى وەکو هاتووە خواستى پێچەوانەى ئەگەر تەنانەت

ئەم الیەن و ئەو الیەن بێت.ــە ئــێــســتــادا خــواســت و *کـــەواتـــە لداواکارى هەیە بۆ ئەوەى پارێزگایەک بۆ خۆیان پارێزگایەک چەند یــان

بەهەرێم بوون ئامادە بکەن؟ لە ڕاستیدا ئەو دەسەاڵتەى کە ئێستا دەسەاڵتێکى پارێزگاکان بە دراوە نیەو پێویستدا ئاستى لە تەواونییە ئەو نمونە بۆ تیادایە کوڕى و کەم داڕشتنى دەس��ەاڵت��ى دەس��ەاڵت��ان��ە نەداوەتە یاساى دەرک��ردن��ى یاساو لە کە کاتێکدا لە ئەوە پارێزگاکان هەرێمى کوردستاندا یاسا دەردەکرێت ترەوە لەالیەکى دەکرێت، پەسەند و لەو دەسەاڵتانە پێویستە بۆ هەندێک لەالیەن هێشتا هەبێت، پارێزگاکان بۆ کارئاسانى فیدراڵەوە حکومەت پارێزگایەکیش هەموو وە نەکراوە بچوک حکومەتێکى ب��ە پێویستى کراوە هەیە بۆ ئەوەى ئەو دەسەاڵتە مەندەکانەوە تایبەت وەزارەت���ە لە حاڵەتى لە تەنها ئ��ەوەش وەرگرین من بۆیە دەکرێت، بووندا هەرێم بە هەرێم بە مەسەلەى ب��اوەڕەدام لەو ج��ەم��اوەرى داوای��ەک��ى بۆتە ب��وون ناکۆکیەکانى کێشەو ب��اوەڕەدام لەو نێوان کوتلە سیاسیەکان و شکستى ح��ک��وم��ەت ل���ە چ��ارەس��ەرک��ردن��ى لەو هەندێک کە ئەوەیە کێشەکان کوتلە سیاسیانە کار بۆ پەکخستن و سیاسیەکانى کوتلە لە کردن ڕێگرى تر دەکات، باشترین ڕێگەچارە ئەوەیە کە هەوڵەکان و لێک تێگەشتنى نێوان ئاراستەى بە سیاسیەکان کوتلە یان پارێزگایەک هەر کە ئەوەبێت هەرێمێک، بکرێتە پارێزگایەک چەند

الیەنێکی و کوتلە ه��ەر کاتە ئ��ەو هەرێمەکەى دەدات ه��ەوڵ سیاسی خۆى پەرە پێبدات و گەشەى پێبدات، هەموو ئەو پارەو سامانانەش بەفیڕۆ بەفیڕۆ بێبنەما بە ئێستا کە ناڕوات زۆر وای��ە پێم م��ن بۆیە دەروات، پێویستە لە ڕێگەى ئەو دەستوورەوە پۆستەکان و دەسەاڵتەکان هەیە کە هەرێمەکاندا و پارێزگاکان بەسەر دابەش بکرێت وە سیستەمى فیدراڵى

لە عێراقدا بچەسپێنرێت.حکومەتى کــە بـــاوەڕەدایـــت ــەو ل *نــانــى ــات ــی ــن ب ڕووى ـــە ل ـــراق عـــێشکستى ــەوە ــووری ــاب ئ سیاسەتێکى هەرێمى پــێــچــەوانــەى ــە ب هــێــنــاوە کوردستانەوە کە توانیویەتى ئابوورى

خۆى گەشە پێبدات؟س��ەروەری��ەى تەنها ئ��ەو بێگومان پ��ێ��وەدەک��ەی��ن ش��ان��ازى ئێمە ک��ە هەرێمى لە کە سەرکەوتنەیە ئ��ەو عێراق لە بەشێک وەک کوردستاندا هەرێمى حکومەتى ه��ات��ووە، ب��ەدى

بەشێوەیەکى توانیویەتى کوردستان خ��ۆى کێشەکانى س��ەرک��ەوت��وان��ە چارەسەر بکات، کێشەى نیشتەجێبوون کردووە هەرێمى چارەسەر کارەباى و باش پ��ەی��وەن��دی��ەک��ى توانیویەتى هێنانى و وەب��ەره��ێ��ن��ان ڕووى ل��ە دروس��ت بیانیەکانەوە کۆمپانیا پارێزگاکانى ترى عێراق بەاڵم بکات، هێناوە شکستیان ب��ارەوەی��ەوە لەو و ه��ۆک��ارەک��ەش��ی دەگ��ەڕێ��ت��ەوە بۆ حکومەتى فیدراڵ لە ئێستادا لە کۆى 10 ڕیزبەندى لە عێراق واڵت 177هەمین واڵتدایە لە ڕووى شکست و بێ بە ئەمەش حکومەتەکەیەوە توانایی ڕووى لە هەروەها کارەساتە ڕاستى پێشەوەى لە عێراق گەندەڵیشەوە واڵتانى دنیادایە ئەمەش کارەساتێکى گەورەیە بۆ واڵتەکەمان بۆیە دەبینین ل��ەب��وارى پێشکەوتنێک هیچ ک��ە پڕۆژەکان نابینرێت وەبەرهێناندا دەوەستێنرێن و هیچ سەرکەوتنێک و پێشکەوتنێک لەسەرجەم ئاستەکانى ب���وژان���دن���ەوەو ب��ن��ی��ات ن��ان��ەوەى بەدى عێراقدا ئابوورى ژێرخانى

وەبەرهێنان پڕۆژەو دەیان ناکرێت شاروشارۆچکەکانى لە کە ه��ەن جێبەجێ بوارى کەوتونەتە عێراقدا کاریان و وەستان بەاڵم کردنەوە، تیادا ناکرێت وای دەبینم لەو بوارەدا حکومەت تووشی شکستێکى گەورە بۆتەوە نەیتوانیەو ئەو بودجەو پارە کۆمپانیا هێنانى ب��وارى لە زۆرە بکات خ��ەرج جیهاندا گەورەکانى لێ باشی ک��ارى و دەستکەوت و

بکەوێتەوە.*چۆن دەڕوانیتە خواستى حکومەت بۆ پڕ چەک کردنى سوپا لە کاتێکدا گوزارى خزمەت بــوارى زۆر لە کە

هاواڵتیاندا شکستى هێناوە؟-من لەو باوەڕەدام کەزەمەنى پشت بەستن بە تانک و فڕۆکە بەسەرچووە لەسەر ئێستا کە هەڕەشەیەی ئەو گروپە ه��ەڕەش��ەى ه��ەی��ە ع��ێ��راق ئەوەش ئاژاوەچیەکانە و تیرۆرست قورس فڕۆکەو چەکى بە پێویستى ڕووب��ەڕووب��وون��ەوەى بەڵکو نییە پێویستى تیرۆرستیانە گروپە ئەو زانیارى و ئەزموون و مەشق بە ه��ەوڵ��گ��ی��رى و ه���اوک���ارى ن��ێ��وان بۆ هەیە ه��اواڵت��ی��ان و حکومەت ڕووب��ەڕووب��وون��ەوەى ئ��ەو گ��روپ و لە دەتوانیت ه��ەروەه��ا الیەنانە، نیشتمانیەوە ئاشتەواى ڕێگەى چ��ارەس��ەر ن��اوخ��ۆی��ی��ەک��ان کێشە ب���اوەڕەدام ل��ەو من بۆیە بکەین، نیە عێراق لەسەر مەترسیەک هیچ فڕۆکەو بە پێویستى ئ��ەوەى بۆ مەترسی ئەو هەبێت قورس چەکى مەترسی هەیە کە ه��ەڕەش��ەى و گروپە تیرۆرستیەکانە، بۆ نمونە کە عەرەبیەکان واڵتە زۆربەى دەبینین کە شەڕو ئاژاوەیان تیادایە لە ڕێگەى شەڕى شەقام و خۆپیشاندانەکانەوە تانک و بە پێویستیان کە دەکرێت

فڕۆکە نییە.

سکرتێرى ح���ەدی���دی، ئیسماعیل لە ئێمەیە ماڵى کەرکوک کۆمەڵەى ئاماژە تایبەتى ~ دیدارێکى بۆ ئەوە دەکات » بە هەموو ئەنجامێکى لەسەر کەرکوکدا لە ڕازین هەڵبژاردن دەنگەکان زۆربەى الیەنێک کە ئەوەى

بەدەست بهێنێت«.

ـــە ئــێــســتــادا پـــەیـــوەنـــدى نــێــوان *لدەبینن چــۆن کەرکوک پێکهاتەکانى ئەو لــەســەر سیاسیەت کــاریــگــەرى و

پەیوەندیانە چۆنە؟لەئێستادا پەیوەندى نێوان پێکهاتەکانى کەرکوک زۆر باشەو بەردەوامیشەو ئەو و مێژووى باکگراوندێکى پەیوەندیەش ئابوورى و کۆمەاڵیەتى هەیە، تا ئێستاش تێکگەشتن و لێک نزیکبوونەوەى نێوان پێکهاتەکانى کەرکوک بەردەوامەو هێشتا مەسەلەى نێوان ژن و ژن خوازى نێوان پێکهاتەکان بەردەوامەو، بەاڵم ناوبەناو دروست لەعێراقدا سیاسی قەیرانى دەبێت و ئەو قەیرانەش سێبەرى خۆى کەرکوک پێکهاتەکانى ژیانى بەسەر ئەو لەسەر کاریگەرى و باڵودەکاتەوە ئەو و دەک��ات دروس��ت پەیوەندیانە سیاسین قەیرانى بەزۆرى قەیرانانەش گەلى کەرکوک گەلێکى هەست ناسکن کاریگەریان سیاسیەکان قەیرانە و مێژووى بەاڵم دەکات، دروست لەسەر کەرکوک پێکهاتەکانى پێکەوەژیانى مێژوویەکى پڕ لە شانازیەو مێژوویەکە برایەتى و خۆشەویستى ل��ە پ��ڕە 2003دا ساڵى لە پێکهاتەکان، نێوان ملمالنێکان لەسەر کەرکوک زۆر گەورە سیاسی چاودێرانى زۆرب��ەى و ب��وون وابوو پێیان دەرەکیەکان ناوەندە و ناوخۆى ش��ەڕى و تایفى ش��ەڕى کە

و پێدەکات دەس��ت ک��ەرک��وک��ەوە لە کەکورکیان بە بەرمیلى باروت ناودەبرد، لە ڕووخانى ڕژێم دواى چەند مانگێک کەرکوکدا لە حکومەت هێشتا کە پەیوەندیە ئ��ەو ن��ەب��ووب��وو دروس���ت پێهاتەکانى لەنێوان کە کۆمەاڵیەتیەى کەرکوکدا هەبوو هەوێنى پێکەوەژیان و ڕێگرى بوو لە پێشبینى یە ناوخۆیی و دەرەکیەکانى کە دەوترا شەڕى ناوخۆ نەک دەبێت، دروست کەرکوکەوە لە لەسەر بەڵگەیە ئەمەش بەغداوە لە کەرکوک پێکهاتەکانى ک��ە ئ���ەوەى ئەو ڕاستگۆى و ڕەس��ەن پێکهاتەى شارەن، لەسەر بنەمایەکى ڕاستگۆیانەو بەاڵم هەڵدەکەن، پێکەوە ئاشتیانە عێراقدا لە سیاسی قەیرانى ناوبەناو لەسەر کاریگەرى و دەبێت دروس��ت ئاستى ئەو پەیوەندیانە دروست دەکات، ئەمەش بەهۆى ئەوەى کە ملمالنێکان و گ��ەورەن ملمالنێی کەرکوک لەسەر لەسەر ملمالنێیانەش ئ��ەو بێگومان پێکهاتەکان نێوان پەیوەندى ئاستى کاتى لە ئێستا بەاڵم دەنرێن، بنیات هاواڵتیان قەیرانەکاندا بوونى دروست کەرکوک جیاجیاکانى پێکهاتە لە قەیرانە ئەو بەرپرسیارێتى لە خۆیان

بەرپرسیارێتیەکان و دەخەنەوە دوور دەگێرنەوە بۆ نوێنەرەکانیان بۆ نمونە سیاسیدا قەیرانى کاتى لە کوردێک پارتە پ��اڵ دەخ��ات��ە بەرپرسیارێتى ع��ەرەب شێوە بەهەمان کوردیەکان هاواڵتیان وات��ە تورکمانەکانیش، و خۆیان لە قەیرانە سیاسیەکان بەدوور لەسەر کاریگەرى ناهێڵن و دەگ��رن بۆیە بکات دروست پەیوەندیەکانیان ژیانى پێکەوە ئاستى ئێستادا لە پێکهاتەکانى کەرکوک زۆر باشەو هیچ کێشەیەکى ئەوتۆ بەدى ناکرێت، کاتێک لەسەر دەکەیت هاواڵتیەک لە پرسیار ئەوە دەڵێت پێت سیاسی قەیرانێکى کەرکوک هاواڵتیانى ئێمەى کێشەى و سیاسیەکانە کێشەى بەڵکو نییە بەرپرسیارێتیەکان بۆ ئەوان بەجێدەهێڵن لە ئێستاشدا سەرکردە سیاسیەکانیش بەرەو ئاراستەیەکى ڕاستەقینەى بنیان

نانى کەرکوک هەنگاو دەنێن.ـــــى پــــۆســــت و ـــــوون *دابــــــــــــەش ببەرپرسیارێتیەکانى پارێزگاى کەرکوک چ کاریگەریەکى لەسەر پەیوەندی نێوان سیاسیەکانى الیەنە و پێکهاتەکان

کەرکوک دروست کردووە؟

عادیالنەى کردنى داب��ەش بێگومان هەیە ئەرێنى کاریگەرى پۆستەکان هێشتا ب��ەاڵم پەیوەندیەکان، لەسەر ناکۆکى لەسەر چەند پرسێک هەر ماوە تێروانینێکى و پێکهاتە و هێشتا هەر ئایندەى و ک��ەرک��وک ب��ۆ ج��ی��اوازى کەرکوک هەیە، کورد دەیەوێت کەرکوک کوردستان هەرێمى لە بەشێک ببێتە هەروەها تورکمانەکان خۆشیان پڕۆژەو بەرنامەى تایبەتى خۆیان بۆ کەرکوک هەیە هێشتا ناکۆکى لە نێوان الیەنەکان بۆ ئەو پرسانە هەر هەیە، بەاڵم ئێمە لەسەر کار عەرەبی پێکهاتەى وەکو ئەوە دەکەین کە لە داهاتوویەکى نزیکدا دروس��ت جیا جیا لیژنەیەکى چەند بکەین وە بەڕاستیش چەند لیژنەیەکمان دروس���ت ک���ردووە ب��ۆ ک��ۆک��ردن��ەوەى جیاوازەکان پێکهاتە سەرکردەکانى کردن دیالۆگ گفتوگۆو مێزى لەسەر گونجاو بەرنامەیەکى بە گەشتن بۆ بن، ڕازى پێى الیەنەکان هەموو کە عەرەب پۆستەکان، مەسەلەى بەاڵم زۆرب��ەى پێیانوایە تورکمانەکان و ک��وردەوەی��ە، ب��ەدەس��ت پۆستەکان و پۆلیس ب��ەڕێ��وەب��ەرى و پارێزگار سەرەکیەکانى فەرمانگە زۆ ورب���ەى

ک��وردن بەڕێوەبەرەکانیان کەرکوک لەسەر بوو ناکۆکیەکان بیانووى ئەوە ب��ەاڵم پۆستەکان، ک��ردن��ى داب���ەش پۆستى ئ��ەوەى دواى تورکمانەکان سەرۆکى ئەنجومەنى پارێزگایان وەرگرت گەیشتن بەو باوەڕەى کە ئەوانیش لە هەیە ڕۆڵیان پارێزگاکەدا بەڕێوەبردنى پۆستى عەرەبەکانیش بەهەمان شێوە جێگرى پارێزگاریان هەیە، بەاڵم ئێمە وەکو ئێمە ناوێت پۆستانەمان ئەو پێکهاتەى عەرەب دەمانەوێت ئەو کەسە تواناو خاوەنى کە بدرێتى پۆستى لێهاتووى شیاوە بۆ پۆستى بەڕێوەبردن، بەاڵم کاتێک پۆستەکان لەسەر بنەماى تائیفى بێت دابەش کردنى ڕەگەزى و ئێمەش بەشی خۆمان لە بەڕێوەبردنى

هەموو فەرمانگەکاندا دەوێت.ـــەرەب ــــو پــێــکــهــاتــەى ع *ئـــێـــوە وەکلەگەڵ دیارى کردنى ڕێژەیەکى دیارى یان پارێزگاکەدان کراوى پۆستەکانى هەڵبژاردنەوە ڕێگەى لە دەتانەوێت

ئەو مەسەالنە یەکالى بکرێنەوە؟ع���ەرەب پێکهاتەى وەک���و ئێمە هەڵبژاردنمان دەوێت و لەگەڵ ئەوەداین پڕۆژەى دژى و بکرێت هەڵبژاردن کە کۆتایین لە دابەش کردنى پۆستەکان و بەرپرسیارێتیەکاندا، ئەگەر هەڵبژاردن ئەنجامێکى هەموو بە ئێمە بکرێت ه��ەڵ��ب��ژاردن ڕازی���ن ل��ە ک��ەرک��وک��دا زۆرب��ەى الیەنێک کە ئ��ەوەى لەسەر ئەوەى بهێنێت، بەدەست دەنگەکان زۆریەنى کە ئەوەیە نامانەوێ�ت کە بسەپێنرێت ب��ەس��ەرم��ان��دا سیاسی سنودقى و هەڵبژاردن پڕۆژەى ئێمە دەنگدان بەڕێگەچارەى یاسای و ڕەوا ئەو کردنەوەى یەکالى بۆ دەزانین

پرسانە.سەردانى لەسەر ئێوە *هەڵوێستى

بەرپرسانى تورک بۆ کەرکوک چۆنە؟بکرێت ئاڵۆز کێشەکە نامانەوێ تورکیا دەروەى وەزی��رى کە کاتێک س��ەردان��ى ک��ەرک��وک دەک��ات دەبێت بنەماى پرۆتۆکۆڵى دیبلۆماتى لەسەر ئێمە بکات، س��ەردان واڵت��ان نێوان لەگەڵ ئاڵۆز کردنى ئەو مەسەلەیەدا دەرەوەى وەزی���رى دەوت��رێ��ت نین ناو هاتۆتە عێراق ڤیزاى بە تورکیا بە بڕوامان ئێمە بەاڵم کەرکوکەوە، لەگەڵ و هەیە واڵتە ئەم سەروەرى واڵتەکەمان کەسەروەرى ئەوەداین هەموو لە داواش نەکرێت، پێشێل دۆستەکانمان و دراوس���ێ واڵت��ان��ى دەک��ەی��ن کە ڕێ��ز لە س���ەروەرەى و لەسەر بگرن واڵتەکامان سەربەخۆى عێراقدا لەگەڵ مامەڵە بنەمایە ئەو

بکەن.*تــا چەند بــڕواتــان بــە دەســتــوور یــەکــالى بــۆ 140 هــەیــە مــــاددەى و

کردنەوەى چارەنووسی کەرکوک؟هەیەو دەستوور بە بڕوامان ئێمە مادەکانى ه��ەم��وو ب��ە ب��ڕواش��م��ان ناکۆکى ب���ەاڵم ه��ەی��ە، دەس��ت��وور کردنى جێبەجێ کاتەکانى لەسەر ماددەى 140 هەیە، ئێمە دان بەوەدا 140 ماددەیەکى دەنێین کە ماددەى جێبەجێ دەب��ێ��ت دەس��ت��ووری��ەو لەسەر ناکۆکیەکان ب��ەاڵم بکرێت، هەنگاوەکانى کردنى جێبەجێ کاتى ئێمە دەمانەوێت ئەو ماددەیە بووە، دیموکراسیانە هەوایەکى و ک��ەش و دادپەروەرى تیایدا پێشەوەو بێتە یەکسانى لە ماف و دەستکەوتەکاندا ئێمە ک��ات��ە ئ��ەو ئ����اراوە بێ�ەتە هەر لەسەر نیە ڕێگریەکمان هیچ هەنگاوێکى دەستووریانە بۆ جێبەجێ

کردنى ماددەى 140.

جەواد بەزوونى، ئەندامى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق:

حکومەتى هەرێمى کوردستان توانیویەتى بەشێوەیەکى سەرکەوتوانە کێشەکانى خۆى چارەسەر بکات

ئیسماعیل حەدیدی، سکرتێرى کۆمەڵەى کەرکوک ماڵى ئێمەیە:

دان بەوەدا دەنێین کە ماددەى 140 دەستووریەو دەبێت جێبەجێ بکرێت

دیمانە: عومەر عەبدوڵاڵ

دیمانە: ~

№

www.jamawarnews.com 4 | ساڵی 32 | ژماره 715 | 2012/08/28 | سێشەممەبیرو ڕا

ل��ە س���ەردەم���ى ک��ودەت��اک��ەى بەعسیەکان بەسەر )عەبدول ڕەحمان عارف(دا لە 1968/7/17 و هاتنى بەعسیە قەومیەکان کە لە ئەنجامدا هیچ بەبێ عارف ڕەحمان عەبدول دایە دەسەاڵتى بەرگریەک و گرفت دەست کودەتا چیەکان و لەوێشەوە بە دانرا بەکر( حەسەن )ئەحمەد سەرۆک کۆمارو عەبدوڵ ڕەزاق نایف حکومەت پێکهێنانى بە ڕاسپێردرا پەیوەندیەکانى ق��ۆن��اغ��ەدا ل��ەو و ن��ەم��ر یوسفى ساڵحى س��ەی��دا ئەمەش بوو، ئاڵۆز کودەتاچیەکان کە کاتەى ئ��ەو تا کێشا درێ��ژەى سەیدا ساڵح وەکو سەرۆکى وەفدى س��ەدام الى گەیشتە کوردستانى کاتژمێر چەندین دواى و حسێن کۆبوونەوە کە تیایدا سەدام حسێن وەک���و ج��ێ��گ��رى س����ەرۆک ک��ۆم��ار یوسفى س��ەر دەخ��س��ت��ە ف��ش��ارى ڕق��ی ل��ێ��ب��ووەو دی���ارە ئ��ەو ڕق��ەى ساڵێک بۆ دەگەڕێتەوە سەدامیش ساڵى لە کاتێک دیدارە ئەو پێش نەمر یوسفى ساڵح سەیدا 1967حەسەن ئەحمەد ماڵى س��ەردان��ى عەلى گەڕەگى لە کردبوو بەکرى لە بەغداد و لەوێ بەڕێکەوت ساڵح چاوى کەوتبوو بە سەدام و عەبدول وە العکاوى زیاب و یاسین فەتاح حەسەن ئەحمەد ماڵى ل��ە ه��ەر نێوان توندلە گفتوگۆیەکى بەکردا حسێندا س��ەدام و نەمر سەیداى ڕوودەدات بە تایبەتى کاتێک سەیدا داخەوە بە وتبووی یوسفى ساڵح ناصر عەبدول جەمال س��ەرۆک بۆ

لەگەڵ ڕووبەڕووبونەوەکەیدا لە کە ئەم هێنا، شکستى ئیسرائیلدا سەدام ساڵح سەیدا هەڵوێستەى وەاڵم��دا سەدام لە و دەک��ات توڕە ناصر ع��ەب��دول دەڵ��ێ��ت: ج��ەم��ال زیندویەتى و سیاسیەکەى کالسیکە ملمالنێکەشی نییە سیاسەتیدا لە ئایندەیەکى هیچ ئیسرائیلدا لەگەڵ جەمال س���ەدام ه��ەروەه��ا ن��ەب��وو دیکتاتۆر ب��ە ن��اص��رى ع��ەب��دول ناودەبرد و لێرەدا سەیداى نەمر ئەم شێوازەى قسە کردنە ڕەت دەکاتەوە دەڵێت پێی سەتیرانە زمانێکى بە ناصر عەبدول باسی تا کێی تۆ بە وەجوێن بکەیت شێوەیە بەو

زەعیمێکى وا بدەیت؟قسەکانیدا درێ����ژەى ل��ە دوات����ر ب��ەس��ەی��داى وت��ب��وو ل��ە ڕاس��ت��ی��دا پێویستە هەر عەرەبێکى ڕاستەقینە ڕێز لەپیاو بگرێت و پشتیوانیان لێ بەو هێنان کۆتاى بەو ئیتر بکات ئاڵۆزیەو گفتوگۆى ئەحمەد حەسەن بە کۆتاى و نێوانیان دێتە بەکر

گفتوگۆکانى نێوانیان دەهێنێت.س��ەی��دا س��اڵ��ح ی��وس��ف��ى ن��ەم��ر و

حکومەتى عێراق:تەموزى 17 کودەتاکەى دواى لە پێکهێنانى هەوڵەکانى وە 1968ڕووک��ن فەریق ن��وێ حکومەتێکى )س��اڵ��ح م��ەه��دى ع��ەم��اش( وەک��و وەزیرى و کۆمار س��ەرۆک جێگرى ناخۆ ڕاى وابوو کە بۆ کۆتایى هێنان کوردیش گەلى ک��ورد کێشەى بە بەشدار نوێنەر س��ێ ب��ۆ دوو ب��ە نوێى حکومەتى پێکهێنانى لە بن کاتێک مەبەستەش ئەو بۆ عێراقدا

ڕاسپێردرا نایف ڕەزاق عەبدول کە لە داوایان حکومەت پێکهێنانى بۆ کرد یوسفى ساڵح سەیدا شەهید و دی��ار سەرکردەیەکى وەک��و کە بزوتنەوەى بەرچاوى کەسایەتیەکى کۆمارى کۆشکى سەردانى کوردى وەرگ��رت��ن��ى مەبەستى ب��ە ب��ک��ات نوێی دەوڵەتى وەزارەت��ى پۆستى نەمر، بارزانى ئاگادارى بە عێراق بەاڵم سەیدا ساڵح یوسفى لە وەاڵمدا حزبیم کەسێکى ئەمن گوتبوو پێی وەربگرم. حزبەکەم ڕاى پێویستە مستەفاو مەال کۆتایدا لە ئەوەبوو لەسەر ڕێ��ک��ەوت��ن س��اڵ��ح س��ەی��دا بۆیە ه��ەر نەکردنیان ب��ەش��دارى بە درێ��ژەى یوسفى ساڵح سەیدا کارەکەى خۆیدا وەکو سەرنووسەرى لێپرسراوى وە التاخی ڕۆژن��ام��ەى شارى لە بارەگەکەى کە 5 لقى لە کە کاتەى ئەو تا بوو بەغداد ساڵى 1968دا وە دواى هێرشەکانى دا بڕیار کوردستان بۆ سەر بەعس بۆ 5 لقى بارەگاى کشانەوەى بە کوردستان و سەیدا ساڵح یوسفیش هاتەوە و بەجێهێشت ب��ەغ��دادى

کوردستان.سەیدا ساڵح و دامەزراندنى

بزوتنەوەى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستان

نسکۆى تاڵى ڕۆژگ���ارى پ��اش لە سۆسیالیست بزوتنەوەى ئەیلول بانگى و نوێی شۆڕشێکى م��ژدەى ئ���ازادی���ان ب��ە گ��وێ��ی ج��ەم��اوەرى ڕێکەوتى لە چرپاند کوردستاندا 1976/4/12 بە ئامادەبوونى شەش سۆسیالیستیان بزوتنەوەى کەس

لە هاتبوون پێک ک��ە دام����ەزران کۆمەڵێک کادرو فەرماندە کۆنەکانى سەیدا لە جگە و ئەیلول شۆڕشی سیاسی مەکتەبی ئەندامى ساڵح ئەیلولدا شۆڕشی لە ب��وو پارتى دەس��ت��ەى دام��ەزرێ��ن��ەران��ى ئ��ەم لەم ب��وو بریتی نوێیە بزوتنەوە یوسفى، تێکۆشەرانە )سەیدا ساڵح تایەرى ناسیح، مەال هەژار، عەلى عەلى والى، ڕەسوڵ مامەند، نورەدین ئاماژە شیاوى ) ڕەحمان عەبدوڵ دام��ەزران��دی��دا لەگەڵ ه��ەر پێدانە سەیدا ساڵح یوسفى بەدامەزرێنەر و ڕابەرى بزوتنەوەکە هەڵبژێردرا دواى ئەوەى یەکەم بەیاننامەى بزوتنەوەى سەیدا ئاگادارى بە سۆسیالیست )باس دەنوسرێت یوسفى ساڵح و دەس��ت بە کە دەکرێت ل��ەوەش خەتى خۆی نوسیویەتى لە ڕێکەوتى سەرکردەو کۆمەڵێک )1976/8/8بزوتنەوەى ناو دیارەکانى کەسە لەم هاتبوون پێک سۆسیالیست عەلی خالید )دکتۆر تێکۆشەرانە عەسکەرى، ڕەسوڵ مامەند، سەعدى گچکە، سەید کاکە، قادر عەزیز، تایەر شاخە گەیاندە خۆیان والى( عەلى یەکەم وە کوردستان بەرزەکانى مەشخەڵى ئاگرى شۆڕشێکى نوێیان زۆر کورتدا ماوەیەکى لە داگیرسان سەدان خاوەنى بووە بزوتنەوەکە پێشمەرگەى و کادیر ف��ەرم��ان��دەو ناوچەکانى ه��ەم��وو ل��ە ق��ارەم��ان کوردستان هەندێک لە کادیر و کەسە دیارەکانى ناو بزوتنەوە لەوانە دکتۆر عومەر عەسکەرى، عەلى خالید، خۆش ئ��ەوە بۆ زەمینەیان دەبابە

دەکرد کە بزوتنەوە بچێتە ناو نیمچە بەرەى )ی.ن.ک( کە پێک هاتبوو لە ڕەنجدەرانى کۆمەڵەى ڕێکخراو دوو مارکسی ڕێکخراوێکى کە کوردستان کە گشتى خەتى کە هەروەها بوو چەند ب��وو نەتەوەیی ڕێکخراوێکى نێوان لە گفتوگۆیەک و دانیشتن نیمچە بەرەى )ی.ن.ک( بزوتنەوە و کراو نوێنەرى بزوتنەوە سەردانى مام جەاللیان کرد لە سوریا مام جەاللیش بە پەسەندى زانى کە بزوتنەوە بەشدار ڕێکەوتنامەکەشی بەرەیەو لەو بێت لەوێ مۆرکرا بزوتنەوەى سۆسیالیست دای��ن��ەم��ۆی��ەک��ى گ����ەورەو س��ەرەک��ى هاتنەوەى دواى بوو نوێ شۆڕشی مام جەالل لە دەرەوە وەک سکرتێرى وە دەب��رد بەڕێوە کارەکانى گشتى لەسەر بۆچوونى ئەو لە ساڵى 1978 ووشەى دیموکراتى لە ناوى بزوتنەوە البراو بوو بە بزوتنەوەى سۆسیالیستى سەرەکى هێزى کاتە ئەو کوردستان بزوتنەوە هی یەکێتى پێشمەرگەى بوو، ئەوەبوو شەهید عەلى عەسکەرى لە گفتوگۆ ب��ۆ 1977 س��اڵ��ى ل��ە بەغداو چووە برادۆستەوە ناوچەى لەوێ سەدام حسێن جێگرى سەرۆک بۆ بینی عێراقى کاتەى ئەو کۆمارى چارەسەر کردنى کێشەى کورد، بەاڵم بێ ئەنجام بوو. لە ڕێو ڕۆشتنى هێزى و کوردستان پێشمەرگەى کوردستان یەکێتى بۆ ناوچە سنوریەکانى ئێران ڕووب��ەڕووى بزوتنەوە عێراق تورکیا گەورەترین زیان و لەناوچوون بوەیەوە

کە بە کارەساتى هەکارى ناسراوە.

