1

RAPORT Z WIZYTY STUDYJNEJ odbytej w ramach projektu „SMART_KOM. Kraków w sieci inteligentnych miast”

Wiedeń, 18-23 maja 2014 r.

Opracowanie raportu: Urszula Madej

Celem wizyty studyjnej było zapoznanie się z przykładami dobrych praktyk z zakresu rozwiązań smart

city w obszarach: gospodarka, transport i komunikacja, środowisko, ludzie, jakość życia, inteligentne

zarządzanie, a także udział w konferencji REAL CORP 2014 dotyczącej tematyki smart city.

Poniższy raport przedstawia przebieg wizyty pod względem przeprowadzonych spotkań i wizyt

w miejscach świadczących o spełnianiu przez miasto założeń smart city.

Uczestnicy wizyty: Przedstawiciele Krakowskiego Parku Technologicznego – Lidera Projektu:

1. Krzysztof Jan Klęczar, Członek Zarządu KPT

2. Wojciech Przybylski, Dyrektor Działu Rozwoju KPT

3. Urszula Madej, Specjalista ds. sieciowania projektu SMART_KOM

Przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego – Partnera Projektu:

4. Stanisław Sorys, Członek Zarządu Województwa Małopolskiego

5. Joanna Domańska, p.o. Zastępcy Dyrektora Wydziału Rozwoju Gospodarczego UMWM

6. Jerzy Czajer, Kierownik Zespołu Polityki Przestrzennej w Departamencie Polityki Regionalnej

UMWM

7. Beata Bańdura, Inspektor w Zespole ds. Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego,

Departament Rozwoju Gospodarczego UMWM

8. Michał Kokoszka, Podinspektor w Zespole ds. Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego,

Departament Rozwoju Gospodarczego UMWM

Przedstawiciele Urzędu Miasta Krakowa – Partnera Merytorycznego Projektu:

9. Elżbieta Koterba, Zastępca Prezydenta ds. Rozwoju Miasta Krakowa

10. Rafał Kulczycki, Dyrektor Wydziału Rozwoju Miasta UMK

Wizyta studyjna w Wiedniu została zrealizowana w ramach projektu „SMART_KOM. Kraków w sieci

inteligentnych miast”, realizowanego w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu

Operacyjnego na lata 2007-2013.

2

Przebieg wizyty:

Poniedziałek, 19.05 godz. 9.30

Urząd Miasta Wiednia

Spotkanie wprowadzające w tematykę wizyty studyjnej prowadzone przez Rudolfa Giffingera.

Zdjęcie 1: Rudolf Giffinger, ekspert zagraniczny projektu SMART_KOM (mat. własne)

Miasto Wiedeń podzielone jest na 23 dzielnice zamieszkane przez ponad 1,74 mln osób, z czego

prawie 35% to ludność napływowa. W latach 2002-2012 przyrost liczby ludności w Wiedniu wyniósł

10,2%. Fakt ten znacząco wpływa na politykę rozwojową miasta, które musi sprostać dynamicznemu

wzrostowi liczby ludności.

Przez Wiedeń przepływa rzeka Dunaj. Jej obecne koryto przebiega na północ od centrum miasta –

bieg rzeki został sztucznie wyregulowany, żeby zapobiec potencjalnym skutkom powodzi. Również

w tym celu na rzece zbudowano 23-kilometrową wyspę (Donauinsel), a przez centrum miasta

przebiega kanał ulgi (Donaukanal), akcentując historyczną trasę rzeki.

Zdjęcie 2: Dunaj i wyspa na Dunaju (http://www.skyscrapercity.com/)

3

Zdjęcie 3: Kanał Dunaju w Wiedniu (http://www.aeiou.at/)

A co u nas?

Krakowskie starorzecze Wisły zostało zagospodarowane jako ulica Dietla i Starowiślna. Wzdłuż

ul. Dietla utworzono tzw. planty dietlowskie, tworząc jeden z większych ciągów zieleni w ścisłym

centrum miasta.

