Download - KAYBETMİŞ BÖLÜMLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ · i SUNUŞ Genel anlamda meslekî eğitim bireyi işe hazırlama ve işi bir amaç olarak kullanarak bireyin yeteneklerini çok yönlü

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED)

MESLEK LİSELERİNDE İSTİHDAM ÖZELLİĞİNİ

KAYBETMİŞ BÖLÜMLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

ARAŞTIRMASI

(Yayın No:42)

ANKARA – 2006

i

SUNUŞ

Genel anlamda meslekî eğitim bireyi işe hazırlama ve işi bir amaç olarak

kullanarak bireyin yeteneklerini çok yönlü geliştirme süreci olarak tanımlanabilir.

Meslekî ve teknik eğitim sisteminin temel işlevi ise bireyin istek ve yetenekleri

doğrultusunda ekonominin ve endüstrinin ihtiyaç duyduğu yeterlikleri kazanmış,

gelişmelere uyum sağlayabilecek teknik eleman yetiştirmektir.

Ülkelerin uyguladıkları meslekî eğitim programları iş alanlarındaki gelişmelere

cevap verecek şekilde sürekli değiştirmektedir. Bu bakış açısı ile programlar

değerlendirildiğinde eğitimi veren meslekî eğitim kurumlarında, geleneksel programların

yanı sıra çağın gerektirdiği sektörel programlara geçiş sağlanmalı; bu geçiş süreci, yüksek

öğretim ve orta öğretim kademelerinde eğitim-istihdam uyumu içinde değerlendirilerek

gerçekleştirilmelidir.

EARGED tarafından Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik

Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı

okullarda istihdam özelliğini kaybetmiş bölümlerin genel bir değerlendirilmesini yapmak

amacıyla “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin

Değerlendirilmesi” araştırması yapılmıştır.

Araştırmanın yapılmasına karar veren Bakanlığımız yetkililerine, araştırmanın

gerçekleşmesinde görüşleri ile katkıda bulunan araştırma kapsamındaki öğretmen, mezun

ve iş yeri sorumlularına; araştırmanın tasarlanması, işlenmesi ve yorumlanmasında emeği

geçen araştırma koordinatörü Ali AYTAŞ’a araştırma uzmanı Saniye YILMAZ’a ve tüm

emeği geçenlere teşekkür eder, araştırmanın meslekî ve teknik eğitim sistemine katkı

sağlamasını dilerim.

İbrahim DEMİRER

EARGED Başkanı

ii

ÖNSÖZ

Hızla sanayileşen ülkemizde, sanayi - hizmet sektöründeki üretim ve hizmetin

fabrikasyon ve uzmanlaşma ile yapılmasından dolayı çalışan elemanların kalifiye

olmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

Meslek liseleri açılış amaçları doğrultusunda iş dünyasının ihtiyaç duyduğu

nitelikli ara eleman yetiştirme görevini yerine getirme gayreti içerisindedir. Hızlı bir

gelişim ve değişim gösteren teknolojinin okullarımızda meydana getirdiği donanım

yetersizliği piyasa ile uyumu güçleştirmektedir. İş dünyasının taleplerine uygun

öğrenciler yetiştirebildiğimiz zaman mezunlarımızın istihdam sıkıntısı da azalacaktır.

İstihdam özelliğini yitirmiş alanlarda eğitim ülke ekonomisi için bir kayıp

insanımız için ise karanlık bir gelecek demektir.

Meslek liselerinde istihdam özelliğini kaybetmiş bölümlerin değerlendirmesini

yapmak amacıyla 282 öğretmen, 950 mezun ve 282 iş yeri sorumlusunun görüş ve

değerlendirmeleri alınarak elde edilen verilerin analizi bilgisayarda SPSS programında

hazırlanarak yorumlanmıştır.

Araştırmanın yapılması için talepte bulunan Erkek Teknik Öğretim Genel

Müdürlüğü yetkililerine ve araştırmaya görüşleri ile katkıda bulunan tüm katılımcılara ve

emeği geçen personele teşekkür ederiz.

Araştırma sonuçlarının meslekî eğitim sistemimize katkı sağlamasını dileriz.

Ocak-2006

Araştırma Grubu

iii

İÇİNDEKİLER

Sayfa

SUNUŞ ……………………………………………………………………….. i

ÖN SÖZ ………………………………………………………….................... ii

İÇİNDEKİLER ………………………………………………………………. iii

TABLOLARIN LİSTESİ …………………………………………………….. viii

BÖLÜM – I

GİRİŞ 1

PROBLEM ………………………………………………….. 1

AMAÇ ………………………………………………………. 3

TANIMLARI……………......................................................... 4

KISALTMALAR ……………………………………………. 5

SINIRLILIKLAR ……………………………………………. 5

ÖNEM ……………………………………………………….. 6

BÖLÜM – 2

ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ 7

ARAŞTIRMANIN MODELİ ………………………………... 7

ARAŞTIRMANIN EVRENİ VE ÖRNEKLEMİ …………… 7

EVREN………………………………………………………. 7

ÖRNEKLEM ………………………………………………... 8

VERİ TOPLAMA VE İSTATİSTİK TEKNİKLERİ………... 8

BÖLÜM - 3

KİŞİSEL BİLGİLER 11

3.1. ÖĞRETMENLERE AİT KİŞİSEL BİLGİLER 11

3.1.1. Öğretmenin Görev Yaptığı İller …………………………….. 11

3.1.2. Öğretmenlerin Görev Yaptıkları Okullar…………………….. 12

3.1.3. Öğretmenlerin Cinsiyeti ……………………………………. 14

3.1.4. Öğretmenlerin Okuldaki Görevleri …………………………. 14

iv

3.1.5. Öğretmenlerin Branşları …………………………………….. 15

3.1.6. Öğretmenleri En Son Bitirdikleri Okul ...…………………… 16

3.1.7. Öğretmenlerin Mezun Oldukları Öğrenim Düzeyi …………. 17

3.1.8. Öğretmenlerin Kıdemi ……………………………………… 17

3.1.9. Öğretmenlik Dışı Meslekî Tecrübe …………………………. 18

3.1.10. Öğretmenlerin Uygulamada Kazandıkları Tecrübeleri

Derslere Yansıtma Derecesi …………………………………

19

3.1.11. Önceki Yıllara Göre Bölümlerdeki Öğrenci Mevcudu ……… 20

3.1.12. Önceki Yıllara Göre Öğrenci Sayısındaki Düşüşün Nedenleri 20

3.2. MEZUNLARA AİT KİŞİSEL BİLGİLER 22

3.2.1. Mezunların Cinsiyetleri …………………………………….. 22

3.2.2. Mezunların İllere Göre Dağılımı …………………………… 23

3.2.3. Mezunların Alanlarında Ücretli İşte Çalışma Durumu …….. 23

3.2.4. Mezunların İş Bulma Süreleri ………………………………. 24

3.2.5. Mezun Çalışanların İş Bulmalarındaki Etkili Yöntem ……… 25

3.2.6. Mezunların Alanlarında İş Bulamama Nedenleri …………… 27

3.2.7. Mezunların Bölümlerini Tercih Nedenleri ………………….. 28

3.2.8. Mezunların Bölümlerini Tavsiye Etmeleri………………….. 29

3.2.9. Mezunların Bölümlerini Tavsiye Etmeme Nedenleri ………... 29

3.3. İŞ YERİ SORUMLUSUNA AİT KİŞİSEL BİLGİLER 30

3.3.1. İş Yerinin Bulunduğu İl ……………………………………… 30

3.3.2. İşletme Sorumlularının İş yerindeki Görevi …………………. 31

3.3.3 İş Yeri Sorumlusunun Cinsiyeti……………………………… 32

3.3.4. İş Yeri Sorumlularının Öğrenim Düzeyi …………………….. 33

3.3.5. İş Yeri Sorumlularının Meslekteki Kıdemi ………………….. 34

3.3.6. Personel Alımında Meslek Lisesi Mezunlarının Tercih

Edilmesi………………………………………………………..

34

3.3.7. Personel Alımında Meslek Lisesi Mezunlarının Tercih

Edilmeme Nedenleri ………………………………………....

36

v

BÖLÜM – 4

ANKETE KATILANLARIN EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ 37

4.1. ÖĞRETMENLERİN EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ 37

4.1.1. Bölümlere Öğrenci Seçiminde Uygulanan Yöntemin Bölüm

Amaçlarına Uygunluğu ……………………………………..

37

4.1.2. Bölümde Uygulanan Öğretme - Öğrenme Yöntemlerinin

Program Amaçlarına Uygunluğu ……………………………

38

4.1.3. Bölüme Ait Atölye/Laboratuvar Donanımının Öğretme

- Öğrenmeye Uygunluğu …………………………………….

39

4.1.4. Programların Gerçekleştirilmesinde Bölüm İçin Ayrılan

Ödeneğin Yeterliği …………………………………………..

40

4.1.5. Bölüm Eğitim Programlarının Öğrencileri İş Hayatına

Hazırlama Yeterliği ………………………………………….

41

4.1.6. Staj Yapıları İş Yeri Ortamının Eğitim Program Amaçlarına

Uygunluğu ……………………………………………………

42

4.1.7. Mezunların Yöreleri Dışında Alanlarında İş Bulmaları .……... 43

4.2. MEZUNLARIN EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ 44

4.2.1. Bölümlerde Kullanılan Araç-Gereçlerin Eğitim Faaliyetleri

İçin Yeterliği ………………………………………………….

44

4.2.2. Mezunların Meslekî Tutum ve İş Alışkanlıklarının İş Hayatına

Uygunluğu ………………….....................................................

45

4.2.3. Okulda ve İşletmelerde Verilen Meslekî Bilgilerin Uyumu … 46

4.2.4. Okulda ve İşletmelerde Kazandırılan Meslekî Becerilerin

Uyumu ……………………………………………………….

47

4.2.5. Beceri Eğitimi Alınan İşletmelerdeki Teknik İmkânların

Yeterliği ……………………………………………………...

48

4.2.6. Beceri Eğitimi Alınan İşletmelerdeki Teknik İmkânların

Öğrenci Kullanımına Sunulması ……………………………..

49

4.2.7. Mezunların Yörenin Ara Kademe İnsan Gücü İhtiyacını

vi

Sayısal Olarak Karşılama Yeterliği …………………………. 50

4.3. İŞ YERİ SORUMLULARININ EĞİTİME İLİŞKİN

GÖRÜŞLERİ

51

4.3.1. İş yeri Ortamının Meslekî Eğitime Uygunluğu………………. 51

4.3.2. Mezun Niteliklerinin İş yeri Amaçlarına Uygunluğu………... 52

4.3.3. Eğitim Programlarının İş Hayatının Taleplerine Uygunluğu… 53

4.3.4. Mezunların Yörelerinde Kendi Alanlarında İş Bulmaları…… 54

4.4. ARAŞTIRMA KAPSAMINA ALINAN GRUPLARIN

EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

55

4.4.1. Sınıf Ortamında Kullanılan Ders Araç – Materyallerin Eğitim

ve Öğretim Faaliyetinde Yeterliği ………………….................

55

4.4.2. İş Yerlerinde Verilen Eğitimin Öğrencileri İş Hayatına

Hazırlaması……………………………………………………

56

4.4.3. Bölüm Mezunlarının Alanlarında İş Bulması ……………….. 57

4.4.4. Verilen Eğitimin Mezunların İlgi, İstek ve Yeteneklerine

Uygunluğu …………………………………………………...

59

4.4.5. Mezunlara Meslekî Bilgilerin Kazandırılması………………. 61

4.4.6. Okulda Meslekî Becerilerin Kazandırılması............................. 62

4.4.7. Teorik Meslek Derslerinin Öğrencileri İş Hayatına

Hazırlaması .………………………………………………….

64

4.4.8. Uygulamalı Meslek Derslerinin Öğrencileri İş Hayatına

Hazırlama Yeterliği…………………………………………..

66

4.4.9. Öğrencilere Staj Yerlerinde Mesleklerinin Gerektiği İşlerde

Çalışma Fırsatı Verilmesi …………………………………....

68

4.4.10. Öğrencilerin Meslekî Beceri Kazanmalarında İş yeri

Sahiplerinin Yardımcı Olması ………………………………..

70

4.4.11. Yörenin Ara Kademe İş Gücü İhtiyacını Karşılamada

Mezunların Niteliklerinin Uygunluğu ………………………..

71

vii

BÖLÜM – 5

GENEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER 74

5.1. MEZUNLARA AİT GENEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER……. 74

5.2. ÖĞRETMENLERE AİT GENEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER... 75

5.3. İŞ YERİ SORUMLULARINA AİT GENEL GÖRÜŞ VE

ÖNERİLER …………………………………………………..

76

BÖLÜM - 6

ÖZET, SONUÇ VE ÖNERİLER 77

6.1. ÖZET ………………………………………………………... 77

6.2. SONUÇ ……………………………………………………… 79

6.3. ÖNERİLER …………………………………………………. 84

KAYNAKÇA ……………………………………………………………….. 86

EKLER ………………………………………………………………………. 87

viii

TABLOLAR LİSTESİ

Tablo

No Tablo Adı

SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİNCE İSTİHDAM ÖZELLİĞİNİ

YİTİRDİĞİ BELİRTİLEN BÖLÜMLER LİSTESİ ………………...

10 3.1 ÖĞRETMENLERİN GÖREV YAPTIKLARI İLLERE GÖRE

DAĞILIMI …………………………………………………………..

12 3.2

ÖĞRETMENLERİN GÖREV YAPTIKLARI OKULLARA GÖRE

DAĞILIMI …………………………………………………………..

13 3.3 ÖĞRETMENLERİN CİNSİYETLERE GÖRE DAĞILIMI………. 14

3.4 ÖĞRETMENLERİN OKULDAKİ GÖREVLERİNE GÖRE

DAĞILIMI …………………………………………………………..

14 3.5 ÖĞRETMENLERİN BRANŞLARA GÖRE DAĞILIMI…………... 15

3.6 ÖĞRETMENLERİN EN SON BİTİRDİKLERİ OKULLARA

GÖRE DAĞILIMI …………………………………………………...

16 3.7 ÖĞRETMENLERİN EĞİTİM DÜZEYİNE GÖRE

DAĞILIMI …………………………………………………………..

17 3.8 ÖĞRETMENLERİN KIDEM DAĞILIMI………………………….. 17

3.9 ÖĞRETMENLİK DIŞI MESLEKÎ TECRÜBE DAĞILIMI………... 18

3.10 ÖĞRETMENLİK DIŞI MESLEKÎ TECRÜBENİN DERSLERE

YANSITILMASI …………………………………………………….

19 3.11 ÖNCEKİ YILLARA GÖRE BÖLÜMLERDEKİ ÖĞRENCİ

SAYISINDAKİ DEĞİŞİM…………………………………………...

20 3.12 ÖNCEKİ YILLARA GÖRE ÖĞRENCİ SAYISINDAKİ DÜŞÜŞ

NEDENLERİ ………………………………………………………...

21 3.13 MEZUNLARIN CİNSİYETLERİNE GÖRE DAĞILIMI …….......... 22

3.14 MEZUNLARIN İLLERE GÖRE DAĞILIMI 23

3.15 MEZUNLARIN ALANLARINDA ÜCRETLİ İŞTE ÇALIŞMA

DURUMLARI…………………………………………………..........

24

ix

3.16 MEZUNİYETTEN SONRA ÇALIŞANLARIN İŞ BULMA

SÜRELERİ …………………………………………………...…

25

3.17 MEZUN ÇALIŞANLARIN İŞ BULMA YÖNTEMLERİ …….. 26

3.18 MEZUNLARIN ALANLARINDA İŞ BULAMAMA

NEDENLERİ ……………………………………………………

27

3.19 MEZUNLARIN BÖLÜMLERİNİ TERCİH NEDENLERİ……. 28

3.20 MEZUNLARIN BÖLÜMLERİNİ BAŞKALARINA TAVSİYE

ETMELERİNE GÖRE DAĞILIMI…………………………….

29

3.21 MEZUNLARIN BÖLÜMLERİNİ BAŞKALARINA TAVSİYE

ETMEME NEDENLERİ ………………………………………..

30

3.22 İŞ YERİNİN BULUNDUĞU İLLERE GÖRE DAĞILIMI ……. 31

3.23 İŞ YERİ SORUMLULARININ İŞLETMEDEKİ GÖREV

DAĞILIMI ………………………………………………………

32

3.24 İŞ YERİ SORUMLULARININ CİNSİYETE GÖRE

DAĞILIMI ………………………………………………………

33

3.25 İŞ YERİ SORUMLULARININ ÖĞRENİM DÜZEYLERİ …… 33

3.26 İŞ YERİ SORUMLULARININ KIDEM DAĞILIMI ………….. 34

3.27 PERSONEL ALIMINDA MESLEK LİSESİ MEZUNLARININ

TERCİH EDİLMESİ…………………………………………….

35

3.28 MESLEK LİSESİ MEZUNLARININ TERCİH EDİLMEME

NEDENLERİ ……………………………………………………

36

4.1 BÖLÜMLERE ÖĞRENCİ SEÇİMİNDE UYGULANAN

YÖNTEMİN BÖLÜM AMAÇLARINA UYGUNLUK

DERECESİ ……………………………………………………...