* ئەندامی ئەنجومەنی سەرکردایەتی »حسدک«

بەردەوام ڕاب��ردوودا، سااڵنى لەماوەى باس لەزۆرى بۆشایی )سپەیسى( نێوان الوانى کوردستان و پڕۆسەى سیاسى دەکرا، لەو ساتانەدا الو وەک کائینێکى هەرچەندە دەژمێردرا، خراو پەراوێز س��ەردەم��ەک��ان گ��ۆڕان��ک��ارى بەپێى شێوازى بیرکردنەوە و تێروانینەکانیش دەردەکەون، دیکەدا لەچوارچێوەیەکى جیاوازەکانى لەڕوانگە ئەگەر بێگومان ناو کۆمەڵگاى کوردیەوە بڕوانینە کۆى بە گوزەرێک لەوێشەوە، و کایەکان ئاستى ئامادەگى الواندا بکەین، ئەوا بێ هیچ گومان و دوو دڵیەک، الوانێکمان دێتە پێش چاو کە توانیویانە لەڕێگەى ه��ەوڵ��ى خ���ودى و س���ود وەرگ��رت��ن هەنگاو گەشەسەندنى و لەپێشکەوتن دەوروب��ەر، کۆمەڵگاکانى بەهەنگاوى

ببنە و بکەن بەهێز خۆیان پێگەى الوێکى دیار، لەڕۆژگارى ئەمڕۆى قۆناغى ئەگەر زۆر تاڕادەیەکى کۆمەڵگاشدا، لەڕووە سیاسیەکەوە کە وەک بوارێکى هەستیاری بوارێکى هاوکات و دی��ار هەموو کۆمەڵگایەک تەماشاى دەکرێت، ئەگەر بێتوو خوێندنەوەیەک بۆ ئاست و ڕۆڵ و پاشان بەشدارى سیاسى الوان بکەین، ئەوا سەرەتا هەست بەو جیاوازیە دەکرێت کە ئێستا الوان لەگەڵ ڕابردوودا بەچەند پەیوەندى ئ��ەوەش هەیانە، هێشتا هەرچەندە هەیە، هۆکارێکەوە ئەزموونن کەخاوەنى ئەوانەى لەدیدى و سااڵنێک ئەوانیش لەقۆناغى الویەوە تا ک���ردووە لەسیاسەت ب��ەش��داری��ان ڕادەیەک ئەو بۆچوونەیان هەیە بەوەى کایە بەشدارى الوان گرنگە پێیانوایە پێویستیان بەاڵم بکەن، سیاسیەکان خۆدۆزینەوەى و بەخۆڕۆشنبیرکردن لەبزاوتى ش��ارەزاب��وون��ی��ان��ە و زی��ات��ر م��ێ��ژووى واڵت��ەک��ەی��ان، ب��ەه��ەر حاڵ سەربارى هەموو تێڕوانینە نوێیەکان و کۆنەکان بۆ الوان، ئەوەى لەم قۆناغەدا هەرێمى ئ��ەم��ڕۆى الوان��ى دەبینرێت پارچەکانى و بەتایبەتى کوردستان بەگشتى، گەورە کوردستانى دیکەى خۆیان پێگەى توانیویانە ئەکتیڤانەتر

سیاسەکان ڕێکخراوى و پارت لەناو بەهێز بکەن، چونکە پێش چەند ساڵێک هەرێمە، ئەم الوان��ى زۆرى بەشێکى ڕۆشنبیرى ناوەندە لەڕێکخراو تەنیا بەاڵم دەبینران، پەیوەندیدارەکاندا و الوان بەشداریەى شێوازە ئەو ئەمڕۆ گۆڕاوە و لەنێو پارتەکاندا، الوانێکى زۆر وبەرچاو دەبینرێن کە بەشێوەیەکى کارا چاالکییان هەیە و ئومێدى ئانیدەیەکى ئەو لەسۆنگەى لێدەکرێت، گەشیان دوو خۆیەتى جێى ڕاس��ت��ی��ەش��ەوە، هۆکارى گرنگ لەپشت بەشدارى گەرمى الوان لەکایەى سیاسیدا بخرێتە ڕوو، زیاترى کرانەوەى چاو »یەکەمیان« پەیوەندییەکى ک��وردس��ت��ان، الوان��ى گەشەسەندنى بە هەیە زۆرى گەلێک دیکەى ک��ای��ەک��ان��ى ب���وارو ت����ەواوى لەڕێگەى وات��ە ک���وردى، کۆمەڵگاى هەنگاونانى چین و توێژەکانى کۆمەڵگا کایانەى ئەو چوونى پیرەوە بە بۆ دیکە، وایکردووە کە الوانیش هەوڵبدەن بتوانن دیکە، ئەوانى هاوشێوەى تا بگونجێنن، سەردەمدا لەگەڵ خۆیان چونکە ئەگەر هۆکارێک نەبێت کە پاڵ نەکەن تا خۆیان ون بنێت بەالوانەوە خۆیان شوناسى سێگۆشەیەکدا لە و دیارى بکەن و بیدۆزنەوە، ئەوا هەرگیز

الو ناتوانێت بەداوى خەونەکانیەوە بێت هەروەک بکات، هێنانەدییان بۆ وکار بەتایبەتى و تەکنەلۆژیا پێشکەوتنى میدیاى ئەلکترۆنى، هەڵە نابین ئەگەر الوانى چ��اوى چاک زۆر کە وابڵێین کرانەوەیەش، ئەو کردۆتەوە و خودى الوان خ��ودى الى نوێى بینیى دنیا خ��وڵ��ق��ان��دووە، چ��ون��ک��ە ل��ەڕێ��گ��اى سەرنجە و بۆچوون ئاڵوگۆڕکردنى کۆنتاک دروستکردنى و جیاوازەکان دیکەى شوێنەکانى الوان���ى ل��ەگ��ەڵ جیهان، وەک ئەمڕۆ بۆتە دیارەدەیەکى خودى دەتوانێت تر هێندەى ب��او، ئەو الوەکانماندا، دەروون��ى و لەناخ ئاشنایەتیە، واقیعێکى گرنگ لەڕێگەى دەرەوە الوانى ژینگەى بەراوردکردنى ئاراوە، بێنێتە کوردستان ون��اوەوەى بەدیهێنانى ئ��ەوەش��ەوە ل��ەڕوان��گ��ەى مەعریفە الى الو، ڕێگاى خۆشکردووە بۆ ئەوەى الوان بەگڕوتینەوە لەڕێگاى ب���ەش���دارى س��ی��اس��ی��ان��ەوە، خ��ۆی��ان ب��دۆزن��ەوە، سیاسەتدا پانتایی ل��ە دەکرێت هاوکات کە هۆکار »دووەم« تا الوان بۆ پاڵپشتى و هاندان وەک ڕێگا و گونجاو بەشێوەیەکى بتوانن الوانى زیاتر تا ڕوو، بیخەینە پێدراو تەندروستیان بەشداریەکى کوردستان

برییتە سیاسەکاندا، لەکایە هەبێت خاوەن و بەتەمەن لەدەستگیرۆکردنى بۆ سیاسیەکان پارتە ن��او ب��ڕی��ارى بوو چاالک الوێک ئەگەر واتە الوان، بیر با پ��ارت��ان��ەدا، ئ��ەو لەشوێنێکى گونجاو میکانیزمێکى لەهەڵبژاردنى بکرێتەوە، بۆ ئەوەى ئەو الوە زیاتر دڵى بەوە خۆش بێت کە ئەو لەناو پارتێکى خاوەن سەدان و بگرە هەزاران ئەندامدا، ل��ەوەوە دەکرێت و پێدراوە ڕۆڵێکى پێگەى خ��اوەن کەسایەتیەکى ببێتە ژیانى خەباتى داه��ات��ووى بۆ بەهێز سیاسى و کۆمەاڵیەتى، چونکە ئەوەى هەستی گشتى بەشێوەیەکى ئێستا گومان هێشتا کە ئەوەیە پێدەکرێت خودى و دەکری�ت الوان لەتواناکانى ئەو گومانەش پەیوەندى هەیە بەوەى ڕەخساندنى زەمینەى نەتوانراوە کە باشترین هۆیەکانى خۆڕۆشنبیرکردن و هەنگاونان بۆ پێشەوە، بۆ الوان وەک پێویست فەراهەم بکرێت، بگرە وەک پارتە لەناو الوان ڕۆڵى پێویستیش کەئەوەش نابینرێت. سیاسیەکاندا جێى خۆیەتى لێرە بەدواوە ئەو بابەتە لەبیرى و پەراوێزەوە نەخرێتە چیتر ئەوە باڕێز لە بەهرەو سەلیقەى الوانى

ئەم هەرێمە بگیرێت.

شوێنە و ب��ازاڕ دەچیتە کاتێک ژمارەیەکى دەبینیت گشتییەکان هیچ بێ واڵتە ئەم گەنجى لە زۆر کار و کاسبیەک لەسەر شەقامەکان کات بەسەر دەبەن، بەاڵم کاتێکیش و گەشتیارییەکان شوێنە سەردانى دەبینیت دەکەیت ڕێستۆرانتەکان ژمارەیەکى زۆر لە هاواڵتیانى بیانى لە شارەکانى کوردستان کاردەکەن، ئەمەش ئاماژەیەکە بۆ ئەوەى بێکارى کەمە، ڕێ��ژەک��ەى کوردستاندا لە دەدوێنیت گەنجان کاتێکیش بەاڵم گەرام، کاردا بەدواى »زۆر دەڵێن گونجاو کارێکى نەمتوانى ب��ەاڵم بریتییە بێکار کەسى ب��دۆزم��ەوە«

لەو کەسەى بەدواى کاردا دەگەڕێت کاریش هێزى ناکەوێت، دەستى و تواناى کە کەسانەى لەو بریتییە نین کەمئەندام و هەیە کارکردنیان منداڵ هۆشیارەو تەواو کەسێکى و زیاترە، لە 16 سااڵن تەمەنى نیەو دەبینین بدەین ئەگەر سەرنج بەاڵم گەنجى ئێمە تەواو تواناى کارکردنى کەمە مەرجێکى تەنها بەاڵم هەیە، هەموو بە ل��ەوەى بریتییە ئەویش ئەمەش نابن، ڕازى کارێک جۆرە لە ڕوو ئابوورییە کارەساتێکى دەک��ات واڵت���ان ل��ە زۆر گەنجانى م��اڵ��ەوەی��ان داراى ب���ارى کاتێک کارکردن بەر ناباتە پەنا باشبێت بە گەنجى ژیانى دەیەوێت بەڵکو و بەسەربەرێت سەیران و گەشت

ناڕەحەتییەکى هەموو لە دووربێت کارکردن، کۆمەڵگادەبێت لەم کاتەدا ئەستۆ بگرێتە سەرەکى ئەرکێکى ئەویش بریتییە لە هۆشیارکردنەوەى بۆ میدیاکانەوە ڕێگەى لە گەنجان ئاشکرابێت و ڕوون الی��ان ئ��ەوەى نیەو عەیب کارێک جۆرە هیچ کە سەربەرزى کارێک جۆرە هەموو و دوورى و دەکات دابین کارکەر بۆ کێشەى چەندین ل��ە دەخ��ات��ەوە جۆراوجۆر و کۆمەاڵیەتى کە گەنجان دەبێت، توشیان بێکاریدا کاتى لە الى متمانە کارکردن کۆتایشدا لە خ��ودى گ��ەن��ج دروس���ت دەک���ات و گەنج ئ��ەوەى بۆ دەبێتەهاندەرێک بیر لە داهاتووە خۆى و پێکهێنانى

خێزانیش بکاتەوە.

سەیدا ساڵح یوسفى لەگەڵ سەدام حسێن

الوان و بەشدارى سیاسى

بێکارى لە کوردستان

عادل مەال ساڵح *

KaiwanAzad@yahoo.com

هەڵەی ناونانمێژووییەکانی ه��ەڵ��ە ل��ە یەکێک لە بووە یەکێک ناونانی کۆمەڵگاکەمان، لە کە ناوێک، بە خۆشەویستەکانی کەسە بنەڕەتدا هەڵە بووە، وەک ناونانی کوڕ یان برازا و خوشکەزا و ئامۆزا و خاڵۆزا کچ و و هەر کەسێکی نزیکی تر، دیارە حاڵەتەکە بە بووە، تاکێک هەر مافی و ئاسایی زۆر شوێن جوانترین و باشترین و ناسکترین ناوی نێرینە یان مێینە بۆ کەسە خۆشەویستەکانی بگەڕێت، بەاڵم هەڵەی مێژوویی ئەو ناونانە ئ��ەوە ب��ووە، کە بە شوێن ن��اوی گ��ەورە و سەیر و ڕاکێش سەرنج و لەالیەک بەهێز وەک گەڕابیت. دی��دا لەالیەکی سەمەر و بە کورد ئێمەی الی نێرێنەکانی ناونانی ناوەکانی )قادر و ڕەحمان و ڕەحیم و ....تاد( وەک چەند ناوێک بۆ گەورەیی خودا! بێئەوەی هەر تاکێک لە ئێمە بیرێکمان لەوە کردبێتەوە، کە ئێمە هەمووان بەندەی خودا وەک ن��ەوەک خ��ودای��ن، بەندەی و بووین لە )عەبدولاڵ( وەک ناوێکی یان بین، ئەو ئیسالم پەیامبەری باوکی بۆ خۆشەویستی بۆ خۆشەویستییەک وەک )موحەممەد( و کوڕی )موحەممەد ئێسالم پەیامبەری ناوی )عەلی( وەک بە یان عەبدولاڵ-د.خ(، ئەبی ک��وڕی )عەلی بۆ خۆشەویستییەک پەیامبەری زاوای و ئامۆزا تالیب-ڕ.خ( تا ڕاشدی، خەلیفەی چوارەمین و ئیسالم و عومەر و )ئەبوبەکر ناوەکانی دەگاتە هەر بۆ خۆشەویستییەک وەک عوسمان( )سێ( کەسایەتی مێژووی ئیسالم و هاوەڵە )ئەبوبەکری ئیسالم پەیامیەری نزیکەکانی عوسمانی خەتاب، کوڕی عومەری سدیق، کوڕی عەفان( ڕەزای خوایان لێ بێت. ئەمەو بۆ ڕەگەزی مێینە وەک ناونانی کەسەکانمان بە ناوەکانی )فاتیمە( لە خۆشەویستی ناوی پەیامبەری موحەممەد( کچی )فاتیمەی ئیسالم و )عائیشە( لە ناوی )عائیشەی کچی ئەبوبەکر( و )حەفسە( لە ناوی )حەفسەی کچی عومەر(، کە دوان بوون لە خێزانەکانی هیچ بێئەوەی )د.خ(، ئیسالم پەیامبەری ی��ەک ل��ەوان��ەی ئ��ەم ج��ۆرە ن��اوان��ەی��ان بۆ یان هەڵبژاردووە خۆشەویستەکانیان کەسە کردبێتەوە لەوە بیرێکیان هەڵدەبژێرێن، یان بیر بکەنەوە، کە ئایا هیچ یەک لەوانە و چاکی و گەورەیی ئاستی گەیشتوونەتە پەیامبەری نزیکانەی و هاوەڵ ئەو جوانی دیارە ئەوان؟ دەگەنە یان )د.خ( ئیسالم دیاردەیە لەو پەیڕەویان ئەوانەی ئەگەر و ب��ووب��ن نامسوڵمان کەسانی کردبێت ئاساییە، زۆر ئیسالم ئایینی لە دووربووبن ناوانە، ئەو بۆ ئ��ەوان گەڕانەوەی چونکە نزیکەکانیان کەسە و مناڵ بووە ئەوە بۆ یان دەربچن ئیسالم گەورانەی ئەو وەک بە پێچەوانەوە سوکایەتی بە گەورەیی ئەو کەسایەتیانە بکەن لە ڕێگای ئەو ناونانەوە، ب��اوەڕداری ت��ەواو کەسێکی کاتێک ب��ەاڵم ئەو زان��راو ب��اوەڕدار بە یان خۆ ئیسالمی کارە بکات، ئەوە هەڵەی گەورەی کردووە، کەسەی ئەو کە نەچووە، ئەوە بۆ چونکە ئەو ناوەکەی ناوە، لەوانەیە ببێتە کەسێکی بێباوەڕ و شەرانگێز و بەرباد! ئەوسا دەبێت چی بە ڕۆڵە و کەسە نزیکەکەی و تەنانەت بە گیانی ئەو کەسایەتیانەی مێژووی ئیسالم

بڵێ؟لە یەکێک کاتێک ت��ردا دیوێکی بە ناونابێت )نالی تاکەکانی کورد کوڕەکەی هێمن.... و دیالن و مەحوی و سالم یان تاد( وەک خۆشەویستییەک بۆ ئەو شاعیرە کەسانە ئەو دوات��ر ئایا ک��ورد، گەورانەی بە یان شاعیر؟ دەبنە یان شاعیر بوونە و کردووە شیعر لە نەفرەتیان پێچەوانەوە دەکەن؟ یان کاتێک بە )قارەمان و توانا و زانا و .....تاد( ناونرابن، ئایا دواتر ئەوانە دەبنە کەسانی پاڵەوان و ئازا؟ یان کاتێک و )جوان ناونا مێینەکانمان ڕەگەزە ناوی دەڵێت کێ ....ت��اد( و قەشەنگ و ناسک جوانی حەیای و دەرناچن ناشیرین دواتر دیارە نابەن؟ قەشەنگەکانیش و ناسکی و ئەوەش هەر وەک هەڵەیەی عەرەبە کۆچەری ئێستاشدا و ڕاب��ردوو لە خێڵەکییەکان و واتە بە )جربوع( ڕۆڵەکانیان ناوی بەوەی و )م��ار( وات��ە )عثمان( و )مارمێلکە( تا ناوناوە، و کەر( )جاشە واتە )حمیر( ڕۆڵەکانیان لە چاونەچن و چاو لێیان نەدا و نەکەونە بەر چاوپیسەکانی سەردەمەکەیان! بە ئ��ەوە کە چووبن، ئ��ەوە بۆ بێئەوەی دیوێکی تردا شکاندنی کەسایەتی و شکۆی

ڕۆڵە و نەوەکانیان بووە. کەواتە ئێمەی کورد بۆ دەبێت هەڵەی وا گەورە بکەین؟ یان بۆ بەو هەڵەیە لەالیەک لەالیەکی و پرسیارەوە ژێر بخەینە ڕابردوو دی نەوەکانی داهاتوومان بخەینە ژێر بارێکی باجەکەی بن ژیاندا لە تا کە قورسەوە،

بدەن؟

د. کەیوان ئازاد

№№

ڕێبین حەسەن

هەوراز زایر

www.jamawarnews.com5 | 32 سێشەممە | 2012/08/28 | ژماره 715 | ساڵی

ئافرەتان

ک��ۆم��ەڵ��ک��وژى س���ەر ئ��اف��رەت��ان بە پێوەرە لە کۆمەڵگا دورک��ەوت��ن��ەوەى وا وئەمەش دەبرێت ناو ئەخالقیەکان دەکات ئەو کۆمەڵگایە بە کۆمەڵگایەکی دواکەوتوو لە جیهانی ئەمڕۆدا ناو ببرێت، ناهیدە عومەر چاالکوانی بواری ئافرەتان پێوایە »وەکوو کاری ڕێکخراوەیی کاری زۆریان بۆ ئەم مەسەلەیە کردووە و ئەوە ئیتر دەگەڕێتەوە بۆ کۆمەڵگا کە دەبێت مەسەلەی س��ەر لە ببنەوە هوشیار لە و ئ��اف��رەت��ان« س��ەر توندوتیژی الیەکی تریشەوە دەڵێت » تەنها ڕیگای چارەی لە ناوبردنی کوشتنی ئافرەتان و خۆکوشتنیان هوشیاری تاکەکانە لە

هەنگاوی یەکەمدا«.

ڕۆژ توندوتیژى ڕێــژەى کاتێکدا *لە بەرامبەردا لە دەبێت، زیاتر ــەڕۆژ ببێچارەیى و خەمساردى و دانەچڵەکاندنى جەماوەر و ڕێکخراو و الیەنە سیاسیەکان تۆ وەکوو چاالکوانیکی ژنان چی دەڵێت؟ئافرەتان ڕێکخراوەکانی وەک��وو ئێمە زۆرە چاالکییمان مەدەنی وکۆمەڵگای شوێنە و خوێندنگا لە ب���ەردەوام و گشتییەکان لەسەر مەسەلەی توندوتیژی دەکەین خۆمان قسەی ئافرەتان سەر پێناوەدا. لەم داوە خۆمان هەوڵی و بەاڵم لە الیەکی ترەوە دەبینین دەوترێت نەکردووە هیچیان ڕێکخراوەکان کە دەگیرێت، ڕێکخراوەکان لە ڕەخنە و باشە ئەم هەمووە هەواڵنە کە لە الیەن نابینرێت، بۆ دەدرێت ڕێکخراوەکانەوە و کردوومانە شانمانە لەسەر ئ��ەوەی دەیکەین مەسەلەکە لەوەدایە کە شتێک ڕوو دەدات لەناو خێزانێکدا ئێمە لەوێ

لەبەر دەرگای ناتوانین ئێمە نین، خۆ کە نەهێڵین و بوەستین ماڵێکدا هەر ئافرەتێک خۆی بکوژێت یان دەکوژرێت لەبەر ئەوەی ئێمە ئاگاداری باردۆخەکە هۆشیار لێرەدا گرنگ مەسەلەی نین، کردنەوە کۆمەڵگای بۆ بەرگریکردن لەم

هەمووە توندوتیژییە.

مافە ئێستا تــا ئــافــرەتــان *بــۆچــی خۆیان دەستوورییەکانی و یاسایی

نازانن؟باس حاڵەتدا دوو لە دەتوانرێت ئەمە خەتای جار زۆر »یەکەمیان بکرێت لێرەو دەبینین واتا خۆیەتی ئافرەت ناحیەی لە لە ماڵەوە ئافرەتێک لەوێ

مێردەکەیەوە یان برا و باوکیشەوە زۆر چەوساوەتەوە کە چی دەڵێت من چی بکەم تەحەمولی ئەو حاڵەتە دەکات لەبەر ئەوەی هیچ شوێنێکی هێمن و ئاسایش نییە بۆ ئەو ئافرەتە کە ئەگەر لەو ماڵە بچێتە دەرەوە کەس نییە خزمەتی بکات یان شوێنێک نییە تێیدا دابنیشێت، لە

بژێوی سەرچاوەی ئابوورییەوە بواری کە لێدەکات وای دەبینین بۆیە نییە، هەموو شتێک قەبوڵ بکات و لە کۆتایی چی دەڵێت توندوتیژییەکیش هەموو بکەم، هەر ئەبێت قەبوڵی بکەم چونکە دووهەمیان، بڕۆم. بۆی نییە شوێنێک چاودێری بۆ حکومەت و دەس���ەاڵت دانانێن؟ ئافرەتانە بۆ ئەو کۆمەاڵیەتی ئەم کە هەیە وەکوو سەنتەرمان ئێمە ناکات قەبوڵی تیدەچێت ئافرەتانەی دەزانێت باش و دایدەنێت ماوەیەک ئەو ئافرەتە ئەگەر لەو سەنتەرە چووە بۆ دەیکوژێت بنەماڵەکەی دەرەوە دەستی دەیداتەوە ئاسانی بە یەکسەر

بنەماڵەکەی؟تاوانى ساڵ )15( تەمەن *»ن.ر« ـــدەوە چیە لــە الیـــەن بــرایــەکــى دڕندستدرێژى دەکرێتـە سەر و لە دواى سکپربوونى بە چەقۆ خەڵتانى خوێن »س« وەک کچێکى ــان ی دەکــرێـــــت بە کردبێـت گوناهێکى چ دەبــێــت شێوەیەکى هۆڤانە دەکوژرێت و دواییش تاوانی و دەسوتێنرێت؟ تەرمەکەى ئاماژەمان ژنانەی ئەم وەک ســەدان

پێکرد چییە؟ڕوو ڕووداوان���ەی ئەو بۆ بەداخەوەم دەدات لە واڵتی ئێمەدا و لە کوتاییدا بە دەیبەستنەوە ک��ەس هەندێک کەلتوورەوە بەاڵم وا نییە، کۆمەڵگای ئێمە وای لێهاتووە کە زۆر شت دەکات بە ناویی ناموسەوە، لە ڕاستیدا خۆشی ئەوە نییە، ڕاستە توندوتیژی هەر لە ئێستادا لە ب��ەاڵم هەبووە، مێژەوە دەبێت بۆیە ک��ردووە، زیادی کوشتن بنەبڕ لەسەر زیاتر هەوڵ ئێستادا لە

کۆمەڵگادا. لە بدەین کوشتن کردنی هوشیار بنەماڵەکان لەوەدایە کێشەکە نین و خۆیان نایانەوێت هۆشیار بن، کە

واتا دەسەاڵتی تۆ چییە بەرامبەریان. من وەکوو خۆم کە لە بواری ئافرەتاندا زۆر موحازرە دەڵێم، قسەم ئەوەیە کە بەاڵم هاتووە، وا ئێمە کۆمەڵگای ئەم لە ب��ڕوات. هەر کەسێک وا نابێت خۆ پێبکات دەست لە شوێنی خۆی ئێمە و هەر یەکە لە ئێمە وەکوو چاالکوانی سەر بکرێتە داب��ەش ئافرەتان ب��واری ڕەسمی دەوامێکی و مەکتەبەکاندا وەک��وو بکەین ک��ار و هەبێت م��ان پێویستی بە زۆر بۆیە مامۆستایەک، دەزانم هەر لە پۆلی سەرەتاییەوە چینی ئەم تاکوو بکەینەوە هۆشیار داهاتوو توندوتیژیانە کەم بکرێنەوە و کومەڵگا

بەرەو ژیانێکی پڕ لە ئارامی بەرین.توندوتیژییەکان ڕێـــژەی *پێتوایە مەترسیدار ئاستەی ئــەو گەیشتبێتە

بێت؟کارەساتە ئەم دەڵێم من ئێستادا لە بەرز ب��ەرەو و ک��ردووە زۆری %80بوونەوە دەڕوات، ئەم قۆناغە بە دوو »دەبینین حاڵەتێکی دەبێنم، حاڵەت نین پێشوو وەک��وو ئێستا ئافرەتان گەڕاونەتەوە و دەردەچ��ن زیاتر واتا باری خوێندنیان و پێم وایە تا ئاستی توشی بێت س���ەرەوە لە زانستیش کێشەی زیاتر دەبیت چونکە تەقەبولی کۆمەڵێک شت ناکەیت لەو کاتەدا. لە الیەکی ترەوە عادات و تەقالیدی هەڵە الی ئێمە هەر ماوە و ئەمەش هۆکارێکە بۆ توندوتیژییەکان و هەرچەندە خەڵک باشتر لە چاو سااڵنی پێشوو دەبێت

بێت، بەاڵم هەر نەگۆڕاوە«.