Poniedziałek, 18.05 godz. 10.00

Urząd Miasta Wiednia

Spotkanie z Dyrektorem ds. Rozwoju Miasta, Thomasem Madreiterem

„SMART CITY WIEN, or there is no smart city without smart citizen” – czyli inteligentne miasto nie

może istnieć bez inteligentnych mieszkańców. Smart city to problematyka społeczna i polityczna, nie

chodzi tylko o rozwiązania technologiczne takich firm jak IBM i Google.

Jednym z głównych obszarów działalności Wiednia w kierunku smart city jest transport – celem na

rok 2025 jest osiągnięcia 80-procentowego udziału tzw. „ekomobilności” w transporcie (łącznie

transport rowerowy, zbiorowy i pieszy). W 2012 r. udział ten wynosił 73%.

4

Zdjęcie 4: Fragment prezentacji Thomasa Madreitera

Zmierzanie do tego celu wspomagane jest przez użycie aplikacji opartych na otwartych danych. We

współpracy trzech landów została stworzona aplikacja multimodalna pozwalająca na obserwację

ruchu drogowego w czasie rzeczywistym, co pozwala na ocenę, kiedy faktycznie przyjedzie dany

środek transportu. Aplikacja pozwala stwierdzić ile czasu faktycznie zajmuje przejazd w dane miejsce

danym środkiem transportu, dzięki czemu decyzja o rezygnacji z samochodu jest prostsza.

Mieszkańcy korzystają z aplikacji opartych na otwartych danych również w innych dziedzinach, np.

porównując dzienne zużycie energii swojego gospodarstwa domowego z innymi.

A co u nas?

Popularna w Polsce aplikacja jakdojade.pl korzysta z danych wykupionych od MPK S.A. i nie

aktualizuje danych na bieżąco. Obejmuje jedynie transport autobusowy i tramwajowy w granicach

miast. W Krakowie popularne są również aplikacje pokazujące stan powietrza w mieście, pobierając

dane z kilku stacji kontroli powietrza.

Thomas Madreiter w swojej prezentacji wielokrotnie podkreślał, że smart city jest projektem

społecznym – przede wszystkim należy zmienić zachowania i przyzwyczajenia ludzi. Jest to ciągły

proces wdrażania innowacji – nie tylko technologicznych.

Innowacyjny musi być przede wszystkim system zarządzania miastem – w przypadku Wiednia

odbywa się to z wykorzystaniem narzędzi project management w 13 obszarach kluczowych, tzw.

„hot spots” rozwoju miasta.. Kontakt mieszkaniec – administracja miejska powinna odbywać się

w jednym, określonym miejscu – to urząd ma się zintegrować i skomunikować tak, żeby pomóc mu

jak najlepiej i jak najszybciej.

Jednym z priorytetów miasta jest też integracja miasta z okolicznymi miejscowościami, ponieważ

obecnie Wiedeń rozwija się dużo szybciej niż jego okolice.

5

Główne zasady planistyczne miasta Wiednia - kompaktowe planowanie miasta

- rozwój przebiegający wzdłuż głównych osi transportu publicznego

- priorytet odnowy miasta nad jego ekspansją

- utrzymanie gęstej sieci transportu publicznego

- zabezpieczenie i poprawa dostępu do terenów zielonych

- zrównoważone usługi komunalne i zarządzanie odpadami

Rewitalizacja

Proces rewitalizacji przebiega już od lat 80. Najpierw potrzebna jest rozmowa z mieszkańcami danego

obszaru, żeby dobrze zrozumieć ich priorytety. Rewitalizacja musi przebiegać w zgodzie z nimi, tak,

żeby nadal było ich stać na mieszkanie w danym miejscu, żeby nie musieli się przesiedlać. Strategia

rozwoju powinna być budowana wspólnie z kluczowymi interesariuszami, organizacjami

pozarządowymi, naukowcami, przedsiębiorcami, administracją.