37

4.2 BÖLÜMDE UYGULANAN ÖĞRETME-ÖĞRENME

YÖNTEMLERİNİN PROGRAM AMAÇLARINA

UYGUNLUK DERECESİ…………………………………….....

38

x

4.3 BÖLÜME AİT ATÖLYE/LABORATUVAR DONANIMININ

ÖĞRETME-ÖĞRENMEYE UYGUNLUK DERECESİ ……….

39

4.4. BÖLÜM İÇİN AYRILAN ÖDENEĞİN YETERLİĞİ ………… 40

4.5 BÖLÜM EĞİTİM PROGRAMLARININ ÖĞRENCİLERİ İŞ

HAYATINA HAZIRLAMA YETERLİĞİ ……………………...

41

4.6 STAJ YAPILAN İŞ YERİ ORTAMININ EĞİTİM

PROGRAMI AMAÇLARINA UYGUNLUĞU…………………

42

4.7 MEZUNLARIN YÖRELERİ DIŞINDA ALANLARINDA İŞ

BULMA DURUMU……………………………………………..

43

4.8 BÖLÜMLERDE KULLANILAN ARAÇ-GEREÇLERİN

EĞİTİM İÇİN YETERLİĞİ …………………………………….

44

4.9 MEZUNLARIN EĞİTİM MESLEKÎ TUTUM VE İŞ

ALIŞKANLIKLARININ İŞ HAYATINA UYGUNLUK

DERECESİ ……………………………………………………...

45

4.10 OKULLARDA VE İŞLETMELERDE VERİLEN MESLEKÎ

BİLGİLERİN UYUMU………………………………………….

46

4.11 OKULDA VE İŞLETMELERDE KAZANDIRILAN MESLEKÎ

BECERİLERİN UYUM DERECESİ …………………………...

47

4.12 BECERİ EĞİTİMİ ALINAN İŞLETMELERDEKİ TEKNİK

İMKÂNLARIN YETERLİĞİ …………………………………..

48

4.13 BECERİ EĞİTİMİ ALINAN İŞLETMELERDEKİ TEKNİK

İMKANLARIN KULLANIMA SUNULMASI ………………...

49

4.14 MEZUNLARIN YÖRENİN ARA KADEME İNSAN GÜCÜ

İHTİYACINI SAYISAL OLARAK KARŞILAMASI ………….

50

4.15 İŞ YERİ ORTAMININ MESLEKÎ EĞİTİME UYGUNLUK

DERECESİ ……………………………………………………...

51

4.16 MEZUN NİTELİKLERİNİN İŞ YERİ AMAÇLARINA

UYGUNLUK DERECESİ ………………………………………

52

xi

4.17 EĞİTİM PROGRAMLARININ İŞ HAYATININ

TALEPLERİNE UYGUNLUĞU………….………………….…

53

4.18 MEZUNLARIN YÖRELERİNDE KENDİ ALANLARINDA İŞ

BULMA DURUMU……………………………………………..

54

4.19 SINIF ORTAMINDA KULLANILAN DERS-ARAÇ VE

MATERYALLERİN YETERLİLİK DERECESİ……………….

55

4.20 İŞ YERLERİNDE VERİLEN EĞİTİMİN ÖĞRENCİLERİ İŞ

HAYATINA HAZIRLAMA DERECESİ ………………………

57

4.21 BÖLÜM MEZUNLARININ ALANLARINDA İŞ BULMA

DERECESİ ……………………………………………………...

58

4.22 VERİLEN EĞİTİMİN MEZUNLARIN İLGİ, İSTEK VE

YETENEKLERİNE UYGUNLUK DERECESİ ………………..

59

4.23 MEZUNLARA MESLEKÎ BİLGİLERİN KAZANDIRILMA

DERECESİ ………………………………...................................

62

4.24 OKULDA MESLEKÎ BECERİLERİN KAZANDIRILMA

DERECESİ ………………………………...................................

63

4.25 TEORİK MESLEK DERSLERİNİN ÖĞRENCİLERİ İŞ

HAYATINA HAZIRLAMADA UYGUNLUK DERECESİ……

65

4.26 BÖLÜMDEKİ UYGULAMALI MESLEK DERSLERİNİN

ÖĞRENCİLERİ İŞ HAYATINA HAZIRLAMA UYGUNLUK

DERECESİ ……………………………………………………...

67

4.27 ÖĞRENCİLERE STAJ YERLERİNDE MESLEKLERİNİN

GEREKTİĞİ İŞLERDE ÇALIŞMA FIRSATI VERİLME

DÜZEYİ …………………………………………………………

68

4.28 ÖĞRENCİLERİN MESLEKÎ BECERİ KAZANMALARINDA

İŞ YERİ SAHİPLERİNİN YARDIMCI OLMA DERECESİ …..

70

4.29 YÖRENİN ARA KADEME İŞ GÜCÜ İHTİYACINI

KARŞILAMADA MEZUNLARIN NİTELİKLERİNİN

UYGUNLUK DERECESİ ………………………………………

72

xii

5.30 MEZUNLARA AİT GENEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER………….. 74

5.31 ÖĞRETMENLERE AİT GENEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER…...... 75

5.32 İŞ YERİ SORUMLULARINA AİT GENEL GÖRÜŞ VE

ÖNERİLER ………………………………………………………..

76

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI YAYINLARI ..........................................

Yardımcı Kaynak Kitapları Dizisi .................................................................

EARGED Başkanlığı’nın isteği ile 300 adet basılmıştır.

ISBN: 975-11-2699-1

Yayın hakkı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığına aittir.

Kaynak gösterilerek iktibas edilebilir.

1

BÖLÜM – 1

GİRİŞ

Bu bölümde, Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü,

Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel

Müdürlüğüne bağlı okullardaki “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş

Bölümlerin Tespiti”ne yönelik araştırmanın problemi, amaçları, sınırlılıkları, önemi ve

kullanılan başlıca terimlerin tanımı yapılmıştır.

PROBLEM

Genel olarak bir ülkenin gelişimini etkileyen en önemli faktörler doğal kaynaklar

ve insan gücüdür. Yönetim, sermaye ve girişimcilik de bu faktörlere ilave edilebilir. İnsan

gücü ve doğal kaynaklardan gereği gibi yararlanarak yüksek düzeyde üretim sağlamak bir

ülkenin gelişimi için temel unsurlardandır. Doğal kaynaklardan en iyi şekilde

yararlanmak da insan gücünün bu konuda yetiştirilmesine bağlıdır, bu da ancak eğitim ile

mümkündür.

Eğitimin amacı; insanları hayata hazırlamak, sosyal ilişkilerini geliştirmek,

çalışanlara işlerini daha iyi yapma imkânı sağlamak ve üst görevlere hazırlamaktır..

Eğitimin temel amacı, insanı yaşadığı sürece mutlu edecek erdemlere sahip kılmaktır.

Bunun için eğitim; bilime, sanata, teknolojiye dayalı ve uygulamalara yer veren çağdaş

programlarla yapılmalıdır. Çağdaş eğitim, doğru düşünebilme yeteneği ve inisiyatif

kullanma ile doğru orantılıdır.

Bu amacı gerçekleştirmek için kalkınma planları ve millî eğitim şûralarında da

belirtildiği gibi meslekî eğitim kurumlarını üretim ve hizmet sektörleriyle uyumlu

biçimde geliştirmek, bu sektörlerin nitelikli iş gücüne olan gereksinimlerini karşılamak,

meslekî eğitim sürecinde yerel ve bölgesel özellikleri dikkate almak gerekmektedir.

2

Sosyal açıdan meslekî eğitim her bireyde bir meslek ihtiyacı ve ilgisi olduğu, her

bireyin toplumsal faaliyetlere katılma ihtiyacı duyduğu, toplumun ise bireyin toplumsal iş

bölümüne katılması ilkesine dayanır. Genel anlamda sanayinin ve iş alanlarının ara

eleman ihtiyacını karşılama amacına yönelen meslekî ve teknik eğitim, hızla değişen

teknolojik bilgi, üretim yöntemleri ve endüstri ihtiyaçlarına cevap verebilmek için

dinamik bir yapı sergilemektedir.

Son yıllarda hızla yaygınlaşan “toplam kalite yönetimi” anlayışının müşteri

memnuniyetini esas alan yapısıyla meslekî eğitimin kalitesini artırması beklenmektedir.

Meslekî ve teknik eğitimin temel prensiplerinin toplam kalite yönetimi anlayışıyla

değerlendirilmesi, “toplam kalite yönetimi” anlayışının meslekî teknik eğitime

uygulanmasında üzerinde durulması gereken önemli noktalardan biridir.

Gelişen teknoloji ile devamlı olarak yeni araçlar ve süreçler ortaya çıkmaktadır.

İşçi ve yöneticilerin bu yeni araç ve süreçleri etkili olarak kullanabilmeleri verimlilik için

şarttır. Makineler, eskiden elle yapılan birçok işi yaptığından günümüz çalışanı, mekanik

becerilerden çok süratli ve verimli düşünme ile karar verme yeteneğine ihtiyaç

duymaktadır. Richards'a göre verim = mekanik beceri + teknik bilgi + meslekî yetenek

olup eğitim ile verimliliği arttırmak mümkündür. Bu da meslekî eğitimin ekonomik

temelini oluşturmaktadır.

Meslekî eğitim, genel eğitime oranla doğal olarak daha pahalıdır. Pahalı bir

yatırım olan ve ara insan gücü yetiştirmeyi amaçlayan meslek okullarının yapılacağı yer

ve bölgeler seçilirken, gerekli çevre etütlerini gerçekçi yapmak gerekir. Eğitimi verilecek

meslek alanlarının seçimi yapılırken bölgenin kalkınmasını destekleyecek, mezunların o

bölgede istihdam edilebileceği ve yöredeki halkın ihtiyacını karşılayacak alanları tercih

etmek gerekmektedir. Dolaysıyla mezunlar, okulun bulunduğu yörede istihdam

edilebilecek ve eğitimini aldığı iş alanlarının bulunduğu yörelerden göç etmeyecek veya

başka alanlarda çalışmak zorunda kalmayacak böylece iş gücü israfı olmayacaktır.

Ancak, meslekî eğitimin pahalı bir eğitim olması nedeniyle bilim ve teknolojide meydana

gelen gelişmelere paralel olarak atölye, laboratuvar ve diğer birimlerin donanımını

3

yapmak büyük yatırımları gerektirmektedir. Yalnızca kamusal kaynaklarla gerekli

meslekî eğitim alt yapısının karşılanması mümkün değildir. İş çevrelerinin meslek lisesi

mezunlarını kullanan kesim olarak maliyetlerin paylaşmasına katkısı da sınırlıdır.

Ayrıca bilim ve teknolojide ortaya çıkan gelişmeler, günümüzde hemen bütün

mesleklerde yeterlikleri hızla değiştirmekte; her geçen gün yeni meslek alanlarını ortaya

çıkarmaktadır. Mesleklerin yapısında kendisini gösteren bu değişimler, çalışma

mekanları, donanımları, anlayış, iletişim ve ulaşım imkânlarını köklü biçimde

etkilemektedir.

Meslek liselerinin temel amacı ara kademe insan gücü yetiştirmektir. Ancak

temel bir gerçek de meslekî eğitimden mezun olan öğrencilerin ciddi bir bölümü iş gücü

piyasasının istemlerini karşılamada meslekî yeterlilikleri yönüyle arzu edilen düzeyde

değildir.

Çağdaş teknolojideki çok hızlı gelişim ve değişim, meslekî eğitim kurumlarına

gereğince yansımamaktadır. Bunun sonucu, eğitim sistemimiz iş alanlarının gereksinimi

olan bilgi, tutum ve beceri düzeyi yüksek nitelikli ara insan gücünü karşılayamamaktadır.

Dolaysıyla eğitim ve iş yaşamı arasındaki uçurum da kapatılamamaktadır.

Meslek liselerinde eğitimi verilmekte olan meslek alanlarının iş hayatındaki

geçerliğinin ve istihdam durumlarının genel bir değerlendirmesinin yapılması bu

araştırmanın problemini oluşturmaktadır.

AMAÇ

Araştırmanın temel amacı, Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim Genel

Müdürlüğü, Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel

Müdürlüğüne bağlı “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespiti”

konusunda genel bir değerlendirme yapmaktır. Bu genel amaç doğrultusunda:

4

A) Meslek dersleri öğretmenleri, mezunlar ve iş yeri sorumlularının;

1. Kişisel özellikleri nasıldır?

2. Eğitimi verilen meslek alanı programların iş hayatındaki geçerliliğine ilişkin

görüş ve önerileri nelerdir?

3. Meslek liselerinde verilmekte olan meslekî eğitimin geliştirilmesi için görüş ve

önerileri nelerdir?

4. Mezunların iş bulmada karşılaştıkları sorunlar ile çözüm önerilerine ilişkin


B) İş yeri sorumluları,

1. Çalıştırdıkları meslek lisesi mezunlarının aldıkları meslekî eğitimi ne derece

yeterli bulduklarını tespit etmektir.

TANIMLAR

Araştırmada aşağıdaki terimlerden yararlanılmıştır;

Bakanlık: Millî Eğitim Bakanlığını,

Meslek Lisesi : Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü,

Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel

Müdürlüğüne bağlı meslekî ve teknik orta öğretim kurumlarını,

Bölüm : Öğrenciye seçtiği meslekte işe giriş için gerekli bilgi, beceri ve

alışkanlıkları ve yeteneklerini geliştirmeyi amaçlayan programların verildiği her bir

birimi,

Okul Müdürü: Meslek liselerindeki okul müdürlerini,

Meslek Dersleri Öğretmeni: Meslek liselerindeki meslek derslerine giren

öğretmenleri,

Mezun: Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız

Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne

bağlı meslekî ve teknik orta öğretim kurumlarını bitiren bireyi,

5

İş Yeri Yöneticisi: Bir işletmede iş yerinden ve iş yerinde çalışanlardan sorumlu

kişiyi ifade etmektedir.

KISALTMALAR

MEB (Bakanlık) : Millî Eğitim Bakanlığı

E.T.Ö.G.M. : Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü

K.T.Ö.G.M. : Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü

T.T.Ö.G.M : Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü

EARGED : Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı

3308 SAYILI KANUN: Meslekî Eğitim Kanunu

ÖĞRENCİ: Meslek Lisesi Mezunu (E.T.Ö.G.M, K.T.Ö.G.M ve T.T.Ö.G.M bağlı

öğretim kurumları mezunları)

STAJ: Beceri Eğitimi ( Meslek Lisesi Öğrencilerinin son sınıfta okurken iş

yerlerinde yaptıkları uygulama eğitimi)

SINIRLILIKLAR

Araştırmanın belirlenen amaçlara ulaşabilmesi için aşağıdaki sınırlamalara

gidilmiştir.

1. Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik Öğretim Genel

Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı olarak eğitim veren

Ek-1 listedeki bölümlerin bulunduğu meslek liseleri,

2. Bu meslek liselerinin bahsedilen bölümlerinin meslek dersleri öğretmenleri,

3. Ek-1 listedeki bölümleri kapsayan meslek liselerinin 2002-2003 öğretim yılı

mezunları,

4. Ek-1 listedeki bölümleri kapsayan meslek liselerinin 2002-2003 öğretim yılı

mezunlarının son sınıfta iken staj gördüğü iş yerleri sorumluları

ile sınırlıdır.

6

ÖNEM

Bilim ve teknolojide meydana gelen hızlı değişmeler, iletişimin artması, hızlı

bilgi alışverişi ve ulaşımın kolaylaşması ülkemiz endüstrisine çok boyutlu bir yapı

kazandırmakta ve buna paralel olarak nitelikli ara insan gücüne olan ihtiyacımız giderek

artmaktadır. Nitelikli iş gücünün yetiştirildiği meslekî ve teknik eğitim kurumlarının,

teknolojide meydana gelen bu değişikliklerin paralelinde kendisini yenilemesi, yeni

koşullara ayak uydurması ve iş hayatının talep ettiği niteliklere sahip bireyleri yetiştirmesi

gerekmektedir.

Bu nedenle bilim ve teknolojideki gelişmelerin, meslekî ve teknik öğretim

kurumlarında ki mevcut bölümlerde nasıl bir değişiklik meydana getirdiği hususunun

araştırılması gerekmektedir. Mevcut bölümlerinin istihdam özelliğini koruyup

korumadığının tespit etmek gerekir. Teknolojik gelişmelere uygun değişimler yapılmadığı

takdirde meslekî ve teknik eğitim kurumlarından beklenen verimin sağlanması güç

olacaktır.

Bu araştırma ile meslek liselerinde istihdam özelliğini yitirmiş bölümlerin

tespitinin yapılması planlanmaktadır. Araştırma bulguları, meslek liselerindeki

geçerliliğini yitirmiş bölümlerin ortaya çıkarılması ve bu alanlarda gereksiz eğitim

verilmesinin sona erdirilmesi ile kaynak ve iş gücü kaybının önlenmesi yönünden

önemlidir.