زۆر جار لێرە و لەوێ گوێمان لە باسى ئافرەت کەرامەتى و ماف پاراستنى دەب��ێ��ت گ��وای��ە دای���ک و خ��وش��ک و هاوسەرە، بەاڵم لە ڕاستیدا ئەم وشانە زیاتر زار سەر قسەى لە و تیۆرین بڕوانین لێى وردى بە ئەگەر و نین ئافرەت سەیرى کااڵیەک وەک تەنیا دەکرێت و هەر کاتێک ماوەکەى بەسەر و نامێنێ گرنگییەى ئەو ئیدى چوو ئەو بۆ بەڵگەش دەخ��رێ، پشتگوێ قسانە زۆرە بۆ نموونە تەنانەت لەکاتى سووتانى یان خۆکوشتن یان مردن ئافرەتێک وەک مرۆڤێک هەواڵەکەشی باس ناکرێت بەردەوام جیادەکرێتەوەو وەک سەیردەکرێت، تر بەچاوێکى کوشتن ڕێ��ژەى ڕۆژب��ەڕۆژ دەبینرێت ب��ەرزب��وون��ەوەدای��ە. لە خۆکوشتن و سەربارى ئەوەى ژمارەى ڕێکخراوەکان

نەتوانراوە ب��ەاڵم زیادبووندایە، لە و بکرێت باشتر ئافرەتان ڕەوش��ى بۆیە بکرێتەوە. کەم کێشەکانیان لە )1012( ساڵدا سێ ماوەى لە تەنها ئافرەت لە هەریمی کوردستان خۆیان

سوتاندووە.بەڕێوبەرایەتى کە ڕاپۆرتێک بەپێى دژى توندوتیژى بونەوەى ڕووب��ەڕوو شێوازى کردۆتەوە، باڵوى ئافرەتان ئاگر ڕێگاى لە ئافرەتان خۆکوشتنى زیادبوون لە ڕوو ب��ەردان لەجەستە کار ئەو ت��رەوە لە الیەکى و دەک��ات بابەتە بەم سەبارەت چاالکیانەى و ماونەتەوە. بێ ئەنجام هەموو کراون بۆ کراوە بەوە ئاماژە لەڕاپۆرتەکەدا بگیرێت کارەساتە بەم پێش ئەوەى ئیرادەیەکى هەبونى ب��ە پێویست بەداخەوە کە هەیە بەهێز سیاسى تا ئێستا ئەم ئیرادەیە نییە. بە پێى ئامارێک کە سەرۆکایەتى مافى مرۆڤ

لە هەرێمى کوردستان باڵوى کردەوە، تەنیا لە ساڵى 2008 )177( ئافرەت )333( و ناموس قوربانى بە بوون ئاگریان هۆیەوە بەو هەر ئافرەتیش بەپێى ب��ەرداوە. خۆیان لەجەستەى باڵو میدیاکانەوە لە زانیاریانەى ئەو لە هەولێر شارى لە تەنها کراوەتەوە خۆیان ئافرەت )289( ،2005 ساڵى ساڵى لە ئەژمارە ئەو کە کوشتووە 2006 بووە بە )533( کەس. هاوکات لە 2007دا مانگى ساڵى دوو لە هەر شارەکانى سلێمانى و دهۆک و هەولێر جەنایەتى 40 ڕاپۆرتى سەاڵحەدین و ناموسى ئاراستەى ڕێکخراوەى نەتەوە ئەژمارە ئەو ک��راوە. یەکگرتووەکان نیشان دەدات کە ئامارى ڕاستەقینەى ئەو ڕووداوانە زۆر زیاترە لە و ڕێژەیەى کە هەیە و تەنیا بەشێک لەو ڕوداوانە بووە. ڕەنگدانەوەى میدیاکاندا ناو لە ڕێکخراوى الی��ەن ل��ە ت��ر ئامارێکى

تەندروستى لە سلێمانى باڵو کراوەتەوە لە 2009 ساڵى ل��ە دەدات نیشان ئافرەت )831( کوردستان هەرێمى ئاگرى لە جەستەى خۆى بەرداوە کە لەمانە )200( ئافرەت ژیانیان لەدەست لە ئامارە ئەو پێى بە هاوکات داوە. ،2010 ساڵى یەکەمى مانگى حەوت کە کوشتووە خۆیان ئافرەت )218(جەستەى لە ئاگریان زۆری��ان بەشى لە ئەمانەدا نێو لە ب��ەرداوە. خۆیان بە چەک ئافرەت )13( ،2010 ساڵى خۆیان کوشتووە، چوار ئافرەت خۆیان ئافرەت هەشت خنکاندووە، ئاودا لە خ��ۆى بە ک��ارەب��اوە ک���ردووە، )37( داوە ئوتومبێل وەبەر خۆى ئافرەت هەڵواسیوە. خۆیان ئافرەتیش نۆ و لە کە فەرمیە ئ��ام��ارە ئ��ەو بەپێى لە بۆتەوە، باڵو کوردستان هەرێمی شەش مانگى یەکەمى ساڵى 2011دا، )207( ک����وژراون، ئ��اف��رەت )48(

خۆیان جەستەى لە ئاگریان ئافرەت توندى بە ئافرەت )671( ب��ەرداوە، بوونەتەوە توندوتیژى ڕووب���ەڕووى ڕووب����ەڕووى ئ��اف��رەت��ی��ش )63( و لەم بوونەوە. سێکسى دەستدرێژى زیاترین کە ب��ووە ئاشکرا بەینەدا ئەژمارى جەنایەتەکان لە دژى ئافرەتان لە شارى هەولێر ڕووى داوە. لە شەش لەو هەر 2011 ساڵى یەکەمى مانگى شارەدا )55( ئافرەت کوژراوە، )99( )145( سوتاندووە، خ��ۆى ئافرەت ئافرەت ڕووبەڕووى ئەشکەنجە بۆتەوە، )14( ئافرەت ڕووبەڕووى دەستدرێژى ئافرەتیش بۆتەوە و )555( سێکسى ڕووبەڕووى توندوتیژى بۆتەوە. بە پێى ئامارە فەرمییەکان لە نێوان ساڵەکانى 1991 تا 2007 لە شارەکانى سلێمانى ئافرەت )2664( دهۆک و هەولێر و بەرداوە خۆیان جەستەى لە ئاگریان 22 تا 12 نێوان لە تەمەنیان کە

ئاماژەیان کە ئەوانەى بووە. سااڵن بە کە ئامارانەن ئەو تەنیا پێکراوە و کراونەتەوە ب��اڵو فەرمى شێوەى ڕاپۆرتەکانیان بە ڕێکخراوە مەدەنى و فەرمییەکان گەیشتووە. گومان لەوەدا جەنایەت لەو زۆر ئەژمارێکى کە نیە ش��اراوە شێوەى بە کارەساتانە و وەکوو و ش��اراوەن هەمیشە دەکرێت دوایشدا مانگەی چەند لەم بینیمان بە بیانوی شەرف و سەندنەوەی ئابڕو چەند ئافرەتێکی کورد بوونە قوربانی کە نمونەشی »ن.ر« بوو کە لە دوای دس��ت��دری��ژی ک��ردن��ە س��ەر ل��ە الی��ەن تری برایەکی دەستی بە براکەیەوە داب دوب��ارەی قوربانی بووە ک��وژراو وەکوو کوردی. کۆمەڵگای نەریتی و بێدەنگی بە ئەویش تر کەیسەکانی مایەوە و لێرەدا لە »ن.ر«ی تەمەن 15 ساڵ بووە قوربانی شتێکی نەخوازراو.

ه��ەژارى زۆرى بەشێکى ئ��اف��رەت��ان جیهانیان لە ئەستۆ گرتووە، ئامارەکان زیاتر ئافرەتان کە دەریانخستووە لەپیاوان ڕووبەڕووى هەژارى و برسیەتى ه��ۆی��ەوە کە ب��ەو دەب��ن��ەوە، ئەمەش ئۆرگانیزەکراوە ئاپارتایدێکى ب��ە چاودێرى پ����ەروەردە، لەبوارەکانى پزیشکى و کار و سەرپەرشتى سامان و

داراییەکانیان دەبنەوە.بەرباڵوە، ئافرەتان بۆ هەژارى واتاى لەبارودۆخێکى زۆرب��ەی��ان��ى ه���ەژارى مافە ل��ە ب��ەش��ب��وون وب���ێ دژوار خواردنەوەى ئاوى وەکو بنەڕەتیەکان چاودێرى گشتی، تەندروستى پ��اک، پزیشکى و ئیش وکارێکى گونجاودان. لەڕووداوەکانى دیکەى هەژارى نەبوونى پاراستنى گونجاو و بەتوانایە لەبەرامبەر توندوتیژى و هەروەها نەبوونى ڕۆڵ لە %70 ئامارەکان بەپێ بڕیارەکاندایە. هەژارەکانى جیهان ئافرەتن و زۆربەشیان

لە بەرامبەرى کارى هاوشێوەى پیاوان مووچەیکى کەمتر لە پیاوان وەردەگرن، ئافرەتانى داواکارى سولفە بۆ ئیش و کار بە شێوەیەکى بەردەوام بەرامبەرى کارانە لەو زۆرتر و ئەبنەوە ئاپارتاید مووچەیەکى بە ناهێمنن و ناپاک کە 10 هەر لە دادەمەزرێن، کەمەوە زۆر لە کەسیان هەشت کرێکار، ئافرەتى ئیش و کارە مەترسیدارەکانى ناوچەى ئاسیاى و ئەفریقا سەحراى باشوورى گۆڕانکاریەکانى کە دامەزراون باشوور لە مەزنى زیانێکى جیهانى ئابوورى ژیانی ئەوانداوە. قەیرانى ئابوورى لەم سااڵنەی دواییدا بەشێوەیەکى بەر چاو کاریگەرى زۆرترى لە ئافرەتان هەبووە. لە زۆربەى واڵتانى لەحاڵى گەشەدان ئەو ئافرەتانەى کە لەو کارگانەی کە کااڵى تایبەت بە هەناردەکردن بەرهەم دێنن یان ئەو واڵتانە کە کرێکارانى ئافرەتى گەورەترین کاردەکەن تیایدا کۆچەر زیانیان لێکەوتووە. »ڕێکخراوى جیهانى

قەیرانى کە هەڵیسەنگاندوە ک��ار« ئابوورى بووەتە هۆى بێکار بوونى زیاتر لە 22 ملیۆن ئافرەت لە ساڵى 2011دا و ئەمە ئەو هەواڵنەى کەلە دەیان ساڵى ڕابردوو دراوە بۆ بەتواناکردنى ئافرەتان، لەزۆربەى مەترسییەوە. خستوەتە بووە زۆرتر کاریگەریانە ئەم واڵتاندا لە بێکار بوون و لەدەستدانى پیشەى فەرمی. ئەمەش بەو شێوەیە کەزۆربەى خەریکى نافەرمى لەکارى ئافرەتان لەمااڵندا« »کارکردن وەکو کاربوون و ئامارى فەرمى بێکارى ئەم کەسانە ناگرێتەوە. سیاسەتەکانى ڕێکخراوەکان لەزۆرکاتە ئ��اب��وورى ناوەندەکانى و جیاوازیەکانى ڕەگەزى لە سیستەمەکانى سیستەمى هەتاکو ب��اج و ب��وودج��ە ئافرەتان ناگرن. لەبەرچاو بازرگانى بڕیاردانەکانى لە کورسى کەمترین دەرفەتى دەک��ات، بەشدارى ئابوورى سەر لە کاریگەرى لە س��ن��ووردارى

سیاسەت هەیە.

بەرەو پێشبردنى ماف و بەرقەرارکردنى ئاسایشى ئابوورى ئافرەتان بەردەوام لە UNIFEM بەرنامەکانى پێشەنگى ئافرەتان ل��ە UNIFEM ب���ووە. بەشى مەرجەکانى لە گۆڕانکارى بۆ لە دەک����ات، پشتیوانى ئ���اب���وورى لە ئافرەتان بەشدارى بەهێزکردنى پالندانان و دارشتنى سیاسەتى ئابوورى هەتاکو هەوڵدان بۆ فەراهەمکردنى توانا پێویستەکان لە بەڕێوەبردنى گوزەرانى ڕێکخراوەکانى و ئافرەتان بۆ جێگر دیکەى لەچاالکییەکانى ئافرەتان. UNIFEM پشتگیرى کردن لە مافە خاوەندارى وەکو: ئافرەتان ڕەواکانى زۆرک��ردن��ى ب��اوک��ی، میراتى و زەوى گەیشتن و ڕێگاپێدان بەوان بەمەبەستى یاسایى و شیاو کارى بەدەستهێنانى کرێکارى ئافرەتانى بەتواناکردنى و

کۆچەر لەئاستى کرێکارانى خۆماڵییە.

UNIFEM.org سەرچاوە: سایتى فەرمى

ناهیدە عومەر چاالکوانی بواری ئافرەتان:

بۆ بەرگرتن لە توندوتیژی پێویستمان بە هۆشیاری کۆمەڵگایە

لە کوردستان زیاتر »2664« ئافرەت ئاگریان لە جەستەى خۆیان بەرداوە

ئافرەتان لە نێوان قەیرانى ئابوورى جیهانى و هەژاریدا

دیمانە: ژاڵە محەمەد

ئا: بەندی کەالری

و: ڕێوان محەمەد

سەنتەرەکان باش دەزانن ئەو ئافرەتە ئەگەر لەو سەنتەرە چووە دەرەوە بنەماڵەکەی دەیکوژێت بۆ یەکسەر بە ئاسانی دەیداتەوە دەستی بنەماڵەکەی؟

№№

№

www.jamawarnews.com 6 | ساڵی 32 | ژماره 715 | 2012/08/28 | سێشەممەڕاپۆرت

د. ڕێبوار کەریم، مامۆستاى زانکۆ لە دیدارێکى تایبەتى ~ ئاماژە لە قەیرانانەى »ئەو دەکات ئەوە بۆ عێراقدا دروست دەبن لە بەرژەوەندى

کورددا نییە«.ن��اوب��راو هێما ب��ۆ ئ���ەوە دەک���ات » لوغمى و هەڵە کۆمەڵێک دەستوور گەورەى تێدایە کە قابیلى تەقینەوەى

هەیە«.

دەستوور لە عێراق هۆکارێکى سەرکى دروستبونى کێشەکانە

عێراق ڕووبەڕووى کە قەیرانانەى ئەو بە پەیوەندى ڕاستیدا لە ب��ووت��ەوە هەیە گ��رن��گ��ەوە خ��اڵ��ى کۆمەڵێک لە دەستوور کە ئەوەیە یەکەمیان دروستبونى هۆکارێکى سەرکى عێراق کێشەکانە، ئەو دەستوورە ناڕونى و نا ڕێکى پێوە دیارە، بۆیە بەو ئاسانییە لە خەڵک کێشەکانى نەیتوانیوە پەیوەندى و بکات چارەسەر عێراقدا پێکهاتەکانى و ن��ەت��ەوە ن��ێ��وان هۆکارى تر خاڵێکى ڕێکبخاتەوە. نەگونجانى بە پەیوەندى قەیرانە ئەم ڕووى لە هەیە سیاسییەکانەوە هێزە مەزهەبییەوە و نەتەوەى پێکهاتەى

بەستنێکى پێکەوە زیاتر عێراقدا لە ڕووەوە لەم دیارە پێوە ناسروشتییە عێراقدا لە قەیرانانەى ئ��ەو هەموو لە قیرانێکن کۆمەڵە دەب��ن دروس��ت بەرژەوەندى خەڵکى کوردستاندا نییە لەبەرئەوەى بۆچى؟ نییە ک��ورد و لەماوەى ڕابردوودا هەمیشە هێزەکانى تر هێزى گەورەو و سەرەکى بوون لە عێراقدا و کورد لە ڕووى هێزى سیاسى نەبووە ئاستەدا لەو سەربازییەوە و الیەنانە ئەو بەرەنگارى بتوانێت کە لە قەیران دروستبونى بۆیە بێتەوە، لە ناشکێتەوە ک��ورد ب��ەرژەوەن��دى پێنایەت کۆتاى ک��ورد ب��ەرژەوەن��دى لە هەیە بااڵنس جیاوازى لەبەرئەوە

نێوان کورد و الیەنەکانى تردا.ئەو نابێت بێت وری��ا دەبێت ک��ورد لە شیعە و س��ون��ن��ە ملمالنێیەى

بەرژەوەندى الیەنێکیان یەکال بێتەوەکورد واباشە ئیش لەسەر پەرە پێدانى بدات سیاسى دبلۆماسى پەیوەندى عێراق سیاسییەکان هێزە ل��ەگ��ەڵ کەسە ئ��ەو خ��ودى لەگەڵ تەنانەت دیارانەش کە لە عێراقدا هەن، بۆنمونە ئەکرێت کورد پەیوەندى لەگەڵ حزبە ببەستێت عێراقدا سەرەکییەکانى کەسایەتییە لەگەڵ پەیوەندى یاخود ئیش ت��رەوە لەالیەکى دی��ارەک��ان��دا،

بکات هێز بااڵنسى پاراستنى لەسەر لە نێوان هەر سێ پێکهاتەکە، دەبێت ملمالنییەى نابێت بێت وری��ا ک��ورد ب��ەرژەوەن��دى ل��ە شیعە و سوننە ئەو بێتەوە، چونکە یەکال الیەنێکیان بە بەرامبەر دەمێنێت هێز یەک کاتە هەبێت ناکۆکى کاتە ئەو واتە کورد

دەبێتە ناکۆکى دوو پێکهاتە.کورد هیچ کاتێک ناتوانێ بە

سەربازى ڕووبەڕووى الیەنەکانى تر بێتەوە

کارتى سەرەکى لەم قۆناغەدا دەبێت بەکارهێنانى و دبلۆماسى کارتى الیەنەکانى لەگەڵ سیاسى وتوێژ تردا بۆ چارەسەر بوون لەم کێشەیە، لەبەرئەوەى کورد هیچ کاتێک ناتوانێ الیەنەکانى ڕووب��ەڕووى سەربازى بە ئەو هەموو ئ��ەوە لەبەر بێتەوە تر جموجوالنەى کە جموجۆڵى پێشبینى کراون کە حکومەتى عێراقى دەیکات بەرامبەر بە کورد کۆمەڵە جموجۆڵێکن کە پێشبینى کراون، بۆیە دەبێت ئەو جموجۆاڵنە بە ڕێوشوێنى دەستوورى لەگەڵ بکەین چارەسەر دبلۆماسى الی��ەن��ەک��ان��ى ع��ێ��راق��دا، ب���ەاڵم لە هەبێت ئامادەییان ئەوان حاڵەتێکدا بونەوە لێکنزیک ئەو ئەنجامدانى بۆ

دەتوانێ کورد کاتە ئەو دبلۆماسییە بە ڕێگا چارەى دبلۆماسى ئەو کێشانە

چارەسەر بکات.دەستوورى عێراق گرێبەستى

کۆمەاڵیەتی نییەگەورەى هەڵەى کۆمەڵێک دەستوور گ��ەورەى لوغمى کۆمەڵێک تێدایە، هەیە تەقینەوەى قابیلى کە تێدایە قۆناغەکاندا، لە قۆناغێک هەر لە ئەو تەماشاى ک��ە یەکێک ه��ەم��وو دەس���ت���ورە دەک����ات ل��ە ڕوان��گ��ەى هەندێک خۆیەوە بەرژەوەندییەکانى گرفتى دەس��ت��وورە ئ��ەم پێیوایە بکرێت، چارەسەر دەبێت و تێدایە هەندێک پێیوایە نابێت ئەم دەستورە دەستوورە ئەم بۆیە جێبەجێبکرێت، سەرەکییەکانى هۆکارە لە هۆکارێکە ناوکۆکى لە نێوان هێزە سیاسییەکانى عێراقدا، چونکە نەیتوانییەوە بە پێى بنەبڕ شێوەیەکى ب��ە و پێویست کێشەکانى عێراق چارە سەر بکات و چونکە ڕێکبخات، پەیوەندییەکانیان کۆمەاڵیەتییە گرێبەستێکى دەستوور نێوان پەیوەندى ڕێکخستنەوەى بۆ تاکەکانى کۆمەڵگا، بەاڵم دەستوورى کۆمەاڵیەتییە گرێبەستە ئەم عێراق

نییە.

دوای ئەوەی خەڵکی نشتمان پەروەری لە دەسەاڵتی نائومێدبوون کوردستان بە بەرامبەر ت��ورک کاربەدەستانی سیڤەری پەیمانی جێبەجێکردنی ساڵی 1920 کەزۆربەی مافەکانی گەلی کورد دەستەبەر دەکرد هاتنەکایەوەی پەیمانی لۆزان کەئەو مافانە بە کورد ڕەوانابینێ لە بەرژەوەندی داگیرکەراندا تر جارێکی ن��اچ��ارب��وو ک��ورد ب��وو، بۆبەدەستهێنانای ڕێکبخەنەوە خۆیان دروستکردنی بە ئەویش مافەکانیان کە نەتەوەیی سیاسی ڕێکخراوێکی کوردستان ئازادی ڕێکخراوی ئەویش ب��وو، ڕێ��ک��خ��راوی ئ���ازادی ل��ە ساڵی کۆمەڵێک الیەن لە تورکیا لە 1923ئەفسەری گەنج و خوێن گەرمی کورد بەنهێنی زۆر دا تورک سوپای لەناو دروست بوو بەدەر لە گشت ڕێکخراوە ئەم ئەندامانی پێشتر، سیاسیەکانی ڕێکخراوە خاوەنى ئەزمونێکی زۆربوون لە بواری سەربازیدا، بنکەی سەرەکی بارەگای ئەرزەرومی ڕێکخراوەکەش بوو، تورک سوپای هەشتەمی تیپی خالیدبەگی کەسایەتیەکان دیارترین جبران سەرۆکی تیپی ناوەندی ئەرزەروم حەیدەرلی پاشای حسێن ک��ۆڕ و کۆنەئەندامی بەگی زی��ا یوسف و بەدلیس لقی سەرۆکی و پەرلەمان فەرماندەی حەسەنان خالیدبەگی و سوارەی حمیدیە و سەرۆکی لقى ڤارکۆ و ئەکرەم بەگی سەرۆکی لقی دیاربەکر سەرۆکی ئەفەندی سەیدعبدالقادر و هۆزە س��ەرۆک لە ئەستەنبوڵ، لقی موسابەگی حاجی بەشداربوەکانیش سەرۆکی هۆزی خۆیتی ، جمیل چەتۆی عبدالرحمان و میالن بەگی محمود ،بەاڵم شەرناخ، ئاغای سلێمان ئاغای سعید شێخ سەرنجە جێگای ئەوەى دامەزرێنەری دەستەى ئەندامی وەک ئەم ڕێکخراوە ناوی نەهاتووە، دەبێت کاریگەر کەسایەتیەکی وەک دوات��ر کردبێ بەشداری تەریقەت شێخی و تر هۆزێکی سەرۆک چەند پاشانیش

پەیوەندیان کرد.دروستبوونی ئەم ڕێکخراوە دەرئەنجامی سیاسەتی دژ بە کوردی تورکیا بوو وەک کەمینەکان نوێ ی یاسای دەرکردنی لەگواستنیان گومانیان کوردەکان کە پەرتەوازەکردنیان، ڕۆژئاواو بۆ هەبوو خ��ەالف��ەت تەنها ئ��ەوەش��دا ل��ەگ��ەڵ ئامرازی پێکەوە بەستنی کورد و تورک هەڵوەشایەوە، ئ��ام��رازەش ئ��ەو ب��وو

ق��ەدەغ��ەک��ردن��ی زم��ان��ی ک���وردی لە قوتابخانە و فەرمەنگەکاندا و ووشەی

کوردستان.جوگرافیایی گ��وزارەی��ەک��ی وەک ب��ەک��اردەه��ات ئ��ەوی��ش س��ڕای��ەوە، کاربەدەستانی بااڵ لە کوردستان هەموو بەمانەشەوە حکومەت ب��وون ت��ورک وەردان���ی دەس���ت بەڵکو ن��ەوەس��ت��ا هەڵبژاردنەکانی لە هەبوو ئاشکراى ئەنجومەنی نیشتمانی دا دروستکردنی ه��ۆزە خ���ان���ەوادەو ل��ەن��ێ��وان کێشە موڵکی کڕینەوەی دا، کوردییەکان و ئەڵمانەکان پ��ارەی بە کوردەکان ژمارە یاسای دەرکردنی دوایشدا لە دەس��ت ب��ە دا ڕێ��گ��ەی ک��ە )1505(لە و کوردەکان موڵکی بەسەراگرتنی هاوردەی جوتیاری دانانی جێگەیان تورک، ئەمانە بەشێکن لەو هۆکارانەی ک��ە ب��ووە ه��ۆی دروس��ت��ب��وون��ی ئەم بەستنی بۆ ه��ەوڵ��دان و ڕێکخراوە بەستنی دوای ڕێکخراو، کۆنگرەی بەدەستهێنانی تەنها ئامانج کۆنگرە، ئازادی بوو بۆ کوردستان، لە کۆنگرەدا دەبێت ی��ەک��ەم��ی��ان درا دووب���ڕی���ار شۆڕشەکە گشت کوردستان بگرێتەوە، بۆ کرا دی��اری 1925 مایسی مانگی دووەم خاڵی شۆڕش، دەستپێکردنی کۆمەک و یارمەتی بۆ شۆڕش لە سێ لە یەکەم دەه��ات بەدەست ڕێگاوە ڕێگەی فەرەنسیەکان لە سوریا دووەم ل�ە ئینگلیزەکان لە عێراق و ڕووسەکان لەگەڵ ڕای��ان هۆز س��ەرۆک هەندێک هاوکاری وەرگرتن لە ڕووس نەبوو، بەو پێ یەى ک�ە ڕوسەکان کافرن و تورک باشترە لە ڕووس لێرەدا شێخ سەعید ناوی دێت و دەڵێ کۆمەکی کافر زۆر باشترە لە چارەنوسی تاڵ وەک ئەوەی

بەسەرگ����ەلی ئەرمەندا ه��ات، بۆ ئەم مەبەستە گشت ئامادەکارییەک کراو دیاری ڕۆژەکان بۆ شۆڕش، کرا ب��وو، ئ��ەو دی���اری ک��ردن��ەش بەپێی لێکدانەوەکانی کریس کوچیرا هاتووە، بەاڵم ئەوەی کە زۆر گرنگەو تا ئێستا شاراوەیە سەرکردایەتی کردنی شۆڕش بە چ شێوەیەک ڕادەستی شێخ سەعید کرا تا ئەو کاتەی کە لە ڕێکخراوەکەدا ڕەنگە نەهاتووە، ناویشی تەنانەت دەستگیرکردنی زۆربەی سەرکردەکانی تورکیاوە الیەن لە ئازادی ڕێکخراوی ئاراوە هێنابێتە مەرجەی و هەل ئەو کە شێخ سەعید وەک سەرکردەیەکی خەڵکەوە ل��ەالی��ەن پێکراو متمانە

دەرکەوتبێت.سەعید شێخ کاریگەری و ڕۆڵ بەاڵم

نابێ لە بیر بکرێت، خاڵێکی تر کە زۆر گرنگە، بەاڵم تا ئێستا ساغ نەبۆتەوە شۆڕشی ساڵی 1925 شۆڕشێکی دینی نەتەوەیی؟ شۆڕشێکی یاخود ب��وو ساڵی یانزەی مانگی لە بەهەرحاڵ و سەد بە خۆی 1924 شێخ سەعید دیاربەکر ناوچەکانی لە س���وارەوە کرد کوردەکانی عەشیرەتە سەردانی بۆ ب��وو گرنگ هۆکارێکی ئ��ەم��ەش هۆزە سەرۆک و خەڵک کۆکردنەوەی ش��ۆڕش، دەرەوەی ل��ە ک��وردەک��ان ئیمزاکردنی ن��ێ��وان ل��ە ح��ک��وم��ەت پەیمانی لۆزان و البردنی خەالفەت دا زنجیرەیەک کاری کرد دژی کورد، وەک لە پێشوتردا باسمان کرد کە زۆربەی

کە ئ��ەوەی لەسەر ه��اوڕان نوسەران 1925 ساڵی شۆڕشی سەرهەڵدانی

دەرنجامی ئەوکارە خراپانەبووە، شۆڕش، بۆ دانرا وادەیەی ئەو بەاڵم 1925 ئ���ازاری ی 21 ب��ۆ پێشخرا ئەمەش هۆکاری هێنانی هێزی تورکیا خستنە گوشار و کوردستان بۆ بوو ڕۆژی لە کوردستان دانیشتوانی سەر 1925/2/15 ئاژانسی ئەنادۆڵی تورکی پیرانى گوندی لە کە ک��ردەوە باڵوى مەفرەزەیەکی گ�ەنج ناوچەی نزیک لەگەڵ دەمەقاڵەیان بۆتە جەندرمە کە سەعید شێخ ن��اوی بە پیاوێک لە ب��ووە لەگەڵ پیاوی 50 نزیکەی

ئەنجامدا دوو جەندرمە کوژران.