Przykłady „smart rozwiązań” technologicznych:

- aplikacja umożliwiająca monitorowanie zużycia wody i energii elektrycznej w gospodarstwie

domowym

- aplikacja pokazująca aktualny stan natężenia ruchu w mieście, pozwalająca na optymalny wybór

środka transportu (dane aktualizowane są w czasie rzeczywistym, a nie tak jak w przypadku polskiego

„jak dojadę” – według publikowanych przez MPK rozkładów jazdy).

- SMILE – multimodalny system informacji o komunikacji miejskiej, międzymiastowej

i międzypaństwowej (poza autobusami i tramwajami obejmujący kolej i linie lotnicze)

Transformation Agenda of Low Carbon Cities

http://urbantransform.eu/

Agenda TRANSFORM zajmuje się możliwościami redukcji emisji CO2 w miastach w celu zrealizowania

lokalnych i unijnych celów 20-20-20:

- 20% mniejsza emisja dwutlenku węgla do atmosfery - 20% energii ze źródeł odnawialnych - 20% wzrost efektywności energetycznej. Agenda ma na celu znalezienie barier w osiąganiu powyższych celów oraz pomoc miastom

w transformacji w kierunku niższej emisyjności. Jest to konsorcjum europejskich miast (Amsterdam,

Kopenhaga, Genua, Hamburg, Wiedeń, Lyon) oraz przedsiębiorstw i innych partnerów jakościowo

i ilościowo wspierających miasta we wdrażaniu lepszych strategii energetycznych.

6

Zielona energia Wiednia współfinansowana przez jego mieszkańców

70% energii w Austrii pochodzi z elektrowni wodnych i z gazu. W kraju istnieje jedna elektrownia

węglowa, jednak Wiedeń w ogóle z niej nie korzysta – jedynym konwencjonalnym źródłem energii dla

Wiednia jest gaz.

Mieszkańcy Wiednia współfinansują funkcjonujące w mieście elektrownie słoneczne – ludzie chcą

być częścią zmiany i mieć udział w produkowaniu zasobów. Model jest atrakcyjny finansowo zarówno

dla spółki energetycznej jak i dla mieszkańców – wykupują część elektrowni, a następnie wynajmują

ją miastu zarabiając przy tym 3,5% i uzyskując zwrot z inwestycji po 20 latach. Produkując energię w

ten sposób, mieszkańcy płacą mniej za energię. Mieszkańcy mogą kupić 1-10 paneli, 10 pokrywa

zapotrzebowanie średniego gospodarstwa. Koszt jednego panelu to jednorazowo 950 euro.

Zdjęcie 5: Panele słoneczne przy cmentarzu Zentralfriedhof (mat. własne)

W Wiedniu działa poza tym największe osiedle budynków pasywnych w Europie – Eurogate (1700

mieszkań, 100 tys. m2).

Poniedziałek, 19.05 godz. 11.00

Urząd Miasta Wiednia

Spotkanie z Dyrektorem agencji Smart City Wien, Dominikiem Weissem

Agencja Smart City Wien założona została w 1995 kiedy Austria dołączyła do Unii Europejskiej.

Początkowo, finansowana przez UE i miasto, zajęła się strategią mobilności dla miasta. Teraz,

w obliczu nowych wyzwań, agencja stała się częścią odrębnej jednostki – Tina Vienna Urban

Technologies and Strategies (tina = transport, information, need assesment).

Tina Vienna to spółka publiczna 100% finansowana z miasta, powołana w celu wsparcia miasta

w planowaniu przestrzennym i innych tematach związanych z koncepcją smart city. Jako odrębna

jednostka miejska ma większe pole do organizacji działań w szerokim partnerstwie, możliwość

7

spojrzenia „z zewnątrz”. Umiejscowiona w strukturach obecnych wydziałów miasta nie działałaby tak

dobrze.

Poza wydziałem Smart City Wien, Tina Vienna ma w swoich strukturach również Centrum

Kompetencji Energetycznych, uczestniczy w szeregu sieci współpracy oraz międzynarodowych

i lokalnych projektach.

