Langer werken voor minder pensioen, maar niet voor iedereen ...

Studiedienst PVDA | Kim De Witte

1. Langer werken voor werknemers, ambtenaren en zelfstandigen...............................2A. Wettelijk pensioen en inkomensgarantie voor ouderen naar 67 jaar...........................................2B. Vervroegd pensioen naar 63 jaar, vanaf 42 jaar dienst................................................................3C. Overlevingspensioen vanaf 55 jaar.............................................................................................3

2. Langer werken voor parlementairen?.......................................................................4A. Wettelijk pensioen vanaf 55 jaar.................................................................................................4B. Vervroegd pensioen vanaf 52 jaar, zonder loopbaanvoorwaarde................................................5C. Overlevingspensioen zonder leeftijdsvoorwaarde......................................................................5

3. Minder pensioen voor werknemers, ambtenaren en zelfstandigen............................5A. Volledig pensioen na 45 jaar.......................................................................................................5B. Afbouw pensioenbonus, gelijkgestelde periodes, ambtenarenpensioen en gezinspensioen.......5C. Concrete voorbeelden..................................................................................................................6

4. Minder pensioen voor parlementairen?....................................................................7A. Volledig pensioen na 20 of 36 jaar..............................................................................................7B. Opbouw pensioenrechten na beëindiging mandaat.....................................................................7C. Vier voorbeelden: Michel, De Wever, van Quickenborne en Bacquelaine.................................8

5. Besluit........................................................................................................................9

Samenvatting

De Kamer van Volksvertegenwoordigers stemt binnenkort de optrekking van de wettelijkepensioenleeftijd naar 67 jaar. De vervroegde pensioenleeftijd wordt 63 jaar, op voorwaarde datmen 42 jaar gewerkt heeft. De minimale leeftijd voor het overlevingspensioen wordt 55 jaar.Eerder dit jaar stemde de Kamer de afschaffing van de pensioenbonus, waardoor iedereen die actiefblijft tot 67 jaar exact 187,16 euro pensioen per maand zal verliezen. Het regeerakkoord voorzietook nog in een aantal andere maatregelen die het recht op wettelijk pensioen afbouwen: geen rechtop pensioen meer bij bepaalde vormen van loopbaanonderbreking en tijdskrediet, geengezinspensioen meer zoals wij dat vandaag kennen en sterke afbouw van het ambtenarenpensioen.

Volksvertegenwoordigers die in de Kamer of in een ander Belgisch parlement zetelden vóór 1 juni2014, kunnen met pensioen gaan vanaf 55 jaar en met vervroegd pensioen vanaf 52 jaar. Er isgeen loopbaanvoorwaarde voor het vervroegd pensioen (een volksvertegenwoordiger kan ditaanvragen, onafhankelijk van het aantal jaren dienst). Het overlevingspensioen wordt toegekend aanalle overlevende partners, zonder minimumleeftijd. Dit staat allemaal in het internpensioenreglement van de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Het pensioen vanaf 55 jaar is vantoepassing voor bijna al onze huidige Volksvertegenwoordigers (iedereen die een mandaat heeftvóór 1 juni 2014, dit is de overgrote meerderheid).

Volksvertegenwoordigers die één parlementair mandaat achter de rug hebben (in één van deBelgische parlementen), hebben vandaag al 1.569 euro per maand aan pensioen opgebouwd

© Studiedienst PVDA | 2 juli 2015 1

(ongeveer twee derde van onze volksvertegenwoordigers heeft één of meerdere parlementairemandaten achter de rug). Volksvertegenwoordigers die twee mandaten achter de rug hebben, hebbenvandaag al 3.138 euro per maand aan pensioenrechten opgebouwd. Met drie mandaten hebben ze4.707 euro per maand aan pensioenrechten opgebouwd. En met vier mandaten 5.379 euro permaand.

Deze pensioenrechten zijn bovendien cumuleerbaar met rechten die Volksvertegenwoordigersopbouwen als burgemeester of schepenen in een gemeente, als advocaat, arts, werknemer, … in deprivé. Door die cumulatie komen veel volksvertegenwoordigers in de feiten aan hetmaximumpensioen als ambtenaar van 6.283 euro per maand (maximum in 2015, dat nog zal stijgenin de toekomst). Een grote groep van Volksvertegenwoordigers zal dit pensioen kunnen opnemenvanaf 55 jaar (of 52 jaar, indien men kiest voor het vervroegd pensioen). Dit staat in schril contrastmet het gemiddeld pensioen van een werknemer, dat rond de 1.050 euro per maand ligt.