چ�اپەمەنیەکانى 1925/2/23 ل�ە ئەمە ک�ە ک�ردەوە ب�اڵوی�ان تورکی�ا ب�اڵوکراوەیەکى ڕێگرانەیە، ک�ارێکى لەقوستەنتەنیە بەریتانیا س�ەربازى دەڵێ کاریگەرى وەه�ا گرنگ نەب�ووە، ل��ە دەک�ات گەورەى تورکی�ا ب�ەڵکو ن�اوخۆى وەزارەت����ى 1925/2/24کارێکى ئەمە کردەوە باڵوى تورکی�ا بەبەرنامەو نەخش�ەیی یە، ل��ە م�انگى گەورە ش�ۆڕشێکى داهاتوودا ئازارى شێخ الیەنگرانى س�����ەره��ەڵ��دەدات )7000( دەگ�اتە ژم�ارەیان س�ەعید حەوت هەزار چەکدار ل�ە 1925/2/26 چ�����اپ��ەم��ەن��ی��ەک��ان ڕادەگ��ەی��ەن��ن و کۆنتڕۆڵى ل��ەژێ��ر ناوچەکە ه��ەم��وو

ش��ۆڕش��گ��ێ��ران��دای��ە ب��زوت��ن��ەوەک��ەش یە ئ�اینی شۆڕشێکى لەبنەڕەتدا یەکێک ه��ێ��ن�����ان��ەوەى ئام�انجیش لەکوڕەکانى س�وڵتانە بۆ س�ەر حوکم، لە ش���ۆڕش مەبەستەش ئ�����ەم ب�ۆ ئەمەش ڕاگ��ەی��ەن��را 1925/3/21بەه�اتنى هێزێکى تورک بۆس�ەر گوندى دەس�تى پێکدادان ش�ەڕو و پیران ت��ورک ه��ێ��زى لەئەنج�امدا پێکرد شکستى خوارد، ئ�ەم شکستە و ئازاد کردنى دی�ار ب�ەکرو دەورو ب�ەرى ب�ووە هۆی بەئ�اگ�ا هاتنەوەى تورکی�ا و هەر تورک�یا نیشتمانى ئەنجومەنى زوو ئەنجام کۆبوونەوەیەک ک�رد داوای�ان کۆتایی گرنگى تابڕی�ارێکى ب��دەن

دەرکردنى گرنگترینی�ان ک�ە ب�دەن، حوکمى عورفی لەگش�ت ویالیەتەکانى کوردستان، واتە تورکی�ا خۆرهەاڵتى و بیست )25000( هێزێکى ن�اردنى پێنج هەزار س�ەربازى بەش�ەمەندەفەر لەب�اکورى حەڵەب و ه�اوکارى کردنى س�نورى بەکردنەوەى فەڕەنس�ەکان الوان��ى بانگهێشتکردنى و س�وریا ت�ا س�اڵ 18 لەدایکب�ووانى ت��ورک 28 س��اڵ پاش�ان دادگ�اى س�ەربەخۆ دام�ەزرا لەدی�ار ب�ەکرو ئەنقەرە هەموو

دەس�ەاڵتێکی�ان پێدرا.وەزی��ران س�ەرۆک ئینینۆ عیسمەت پێکراو مەشق گ�����ەورەى هێزێکى ن�اردە ڕۆژئ�اوای ى ن�وێ بەچ�ەکى زی�اترل�ە هێزەش ئ�ەم کوردستان )25( ه�ەزار س�ەرب�از ب�وون ب�ۆ ئەم مەبەس�تە ش�ەڕ درێژەى کێش�ا ل�ەنێوان شۆڕشگێڕان بنکەى دوا ه�����ەردووال )دارەخ�������ان ( ب�����وو ک�����وردەک�����ان و س�ەعید شێخ هێن�او شکستی�ان گیران، ه�اوڕێکانی�ان و فوئ�اد دکتۆر بەدادگ�ایەکى س��اڵیشدا ل�ەه�ەم�ان خ�اڵى لەس�ێدارەدران، ن�ادادپ�ەروەر ش�کستى ش�ۆڕش ج�گە ل�ەن�ابەرامبەرى هێزو ئ�ەو ئ�ام�ادەب�اشیەى ئەنجومەنى پێش لەمەش ج�گە ب�وو نیشتمانى زۆرب�����ەى ش�����ۆڕش دەستپێکردنى ل�ەالی�ەن ک�����وردەک�����ان ئەفس�ەرە پێش ه�ەروەه�ا گیران، تورکی�اوە زی�ا یوسف شۆڕش پێکردنى دەست دەک�ات تەفلیس س�ەردانى ب�ەگ کوردستانى کۆمیتەى س�ەرۆکى وەک لەنوێنەرانى ه�اوکارى و کۆمەک بۆ ش�اخۆڤیس�کى و ئ��ارال��ۆف رووس ب�ەڵێنى تەواوی پێ دەدەن، ک�ە ئەوان لەمۆس�کۆوە تەواوی�ان دەس�ەاڵتى ب�وو بریتی بەڵێنەکانیش پێدراوەو ه�ەزار پەنج�ا ب�ە ک�ردن ل�ەه�اوکارى ئەمەش تفەنگ ه��ەزار چ�ل لیرەو لەبەڵگەن�امەکان و ڕاپۆرتى کونسوڵى )پاڤ�لۆڤیس�کى( لەئەرزروم س�ۆڤیەت ب�ە بەڵێنانەى ئ�ەو 1923/6/10 ل�ە )زی�ا بەگ و خ�الید بەگ ى س�ەرۆکى گاڵتە وەک دراب�وو ئەرزروم کۆمیتەى بێ واب�وو ڕای�ان تەن�انەت و پێکردن کەس�انەى ئەو بۆ پێکردنە حورمەتى کوردستانی�ان س�ەربەخۆیی ب��ڕواى ئام�انجە، ئەو ب�ۆ دان ه�ەوڵ هەیەو لێرە زی�ابەگ دەڵ�ێ )پاڤلۆڤیس�کى( و ئ��ارال��ۆف لەگ�ەڵ وتوێژ ب���ەدواوە شاخۆفیسکى بەمەبدەئی دانانێ و بەڵکو بەالیەو سوکایەتیە بەخۆی و بەکۆمیتەى کوردستانى کە ئ�ەو دی�ارى ک�راوە بۆ

ڕوس�ەکان ڕوس�یا، لەگ�ەڵ وتوێژ ب�وو ن�ائومێد بەگ زی�ا هێندە دەڵێن لەڕوس�یا گوێ ى لەوتەکانمان نەگرت و بەڵێن خۆی ب�ۆ لیرەم�ان هەزار پێنج نەداینەوە ل�ێ ئ�اوڕى ب�ەاڵم داب�وو، شێخ چ�ەندە کە دەرئەکەوێت لیرەدا تەریقەت شێخێکى وەک س�ەعید و ک�ارەکان گرنگى بووبێ دا لەه�ەوڵ قورس�ایی زی�اتر لەس�ەر ش�انى یوسف و جیران ب�ەگى خ�الید و ب�ەگ زی�ا دەرئەنجامیش ب�����ووە، تر ئ�ەوانى تێدەگەین ک�ە ش�ۆڕشی س�اڵى 1925 ب�ووبێ ئ�ایینى ش�ۆڕشێکى چ�ەند ناس�راو یە کەس�ایەتى ل�ەالى زی�اتر کۆمیتە ت��رى ب�اوەڕپێکراوەک�انى بەڕێکخ�راوى کەس�ەر کوردستانیەک�ان نەتەوەیی ش�ۆڕشێکى ب�وون ئ�ازادى تەنها کۆمیتەکان الى ئ�ام�انج ب�ووە

س�ەربەخۆیی کوردستان ب�وو. 1923 س�ااڵنى ئ��ەوەى دواى ب�ەاڵم کوردستان کۆمیتەک�انى 1924 –بەدەس�ت ت��ەق��ەالى و ل�ەه�ەوڵ ،ب�وون ڕوس�ەکاندا پش�تگیرى هێنانى ه�اوبەش دوژمنى یەى پێ ب�ەو ،ک��ۆی�����ان دەک�����ات��ەوە ک�����ە ئ��ەوی��ش ن�ائومێد دواى تورک�ە، دەوڵ�ەتى نوێنەرانى لەبەڵێنەک�انى ب�����وون ڕوسیاو پێش خستنى بەرژەوەندى یە س�ەرق�اڵ ل�ەه�ەوڵى تری�ان ب�ااڵک�انى ک�ردنى کوردەک�اندا ب�وون کە شۆڕش بەن�اچ�ارى دەس�تی پێ ک�رد، چ�ونکە هیچ ه�اوک�ارى پشتیوانى یەک نەب�وو

وەک ب�ەڵێن دراب�وو. لەبەرژەوەندى لۆزانیش وەپەیمانى بۆ دەگەڕێینەوە کەواتە ب�وو، تورکدا ئەو خاڵەی کەدەڵێن ئایا شۆڕشی ساڵی یاخود بووە دینی شۆڕشێکی 1925دەرئەنجامەکان ئەمەش نەتەوەیی شۆڕشەى ئ��ەو ک��ە دەخ���ەن دەری نەتەوەیی شۆڕشێکى پێکرد دەستى و دینیى ب�وو، هەرچەندە دەرەنج�امى لەناوچوونى و بەشکست ش���ۆڕش ب�ەاڵم ه�ات، کۆتایی خۆی�ان گی�انى ڕۆژ ل�����ەدواى ڕۆژ نەتەوەیی بیری

لەهەڵکش�انداب�وو.سـەرچـاوەکان :

1-ئاغاو شێخ و دەوڵەت، بەرگى دووەم، مـارتین ڤـان برۆنەسن، وەرگێڕانى دکتۆر کوردۆ على.2-کـورد لەسـەدەى نۆزدەو بیسـتەم دا - کریس

کۆچیرا. - دا سۆڤیەت و ڕوسیا لەئەرشیفی 3-کـــــورد

دکتۆر ئەفراسیاو هـەورامى. / م - هـاوچـەرخ و نوێی مێژووی 4-ڕێبەرى

جمـال مجید.

د. ڕێبوار کەریم، مامۆستاى زانکۆ:

کارتی سەرەکی ئەم قۆناغەی کورد دەبێت دیبلۆماسی و وتووێژ بێت

شێخ سەعیدی پیران وەک شێخێکی تەریقەت یان ئەندام لە ڕێکخراوێکى نەتەوەیی دا

دیمانە: ~

عبدالقادر شکاک

№

www.jamawarnews.com7 | 32 سێشەممە | 2012/08/28 | ژماره 715 | ساڵی

خوێندن و الوان

سەرۆکى عەبدوڵاڵ ، خ��ەس��رەو د. دی��دارێ��ک��ى ل��ە هەڵەبجە زان��ک��ۆى تایەبەتى ~ ئاماژە بۆ ئەوە خوێندکارمان 90 داواى « دەک��ات کردبوو ئەویش لە بەر کەمى ژمارەى هۆڵى ن��ەب��وون��ى و م��ام��ۆس��ت��ای��ان خوێندن و نەبوونى بەشى ناوخۆیى، بااڵوە خوێندنى وەزارەت��ى لە بەاڵم ئ��ەو ژم��ارەی��ە زی��اد ک��راوە بۆ 154

خوێندکار«.ناوبراو هێما بۆ ئەوە دەکات »بەشى لە کرێدایە خانوى لە ناوخۆیمان ئایندەدا دوو بیناى بەشى ناوخۆیمان بۆ دروست دەکرێت و ئەو گرفەتمان

چارەسەر دەبێت«.

دەرچــوونــى پــاش ئاشکرایە *وەک ــى زانـــکـــۆى هــەڵــەبــجــە لە ــان ــەرم فوەک سەرۆکى بەڕێزتان 2011/2/16کــران نیشان دەســـت زانــکــۆیــە ــەو ئسەر بخەنە تیشکێک بکرێت ئەگەر

ئەو قۆناغەى کارکردنتان ؟2011/2/16 ڕۆژى دەست بەکاربوونم بوو وەک سەرۆکى زانکۆى هەڵەبجە، یەکێکە لە هەرە ڕووداوە خۆشەکانى زۆر هەرچەندەسەرەتایەکى ژیانم سەخت بوو بۆم لە بەر چەندێک لە )نەبوونى وەک جیاوازەکان هۆکارە بودجەى تایبەت و نەبوونى ئۆتۆمبیل شوێنى و ف��ەرم��ان��ب��ەر ون��ەب��وون��ى نەبوونى لە و جگە بوون نیشتەجێ هاوکارى و یارمەتى لە هیچ الیەکەوە خوێندنى دەستەى الیەن لە تەنها تەکنیکى کۆلێجى و تەکنیکى ) نەبێت هەڵەبجەوە کشتوکاڵى بۆ تێڕوانین و ب��ەرزى وورە ب��ەاڵم داه��ات��ووی��ەک��ى گ��ەش ب��ۆ زان��ک��ۆى هەڵەبجە و دەستنیشانکردنى ئامانجە هێز بە هاندەرى سەرەکیەکانمان، سەرکەوتن وە ڕاگرتن خۆ بۆ بوون

بە سەر بەشێک لە کێشەکانمان. بااڵ خوێندنى وەزارەتــى *تاچەند ئاسانکارن زانستى توێژینەوەى و لەڕاپەڕاندنى ئیش و کارەکانتاندا؟وەزارەتى خوێندنى بااڵ تا ڕادەیەکى وەزی��رى بەڕێزان ه��ەردوو بە باش بۆ ئاسانیان کار پێشووش ئێستاو

ئەنجام داوین بە پێى توانا.

*لەپرۆسەى بەرنامەى تواناسازى و خوێندنى ناوخۆى هەرێم بۆ بەدەست ، )ماستەر بڕوانامەکانى هێنانى خوێندکار چەند ئێستا تا دکتۆرا(

لەسەر کورسییەکانتان دەخوێنن؟لیستێکى وە خوێندکار 6 نزیکەى کەسى ه��ەوڵ��ى ب��ە ک��ە هاندانیش سوود تریش بەڕێزى 4 توانیمان مەندبن لە بەرنامەى ناوبراو کە بریتى یە لە لیستى هاندان بۆ تواناسازى.

*بۆ خوێندنى ماستەر لەناوخۆدا بۆ )2013-2012( خوێندنى ساڵى ئەم و کراوە دیارى بۆ کورسیتان چەند بۆ ئایا زانکۆیەکەوە؟ چ لەالیەن خولى چوارەمى بەرنامەت تواناسازى

پشکى تایبەتتان بۆ دیارى کراوە؟بە هەموو زانکۆکان توانیومانە )65( زانکۆکەمان ب��ۆ ماستەر ک��ورس��ى خوێندنى ساڵى بۆ بکەین دابین زۆرەوە سوپاسێکى -2013بە 2012)سلێمانی، زانکۆکانى الی��ەن لە سەالحەددین، کۆیە( لە زۆربەى زۆرى بە سەبارەت بەاڵم پسپۆڕیەکانەوە. بۆ تواناسازى بۆ تایبەت پشکى نەک پشکێک هیچ نەخێر زانکۆمان بۆ زانکۆمان بەڵکو بۆ هیچ زانکۆیەک

و کەسایەتیەکیش دانەنراوە.*بـــۆ ئــەمــســاڵــى خــوێــنــدن زانــکــۆى ــە لـــەتـــوانـــایـــدا چــەنــد ــج ــەب ــەڵ ه

خوێندکار وەربگرێت؟لە سەرەتادا داواى 90 خوێندکارمان کردبوو بۆ هەر چوار بەشەکە ئەویش مامۆستایان ژم��ارەى کەمى بەر لە وە و خوێندن هۆڵى نەبوونى و ناوخۆیى، بەشى نەبوونى هەروەها بااڵوە خوێندنى وەزارەت��ى لە بەاڵم ئ��ەو ژم��ارەی��ە زی��اد ک��راوە بۆ 154

خوێندکار بۆ هەر چوار بەشەکە. کردنەوەى و فراوانکردن *لــەڕووى زانکۆکەدا لە نــوێ زانستى بەشى

گەشتونەتە چ دەرئەنجامێک؟بەشى کردنەوەى پێشتر ڕاستیدا لە ئەنجوومەنى دەسەاڵتى لە زانستى دەبێ ئێستا ب��ەاڵم ب��وو، زان��ک��ۆدا لە جۆرى دڵنیایى بەڕێوەبەرایەتى ڕازەمەندى بااڵ خوێندنى وەزارەت��ى بدات دواى جێبەجێ کردنى سەرجەم لە بریتین کە زانستیەکان، مەرجە

ستافى 5-3 کەم الیەنى بە )دەبێ هەبێ،تاقیگاى مامۆستات میالکى لە گ��ون��ج��او....( پێویست،شوێنى قۆناغەدا لەم زانکۆکەمان ئەوە بەر ستافى ک��ۆک��ردن��ەوەى س��ەرق��اڵ��ى ئەکادیمى یە وە دواتر بەپێى ستافى زۆرترین پسپۆڕیەکدا چ لە کۆکراوە بە بدەین بڕیاڕ دەتوانین ژم��ارە، ناردنى وە پرۆپۆزەڵ کردنى ئامادە ب��ۆ ب��ەڕێ��وەب��ەرای��ەت��ى ن��اوب��راو بۆ کردنەوەى بۆ ڕەزامەندى وەرگرتنى هۆیە ئەو بەر لە زانستی، بەشى بدەین بەڵێنێک هیچ ئێستا ناتوانین بەاڵم ن��وێ، بەشى ک��ردن��ەوەى بۆ پێمان باشە کە هەوڵ بۆ کردنەوەى بدەین پەتیەکان زانستیە بەشە و وبیرکارى کیمیا و فیزیا و وەک زۆر ناوچەکەمان بۆ کە بایولۆجى

پێویستە.کە زانکۆى هەڵەبجە نوێى *بیناى لەنزیک گوندى عەبابەیلێیە، ئێستا لەبوارى جێبەجێ کردنیدایە بۆ کەى سەرۆکایەتى بیناى دەبێت؟ تــەواو ــەى دەســـت بــە جــێ بەجێ زانــکــۆ ک

کردنى دەکرێت؟پێم باشە ئەو پرسیارە لە ئەندازیارى س��ەرپ��ەرش��ت��ی��ار ب��ک��رێ��ت ل��ە ب��ەر وەک ئێمە ساتەش ئەم تا ئ��ەوەى پرسیارێتى بەر هەڵەبجە زانکۆى ل��ە ب��ەر ئ��ەوەى ن���ەدراوە ب��ە ئێمە ئ��ەن��دازەو گشتى بەڕێوەبەرایەتى خوێندنى وەزارەت���ى لە پ��ڕۆژەک��ان کردنى سەرپەرشتیارى ک��ارى بااڵ بۆردێکەوە ڕێى لە ئەستۆ گرتۆتە سەرەوە لە ناوبراو ئەندازیارى کە

ئەندامە لەو بۆردەدا.زانیاریانەى ئەو پێى بە ڕاستیدا لە 3ى مانگى لە دەبوایە هەمانە کە بوونایە، بیناکە تەواو 2012 هەردوو ت��ەواو زۆرەوە داخێکى ب��ە ب��ەاڵم نەبوون وە زۆریشیان ماوە بۆ تەواو بوون، هەرچەندە الیەنى بەر پرسمان بەردەوامى بە کردۆتەوە ئاگادار لێ

لە ڕێى نوسراوەوە.فەرمى نا هەواڵى گوێرەى بە هەر نوسراوێکى هیچ ئ���ەوەى ل��ەب��ەر نەگەیشتووە، دەست بە فەرمییمان بیناى نزیکانە ب��ەم دەچ��ێ پێى ب��وارى بچێتە زانکۆ سەرۆکایەتى

تەندەرینەوە.

*پێگەى زانکۆى هەڵەبجە ئێستا لە چ ئاستێکدایە؟

بەهێز زۆر جارێ زانکۆمان پێگەى هەم زانکۆمان ئ��ەوەى لەبەر نیە هەم وە دروستبوندایە قۆناغى لە دەبات بەڕێوە خوێندنیش پرۆسەى کارێکى خۆى بۆ خۆى ئەمەش کە چەند ه��ەروەک من زەحمەتە، زۆر تەنها دەبوایە ووتوومە جارێکیش ئێمە سەرقاڵى دروستکردنى زانکۆکە باشتر زۆر ئ��ەوە بەر لە بووینایە، دەبوو ئەگەر ئەو فاکەڵتیەى کەسەر بە زانکۆمانە هەر لەژێر بەرپرسیارێتى زانکۆى سلێمانیدا بووایە تا کاتى خۆ ئامادەکردنێکى زۆر باش چ لە ڕووى ستافى ئەکادیمیەوە بێت یان لە ڕووى بیناوە وە زۆر پێداویستیەکانى تریش، ئاهەنگى تەنانەت ئ��ەوەى ب��ەر لە بڕوانامەش هەتا پێدانى دەرچوون و هەر داهاتووش خوێندنى ساڵى دوو ئەستۆ، گرتوویەتە سلێمانى زانکۆى و تر ئاسان ئێمە بۆ زۆر کاتە ئەو

زووتر زانکۆکەمان دروست دەکرد.*زانکۆکەتان تا چەند کێشەى بەشە

ناوخۆیى خوێندکارانتان هەیە؟ناوخۆییەکانمان بەشە ئێستا تا خ��ان��وى ئ��اس��ای��ى ی���ەو ب��ە ک��رێ گرتومانە بۆ خوێندکاران و سەرجەم پێداویستییەکانمان بۆ دابین کردون، دروست خۆشبەختانە ئێستا بەاڵم تواناى کە گەورە بینایەکى کردنى هەیە خوێندکارى 500 خۆگرتنى لە کردنەوەو جێبەجێ قۆناغى چۆتە تەواو ساڵدا یەک لەماوەى بڕیارە بودجەى لەسەر وەهەروەها بکرێت

دۆالر پترۆ و زانکۆکان پەرەپێدانى بەشە نزیکدا ئایندەیەکى لە بڕیارە لەخۆ خوێندکار 200 کە ناوخۆییەک جێبەجێ قۆناغى بچێتە دەگ��رێ��ت کردنەوە بەم دوو پڕۆژەیەش کێشەى بەشە ناوخۆیى خوێندکارانمان بەهیچ

نامێنێت. شێوەیەک *پـــێـــدانـــى بـــەشـــە نـــاوخـــۆیـــى بە خوێندکاران لەسەر چ بنەمایەکە؟

دەدرێ��ت ناوخۆیى بەشە ئاشکرایە ل��ەدەرەوەى کە خوێندکارانەى بەو بەاڵم هەڵەبجە، ناو دێنە ش��ارەوە ناوخۆیى بەشە نەبوونى ب��ەه��ۆى ئەو هەوڵمانداوە زانکۆوە بە تایبەت هەڵەبجە دەوروبەرى خوێندکارانەى دەرماڵەى و بکەن هاتوچۆ خۆیان وەک بەاڵم دەیانگرێتەوە، هاتوچۆ ئاماژەم پێکرد لە پاش ساڵێکى دى

ئەو کێشەیەشمان نامێنێت. بااڵ خوێندنى وەزارەتــى لە *جگە و توێژینەوەى زانستى ئەو وەزارەت لە هاوکارتانن کە دەزگایانەى، و سەرخستنى ئیش و کارەکانتان کێن؟سەبارەت بە یارمەتى دانمان جگە لە وەزارەت��ى بااڵ خوێندنى وەزارەت��ى دارایى و ئابوورى بە هەموو توانایەوە وە و ب��ووە بەهێزمان پشتگیرى هەر ئەوپشتگیریە ئێستاش هەتا بڵێم زۆربەى بەردەوامە، وە دەتوانم دارای���ى وەزارەت����ى ستافى زۆرى

هاوکارمانن.چەندین نزیکدا داهاتوویەکى لە وە باڵو زانکۆمان گەشەکردنى هەواڵى

دەکەینەوە.