7

BÖLÜM – 2

ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ

Araştırmanın amacına yönelik olarak bu bölümde araştırmanın modeli, evren ve

örneklemi, veri toplama teknikleri ile veri çözümleme yöntemleri açıklanmıştır.

ARAŞTIRMANIN MODELİ

Araştırma için, Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim ve Kız Teknik

Öğretim ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı meslek liselerinden

mezun öğrenci sayılarına ilişkin kaynaklar taranmıştır. Bu yönüyle araştırma, belgesel

tarama türünden bir çalışmadır.

Diğer taraftan, araştırma Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik


meslek liselerinde görev yapan meslek dersleri öğretmenleri ve iş hayatındaki iş yerleri

sorumlularının eğitimi verilen alanlarındaki istihdam durumları hakkındaki görüşlerinin

değerlendirilmesi amacıyla üç ayrı grup için hazırlanan anket formları ile görüş ve

önerileri alınmıştır. Araştırma raporu, ilgili grupların görüş ve önerileri doğrultusunda

hazırlanmıştır. Bu yönüyle araştırma betimsel nitelik taşımaktadır.

ARAŞTIRMANIN EVRENİ VE ÖRNEKLEMİ

Evren

Araştırmanın evreni; Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik

Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı Ek-1

listedeki 44 bölüm, bu bölümlerin 1880 meslek dersi öğretmeni, 2002-2003 öğretim

yılının 6634 mezunu ve bu mezunların son sınıfta iken staj yaptıkları 1880 iş yerinin

sorumlularından oluşmaktadır.

8

Belirlenen bu evren, Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonunun Eğitim ve

Planlama Müdürlüğü biriminin ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin konu ile ilgili

yaptığı inceleme sonuçları ve Millî Eğitim Bakanlığına bağlı Araştırma Planlama ve

Koordinasyon Kurulu Başkanlığının istatistiki bilgilerine göre tespit edilmiştir.

Örneklem

Araştırmanın örneklemini; 7 coğrafî bölgeden her bölgeyi sosyal ve coğrafî

anlamda temsil edecek iki il olmak üzere toplam 14 il rastgele erişim (random) metodu

ile belirlenmiştir.

Örneklem kapsamına alınan 14 ildeki Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne

bağlı 22, Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı 14,Ticaret ve Turizm Öğretimi

Genel Müdürlüğüne bağlı 11 okulda 18 bölüm (Ek-1), 282 meslek dersleri öğretmeni,

202-2003 öğretim yılı 950 mezun ve bu mezunların son sınıfta iken staj yaptıkları 282 iş

yeri sorumlusu seçkisiz örneklem tekniğinden yararlanılarak tespit edilmiş ve anket

uygulanmıştır.

VERİ TOPLAMA VE İSTATİSTİK TEKNİKLERİ

Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü

ile Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı “Meslek Liselerinde İstihdam

Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespiti” araştırması için sivil toplum örgütlerince

güncelliğini yitirdiği ifade edilen Ek-1 listesindeki bölümlere ve örneklem kapsamına

alınan illerdeki okullara göre “Öğretmen anketi”, “Öğrenci Anketi” ve “İş Yeri

Sorumlusu Anketi” olmak üzere üç çeşit anket formu geliştirilmiştir.

Araştırma kapsamına alınan gruplara uygulanacak anketler sonucu elde edilecek

veriler, frekans ve yüzdeler şeklinde hesaplanarak tablolarda gösterilmiştir. Anketlerde,

gruplara ortak sorulan sorulara verilen cevaplar arasındaki ilişkileri gösterebilmek için

çapraz tablolar oluşturulmuştur.

9

Anketlerde (form l,ll.lll) bazı soruların cevaplandırılmasında ve

değerlendirilmesinde, beş ile bir arasında değişen beşli likert ölçeği kullanılmıştır.

Aritmetik ortalamaya göre yorumlamalar yapılırken;

1 - 1.80 Hiç

1.81 - 2.60 Çok Az

2.61 - 3.40 Kısmen

3.41 - 4.20 Oldukça

4.21 - 5.00 Çok

olarak değerlendirilmiştir.

Anketlerde boş ve geçersiz olan cevaplar dikkate alınmamıştır. Beşli ölçeğin

kullanıldığı anket sorularına verilen cevapların aritmetik ortalaması ve standart sapması

hesaplanmış ve çoklu gruplar arasındaki ilişkinin belirlenmesinde Kay-kare metodu,

gruplara ortak sorulan sorularda grupların aritmetik ortalamaları arasındaki farkın test

edilmesi için t-testi kullanılmıştır. Ortalamalar arasındaki farkın belirlenmesinde 0.05

anlamlılık düzeyi esas alınmıştır.

10

SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİNCE İSTİHDAM ÖZELLİĞİNİ YİTİRDİĞİ BELİRTİLEN

BÖLÜMLER LİSTESİ

Sıra No Kapsama Alınan Bölümler

1 Bankacılık 2 Dış Ticaret 3 Ev Yönetimi ve Beslenme 4 Kooperatifçilik 5 Kurum Beslenmesi 6 Mahallî İdareler 7 Yönetim ve Ticaret Sekreterliği 8 Gazetecilik 9 Ağırlama ve Gıda Teknolojisi

10 Ahşap Yat İnşaa 11 Çay Teknolojisi 12 Çinicilik Ve Seramik Şekillendirme 13 Gemi Makinaları 14 Güverte 15 İç Mekan Tasarım 16 Model 17 Seramik 18 Seyahat Acenteciliği 19 Su Ürünleri 20 Proses 21 Uçak Bakım Teknisyenliği ve Elektroniği 22 Gemi İnşaa 23 Ayakkabıcılık 24 Döküm 25 Metal İşleri 26 Nakış 27 Tesviye 28 Yapı 29 Yapı Ressamlığı 30 Plastik Sanatlar 31 Dokuma 32 Grafik 33 Harita Ve Kadastro 34 İplik 35 İzabe 36 Kalıp 37 Kat Hizmetleri 38 Kimya 39 Restorasyon 40 Sigortacılık 41 Tasarım Teknolojisi 42 Tıp Elektroniği 43 Turizm Endüstrisi ve Servis Hizmetleri 44 Örme Teknolojisi

11

BÖLÜM - 3

KİŞİSEL BİLGİLER

Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik

Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı

meslek liselerinde istihdam özelliğini kaybetmiş bölümleri tespit etmek amacıyla yapılan

“Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin Tespiti Araştırma’sına

da” meslek dersi öğretmenine, 2002-2003 öğretim yılı mezunlarına ve bu dönem

mezunlarının beceri eğitimi aldıkları iş yeri sorumlularına ait bulgular ve yorumlar yer

almaktadır.

3.1. ÖĞRETMENLERE AİT KİŞİSEL BİLGİLER

Bu bölümde, adı geçen meslek liselerinde istihdam özelliğini kaybetmiş

bölümleri tespit etmek amacıyla yapılan “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini

Kaybetmiş Bölümlerin Tespiti Araştırma’sına da” meslek dersi öğretmenlerine ait

bulgular ve yorumlar yer almaktadır.

3.1.1. Öğretmenin Görev Yaptığı İller

Tablo 3.1’de öğretmenlerin görev yaptıkları illere göre dağılımı yer almaktadır.

Araştırma kapsamına alınan illere göre öğretmenlerin, % 14.8’i İzmir’den,

% 14.4’ü Ankara’dan, % 13.2’si İçel’den, % 13.1’i Eskişehir’den, % 7.2’si Denizli’den,

% 6.4’ü Trabzon’dan, % 5.9’u Hatay’dan, % 5.1’i Zonguldak’tan, % 4.2’i Malatya’dan,

% 3.8’i Edirne ile Elazığ’dan, % 3’er Batman ile Çanakkale’den ve % 2.1’i Şanlıurfa’dan

katılmıştır.

12

TABLO 3.1

ÖĞRETMENLERİN GÖREV YAPTIKLARI İLLERE GÖRE

DAĞILIMI

İl Adı Öğretmen

f % İzmir 35 14,8 Ankara 34 14,4 Eskişehir 31 13,1 İçel 31 13,2 Denizli 17 7,2 Trabzon 15 6,4 Hatay 14 5,9 Zonguldak 12 5,1 Malatya 10 4,2 Edirne 9 3,8 Elazığ 9 3,8 Batman 7 3,0 Çanakkale 7 3,0 Şanlıurfa 5 2,1

Toplam 236 100

3.1.2. Öğretmenlerin Görev Yaptıkları Okullar Öğretmenlerin görev yaptıkları okullara göre dağılımı Tablo 3.2’de yer

almaktadır.

Araştırma kapsamına alınan öğretmenlerin, % 14.9’u İzmir’de, % 14.3’ü

Ankara’da, % 13.2’si İçel ve Eskişehir’de, % 6.4’ü Trabzon’da, % 5.9’u Denizli ve

Hatay’da, % 5’i Zonguldak’ta, % 4.3’ü Malatya’da, % 3.8’i Elazığ ve Edirne’de, % 3’ü

Batman’da, % 2.9’u Çanakkale’de, % 2.1’i oranında Şanlıurfa’da görev yaptıkları

görülmektedir.

13

TABLO 3.2

ÖĞRETMENLERİN GÖREV YAPTIKLARI OKULLARA GÖRE DAĞILIMI

Okul adı Öğretmen f %

Eskişehir Yunus Emre ML 16 6,8 Mersin Atatürk EML 15 6,4 Trabzon merkez EML 12 5,1 İzmir Çınarlı EML 11 4,7 İzmir Atatürk EML 9 3,8 İçel And. EML 9 3,8 Hatay TML 9 3,8 Ankara Yapı ML 9 3,8 Eskişehir Gazi Anadolu Meslek ve ML 8 3,4 Denizli Şehit EML 8 3,4 Malatya Yunus Emre EML 7 3 Ankara İskitler EML 7 3 Zonguldak Anadolu KML 6 2,5 Denizli KML 6 2,5 Edirne KML 6 2,5 Zonguldak Anadolu EML 6 2,5 Ankara Elmadağ METEM 6 2,5 İzmir Bornova KML 6 2,5 Elazığ 100 EML 6 2,5 Çanakkale Biga TL ve EML 5 2,1 Şanlıurfa EML 5 2,1 Eskişehir Atatürk EML 4 1,7 Ankara Yıldırım Beyazıt KML 4 1,7 Batman EML 4 1,7 İçel And. KML 4 1,7 Ayrancı Ticaret Meslek Lisesi 3 1,3 Tire KML 3 1,3 Antakya TML 3 1,3 Eskişehir TML 3 1,3 İzmir Cumhuriyet TML 3 1,3 Malatya KML 3 1,3 İzmir Şehit Fethibey TML 3 1,3 Elazığ TML 3 1,3 Denizli TML 3 1,3 İçel Mezitli TML 3 1,3 Batman TML 3 1,3 Trabzon KML 3 1,3 Edirne Uzunköprü EML 3 1,3 Antakya AKM ve KML 2 0,8 Çanakkale Armator ML 2 0,8 Ankara Anafartalar TML 2 0,8 Ankara Aliye Yahşi Anadolu Meslek ve ML 2 0,8 Ankara Gaziosmanpaşa KML 1 0,4

Toplam 236 100,0

14

3.1.3. Öğretmenlerin Cinsiyeti

Aşağıdaki Tabloda araştırma kapsamındaki öğretmenlerin, % 74.2’sini erkekler,

% 25’ini kadınlar oluşturmaktadır. Bu bulgulara göre meslek liselerinde görev yapan

öğretmenlerin büyük çoğunluğunun erkeklerden oluştuğu söylenebilir.

TABLO 3.3

ÖĞRETMENLERİN CİNSİYETLERE GÖRE DAĞILIMI

Cinsiyet Öğretmen

f % Kadın 59 25,0 Erkek 175 74,2 Boş/Geçersiz 2 0,8

Toplam 236 100

3.1.4. Öğretmenlerin Okuldaki Görevleri

TABLO 3.4

ÖĞRETMENLERİN OKULDAKİ GÖREVLERİNE GÖRE

DAĞILIMI

Okuldaki Görevi Öğretmen

f % Müdür Yardımcısı (Meslek Dersi öğretmeni) 6 2,5

Bölüm/Atölye Şefi 82 34,7 Meslek Dersi Öğretmeni 147 62,3 Boş/Geçersiz 1 0,5

Toplam 236 100

Öğretmenlerin okuldaki konumlarına ait dağılım Tablo 3.5’de yer almaktadır.

Tabloya göre öğretmenlerin, % 62.3’ü meslek dersi öğretmeni, % 34.7’sinin

bölüm/atölye şefi görevini de sürdürdükleri, % 2.5’nin ise müdür yardımcısı olarak görev

15

yaptıkları görülmektedir. Anket sonucuna göre, bir kısım öğretmenin, adı geçen okullarda

idarî görevlerde de çalıştıkları görülmektedir.

3.1.5. Öğretmenlerin Branşları

TABLO 3.5

ÖĞRETMENLERİN BRANŞLARA GÖRE DAĞILIMI

Branş Öğretmen

f % Tesviye 45 19,1 Yapı-Yapı Ressamlığı 44 18,6 Muhasebe-İşletme 22 9,3 Ağırlama ve Gıda Teknolojisi 21 8,9 Döküm 17 7,2 Model 13 5,4 Resim-Grafik 11 4,7 Kimya 10 4,2 Makine 9 3,8 Turizm ve Otelcilik 7 3,0 Grafik Tasarım 5 2,1 Ev Yönetimi ve Beslenme 4 1,7 Harita Kadastro 4 1,7 Soğutma ve İklimlendirme 4 1,7 Nakış 3 1,3 Büro Yönetimi 3 1,3 Gemi Makinaları İşletme Mühendisliği 2 0,8 Kalıp 2 0,8 Aile Ekonomisi ve Beslenme 2 0,8 Dokuma 2 0,8 El ve Makine Nakışları 1 0,4 Besin Teknolojisi 1 0,4 Sekreterlik 1 0,4 Boş/Geçersiz 3 1,6

Toplam 236 100

Yukarıdaki Tabloda araştırma kapsamına alınan bölümlerdeki öğretmenlerin

branşlara göre dağılımı yer almaktadır.

16

3.1.6. Öğretmenleri En Son Bitirdikleri Okul

Aşağıdaki Tabloda araştırma kapsamına katılan öğretmenlerin en son bitirdikleri

okullara göre dağılımı verilmiştir.

Tabloya göre öğretmenlerin % 52.5inin Teknik Eğitim Fakültesi, % 32.6’sinın

Meslekî Eğitim Fakültesi, % 3.8’inin ise Eğitim Fakültesi mezunu oldukları

görülmektedir.

TABLO 3.6

ÖĞRETMENLERİN EN SON BİTİRDİKLERİ OKULLARA

GÖRE DAĞILIMI

En Son Bitirilen Okul Öğretmen

f % Teknik Eğitim Fakültesi 124 52,5 Meslekî Eğitim Fakültesi 77 32,6 Eğitim Fakültesi 9 3,8 Mühendislik Fakültesi 6 2,5 Kimya Mühendisliği 6 2,4 İktisadi Ticari İlimleri İktisat 4 1,7 Fen Edebiyat Fakültesi 3 1,3 Güzel Sanatlar Fakültesi 3 1,3 İTÜ Denizcilik Fakültesi 1 0,4 Ziraat Fakültesi 1 0,4 İTÜ Denizcilik Fakültesi 1 0,4 Boş/Geçersiz 1 0,7

Toplam 236 100

Elde edilen bu verilere göre meslek liselerindeki öğretmenlerin büyük

çoğunluğunun Eğitim Fakültesi mezunu olduğu anlaşılmaktadır. Ancak meslek liselerinde

eğitim fakültesi mezunu olmayan fakülte mezunlarının da öğretmenlik yaptıkları

görülmektedir.

17

3.1.7. Öğretmenlerin Mezun Oldukları Öğrenim Düzeyi

Aşağıdaki Tabloda araştırma kapsamına alınan öğretmenlerin eğitim düzeyleri

yer almaktadır.

Araştırma kapsamındaki öğretmenlerin % 90.7’sinin lisans, % 4.7’sinin yüksek

lisans, % 3.8’inin ise ön lisans eğitimi aldıkları görülmektedir.

Elde edilen bulgulardan öğretmenlerin büyük çoğunluğunun lisans eğitimi

aldıkları ve mezuniyetten sonra eğitim düzeylerini yükseltmedikleri söylenebilir.

TABLO 3.7

ÖĞRETMENLERİN EĞİTİM DÜZEYİNE GÖRE DAĞILIMI

Öğrenim Düzeyi Öğretmen

f % Ön Lisans 9 3,8 Lisans 241 90,7 Yüksek Lisans 11 4,7 Boş/Geçersiz 2 0,8

Toplam 236 100

3.1.8. Öğretmenlerin Kıdemi

TABLO 3.8

ÖĞRETMENLERİN KIDEM DAĞILIMI

Kıdem Öğretmen

f % 5 yıl veya daha az 17 7,2 6-9 yıl 28 11,9 10-14 yıl 53 22,5 15-19 yıl 58 24,6 20 yıl veya daha fazla 80 33,8 Boş/Geçersiz - -

Toplam 236 100

18

Tablo 3.8’de öğretmenlerin kıdemlerine ait bulgular yer almaktadır. Araştırma

kapsamındaki öğretmenlerin; % 33.8’inin 20 yıl veya daha fazla, % 24.6’sının 15-19 yıl,

% 22.5’nin 10-14 yıl, % 11.9’unun 6-9 yıl, % 7.2’sinin 5 yıl veya daha az hizmet

süreleri olduğu anlaşılmaktadır.