De optrekking van de pensioenleeftijd tot 67 jaar is blijkbaar niet aan de orde voor onzeVolksvertegenwoordigers. Waarom dan wel voor ons? Voor de PVDA versterkt het specialepensioenregime voor parlementairen het feit dat de beslissing om de pensioenleeftijd op te trekkentot 67 jaar onrechtvaardig, onlogisch en volkomen onnodig is. De maatregel is onrechtvaardig,omdat de levensverwachting in goede gezondheid in België vandaag onder de 65 jaar ligt. Demaatregel is ook onlogisch: waarom langer werken terwijl zoveel jongeren werkloos zijn? Demaatregel is ten slotte onnodig, want onze pensioenen zijn perfect betaalbaar. Volgens deverwachtingen van de Studiecommissie voor de vergrijzing, zullen we in 2060 een even grootpercentage van de nationale rijkdom (het bbp) voor onze pensioenen uitgeven als landen alsOostenrijk en Frankrijk vandaag al doen. Dat is dus wel perfect haalbaar.

1. Langer werken voor werknemers, ambtenaren enzelfstandigen

Het wetsontwerp van 17 juni 2015 verhoogt de wettelijke leeftijd , verstrengt de voorwaarden voorde toegang tot het vervroegd pensioen en trekt de minimumleeftijd voor het overlevingspensioenop.

A. Wettelijk pensioen en inkomensgarantie voor ouderen naar 67 jaar

Het wetsontwerp verhoogt de wettelijke leeftijd voor het rustpensioen en voor de inkomensgarantievoor ouderen (IGO) (zie de artikelen 2, 12 en 28, 1° van het wetsontwerp).

De leeftijd stijgt naar 66 jaar vanaf 2025 en naar 67 jaar vanaf 2030. De regering wil bovendien depensioenleeftijd eventueel nog verder laten stijgen in de toekomst, boven de leeftijd van 67 jaar, infunctie van de stijging van de levensverwachting (zie punt 2.1.2 van het regeerakkoord).

Naast de wettelijke pensioenleeftijd, verhoogt ook de leeftijd waarop ouderen recht hebben om deinkomensgarantie aan te vragen. De inkomensgarantie voor ouderen is het recht op een uitkering, naeen bestaansmiddelenonderzoek. Dit recht was toegankelijk vanaf de leeftijd van 65 jaar. Het wordtnu toegankelijk vanaf de leeftijd van 67 jaar (zie artikel 16 van het wetsontwerp).

© Studiedienst PVDA | 2 juli 2015 2

B. Vervroegd pensioen naar 63 jaar, vanaf 42 jaar dienst

Het vervroegd pensioen wil de regering verder optrekken naar 62,5 jaar vanaf 2017 en 63 jaar vanaf2018 (zie de artikelen 2, 18 en 28, 5°).

Niet alleen de leeftijd, maar ook de loopbaanvoorwaarde voor vervroegd pensioen wordtopgetrokken. Op vervroegd pensioen gaan vanaf 63 jaar is vanaf 2019 slechts mogelijk indien meneen loopbaan heeft van minstens 42 jaar. Drie op de vier vrouwen en één op de vier mannen komenechter niet aan een loopbaan van 42 jaar, gelijkgestelde periodes inbegrepen1 (zie grafiek 1hieronder). Zij zullen verplicht zijn om te werken nog na de leeftijd van 63 jaar, in voorkomendgeval tot 67 jaar.

Grafiek 1 – Loopbaanjaren van huidige gepensioneerden2

Wie 43 jaar gewerkt heeft, kan met vervroegd pensioen gaan op 61 jaar. Wie 44 jaar gewerkt heeft,kan met vervroegd pensioen gaan op 60 jaar. Het is deze uitzondering die de minister vanPensioenen, Daniël Bacquelaine (MR), toevoegde na het protest tegen de optrekking van depensioenleeftijd. Acht op tien vrouwen en vier op tien mannen komen echter niet aan een loopbaanvan 44 jaar (zie grafiek 1).