Tina Vienna pełni funkcję „wewnętrznej”, miejskiej agencji konsultingowej. Zatrudnia ok. 70 osób.

Finansowana jest głównie ze środków miejskich, jednak pieniądze na działania promocyjne

i wydarzenia pochodzą raczej od zewnętrznych partnerów. Usługi dla miasta Agencja świadczy

bezpłatnie.

Ulotka informacyjna Agencji:

http://www.tinavienna.at/sites/default/files/TINA%20Vienna_Smart%20City%20Wien_Agency_Initia

tive.pdf

Promocja koncepcji smart city

Miasto zorganizowało kampanię pod hasłem „Mamy 1,7 miliona mózgów, użyjmy ich”. Należy

podkreślić, że smart city to nie wymysł urzędników, ale wspólny interes wszystkich mieszkańców –

w proces zawsze zaangażowane są szkoły, uniwersytety i autorzy podręczników, żeby zapewnić

edukację od najmłodszych lat.

Poniedziałek, 19.05 godz. 13.00

Spotkanie z Hansem Kramarem (doktorantem Centrum Badań Regionalnych) i zwiedzanie Seestadt

Aspern

http://www.aspern-seestadt.at/en

Seestadt Aspern jest kluczowym projektem strategicznym miasta, realizowanym by sprostać

wyzwaniu, jakim jest ciągły wzrost populacji – przewiduje się, że w przeciągu najbliższych 20 lat

Wiedeń będzie liczył 2 mln mieszkańców. Dzielnica będzie służyć 20 000 mieszkańców oraz ma

stworzyć 20 000 nowych miejsc pracy. Czas realizacji inwestycji: 2007-2028.

8

Zdjęcie 6: Widok z metra na Seestadt Aspern (mat. własne)

Dzielnica o powierzchni 2,4 mln m2 budowana jest w północnowschodniej części Wiednia, 10 km od

centrum, wokół sztucznego jeziora, na terenie byłego lotniska. Plan zagospodarowania terenu został

przyjęty w 2007 r., kierunki rozwoju wyznaczone są na 20 lat. Już na początku budowy obszar został

połączony z miastem linią metra, a docelowo ma powstać tam dworzec kolejowy umożliwiający

dojazd do Bratysławy (30 min) i na lotnisko (15 min).

Początkowo dzielnica miała być ogrzewana z wykorzystaniem energii geotermalnej, jednak ze

względu na zbyt małą jej efektywność podjęto decyzję o podłączeniu dzielnicy do centralnego

systemu ogrzewania. Wszystkie budynki Aspern mają być zaopatrzone w panele słoneczne.

Aspern ma pełnić wiele funkcji – ma się tam znaleźć część mieszkalna, przedsiębiorstwa, firmy

usługowe, przestrzeń dla przemysłów kreatywnych. Ma stać się zatem nowym miastem

zaspokajającym wszystkie potrzeby mieszkańców.

Pierwszym budynkiem powstałym na terenie Aspern jest IQ Centre, budynek aktywny energetycznie

(produkuje o 15% więcej energii niż zużywa), zarządzany przez Vienna Business Agency (pełni funkcję

inkubatora przedsiębiorczości).

Zdjęcie 7: Siedziba IQ Centre w Seestadt Aspern (mat. własne)

9

Inwestycja realizowana jest w partnerstwie publiczno-prywatnym – miasto inwestuje w budowę,

mając potem gwarancję wykorzystania części lokali jako mieszkań komunalnych. Mieszkania mają być

przydzielane wg kryterium zarobkowego, na stałe – po przekroczeniu progu mieszkańcy nie

przenoszą się, dzięki czemu zachowane zostanie zróżnicowanie społeczne, które obok zróżnicowania

funkcjonalnego jest głównym założeniem nowych projektów urbanistycznych w Wiedniu.

Promocja projektu opiera się na przekazie, że w Aspern łączone są różne aspekty życia – na pytania

typu „żyć czy pracować?”, „rower czy samochód?”, „miasto czy wieś?” odpowiedź brzmi „oba”.