Meslek liselerinde görev yapan öğretmenlerin hizmet sürelerinin 6 yıl ve üzeri bir

dağılım gösterdiği söylenebilir.

5 yıl ve daha az hizmet süresi olan öğretmenlerin azlığı nüfus artışına paralel

olarak meslekî eğitimde okullaşma oranının olmadığı, bu nedenle de öğretmen alımının

düşük olduğu ya da son yıllarda meslekî eğitime talebin azaldığı şeklinde yorumlanabilir.

3.1.9. Öğretmenlik Dışı Meslekî Tecrübe

Tablo 3.9’da öğretmenlerin öğretmenlik dışı meslekî tecrübelerinin dağılımı yer

almaktadır.

TABLO 3.9

ÖĞRETMENLİK DIŞI MESLEKÎ TECRÜBE DAĞILIMI

Öğretmenlik Dışı Meslekî Tecrübe

Öğretmen

f % Hiç 114 48,3 5yıl ve daha az 79 33,5 6-9 yıl 18 7,6 10 yıl ve daha fazla 19 8,1 Boş/Geçersiz 6 2,5

Toplam 236 100

Anket sonuçlarına göre öğretmenlerin, % 48.3’ü öğretmenlik dışında meslekî

tecrübeye sahip olmadıklarını belirtirken, % 33.5’inin 5 yıl ve daha az yıl, % 8.1’inin

10 yıl ve daha fazla, % 7.6’sının ise 6-9 yıllık meslekî tecrübeye yani iş piyasası bilgisine

de sahip oldukları görülmektedir.

19

Araştırmadan elde edilen verilere göre öğretmenlerin büyük bir kısmının iş

piyasasındaki uygulamaları ve gelişmeleri yakından takip etmedikleri söylenebilir.

Ancak işletmede meslekî eğitimi koordinatörlük görevini meslekî tecrübe olarak

değerlendirmeyen öğretmenlerde olacağından Tablodaki verileri kesin yargılamak doğru

olmayabilir.

3.1.10. Öğretmenlerin Uygulamada Kazandıkları Tecrübeleri Derslere

Yansıtma Derecesi

Tablo 3.10’da öğretmenlerin öğretmenlik dışı kazandıkları meslekî tecrübelerini

derslere yansıtma derecesine ait veriler yer almaktadır.

TABLO 3.10

ÖĞRETMENLİK DIŞI MESLEKÎ TECRÜBENİN DERSLERE

YANSITILMASI

Meslekî Tecrübenin Derslere Yansıtılma Derecesi

Öğretmen

f % Çok 49 41,8 Oldukça 46 44 Kısmen 14 11,5 Çok az 3 2,7

Toplam 112 100 Aritmetik Ortalama 4,26 Standart Sapma 0,98

Anketi cevaplandıran öğretmenlerin; % 41.8’i çok, % 44’ü oldukça, % 11.5’i

kısmen, % 2.7’si çok az düzeyinde görüş belirtmişlerdir. Öğretmen görüşlerinin aritmetik

ortalaması 4,26 ile oldukça düzeyinde ve standart sapması 0.98’dir.

Elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin iş piyasasından kazandıkları meslekî

tecrübelerini eğitime yansıttıkları anlaşılmaktadır.

20

3.1.11. Önceki Yıllara Göre Bölümlerdeki Öğrenci Mevcudu

Araştırma kapsamında yer alan meslek lisesi bölümlerindeki öğrenci

mevcudunun 2002-2003’den önceki öğretim yıllarına göre azalma durumunu gösteren

bulgular aşağıdaki Tabloda yer almaktadır.

Öğretmenlerin, % 54.2’si önceki yıllara göre araştırma kapsamında yer alan

bölümlere öğrenci talebinde düşüş olmadığını ifade ederken, % 42.3’ü öğrenci talebinde

düşüş olduğunu belirtmişlerdir.

TABLO 3.11

ÖNCEKİ YILLARA GÖRE BÖLÜMLERDEKİ ÖĞRENCİ SAYISINDAKİ DEĞİŞİM

Öğrenci Sayılarında Yıllara Göre Düşüş Durumu

Öğretmen

f % Evet 100 42,3 Hayır 128 54,3 Boş/Geçersiz 8 3,4

Toplam 236 100

Araştırma kapsamındaki yarıdan fazla öğretmenin önceki yıllara göre öğrenci

sayısında düşüş olmadığını belirtmesi, bölümlerde öğrenci sıkıntısının yaşanmadığını

göstermektedir.

3.1.12. Önceki Yıllara Göre Öğrenci Sayısındaki Düşüşün Nedenleri Tablo 3.12’de Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin

Tespiti Araştırma’sına katılan öğretmenlerin, araştırma kapsamındaki bölümlerde önceki

yıllara göre öğrenci sayısında ki düşüş sebeplerine ait görüşleri yer almaktadır.

Öğretmenlerin, % 45.3’ü öğrencilerin üniversite sınavında istedikleri başarıyı

kazanamadıklarından, % 8.6’sı mezuniyetten sonra yörelerinde istihdam

21

edilmediklerinden dolayı araştırma kapsamındaki bölümlerin öğrenci sayılarında düşüşün

yaşandığını ifade etmişlerdir.

TABLO 3.12

ÖNCEKİ YILLARA GÖRE ÖĞRENCİ SAYISINDAKİ

DÜŞÜŞ NEDENLERİ

Evet Cevabına Göre Önceki Yıllara Göre Öğrenci Sayılarındaki Düşüş

Öğretmen

f *Satır % Üniversite Sınavındaki Başarısızlık 107 45,3 *İstihdam Yetersizliği 21 8,6 Okulların Teknolojinin Gerisinde Kalması 7 2,9

ML Eğitim Seviyesinin Düşüklüğü 6 2,5 ML Mezunlarının İş yerlerince Tercih Edilmemesi 4 1,7

İş Piyasasına Uygun Yetişmemek 4 1,7 Vasıfsız İşçilerin Tercih Edilmesi 4 1,7 Yeni Bölümlerin Tercih Edilmesi 4 1,7 İlde Aynı bölüm ve Aynı Okul Sayısının Fazlalığı 4 1,7

Staj Yerinin Olmaması 3 1,3 İdarenin Bölümlere Eşit Dağılım Yapmaması 3 1,2

Yabancı Dil Bilen Üniversite Mezunlarının Tercih Edilmesi 2 0,8

İlde Kadının Çalışmasının Hoş Karşılanmaması 2 0,8

Okulun Merkez Uzak Olması 2 0,8 İlde İstihdam Olmadığında İl Dışına Göç 1 0,4

Toplumun ML Küçümsemesinden 1 0,4 • Tabloda satır yüzdesi alınmıştır.

Elde edilen verilere göre araştırma kapsamındaki bölümlerde öğrenci

sayılarındaki düşüşte birçok neden görülse de üniversite sınavındaki başarı düşüklüğü ve

istihdam yetersizliği en önemli nedenler olarak belirtilmektedir.

Yüksek öğrenim görmek isteyen başarılı öğrencilerin bu okulları tercih etmeleri

için; üniversiteye giriş sisteminde meslek lisesi mezunlarına avantaj sağlayacak

22

değişikliklerin yapılması, yetkili birimlerin bu okul mezunlarının istihdam edilmelerini

kolaylaştırıcı tedbirleri alması ve öğrencilere verilen eğitimin iş piyasasına uygun hale

getirilmesi gibi kararların alınması gerektiği söylenebilir.

3.2. MEZUNLARA AİT KİŞİSEL BİLGİLER



Kaybetmiş Bölümlerin Tespiti Araştırma’sına” ilişkin mezunlara ait bulgular ve

yorumlar yer almaktadır.

3.2.1. Mezunların Cinsiyetleri

Tablo 3.13’te ankete katılan mezunların cinsiyetlerine göre dağılımı yer

almaktadır.

Araştırma kapsamına alınan illerde 2002 -2003 yılında meslek liselerinden mezun

olanların; % 71.4’ünün erkek, % 27.5’inin kadın olduğu görülmektedir.

TABLO 3.13

MEZUNLARIN CİNSİYETLERİNE GÖRE DAĞILIMI

Cinsiyet Mezun


Toplam 741 100

Elde edilen bulgulara göre, meslek liselerinin kapsama alınan bölümlerinden

mezun olanların büyük çoğunluğunu erkeklerin oluşturduğu anlaşılmaktadır. Bunun da

mesleklerin cinsiyete göre ayrılması, kız kapsam dışındaki bölüm yada okulları tercih

23

etmesi veya kız çocuklarının toplum olarak zorunlu eğitimden sonra okula

gönderilmemem eğiliminden kaynaklandığı söylenebilir.

3.2.2. Mezunların İllere Göre Dağılımı

Aşağıdaki Tabloda ankete katılan mezunların katıldıkları illere göre dağılımına

ait veriler yer almaktadır.

2002 - 2003 yılına ait mezunların; 16.7’sinin Ankara’dan, % 14.6’sının

İzmir’den, % 13.2’sinin Eskişehir’den, % 12.4’ünün İçel’den, % 7.6’sının Denizli’den,

% 6.1’inin Trabzon’dan, ,% 5.’inin Hatay’dan, % 4.5’inin Çanakkale’den, % 4.3’ünün

Zonguldak’tan, % 3.8’inin Elazığ’dan, % 3.4’ünün Şanlıurfa’dan ve Batman’dan,

% 2.6’sının Edirne’den, % 2.2’sinin Malatya’dan katıldıkları görülmektedir.

TABLO 3.14

MEZUNLARIN İLLERE GÖRE DAĞILIMI

İl Adı Mezun f %

Ankara 124 16,7 İzmir 108 14,6 Eskişehir 98 13,2 İçel 92 12,4 Denizli 56 7,6 Trabzon 45 6,1 Hatay 38 5,1 Çanakkale 33 4,5 Zonguldak 32 4,3 Elazığ 28 3,8 Batman 25 3,4 Şanlıurfa 25 3,4 Edirne 19 2,6 Malatya 16 2,2 Boş/Geçersiz 2 0,3

Toplam 741 100

24

3.2.3. Mezunların Alanlarında Ücretli İşte Çalışma Durumu

Tablo 3.15’de mezunların alanları ile ilgili işte çalışıp çalışmadıklarına ait

bulgular yer almaktadır.

Araştırma kapsamındaki mezunların, % 40.2’si alanlarında çalışmadıklarını,

% 34.2’si hâlen çalıştığını, % 23.8’i ise önceden çalıştığını belirtmektedir.

Bu verilere göre, örneklem kapsamındaki meslek liselerinden mezun olanların

yarıya yakının yörelerinde eğitim aldıkları meslek alanlarında istihdam edilemedikleri

görülmektedir.

TABLO 3.15

MEZUNLARIN ALANLARINDA ÜCRETLİ İŞTE ÇALIŞMA DURUMLARI

Mezuniyetten Sonra Alanla İlgili Ücretli İşte Çalışma

Durumu

Mezun

f % Evet Çalıştım 176 23,8 Evet Çalışıyorum 254 34,2 Hayır Çalışmadım/ Çalışmıyorum 298 40,2 Boş/Geçersiz 13 1,8

Toplam 741 100

3.2.4. Mezunların İş Bulma Süreleri

Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin Tespiti

Araştırması kapsamındaki meslek lisesi mezunlarından, mezuniyetten sonra hâlen çalışan

ve daha önce çalışmış olanların iş bulma sürelerine ilişkin veriler Tablo 3.16’da yer

almaktadır.

Verilere göre, mezuniyetten sonra çalışmış ama şu an çalışmayanların, % 56.5’i

3 ay veya daha az sürede, % 20’isi 4-6 ay süre içinde, % 14.1’i 10 ay veya daha fazla

sürede, % 9.4’ü ise 7-9 ay gibi bir sürede iş bulduklarını, hâlen çalışıyor olanların

% 56.4’ü 3 ay veya daha az sürede, % 21.2’i 4-6 ay içinde, % 14.4’ü 10 ay veya daha

fazla sürede, % 8’i ise 7-9 ay içinde iş bulduklarını belirmişlerdir.

25

Tablodaki dağılımda da görüldüğü gibi daha önce çalışmış ama şu anda

çalışmayan ve hâlen çalışmakta olan katılımcıların yarıdan fazlası kısa sürede iş bulma

imkânına sahip olmuşlardır. Ancak bu oran tüm mezunları dikkate aldığımızda yarıya

yakın için geçerli olduğu görülmektedir. Mezunların yarısının ise işsiz olduğu

anlaşılmaktadır.

TABLO 3.16

MEZUNİYETTEN SONRA ÇALIŞANLARIN İŞ BULMA SÜRELERİ

Mezuniyetten Sonra İş Bulma Süresi

Mezun

f %

Hâlen Çalışmayanlar

3 ay veya daha az 96 56,3 4-6 ay 34 20 7-9 ay 16 9,4 10 ay veya daha fazla 24 14,1

Toplam 170 100

Çalışmakta Olanlar

3 ay veya daha az 141 56,4 4-6 ay 53 21,2 7-9 ay 20 8 10 ay veya daha fazla 36 14,4

Toplam 250 100

3.2.5. Mezun Çalışanların İş Bulmalarındaki Etkili Yöntem Tablo 3.17’de araştırmaya katılan mezunlardan çalışanların ya da daha önce

çalışmış olanların iş bulma yöntemlerine ilişkin görüşler yer almaktadır.

Mezunlardan daha önce çalışmış olanların; % 34.1’i arkadaş/tanıdık aracılığıyla,

% 24’ü mezun olduğu okulun yöneticileri ve öğretmenleri aracılığıyla, % 22.8’i kendi

çabasıyla, % 10.8’i ilanlarla, % 6.6’sı ailesinin yardımıyla, % 1.7’si stajla, hâlen çalışıyor

olanların ise % 35.7’si mezun olduğu okulun yöneticileri ve öğretmenleri aracılığıyla,

26

% 22.7’si arkadaş/tanıdık aracılığıyla, % 19.7’si kendi çabasıyla, % 12.2’si ailesinin

yardımıyla, % 6.3’ü ilanla, % 2.2’si stajla, % 0.8’i İŞKUR aracılığıyla, % 0.4’ü devlet

memurları sınavıyla iş bulduklarını ifade etmişlerdir.

TABLO 3.17

MEZUN ÇALIŞANLARIN İŞ BULMA YÖNTEMLERİ

İş Bulmada Etkili Yöntem Mezun

f %

Hâlen Çalışmayanlar

İlanla 18 10,8 Arkadaş/Tanıdık Aracılığıyla 57 34,1 Mezun Olduğum Okulun Yönetici ve Öğretmenleri Aracılığıyla 40 24,0

Kendi Çabamla 38 22,8 Ailem Yardımıyla 11 6,6 Stajla 3 1,7

Toplam 167 100

Çalışmakta Olanlar

İlanla 15 6,3 Arkadaş/Tanıdık Aracılığıyla 54 22,7 Mezun Olduğum Okulun Yönetici ve Öğretmenleri Aracılığıyla 85 35,7

Kendi Çabamla 47 19,7 Ailem Yardımıyla 29 12,2 Stajla 5 2,2 DMS Sınavıyla 1 0,4 İş ve İşçi Bulma Kurumuyla 2 0,8

Toplam 238 100

Araştırma kapsamındaki hâlen çalışan ya da daha önce bir işte çalışmış olanların

büyük çoğunluğu mezun oldukları okul yönetici ve öğretmenleri ya da arkadaş ve tanıdık

vasıtasıyla iş bulabildiklerini belirtmişlerdir. Bu bulgular iş yerlerinin genellikle ikili

ilişkilerle personel alma eğiliminde olduğunu göstermektedir.

27

3.2.6. Mezunların Alanlarında İş Bulamama Nedenleri

TABLO 3.18

MEZUNLARIN ALANLARINDA İŞ BULAMAMA NEDENLERİ

İş Bulamama Nedenleri Mezun

f % İstihdamın Olmamasından (Trabzon ve Elâzığ Tesviye bölümü) 84 45,2

Üniversiteye Devam Ettiklerinden 46 24,4 Lise Mezunu Alınmadığından 19 10,2 Üniversiteye Gitmek 12 6,4 Okulda Bölümle İlgili Yetirli Bilgi ve Beceriyi Alınmamak ( Eğitim Yetersizliği) 10 5,3

Alan Dışı İş Bulabildiğimden 5 2,6 Çalışmak İsteğinin Olmaması 4 2,1 Okulların Teknolojinin Gerisinde Kalmasından 3 1,6 Yabancı Dil Eksikliğinden 2 1,1 Bilgisayar Bilgisinin Yetersizliği 2 1,1

Toplam 187 100

Araştırma kapsamında olup alanlarında iş bulamayan mezunlara ait veriler Tablo

3.18’de yer almaktadır.