C. Overlevingspensioen vanaf 55 jaar

Vanaf 2025 zal de leeftijd vanaf dewelke het overlevingspensioen wordt toegekend, verderopgetrokken worden naar 55 jaar, aan een ritme van één jaar per kalenderjaar (zie de artikelen 9, 21en 34 van het wetsontwerp). Vanaf 2030 is de minimale leeftijd om recht te hebben opoverlevingspensioen dus gelijk aan 55 jaar, dat is vijf jaar meer dan de huidige leeftijd van 50 jaar.

1 Zie J. BERGHMAN, H. PEETERS en A. MUTSAERTS, De pensioenbescherming in België: overzicht en uitdagingen, in P. D’HOINE en B.PATTYN (eds.), Over de grenzen en generaties heen – XXI Lessen voor de eenentwintigste eeuw, Leuven, Universitaire Pers Leuven, 2012, p. 111(zie http://soc.kuleuven.be/ceso/pensioenbeleid/downloads/Lessen%2021e%20Eeuw%202012%20-%20Berghman%20ea.pdf).2 Zie J. BERGHMAN, H. PEETERS en A. MUTSAERTS, De pensioenbescherming in België: overzicht en uitdagingen, in P. D’HOINE en B.PATTYN (eds.), Over de grenzen en generaties heen – XXI Lessen voor de eenentwintigste eeuw, Leuven, Universitaire Pers Leuven, 2012, p. 111(zie http://soc.kuleuven.be/ceso/pensioenbeleid/downloads/Lessen%2021e%20Eeuw%202012%20-%20Berghman%20ea.pdf).

© Studiedienst PVDA | 2 juli 2015 3

2. Langer werken voor parlementairen?

A. Wettelijk pensioen vanaf 55 jaar

Het wettelijk pensioen voor parlementairen wordt geregeld door een intern reglement, aangenomendoor de Algemene Vergadering van de Kamer van 8 december 1983 en laatst gewijzigd door deAlgemene Vergadering van 4 juli 2013.

De Kamerleden beschikken over een eigen pensioenkas (vzw Pensioenkas voorVolksvertegenwoordigers). De kas wordt gespijsd door:

• een persoonlijke bijdrage van de parlementairen, gelijk aan 8,5% van de parlementairebasisvergoeding;

• subsidies van het budget van de Kamer, gelijk aan 14,5 miljoen euro per jaar (cfr. budgetvan de Kamer);

• transfers tussen de pensioenkassen van de verschillende parlementen (elk mandaat in éénvan de Belgische parlementen wordt mee in rekening gebracht voor de opbouw van het rechtop pensioen als Kamerlid).

De Pensioenkas van de Kamer betaalt momenteel een pensioen aan een 600-tal ex-Kamerleden. Hetgaat in totaal over ongeveer 17 miljoen euro per jaar. De reserves in de kas zijn gelijk aan 64miljoen euro. Het systeem wordt vooral gefinancierd door de subsidies die komen uit het budgetvan de Kamer (14,5 miljoen euro per jaar).

Iedereen die lid is geweest van de Kamer heeft recht op een rustpensioen (artikel 3 lid 1 van hetintern reglement). Het rustpensioen kan worden opgevraagd vanaf 55 jaar voor alle leden die lidzijn geweest van de Kamer of van een ander parlement in België vóór 1 juni 2014 (artikel 3 lid 2van het intern reglement en punt 5 van de interne nota). Het kan worden opgevraagd vanaf 62 jaarvoor alle leden die lid zijn van de Kamer of van een ander parlement in België sinds 1 juni 2014(artikel 3 lid 3 van het intern reglement).

Bij pensionering op 55 jaar heeft het parlementslid enkel recht op dat deel van zijn of haar pensioendat werd opgebouwd vóór 1 juni 2014, tenzij het parlementslid reeds op die datum de leeftijd van55 jaar heeft bereikt of 20 jaar parlementair mandaat achter de rug heeft (artikel 3 lid 4 van hetintern reglement). De uittredingsvergoeding van de Volksvertegenwoordiger wordt meegerekend inde diensttijd (artikel 7 lid 2 van het intern reglement).

Van de huidige Volksvertegenwoordigers in de Kamer heeft bijna iedereen een mandaat beginnendevóór 1 juni 2014 (de laatste lichting dateert van 25 mei 2014, zie samenstelling Kamer 3). Zij mogendus allemaal met pensioen gaan vanaf 55 jaar. Het pensioen dat degenen die pas sinds mei 2014 inde Kamer zitten kunnen opvragen, zal evenwel beperkt zijn.