Zbudowano specjalną wieżę widokową, z której można obserwować postępy prac budowlanych, a na

jej ścianach zaprezentowane są wizualizacje dzielnicy i opisy koncepcji jej zagospodarowania.

Zdjęcie 8: Wieża widokowa w Seestadt Aspern (https://wien2025.at/site/aspern-wiens-grostes-stadtentwicklungsgebiet/)

A co u nas?

W Krakowie realizowany jest podobny projekt rozwojowy – „Nowa Huta Przyszłości”. Głównym

elementem projektu nie są jednak budynki mieszkalne, a centrum biznesowe, park technologiczny

i obszar rekreacji.

Inwestycja jeszcze nie została rozpoczęta, jednak projekt „Nowa Huta Przyszłości” już wzbudza

kontrowersje wśród mieszkańców – nakład Miasta na promocję projektu jest nieporównywalny z tym

w Seestadt Aspern, co skutkuje brakiem informacji a nawet dezinformacją.

10

Poniedziałek, 19.05 godz. 17.00

Zwiedzanie nowego Kampusu Uniwersytetu Wiedeńskiego

Zdjęcie 9: Nowy kampus Uniwersytetu Ekonomicznego w Wiedniu (mat. własne)

Zdjęcie 10: Uczestnicy wizyty w budynku biblioteki Uniwersytetu Ekonomicznego w Wiedniu (mat. własne)

11

Wtorek, 20.05 godz. 14.00

Zwiedzanie elektrowni słonecznej przy Cmentarzu Centralnym

Informacje o modelu funkcjonowania elektrowni zostały przedstawione w ramach pierwszego

spotkania (sekcja „zielona energia Wiednia”).

Zdjęcie 11: Uczestnicy wizyty podczas rozmowy z koordynatorami projektu obywatelskiej elektrowni słonecznej (mat. własne)

Wtorek, 20.05 godz. 17.00

Spittelau – zwiedzanie spalarni śmieci i stacji grzewczo-chłodzącej wody

Spittelau jest jedną z czterech spalarni śmieci funkcjonujących w Wiedniu. Jej przebudowa wg

projektu znanego architekta Friedensreicha Hundertwassera sprawiła, że budynek stał się niemal

atrakcją turystyczną i jedną z lepiej rozpoznawalnych sylwetek panoramy miasta.

Zdjęcie 12: Budynek spalarni śmieci w Wiedniu (prezentacja firmy Wien Energie)

12

Atrakcyjne dla miasta nie są jedynie walory estetyczne spalarni, ale przede wszystkim jej aspekt

ekologiczny – w trakcie przebudowy elektrowni zamontowano najnowocześniejsze filtry

zapobiegające przenikaniu szkodliwych substancji do atmosfery oraz wprowadzono inteligentny

system zasilania pracy spalarni. Do spalania wykorzystywane jest powietrze zasysane z komory

składowania odpadów (co zapobiega wydostawaniu się zapachu na zewnątrz), a do schładzania

systemu wykorzystywana jest woda z Dunaju (oczyszczona, wraca do rzeki czystsza niż pierwotnie).

W Wiedniu przetworzeniu ulega 90% śmieci. Ciepło powstałe w trakcie spalania odpadów ogrzewa

wiedeńskie gospodarstwa domowe, a schłodzona wykorzystywana jest np. w klimatyzacji miejskiego

szpitala.

A co u nas?

Obecnie w Krakowie przetwarzanych jest jedynie 14% odpadów reszta trafia na składowisko odpadów

komunalnych komunalnych Barycz, które przy tym obciążeniu do 2016 r. zostanie całkowicie

zapełnione.