Alanlarında iş bulamayan mezunların; % 45.2’si illerinde bölümleri ile ilgili iş

sahasının olmadığından dolayı iş bulamadıklarını belirtirken, % 24.4’ü hâlen üniversitede

okudukları için iş bulamadıklarını, % 10.2’si alanlarındaki iş yerlerine lise mezunu

almadıkları için işe giremediklerini, % 6.4’ü üniversiteye gitmek istedikleri için,

% 5.3’ü okullarında ki eğitimin yetersizliğinden, % 2.6’sı alan dışı iş bulabildiklerini,

% 2.1’i çalışmak istemediğinden, % 1.6’sı okulların teknolojinin gerisinde kalmasından,

% 1.1’i ise yabancı dil ve bilgisayar bilgilerinin yetersizliğinden dolayı iş bulamadıklarını

belirtmişlerdir.

Alanlarında iş bulamayan mezunların yarıya yakını neden olarak yörelerindeki

istihdam yetersizliğini ifade etmişlerdir.

28

3.2.7. Mezunların Bölümlerini Tercih Nedenleri

Tablo 3.19’da Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin

Tespiti Araştırma’sında mezunların bölümleri tercih sebeplerine ilişkin veriler yer

almaktadır.

Araştırma kapsamına alınan illerdeki mezunların; % 78.3’ü meslek sahibi olmak,

% 35.8’i kısa sürede iş bulmak, % 19.8’i lise diploması almak, % 1.7’i aile isteğiyle,

% 1.3’ü kendi isteğiyle, % 0.5’i tanıdık tavsiyesiyle, % 0,2’i mecburiyetten % 9.3’ü

yüksek okula gitmek istemediklerinden mezun oldukları bölümü tercih ettiklerini ifade

etmişlerdir.

TABLO 3.19

MEZUNLARIN BÖLÜMLERİNİ TERCİH NEDENLERİ

Bölüm Tercih Sebebi Mezun

f % Meslek Sahibi Olmak 580 78,3 Kısa Sürede İş Bulmak 265 35,8 Lise Diploması Almak 147 19,8 Yüksek Okula Gitmek İstemediğimden 69 9,3

Tanıdık Tavsiyesi 4 0,5 Kendi İsteği 10 1,3 Aile Mesleği 13 1,7 Mecburiyetten 2 0,2

Toplam 1086 100

• Bu soruda birden fazla seçenek işaretleme imkânı verilmiştir.

Elde edilen verilere göre meslek liselerinin kuruluş amacı doğrultusunda

mezunların büyük çoğunluğunun okulu bitirdikten sonra meslek sahibi olmak ve

kazandıkları meslekî bilgi ve beceriye dayalı olarak kısa sürede iş bulmak için okudukları

bölümü tercih ettikleri söylenebilir.

29

3.2.8. Mezunların Bölümlerini Tavsiye Etmeleri

Tablo 3.20’de mezunların bölümlerini başkalarına tavsiye etmelerine ilişkin

cevapların dağılımı yer almaktadır.

Mezunların verdiği cevapların % 77.3’ü bölümlerini başkalarına tavsiye

edeceğini ifade ederken, % 20.3’ü ise tavsiye etmeyeceklerini ifade etmişlerdir.

TABLO 3.20

MEZUNLARIN BÖLÜMLERİNİ BAŞKALARINA TAVSİYE ETMELERİNE GÖRE DAĞILIMI

Bölümü Başkalarına Tavsiye Etme

Mezun

f % Evet 573 77,3 Hayır 151 20,3 Boş/Geçersiz 17 2,4

Toplam 741 100

Bu bulgulara göre araştırma kapsamına alınan mezunların büyük çoğunluğunun

bölümlerin başkalarına tavsiye edecek kadar okullarından (bölümlerinden) memnun

oldukları ifade etmişlerdir.

3.2.9. Mezunların Bölümlerini Tavsiye Etmeme Nedenleri

Tablo 3.21’de mezunların bölümlerini başkalarına tavsiye etmeme nedenleriyle

ilgili bulgulara yer verilmiştir.

Eldeki verilerde mezunların; % 48.6’sı alanlarında iş bulamadıkları için, % 34,3’ü

üniversiteye girişteki farklı katsayı uygulamasından, % 12,4’ü eğitim programlarının

yetersizliğinden, % 3,9’u öğretmenlerin sayıca yetersizliğinden, % 0.8’i iş yerlerince

tercih edilmedikleri için bölümlerini başkalarına tavsiye etmediklerini belirtmişlerdir.

30

Eğitim aldıkları alanda iş bulmakta sıkıntı çeken mezunların bölümlerini

başkalarına tavsiye etmedikleri anlaşılmaktadır.

TABLO 3.21

MEZUNLARIN BÖLÜMLERİNİ BAŞKALARINA TAVSİYE ETMEME NEDENLERİ

Bölümün Tavsiye Edilmeme Nedenleri

Mezun

f % Eğitim Programlarının Yetersizliği 31 12,4 Mezunların İş Bulamaması* İstihdam Edilememek 122 48,6

Öğretmenlerin Sayıca Yetersizliği 10 3,9 Üniversiteye Girişteki Farklı Katsayı Uygulaması 86 34,3

İş yerlerince Tercih Edilmemesi* 2 0,8

Toplam 251 100

* Bu soruda birden fazla seçenek işaretleme imkânı verilmiştir.

3.3. İŞ YERİ SORUMLUSUNA AİT KİŞİSEL BİLGİLER



Kaybetmiş Bölümlerin Tespiti Araştırma’sına” ait iş yeri sorumlularının bulguları ve

yorumları yer almaktadır.

3.3.1. İş Yerinin Bulunduğu İl

Tabloda araştırma kapsamındaki iş yeri sorumlularının iş yerlerinin bulunduğu

illere ait veriler yer almaktadır.

31

TABLO 3.22

İŞ YERİNİN BULUNDUĞU İLLERE GÖRE DAĞILIMI

İl Adı İş Yeri Sorumlusu

f % İzmir 35 15,5 Ankara 33 14,6 Eskişehir 32 14,2 İçel 29 12,8 Denizli 18 8,0 Trabzon 16 7,1 Hatay 12 5,3 Edirne 9 4,0 Elazığ 9 4,0 Çanakkale 8 3,5 Zonguldak 8 3,5 Batman 7 3,1 Şanlıurfa 6 2,7 Malatya 2 0,9 Boş/Geçersiz 2 0,8

Toplam 226 100

Tablo 3.22’de iş yerlerinin; % 15,5’i İzmir’den, % 14.6’sı Ankara’dan, % 14.2’si

Eskişehir’den, % 12.8’i İçel’den, % 8’i Denizli’den, % 7.1’i Trabzon’dan, % 5.3’ü

Hatay’dan, % 4’ü Edirne’den ve Elazığ’dan, % 3.5’i Çanakkale’den ve Zonguldak’tan,

% 3.1’i Batman’dan, % 2.7’i Şanlıurfa’dan, % 0.9’u Malatya’dan yer aldığı

anlaşılmaktadır.

3.3.2. İşletme Sorumlularının İş Yerindeki Görevi Tablo 3.24’de iş yeri sorumlularının işletmedeki görevlerine ilişkin bulgular yer almaktadır. İş yeri sorumlularının % 38.9’u iş yeri sahibi, % 27.4’ü iş yeri sorumlusu, %

19.9’u bölüm şefi ve yine Tabloda da görüldüğü gibi değişik yüzdeliklerde işletmenin

farklı bölümlerinde çalışan görevlilerden oluştuğu anlaşılmaktadır.

32

TABLO 3.23

İŞ YERİ SORUMLULARININ İŞLETMEDEKİ GÖREV DAĞILIMI

İş Yerindeki Görev İş Yeri Sorumlusu

f % İş Yeri Sahibi 88 38,9 İş Yeri Sorumlusu 62 27,4 Bölüm Şefi 45 19,9 Personel Şefi 4 1,8 Teknisyen 3 1,3 İşçi 3 1,3 Ustabaşı 3 1,3 Muhasebeci 2 0,9 Yönetmen 1 0,4 Eğitim Md. 1 0,4 Sosyal Hizmetler Memuru 1 0,4 Personel Memuru 1 0,4 Mühendis 1 0,4 Servis Yetkilisi 1 0,4 Mekanik Ustabaşı 1 0,5 Laborant 1 0,4 Memur 1 0,4 Müşteri Yardımcısı 1 0,4 Müdür 1 0,4 Eğitim Sorumlusu 1 0,4 Boş/Geçersiz 4 1,8

Toplam 226 100

3.3.3. İş Yeri Sorumlusunun Cinsiyeti

Tablo 3.24’de ankete katılan iş yeri sorumlularının cinsiyetlerine ilişkin dağılıma

ait veriler bulunmaktadır.

Tabloya göre iş yeri sorumlularının; % 86.8’i erkek, % 11.9’u kadındır. Bu

alanlarda örnekleme alınan dağılıma bakıldığında iş yeri sorumlularının çoğunluğunun

erkeklerden oluştuğu görülmektedir.

33

TABLO 3.24

İŞ YERİ SORUMLULARININ CİNSİYETE GÖRE DAĞILIMI

Cinsiyet İş Yeri Sorumlusu


Toplam 226 100

3.3.4. İş Yeri Sorumlularının Öğrenim Düzeyi

Aşağıdaki Tabloda iş yeri sorumlularının, öğrenim düzeylerine ait veriler yer

almıştır. TABLO 3.25

İŞ YERİ SORUMLULARININ ÖĞRENİM DÜZEYLERİ

Öğrenim Düzeyi İş Yeri Sorumlusu

f % İlköğretim 16 7,1 Lise 68 30,1 Ön Lisans 24 10,6 Lisans 108 47,8 Yüksek Lisans 10 4,4 Boş/Geçersiz - -

Toplam 226 100

Araştırmaya katılan iş yeri sorumlularının % 47.8’i lisans, % 30.1’i lise,

% 10.6’sı ön lisans ve % 7.1’i ilköğretim bitirdikleri anlaşılmaktadır.


Araştırması kapsamındaki illerde iş yeri sorumlularının büyük çoğunluğunun lisans

düzeyinde eğitim almış kişilerden oluştuğu görülmektedir.

34

İş yeri sahiplerinin eğitime önem verdikleri ve ön planda tutukları dolaysıyla da

İş yerindeki sorumlulukların eğitim düzeyi yüksek kişilere verildiği söylenebilir.

3.3.5. İş Yeri Sorumlularının Meslekteki Kıdemi

Aşağıdaki Tabloda ankete katılan iş yeri sorumlularının meslekteki kıdem

dağılımı görülmektedir.

Ankete katılan iş yeri sorumlularının; % 36.3’ünü 20 yıl ve daha fazla, % 20.8’ni

10-14 yıl arası, % 20.4’nü 15-19 yıl arası, % 12.8’ni 6-9 yıl arası, % 9.3’nü ise 5yıl ve

daha az hizmet yapanların oluşturduğu görülmektedir.

Elde edilen verilere göre işletmelerde öğrencilerin, meslekî bilgi ve tecrübeye

sahip uzun yıllar işletmeye hizmet vermiş kıdemli ve alanlarında uzmanlaşmış kişilerin

sorumluğunda oldukları anlaşılmaktadır.

TABLO 3.26

İŞ YERİ SORUMLULARININ KIDEM DAĞILIMI

Kıdem İş Yeri Sorumlusu

f % 5 yıl ve daha az 21 9,3 6-9 yıl 29 12,8 10-14 yıl 47 20,8 15-19 yıl 46 20,4 20 yıl ve daha fazla 82 36,3 Boş/Geçersiz 1 0,4

Toplam 226 100

3.3.6. Personel Alımında Meslek Lisesi Mezunlarının Tercih Edilmesi


Araştırmasında örneklem kapsamındaki iş yeri sorumlularının iş yerlerine meslek lisesi

35

mezunlarını ne derecede tercih ederler sorusuna ilişkin bilgiler Tablo 3.27’de yer

almaktadır.

İş yeri sorumlularının yarıya yakını kısmının iş yerlerinde meslek lisesi mezunu

çok düzeyinde çalıştırmak istediklerini belirtirken (% 46.5), % 31.4’ü oldukça düzeyinde,

% 14.6’ı kısmen düzeyinde iş yerlerinde meslek lisesi mezunu çalıştırmak istediklerini,

% 6.2’i çok az düzeyinde iş yerlerinde meslek lisesi mezunu çalıştırma düşüncesinde

olduklarını, % 1.3’ü hiç düzeyinde iş yerlerinde meslek lisesi mezunu çalıştırmak

istediklerini belirtmişlerdir.

TABLO 3.27

PERSONEL ALIMINDA MESLEK LİSESİ MEZUNLARININ TERCİH EDİLMESİ

İş Yerine Meslek Lisesi Mezunlarının Tercih Edilme

Derecesi

İş Yeri Sorumlusu

f % 1 Çok 105 46,5 2 Oldukça 71 31,4 3 Kısmen 33 14,6 4 Çok az 14 6,2 5 Hiç 3 1,3 Boş/Geçersiz - -

Toplam 226 100

Aritmetik Ortalama 4,15 Standart Sapma 0,98

Görüşlerin aritmetik ortalaması 4.15 ile oldukça düzeyinde, standart sapma ise

0.98’dir. Ankete katılan iş yeri sorumlularının meslek lisesi mezunlarını iş yerlerinde

çalıştırabilecekleri hususunda görüş birliğinde oldukları anlaşılmaktadır.

3.3.7. Personel Alımında Meslek Lisesi Mezunlarının Tercih Edilmeme

Nedenleri

Tablo 3.28’de iş yerlerine meslek lisesi mezunlarının personel alımında tercih

edilmeme nedenlerine ait bilgiler yer almıştır.

36

Araştırmaya katılan iş yeri sorumlularının büyük kısmının bu soruya cevap

vermediği görülmektedir. Soruyu genellikle bankacılık bölümü iş yeri sorumluları

cevaplandırmıştır. Cevap veren iş yeri sorumluları ilgili sınavla ve üniversite mezunları

arasından personel alındığını belirtmişlerdir.

TABLO 3.28

MESLEK LİSESİ MEZUNLARININ TERCİH

EDİLMEME NEDENLERİ

Mezunların Tercih Edilmeme Nedeni

İş Yeri Sorumlusu

f % Personel Alımının Sınavla Olmasından 3 1,2

Yönetimin Kararı (Lise Mezunu Alınmamasından) 4 1,7

Toplam 7 2,9

Personel alımında meslek lisesi mezunlarını tercih etmeyen iş yeri sorumlularının

(% 17) büyük çoğunluğu, meslek lisesi mezunlarının işe alınmama nedenini cevapsız

bırakmıştır. İş yeri sorumlularının küçük bir kısmının bu konuyu fazla önemsemedikleri

söylenebilir.

37

BÖLÜM – 4

ANKETE KATILANLARIN EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

Bu bölümde örneklem kapsamına alınan meslek dersi öğretmenleri, 2002-2003

öğretim yılı mezunları ve bu dönem mezunlarının beceri eğitimi yaptıkları iş yeri

sorumlularının eğitime ilişkin görüşleri yer almaktadır.

4.1. ÖĞRETMENLERİN EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

4.1.1. Bölümlere Öğrenci Seçiminde Uygulanan Yöntemin Bölüm

Amaçlarına Uygunluğu

Aşağıdaki Tabloda bölümlere öğrenci seçiminde uygulanan yöntemin bölüm

amaçlarına uygunluk derecesine ilişkin dağılımı görülmektedir.

Bölümlere öğrenci seçiminde uygulanan yöntemin bölüm amaçlarına uygunluğu

konusunda öğretmenlerin, % 32.2’si çok az, % 25’i kısmen, % 19.1’i hiç, % 15.3’ü

oldukça düzeyinde görüş belirtirken % 6.4’ü çok düzeyinde görüş belirtmişlerdir.

Dağılımın aritmetik ortalaması 2.57, standart sapması 1.16’dır.

TABLO 4.1

BÖLÜMLERE ÖĞRENCİ SEÇİMİNDE UYGULANAN YÖNTEMİN BÖLÜM AMAÇLARINA UYGUNLUK DERECESİ

Katılım Düzeyi Öğretmen f %

5 Çok 15 6,4 4 Oldukça 36 15,3 3 Kısmen 59 25,0 2 Çok az 76 32,2 1 Hiç 45 19,1 Boş/Geçersiz 5 2,0


38

Bulgulara göre aritmetik ortalamanın çok az düzeyinde çıkması okulların

bölümlere öğrenci seçiminde uyguladığı yöntemin bölüm amaçlarına uymadığını ortaya

koymaktadır.

Meslek liselerinin araştırma kapsamındaki bölümlerine öğrenci seçiminde izlenen

yöntemin bölüm amaçlarına uygunluğu açısından sağlıklı olmadığı anlaşılmaktadır.

4.1.2. Bölümde Uygulanan Öğretme-Öğrenme Yöntemlerinin Program

Amaçlarına Uygunluğu

TABLO 4.2

BÖLÜMDE UYGULANAN ÖĞRETME-ÖĞRENME YÖNTEMLERİNİN PROGRAM

AMAÇLARINA UYGUNLUK DERECESİ




Tablo 4.2’de bölümde uygulanan öğretme-öğrenme yöntemlerinin program

amaçlarına uygunluk derecesine ilişkin dağılım yer almaktadır.