Maar 95 van de 150 kamerleden hebben reeds één of meerdere mandaten voltooid in de Kamer ofeen ander Belgisch parlement vóór 1 juni 2014. Het pensioen dat zij kunnen opvragen vanaf 55 jaarzal aanzienlijk zijn (zie verder).

3 http://www.dekamer.be/kvvcr/showpage.cfm?section=/depute&language=nl&cfm=/site/wwwcfm/depute/cvlist.cfm

© Studiedienst PVDA | 2 juli 2015 4

B. Vervroegd pensioen vanaf 52 jaar, zonder loopbaanvoorwaarde

Voor alle Volksvertegenwoordigers die al in één van de Belgische parlementen zetelden vóór 1 juni2014, is er ook een recht op vervroegd pensioen vanaf 52 jaar. In dat geval zal het bedrag van hetpensioen worden verminderd met 5 procent per jaar vervroeging. Dat is dus een vermindering van 5procent voor wie op 54 jaar met pensioen gaat, van 10 procent voor wie op 53 jaar met pensioengaat en van 15 procent voor wie op 52 jaar met pensioen gaat (artikel 4bis lid 1 van het internreglement).

De vermindering bij vervroegde pensionering is niet van toepassing voor wie minstens 8 jaarmandaat telt (artikel 4bis lid 2 van het intern reglement). Voor de pensioenrechten die zijnopgebouwd na 1 juni 2014, is er geen vervroegde opname mogelijk, tenzij de betrokkenen op 1 juni2014 reeds 20 jaar mandaat telden (artikel 4bis leden 3 en 4). De periode tijdens dewelke deVolksvertegenwoordiger een uittredingsvergoeding ontvangt, telt mee in de berekening van die 8 of20 jaar (artikel 7 lid 2 van het intern reglement).

C. Overlevingspensioen zonder leeftijdsvoorwaarde

De overlevende echtgeno(o)t(e) van een lid van de Kamer van Volksvertegenwoordigers heeft bijoverlijden van het parlementslid recht op een overlevingspensioen. In tegenstelling tot de regelingbij werknemers, ambtenaren en zelfstandigen, is er geen minimumleeftijd voorzien (artikel 11 vanhet intern reglement).

De idee dat de overlevende echtgeno(o)t(e) tot aan de leeftijd van 55 jaar nog in zijn of haar eigenlevensonderhoud kan voorzien, is blijkbaar niet van toepassing op weduwen of weduwnaars vanparlementsleden.

3. Minder pensioen voor werknemers, ambtenaren enzelfstandigen

A. Volledig pensioen na 45 jaar

Een werknemer en een zelfstandige hebben een volledig pensioen na 45 loopbaanjaren. Voor elkgewerkt jaar bouwen zij volgende pensioenrechten op: het loon of beroepsinkomen gedeeld door 45en vermenigvuldigd met 60% (voor alleenstaanden). Voor elk jaar wordt 1/45ste pensioenrechtgenoteerd. Pas na 45 jaar hebben een werknemer en een zelfstandige dus een volledig pensioen. Datis gelijk aan 60% van hun gemiddelde inkomen.

Een ambtenaar heeft ook pas een volledig pensioen na een loopbaan van 45 jaar. Er zijnuitzonderingen (bijvoorbeeld voor provinciegouverneurs, Magistraten, onderwijzers, ...), maar hetregeerakkoord voorziet dat die worden afgeschaft en iedereen naar een loopbaan van 45 jaar gaat.

B. Afbouw pensioenbonus, gelijkgestelde periodes,ambtenarenpensioen en gezinspensioen

Naast het langer werken, nam en neemt de regering Michel – De Wever ook een aantal maatregelendie de pensioenen van de werknemers, de zelfstandigen en de ambtenaren verlagen. Iedereen die

© Studiedienst PVDA | 2 juli 2015 5

actief blijft tot 67 jaar verliest 187,16 euro door de afschaffing van de pensioenbonus4.

Gepensioneerde koppels, waarvan één van de partners geen pensioenrechten heeft opgebouwd,dreigen 281 euro per maand te verliezen, door de afschaffing van het gezinspensioen. Hetregeerakkoord zegt dat het gezinspensioen zoals dat nu bestaat, moet verdwijnen. Wat er in deplaats komt, wordt niet vermeld.