کوردستان لەهەرێمى خوێندن کەمێک 1991وە ڕاپ��ەڕن��ى ل���ەدواى هەوڵدرا دیوە بەخۆیەوە گۆڕانکارى هاتنە داب��م��اڵ��رێ��ت، لەبەعسیەت سەرکارى دەسەاڵتى خۆماڵى کوردى 21 عەیارە دەسەاڵتە ئەو ئەگەرچى زەمەنەشدا لەو توانرا بەاڵم نەبوو، ج��ۆرێ��ک ل��ەگ��ۆڕان��ک��ارى ئ��ەوەن��دەى ئەو ئەگەرچى بکرێت، لەتوانادابێت سەردەم ژمارەى خوێندنگەو خوێندەوار زۆر کەمبوو، پێداویستیەکانى خوێندن ئەفسانەو وەک باسککردنى ڕەنگە بیردەکەیەوە کاتێک بێت چیرۆک ل��ەس��ەر ب��ل��ۆک ی��ان ل��ەس��ەر زەوى بۆ گوێمان و دادەنیشتین خوێندنگە بوو سەردەمانێک دەگرت، مامۆستا ئەوەى ئومێدى پەروەردەو فێرکردنى خوێندکارەوە لەالیەن نەدەکرا لێ خوێندن بوو، بەپێیەى ئاستەنگەکان ئەوەندە زۆربوون ڕێگەى فێربوون زۆر

قورس بوو.ل����ێ����رەدا م��ەب��ەس��ت��م��ە ئ���ام���اژە ب��ەدەس��ت��ەواژەى)دڵ��ن��ی��ای��ى ج��ۆرى دەستەواژەیە ئ��ەم خوێندن(بکەم، هەرێم حکومەتى شەشەمى کابینەى هێنایە ئاراوە لەزانکۆو پەیمانگەکان، دڵخۆشى جێگەى زۆر سیستمە ئەم بەشێک هاوکات خوێندکاران بۆ بوو لەمامۆستاکانى زانکۆ و پەیمانگەکان

پێشوازیەکى باشیان لەم پڕۆژەیەکرد، سیستمەدا)کەسى لەم وتەنى کورد ش��ی��او(دەه��ات��ە شوێنى ب��ۆ ش��ی��او سیستمەکە پێیەى ب��ەو ئ����اراوە، ئامادەکرابوو فۆرمەى ئەو بەپێى هەڵسەنگاندنێکى بابەتى بۆ مامۆستا دەک����رد و خ��وێ��ن��دک��ار دەی��ت��وان��ى هەڵبسەنگێنێت، م��ام��ۆس��ت��اک��ان بخوێنێتەوە ناچاربکات مامۆستا ی���ان ه��ەڵ��س و ک��ەوت��ى ب��گ��ۆڕێ��ت، هەیە مامۆستا ئێستەش لەڕاستیدا کوردستان پەیمانگەکانى و لەزانکۆ وان��ەى دەی���ان ب��ەوەی��ە پێویستى وانە فێرى ب��ۆئ��ەوەى پێبڵێیتەوە وانەى دەی��ان دەبێت وتنەوەببێت، مامەڵکردن فێرى بۆئەوەى پێبڵێیت مامۆستا خوێندکار، لەگەڵ ببێت ئەویش فێربکرێت دەبێت هەیە م��رۆڤ��ەو خ��وێ��ن��دک��اری��ش م��رۆڤ، گ��ەورە ب��ە خ��ۆى مامۆستا ن��ەک دابنێت و خوێندکاریش عەبدو کۆیلە لەالیەن سیستمە ئەو کەبەداخەوە هەندێک مامۆستاوە پەیڕەودەکرێت! ئ��ەوەن��دەى ئ��اگ��ادارب��م ل��ەم��اوەى ئەم شەشەم کابینەى ساڵى دوو هەر دەدرا، ئەنجام هەڵسەنگاندنە لەناو ڕاپرسى دووج��ار و ساڵێک بەاڵم دەدرا، ئەنجام خوێندکاران بەداخەوە هیچ کام لەخوێندکارەکان ئەو دەرئ��ەن��ج��ام��ى ن��ەی��ان��دەزان��ى ئایا ن��ەدەزان��را چیە! ڕاپرسیانە

ڕەزامەندى جێگەى مامۆستاکان پێویستە ی��ان خ��وێ��ن��دک��ارەک��ان��ن بکرێت، لەمامۆستاکاندا گۆڕانکارى ب���ەاڵم ئ��ەوەن��دەى ئ��اش��ک��رای��ە بۆ ل��ەدواى ئ��ەوەی��ە خوێندکارەکان پرۆسەى هەڵسەنگاندنى مامۆستاکان ئەنجامەکەى مامۆستایەک ئەگەر خۆباشکردن لەبرى نەبوایە باش بەهەڕەشەو بۆڵەبۆڵ بەگلەیى و دەکاتەوە خۆى چاوسورکردنەوە ئەگەرچى خوێندندا! بەهۆڵەکانى مامۆستایەکەوە چەند لەزمانى گەیشتوەتە کەکار بیست ئ��ەوەم کۆتاى ئەنجامى دەستکارى ئەوەى مامۆستاکانیش هەڵسەنگاندنى مامۆستا بەڕاستى سەیرە دەکرێت! بەهەرحاڵ لەمامۆستا دەکات. گزى خوازیارین لەئەمساڵدا ئەم پرۆسەیە لەناو پێک ڕێک و شەفافانەو زۆر ئەنجامەکانى خوێندندا هۆڵەکانى ئاشکرابکرێت ه��ەڵ��س��ەن��گ��ان��دن پێویستە کێ بزانرێت ب��ۆئ��ەوەى ک��ام بمێنێتەوەو زان��ک��ۆ ل��ەن��او کام گرنکەو خوێندکار ب��ۆ وان��ە بەدەستکاریکردن پێویستى وان��ە ئەنجامى شاردنەوەى نەک هەیە، بەوهیوایەى پرۆسەکە، ڕاستیەکانى ئەنجامدانى بۆ هاوکاربین هەموان جۆرى دڵنیایى لیژنەى چاکسازى و باشتر بەشێوەیەکى خوێندنیش

لەپرۆسەکەدا کاربکات.

لە پ��������ەروەردە وەزارەت��������ى ئەوە بۆ ئاماژە ڕاگەیاندراوێکدا نزیکدا ئایندەیەکى ل��ە دەک���ات گشتى ب���ەڕێ���وەب���ەرى پ��ۆس��ت��ى دەستنیشان سلێمانى پ��ەروەردەى دەکرێت بە شێوەیەکى شەفاف« .

پ���رۆس���ەی وەرگ��رت��ن��ى س���ی���ڤ���ی���ی���ەک���ان���ى

داواکارانى پۆستى ب���ەڕێ���وەب���ەری گ�����ش�����ت�����ی پەروەردەکانی س��ل��ێ��م��ان��ی و گ���ەرم���ی���ان، ب�����ەوپ�����ەڕی ە و تە فیە فا شە

ئەنجامدراوە .ئ����ەم����ە دەق�����ى ڕاگەیاندراوەکەیە

پ���رۆس���ەى وەرگ��رت��ن��ى دوو ئەم داواکارانى سیڤییەکانى شەفافیەتەوە ب��ەوپ��ەڕى پۆستە ئەنجامدراوەو دوا کات بۆ وەرگرتنى سى ڤییەکان بۆ پۆستى بەڕێوەبەرى گ��ش��ت��ى پ�������ەروەردەى گ��ەرم��ی��ان پۆستى ب��ۆ و 2012/8/1 ڕۆژى

پ���ەروەردەى گشتى ب��ەڕێ��وەب��ەرى دواتر بوو، 2012/8/15 سلێمانى بەئەندامیەتى پێکهێنرا لێژنەیەک و سلێمانى پ��ارێ��زگ��اى ن��وێ��ن��ەرى نوێنەرى ئیدارەى گەرمیان کە ئێستا و هەڵسەنگاندن کارى لێژنەیە ئەم و ڤى سى باشترین هەڵبژاردنى ڕاگەیاندراو مەرجەکانى بەپێى بەڕێوەبەرى پۆستى بۆ پەروەردەى گشتى گ�����ەرم�����ی�����ان ئ��ەن��ج��ام��داوە، تن و پێکە و چاب����ۆ چ����وار ک����ان����دی����د ڕۆژى ل�����ە 2012 /8 /28ئ�����ەن�����ج�����ام

دەدرێت.بە س����ەب����ارەت ب��ەڕێ��وەب��ەرى پۆستى سلێمانیش پ����ەروەردەى گشتى ئەوا دواى تەواوبوونى کارى لێژنەى نزیکدا، داهاتوویەکى لە پێکهێنراو، پاڵێوراوانە ئەو لەگەڵ چاوپێکەوتن مەرجەکانیان ت��ەواوى کە دەکرێت

تێدایە بۆ وەرگرتنى ئەم پۆستە.

سەرۆکى زانکۆى هەڵەبجە:

زانکۆى هەڵەبجە 154 خوێندکار بۆ ساڵى نوێی خوێندن وەردەگرێت

وەزارەتی پەروەردە:لەپێناو باشترکردنى دڵنیاى جۆرى خوێندن

بەپێی سی ڤی پۆستی بەڕێوەبەری گشتی سلێمانی دادەنرێت

دیمانە: سۆران حسن

مەریوان تۆفیق

ئا: ~

لە پێشوازى ساڵى نوێى خوێندندا

ساڵى دەستپێکردنەوەى کاتى لە نوێى خوێندن، پێویستە وەزارەتى لەو وەرگ��رێ��ت کەڵک پ���ەروەردە ساڵى ل��ە ک��ە کەموکوڕییانەى خوێندندا ناوەندەکانى لە ڕابردوو هەرلەسەرەتاى بۆیە ه��ەب��ووە، دەس��پ��ێ��ک��ى خ��وێ��ن��دن��ەوە ئ��ەو چارەسەر گرفتانە و کەموکوڕى نەبنە ئاستەنگەکانى تا بکات سیستەمى ل��ەب��ەردەم بەربەست ئەو ئێستادا لە کە خوێندن نوێى لە دەک��رێ��ت جێبەجێ سیتەمە هەرێمى کوردستان ئومێدى ئەوەى لەسەر دانراوە کە ببێتە نمونەیەکى و عێراق بۆ پێشکەوتوو و جوان بۆ بەتوانا نەوەیەکى پێگەیاندنى

هەرێمى کوردستان.چ����ارەس����ەرک����ردن����ى گ��رف��ت��ە بەوەیە پێویستى پەروەردەییەکان لەسەرتاى خوێندنەوە نەهێڵرێت و ئامادەکارى تەواو بکرێت بۆ ساڵى وەرگرتنى لە هەر خوێندن نوێى کە بنەڕەتى نوێى خوێندکارانى ناوەندەکانى بە پەیوەندى ت��ازە شوێنى ڕێگاو دەکەن خوێندنەوە گرفت تا بکاتەوە بۆ تایبەتیان منداڵدا هەستیارەى قۆناغە لەو دەروونێکى بە و نەبێت دروس��ت ئاساییەوە مندااڵن پەیوەندى بکەن و خوێندنەوە ن��اوەن��دەک��ان��ى ب��ە ژینگەیەکى لەباریان بۆ دابینبکرێت

لە پرۆسەى خوێندندا. ه��ەروەه��ا وەزارەت����ى پ���ەروەردە ئامادە کارى بکات بۆ قۆناغەکانى ڕابردوو سااڵنى کە خوێندن ترى هەندێ جار لە ناوچەکانى هەرێمى بێبەش خوێندکاران کوردستان دەبوون لە خوێندن بە هۆى نەبونى پێویست مامۆستاى و خوێندنگا یان هەندێک خوێندکار ئارەزوویان خۆیان کە خوێندنگاى لەو هەبوو خوێندن بە درێ��ژە مەبەستیانە جێگا نەبونى لەبەر بەاڵم بدەن، ئەو خواستەیان نەدەهاتە دى وەک دەرچوون کە خوێندکارانەى ئەو قۆناغى دەى و قۆناغى حەوت بۆ ئامادەیى، بۆیە گرنگە ئامادەسازى بکرێت بۆ ئەو خوێندکارانەى کە لە بۆ دەگوێزرێنەوە خوێندنگەیەکەوە

تر. خوێندنگایەکى ساڵى ل��ە گرنگە زۆر ئ���ەوەى وەزارەى خ��وێ��ن��دن��دا ن���وێ���ى پەروەردە گرنگى پێبدات ئەم سى پەرتووکی )دابینکردنى الیەنەیە دەسپیکى لەسەرتاى پرۆگرامەکان مامۆستا دابینکردنى و خوێندندا و ب��ی��ن��اى خ��وێ��ن��دن( ل��ەس��ەت��اى مامۆستا خوێندن نوێى ساڵى بۆ گواستنەوە و دابمەزرێنێت مامۆستا بکات بۆ ئەوەى کاریگەرى نەکان دروست لەسەر خوێندکاران پێویستە مەبەستە ئ��ەم ب��ۆ و پێش دام��ەزران��دن ب��ااڵى لیژنەى دامەزراندنى وەزارەتەکان هەموو وەزارەتى پەروەردە ڕابگەیەنێت.

بیناى خوێندنگە تازەکان بە ڕووى سااڵنە کە بکاتەوە خوێندکاراندا دەکرێتەوە خوێندنگا ژمارەیەک بخرێنە بینایانە ئ��ەو پێویستە خوێندنەوە پ��رۆس��ەى خ��زم��ەت لەسەرەتاى ساڵى خوێندنەوە نەک خوێندن لە مانگێک چەند پاش خوێندکاراندا ڕووى بە خوێندنگا

بکرێتەوە.پ��ێ��دان��ى پ��رۆگ��رام��ەک��ان ب��ە بێ لە خوێندکاران ب��ە ک��ەم��وک��وڕى سەرەتاى دەوام گرنگ و پێویستە ک��ارێ��ک��ى ئ��ی��ج��اب��ى دەب��ێ��ت بۆ

خوێندکاران.لە درا ئەنجام ئەمانە کاتێک الیەن وەزارەت��ى پ��ەروەردەوە ئەو خوێندن نوێى سیستەمى ک��ات بوارى دەچێتە باش بەشێوەیەکى خۆى ئامانجى و جێبەجێکردنەوە

دەپێکێت.

عومەر غواڵمى

№

www.jamawarnews.com 8 | ساڵی 32 | ژماره 715 | 2012/08/28 | سێشەممەکورد لە میدیاکانەوە

عێراق، ناوخۆییەکانی ئاڵوگۆڕە پ��ەی��وەن��دی��ی��ە دەرەک��ی��ی��ەک��ان��ی واڵت��ان��ی ن��اوچ��ەک��ە دەخ��ات��ەژێ��ر بەهۆی ئێران خۆیەوە. کاریگەریی لەالیەن ناوکییەکانەوە چاالکییە هەڕەشەی واڵتەیەکگرتووەکانەوە شڵەژانى دۆسییەی لێدەکرێت. خستۆتە س���وری���ای ن��اوخ��ۆی��ى و لیبیا هاوشێوەی بارودۆخێکی

میسرەوە.ت��ورک��ی��ا ب��ۆ پ��وچ��ەڵ��ک��ردن��ەوەی لەشاخی )PKK(چاالکییەکانی)ق��ەن��دی��ل( ل��ەالی��ەک��ەوە ل��ەگ��ەڵ وی��الی��ەت��ە ی��ەک��گ��رت��ووەک��ان لە لەگەڵ لەالیەکیترەوە پەیوەندیدایەو دیموکراتی پارتی سەرۆکی بارزانی

کوردستاندا. هەڕەشەکانی زی��ادب��وون��ی لەگەڵ واش��ن��ت��ۆن ل��ەب��ەرام��ب��ەر ت���اران، نزیکتر تورکیا ل��ە خ��ۆی ئ��ێ��ران بۆ بەتایبەتی ت��اران دەک��ات��ەوە.

لەگەڵ )PKK( بەگژداچوونەوەی ئەنقەرە، بۆ هاریکاریی پێشنیازی بۆ خ��ۆی هەوڵەکانی دەرب����ارەی ئەم ئەندامانی بەگژداچوونەوەی دەدوێ . ئێرانیشدا خاکی لە گروپە هەڵوێستى ئێران بەنەگۆڕ ماوەتەوەو لە ناتوانێ کەسێ هیچ وای��ە پێى کوردستانێکی عێراقدا، ب��اک��وری بەتایبەت بکات، دروست سەربەخۆ کە سوریاش هەروەک تورکیا ناکۆکن کوردستانێکی پێکهێنانی لەگەڵ

سەربەخۆ لە عێراقدا. ئەگەرچی تورکیا لە هەڵوێستەکانی )PKK( و ل��ەه��ەم��ب��ەر ئ��ێ��ران دەوڵ���ەت���ی س��ەرب��ەخ��ۆی ک���وردی چاالکییە لەبارەی ڕازیە، مەمنون و واڵت��ەش��ەوە، ئ��ەم ئەتۆمییەکانی بانگهێشت بیرکردنەوە بۆ تارانی ک�����ردووە. ئ��ەن��ق��ەرە ل��ەه��ەم��ب��ەر چاوەڕوانی لەالیەکەوە )PKK(دا ویالیەتەیەکگرتووەکانەو تێڕوانینی

بۆ ب��ەدواداچ��وون لەالیەکیترەوە لەگەڵ دەکات. بارزانی دیدگاکانی لەسەر ئەنقەرە خۆچڕکردنەوەی پێشبینی ،)PKK( مەسەلەی سەرۆکی جەختکردنەوەی دەک��رێ پ��ارت��ی دی��م��وک��رات��ی ک��وردس��ت��ان کەرکوکیش م��ەس��ەل��ەی ل��ەس��ەر

لەزیادبووندابێت، ماددەی بە بەپشتبەستن هەنوکە ع��ێ��راق، دەس���ت���وری )140(ی سەرکردەکانى کورد دەڵێن کەرکوک بازنەی دەخرێتەسەر ب��ەم��زووان��ە لە ئەگەرچی ک��ورد، سەرپەرشتی پێشبینی عێراقدا کاتی دەستوری ک���راب���وو ک���ەرک���وک ب��ەش��ێ��وەی بەڕێوەببردرێت، تایبەت ناوچەیەکی کەرکوک لە دەبێ ماددەکە، بەپێی ئەنجام دان��ی��ش��ت��وان س��ەرژم��ێ��ری سەرژمێری، کۆتایی دوای بدرێت و ئەنجام ناوچەیەدا لەم ڕیفراندۆم ب��درێ��ت، ئ��ەو ڕی��ف��ران��دۆم��ەی کە

کەرکوک بەڕێوەبردنی چارەنوسی وابەستەی دەرەنجامەکەی دەبێت.

ه��ۆک��اری دڵ��ن��ی��اب��وون��ی ک���ورد لە بەکوردستانی ک��ەرک��وک لکاندنی دانیشتوانی ئاڵوگۆڕی عێراقەوە، ئاڵوگۆڕانەی ئەو ناوچەیەیە، ئەم ئاستی بەرزکردنەوەی ساتی لە کە

کوردەکاندایە بۆ ئاستی زۆرینە. ئەوەی بۆتەمایەی پرۆسیسە ئەم ئایندەی ڕی��ف��ران��دۆم��ی ئەنجامی بێت. دی��ار لەئێستاوە ک��ەرک��وک کەرکوک مەسەلەی کە ئەنقەرەش دادەنێت، خۆی سوری هێڵی وەک تائێستا نەیتوانیوە لە ئاڵوگۆڕەکانی چاوگەی ببێتە ن��اوچ��ەی��ەدا ئ��ەم تورکیا ئێستا کاریگەرییەکان. ڕیفراندۆمی ئەوە دەکات چاوەڕوانی نەک کەرکوک دەستنیشانکردنی بەڵکو ن��اوچ��ەی��ەدا ل���ەم ت��ەن��ه��ا لەسەرتاسەری عێراقدا بەڕێوەبچێت، هەلومەرجەدا ل��ەو ل��ەب��ەرئ��ەوەی

لەبری ئەگەری ئەوە هەیە کەرکوک وەک ب��ەک��وردس��ت��ان��ەوە لکاندنی ناوچەیەکی سەربەخۆی ژێرچاودێری

بەغداد بەڕێوەببردرێت. بەدیهێنانی بۆ ئەنقەرە ئەگەرچی بەاڵم داوە، هەوڵی خواستە ئەم هەنوکە سەختە. زۆر هاتنەدیشی باکورى لە ک��ورد سەرکردەکانى گوایە کە دەکەن ڕەفتار وا عێراق بەرپرسانی لە کەرکوکیان بەڵێنی ک��ۆش��ک��ی س��پ��ی وەرگ����رت����ووە. وردە کەرکوکیش تورکمانەکانی ل��ەدەس��ت خ��ۆی��ان ئومێدی وردە دەدەن، ئەوان لەوە تێگەیشتوون کە ئەو گۆڕانکارییانەی لە دیمۆگرافیای قازانجی بە ڕوودەدەن ناوچەکەدا

کوردەکانە. کەدوای لەوبڕوایەدان تورکمانەکان کوردستانی بە کەرکوک لکاندنی بۆ هەنگاو ک��وردەک��ان عێراقەوە، سەربەخۆی دەوڵەتی ڕاگەیاندنی

کۆلێژی سەرۆکی دەنێن. ک��وردی وتەبێژی کەرکوک و زانکۆی ئابوری بونیادی کەرکوک )د. ماهیر نەقیب( دەڵ��ێ��ت:»ت��ائ��ەوک��ات��ەی ک��ەرک��وک ک��وردس��ت��ان، ل��ە بەشێک ن��ەب��ۆت��ە هەنگاو کورد سیاسییەکانی گروپە سەربەخۆ دەوڵەتی ڕاگەیاندنی بۆ کۆتایی لە مەبەستیانە ئەوان نانێن. پایتەختی بکەنە کەرکوک کارەکەدا، ئەو هێنانەدی لەکاتێکدا کوردستان. تورکمانی هەزار سەدان بارودۆخە، ساڵە س��ەدان کە کەرکوک خەڵکی سێ بۆ نیشتەجێن، ناوچەیەدا لەم هەندێکیان دەک��ات: داب��ەش ب��ەش نییە شوێنگۆڕکێیان ئ��ەگ��ەری کە لەناو لەکەرکوک مانەوەیان لەگەڵ دەمێنەوە و کوردەکاندا دانیشتوانە تورکمانەکانیتریش یان ڕێگەی بەغداد

دەگرنەبەر یا بۆ تورکیا دەچن«.* محەمەد یەڵماز

سەرچاوە: ڕۆژنامەی )میللیەت(ی تورکی

تایمز(ى ئەنجلس )ل���ۆس ڕۆژن��ام��ەى لەبارەى ڕاپۆرتى خۆى نوێترین ئەمریکى ئەگەرەکانى ڕاوەستاندنى گفتوگۆى نێوان

تورکیا- یەکێتى ئەوروپا باڵوکردەوە.لەم ڕاپۆرتەدا هاتووە: پەیوەستبوونى تورکیا گفتوگۆیانەى ئەو ئەوروپاوەو یەکێتى بە ئەنجام لۆکسامبۆرگ لە دوادواییەدا لەم درا، لەوانەیە بەهۆى ناکۆکییەکانى نێوان کێشەى لەسەر ئەوروپا یەکێتى تورکیا- کوردەکان مافى پێشێلکردنى قوبرس و

لەواڵتەکەیدا بەرەو زیادبوون بچێت.هەروەها ڕۆژنامەکە ئاشکراى کردووە: بەرلە بەڕەسمى ناسینى دورگەى قوبرس لەالیەن تورکیاوەو چاککردنى ڕەوشى مافى مرۆڤ و تورک، دەستى ژێر کەمینەکانى نەتەوەو یەکێتى بچێتە بتوانێ تورکیا پێناچێت هەمیشە، بۆ ڕەنگە تەنانەت ئەوروپاوەو خەونى بەئەندامبوونەکەى لەدەست بدات، بەسەر سیاسەتێک تائێستاش چونکە کە زاڵە تورکیادا سیاسیانەى ڕێنوێنى نین ئامادە و بۆرەکانە گورگە سیاسەتى ماف بدەنە نەتەوە و کەمینە ناتورکەکان کە لە تورکیادا دەژین. یەکێتى ئەوروپاش چ��ەن��دی��ن ج��ار ئ���ەوەى ب��ە ف��ەرم��ى بە »بەهیچ ڕاگەیاندووە تورکیا بەرپرسانى

شێوەیەک واڵتێک بە ئەندام قبوڵ ناکەن کە پێشێلکاریى لە مافەکانى مرۆڤدا بکات«.

هیومان ڕێکخراوى ڕاپۆرتەکانى بەپێى زۆرى ژمارەیەکى سااڵنە وۆچ، ڕایتس ک��ورد ل��ەس��ەر داخ��وازی��ی��ە ن��ەت��ەوەی��ى و توندى ڕووبەڕووى سزاى کلتورییەکانیان، دادگا تایبەتی و گشتییەکان دەبنەوە، واتا ناتورکەکان هاواڵتییە شێوەیەک بەهیچ تورکەکاندا لەگەڵ یەکسانیان مافێکى نییە، ئەم مامەڵەکردنانەى دەسەاڵتدارانى تورکیاش هەرگیز لەگەڵ پێوەرە باوەکانى بەڵکو نییە، یەکانگیر ئەوروپادا یەکێتى توندیشى ڕەخ��ن��ەى ئ��ەوروپ��ا یەکێتى ئاراستەى پێشێلکارییانە ئەو لەسەر بۆ تورکیا خەونى ک���ردووە. ئەنقەرە یەکێتى دەروازەى ب��ەرەو هەنگاونان ئەندامێک، وەک قبوڵبوونى و ئەوروپا بەبێ پەیڕەویى لە ستانداردەکانى یەکێتى ئەوروپا کە لەسەر جاڕنامەى جیهانى بۆ خەونێکی بونیاتنراوە، مرۆڤ مافەکانى

مایەپووچە. ه���ەروەه���ا ئ���ەم ڕۆژن���ام���ەی���ە، دەق��ى سەبارەت ئەوروپاى یەکێتى دواڕاپۆرتى تورکیا قبوڵکردنى مەرجەکانى ب��ە تیایدا و ب��اڵوک��ردەوە یەکێتییەدا، لەم

تێپەڕبوونى چەندین ساڵ هاتووە:»دواى بەسەر ئەگەرى پەسەندکردنى ئەندامێتى هێشتا ئ��ەوروپ��ادا، لەیەکێتى تورکیا واڵتەدا لەو دڵخۆشکەر گۆڕانکارییەکى ڕووى نەداوە تاوەکو ببێتە بنەمایەک بۆ دەستپێکردنەوەى جددیانەى گفتوگۆکانى لەمپەرانەش ئەو گرنگترین ه��ەردووال. نەناوە، بۆ باشى هەنگاوى تورکیا کە مەسەلەى چارەسەرکردنى کێشەى کوردو لەسەر ملمالنێکانییەتى یەکالکردنەوەى

قوبرس«.ل���ە ب���ەش���ى ت��ای��ب��ەت ب���ە ک��ێ��ش��ەى ئەوروپا یەکێتى ڕاپ��ۆرت��ەک��ەى ک��ورد، پێشێلکردنى دەڵ��ێ��ت:»ت��ائ��ێ��س��ت��اش لەتورکیادا کورد هاواڵتیانى مافەکانى قسەکردن دەچێت، بەرزبوونەوە بەرەو بەزمانى کوردى و خوێندن و بوونى میدیاى قەدەغەیە. شێوە بەتوندترین ک��وردى ت��ەن��ان��ەت س��وپ��اى ت��ورک��ی��ا خ��ۆى بۆ هێرشکردنە سەر باکورى عێراقیش ئامادە دەوڵەتەکە ئەگەر هەربۆیەشە ک��ردووە، بێت، ب��ەردەوام سیاسەتانە ئەم لەسەر ئەوا گفتوگۆکانمان لەگەڵ تورکیادا الواز خوازیارى یەکێتییەکەمان چونکە دەبن چارەسەرى ئاشتیانەى کێشەى کوردە«.