Öğretmenlerin yarıya yakın kısmı bölümde uygulanan öğretme-öğrenme

yöntemlerinin program amaçlarına uygun olduğu görüşünü belirtirken, % 22.9’u kısmen,

% 16.5’i çok, % 3.8’i çok az, % 0.4’ü hiç uygun olmadığı görüşünü ifade etmişlerdir.

Görüşlerin aritmetik ortalaması (oldukça ) 3.84, standart sapması 0.76’dır.

39

Eğitim-öğretim faaliyetinin gerçekleştirilmesinde okullarda öğretmenlerin

kullandıkları yöntemin, öğrencilerin kazanması gereken bilgi ve beceriler için yerinde

olduğu görülmektedir.

4.1.3. Bölüme Ait Atölye/Laboratuvar Donanımının Öğretme/Öğrenmeye

Uygunluğu

Aşağıdaki Tabloda bölüme ait atölye/laboratuvar donanımının öğretme/

öğrenmeye uygunluk durumuna ilişkin veriler yer almaktadır.

TABLO 4.3

BÖLÜME AİT ATÖLYE/LABORATUVAR DONANIMININ ÖĞRETME-ÖĞRENMEYE UYGUNLUK DERECESİ




Tablo incelendiğinde; öğretmenlerin yarıdan fazlası bölüme ait atölye/laboratuvar

donanımının öğretme/öğrenmeye uygun olmadığını, % 27.5’i oldukça, % 11.4’ü çok

düzeyinde uygun olduğun belirtmişlerdir. Görüşlerin aritmetik ortalaması 3.10 kısmen

düzeyinde, standart sapması ise 1.15’dir.

Meslek liselerinin örnekleme alınan bölümlerine ait atölye/laboratuvarlar için

Bakanlığın gönderdiği donanımın öğretme/öğrenmeyi yeterince destekleyecek düzeyde

olmadığı öğretmenlerin çoğunluğunun görüşüdür.

40

4.1.4. Programların Gerçekleştirilmesinde Bölüm İçin Ayrılan Ödeneğin

Yeterliği

TABLO 4.4

BÖLÜM İÇİN AYRILAN ÖDENEĞİN YETERLİĞİ




Tablo 4.4’te programların gerçekleştirilmesin de bölüm için ayrılan ödeneğin

yeterliğine ait değerler yer almaktadır.

Ödeneklerin yeterliği konusunda öğretmenlerin; % 35.6’sı çok az, % 26.7’si

kısmen, % 17.8’i oldukça, % 14.8’i hiç ve % 3.8’i çok düzeyinde görüş belirtmişlerdir.

Dağılımın aritmetik ortalaması 2.60 kısmen düzeyinde, standart sapması 1.07’dir.

Meslek liselerinin örnekleme kapsamına alınan bölümlerine Millî Eğitim

Bakanlığı tarafından gönderilen ödenekten, bölümler için ayrılan miktarın eğitim

programlarına göre öğrencilere meslekî eğitimin verilmesinde yeterli olmadığı

söylenebilir. Okullarda ödenek sıkıntısı yaşandığı görülmektedir.

4.1.5. Bölüm Eğitim Programlarının Öğrencileri İş Hayatına Hazırlama

Yeterliği


Araştırma’sında, bölüm eğitim programları öğrencileri iş hayatına hazırlamada ne derece

41

yeterlidir sorusuna ilişkin olarak, ankete katılan öğretmenlerden elde edilen veriler Tablo

4.5’te yer almaktadır.

Verilere göre öğretmenlerin, % 44.9’u oldukça, % 30.1’i kısmen, % 10.2’si çok

az, % 9.7’i çok, % 0.4’ü hiç düzeyinde programların öğrencileri iş hayatına hazırlamada

yeterli olduğunu ifade etmişlerdir.

TABLO 4.5

BÖLÜM EĞİTİM PROGRAMLARININ ÖĞRENCİLERİ

İŞ HAYATINA HAZIRLAMA YETERLİĞİ

Katılım Düzeyi Öğretmen

f %



Bu soruda öğretmenlerin vermiş olduğu cevapların aritmetik ortalaması 3.54 ile

“oldukça” düzeyindedir. Standart sapması ise 0.87’dir.

Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan yürürlükteki eğitim programlarının

öğrencileri iş hayatına hazırlamada yeterli olduğu ortaya çıkmaktadır. Eğitimin

programlarının piyasa koşullarına uygun olduğu söylenebilir.

42

4.1.6. Staj Yapılan İş Yeri Ortamının Eğitim Program Amaçlarına

Uygunluğu

Tablo 4.6’da Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin

Tespit Edilmesinde öğrencilerin staj yaptıkları iş yeri ortamının bölüm eğitim program

amaçlarına uygunluğu hususunda öğretmen görüşlerine ilişkin bulgular yer almaktadır.

Konuyla ilgili olarak öğretmenlerin; % 36.9’u kısmen ve % 34.7’si oldukça

düzeyinde staj ortamının program amaçlarına uygun olduğunu belirtirken; % 16.5’u çok,

% 7.6’sı çok az, % 1.3’ü hiç düzeyinde staj ortamının program amaçlarına uygun

olmadığını belirtmişlerdir. Cevapların aritmetik ortalaması 3.59 oldukça düzeyindedir.

Standart sapması ise 0.90’dır.

TABLO 4.6

STAJ YAPILAN İŞ YERİ ORTAMININ

EĞİTİM PROGRAM AMAÇLARINA UYGUNLUĞU




Elde edilen verilerde 3308’e göre araştırma kapsamındaki bölümlerde uygulanan

beceri eğitimi programı için öğrencilerin gönderildikleri iş yerlerinde, iş yeri sahipleri

öğrencileri eğitim program amaçlarına uygun ortamlarda çalıştırdıkları anlaşılmaktadır.

Araştırma kapsamındaki bölüm mezunlarının öğrencilik döneminde mesleklerine

uygun İş yeri ortamında staj yaptıkları söylenebilir.

43

4.1.7. Mezunların Yöreleri Dışında Alanlarında İş Bulmaları Tablo 4.7’de öğretmenlere göre bölüm mezunlarının yöreleri dışında alanlarında

iş bulma imkânlarına ait bulgular sunulmuştur.

TABLO 4.7

MEZUNLARIN YÖRELERİ DIŞINDA ALANLARINDA İŞ BULMA DURUMU




Yukarıdaki Tablo incelendiğinde, araştırmaya katılan öğretmenlerin, bölüm

mezunlarının yöreleri dışında alanları ile ilgili işleri iş bulma imkânlarına ilişkin olarak;

% 31.4’ü çok az ve % 30.1’i kısmen iş bulabildiklerini ifade ederken, % 17.4’ü oldukça,

% 9.3’ü hiç, % 5.9’u çok düzeyinde iş bulduklarını belirtmişlerdir. Aynı Tabloda

cevapların aritmetik ortalaması 2.78 kısmen düzeyinde, standart sapması ise 1.06’dır.

Öğretmenlerin büyük çoğunluğu öğrencilerin mezun olduktan sonra yöreleri

dışında dahi iş bulamadıkları görüşünde birleşmektedirler.

Araştırma kapsamındaki bölüm mezunlarının yöreleri dışında bile çalışma

talebinde bulunmalarına rağmen iş bulamakta zorlandıkları istihdam sorunu yaşadıkları

söylenebilir.

44

4.2. MEZUNLARIN EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

4.2.1. Bölümlerde Kullanılan Araç-Gereçlerin Eğitim Faaliyetleri İçin

Yeterliği

Araştırma kapsamındaki bölümlerde kullanılan araç-gereçlerin eğitim – öğretim

faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için yeterlilik derecesine ilişkin veriler Tablo 4.8’de

görülmektedir.

TABLO 4.8

BÖLÜMLERDE KULLANILAN ARAÇ-GEREÇLERİN

EĞİTİM İÇİN YETERLİĞİ

Katılım Düzeyi Mezun f %



Mezunların; % 40.9’u oldukça, % 25.9’u kısmen, % 19.2’si çok, % 12’si çok az,

% 1.6’sı hiç düzeyine de bölümlerde kullanılan araç-gereçlerin eğitim - öğretim

faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için yeterli olduğu görüşlerini ifade etmişlerdir.

Görüşlerin aritmetik ortalaması 3.64, standart sapması 0.98’dir. Aritmetik ortalama

oldukça düzeyini göstermektedir.

Örneklem kapsamında yer alan bölümlerdeki mevcut araç-gereç ve materyallerin

eğitim programlara göre eğitim-öğretim faaliyetlerini gerçekleştirmek için yeterli

düzeyde olduğu söylenebilir.

45

Konu edilen bölümlerdeki donanımın yeterli olduğu, dolayısıyla bölümlerde

meslekî eğitim öğretimin yerine getirilmesinde sıkıntı yaşanmadığı ortaya çıkmaktadır.

4.2.2. Mezunların Meslekî Tutum ve İş Alışkanlıklarının

İş Hayatına Uygunluğu

Tablo 4.9’da mezunların, eğitim süresince aldıkları meslekî tutum ve iş

alışkanlıklarının iş hayatına uygunluğuna ait görüşleri yer almaktadır.

TABLO 4.9

MEZUNLARIN MESLEKÎ TUTUM VE İŞ ALIŞKANLIKLARININ

İŞ HAYATINA UYGUNLUK DERECESİ




Mezunların yarıdan fazlası eğitimleri süresince kazandıkları meslekî tutum ve iş

alışkanlıklarının yeterli olduğunu, % 21.3’ü kısmen, % 7.2’si çok az ve % 1.9’u hiç

düzeyinde yeterli olmadığını ifade etmişlerdir. Verilerin aritmetik ortalaması 3.86

oldukça düzeyinde, standart sapması 0.97’dir.

Mezunların eğitimini aldıkları alanları için hedeflenen meslekî tutum ve iş

alışkanlıklarının eğitimleri süresince yeterli düzeyde kazandıkları tespit edilmiştir.

Mezunların kazandıkları meslekî tutum ve iş alışkanlıkları yönüyle iş piyasasında sıkıntı

yaşamayacakları söylenebilir.

46

4.2.3. Okulda ve İşletmelerde Verilen Meslekî Bilgilerin Uyumu

Aşağıdaki Tabloda mezunların okulda edindikleri meslekî bilgilerle staj sırasında

iş yerlerinde gördükleri meslekî bilgilerin uyum derecesine ait veriler yer almaktadır.

Tabloya göre mezunlar, okullarda verilen meslekî bilgilerle iş yerlerinde verilen

meslekî bilgilerin % 39.5’i oldukça uyumlu olduğunu, % 26.5’i kısmen uyumlu

olduğunu, % 18.1 çok derecesinde uyum gösterdiğini, % 10.1’i çok az uyumlu olduğunu,

% 4’ü hiç uyumlu olmadığını belirtmişlerdir. Elde edilen bu verilere göre aritmetik

ortalama 3.59 ile oldukça düzeyinde, standart sapma 1.03’dür.

Anket sonuçları, mezunların eğitimleri süresince bölümlerinde edindikleri

meslekî bilgilerle 3308 sayılı kanun gereği iş yerlerinden edindikleri meslekî bilgilerin

birbirini tamamladığı görülmektedir.

Mezunların öğrencilik dönemlerinde mesleklerini öğrenmeye uygun iş yerlerinde

beceri uygulaması yaptıkları söylenebilir. Okul yönetiminin de bu konuda gereken özeni

gösterdiği görülmektedir.

TABLO 4.10

OKULARDA VE İŞLETMELERDE

VERİLEN MESLEKÎ BİLGİLERİN UYUMU




47

4.2.4. Okulda ve İşletmelerde Kazandırılan Meslekî Becerilerin Uyumu

Tablo 4.11’de mezunların okulda edindikleri meslekî becerilerle staj sırasında iş

yerlerinde gördükleri meslekî becerilerin uyum derecesine ilişkin bulgular yer almıştır.

Tabloya göre mezunların; % 35.5’i okullarda kazandırılan meslekî becerilerle iş

yerlerinde kazandırılan meslekî becerilerin oldukça uyumlu olduğunu, % 27.5’i kısmen

uyumlu olduğunu, % 21.5’i çok derecesinde uyum gösterdiğini, % 10.5’i çok az uyumlu

olduğunu, % 2.4’ü hiç uyumlu olmadığını belirtmişlerdir. Verilerin aritmetik ortalaması

3.65 ile oldukça düzeyinde ve standart sapması 1.01’dir.

TABLO 4.11

OKULDA VE İŞLETMELERDE KAZANDIRILAN

MESLEKÎ BECERİLERİN UYUM DERECESİ




Elde edilen bulgulara göre, mezunların eğitim süresince bölümlerinde edindikleri

meslekî becerilerle 3308 sayılı kanun gereği iş yerlerinde edindikleri meslekî becerilerin

birbirine paralel verildiği görülmektedir. Okul yöneticilerinin mezunlara eğitimleri

dönemlerinde uygulamalarını sürdürmeleri için uygun İş yerileri seçtikleri söylenebilir.

48

4.2.5. Beceri Eğitimi Alınan İşletmelerdeki Teknik İmkânların Yeterliği

Meslek liselerinde istihdam özelliğini kaybetmiş bölümlerin tespiti

araştırmasında mezunların staj yaptıkları iş yerlerindeki teknik imkânların yeterliğine

ilişkin veriler Tablo 4.12’de yer almaktadır.

Mezun görüşlerinin % 40.5’i işletmelerdeki teknik imkânların oldukça düzeyinde

yeterli olduğunu ifade ederken, % 25’i çok, % 23.2’si kısmen yeterli olduğunu, % 7’si

çok az, % 2’si ise hiç yeterli olmadığı ifade etmişlerdir. Mezun görüşlerinin aritmetik

ortalaması 3.81 ile oldukça düzeyinde, standart sapması ise 0.97’dir.

Mezunların büyük çoğunluğu staj için seçilen işletmelerdeki teknik imkânların

meslekî becerileri kazanmaları için yeterli olduğu görüşünü paylaşmaktadırlar.

Mezunların teknik imkânları yeterli işletmelerde staj yaptıkları dolaysıyla aldıkları

uygulama eğitiminin yeterli olduğu söylenebilir.

TABLO 4.12

BECERİ EĞİTİMİ ALINAN İŞLETMELERDEKİ

TEKNİK İMKÂNLARIN YETERLİĞİ




49

4.2.6. Beceri Eğitimi Alınan İşletmelerdeki

Teknik İmkânların Öğrenci Kullanımına Sunulması

Tablo 4.13’te mezunların staj yaptıkları işletmelerde teknik imkânların

kullandırılma derecesine ilişkin verilere ait bilgiler yer almaktadır.

Mezunların; % 35.6’sı iş yeri sahiplerinin işletmesindeki teknik imkânları

oldukça düzeyinde öğrencilerin yararlandığını, % 27’si teknik imkânlardan kısmen

düzeyinde yararlandıklarını, % 21.3’ü çok düzeyinde bu imkâna sahip olduklarını,

% 10.9’u çok az düzeyinde, % 2.8’i hiç yararlanamadıklarını belirtmişlerdir.

Görüşlerin aritmetik ortalaması 3.63 ile oldukça düzeyinde, standart sapması ise

1.03’tür. Elde edilen bulgulara göre ankete katılanlar arasında bu konuda görüş birliği

olduğu görülmektedir. İş yeri sahiplerinin işletmelerine staja gelen öğrencilerin meslekî

beceri kazanmaları için işletmenin teknik imkânlarını kullandırdıkları söylenebilir.

TABLO 4.13

BECERİ EĞİTİMİ ALINAN İŞLETMELERDE TEKNİK

İMKÂNLARIN KULLANIMA SUNULMASI




50

4.2.7. Mezunların Yörenin Ara Kademe İnsan Gücü İhtiyacını Sayısal Olarak

Karşılama Yeterliği

Aşağıdaki Tabloda bölüm mezunlarının yörelerindeki ara kademe insan gücü

ihtiyacının sayısal olarak karşılamasına ilişkin veriler görülmektedir.

TABLO 4.14

MEZUNLARIN YÖRENİN ARA KADEME İNSAN GÜCÜ İHTİYACINI

SAYISAL OLARAK KARŞILAMASI




Bölüm mezunlarının yörenin ara kademe insan gücü ihtiyacını karşılanması ile

ilgili ankete katılan mezunların % 33.6’sı oldukça düzeyinde yöre ihtiyacının mezunlarla

karşılandığını, % 29.7’si kısmen, % 15.1’i çok düzeyinde, % 14.7’si çok az düzeyinde

karşılandığını, % 5.7’si hiç karşılanamadığını ifade etmişlerdir.

Mezunların yörenin ara kademe ihtiyacını sayısal olarak karşılamasına ait

cevapların aritmetik ortalaması 3.38 ile kısmen düzeyindedir. Standart sapması da

1.09’dur. Tablo değerlerine göre mezun görüşlerinin özdeş olduğu görülmektedir.