Ambtenaren verliezen al gauw 298,4 euro per maand, door de afschaffing van dediplomabonificaties, de optrekking van alle tantièmes naar 60, het niet meer laten meetellen van decontractuele tewerkstelling voor de berekening van het ambtenarenpensioen en de nieuweberekening van het ambtenarenpensioen op basis van een langere loopbaan.

Ambtenaren en werknemers verliezen voor elk jaar dat zij beroep doen op loopbaanonderbreking oftijdskrediet zonder specifieke motivering gemiddeld 24,6 euro pensioen per maand. Voor iemanddie drie of vier jaar gebruikt maakt van dit systeem, om het werk 'werkbaarder' te maken, loopt hetverlies al snel op tot respectievelijk 75 of 100 euro minder pensioen per maand.

Tot slot worden de belastingen die gepensioneerden moeten betalen verhoogd, omdat de barema’sinzake belastingvrijstelling niet meer worden geïndexeerd (door de indexsprong). Sommige groepenworden getroffen door verschillende maatregelen tegelijk. Het totale verlies loopt dan ver op.

Het feit dat de pensioenhervorming van de regering Michel – De Wever de pensioenen sterk zalverlagen, blijkt ook uit een recente studie van het federaal planbureau. Volgens het planbureau zalde pensioenhervorming van de regering Michel – De Wever de extra kosten voor de vergrijzingtussen vandaag en 2060 bijna halveren. De raming van het federaal planbureau van maart 2015voorziet een toename van de uitgaven voor de wettelijke pensioenen, rekening houdend met debesparingen van de regering, met slechts 2,4% van het bbp (in 2060 zou 12,8% van onze welvaartnaar de pensioenen gaan5). Zonder de besparingen van de regering zou de toename 4,3% geweestzijn (in 2060 zou 14,7% van onze welvaart naar de pensioenen gaan6).

De daling van de uitgaven voor de wettelijke pensioenen in percentage van de welvaart is groot: pergepensioneerde zal er in 2060 bijna één derde minder naar het wettelijk pensioen gaan danvandaag7. Dat is een grote achteruitgang.

C. Concrete voorbeelden

Katrien, onderwijzeres, is beginnen werken op 25 jaar, toen haar twee kinderen 5 en 3 jaar waren.Katrien wil stoppen op de vervroegde pensioenleeftijd van 63 jaar, om nog wat van haarkleinkinderen te genieten. Omdat Katrien 'maar' 38 jaar gewerkt heeft, zal zij pas op pensioenkunnen gaan vanaf 67 jaar. De loopbaanvoorwaarde voor het recht op vervroegd pensioen wordtopgetrokken naar 42. Pas op 67-jarige leeftijd zal Katrien aan 42 gewerkte jaren geraken.

Andy, bediende in een KMO, wil met pensioen gaan in 2016, op 62-jarige leeftijd. Hij heeft dan 38jaar gewerkt. Hij is geboren in 1954, beginnen werken in 1977, aan een eerste jaarloon van 7.5004 Voor de berekening van het bedrag van 187,16 euro pensioenbonus op de leeftijd van 67 jaar volgens de regeling die de regering Di Rupo had ingevoerd, zie Jaarverslag Studiecommissie Vergrijzing 2013, p. 68. 5 Federaal planbureau, De budgettaire gevolgen van de vergrijzing voor België tot 2060, Raming van maart 2015 met de hervormingen van deregering Michel, maart 2015.6 Studiecommissie voor de vergrijzing, rapport 2014, p. 6.7 In 2013 zaten we met 2,4309 miljoen gepensioneerden in België. We gaven toen 10,6 procent van onze welvaart aan de pensioenen. Dat is 4,36 (-6)

procent van de welvaart per gepensioneerde. In 2060 zitten we met 4,1023 miljoen gepensioneerden in België. We zullen volgens het laatste rapportvan het planbureau dan 12,8 procent van onze welvaart aan de pensioenen geven. Dat is 3,12 (-6) procent van de welvaart per gepensioneerde, of 28,5procent minder.