Od lipca 2013 r. Gmina Kraków nałożyła na mieszkańców obowiązek segregacji, jednak ze względu na

trudności organizacyjne i brak czytelnej kampanii informacyjnej zmiana ta początkowo nie cieszyła się

popularnością krakowian. Ekologiczna spalarnia odpadów (Zakład Termicznego Przekształcania

Odpadów) ma powstać w Krakowie do końca 2015 r. przy ul. Giedroycia w Nowej Hucie. Projekt ten

wzbudzał dość duże kontrowersje wśród mieszkańców, którzy obawiali się zanieczyszczonego

powietrza i nieprzyjemnego zapachu w okolicy spalarni. W ramach konsultacji społecznych firma

realizująca projekt (Krakowski Holding Komunalny S.A.) zorganizowała dwa wyjazdy studyjne w celu

poznania sposobu funkcjonowania oraz obejrzenia instalacji. W wizytach brali udział mieszkańcy

Krakowa, Radni, przedstawiciele lokalnych stowarzyszeń, Polskiego Klubu Ekologicznego, członkowie

Komitetów Protestacyjnych, przedstawiciele Urzędu Miasta Krakowa oraz przedstawiciele mediów.

http://www.spalarnia.krakow.pl/

Zdjęcie 13: Schemat funkcjonowania spalarni odpadów w Spittelau (prezentacja firmy Wien Energie)

13

Środa, 21.05 godz. 10.00

Vienna Business Agency

http://www.wirtschaftsagentur.at/

Vienna Business Agency (Wiedeńska Agencja Przedsiębiorczości) już od 30 lat działa na rzecz Wiednia

jako miasta dobrego dla biznesu. Będąc pierwszym punktem kontaktu dla krajowych i zagranicznych

przedsiębiorstw oferuje wsparcie finansowe, infrastrukturalne oraz doradcze.

Agencja ma pod sobą dwie jednostki zależne: ZIT – The Technology Agency of the City of Vienna

(firmy badawcze, technologiczne, media) oraz Departure – The Creative Agency of the City of Vienna

(moda, muzyka, audiowizualia, multimedia, design, sztuka, architektura).

Zdjęcie 14: Spotkanie w Vienna Business Agency (mat. własne)

W ramach VBA funkcjonuje również jednostka odpowiedzialna za start-upy: Mingo, działająca od

2008 r. Dane na 2012 r. – w Wiedniu powstaje 8000 nowych przedsiębiorstw rocznie, z czego 40%

zakładane przez osoby nie mające austriackiego obywatelstwa. Mniej niż 30% zatrudnia

pracowników, większość z nich to działalności jednoosobowe.

Ze względu na duże zróżnicowanie etniczne Wiednia, swoje usługi Mingo kieruje w dużym stopniu

do osób przyjezdnych (drukowany przewodnik dla ekspatów z informacjami o mieście i o

koniecznych formalnościach przy zakładaniu działalności, wydarzenia integracyjne i darmowe

szkolenia), a także oferuje usługi specjalnie dla kobiet. Usługi doradcze świadczone są w 15 językach.

VBA oferuje biura pod wynajem za ceny niższe niż cena rynkowa, ale różnica jest niewielka –

wartością dodaną są usługi i networking. Posiada 9 rożnych lokalizacji w Wiedniu.

Pomoc udzielana jest na pierwszym etapie rozwoju, firma traktowana jest jako start-up 5 lat i w ciągu

tego czasu może korzystać z akademii oferującej coaching (5h konsultingu w 15 rożnych językach dla

każdego o tematyce ogólnej i pozyskiwania dofinansowania, następnie 10h w języku angielskim

w tematyce rozwoju i internacjonalizacji), spotkania networkingowe (business breakfast ze znanymi

14

przedsiębiorcami), możliwość udziału w konkursie o Mingo Award – 5000 euro w 4 kategoriach na

najlepsze pomysły biznesowe.

Vienna Business Agency otrzymuje z urzędu miasta 40 mln euro rocznie na realizację projektów

innowacyjnych – z tej puli finansowane są usługi dla firm. Mingo współfinansowane jest przez Unię

Europejską, jego dyrektorem jest wiceprezydent miasta, a właścicielem miasto.

Wspartych zostało już ok. 1000 start-upów, w tym 300 w wydziale dla imigrantów. Mingo obsługuje

9 pracowników administracyjnych oraz 20 konsultantów.