Meslek lisesinin amaçlarından biri de iş hayatının ihtiyaç duyduğu ara kademe

insan gücü yetiştirmektir. Ancak elde edilen verilere göre bu amaca sayısal olarak

yeterince ulaşılamadığı görülmektedir. İş yeri sorumlularına göre mezunlar istenilen

51

niteliktedir (Tablo 4.16 ve 4.17). Buna rağmen çoğunluğunun istihdam edilemediği göz

önüne alındığında ise bu çelişkili durum, mezunların bir kısmının bu soruyu

anlamadıklarını ya da samimi cevaplamadıklarını düşündürmektedir.

4.3. İŞ YERİ SORUMLULARININ EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

4.3.1. İş Yeri Ortamının Meslekî Eğitime Uygunluğu

Tablo 4.15’de iş yeri ortamının meslekî eğitime uygunluk derecesine ilişkin

örneklem kapsamındaki iş yeri sorumlularının görüşleri yer almaktadır.

TABLO 4.15

İŞ YERİ ORTAMININ MESLEKÎ EĞİTİME UYGUNLUK

DERECESİ

Katılım Düzeyi İş Yeri Sorumlusu f %



Tabloda iş yeri sorumlularının yarısı iş yeri ortamının meslekî eğitim için oldukça

uygun olduğunu, % 32.3’ü çok, % 15.5’i kısmen, % 1.3’ü çok az uygun olduğunu

belirtmişlerdir.

Elde edilen verilerin aritmetik ortalaması 4.13 ile oldukça düzeyinde ve standart

sapması 0.74’dür. İşletmelerdeki iş yeri ortamlarının meslekî eğitim uygulaması için

uygun olduğu anlaşılmaktadır.

52

4.3.2. Mezun Niteliklerinin İş Yeri Amaçlarına Uygunluğu

Aşağıdaki Tabloda örneklem kapsamındaki bölüm mezunlarının iş yeri

amaçlarına uygunluk derecesine ilişkin iş yeri sorumlularının görüşleri yer almaktadır.

TABLO 4.16

MEZUN NİTELİKLERİNİN İŞ YERİ AMAÇLARINA UYGUNLUK

DERECESİ


5 Çok 65 28,8 4 Oldukça 92 40,7 3 Kısmen 50 22,1 2 Çok az 12 5,3 1 Hiç - - Boş/Geçersiz 7 3,1


Konuyla ilgili olarak, iş yeri sorumlularının % 40.7’si oldukça ve % 28.8’i çok

düzeyinde mezunların nitelik açısından İş yeri amaçlarına uygun olduğunu belirtirken,

% 22.1’i kısmen uygun olduğunu, % 5.3’ü çok az düzeyinde mezun niteliklerinin iş yeri

amaçlarına uygun olduğunu ifade etmişlerdir.

Verilere göre görüşlerin aritmetik ortalaması 3.96 olup oldukça düzeyinde ve

standart sapması da 0.87’dir.

İş yeri sorumluları iş yerlerinde çalışan bölüm mezunlarının eğitimleri süresince

kazandıkları meslekî niteliklerin iş yeri amaçlarını kapsadığını belirtmişlerdir. Mezunlara

eğitim süresince kazandırılmış meslekî niteliklerin çalıştıkları iş yeri amaçlarına cevap

verdiği anlaşılmaktadır.

53

4.3.3. Eğitim Programlarının İş Hayatının Taleplerine Uygunluğu

Tablo 4.17’de araştırma kapsamındaki bölüm mezunlarının gördüğü eğitim

programlarının onları iş hayatına hazırlamasına iş yeri sorumlularına ait veriler yer

almaktadır.

TABLO 4.17

EĞİTİM PROGRAMLARININ

İŞ HAYATININ TALEPLERİNE UYGUNLUĞU

Katılım Düzeyi İş Yeri Sorumlusuf %



İş yeri sorumlularının % 48.2’si oldukça, % 27’si kısmen, % 16.8’i çok , % 5.4’ü

çok az mezunların aldıkları eğitimin iş hayatına uygun olduğunu belirtirken, % 1.3’ü hiç

uygun olmadığı görüşünü ifade etmişlerdir. Cevapların aritmetik ortalaması 3.75 ile

oldukça düzeyinde ve standart sapması 0.85’dir.

Denek cevaplarından elde edilen verilere göre meslek liselerinin adı geçen

bölümlerinde uygulanan eğitim programları ile mezunlara kazandırılan meslekî bilgi ve

becerilerin iş piyasası için yeterli düzeyde olduğu sonuçu elde edilmiştir.

Araştırma kapsamındaki bölümlerde eğitim programlarının mezunları iş hayatına

hazırlayacak yeterlilikte olduğu ortaya çıkmaktadır.

54

4.3.4. Mezunların Yörelerinde Kendi Alanlarında İş Bulmaları

Aşağıdaki Tabloda örneklem kapsamındaki bölüm mezunlarının yörelerinde

alanlarında iş bulma imkânlarına ilişkin veriler yer almaktadır.

Konuyla ilgili olarak iş yeri sorumlularının % 34.5’i mezunların kısmen iş

bulabildiklerini, % 32.7’si oldukça, % 19.5’i çok az iş bulduklarını, % 8.8’i çok, % 3.2’si

ise hiç iş bulamadıklarını belirtmişlerdir. Tablo değerlerine göre görüşlerin aritmetik

ortalaması 3.25 ile kısmen düzeyinde ve standart sapması 0,98’dir.

İş yeri sorumluları örneklem kapsamında yer alan bölüm mezunlarının büyük

çoğunluğunun yörelerinde alanlarında iş bulamadıklarını ifade etmişlerdir. İş hayatının

ihtiyaç duyduğu nitelikleri kazanmalarına rağmen mezunların yörelerinde alanları ile

ilgili iş bulmakta sıkıntı çektikleri dolaysıyla istihdam edilemedikleri görülmektedir.

TABLO 4.18

MEZUNLARIN YÖRELERİNDE KENDİ ALANLARINDA

İŞ BULMA DURUMU




55

4.4. ARAŞTIRMA KAPSAMINA ALINAN GRUPLARIN EĞİTİME

İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

4.4.1. Sınıf Ortamında Kullanılan Ders Araç–Materyallerin Eğitim ve

Öğretim Faaliyetinde Yeterliği

Meslek liselerinde eğitim–öğretim faaliyetinin yerine getirilmesinde sınıf

ortamında kullanılan ders araç– gereç ve materyallerinin yeterliğine ilişkin öğretmen ve

mezun görüşleri Tablo 4.19’da yer almaktadır.

TABLO 4.19

SINIF ORTAMINDA KULLANILAN DERS ARAÇ VE MATERYALLERİN YETERLİK

DERECESİ

Katılım Düzeyi Öğretmen Mezun

f % f %

5 Çok 36 15,3 124 16,7 4 Oldukça 112 47,5 276 37,2 3 Kısmen 72 30,5 232 31,3 2 Çok az 12 5,1 88 11,9 1 Hiç 1 0,4 11 1,6 Boş/Geçersiz 3 1,2 10 1,3

Toplam 236 100 741 100 Aritmetik Ortalama 3,73 3,57 Standart Sapma 0,80 0,96

Xö-Xm=0,16 t= 2,58 p= 0,01*

*: 0,05 düzeyinde manidar.

Sınıf ortamında kullanılan araç–gereç ve materyallerin yeterlik durumuna,

öğretmenlerin 47.5’i oldukça, % 30.5’i kısmen düzeyini belirtirken; mezunların % 37.2’si

oldukça, % 31.1’i kısmen derecesinde yeterli olduğunu ifade etmişlerdir.

56

Grupların aritmetik ortalamasına bakıldığında öğretmenlerin 3.73, mezunların

3.57 ile oldukça düzeyinde, standart sapmaları ise öğretmenlerin 0.80, mezunların

0.96’dır. Öğretmen görüşlerinin mezun görüşlerine göre daha benzer oldukları

söylenebilir.

Grup görüşlerinin aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde anlamalı bir

fark olup olmadığı için yapılan t-testi sonucuna göre öğretmenlerle mezunlar arasında

p=0.01 düzeyinde anlamlı bir fark olduğu söylenebilir (t=2.58).

Meslek liselerinin örneklem kapsamına alınan bölümlerinde araç - gereç ve

materyal sıkıntısı çekilmediği görülmektedir.

4.4.2. İş Yerlerinde Verilen Eğitimin Öğrencileri İş Hayatına Hazırlaması

Tablo 4.20’de beceri eğitiminin öğrencileri iş hayatına hazırlama derecesine ait

öğretmen ve iş yeri sorumlularının cevapları yer almaktadır.

Tabloda yer alan değerlerde öğretmenlerin % 43.6’sı oldukça, % 30.5’i kısmen

oranında stajda iş yerlerinde verilen eğitimin öğrencileri iş hayatına hazırladığını, iş yeri

sorumlularının % 46.9’u oldukça, % 24.3’ü kısmen, % 23.9’u çok düzeyinde öğrencileri

iş hayatına uygun hazırladıklarını belirtmişlerdir.

Öğretmen görüşlerinin aritmetik ortalaması 3.55 ve İş yeri sorumlularının 3.92 ile

oldukça düzeyinde, grupların standart sapması ise öğretmenlerin 0.88, iş yeri

sorumlularının 0.81’dir.

Gruplarının birbirine yakın görüşleri paylaştıkları görülse de, iş yeri sorumlusu

görüşlerinin öğretmen görüşlerine göre daha benzer olduğu söylenebilir.

57

TABLO 4.20

İŞYERLERİNDE VERİLEN EĞİTİMİN ÖĞRENCİLERİ İŞ HAYATINA

HAZIRLAMA DERECESİ

Katılım Düzeyi Öğretmen İş Yeri Sorumlusu

f % f %



Xö-Xi=-38 t= -4,71 p= 0,00*


Grup görüşlerinin aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde anlamlı bir fark

olup olmadığını belirlemek için yapılan t-testi sonucuna göre öğretmenlerle iş yeri

sorumluları arasında p=0.00 düzeyinde manidar bir fark olduğu söylenebilir (t=- 4.71).

3308 sayılı yasaya göre meslek lisesi öğrencilerinin yapmak zorunda oldukları

uygulama eğitimi için okullarının seçtiği iş yerlerinin mezunlara eğitimleri süresince iş

piyasasına uygun eğitim verdikleri anlaşılmaktadır.

4.4.3. Bölüm Mezunlarının Alanlarında İş Bulması

Araştırma kapsamındaki bölüm mezunlarının yörelerinde alanlarında iş bulma

durumlarına ilişkin öğretmen ve iş yeri sorumlusunun görüşleri Tablo 4.21’de yer

almaktadır.

58

Öğretmenlerin % 33.9’u yörelerinde kısmen, % 23.3’ü oldukça, % 21,6’sı çok az

iş bulduklarını, iş yeri sorumlularının % 31.4’ü kısmen, % 28.3’ü oldukça, % 20.4’ü çok

az düzeyinde mezunların yörelerinde eğitim aldıkları alanda iş bulabildiklerini ifade

etmişlerdir.

Öğretmenlerin anket sorularına verdikleri cevapların aritmetik ortalaması 3.07 ve

iş yeri sorumlularının ise 3,30 ile kısmen düzeyindedir. Standart sapmaları öğretmenlerin

1.10, İş yeri sorumlularının 1.08’dir. Öğretmen ve iş yeri sorumlusu görüşlerinin kendi

içlerinde tam özdeş (benzer) oldukları söylenemez.

Grup görüşlerinin aritmetik ortalamaları arasında 0.05 düzeyinde anlamlı bir fark

olup olmadığını belirlemek için yapılan t-testi sonucuna göre öğretmenlerle iş yeri

sorumluları arasında p=0.03 düzeyinde anlamlı bir fark olduğu söylenebilir (t=- 2,20).

TABLO 4.21

BÖLÜM MEZUNLARININ ALANLARINDA İŞ BULMA

DERECESİ

Katılım Düzeyi Öğretmen İş Yeri

Sorumlusu

f % f %



Xö-Xi=- 0,23 t=- 2,20 p= 0,03*


59

Araştırma kapsamındaki bölümlerden mezun olanların yörelerinde alanlarında iş

bulmakta da sıkıntı çektikleri istihdam edilemedikleri söylenebilir.

4.4.4. Verilen Eğitimin Mezunların İlgi, İstek ve Yeteneklerine Uygunluğu

Tablo 4.22’de öğretmen, mezun ve iş yeri sorumlusunun verilen eğitimin

mezunların ilgi, istek ve yeteneklerine uygunluğuna ilişkin veriler yer almaktadır.

TABLO 4.22

VERİLEN EĞİTİMİN MEZUNLARIN İLGİ, İSTEK VE YETENEKLERİNE

UYGUNLUK DERECESİ

Katılım Düzeyi Öğretmen Mezun İş Yeri

Sorumlusu f % f % f %

5 Çok 18 7,6 168 22,7 38 16,8 4 Oldukça 87 36,9 289 39,0 105 46,5 3 Kısmen 88 37,3 202 27,3 68 30,1 2 Çok az 35 14,8 63 8,5 12 5,3 1 Hiç 4 1,7 17 2,3 - - Boş/Geçersiz 4 1,7 2 0,2 3 1,3

Toplam 236 100 741 100 226 100 Aritmetik Ortalama 3,34 3,71 3,76

Standart Sapma 0,89 0,99 0,78

X2= 49,21 SD= 8 p= 0,00*

F= 15,64 P= 0,00


Verilen eğitimin mezunların ilgi, istek ve yeteneklerine uygunluğuna ilişkin

öğretmenlerin % 37.3’ü kısmen, % 36.9’u oldukça, % 14.8’ çok az, mezunların % 39’u

oldukça, % 27.3 kısmen görüşünü belirtmiştir. Aynı konuda iş yeri sorumlularının

% 46.5’i oldukça, % 30.1’i kısmen düzeyinde uygun gördüklerini belirtmişlerdir.

60

Kaynak grupların görüşlerinin aritmetik ortalamalarına bakıldığında,

öğretmenlerin 3.34 ile kısmen, mezunların 3.71 ile oldukça, iş yeri sorumlularının da

3.76 ile yine oldukça düzeyindedir.

Öğretmen görüşlerinin aritmetik ortalamasının kısmen düzeyinde çıkması verilen

eğitimin mezunların ilgi, istek ve yeteneklerine uygun olmadığını gösterirken, mezun ve

İş yeri sorumluları görüşlerinin aritmetik ortalamasının oldukça düzeyinde olması ise

verilen eğitimin mezunların ilgi, istek ve yeteneklerine uygun olduğu şeklinde

yorumlanabilir.

Kaynak grupların, verdiği cevaplar arasında uyumun olup olmadığını belirlemek

için kay-kare testi yapılmış ve test sonucunda grupların konumları itibarıyla verdikleri

cevaplar arasında bir uyumsuzluk olduğu gözlenmiştir (X2=49.21 ve p= 0.00).

Ankete katılanların bu soruya verdikleri cevapların aritmetik ortalamaları

arasındaki farkın manidarlık durumunu belirlemek için yapılan F testi (Tek yönlü varyans

analizi) sonucuna göre 0.05 düzeyinde manidar bir farkın var olduğu görülmektedir

(F=15.64 ve P=0.00).

Farklı grupların belirlenmesi için yapılan scheffe testi sonucuna göre öğretmen

ile mezun ( p=0.00), öğretmen ile iş yeri sorumlusu (p=0.00)arasında manidar fark olduğu

görülürken, mezun ile İş yeri sorumlusu (p=0.831)arasında manidar bir farkın olmadığı

tespit edilmiştir.

Araştırma kapsamındaki bölümler için Millî Eğitim Bakanlığının ilgili birimleri

tarafından hazırlanan eğitim-öğretim programlarının öğrencilerin ilgi, istek ve

yeteneklerine uygunluğu konusunda gruplar arasında ortak bir görüş bulunduğu

söylenebilir.

61

4.4.5. Mezunlara Meslekî Bilgilerin Kazandırılması

Aşağıdaki Tabloda bölümlerde mezunlara meslekî bilgilerin kazandırılması

konusunda öğretmen, mezun ve iş yeri sorumlularının cevaplarına ilişkin veriler yer

almaktadır.

Öğretmenlerin, mezunların ve iş yeri sorumlularının yarıdan fazlası (öğretmen

% 53.4, % 10.2; mezun % 39.4, % 29; iş yeri sorumlusu % 50, % 18.1 oranlarında

oldukça ve çok düzeyinde) bölümlerde meslekî bilgilerin mezunlara kazandırıldığını

belirtmişlerdir.

Kaynak grupların görüşlerinin aritmetik ortalamalarına bakıldığında,

öğretmenlerin 3.69, mezunların 3.91 ve iş yeri sorumlularının ise 3.82 ile oldukça

düzeyinde olduğu görülmektedir.

Öğretmen, mezun ve iş yeri sorumluları görüşlerinin aritmetik ortalamasının

oldukça düzeyinde olması, bölümlerde mezunlara meslekî bilgilerin kazandırılma

derecesinin yeterli düzeyde olduğunu göstermektedir.

Bölümlerde mezunlara meslekî bilgilerin kazandırılma derecesine ilişkin

öğretmen, mezun ve İş yeri sorumluların cevapları arasında 0.05 düzeyinde bir

uyumsuzluk olduğu gözlenmiştir (X2 = 48,90 ve p= 0.00).


arasında ki farkın manidarlık durumunun belirlenmek için yapılan F testi (Tek yönlü

varyans analizi) sonucuna göre 0.05 düzeyinde anlamlı bir farkın var olduğu

görülmektedir (F=5,54 ve P=0.00).