© Studiedienst PVDA | 2 juli 2015 6

euro bruto per jaar (300.000 BEF in 1977) en met een gemiddelde loonstijging van 5 procent perjaar (2,5 procent inflatie en 2,5 procent reële loonstijging, promoties en jobwijzigingen inbegrepen).In 2015 heeft hij een jaarloon van 45.206,24 euro bruto. Hij is alleenstaande. Hij zal een wettelijkpensioen van werknemer trekken gelijk aan 1.155,12 euro bruto per maand8.

Het gemiddeld pensioen voor een werknemer schommelt momenteel rond de 1.050 euro permaand9. Werknemers die 30 jaar gewerkt hebben, hebben recht op een minimumpensioen van 1.123euro per maand (veel werknemers, vooral vrouwen, geraken niet aan een loopbaan van 30 jaar; ziegrafiek 1 hierboven). Maar een volksvertegenwoordiger die 5 jaar mandaat heeft vóór 1 juni 2014heeft al 1.569 euro aan pensioenrecht per maand opgebouwd.

4. Minder pensioen voor parlementairen?

A. Volledig pensioen na 20 of 36 jaar

Voor de mandaten gepresteerd vóór 1 juni 2014 is een volledige pensioenloopbaan gelijk aan 20jaar. Voor de mandaten gepresteerd vanaf 1 juni 2014 is een volledige pensioenloopbaan gelijk aan36 jaar (artikel 6 van het intern reglement). De periode van de uittredingsvergoeding wordt mee inaanmerking genomen voor het pensioen (artikel 7 intern reglement).

Een lid van de Kamer dat een mandaat heeft in één van de Belgische parlementen sinds 1994, heeftdus een volledig parlementair pensioen opgebouwd. Dat wordt als volgt berekend: basisvergoeding(vandaag = 7.172 euro bruto per maand) x 20/20 jaar x 75% = 5.379 euro bruto per maand. Vooreen parlementair die een mandaat heeft in één van de Belgische parlementen sinds 1999 gaat hetover: 7.172 euro x (180 maanden + 30 maanden opzeg) / 240 maanden x 75% = 4.707 euro brutopensioen per maand. Daar komen dan nog de rechten bij voor de jaren als parlementair na 2014. Dewedde van 7.172 euro is de parlementaire basisvergoeding die in aanmerking komt voor deberekening van het pensioen (zie artikel 6D van het intern reglement).

Voor de jaren na 1 juni 2014 is een volledige loopbaan gelijk aan 36 jaar. Een parlementair die eenmandaat heeft in één van de Belgische parlementen sinds 2004, zal over volgend pensioenbeschikken in 2019: 7.172 euro x (120 maanden + 20 maanden opzeg) / 240 maanden x 75% +7.172 euro x (60 maanden + 10 maanden opzeg) / 432 maanden x 75% = 4.010 euro pensioen permaand.

B. Opbouw pensioenrechten na beëindiging mandaat

Voor de ex-leden van de Kamer bestaat de mogelijkheid om verder pensioenrechten op te bouwen.Voorwaarde is dat men de persoonlijke bijdragen blijft betalen (artikel 5 van het intern reglement).

Aangezien de persoonlijke bijdragen gelijk zijn aan 8,5 procent van de parlementaire wedde (ziepunt 2 van de interne nota) en de pensioenrechten veel hoger zijn, is het voordelig om de bijdragente blijven betalen en zodoende verder pensioenrechten op te bouwen.

8 Berekend op basis van de huidige toepasselijke pensioenwetgeving, zoals beschreven door de Rijksdienst voor Pensioenen(http://www.onprvp.fgov.be).9 BERGHMAN e.a. schoven in hun onderzoek van 2012 volgende cijfers naar voren: 663 euro per maand voor het gemiddeld pensioen van eenzelfstandige, 994 euro per maand voor het gemiddeld pensioen van een werknemer en 1.599 euro per maand voor het gemiddeld pensioen van eenambtenaar (nettobedragen). Zie J. BERGHMAN, H. PEETERS en A. MUTSAERTS, De pensioenbescherming in België: overzicht en uitdagingen, inP. D’HOINE en B. PATTYN (eds.), Over de grenzen en generaties heen – XXI Lessen voor de eenentwintigste eeuw, Leuven, Universitaire PersLeuven, 2012, p. 109 (zie http://soc.kuleuven.be/ceso/pensioenbeleid/downloads/Lessen%2021e%20Eeuw%202012%20-%20Berghman%20ea.pdf).

