Omgevingsrecht aan het einde van de levenscyclus

Prof. mr. Friso de ZeeuwDirecteur Nieuwe Markten Bouwfonds OntwikkelingPraktijkhoogleraar Gebiedsontwikkeling TU Delft

Symposium DCMR 27 april 2010

1

2

3

Sinds jaren zeventig: enorme toename sectorale regelgeving

Positief: milieuverbetering

Maar nu:

• complexiteit en figuurzagen

• suboptimale oplossingen

• hoge plan- transactiekosten

• lange doorlooptijden (verdrievoudiging sinds 1970)

• burgers en bedrijven in het doolhof

4

Tegenwerpingen

"is lobby van de asfalt- en betonjongens"

"het lukt wel als je alle sectoren er tijdig bij betrekt en je deskundigheid in huis in hebt”

"hou erover op; het is een natuurverschijnsel"

5

Is er sprake van mogelijke overschrijding Milieukwaliteitsnorm, met betrekking tot bodem, geluid of

lucht?

Heeft de overschrijding betrekking op de luchtvaart wet, de wet luchtvaart, de wet geluidshinder normen voor

luchtvaartterreinen?

Is er sprake van geluidsbelasting hoger dan 33dB in de woning met gesloten ramen?

Voornemen om gebruik te maken van Interimwet stad - en milieubenadering uitspreken

B&W doet melding dat er een voornemen is om het besluit te nemen via de

elektronische weg.

B&W zendt een afschift van de melding aan

inspecteur

B&W plaatst een publicatie van het voornemen om het besluit te nemen via

een overheidswege uitgegeven blad.

B&W doet melding aan Gedeputeerde Staten dat er een voornemen is om het

besluit te nemen.

Integraal proces opstarten om te onderzoeken of bron gerelateerde maatregelen voldoende zijn om de

overschrijding weg te nemen?

Zijn bron gerelateerde maatregelen voldoende?

Integraal proces opstarten om te kijken of het optimaal benutten van bestaande wetgeving voldoende is om

overschrijding weg te nemen?

Voorbereiding voor het opstellen van een nieuw bestemmingsplan

Is een orgaan van de gemeente bevoegd gezag of als adviseur aangesteld?

Nemen van het besluit om stap 3 van de Interimwet stad -en milieubenadering toe te passen

Is de bestaande wetgeving voldoende?

Zijn er zienswijzen ingediend?

Is het stap 3 besluit goedgekeurd door Gedeputeerde Staten?

Nieuw ontwerpbestemmingsplan ter inzage leggenOntwerpbesluit stap 3 ter inzage leggen

Zienswijzen per post en elektronisch Gedeputeerde Staten sturen

Zienswijzen verwerken

Het stap 3 besluit vaststellen

Het vastgestelde stap 3 besluit ter inzage leggen Het vastgestelde bestemmingsplan ter inzage leggen

Het nemen van het besluit om nieuw bestemmingsplanop te stellen (evt nemen van voorbereidingsbeluit)

Nieuw bestemmingsplan vaststellen

Belangstellende kan beroep instellen bij afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State

Is het beroep afgewezen?

Zijn er nadelige gevolgen voor het milieu?

Maatregelen opnemen om nadelen in of in directe omgeving van het

projectgebied compenseren

Zijn er achteraf onvoorziende ontoelaatbare effecten op milieu of volksgezondheid?

Maatregelen treffen tot het niveau toelaatbaar is

Besluit wordt door uitspraak in rechte vernietigt, ingetrokken of gewijzigd

B&W stuurt Afschift van besluit naar Dienst voor Kadaster en de Openbare Registers

Werking van het besluit word opschorting tot beslis sing beroep

Is verzoek om voorlopige voorziening gedaan bij de voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de

Raad van State?

B&W moet vanaf 1 jaar na goedkeuring van het beslu it 5 jaar lang jaarlijks een verslag zenden aan de

gedeputeerde staten over voortgang en bevindingen

Heeft de gedeputeerde staten verzocht de verslagleg ging voor te zetten?

Alle activiteiten voor IWSM afgerond!

Interim wet Stad en Milieu wordt niet

toegepast

B&W moet maximaal nog eens 5 jaar lang jaarlijks ee n verslag zenden aan de gedeputeerde staten over

voortgang en bevindingen

Gedeputeerde staten moet 2 jaar na intreding van besluit en 1 jaar voor de IWSM vervalt verslag doen van doeltreffendheid van de IWSM aan

minister

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Bestemmingsplan procedure

Ja

Nee

Ja

Ja

Ja

Nee

Nee

Nee

Ja

Nee

nee

Nee

Ja

Ja / Nee

Ja

Ja

Ja

Nee

Nee

Ja

Ja

Ja

Ja

Nee

Ja

Nee

Nee

Nee

Stel het bevoegd gezag in gelegenheid advies uit te brengen

Planvormend proces (b.v. structuurvisie, stedebouwkundig plan,masterplan)

Besluit start project

Stap 3 besluit opstellen en motiveren

ja

Nee

Bestemmingsplan onherroepelijk met stap 3 besluit

Bestemmingsplan onherroepelijk met uitsluiting van reactieve aanwezige en

zonder stap 3 besluit

Is er een reactieve aanwijzing door GS of inspecteu r in het gebied waar stap 3 besluit betrekking op heeft?