لە چوارچێوەى بایەخدانەکانى بە کێشەى تایمز( ڕۆژن��ام��ەى )س��ەن��دەى ک���ورد، )جۆزیف لێکۆڵینەوەیەکى لە بەشێکى تیادا کە ب��اڵوک��ردۆت��ەوە بۆرانکاتى(ى کورد و جیابوونەوەى کێشەى لە باس لێکۆڵینەوەکە دەکات، سوریا مەسەلەى بەسەر چەند تەوەرەیەکدا دابەش کراوەو لە ک��ورد ب��ە تایبەتە ت��ەوەرەی��ەک��ی��ان سوریا و ڕێگاچارەسەرە ڕاستەقینەکانى کێشەى سوریا لە نێوان کوردو حکومەتى

دیمەشقدا. هاتووە: لێکۆڵینەوەکەدا سەرەتاى لە نێوان لە ناوخۆیى جەنگێکى ماوەیەکە حکومەتەکەى و ئۆپۆزسیۆنەکان الیەنە بەشار ئەلئەسەد لە سوریا هەڵگیرساوە، پێکهاتەى زۆرت���ری���ن ک��وردەک��ان��ی��ش واڵتەکە ڕاستەقینەى ئۆپۆزسیۆنى ش��ۆڕش��ەى ئ��ەم ڕەن��گ��ە پێکدەهێنن، سوریاى گرتۆتەوە ببێتەمایەى مافدان بە کورد بەمەرجێ داواى جیابوونەوە نەکات نەوەک ڕایگشتى عەرەبى بەگژیدا بچنەوە.چوارچێوەى لە کورد مانەوەى لەپێناو کوردییەکانى ش��ارە دەب��ێ س��وری��ادا،

ببەسترێنەوە مەرجێک چەند بە سوریا مەرجیش گرنگترین دیمەشقەوە، بە بن ڕازى ک���وردەک���ان ک��ە ئ��ەوەی��ە دیمەشق ل��ە ن��اوەن��دى دەس��ەاڵت��ى دەسەاڵتى بەسەر هەرێمە کوردییەکاندا ئۆتۆنۆمى مافى کوردیش و هەبێت وەربگرن. س��وری��ادا چوارچێوەى لە پشکێک تەنها ئابوریشەوە ل��ەڕووى کوردییەکان ناوچە نەوتى داهاتى لە بدرێتە حکومەتى دیمەشق و ئەویتر بۆ خودى ناوچە کوردییەکا سەرف بکرێت ببێت. ڕزگارییان هەژارییە ل��ەو تا کوردستانى دیمۆگرافیاى هەرچەندە لەدواى یەک سیاسەتە بەهۆى سوریا دیمەشقەوە دەوڵ��ەت��ى ی��ەک��ەک��ان��ى کوردەکانیش ئێستا تەنانەت گۆڕاوەو گیروگرفتیان کوردییەکاندا شارە لە بەالى م��اف مەسەلەى ب��ەاڵم زۆرە، نابن ئامادە هەستیارەو کوردەکانەوە لەگەڵ ڕێککەوتنامەیەکى سیاسى هیچ ئەگەر بکەن مۆر دیمەشق دەوڵەتى

مافى ئۆتۆنۆمی تیادا نەبێت.بۆ ئاماژە لێکۆڵینەوەیە ئەم هەروەها

ئەوە دەکات کە دەبێ کوردەکان دڵنیا بکەنەوە ڕێگەى جیابوونەوە نەگرنەبەر، لە ن��اوخ��ۆی��ى ش���ەڕى ئ��ەم��ە چونکە دەوڵەتانى هەڵدەگیرسێنێت و سوریا باشترین نابن، ڕازى تورکیاش ئێران و ڕێگاچارەش پیادەکردنى فیدراڵییەتێکە کە سوریا دابەش بکات بەسەر نەتەوە

پێکهێنەرەکانیدا. لە شۆڕشیش هەڵگیرساندنى وێ��ڕاى نیگەرانى و بە ک��ورد هێشتا سوریا، دوودڵ��ی��ی��ەوە دەن��ۆڕن��ە ه��ەم��وو ئەو لەگەڵ ڕێککەوتنامەیەک بەڵێن و جۆرە ئەسەد بەشار ئێستاى دەسەاڵتدارانى و ئایندە دەس��ەاڵت��داران��ى دەگاتە تا ئۆپۆزسیۆنى ئێستا، بەڵگەى ئەوەش کە دەهێننەوە تێڕوانینەیان ئەو بۆ زۆرجار بەڵێننامە لە نێوان هەردووالدا لەگەڵ کراون. پێشێل دواتر هەبووەو لە ک��ورد دۆزى ڕاستیانەشدا ئ��ەم سوریا مەسەلەیەکى ئاڵۆزەو پێویستى نێودەوڵەتیانە چ��ارەس��ەرێ��ک��ى ب��ە ڕێ���ک���خ���راوە دەس����ت����وەردان����ى و

نێودەوڵەتییەکان هەیە.

مــادەی 140 و ئــایـــنــــدەی کــــەرکــــوک

چارەنووسی کوردانی سوریا و شەڕى ناوخۆیىکورد و خەونێکی مایەپووچی تورکیا

№

www.jamawarnews.com9 | 32 سێشەممە | 2012/08/28 | ژماره 715 | ساڵی

کۆمەاڵیەتی

مۆدە و السلیکردنەوە الى مرۆڤەکان توێژەکان، هەموو لە دەبینرێت لە ئاستێکى بەاڵم گرنگیدانى کچان بەرزدایە لە چاو توێژو و تەمەنەکانى تر ئەمەش ڕەنگە پەیوەندى بە بارى

دەروونى کچانەوە هەبێت.کچان لە هەموو کۆمەڵگاکان

گرنکى بە مۆدە دەدەنش��ی��الن ک��ەری��م، خ��وێ��ن��دک��ار وتى لەسەر خواستیان هەمیشە کچان دەک��ەن ئ����ارەزوو و نوێیە شتى بێت ج��وان کە بپۆشن پۆشاکێک ڕاکێش بێت سەرنجى بە شێوەیەک بێت ئەمە پەیوەندى تەنها بە کچانى کۆمەڵگاکەى خۆمانەوە نییە، بەڵکو لە زۆربەى کۆمەڵگاکانى دوونیا کچان گرنگیدان و پۆشاکو بەرکردنى لە لە دەک��رێ��ن��ەوە جیا سیمایان بە

ڕەگەزى نێرینە.وتیشى کچان گرنگى تایبەت دەدەن بە مۆدە بە تایبەت ئەو پۆشاکانەى کە دێتە بازاڕەوە، پۆشاکى دەرەوەن

و سیمایەکى جوان دەبەخشن.گرنگە کچان گرنگى بە پۆشینى

جلوبەرگ بدەنگرنگە وتى خوێندکار کەمال، نیاز کچان و ئافرەتان بایەخ بە پۆشینى مۆدە لەسەر و بدەن بەرگ و جل کاریگەرى بەمەرجێک بەاڵم بچن،

ببێتە دانەنێت ئابووریان لەسەر خەرجکردنى لە زی���ادەڕەوى هۆى لە کە گران زۆر پۆشاکى بە پارە پێموایە نەبێت، ئابووریدا ئاست بۆ گرنگترە خ���واردن لە پۆشاک مرۆڤ ڕوخسارێکى و شێوەیەکى تر دەبەخشێت بە مرۆڤ. گرنگیدان بە مۆدە لە جل و بەرگدا الى کچان و دەزانم ئاساى کارێکى بە ئافرەتان بە گرنگى مێینە ڕەگ��ەزى تەنها نێرینە ڕەگەزى بەڵکو نادات مۆدە بە گرنگى بوارەکاندا لەسەرجەم

مۆدە دەدەن بە تایبەتى کوڕان، هەر بە گرنگى کچانیش ئاساییە بۆیە مۆدە بدەن لە پۆشینى جلوبەرگدا.

ئافرەت پێى خۆشە جوان دەرکەوێت لە شوێنى کارەکەى،

بۆیە مۆدەی ال گرنگەلەبارەى شاعیر مەجید، حەیات لە ب��ەم��ۆدە ئافرەتان گرنگیدانى ئەوەى بۆ وتى جلوبەرگدا پۆشینى و زەوق ئ��اف��رەت دەگ��ەڕێ��ن��م��ەوە سەلیقەى لە پیاوان زیاترە، ئافرەت

بۆ هەیە خودایى جوانییەکى خۆى دەرکەوتنى ئەو جوانییەى کۆمەڵێک لەوانە یەک دەریبخات هەیە کەناڵ جەستەى دەرخستنى بۆ مۆدەیە، خۆیەتى مافی پ��ێ��دەدا، گرنگى ڕووى لە ب��دات، خ��ۆى بە گرنگى کۆمەاڵیەتییەوە ئافرەت پێى خۆشە جوان دەرکەوێت لە ناو خەڵک و لە گرنگە الى بۆیە کارەکەى شوێنى

مۆدە.بیانى پۆشاکى پۆشینى لەبارەى الى ئافرەتانى کورد ناوبراو وتى بۆ

ئەوەى دەیگەڕێنمەوە پۆشاکى بیانى لە پۆشاکى خۆماڵى لە ئیش و کاردا دەتوانى زیاتر جوڵەى پێوە بکەیت، هەرزانترە ئابووریشەوە ڕووى لە هەموو کەس دەتوانى لەبەرى بکات ک��وردى پۆشاکى ڕەنگى ڕەن��گ��او کاتى و دەوام بۆ ڕاکێشى سەرنج ئەمەوا بێت، نەگونجاو ئاسایى دەک���ەن ب��ۆ ب��ۆن��ە ک��ۆم��ەاڵی��ەت��ى و

یادەکان لەبەر بکرێن.کچان لە کوڕان زیاتر گرنگى بە

مۆدە دەدەندوکانى خاوەنى مستەفا، ئەکرم ک��وڕان لە کچان وت��ى کەمالیاتە لە دەدەن م��ۆدە بە گرنگى زیاتر بەردەوامیش و جلوبەرگدا پۆشینى

گۆڕانکارى لە مۆدەدا دەکرێت«.گرنگى بێجیاوازى ئافرەتان وتیشى موچە ئافرەتانى دەدەن مۆدە بە بە گرنگى ماڵەوە ئافرەتی و خۆر بە شوێن بەردەوام و دەدەن مۆدە تازە مۆدەکى ت���ازەوەن پۆشاکى

بێت.کوردی پۆشاکى خواستى لەبارەى الى ئافرەتان ئەو خاوەن کەمالیاتە وتى لە بەهاراندا خواستى پۆشاکى هەموو لە ئافرەتان و زۆرە کوردى تەمەنەکاندا ڕوو لە کڕینى پۆشاکى

کوردى دەکەن و لەبەرى دەکەن.کوردیدا پۆشاکى لە مۆدە وتیشى هەیە و ئافرەتان گرنگى پێدەدەن.

زان���ک���ۆ ی��ەک��ێ��ک��ە ل���ەو ن��اوەن��دە جێگەى کە ئەکادیمیەى ڕۆشنبیریەو کۆمەڵگەیە ک��ەرى دروس��ت چینی کە گەنجانن چینى چینەش ئەو کە ئەوان بە داینەمۆ و بنیاتنەرى هەموو لەهەموو و دادەنرێن کۆمەڵگەیەک جیهاندا ئەم چینە گرنگیەکى زۆریان پێدەدرێت لە زۆر بوارى ژیاندا پشتیان پێدەبەسترێت، ئەم چینەش لە زانکۆ و پەیمانگاکاندا دەخوێنن و پەرە بە لەم دەدەن، خۆیان زانستى ئاستى خوێندن لەبوارى بێجگە ناوەندەدا بوارى پەیوەندی کۆمەاڵیەتى یەکێکی لەزانکۆکاندا کە دیاردانەى لەو ترە بەرەو پێش چونێکى زۆری پێوە دیارە کە گەنجان لەو ناوەندەدا هەڵسوکەوت دەکەن پێکەوە، چونکە لە کوردستان و ک��وڕان قوتابخانەکاندا لەزۆربەى کچان بەجیا دەخوێنن وە کاتێک کە دێنە ئەم ناوەندەوە پێکەوە دەخوێنن ک��ردن ه��ەڵ��س��وک��ەوت چۆنێتى ک��ە برەودان بۆ گرنگە الیەنێکى پێکەوە بەپەیوەندی کۆمەاڵیەتى کە بەداخەوە ئەم ئێمەدا زانکۆکانى زۆرب��ەى لە دروستە ئاراستەیە بەو پەیوەندیە نیە کە پێویستە ببێ لەالیەن هەردوو بەشێوەیەکى مێیەوە و نێر ڕەگەزى ناتەندروست دروست دەبێت و هەندێک حاڵەتى هەندێک هۆى دەبێتە جار نەشیاو کە بۆتە هۆى دروست بوونى لە الیەن هەردوو ڕاوکێ ترس و دڵە هۆى دەبێتە ئ��ەم��ەش ک��ە ڕەگ���ەز دروستەى پەیوەندیە ئەو تێکچوونى نێوان کوڕان و کچان لەم ناوەندەدا،

زۆر جار کوڕان بەهۆى هەند وەرگرتن هەندێک ب��ەوان کچان متمانەى لە ئەمەش کە دەک��ەن نەشیاو شتى لەالى متمانە نەمانى هۆى دەبێتە بە ه��ەروەه��ا وە ک���وڕان ب��ە کچان لەو واى ئەمەش پێچەوانەشەوە، ئاراستەیەیى ئەو ک��ردووە ناوەندە چینێکى پێگەیاندنى بۆ هەیەتى کە ئاقەرێکى بەرەو ڕۆشنبیر و بەتوانا ئەو ئێمە زانکۆکانى و ب��ڕوات تر پێشدا لە کە بدەن لەدەست توانایە گەنجان، پێگەیاندنى بۆ بووە هەیان ڕۆژانە لە زانکۆکاندا چەندین ڕووداوى دەبینین نەشیاو و سەمەرە سەیرو و کوڕان نێوان پەیوەندى بارەى لە

کچان بۆتە هۆى زۆر کێشەو تەنانەت کۆمەاڵیەتى کێشەى ج��ار چەندین کێشەى چەندان وە لێکەوتۆتەوە ت��ری��ش ه��ەم��وو ئ��ەم��ان��ەش ل���ەوەوە لە گەنجان کە دەگرێت س��ەرچ��اوە ژیانى تێدەگەن وا ڕەگ��ەز ه��ەردوو و کوڕان کردنى هەڵسوکەوت زانکۆو کچان پێکەوە بۆ ئەوەیە کە بە تەنها بۆ پەیوەندی خۆشەویستى بێت و بۆ ئەمەش خۆش کاتێکى بەسەربردنى لە دوورە هەڵەیەو زۆر بیرۆکەیەکى یان کۆلێژێک لەهەر چونکە ڕاستى، بەشێک بێت لە زانکۆ یاخود پەیمانگا بەرامبەر ڕەگەزى لەگەڵ پەیوەندی بەتەنها بۆ خۆشەویستى و بۆ بەسەر

بردنى کاتێکى خۆش نیە بەڵکو زۆر ژیانى پێکەوە و هاوڕێیەتى بۆ جار تەندروست و پەیوەندیەکى دروستى پەیوەندیەکە ئەمەش زانکۆیە ناو و متمانە بوونى بنەماى لەسەر ئەبێت دروست بەیەکتر بوون بڕوا بەرژەوەندیەک لەهەموو دوورە و زانکۆ ناو ژیانى پێکەوە بۆ تەنها هیچ بە نابێت پەیمانگایەو یاخود ئەم کچان یاخود ک��وڕان جۆرێک تردا بەئاراستەیەکى پەیوەندیە بەرن، چونکە ئەبێتە هۆى کۆمەڵێک پێویستە ن���ەخ���وازراو، ک��ێ��ش��ەى و ڕۆشنبیریەکان ن��اوەن��دە لەسەر پەیوەندیدارەکان الی��ەن��ە ه��ەم��وو

کەخولێک کۆمەاڵیەتى بەپەیوەندى ی��اخ��ود ک��ۆرس��ێ��ک ب��ک��ەن��ەوە بۆ ساڵى ل��ە ک��ە خوێنکارانەى ئ��ەو و زانکۆ لە ڕوو خوێندندا نوێی ئ��ەوەی ب��ۆ دەک���ەن پەیمانگاکان بەرچاو ڕوونیەک یاخود باکگراوندێک لەسەر هەبێت زانیاریەکیان یاخود ئەو ژیانەى کە لە ناو زانکۆدا هەیەو لەگەڵ کردن هەڵسوکەت چۆنیەتى ڕەگەزى بەرامبەر و تێک نەدانى ئەو زانکۆکانمان ئەوەى بۆ پەیوەندیانە پێشتر کە بمێننەوە ئاستەدا لەو هەیان بووە بۆ پێگەیاندنى گەنجانى هەموو ل��ە ڕۆشنبیر و ت��وان��ا ب��ە

بوارەکاندا.

چاولیکەرى و دی���اردە ب��ە ب��ووە ئێستا ڕاگ��ەی��ان��دن ک��ەن��اڵ��ەک��ان��ى بەرهەم کەوتونەتە ڕاگەیاندنەکان کڕینى بیانى وپاشان پەخشى دەکەن، کۆمپانیاکانى داهاتوودا لە ڕەنگە زۆر بیانییەکان فلمە وەرگێڕانى بەرهەمە بە زۆر جۆرێک بە و بن واڵتانى سینەماییەکانى و هونەرى

تر بکرێتە زمانى کوردى و کەلتورى یاد بچێتەوە شارەزاى لە کوردیمان تەواو پەیدا بکەین لە داب و نەریت هیچ کە بیانى واڵتانى مێژووى و نە نابەستێتەوە پێکەوەمان شتێک ژینگە و نە ئاین و نە کەلتور ئەمە وا دەکات ڕەسەنایەتى خۆمانمان لە

یاد بچێتەوە.ڕاگەیاندنەکان پێویستە ئەمە بۆ کاریگەرى ژێ��ر نەکەونە ئ��ەوەن��دە

یەکترەوە و السایى یەکتر نەکەنەوە گ���ەر وەرگ��ێ��ران��ی��ش��ی��ان ک���رد با و ب��دەن تر الیەنەکانى بە گرنگى کە شمشێر شەڕى لە دوربکەونەوە لە ئێستادا ئەو جەنگە باوى نەماوە. کەناڵە ئەو ئێستادا لە گرنگە زۆر تەکنەلۆژیا ب��ە گرنگى ک��وردی��ان خزمەت مەبەستیان گ��ەر ب��دەن کوردستان نەوەکانى با و بکەن تەکنەلۆژیاکان ئاشناى بەجۆرێک

ئەوە بە هەموو جۆرەکانیانەوە ببن گرتویان کەناڵەکانەوە لە دەبینرێت دەبێت خۆ واڵتیکەوە بەرهەمى بە ئ��ەوە بکەن ب��ۆ خ��وێ��ن��دن��ەوەی��ەک چەند لە و بەرهەمان ئەو هەر بۆ

ئاسمانى؟ کەناڵێکى ڕۆشنبیرى وەزارەت����ى پێویستە بە بکات بەرهەمان ئەو چاودێرى جۆرێک کە زیانى بۆ کۆمەڵگا نەبێت، کۆپانیاکان ب��دات ه��ەوڵ هەروەها

ه��ان��ب��دات ب��ۆ ئ����ەوەى ب��ەره��ەم��ە زمانە سەر وەربگێرنە کوردییەکان مێژوو ڕێگەیەوە لەو تا بیانییەکان و ڕووداوەکان و دابونەرێتى کوردى جێگاى دەرەوە، ب��ە بناسرێت دروس��ت کۆمپانیایەک خۆیەتى ئەو وەرگێڕانى بە تایبەت بکرێت ئاستیان کە کوردیانەى بەرهەمە زمانە سەر وەربگێڕدرێنە و بەرزە

جیاوازەکان.

ئافرەتێک: بۆیە ئافرەت گرنگى بە مۆدە دەدا لەبەرئەوەى جوان دەرکەوێ لە شوێنى کارەکەى

خاوەن کەمالیاتێک: کچان لە کوڕان زیاتر گرنگى بە مۆدە دەدەن

پەیوەندی لە نێوان کوڕان و کچانى زانکۆ

کۆمپانیایەک بۆ وەرگێڕانى بەرهەمە کوردییەکان

ئا: باخان سەاڵح

ئازاد ڕەحمان

شاخەوان غەریب

گەنج و بەنج

خۆتە، خ��ودى ک��ەس یەکەمین ئ��ەب��ێ ل��ەخ��ۆم��ان��ەوەدەس��ت

انفسکم(: پێبکەین)علیکم )ر.خ( م��س��ع��ود( )اب����ن )1ف���ەرم���ووی���ەت���ى: ه���ەرک���ەس خوداش چاککرد خۆى دەرونى دەک����ات، چ����اک دەرەوەى ه���ەرک���ەس���ێ ب��ەی��ن��ى خ��ۆى نێوانى خواش چاککرد وخواى دەک��ات، بۆچاک ئەووخەڵکى پێغەمبەردا)د.خ( لەفەرمودەی ه���ات���ووەک���ە)خ���ودا س��ەی��رى ش��ێ��وە وڕوخ��س��ارت��ان ن��اک��ات، ناودڵیان نیەتى بەڵکوسەیرى دەک��ات(ب��ەپ��ێ��چ��ەوان��ەى ئ��ەم دیکۆر ک���ەزۆرب���ەى ڕۆژگ����ارە وڕوخسارە لەناخیشەوە بێزارە. وت��را ئ��ەده��م( بە)ابراهیم )2پێخۆشە دنیامان ئەوەبۆچى چونکە وتى: لەمردنە؟ وڕقمان ئ��اوەدان��ک��ردۆت��ەوە دنیاکەتان ودواڕۆژت������ان وێ��ران��ک��ردووە، ب��ۆی��ە ب���ەالت���ان���ەوە ن��اخ��ۆش��ە ک��ەل��ەئ��اوەدان��ی��ەوە ب��چ��ن بۆ )لەخۆشیەوە وێرانە شوێنێکى بۆ لەکۆشکەوە ناخۆشى، بۆ

کەالوە(. چاکەکارى )االح��س��ان( )3ئەویش: هەیە بنەماى ی��ەک وەک خوابپەرستى بەوشێوەیە ئەوەى بیبینى، کەتۆ ئەونابینى )ک��ەئ��ەوەش دەبینێ ت��ۆ ئ��ەو بەندایەتیە، پلەى بەرزترین پلەى سێ دینە ئ��ەم چونکە � ئیسالم � )ئیمان سەرەکیە:

االحسان( لە)حەسەنى پرسیارکرا )4بصیرى( نهێنى دنیا بەکم گرتنت لەچى دایە؟ وتى: زانیم کەرزقى من کەس نایبات بۆیە دڵم ئارامى لەبرى کارم کەس زانیم گرت، ئیش بە هەڵسام بۆیە ناکات دڵنیابوم کەخواى وکارى خۆم، بۆیە بەسەرمەوە گەورەچاودێرە بکەم، فەرمانى کردبێ شەرمم بۆیە چاوەڕێمە مردن وەزانیم بۆ توێشوم بۆئامادەکردو خۆم خودا تابەخزمەتى کۆکردەوە

بگەم. دواڕۆژى دەت���ەوێ ئ��ەگ��ەر )5سەرنجى ب��زان��ى ن��ەت��ەوەی��ەک ب��دە)ب��ەداخ��ەوە گەنجەکانى زۆرێ��ک��ی��ان چ��ەواش��ە ک���راون ل��ەدواى ب���ەردەوام جگەرەیان درا وواڵت���ی���ش گ����ەل ی����ارە بێ و بەنج و گەنج یا بەپارە، هۆشە،سەرقاڵە بەڕیاڵ وبەرشە!

لەدین ودنیاى بێ بەشە( دواڕۆژ ب��ە بفرۆشە دنیا )6هەردووکیان دەبەیتەوە، قیامەتى م��ەدە، خەڵک بەدنیاى خ��ۆت هەردووکیان گەرواتکرد چونکە دەدۆڕێ���ن���ى، ش��اع��ی��روت��ەن��ى: ئ����ەى س���ەرق���اڵ ب��ەدن��ی��اوە ب���ەه���ی���واوە دراو ت���ەف���رە م�����ردن دڵ����ۆپ����ەى ن���اک���اوە

چیت بۆگۆڕئەنجام داوە. کەلێی ش��ت ی��ەک��ەم��ی��ن )7دەپ��رس��رێ��ت��ەوەل��ەڕۆژى دوای��ى نوێژ ل��ەم��اف��ى خ��وا )ن��وێ��ژە( پێناسى موسڵمانە، سەیرەدەڵێ

موسڵمانم و نوێژ ناکات! ش��ت ی����ەک����ەم����ی����ن )8کەلێى م��رۆڤ��ەک��ان ل��ەم��اف��ى دەپ��رس��رێ��ت��ەوەل��ەڕۆژى دوای��ى

خوێنە، وریابە خوێن مەڕێژە.یەکەم و م���رۆڤ ی��ەک��ەم )9بەدیهێنا ک��ەخ��وا پێغەمبەر بووسەالمى ئادەم باوکە باوکە بۆیەپێمان بێت، لەسەر خواى نەوەى دەوترێت)ئادەمیزاد(واتە مەیمون، ن��ەوەى ن��ەک ئ��ادەم ڕێبازى کەوتەى شوێن وەدەبێ وئەو ئەم نەک بین پێغەمبەران خۆناسین وتراوە)کلیلى بۆیە

خواناسینە(.

مەال ئەحمەد قامیشى

№№

www.jamawarnews.com 10 | ساڵی 32 | ژماره 715 | 2012/08/28 | سێشەممەهەمەڕەنگ

گ��ەورەى بەفەیلەسوفى »ئەرستۆ« بلیمەتی زۆر مامۆستاى ی��ۆن��ان و لەساڵى ئەرستۆ دادەنرێت، فەلسەفە )ئیستاگیرا( لەشارى پ.ز 384ى )نیکۆاڵس لەدایکبووە. مەکدۆنیا ى تایبەتى پاسەوانی باوکى ماخۆس(ى کە بووە مەکدۆنى ئامنتاس(ى )شا دەکاتە باپیرى ئەسکەندەرى گەورەى مەکدۆنی. ئەرستۆ تازە پێگەیشتبوو، کە باوکى کۆچى دوایى کرد، کاتێکیش 17س��اڵ ، گەیشتە تەمەنى ئەرستۆ ئەفاڵتون و ئەکادیمیاکەى نێردراوەتە ماوەى بیست ساڵ زانست و فەلسەفەى شاگردى دیارترین فێربووەو لێوە دواى ئەرستۆ بووە، بلیمەت زیرەک و کۆچى دوایى )ئەفاڵتون(ى مامۆستاى لەساڵى 347ى پ.زدا، ڕوویکردووەتە بچوکدا، لەئاسیاى )ئ��ات��ری��ن��ۆس( ئەوشارەى حوکمڕانى خوشکى لەوێ هێناوەو کردوویەتی بەهاوسەری خۆی. شارەو لەو مانەوەى ساڵ سێ دواى نامەى )ل��ی��س��ب��ۆس(دا، ل��ەدورگ��ەى پێدەگات مەکدۆنى فیلیپ(ى )ش��ا تاوەکو ببێتە مامۆستاى ئەسکەندەرى بە)شا بوو ئ��ەودا ل��ەدواى کە کوڕى

ئەسکەندەر(ى گەورە.فەیلەسوفى ئەرستۆى ئەسکەندەر، ڕاوێژکارى مامۆستاو ه��اوڕێ و کردە پ.زدا 334ى لەساڵى تاوەکو خۆى ئاسیا ب��ۆس��ەر م��ەزن��ەک��ەى هێرشە دەڵێن دەیگێڕنەوەو دەستپێکرد. داگیر واڵتێکى ه��ەر »ئەسکەندەر گیاندارێکى ڕووەکێک و هەر بکردایە، سەیرو سەمەرەی ئەو واڵتانەى دیبایە، مامۆستاى ئەرستۆى ب��ۆ نمونەى دەناردەوە واڵتى گریک، تاوەکو زیاتر

ئاگادارى ئەو جۆرە ڕووەک و گیاندارانە لێکۆڵینەوەکانى باس و یارمەتى بێت و لەئەنجامیشدا ب��واران��ەدا، لەو ب��دات )باخچەى یەکەمین توانى ئەرستۆ دابمەزرێنێ و لەجیهاندا گیانداران( لەناو سەیرانەى گیاندارە جۆرە ئەو ڕووەکانەیشى ئەو نمونەی دابنێ و بۆی ئەسکەندەر کە بڕوێنێ تێدا لەساڵى توانى ئەرستۆ ناردبووەوە. )ئەسینا( ل��ەش��ارى پ.زدا 333ى )لۆکیۆن( ب��ەن��اوى خوێندنگەیەک

شاگردەکانى بکاتەوەو بە)ڕۆیشتووەکان(

ناودەبران، چونکە ئ����ەرس����ت����ۆى م��ام��ۆس��ت��ای��ان ە و یشتنە ۆ ڕ بەدەرس�������������ى بۆ پێدەگوتن و ماوەى 13ساڵیش

خوێندنگەیەى ئەو وان��ەی بەڕێوەبردو زنجیرە وتەوەو تێدا

ک��ت��ێ��ب��ێ��ک��ى

گرنگى لەو ماوەیە دانا. خوێندنگەکەى شارى لەشاگردەکانى زۆر ئەرستۆ ئ��ەس��ی��ن��اى ڕاک���ێ���ش ک����ردو ب���ووە م��ەڵ��ب��ەن��دێ��ک��ى گ��رن��گ ب���ۆ ب���اس و مێژووییو بایۆلۆژیو لێکۆڵینەوەى بەڕێوەبردن. حوکمڕانى ک��اروب��ارى لەسەردەمى ئەم فەیلەسوفە مەزنەدا، هیچ بابەتێک نەمابوو لەو خوێندنگەیەو لێوە باسى کتێبەکانیشدا ل��ەن��او گرنگترین نەکرێتەوە. ڕوون نەکرێ و بەرهەمە زانستی و فەلسەفیەکانى ئەم

فەیلەسوفە مەزنە ئەمانەن:)ئۆرگانۆن( کتێبى -1ل���ە)ل���ۆژی���ک( وات���ە کتێبە ئەم مەنتیق: ب��ری��ت��ی��ی��ە ل��ەس��ێ گرنگترین ب���ەش و

بەشیان لەبارەى 1- پێوانە. 2- سیاسەت.