© Studiedienst PVDA | 2 juli 2015 7

C. Vier voorbeelden: Michel, De Wever, van Quickenborne enBacquelaine

1. Charles Michel, eerste minister (MR), is verkozen in de Kamer sinds 1999. Zijn wettelijkpensioen voor de jaren vóór 2014 is gelijk aan: 7.172 euro x (180 maanden + 30 maanden opzeg) /240 maanden x 75% = 4.707 euro per maand. In 2030 zal hij 55 jaar zijn (geboren in 1975). Als hijervoor kiest om op dat ogenblik met pensioen te gaan, dan zal hij het bedrag van 4.707 euro permaand kunnen opvragen.

Voor de jaren tussen 2014 en 2030 zal hij nog 2.615 euro aan pensioen opbouwen (7.172 euro x(180 maanden + 30 maanden opzeg) / 432 maanden x 75%) (ook als minister bouwt hij verder eenwettelijk pensioen op als parlementair). Dit deel van het pensioen zal opvraagbaar zijn vanaf 62jaar. In totaal zal Charles Michel, als hij stopt op 55-jarige leeftijd, een pensioen hebben opgebouwdvan 7.322 euro per maand. Dit bedrag zal mogelijks hoger liggen dan het maximumpensioen voorambtenaren (het maximum in 2015 is 6.283 euro). Het zal dan begrensd worden tot dit maximum.Het pensioen van Charles Michel als parlementair is bovendien cumuleerbaar met anderepensioenen, zoals het pensioen als burgemeester van Waver (tot aan de maximumgrens, die vandaagligt op 6.283 euro pensioen per maand)

2. Bart De Wever, schaduwpremier (N-VA), is verkozen in het Vlaams parlement in 2004.Sindsdien is het ononderbroken parlementair. Zijn wettelijk pensioen voor de jaren vóór 2014 isgelijk aan: 7.172 euro x (120 maanden + 20 maanden opzeg) / 240 maanden x 75% = 3.138 euro permaand. Indien hij ervoor kiest om op 55 jaar met pensioen te gaan, dit is in 2025 (hij is geboren in1970), dan zal hij dit bedrag van 3.138 euro per maand als pensioen kunnen opvragen.

Voor de jaren tussen 2014 en 2025 zal hij nog 1.918 euro aan pensioen opbouwen (7.172 euro x(132 maanden + 22 maanden opzeg) / 432 maanden x 75%). Dit deel van het pensioen zalopvraagbaar zijn vanaf 62 jaar. Het pensioen van De Wever als parlementair is bovendiencumuleerbaar met andere pensioenen, zoals het pensioen als burgemeester van Antwerpen. Ook hijzal dus wellicht aan de maximumgrens komen, die vandaag ligt op 6.283 euro pensioen per maand.

3. Vincent Van Quickenborne, de voormalige minister van Pensioenen (Open VLD), isverkozen in de Senaat in 1999. Sindsdien is hij ononderbroken parlementair geweest. Zijn wettelijkpensioen voor de jaren vóór 2014 is gelijk aan: 7.172 euro x (180 maanden + 30 maanden opzeg) /240 maanden x 75% = 4.707 euro per maand. In 2028 zal hij 55 jaar zijn (geboren in 1973). Als hijervoor kiest om op dat ogenblik met pensioen te gaan, dan zal hij het bedrag van 4.707 euro permaand kunnen opvragen.

Voor de jaren tussen 2014 en 2028 zal hij 2.465 euro aan pensioen opbouwen (7.172 euro x (168maanden + 28 maanden opzeg) / 432 maanden x 75%). Dit deel van het pensioen zal opvraagbaarzijn vanaf 62 jaar. Het pensioen van Van Quickenborne als parlementair is bovendien cumuleerbaarmet andere pensioenen, zoals het pensioen als burgemeester van Kortrijk. Ook hij zal dus wellichtaan de maximumgrens komen, die vandaag ligt op 6.283 euro pensioen per maand.

4. Daniël Bacquelaine, de huidige minister van Pensioenen (MR), is lid van de Kamer sinds1994. Hij heeft dus al een volledige pensioenloopbaan opgebouwd (20 jaar tussen 1994 en 2014).Indien hij vandaag stopt, dan zal zijn pensioen als parlementair gelijk zijn aan 7.172 euro x 20/20 x75% = 5.379 euro per maand. Daar moeten de andere wettelijke pensioenrechten die Daniël

© Studiedienst PVDA | 2 juli 2015 8

Bacquelaine heeft opgebouwd – als burgemeester van Spa, als docent aan de universiteit en als arts– bijgeteld worden, tot aan het maximumpensioen (dat vandaag op 6.283 euro per maand ligt).