Agencja oferuje również działki pod zabudowę dla większych inwestorów, szczególnie tych

przenoszących swoje siedziby z innych państw.

A co u nas?

Vienna Business Agency w jednej instytucji spaja działalność Małopolskiej Agencji Rozwoju

Regionalnego, Krakowskiego Parku Technologicznego oraz finansowanego przez miasto inkubatora

przedsiębiorczości. Kraków nie musi się w tak znacznym stopniu skupiać się na osobach napływowych.

Środa, 21.05 godz. 14.00

Wystawa “Wiedeń 2025 – rozwój miasta w dialogu”

https://www.wien2025.at/site/

„Wiedeń 2025” to tytuł strategii rozwoju Wiednia do 2025 roku. Miasto przygotowało szeroką

kampanię promocyjną strategii oraz platformy internetowe i miejsca spotkań, w których

dyskutowane były wizje rozwoju miasta na kolejne kilkanaście lat. Tematy dyskusji podzielone

zostały na trzy grupy:

- WZROST (kwiecień – maj 2013 r.) – tematy i pomysły na rozwój Wiednia związane z szeroko

pojętym wzrostem miasta – od zwiększającej się populacji, przez nowe obszary rozwoju miasta, aż po

działania zwiększające jakość życia.

- OTWARTA PRZESTRZEŃ (maj – czerwiec 2013 r.) to kwestie przestrzeni publicznej i mobilności

- MIEJSCE WIEDNIA W 2025 (czerwiec 2013 r.), czyli wizje jak ma funkcjonować wyglądać

i funkcjonować Wiedeń w 2025 r.

Wszyscy mieszkańcy Wiednia mogli głosować na pomysły przyznając im punkty w zależności od

tego, które z nich są według nich najistotniejsze – pełniło to funkcję konsultacji społecznych.

Opublikowane zostały również infografiki w ciekawy sposób prezentujące dane w powyższych trzech

obszarach. Infografiki zostały opublikowane w formie książki w twardej oprawie pt. „Wiedeń

w infografikach” oraz na stronie internetowej https://wien2025.at/site/infografiken/.

15

Następnie zorganizowana została wystawa, na której na dużych planszach pokazane zostały główne

założenia strategii, jej podstawowe postanowienia i pomysły, które zyskały najwięcej poparcia

mieszkańców. Co więcej, w dalszym ciągu wystawa pełni funkcję konsultacyjną – w każdy czwartek

odbywają się dyskusje grup roboczych z przedstawicielami urzędu miasta, gdzie konsultowana jest

treść strategii.

Zdjęcie 15: Oprowadzenie po wystawie "STEP 2025" (mat. własne)

Poza planszami informacyjnymi wystawa w obfitowała w ciekawe elementy interaktywne, jak np.

stanowisko komputerowe, przy którym każdy mógł na interaktywnej mapie zaznaczyć interesujący go

obszar miasta i napisać, co chciałby, żeby w danym miejscu zostało zrealizowane (np. darmowy

dostęp do wifi w danym parku ze względu na częstą obecność w nim uczniów z pobliskich szkół).

Firma Siemens z kolei udostępniła wielkoformatowy ekran dotykowy, na którym można było zagrać

w grę „zostań burmistrzem miasta” – zarządzając środkami finansowymi i radząc sobie z sytuacjami

losowymi gracz musiał wcielić się w rolę burmistrza, zyskać poparcie mieszkańców i utrzymać się

w kolejnych kadencjach.

Zdjęcie 16: Interaktywna mapa umożliwiająca dodanie pomysłu mieszkańca (mat. własne)

16

A co u nas?

Miasto Kraków nie dysponuje powierzchnią wystawienniczą, która mogłaby służyć tak szeroko

zakrojonym konsultacjom społecznym. W czerwcu 2014 r. w Muzeum Inżynierii Miejskiej otwarta

została wystawa „Kraków – miasto ambitne”, prezentująca inwestycje miejskie realizowane w latach

2003-2014, brakuje jednak informacji o bieżących i przyszłych projektach takich jak spalarnia

odpadów, Nowa Huta Przyszłości itp.