3- هونەرى شیعر.4- مێژووى گیانداران.5- زانستى گەردوون.

ک��ت��ێ��ب��ى -6دەروون.

جیهان ئەرستۆدا لەفەلسەفەکانى ڕەگ��ەزى ڕەگ���ەزو ل��ەج��ۆرو بریتییە ڕەگەزى باڵى ژێر دەخرێتە تایبەتی، گشتی و لەالى ئەو، ئادەمیزاد جۆرێکە گیاندارانیش گیانداران و ل��ەڕەگ��ەزى جۆرێکن لەڕەگەزى زیندووى فراوانتر. مەکدۆنى ئەسکەندەرى کە کاتێک لەگەرمەى پ.زدا 323ى لەساڵى سەرکەوتنەکانیدا لەبابل کۆچى دوایى کردو حکومەتى ئەسینا کەوتە دەست ئەرستۆش مەکدۆنیا، دوژمنەکانى یارمەتیدەرانى لەپشتگیرو یەکێکبوو دوژمنەکانى بۆیە مەکدۆنییەکان، ت��اوان��ى ب��ێ دی��ن��ى ب��اوەڕن��ەب��وون بەخوداوەندیان دایە پاڵ ، ئەویش لەوە چارەنوسى وەک��و چارەنوسى ترسا )س��وک��رات( ب��ێ ، ه��ەرب��ۆی��ە ب��ەرەو ل��ەوێ ه���ەاڵت و )خلیسیس( ش��ارى 322ى لەساڵی وات��ە ساڵێک، دواى پ.ز کۆچى دوایى کرد. ئەرستۆ زاناو کارێکى ب��وو، م��ەزن فەیلەسوفێکى فەیلەسوف و زاناو کردەسەر ت��ەواوى بەتایبەتیش خۆی، دواى ڕۆشنبیرانى لەسەر فەیلەسوفەکانى ئیسالم، یەکێک بوو ز( 950 – 870 )فارابى لەوانە ئیسالمیەکاندا زانا فەیلەسوف و لەناو بەئەرستۆ دەوترا )مامۆستاى یەکەم()مامۆستاى دەوت���را بەفارابیش و لەفەلسەفەکانى زۆر چونکە دووەم(، بەرامبەریان خۆى ڕاى شیکردەوەو فەیلەسوفى ئەویش لەدواى دەربڕی، – 1126( ڕوش��د ئیبن ئەندەلوسى 1198ز( گەلێک لەکتێبە فەلسەفیەکانى لەوێشەوە ش��ی��ک��ردەوە، ئەرستۆى فەلسەفەى ئەرستۆ بۆ هەموو ئەوروپا

گەیشت و سوودیان لێ وەرگرت.

بەهێزترین ڕیزبەندى نوێترین لە ئافرەتانى جیهان کە لە الیان گۆڤارى ئەمریکا »ف��ۆرب��س«ى ئ��اب��وورى لە مێرکل« »ئانجیال باڵوبوەتەوە، پلەى یەکەم دایە. هیالرى کلینتۆن وەزیرى دەرەوەى ئەمریکا و »دیلما ڕۆسف« سەرۆک کۆمارى برازیل لە پلەکانى دوەم و سێیەم دان .ملیندا گەیتش بیل ه��اوس��ەرى گەیتس سەرۆکى کۆمپانیاى مایکرۆسافت لە پلەى چوارەم دایە .هەروەها خاتوو سەرنووسەرى ئابرامسۆن« »جیل پلەى لە تایمز نیویۆرک گۆڤارى

گاندى سونیا .خاتوو دایە پێنجەم ڕێبەرى حیزبى کۆنگرەى نیشتمانى دایە. شەشەم پلەى لە هیندستان یەکەمى خاتوونى ئۆباما« »میشێل دایە حەفتەم پلەى لە ئەمریکا سەرۆکى الگ��ارد« »کریس .خاتوو لە دراو نێودەوڵەتى سندووقى پ��ل��ەى ه��ەش��ت��ەم دای���ە .خ��ات��وو »جانێت ناپۆلیتانۆ« وەزیرى ئەمنى نۆیەم پلەى لە ئەمریکا ناوخۆى دایە .خاتوو »شریل شەندبێرگ« لە پلەى دەیەمى بەهێزترین ئافرەتانى

جیهان دایە.

تایبەتە کە Logitech کۆمپانیاى بە دروستکردنى کەلوپەلى کۆمپیوتەری، کە ک��ردووە دروس��ت کیبۆردێکى جۆرە دەشورێت و هیچ زەرەریشى پێ ناگات. هاتۆتە K310 بەناوى کیبۆردە ئەو بە و دۆالرە 55 نرخەکەى و بازاڕ نێو لەکاتى ک���راوە ک��ە ج��ۆرێ��ک دروس���ت ئاو دەشورێت بە ئاسانى بە پیسبوونى چاى یان ئاو و بوو تەڕ ئەگەر یانیش لەسەر کاریگەرى هیچ ئەوا ڕژا، پێیدا نابێت و بە زووترین کات وشک دەبێتەوە. کە وتى ناوبراو کۆمپانیاى بەڕێوەبەرى کەس نیە تا ئێستا ئاو یان چاى بەسەر کیبۆردەکەیدا نەڕژابێت و ئەمەش دەبێتە هۆى لەکارکەوتنى کیبۆردەکەو ناچاربوون

بە کڕینى کیبۆردێکى نوی. بەاڵم بەرێگەى شوشتنى تواناى نوێیە، کیبۆردە ئەو دەبێت و بەردەوامیش کیبۆردەکە بە پاک و خاوێنى دەمێنێتەوە. هەروەها ئەوەش بەهۆى کیبۆردەکان کە دەرک��ەوت��ووە بەردەوام بەکارهێنانیان، زۆر پیس دەبن پێنج جار کیبۆردێک هەر بە شێوەیەک پیسترە لە شوێنى ئاودەستێک، چونکە و ڤ��ای��رۆس زۆر ژم��ارەی��ەک��ى هەڵگرى میکرۆبى جۆراوجۆرن کە بەهۆى کارکردنى لەسەر دەس��ت��ەوە، بەڕێگەى ب���ەردەوام کیبۆردەکان کۆ دەبنەوە. بۆیە بە هاتنى ئەو کیبۆردە نوێیە کە تواناى شوشتنى گواستنەوەى کێشەى هەیە، ڕۆژان��ەى ڤایرۆس یان میکرۆبەکە بۆ لەش نامێنێت.

هاوینەیە ڕووەکێکى گوڵەبەڕۆژە پاقلەمەنیەکانە و خێزانى لە و بۆتە خۆشەکەیەوە تامە هۆى بە ڕۆژان��ە و جیهانى خواردنێکى لێدەخورێت. تەنى س���ەدان ب��ە لێکردنەوەى پ��اش گ��وڵ��ەب��ەڕۆژە دەکرێتەوە وش��ک گوڵەکەى لە لە دەک��رێ��ت سوێر پاشانیش و کۆتایشدا دەبرژێنرێت و پێشکەش ڕێژەیەکى خواردنە .ئەم دەکرێت زۆرى لە چەورى و ڕۆنى سروشتى کارگەکانەوە بەهۆى و تێدایە

ه��اواڵت��ی��ی��ان وەردەگرن ڕۆنەکەشى لە سود

E ڕێژەیەکى زۆرى لە ڤیتامین .ڕێکخستنى یارمەتى کە تێدایە، تواناى و دەدات خوێن س��وڕى زیاد خانەکان دروستکردنەوەى گرنگە زۆر ئەمەش کە دەک��ات، ل��ە ک��ات��ى ب��ڕان��ى ب��ەش��ێ��ک لە هۆکارێکەوە هەر بەهۆى جەستە ڕیشاڵ ل��ە باشى .ژم��ارەی��ەک��ى پ��ڕۆس��ەى ی��ارم��ەت��ى ک��ە تێدایە و گ��ەدەدا لە دەدات هەرسکردن

کێشەکانى ئەم پڕۆسەیە ناهێڵێت. خواردنى هۆکارەکانى لە یەکێک ب��ەم ژم���ارە زۆرە گ��وڵ��ەب��ەڕۆژە لە زۆرى ڕێژەیەکى کە ئەوەیە پڕۆتین و کاربۆهایدرایت تێدایە و تواناکانى جەستە و مێشک چاالک دەکات .جەستە جگە لە پڕۆتین و زۆرى پێویستیەکى کاربۆهایدرایت بە مادە ئاسنى و وزەبەخشەکانە، ک��ە زۆری��ن��ەى ئ��ەو م��ادان��ەش لە بەرچاو و ه��ەن گ��وڵ��ەب��ەڕۆژەدا »مەگنیسیۆم، وەک: دەک���ەون پۆتاسیۆم، زینک و کە ئاسن« هەر

بە تایبەتى سودێکى یەکێکیان ئەگەرى و دەگ��ەی��ەن��ن جەستە نەخۆشیە زۆرینەى بە توشبوون .پاش ناهێڵن درێژخایەنەکان خواردنى گوڵەبەڕۆژە بە شێوەیەکى ڕاستەوخۆ کاردەکاتە سەر مێشک دروستکردنى خێرا یارمەتى و دەدات »ترایپتۆفان« م���اددەى ئەوەیە ماددەیەش ئەم کارى و کەم مێشک س��ەر پەستانى کە بکاتەوە و ئارامى پێ ببەخشێت .

ئەرستۆ، فەیلەسوفى گەورەى یۆنان و مامۆستاى بلیمەتی فەلسەفە

بەهێزترین ئافرەتانى جیهان

کیبۆردێک کە دەتوانرێت بشۆردێت!!

سودەکانى گوڵەبەڕۆژە

هەندێک هەوڵبدە ل���ە ل���وت���ب���ەرزى ک��ەم��ب��ک��ەی��ت��ەوە، هۆى دەبێتە چونکە ناخۆشى و ئ���اژاوەو

هەلى باش لەدەستدان، گرنگى بدە بە ئەویندارەکەت، یان هاوسەرەکەت، بۆئەوەى لە ژیانێکى خۆشدا بژیت.

ڕەن���گ���ە ب��ەه��ۆى ه��ەن��دێ��ک ک���ارى ت����ای����ب����ەت����ەوە، بگۆڕى، دیدارەکانت س�����ەب�����ارەت ب��ە

دیدارەکانت بەباشى بیربکەرەوە، پێت وانەبێ کە تەنیا کات بەسەربردنەو

پشتگوێى بخەیت.

ل������ەک������ات������ى یان هاوسەرگیرى، بەوردى خوازبێنى، لێبکەرەوە ب��ی��رى وەاڵم ئ����ەوک����ات

باش هەواڵى چاوەڕێى ب��دەرەوەو دوورەوەو لەڕێگاى بەتایبەتى بکە، هەوڵبدە کارەکانت جێبەجێ بکەیت.

4/20

-3/21

وڕ کــا

№

ه��ەس��ت��ەک��ان��ت سەبارەت دەرببڕە ، ت نە کا کێشە بەل�����ەگ�����ەڵ ئ���ەو کەسانەى متمانەت

ئ��ەوەى ب��ۆ ڕاوێ��ژب��ک��ە، پێیانە لەکارەکانتدا. سەکەوتووبیت

10/20-9/21

وو راز

ـــه №ت

5/20

-4/21

ـا گـــ

№

سکااڵ ماوەیە ئەم سەیرو خەونە لە ن��اخ��ۆش��ەک��ان��ت دەک�������ەی�������ت، ه��ەوڵ��ب��دە زی��ات��ر

ببیتەوەو نزیک لەبنەماڵەکەت نهێنییەکانت بۆ کەس باس مەکە.

11/20-10

/2ک 1

پشوو

№د

تووشى ماوەیە ئەم خ��ەم��ۆک��ى ئ��ەب��ى و ه��ەوڵ��ب��دە زی��ات��ر ش����ادى و زۆرب���ەى لەگەڵ کاتەکانت

دۆستان و هاوڕێ و خۆشەویستەکانت خۆش کاتێکى ب��ەس��ەرب��ەرى و

بەسەربەرە.

6/20

-5/21

ە وان

دو№

بانگهێشتى ڕەنگە ک��ارێ��ک��ى گ��رن��گ بکرێیت، ئەگەر هەلى کورتت س��ەف��ەرى ب��ۆ ه��ەڵ��ک��ەوت لێ

مەوەستە، لەبیرت نەچێت شکست لە عەشقدا هەر بۆ ماوەیەکەو بیرت

ئەچێتەوە.

12/20-11

/21

ن ه وا

№ک7/20

-6/21

اڵ قرژ

№

پەیوەندى هەوڵبدە هاوڕێکانت لەگەڵ خۆشى ب��ەب��اش��ى و پێبدە، درێ�����ژەى ئاسوودە ب��ۆئ��ەوەى

بەشێکە خۆشى ناخۆشى و بى و خۆشەویستى، عەشق و ژیانى لە

هەرگیز زویر مەبە.

1/20

-12/21

ک یس

№گ

پەلەمەکە هەرگیز لەکارەکانتدا.

س��ەب��رت ه��ەب��ێ، ک��ێ��ش��ەک��ان��ت ب��ەم بەئاسانى زووان���ەو

لە زیاتر هەوڵبدە ئەبێ، چارەسەر ئەویندارەکەت یان هاوسەرەکەت

نزیک ببیتەوە.

8/20

-7/21

ێر №ش

ئەوە کاتى ئێستا زیاتر ک��ە ه��ات��ووە، لەگەڵ کێشەکانت بخەیتە بنەماڵەکەت لێکۆڵینەوە، بەرباس و

چونکە کێشەى مادیت هەیە، بەاڵم چارەسەر کات بەزووترین دڵنیابە

ئەبێ.

2/20

-1/21

ڵ ه ت

№س

باشە کاتێکى ئێستا بۆ گۆڕان لە شێوازى ب��ی��رک��ردن��ەوەت��دا ماوەیە ل��ەم ڕەنگە کێشەیەک تووشى

ببیت، بەاڵم هەوڵبدە بەشێوەیەکى ڕێکوپێک لێى دەرچى، بەتایبەتى بۆ

هاوسەرگیرى.

9/20

-8/21

ک ه ری

№ف

نیگەران ماوەیە ئەم مەبەو هەوڵبدە لەناو خۆت کەسوکارتدا شادتر نیشان بدەیت، هەلێکى ئ���ەگ���ەر

دروستبوو، ب��ۆ هاوسەرگیریت بۆئەوەى لێبکەرەوە، بیرى بەباشى

شکست نەهێنى.

3/20

-2/21

گ ه ن

ه ه№ن

ئەشکەوتى کرەفتووئەشکەوتە لە یەکێکە کرەفتوو ئەشکەوتى کوردستان ڕۆژه��ەاڵت��ى ڕاکێشەکانى سەرنج ئەم سەقزەوەیە، ش��ارى چیاکانى بەپاڵ وا تێڕامان تووشی ناسانى شوێنەوار ئەشکەوتە کردووە، چونکە لەم ئەشکەوتەدا چەندین ژوورى لەسەر نیگار و نەخش دەروازەو و بەردین تیایەو پێچى پێچ ڕاڕەوى و دااڵن دیوارەکانى جێگەى ژیانى خەڵکى کوردستان بوە لەچاخە جیاوازەکانى مێژوودا، تاکو ئێستاش شارەزەیان ب��ەردەوام شوێنەوارناسان و لێکەوڵەرەوان و ئەم شوێنەوارى زانستى پشکنینى سەرقاڵى ئەندامانى لەمەوبەر م��اوەی��ەک ئەشکەوتەن پاشماوەى گەیاند ڕای��ان پشکنین تیمێکى دۆزیوەتەوە تیا گەورەیان بەردینى دیوارێکى کە گەورەی ئەندازەى بەردەکانى جەخت لەسەر سەردەمى ئاسەوارى دی��وار ئەو دەک��ەن ئەوە ماناییەکانەو لە ئەنجامى پشکنینى 300 مەترى چوارگۆشە لە گۆڕستانى ماناییەکانیشدا چەندین ئاسەوارى گرنگى وەک کوپەى نەخشێنراو پیاڵەو سواڵەت و دەفرى بەتاڵ و دەرزى و سوژنى بە دەسکى دار و گەلێک شتى دیکە دۆزراونەتەوە کە بەڵگەى ژیان و ژیارى ماناییەکانە لە ئەشکەوتى پێنج بۆ کرەفتوودا و سەردەمیان دەگەڕێتەوە هەزار ساڵ بەر لە دایک بوونى حەزرەتى مەسیح.

ئەشکەوتى قزقاپان بە چیاکانى کوردستانەوە بە سەدان ئەشکەوتى ناودارو مێژووى هەن هەندێکیان پشکنینیان تیا زانایانى کراوە و هەندێکیشیان هێشتا دەستى لە یەکێکە قزقاپان ئەشکەوتى پێنەگەشتووە، و کوردستان باشوورى ناودارەکانى ئەشکەوتە وا بەپاڵ چیایى سەر سەردەوە نزیک بە گوندى لەگەڵ ئەدمۆندز زاینى 1924 ساڵى زەرەزێیە پارێزگارى ئەو سەردەمەى سلێمانیدا کە ناوى ئەحمەد بەگى تۆفیق بەگ بووە کەباوکى بەڕێز دکتۆر دارا بوو هەستاون بە سەردانى ناوچەى سورداش بە گوندى مۆغاغدا تێپەڕ بوون وە پاش خاڵەى ئەو گەیشتنە میل دوو مەوداى بڕینى لەیەک تیایا چەرمەگا و تابین ڕووب��ارى کە ڕووبارى ڕاستى الى کەنارى بە ئینجا دەدەن دوو ئاواندا چوار میلیان بڕى و گەیشتنە گوندى زەرەزێ لەم ناوچەیەدا چیاى سەرسەرد ڕووت و ڕەقەنەو ئەشکەوتى قزقاپان وا بە پاڵ چیاکەى سەرسەردەوە نوسراو هەڵکۆڵراوى زۆرى لەسەر نوسراوە وە بۆ یەکەمجار ئەحمەد بەگى تۆفیق بە نزیک دۆزی��وەت��ەوە ئەشکەوتەى ئەم بەگ دیکەش ئەشکەوتێکى قزقاپان ئەشکەوتى دوو ئەم ڕاڤیڤەر. ئەشکەوتى ناوى بە هەیە ئەشکەوتە لەپشت گوندى زەڕە زێوەن وان بەپاڵ پاڵ هەڵکۆڵراوى زەبەالحەوە بەردێکى تاوێرە ئەشکەوتەکە 25 پێ بەرزاییەتى نزیک دەرگاى ئەشکەوتەکە ئەشکەوتێکى دەرەکێکیش هەیە لە قزقاپان نزیک ترەو وا پێدەچێت کە بەرهەیوانى کۆشکێک بێت و دەرگایەکى نزمى هەیە دەچێت بۆ ژورێکى ناو ئەشکەوتەکە. ئەشکەوتى قزقاپان لە دەرەوە درێژاییەکەى 23 پێیەو پاناییەکەشی پێیە. 12.5 بەرزاییەکەشی پێیەو 90.5ڕووکارى کۆشکى ناو ئەشکەوتەکە بە هۆى دوو کۆڵەکەى لولەییەوە کراوە بە دوو سێ بەشەوە لەسەر بازنەییەو بەشێوەى کۆڵەکەکە بنکەى زەویە بەسەر کۆڵەکەکەسەوە تاجێکى هەڵکۆڵراو کۆڵەکەکەى بنکەى ئایۆنیدا. شێوەى هەیە کۆڵەکەى پێگەشتووە زۆر زیانێکى ڕاست الى لەسەر وە شکاوە الى هەندێک چەپی الى نیوەى دووەمى ئەم کۆڵەکانە وێنەى ئاوەکەى زەردەشتى هەڵکەنداراوەو دووکەى لەم بەرو لەو ڕاوەستاون. ئاتەشگەکەوە کۆڵەکەکەى بەرى یەکێکیان مەدالیایەکى خڕى لەملدایەو مێزەرەى لەناو هەیە کاکۆڵى و بەستووە ک��وردان��ەى چوارچێوەکەدا وێنەى ئاهورامزدا کە هێزى خێرە الى زەردەشتیان. ئەشکەوتى قزقاپان بەرامبەر بە دۆلى دوو ئاوانەو دەڕوانێ بەسەر پیرەمەگرون و گوندى قەاڵباشدا کە لە فەترەیەکى زەمەنیدا عەبدول شێخ ب��راى باشەدا قەاڵ گوندى لەم سەر نوسراوى دادەنیشێت. عەودااڵن کەریمى کۆڵەکەکانى ئەشکەوتى قزقاپان وە ئاتەشگەى وێنەى وە ئەشکەوتەدا ئەم لەناو زەردەشتى لە وتەنیاییە ت��اک خ��اوەن��ى کە ئ��اه��ورام��زدا بەڵگەى هەمووى ئەمانە زەردەشتیدا ئایننى حاشا هەڵنەگرن کە ئاسەوارى ئەم ئەشکەوتە کاتێک ه��ی زایینیەو پێش س��ەرەم��ى ه��ی بووە کورد ئاینى زەردەشتى ئاینى کە بووە ئێستاى ن��اوەى ئ��ەم ب��ەاڵم کوردستاندا، لە ئەشکەوتەکە کە ئەشکەوتى قزقاپانی پێ دەڵێن هی سەردەمى داگیرکەرى عوسمانیەکانە چونکە ناوێکى تورکیەو مانایەکى زۆر خراپی هەیەو لە کاتى ئەو داگیرکاریانەدا بۆ کوردستان ئەم ناوە ناشرینەیان سەپاندووە بەسەر ئەم ئەشکەوتەدا کوردستانەوە هاتبێتە داگیرکەر هەرکاتێکیش داگیریان کردبێت ناوى تورکى و عەرەبیان بەسەر ئەشکەوت و چیاو ڕووبارو شارو گوندەکانماندا سەپاندووە وەک ناوى چیاى قەرەداغ و دەشتە عەرەب و قەرەهەنجیر و گەلێ ناوى دیکەش کە ناوى تورکی و عەرەبین و لەوەو پێش ناوەکانیان

کوردى بووە و داگیرکەر گۆریویەتى.*مێژونووس

لەیالن*

ژیرەکان مرۆڤە کاتێک سیاسەت ل��ە خ��ۆی��ان دەگ������رن، دوور ب����ە گەمژەکان دەسەاڵتیان

دەکەوێتە دەست.ئەفالتۆن

№

www.jamawarnews.com11 | 32 سێشەممە | 2012/08/28 | ژماره 715 | ساڵی

وەرزش

ڕاهێنەرى هەڵبژاردەى بەرازیل پێکهاتەى هەڵبژاردەى بەرازیلى بۆ یاریە دۆستانەکانى مانگى 9 ڕاگەیاند و زۆربەى یاریزانەکانیش کە بانگهێشت کراون یاریزانى ئۆڵۆمپیاتن، درەوشەوەترین وەکو نەیمارى و ئۆسکار و لۆکاس یاریزانان لە هەریەکە مێنێز یاریزانانى بەرازیل لە پێکهاتەى فەرمى هەڵبژاردەکەدا جێگیر کردووە و شان بەشانى ئەوانیش کۆمەڵێک یاریزانى ترى الوى هەڵبژاردەى ئۆڵۆمپیاتى لەندەنى بانگێشتى هەڵبژاردەکە کردووە بۆ یاریە دۆستانەى هەڵبژاردەى وواڵتەکەى بەرامبەر بە هەردوو هەڵبژاردەى باشورى ئەفریقا و چین. بەرازیل لە 7 مانگى نۆ لە شارى ساوپاڵۆ میواندارى هەڵبژاردەى باشورى ئەفریقا دەکات و 3 ڕۆژ دواتریش لە شارى ڕیسیفى لە 22 هاتووە بەرازیلیش پێک پێکهاتەى میواندارى هەڵبژاردەى چین دەکات.

یاریزان و بەم شێوەیەى خوارەوەیە.گۆڵپارێزان: دیگۆ ئەلفێز } فالەنسیا { ، کاسیۆ } کۆرەنتیانس { ، جیفرۆن }

بۆتافۆگۆ {.بەرگرى کاران : دانێڵ ئەلفێز } بەرشەلۆنە {، مارسیلۆ } ڕیاڵ مەدرید {، ئەلێکس ساندرۆ } پۆرتۆ {، ئەدریانۆ } بەرشەلۆنە {، تیاگۆ سیلڤا } پاریس سانجێرمان {، دافید لویز } چێڵسى {، ڕێفێر } ئەتلەتیکۆ مینیرۆ {، دێدێ } ڤاسکۆ دیگاما {.

هێڵى ناوەند: ساندرۆ } تۆتنهام {، پاولینهۆ } کۆرەنتیانس {، ڕامیرێز } چیڵسى {، ئەرۆکا } سانتۆس {، ڕۆمیلۆ } سپارتاک مۆسکۆ {، ئۆسکار } چیڵسى {، لۆکاس

} ساوپاولۆ {.لیاندرۆ دامیاو } ئەنتەر ناشناڵ {، نیمار } سانتۆس {، هاڵک } پۆرتۆ{، جۆناس }

فالەنسیان {.

چێڵسى یانەى و ئیتاڵى ڕاهێنەرى کرد ئاشکراى ماتیۆ دى ڕۆبەرتۆ بەرگریکارى و بەرازیلى ئەستێرەى یانەکەى دافید لویز بۆفرۆشتن نیە، ئەو پڕو پاگەندانەى ڕەت کردەوە کە باسیان لە ڕۆیشتنى دەکرد بۆیانەى بەرشلۆنە، دووپاتى کردەوە یاریزانى

هەیە سەرەکى پێگەیەکى بەرازیلى بلوز. یانەى فەرمى پێکهاتەى لە لەیارى )24(س��اڵ تەمەن یاریزانى بەهۆى ڕیدینگ بەرامبەر یانەکەى کاتێک نەکرد بەشدارى پێکانەوە -2(سەرکەوتنیان 4( بەئەنجامى بەدەست هێنا، بۆ ڕۆژى دواتر یاریزانى بەرازیلى گەیشتە هەرێمى کەتالۆنیا، دواتر پڕو پاگەندەى نزیک بونەوەى یاریزانى بەرازیلى لە خولى ئیسپانیا ڕاهێنەرى ماتیۆ دى بویەوە. باڵو هەواڵەى ئ��ەم بەخێرایى چێڵسى ڕەت کردەوە کە باسیان لە ڕۆیشتنى دەڵێت: و بۆبەرشلۆنە دەکرد لویز لەم ناکەم فشارێک بەهیچ هەست بابەتەدا، لە وەرزى ڕابردوو توانیمان سەرکەوتن بەدەست بهێنین، من وا

دەبینم هیچ هۆکارێک بۆڕۆیشتنى ن��ی��ە ه��ەری��اری��زان��ێ��ک بۆشوێنێکى تر. لە کۆتایى دا باس لە گرنگى دافید لویز لەیانەکەى دەکات بلوز ڕاهێنەرى و

دەڵێت: لویز بەشێکى گ��رن��گ��ە ل��ەی��ان��ەى ئاسایە چێڵسى، پێ گرنگى یانەکان ب���دەن، ب���ڕوام وای��ە ی��اری��زان��ى ب��ەرازی��ل��ى

لە درێ��ژ بۆماوەیەکى بریچ ستامفۆرد یاریگاى

بەردەوام دەبێت.