Reactieve aanwijzing door GS in bestemmingsplan

NeeJa

Plan van Aanpak

Integraal en iteratief planproces van tekenen (scenario's) en rekenen (milieu normen en

planeconomie)

Opstellen bestemmingsplan

Bestemmingsplan producten / onderzoeken

Belangstellende kan beroep instellen bij afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State

Beroep ongegrond?

Nee

Ja

Keuze plan / voorkeur scenario

Beroep deels gegrond

Voorbereidingen treffen voor stap 3 ( b.v. Volksgezondheidsonderzoek opstarten en wettelijke

verplichte adviesorganen betrekken)

Beroepsprocedure (valt samen met procedure bestemmingsplan)

Inspraak voor ontwerp bestemmingsplan

Wettelijk vooroverleg ex. Art. 3.1.1 Bro

ID32

ID31

ID30

ID27

ID26

ID42

ID37

ID36

ID45

ID44

ID50

ID52

ID53

ID66

ID59

ID60

ID24

ID23

ID21

ID12

ID6

ID5

ID2

ID4

ID5

ID13

ID17ID16ID15

ID18

ID51

ID51

ID28

ID3

ID51

Legenda

Nee

Ja

Vraag

Actie

Vervolg

Verwijzing naar de planning

Stroomschema Interimwet stad en milieu

Hier begin je dus niet aan…

6

Recente publicaties, alleen in deze maand

“Jarenlange uitwerking van diverse aspecten van leefomgevingskwaliteit heeft geresulteerd in een complex, soms onevenwichtig en vooral sectoraal stelsel van wetten en afspraken.”Slagkracht voor de regio, DCMR

“Het stelsel gaat steeds meer zichzelf en de samenleving in de weg zitten en brengt aanzienlijke kosten met zich mee voor overheid, ondernemers en burgers. Aanvullende instrumenten beginnen steeds meer een onderdeel van het probleem te worden.”Heroverwegingsrapport Wonen

“Een grondige systeeminnovatie is onontkoombaar.”Heroverwegingsrapport Leefomgeving en Natuur

“Ondanks de pogingen tot deregulering blijkt uit onderzoek dat complexiteit, moeizame besluitvormingstrajecten en bezwarenprocedures de grootste knelpunten blijven.”Knelpuntenmonitor Woningbouw

7

Escalatie van de discussie over Crisis- en Herstelwet

• Legt kloof bloot tussen praktijkmensen en schriftgeleerden

• Werkt als katalysator in debat over omgevingsrecht

• Met de CH-wet kunnen we ervaring opdoen (voorbeeld: Stadshavens)

8

9

Wat te doen? Perspectief (I)

1) Herstel verhouding bestuur, burger en rechter• pas adviezen Commissie Elverding toe aan "voorkant" planproces• geef keuzemogelijkheden aan het openbaar bestuur terug• één keer naar de rechter voor het integrale besluit

2) Maak milieuruimte flexibeler• normstelling en -realisering op hoger schaalniveau• flexibiliteit en schuifruimte• zie essay DCMR en de CH-wet

3) Vereenvoudig de Stad en Milieu-aanpak• plankwaliteit heeft prioriteit boven minimale hindertoename• introduceer een cascademodel; je kan niet op alles een 9 scoren• randvoorwaarden voor gezondheid en natuur

10

Wat te doen? Perspectief (II)

4) Maak de project-besluitvorming gebruikersvriendel ijker• of de Wabo daartoe bijdraagt is twijfelachtig• saneer de onderzoeksverplichtingen• voor complexe gebiedsontwikkeling: kijk naar het Duitse systeem

5) Onderneem actie richting EU• Europese wijze van normstelling belemmert gebiedsontwikkeling• zoek gelijkgezinde bondgenoten• brief kabinet naar EU-Commissie net op tijd uit

11

Tot slot

• milieu- en veiligheidswetgeving aanvankelijk effectief

• maar na 35 jaar aan het eind van de levenscyclus; tijd voor vernieuwing

• kennis en praktijkervaring van DCMR hard nodig voor vernieuwing; niet overlaten aan de schriftgeleerden

• gemotiveerd werken aan duurzaamheid in plaats van chagrijnig figuurzagen met superspecialistische sectorwetgeving

12