Interaktywne mapy prezentujące dane powstają w serwisie MojaPolis.pl, a w Krakowie ruszyło

ostatnio „Obserwatorium” – mapa pozwalająca sprawdzić stan gruntów w mieście i strukturę

własności danej działki.

Czwartek, 22.05 godz. 09.00-16.00

Konferencja REAL CORP pt. „Plan it smart”

W czwartek uczestnicy wizyty studyjnej brali udział w konferencji REAL CORP “Plan it smart”.

Konferencja trwała trzy dni, a wykłady odbywały się równocześnie w trzech salach. Prezentacje

obejmowały tematy takie jak współużytkowanie, angażowanie dzieci w planowanie miasta

i regionalne studia przypadków. Czwartkowy Keynote Speaker opowiadał o znaczeniu i organizacji

otwartych danych.

Piątek, 23.05 godz. 09.00

Zwiedzanie budowy nowego głównego dworca kolejowego

http://hauptbahnhof-wien.at/

Nowy dworzec kolejowy Wiednia jest jedną z większych i ważniejszych inwestycji Wiednia. Wartością

dodaną nie będzie jedynie poprawa obsługi ruchu kolejowego. Poza nowym torowiskiem

i połączeniem dworca głównego z trzema innymi dworcami funkcjonującymi w mieście budowana

jest dzielnica mieszkalna (5000 mieszkań), park (70 000 m2), strefa gospodarcza (sklepy, restauracje,

kawiarnie), oraz parking rowerowy (1150 miejsc pod zadaszeniem, 250 na wolnym powietrzu,

wypożyczalnia rowerów miejskich oraz stacje tankowania rowerów elektronicznych).

W bezpośrednim sąsiedztwie dworca znajduje się centrum informacyjne (o powierzchni 550 m2) pod

nazwą Bahnorama (gra słowna: bahn – pociąg oraz panorama), gdzie można oglądać ogromny model

obszaru (w skali 1:500), infografiki wyjaśniające potrzebę budowy nowego dworca oraz informacje

o jego skomunikowaniu z innymi miastami Wiednia i Europy. Z centrum informacyjnego wyrasta 66-

metrowa wieża z platformą widokową umieszczoną na wysokości 40 m. Wjazd na wieżę kosztuje

2,50 euro – mieszkańcy Wiednia chętnie przychodzą tam kilka razy do roku, żeby z wysokości

obserwować zmiany na placu budowy.

17

Zdjęcie 17: Widok z wieży widokowej na budowę nowego dworca głównego Wiednia (mat. własne)

Podsumowanie

Wizyta studyjna w Wiedniu została zrealizowana z dużym powodzeniem a przeprowadzone spotkania

i wizyty okazały się dla uczestników dużym źródłem wiedzy i inspiracji.

Wiedeń, jako miasto już kolejny rok z rzędu zajmujące pierwsze miejsce w Europie pod kątem jakości

życia mieszkańców staje się wzorem do naśladowania przede wszystkim w następujących aspektach:

- komunikacja z mieszkańcami, jakość dialogu społecznego, przejrzystość i rzetelność informacji

o wizji rozwoju miasta i nowych inwestycjach;

- system komunikacji publicznej – bardzo dobrze zorganizowana sieć połączeń tramwajowych,

autobusowych i metro połączona z aplikacjami pozwalającymi mieszkańcom szybko wybrać

optymalny środek transportu, a także sieć tras rowerowych przypominających częściej autostrady

rowerowe niż ścieżki;

- współtworzenie miasta przez mieszkańców i angażowanie ich od podstaw procesów (jak budowa

społecznej elektrowni słonecznej);

- oddelegowanie kompetencji tworzenia smart city do odrębnej jednostki (Smart City Vienna i TINA

Agency) nie znajdującej się w strukturach miasta, co pozwala na niezależność i odpowiednie nakłady

finansowe na działania.