لە کاتێک ی��اری��زان��ەک��ان زۆرب���ەى خولێکى ڕوودەک��ەن��ە خولێکەوە گیروگرفت ڕووب��ەڕووى چەندین تر، گرفتانە لەو یەکێک کە دەبنەوە نەزانینى زمانى ئەو واڵتەیە، وادیارە نوێی یاریزانى ک��اگ��اواى شینجى مانچستەر یونایتدیش ئەو کێشەیەى زمانى نەزانینى وب��ەدەس��ت هەیە یاریکەرە دەناڵێنێ. واڵت��ەوە ئەو زمانى ب��ە س��ەب��ارەت ژاپۆنیەکە دەدەم ووت��ی:”ه��ەوڵ ئینگلیزى ئینگلیزى زمانى فێرى خ��ۆم بکەم، بەاڵم بەڕاستى ئێستا من هیچ لە فێرگسۆن ناگەم، وابزانم زۆرە ماوەیەکى بە پێویستم ڕاهێنەرەکەم لە ئ��ەوەى بۆ

گوتی:” بوو ب��ەردەوام بگەم”. هەیە زۆر جیاوازیەکى بەڕاستى پێشەوەى یانەکانى نێوان لە ڕیزبەندیدا دواوەى و ڕیزبەند لە ب��ەاڵم ئەڵمانى، خولى لە جیاوازیەکى ئینگلیزى خولى یانەکان ن��ی��وان ل��ە نیە ئ��ەوت��ۆ لەڕووى ئاستەوە، من لە دووریەکى فولهام گۆل بەرامبەر توانیم نزیک داهاتوو لە هەوڵدەدەم تۆماربکەم، لە مەوداى دووریش گۆڵ تۆماربکەم لەم 23س��ااڵن کاگاواى “.شینجى بروسیادۆرتمۆندى یانەى هاوینەدا بەجێهێشت و ڕوویکردە ئۆڵترافۆرد و لە دوویاریى یەکەمى لەگەڵ شەیتانە

سوورەکان گۆڵێکى تۆمارکرد.

لە زۆر م��اوی��ەک��ى دواى ڕیاڵ هەوڵى و گفتوگۆکردن مۆدریچ، کڕینى بۆ مەدرید دوێنێ بە فەرمى مۆدریچ بووە مەدریدى. هەریەک لە یانەکانى تۆتنهام و ڕیاڵ مەدرید لەسەر سایتى فەرمى خۆیان بە فەرمى مۆدریچ لۆکا کە ڕایانگەیاند مەدرید، ڕیاڵ یاریزانى بووە دەزگ��اک��ان��ى ڕاگ��ەی��ان��دن��ی��ش ئاشکرا بۆندەکەیان ناوەڕۆکى کرد، کە دوێنێ مۆدریچى 26سااڵن گەشتۆتە مەدرید و بۆندەکەى واژوو بۆندەکە 35ملیۆن بڕى کە کردووە بەدەستهێنانى لەکاتى و یۆرۆیە کڕواتیەکە یاریزانە لەالیەن نازناو

یۆرۆى 7ملیۆن مێرێنگى لەگەڵ لۆکا و بۆندەکە دیتەسەر تریش هەفتانە موچە وەک��و مۆدریچیش 120هەزار یۆرۆ وەردەگرێت. شایەنى باسە لۆکا مۆدریچ لە سالى 2007یانەى دینەمۆ زەگرەبى جێهێشت و ڕووى گۆڵى کە 16 تۆتنهام یانەى کردە کە یارییەى 160 لەو تۆمارکرد بۆ لەگەڵى ئەنجامدا، کرۆیفى بچوک لەم هاوینە بەهەموو شێوەیەک ڕاهێنانى لەگەڵ یانەکەى ڕەتکردەوە و پێداگر بۆ چوونى و ڕۆیشتنى لەسەر بوو

ڕی���اڵ م��ەدری��د وەک��و زن��ج��ی��رەدرام��ای��ەک��ى

لیهاتبوو.

و ک��اک��ا ن��ێ��وان کێشەکانى ڕیاڵ ڕاهێنەرى مۆرینهۆى ئەو گەیشتۆتەوە مەدرید پ����ەڕى ئ��اس��ت خ��راپ��ى هەواڵێکى پێى ب��ە و کۆتا ل��ە پ��ای��س، ئیل دان��ی��ش��ت��ن��ى ن��ێ��وان کە الدا ه�����ەردوو ب��ەئ��ام��ادەب��وون��ى بووە کاکا باوکى هەردووال بووە بە بە دەماقاڵەیان. ه��ەواڵ��ەک��ان پێى دانیشتنى ل��ەک��ۆت��ا کاکا و مۆرینهۆ نێوان هەوڵى مۆرینهۆ بێرنابیۆ، لە

داوە کە کێشەکان قوڵ بکاتەوە و وە یانەى ئەوی بۆ بکات لەکاکا زەخت بەاڵم بهێڵێت، بەجێ مەدرید ڕی��اڵ بووەتەوە مۆرینهۆ ڕووب��ەڕووى کاکا و ئەمەش بووەتە هۆى دەماقاڵەوە و بەگژیەکداچوون. لە کاتى دانیشتنەکەدا مۆرینهۆ بە کاکا و باوکى ووتوە ئێوە ناکانەوە خۆتان داه��ات��ووى لە بیر یاریزانێکى وەکو ناتەوێت تۆ دیارە کاکاى بەباوکى وە بژیت پرۆفیشناڵ ووتەوە کەوا کوڕەکەت پڕۆژەکانى منى بەتووندى کاکاش باوکى ڕاگرتووە. پێى و داوەت��ەوە مۆرینهۆى وەاڵم��ى کوڕەکەم دەت��ەوێ��ت ئەگەر ووت��ەوە ڕیاڵ بەجێ بهێڵێت ئەوا چى لە التانە بەجێ یانەکە ئەویش ئەوسا بیدەنێ دەهڵێت. بە پێى هەواڵەکان کاکا کە کەسێکى زۆر لەسەر خۆ و بەڕێزە چى مۆرینهۆدا لەبەرامبەر نەیتوانیەوە تر لێدوانێکیدا ل��ە و ڕابگرێت خ��ۆى خ��راپ زۆر بەکەسێکى م��ۆری��ن��ۆى ناوبردووە. ئەوەى شایەنى ئاماژەیە لە مۆرینهۆ یانەکەدا کۆتایى یارى سێ بانگهێشت ی��ارى دوو ب��ۆ ک��اک��اى وەکو یاریەکیشدا لە و نەکردووە دایناوە کورسى لەسەر ی��ەدەک زەختێکى ئەمەش پێدەچێت ترى مۆرینهۆ بێت بۆئەوەى ک���اک���ا ل��ەی��ان��ەک��ە

دووربخاتەوە.

ڕاهێنەرى بەڕازیل پێکهاتەى هەڵبژاردەکەى بۆ یاریە دۆستانەکان ئاشکرا کرد

دی ماتیۆ: دیفید لویز بۆ فرۆشتن نییە

کاگاوا بەهۆى نەزانینى زمانى ئینگلیزیەوە تووشى کێشە بووە

بەشێوەیەکى ڕەسمى مۆدریچ بووە یاریزانى یانەى مەلەکى

مۆرینهۆ دەیەوێت کاکا ڕیاڵ بەجێ بهێڵێت

№ خاوەنی ئیمتیاز

عەبدوڵـاڵ حاجی مەحمود

№ دیزاین

سەعید ئەحمەد

№ سەرنووسەر

پشدەر بابەکر

№ جێگری سەرنووسەر

عومەر غواڵمی

RebaziAzadi@Gmail.com www.JamawarNews.com 0748 010 8289

ناونیشان: هەرێمی کوردستان سلێمانی - گردی ریعایه - گەڕەکی 115 - کۆاڵنی 7 - دەرگای 6یەکەم ژمارەی ئەم ڕۆژنامەیە لە )1981/5/25( بە ناوی )رێگای ئازادی(یەوە دەرچووە

»نرخ: 500 دینار«

لوقمان سەلیم، هونەرمەند:

حەز دەکەم بە هەموو شێوەزارەکانی زمانی کوردی گۆرانی بڵێم

»شوان« دواین کلیپی کچە هونەرمەند دەشنێ مورادە

چواردەمین ژنى هێناو نەبو بە باوک

نانسی: بەهۆی نەوالەوە بووم

بەگۆرانیبێژ

شاجوانی 2012ی جیهان دیاریکرا

م��ۆس��ی��ق��او گ��ۆران��ی ڕۆح���ی ه��ەر جوانی و دەبوژێنێتەوە ئینسانێک جاریش هەندێک و ژیان دەبەخشێتە بیستنی ب��ە غەمەکانیان عاشقان گۆرانییەک و دەنگبێژی ئەو گۆرانییە ئەڕەوێنەوە، لوقمان سەلیمیش یەکێکە لەو گۆرانی بێژانە. ناوبراو دانیشتووی لە لە ساڵی1972 و شاری سلێمانیە دایکبووە وژیانی هاوسەری پێکهێناوە و لە باغچەی ژیانی هاوبەش خاوەنی سێ گوڵە بە ناوەکانی »الوەند و الکۆ بە دەستی 1989 ساڵە لە اللە« و کاری هونەری کردووە و خاوەنی چەند لە حەزیشی گۆرانییە، ئەلبومێکی ئەلبومێکی بۆیە هەر زۆرە مەقامات مەقاماتیشی هەیە. ناوبراو لەدیدارێکی خولیای و حەز باسی ~دا

خۆی و ئاستی هونەری کوردی کرد.

چی ئێستا ــا ت کــــوردی *هـــونـــەری کەسایەتی کــام بــە و پێبەخشیوی بووبێتە کــە ســەرســامــی گۆرانیبێژ

هاندەرت لە بواری هونەردا؟دی����ارە ه���ون���ەری ک����وردی ڕێ���ز و ناو لە پێبەخشیوم خۆشەویستی جەماوەردا، لە گەڵ ئەوەشدا لەوانەیە سەندبێتە، من لە ئ��ازادی کۆمەڵێک هونەر حاڵەتێکدا هەموو لە ب��ەاڵم زیاتر کە من بۆ هاندەرێکە خ��ۆی تا ڕاستیدا لە بکەم، هونەر خزمەتی ئێستا جگە لە بواری گۆرانی و موزیک کارم هونەردا تری بوارێکی هیچ لە نەکردووە وەکوو دراما حەزم لە بواری وەرزشیش بواری و بووە سینەمایە بەالمەوە خۆشە، بەاڵم ئەو خولیایەی

تێدا ئێستا دۆزیومەتەوە و کاری کە دەکەم بواری موزیک و گۆرانییە. بۆ وەاڵمی بەشی دووهەمی پرسیارەکەت، پێیان م��ن ک��ە هونەرمەندانە ئ��ەو سەرسامەم لە ڕابردوودا زۆرن وەکوو مامۆستایان حەسەن زیرەک، ماملێ و و م��ەردان عەلی و خالقی مەزهەری مامۆستا حەمە دیالن، مامۆستا تاهیر کاریگەریان بەڕاستی ئەمانە تۆفیق، لە سەرم هەبووە لە بواری هونەردا.

کەلتوری بە پابەندی چەند *تــا ــــت هـــەیـــە لە ــــارەزای کــــــوردی و ش

شێوازەکانی گۆرانی وتندا؟شێوەزارەکانی بە دەکەم حەز زۆر تری زمانی کوردی گۆرانی بڵێم، بس زۆر و نییە زۆر شارەزاییم بەداخەوە حەزیشم لە وتنی گۆرانی بە شێوازی بەڕاستی ب���ەاڵم ه��ەی��ە، ه��ەورام��ی شێوەزاری هەورامی قورسە و دەمەوێت لە نەکەم نەیشیڵێم خراپیشی ئەگەر زیاتری کاری داهاتوودا لە ئەوە بەر بادینیش شێوەزاری بە و بکەم تێدا داوە هەوڵم زۆریش وتووە، گۆرانیم بکەم دەوڵەمەند خۆم مەقاماتدا لە بە تایبەتی لە مەقامی قەتار و ئەڵاڵ ناوچەی مەقامەکانی و وەی��س��ی حەزم ناوچەکان بەپێی گەرمیان

و بناسم مەقامەکان ک��ردووە بیانڵێم، پابەندم بە کەلتوری

داوە ه��ەوڵ��م و ک���وردی کەڵکیان لێوەر بگرم.

*ڕات چییە بەرامبەر بەو هونەرمەندە ئافرەتە کوردانەى کە بەرهەمەکانیان

کەمترین مۆرکى کوردى پێوە دیارە؟قسەیان ناتوانم یەکالیەنە لێرەدا لەسەر بکەم لەبەر ئەوە ئەمڕۆ جەماوەر لەسەر بڵێت خ��ۆی ڕای دەتوانێت خۆشمەوە، بە هونەرمەندێک هەموو ڕەسەنایەتی پێمباشە من بۆیە هەر چاو لەبەر میللەتەکەمان کەلتوری و بگیرێت و ئێمە لەبەر ئەوەی کوردین و ک��وردی هونەری ژێرخانی دەبێت عادات و تەقالید و فەرهەنگی خۆمان پێم بۆیە بکەین، دەوڵەمەند زیاتر

هونەرمەندە خ��ۆش��ە هەموو و خانمەکان زیاتر هونەرمەندان ب����وارەدا کار ل��ەو الیەکی ل��ە ب��ک��ەن ت���رەوە ئ��ەگ��ەر بە پ���ێ���ی س������ەردەم

شتێکی بچڕن ب��اش ئ��اوازی بتوانن خراپ نییە بەس وا بێت کە شێوازی

کوردی نەشێوێنێت.*ئاستەنگی هاتۆتە پێشت لە ژیانی لە شت قورسترین یــان هونەریدا؟ هونەرمەندێکدا هەر هونەری ژیانی

چییە؟هاتۆتە زۆر ئاستەنگی بڵێم دەتوانم تۆ کاتێک الی��ەک��ەوە ل��ە ب��ەردەم��م بەرهەمێک تۆمار دەکەیت وپڕۆژەیەک مۆزیک کۆمەڵێک ب��ەردەم دەخەیتە دەکەیت، تێدا کاری و ئازیز ژەنی پێش هەموو شتێک مەسەلەی بودجە الیەنی ئ��ەگ��ەر و ق��ورس��ە کارێکی پ��ەی��وەن��دی��دار وەک���وو وەزارەت���ی ڕۆشنبیرەکان الیەنە و ڕۆشنبیری بەڕاستی نەکەن ئێمە ه��اوک��اری ئەمە قورسە بۆ ئێمە لەبەر ئەوەی لە ئێمە نییە هونەریمان داهاتی هەمووی قورستر و ناخوشتر ئەوەیە بەرهەمە ئەو تۆ کە باڵو دەکەێتەوە هیچ نایەتەوە داهاتێک هونەرمەند گیفانی لە بۆیە ه��ەر و یەکەم

تۆ بەرهەمە ئەو کە ڕۆژەوە دووهەم بە ئۆرجیناڵ دەخەیتە بازاڕ بەداخەوە بە کۆپی ڕایت دەفرۆشرێت کە ئەمە کارێکی و کوشندەیە زەرب��ەی��ەک��ی و هونەر بە بەرامبەر ناخۆشە زۆر تەمەنا بۆیە دەک��رێ��ت هونەرمەند

دەکەین ئەم گرفتە نەمێنێت.کەسێکی بــۆ گــۆرانــیــت ئێستا ــا *ت

تایبەت وتووە؟بەڵێ.

*کاری تازەت بە دەستەوەیە؟خەریکی ئێستا ت��ازە ک��اری وەک��وو تیپی ل��ەگ��ەڵ ت���ازەم بەرهەمێکی و ئ���اواز ک��ە سلێمانی مۆسیقای مامۆستا بەڕێزم برای ئامادەکردنی هۆنراوەی و کەریمە حەمە ع��ادل عەبدوڵاڵ بەڕێزم برای گۆرانیکەش ئەنجامان بە کە مەحمودە، کەریم کەمی ئیشێکی چەند و گەیاندووە نزیکدا داه��ات��ووی��ەک��ی ل��ە و م��اوە پێشکەشی هۆگرانی دەنگمی دەکەم.* ئاواتی تۆ چییە وەکوو کەسێکی

هونەرمەند؟گەلی کە ئەوەیە وئاواتم هیوا من شادیدا و خۆشی پەڕی لەو کورد بێت و تەمەنای ئەوە دەکەم هەموو بە و کوردستان تری پارچەکانی ئێستادا لە ئ��اوات��ەخ��وازم تایبەت ڕۆژئاوای کوردستان بە زوترین کات ڕۆژیان لەسەر هەڵ بێت و ئەوانیش و خویانی ئاواتەکانی ب��ە بگەن کوردستانی داهاتودا لە هیوادارم و بێت دروست گەورە و سەربەخۆ ئەمە ئاواتی نەک من ئاواتی هەموو

کوردە.

نێو گۆرانیەکانی لە یەکێکە شوان، لە میهرەبانی فریشتەی ئەلبوومی تیڤییە،ئاوازو ڤین بەرهەمهێنانی ئ��ام��ادەک��ردن��ی: ئ��ام��ان��ج ئ��ەزم��ری تێکستی: حەمید شەریف سپۆنسەری بووە، گروپ( بی ئیم )بی کلیپەکە دەرهێنانی کاوە عادلە. بە پێ وتەکانی »کلیپی م��وراد دەشنێ گۆرانیبێژ گەنجانەیە زۆر نوێیە ئەلبومە ئەم خولیاکانی ح��ەزو لە گوزارشت و لەم دەشنێ دەکات«. ئەمڕۆ گەنجی خوێندکارێک کچە ڕۆڵ��ی کلیپەدا خەیاڵیدا دیمەنێکى لە دەبینێت، کوڕێک دەیفڕێنێت بۆ ناو هەورەکان. جێگەی ئاماژەیە دەشنێ موراد یەکەم هێالهۆپ بەناوی گۆرانی ئەلبوومی باڵوکردۆتەوە، بەر لەکاری هونەریشی ئێستا بووە، بەرنامە پێشکەشکاری گۆرانیە، کلیپی چەندین خاوەنی جگە لەوەى بە زمانی بیانیش گۆرانی گرنگیەکی بیانیەکان میدیا و وتووە کورد« »شاکیرا بە پێدەدەن، زۆری

ناوی دەبەن.

لوبنانی بەناوبانگی گۆرانیبێژی ژنە زۆر رای��گ��ەی��ان��د ع��ەج��رەم نانسی س��ەرس��ام ب���ووە ب��ەدەن��گ��ی ن��ەوال سەرەتا ئەوەوە بەهۆی هەر زوغبی و لەوە باسی نانسی گۆرانیبێژ بووەتە گۆرانی ل���ەوەی ب��ەر کە ک���ردووە لەدەنگی گوێی هەمیشە بڵێت

خواستووە خۆزگەی گرتووەو نەوال نانسی لێبێت. ئ��ەوی ڕۆژێ��ک وەک��و ئێستا کە ک���ردووە ل���ەوەش باسی عەالمەو راغب لەدەنگی حەزی زۆر جۆرج وەسوف و ئەحالمەو پێی وایە ئەوانە سەرکەوتوترین گۆرانیبێژانی

عەرەبن.

»وینشیا یو« شاجوانی چین تەمەن جیهان شاجوانی بە س��اڵ 23هەڵبژێردرا 2012 ساڵی ب��ۆ کە گ���ەورەدا ئاهەنگێکی ل��ە چینی »اوردوس« ش��اری ل��ە 116 ئاهەنگەدا لە بەڕێوەچوو. بەشداریان جیهان شاجوانی »وینشیا تێیدا ت��ێ��داک��ردب��وو بەدەست سەرکەوتن توانی یو« جارە دووەم بۆ ئەوە بهێنێت. چین واڵت��ی ل��ە شاجوانێک جیهان، شاجوانی ببێتە یەکەم بۆ ئ��ەوەی دوای 2007 ل��ەس��اڵ��ی ج��ار بەخشرایە نازناوەکە ئەو شاجوانێکی شاجوانی واڵت���ە. زمانی جیهان 2012و دەزانێت و چینی ئینگلیزی دەتوانێت خوێندووەو مۆسیقای

پیانۆ بژەنێت و گۆرانی بڵێت.

دیمانە: ~

ئاکام فەرید جەبار

توندوتیژی کۆمەاڵیەتی

بەشێکی کۆمەاڵیەتیەکان کێشە مێژووی دیارەکانی کێشە گرنگی مرۆڤایەتین ڕەنگە زۆر جار قوربانی ئەوکێشانە لەڕووی یاسایی وئاینیەوە لە تاوانەکانیان یان تاوانبارنەبن ڕەنگە سزاکانیاندانەبن، ئاستی سیاسی توندوتیژیە قوربانیانی بتوانرێت وئاینیەکان وئایدۆلۆجی لەڕێگەی بکرێتەوە کەم ژمارەیان تەنانەت کۆمەاڵیەتی، ڕێکەوتنی دیاردەیەکی وەک دەتوانرێت ئاین لێوەربگیرێت س��ودی کۆمەاڵیەتی ب��ۆ گ��ەش��ەی زی��ات��ر و ب��ەی��ەک��ەوە دی��وە ئەمە ک��ە ئاشتیانە ژی��ان��ی ڕاس��ت��ەق��ی��ن��ەک��ەی ئ��ای��ن��ە، ب��ەاڵم دژای��ەت��ی ب��ۆ ئ��ای��ن بەکارهێنانی ڕاستەقینەی ڕەهەندی لەگەڵ ئەوە گرفتە ن��اگ��رێ��ت��ەوە، ی���ەک ئ��ای��ن ناوخۆی گرفتی کۆمەاڵیەتیەکان واڵتن واتە بەقایم کردنی سنورەکان بەڵکو ناکرێت هێز چارە وجواڵندنی ب��ەدەس��ت��ک��اری ک��رن��ی پ��رۆگ��رام��ی نەرمونیانی پیشاندانی پ��ەروەردەو کاریگەری باوک و دایک مامۆستاو دەک��ات��ە س��ەر ئ��ای��ن��دەی م��ن��دااڵن، ڕاگەیاندن کەناڵەکانی ه���ەروەک فیلم ل��ەو دورب��ک��ەون��ەوە پێویستە دەبنە کە درام��ای��ان��ەی زنجیرە و ئەمە تیژی توندو هاندانی ه��ۆی کەنااڵنە ئەو کە ئ��ەوەی سەرباری نەبنە مینبەری گواستنەوەی ووتاری

ئاگرین،واڵت��ە ل��ەو پێویستە ئ���ەوەى وات��ا خۆشەویستیە پێبدرێت گرنگی تۆڵە، نەک لێبوردەییە ڕق، نەک بەیەکەوە ژیانە نەک یەکتر کوشتن، دەکەین لێبوردەیی باسی کاتێک تاوانی ئەوانەی ئەوەنیە مەبەستمان قێزەون ئەنجام دەدەن سزا نەدرێن، خۆی وەک یاسا پێویستە بەڵکو جێبەجێ بکرێت هیچ نەرم ونیانیەکی نەبێت، تێدا کەسانە ئەو بەرامبەر هەوڵبدەین هەموومان زۆرگرنگە ئارامی هەرێمێکی وەک کوردستان بۆئەوەى بمێنێتەوە کۆمەاڵیەتی دابەش نەبێت بۆ جەالد و قوربانی، تەکنۆلۆجیای گرنگە ه��ەروەه��ا بۆ بهێنرێت ب��ەک��ار پێشکەوتوو تاوانەکان ئەنجامدەرانی دۆزینەوەی نەکات خەیاڵ وا ک��ەس ب��ۆئ��ەوەی ولەدەستی دەدات ئەنجام کەکارێک گرنگی ه��ەروەک ڕادەک��ات، یاساش بەجۆرێک چاکسازی بەخانەی دان دەرچ��ون��ی دوای ت��اوان��ب��ار م��رۆڤ��ی ل��ەوخ��ان��ە چ��اک��س��ازی��ان��ە گ���ۆڕان ببینرێت بیروڕای و لەهەڵسوکەوت تێدایە کەئامادەیی بکرێت وەهەست ئاسایی بەژیانی دەست تر جارێکی بکاتەوە ونەگەڕێتەوە سەر تاوانەکەی لە ه��ەڵ��ە تێگەیشتنی پ��ێ��ش��وی. چەمکەکان لێکدانەوەى نادرووست و پەلەکردنی تاکەکان کاریگەری لەسەر دەبێت ئ��ەوەى هەیە وتیژی توند دوودڵی قابیلی ئاشکرابێت و ڕوون سیستەمی دەبێت کە ئەوەیە نیە یەکالی خ��ۆی ئێمە پ����ەروەردەی بونیاد مەبەستی کە کردبێتەوە نانی مرۆڤێک بێت کە بڕوای بەخۆی خەڵکی بەژیانی ب��ڕوای و هەبێت بێت تاکێک هەروەک هەبێت تریش لەکاتی گیر و گرفت پەنا بۆ دیالۆگ بەرامبەر، سرینەوەى نەک بەرێت ڕۆڵ ڕاگەیاندن کەناڵەکانی دەکرێت بگێرن لە باڵوکردنەوەى ئەوەى پێی توندوتیژی نا فەلسەفەى دەگوترێت بیرمەندانی ل��ە س��ود ب��ۆئ��ەم��ەش ب��ەداخ��ەوە وەرب��گ��ی��رێ��ت، جیهانی لەناوچەکە توندوتیژی شەپۆلێکی لەو کوردستان گرنگە دەبینرێت بپارێزین. تیژیە و توند شەپۆلە دوای هەم کە گرنگە پۆلیس ڕۆڵی ڕووداوەکان لێکۆڵینەوە بکەن و هەم زانیاری ڕووداوەک��ان ڕوودانی پێش هەبوو ئیمکان ئەگەر و کۆبکەنەوە

پێشی لێبگرن.

دانیشتووى س��ع��ودى ه��اواڵت��ی��ەک��ى پێوانەیى ژمارەیەکى عەرعەر شارى 14 ساڵ 37 لەماوەى کە تۆمارکرد جار ژیانى هاوسەرگیرى پێک هێناوە، ئەمەش ب���اوک، هەرنەبووتە ب��ەاڵم یەکەمى پاڵنەرى و سەرەکى خەونى هاوسەرگیرییە. هەموو ئەم بۆ بوو، سلێمانە موتلەگ ن��اوى پیاوە ئ��ەم ژنى ساڵى 16 لەتەمەنى س��ەرەت��ا بۆ ئەوەى دواى بەاڵم هێنا، یەکەمى نەبوو منداڵیان ساڵ سێ م��اوەى لەژێر گووشارى خانەوادەکەى ژنى

دووەمى هێنایەوە، دواتر لە ژنى نەبوو، منداڵیان دووەمیشى ئەمەش وایکرد بەردەوام بێت لەسەر ژن هێنان تا ژمارەى 14 گەیشتە هاوسەرەکانى

جیاواز، واڵت��ى جۆرەها لە ئافرەت تەاڵقدانیش هۆکارەکانى سەرجەم نەبوونى منداڵ بوو. موتلەگ فەرمانبەرە لە بەڕێوەبەرایەتى گشتى پەرەوەردەى ئافرەتانە خواستوونى لەو شارەکەی، هەندێکیان نزیکەى 23 ساڵ لە خۆى گەورەتربوون و هەندێکیشیان نزیکەى بچووکتربوون خ��ۆى ل��ە س��اڵ 36ئافرەتێکى موتلەگ خێزانى .دوا س����وورى ب���وو، ه��ەرچ��ەن��دە خۆشیدەویستوو موتلەگ تەاڵقى نەدەکرد ح��ەزى خانەوادەى بەاڵم بدات مکوڕبوون ئافرەتەکە بە تەاڵقدانى لەسەر ب��ی��ان��ووى ن��ەب��وون��ى

منداڵ.