5. Besluit

De Kamer van Volksvertegenwoordigers stemt binnenkort de optrekking van de wettelijkepensioenleeftijd naar 67 jaar. De vervroegde pensioenleeftijd wordt 63 jaar, op voorwaarde datmen 42 jaar gewerkt heeft. De minimale leeftijd voor het overlevingspensioen wordt 55 jaar.Eerder dit jaar stemde de Kamer de afschaffing van de pensioenbonus, waardoor iedereen die actiefblijft tot 67 jaar exact 187,16 euro pensioen per maand zal verliezen. Het regeerakkoord voorzietook nog in een aantal andere maatregelen die het recht op wettelijk pensioen afbouwen: geen rechtop pensioen meer bij bepaalde vormen van loopbaanonderbreking en tijdskrediet, geengezinspensioen meer zoals wij dat vandaag kennen en sterke afbouw van het ambtenarenpensioen.

Volksvertegenwoordigers die in de Kamer of in een ander Belgisch parlement zetelden vóór 1 juni2014, kunnen met pensioen gaan vanaf 55 jaar en met vervroegd pensioen vanaf 52 jaar. Er isgeen loopbaanvoorwaarde voor het vervroegd pensioen (een volksvertegenwoordiger kan ditaanvragen, onafhankelijk van het aantal jaren dienst). Het overlevingspensioen wordt toegekend aanalle overlevende partners, zonder minimumleeftijd. Dit staat allemaal in het internpensioenreglement van de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Het pensioen vanaf 55 jaar is vantoepassing voor bijna al onze huidige Volksvertegenwoordigers (iedereen die een mandaat heeftvóór 1 juni 2014, dit is de overgrote meerderheid).

Volksvertegenwoordigers die één parlementair mandaat achter de rug hebben (in één van deBelgische parlementen), hebben al 1.569 euro per maand aan pensioen opgebouwd (ongeveer tweederde van onze volksvertegenwoordigers heeft één of meerdere parlementaire mandaten achter derug). Volksvertegenwoordigers die twee mandaten achter de rug hebben, hebben al 3.138 euro permaand aan pensioenrechten opgebouwd. Met drie mandaten hebben ze 4.707 euro per maand aanpensioenrechten opgebouwd. En met vier mandaten 5.379 euro per maand.

Deze pensioenrechten zijn bovendien cumuleerbaar met rechten die Volksvertegenwoordigersopbouwen als burgemeester of schepenen in een gemeente, als advocaat, arts, werknemer, … in deprivé. Door die cumulatie komen veel volksvertegenwoordigers in de feiten aan hetmaximumpensioen als ambtenaar van 6.283 euro per maand. Een grote groep vanVolksvertegenwoordigers zal dit pensioen kunnen opnemen vanaf 55 jaar (of 52 jaar, indien menkiest voor het vervroegd pensioen). Dit staat in schril contrast met het gemiddeld pensioen van eenwerknemer, dat rond de 1.050 euro per maand ligt.

De optrekking van de pensioenleeftijd tot 67 jaar is blijkbaar niet aan de orde voor onzeVolksvertegenwoordigers. Waarom dan wel voor ons? Voor de PVDA versterkt het specialepensioenregime voor parlementairen het feit dat de beslissing om de pensioenleeftijd op te trekkentot 67 jaar onrechtvaardig, onlogisch en volkomen onnodig is. De maatregel is onrechtvaardig,omdat de levensverwachting in goede gezondheid in België vandaag onder de 65 jaar ligt. Demaatregel is ook onlogisch: waarom langer werken terwijl zoveel jongeren werkloos zijn? Demaatregel is ten slotte onnodig, want onze pensioenen zijn perfect betaalbaar. Volgens deverwachtingen van de Studiecommissie voor de vergrijzing, zullen we in 2060 een even grootpercentage van de nationale rijkdom (het bbp) voor onze pensioenen uitgeven als landen alsOostenrijk en Frankrijk vandaag al doen. Dat is dus wel perfect haalbaar.

© Studiedienst PVDA | 2 juli 2015 9