Farklı grupların belirlenmesi için yapılan scheffe testi sonucuna göre öğretmen

ile mezun (p=0.00) arasında manidar fark olduğu görülmüş, iş yeri sorumlusu ile mezun

62

(p=0.450), iş yeri sorumlusu ile öğretmen (p=0.270) arasında ise manidar bir farkın

olmadığı tespit edilmiştir.

Elde edilen bulgulara göre, meslek liselerinde hedeflenen meslekî

bilgilendirmenin gerçekleştirilmesine araştırma kapsamındaki bölümlerde ulaşıldığı

söylenebilir.

TABLO 4.23

MEZUNLARA MESLEKÎ BİLGİLERİN KAZANDIRILMA DERECESİ



5 Çok 24 10,2 215 29,0 41 18,1 4 Oldukça 126 53,4 292 39,4 113 50,0 3 Kısmen 68 28,8 167 22,5 59 26,1 2 Çok az 14 5,9 48 6,5 11 4,9 1 Hiç - - 7 0,9 - - Boş/Geçersiz 4 1,7 12 1,7 2 0,9

Toplam 236 100 741 100 226 100 Aritmetik Ortalama

3,69 3,91 3,82


X2= 48,90 SD= 8 p= 0,00*

F= 5,54 P= 0,00


4.4.6. Okulda Meslekî Becerilerin Kazandırılması

Tablo 4.24’te mezunlara meslekî becerilerin okulda kazandırılma derecesini

gösteren öğretmen, mezun ve iş yeri sorumlusunun verileri yer almaktadır.

Mezunlara okulda kazandırılan meslekî becerilerin derecesine ilişkin

öğretmenlerin, mezunların ve İş yeri sorumlularının yarıdan fazlası (öğretmen % 46.2, %

63

14.8; mezun % 36.3, % 28.6; iş yeri sorumlusu % 44.2, % 25.2 oranlarında oldukça ve

çok düzeyinde) olumlu yönde görüş belirtmişlerdir.

Denek grupların görüşlerinin aritmetik ortalamalarına bakıldığında, öğretmenlerin

3.69, mezunların 3.86 ve iş yeri sorumlularının ise 3.90 ile oldukça düzeyinde olduğu

görülmektedir.

TABLO 4.24

OKULDA MESLEKÎ BECERİLERİN KAZANDIRILMA DERECESİ



5 Çok 35 14,8 212 28,6 57 25,2 4 Oldukça 109 46,2 269 36,3 100 44,2 3 Kısmen 71 30,1 177 23,9 56 24,8 2 Çok az 16 6,8 50 6,7 10 4,4 1 Hiç 1 0,4 11 1,5 1 0,5 Boş/Geçersiz 4 1,7 22 3,0 2 0,9


3,69 3,86 3,90


X2= 26,33 SD= 8 p= 0,00*

F= 3,66 P= 0,26


Tablo 4.24’teki verilere göre öğretmen, mezun ve iş yeri sorumlularına ait

görüşlerin aritmetik ortalamasının oldukça düzeyinde olması ve Tablo 4.23’teki veriler

ile birlikte değerlendirilmesinde bölümlerde mezunlara kazandırılan meslekî bilgi ve

becerilerin yeterli düzeyde olduğu anlaşılmaktadır.

Kaynak grupların, bu soruya verdikleri cevaplar arasında uyumun olup

olmadığına belirlemek için yapılan kay-kare testine göre verilen cevaplar arasında bir

uyumsuzluk olduğu gözlenmiştir (X2 = 26,33ve p= 0.00).

64

Araştırmaya katılan denklerin bu soruya verdikleri cevapların aritmetik

ortalamaları arasında ki farkın manidarlık durumunun belirlenmek için yapılan F testi

(Tek yönlü varyans analizi) sonucuna göre 0.05 düzeyinde manidar bir farkın var olduğu

tespit edilmiştir (F=5,54 ve P=0.00).

Manidar grupların tespiti için yapılan scheffe testine göre öğretmen ile mezun

(p=0.051), öğretmen ile iş yeri sorumlusu (p=0.055) ve mezun ile iş yeri sorumlusu

(p=0.864) arasında manidar bir farkın olmadığı ortaya koymaktadır.

Meslek liselerinde Bakanlığın hedeflediği meslekî bilgi ve becerileri kazandırma

ilkesinin araştırma kapsamındaki bölümlerde gerçekleştiği söylenebilir.

4.4.7. Teorik Meslek Derslerinin Öğrencileri İş Hayatına Hazırlaması

Öğretmen, mezun ve İş yeri sorumlusunun bölümlerde okutulan teorik meslek

derslerinin, öğrencileri iş hayatına hazırlama uygunluğuna ait görüşleri Tablo 4.25’de yer

almaktadır.

Bölümlerde okutulan teorik meslek derslerinin öğrencileri iş hayatına hazırlama

uygunluğuna ilişkin öğretmenlerin % 36.9’u oldukça, % 34.7’si kısmen düzeyinde görüş

belirtirken; mezunların % 36.6’sı oldukça, % 23.2’si çok düzeyinde; iş yeri

sorumlularının % 48.7’si oldukça, % 30.1’i çok düzeyinde olduğunu ifade etmişlerdir.

Grup görüşlerinin aritmetik ortalamalarına bakıldığında öğretmenler 3.52,

mezunlar 3.64 ve iş yeri sorumluları 4.06 ile oldukça düzeyindedir.

Denek görüşlerinin aritmetik ortalamasının oldukça düzeyinde olması, bölümde

okutulan teorik meslek derslerinin mezunları iş hayatına hazırlamaya uygun olduğunu

göstermektedir.

65

TABLO 4.25

TEORİK MESLEK DERSLERİNİN ÖĞRENCİLERİ İŞ HAYATINA

HAZIRLAMADA UYGUNLUK DERECESİ


Sorumlusu

f % f % f % 5 Çok 31 13,1 172 23,2 68 30,1 4 Oldukça 87 36,9 271 36,6 110 48,7 3 Kısmen 82 34,7 166 22,4 37 16,4 2 Çok az 26 11,0 88 11,9 9 4,0 1 Hiç 2 0,8 32 4,3 - - Boş/Geçersiz 8 3,5 12 1,6 2 0,8


3,52 3,64 4,06


X2= 40,68 SD= 8 p= 0,00*

F= 19,06 P= 0,00


Bölümde okutulan teorik meslek derslerin mezunları iş hayatına hazırlama

uygunluğuna ilişkin verilen cevaplar arasında uyumun olup olmadığına belirlemek için

kay-kare testi yapılmış ve test sonucunda grupların konumları itibarıyla verdikleri

cevaplar arasında bir uyumsuzluk olduğu görülmektedir(X2=40.68 ve p= 0.00).

Gruplara ait cevapların aritmetik ortalamaları arasındaki 0.05 düzeyinde manidar

bir farkın olup olmadığını tespiti için yapılan tek yönlü varyans analizi sonucuna göre

manidar bir farkın olduğu görülmektedir (F=19.06 ve P=0.00).

Farklı grupları belirlemek için yapılan scheffe testi sonucuna göre öğretmen ile iş

yeri sorumlusu (p=0.000) ve iş yeri sorumlusu ile mezun (p=0.000) arasında manidar bir

fark olduğu, öğretmen ile mezun (p=0.337) arasında anlamlı fark olmadığı tespit

edilmiştir.

66

Mezunların eğitimleri sırasında teorik meslek derslerinden edindikleri bilgilerin iş

piyasasının ihtiyaçları ile paralel olduğu söylenebilir.

4.4.8. Uygulamalı Meslek Derslerinin Öğrencileri İş Hayatına Hazırlama

Yeterliği

Tablo 4.26’da iş yeri sorumlusu, mezun ve öğretmenlerin, okuldaki uygulamalı

meslek derslerinin öğrencileri iş hayatına hazırlama yeterliğine ilişkin verileri yer

almaktadır.

Bölümlerdeki uygulamalı meslek derslerinin öğrencileri iş hayatına hazırlama

uygunluğuna ilişkin öğretmenlerin, mezunların ve iş yeri sorumlularının yarıdan fazlası

(öğretmen % 39.4, % 11.4; mezun % 37.2, % 25.6; iş yeri sorumlusu % 50, % 34.5)

yeterince hazırladığını belirtmişlerdir.

Grup görüşlerinin aritmetik ortalamalarına bakıldığında öğretmenler 3.53,

mezunlar 3.71 ve İş yeri sorumluları 4.17 ile oldukça düzeyindedir.

Öğretmen, mezun ve iş yeri sorumlularına ait görüşlerin aritmetik ortalamasının

oldukça düzeyinde olması bölümdeki uygulamalı meslek derslerinin mezunları iş

hayatına uygun olarak hazırladığı şeklinde yorumlanabilir.

Grupların, bölümlerdeki uygulamalı meslek derslerinin mezunları iş hayatına

hazırlama uygunluğuna verdikleri cevaplar arasında uyumun olup olmadığına belirlemek

için yapılan kay-kare testine göre yapılmış grupların konumları itibarıyla verdikleri

cevaplar arasında bir uyumsuzluk olduğu tespit edilmiştir (X2=15,75 ve p= 0.00).

Cevapların aritmetik ortalamaları arasındaki farkın manidarlık durumunun

belirlenmek için yapılan F testi (Tek yönlü varyans analizi) sonucuna göre 0.05

düzeyinde anlamlı bir farkın var olduğu görülmektedir (F=25,80 ve P=0.00).

67

Farklı grupları belirlemek için yapılan scheffe testi sonucuna göre iş yeri

sorumluları ile öğretmen ( p=0.00) ve İş yeri sorumluları ile mezunlar (p=0.00) arasında

manidar bir fark olduğu; öğretmen ile mezunlar (p=0.060) arasında manidar bir fark

olmadığı tespit edilmiştir).

Mezunların eğitimleri sırasında gördükleri uygulamalı meslekî eğitimin iş

piyasası ile birbirini tamamladığı söylenebilir.

TABLO 4.26

BÖLÜMDEKİ UYGULAMALI MESLEK DERSLERİNİN ÖĞRENCİLERİ

İŞ HAYATINA HAZIRLAMA UYGUNLUK DERECESİ


Sorumlusu

f % f % f % 5 Çok 27 11,4 190 25,6 78 34,5 4 Oldukça 93 39,4 276 37,2 113 50,0 3 Kısmen 85 36,0 157 21,2 26 11,5 2 Çok az 22 9,3 77 10,4 6 2,7 1 Hiç 2 0,9 31 4,2 1 0,4 Boş/Geçersiz 7 3,0 10 1,4 2 0,9

Toplam 236 100 741 100 226 100 Aritmetik Ortalama 3,53 3,71 4,17 Standart Sapma 086 1,10 0,77

X2= 15,75 SD=8 p= 0,05*

F= 25,80 P= 0,00


4.4.9. Öğrencilere Staj Yerlerinde Mesleklerinin Gerektirdiği İşlerde Çalışma

Fırsatı Verilmesi

Öğretmen, mezun ve iş yeri sorumlusunun öğrencilere staj yerlerinde

mesleklerinin gerektiği işlerde çalışma fırsatı verilme durumuna ait görüşleri Tablo

4.27’de yer almaktadır.

68

Öğrencilere staj yerlerinde mesleklerinin gerektiği işlerde çalışma fırsatı verilme

durumuna ilişkin öğretmenlerin % 44.9’u oldukça, % 28’i kısmen düzeyinde görüş

belirtirken; mezunların % 34.8’i oldukça, % 27.4’ü kısmen düzeyinde, iş yeri

sorumlularının % 42’si oldukça, % 31.4’ü kısmen düzeyinde olduğunu belirtmişlerdir.

TABLO 4.27

ÖĞRENCİLERE STAJ YERLERİNDE MESLEKLERİNİN

GEREKTİRDİĞİ İŞLERDE ÇALIŞMA FIRSATI VERİLME DÜZEYİ


Sorumlusu


Toplam 236 100 741 100 226 100 Aritmetik Ortalama 3,68 3,48 3,65 Standart Sapma 0,88 1,08 0,88

X2= 65,99 SD=8 p= 0,00*

F= 4,60 P= 0,01


Araştırma kapsamındaki gruplara ait görüşlerin aritmetik ortalamalarına

bakıldığında, öğretmenlerin 3.68, mezunların 3.48 ve iş yeri sorumlularının 3.65 ile

oldukça düzeyinde oldukları görülmektedir.

Denek görüşlerinin aritmetik ortalamasının oldukça düzeyinde olması öğrencilere

staj yerlerinde mesleklerinin gerektiği işlerde çalışma imkânı tanındığını göstermektedir.

69

Ankete katılan grupların, öğrencilere staj yerlerinde mesleklerinin gerektiği

işlerde çalışma fırsatı verilme durumuna ilişkin verdikleri cevaplar arasında uyumun olup

olmadığın belirlemek için kay-kare testi yapılmış, test sonucuna göre grupların konumları

itibarıyla verdikleri cevaplar arasında bir uyumsuzluk olduğu görülmüştür(X2= 65,99 ve

p = 0.00).

Deneklerin soruya verdikleri cevapların aritmetik ortalamaları arasında F testi

(Tek yönlü varyans analizi) sonucuna göre 0.05 düzeyinde manidar bir farkın var olduğu

söylenebilir (F = 4,60 ve P = 0.00).

Farklı grupları tespit etmek için scheffe testi yapılmış ve test sonucuna göre

öğretmenler ile mezunlar ( p=0.00) arasında manidar bir fark olduğu; iş yeri sorumlusu ile

öğretmenler (p=0.965), iş yeri sorumlusu ile mezunlar (p=0.090) arasında manidar bir

fark olmadığı tespit edilmiştir

3308 sayılı kanuna göre meslek liselerinde uygulanan staj eğitimini iş yerlerinin

benimsediği ve staj için kendilerine gelen öğrencilere okullarda edindikleri teorik meslekî

bilgilerini piyasa koşullarına göre öğrenmeleri için destek verdikleri görülmektedir.

4.4.10. Öğrencilerin Meslekî Beceri Kazanmalarında İş Yeri Sahiplerinin

Yardımcı Olması

Tablo 4.28’de iş yeri yöneticilerinin öğrencilere meslekî beceri kazanmalarına

yardımcı olmalarında öğretmen, mezun ve iş yeri sorumlusuna ait veriler yer almaktadır.

Deneklerin görüşlerine göre, iş yeri yöneticilerinin öğrencilere meslekî beceri

kazanmalarına yardımcı olma derecesine ilişkin öğretmenlerin, mezunların ve iş yeri

sorumlularının % 50’si öğrencilere destek verildiğini belirtirken % 50’si olumsuz görüş

belirtmişlerdir.

70

TABLO 4.28

ÖĞRENCİLERİN MESLEKÎ BECERİ KAZANMALARINDA

İŞ YERİ SAHİPLERİNİN YARDIMCI OLMA DERECESİ


Sorumlusu



X2= 90,12 SD=8 p= 0,00*

F= 1,75 P= 0,17


Grup görüşlerinin aritmetik ortalamalarına bakıldığında, öğretmenlerin 3.52 ile

oldukça, mezunların 3.60 ile oldukça, iş yeri sorumlularının da yine 3.68 ile oldukça

düzeyindedir.

İş yeri yöneticilerinin öğrencilere meslekî beceri kazanmalarına yardımcı olma

derecesine verdikleri cevaplar arasında uyumun olup olmadığını belirlemek için kay-kare

testi yapılmış; test sonucunda grupların konumları itibarıyla verdikleri cevaplar arasında

bir uyumsuzluk olduğu gözlenmiştir (X2=90,12 ve p= 0.00).

Ankete katılanların soruya verdikleri cevapların aritmetik ortalamaları arasında ki

farkın manidarlık durumunun belirlenmek için yapılan F testi (Tek yönlü varyans analizi)

sonucuna göre 0.05 düzeyinde manidar bir farkın var olduğu görülmektedir (F=1,75 ve

P=0.00).

71

Farklı grupları belirlemek için yapılan scheffe testi sonucuna göre öğretmenler ile

İş yeri sorumlular (p=0.174), öğretmenler ile mezunlar (p=0.515) ve mezun ile iş yeri

sorumlusu (p=0.510) arasında manidar bir fark olmadığı tespit edilmiştir .

Meslek lisesi mezunlarının kazandıkları meslekî becerilerde, iş yeri sahiplerinin

de katkıları olduğu söylenebilir.

4.4.11. Yörenin Ara Kademe İş Gücü İhtiyacını Karşılamada Mezunların

Niteliklerinin Uygunluğu

Öğretmen, mezun ve iş yeri sorumlusunun yörenin ara kademe iş gücü ihtiyacını

karşılamada mezunların niteliklerinin uygunluğuna ait görüşleri Tablo 4.29’da yer

almaktadır.

Yörenin ara kademe iş gücü ihtiyacını karşılamada mezunların niteliklerinin

uygunluğuna ilişkin öğretmenlerin, mezunların ve iş yeri sorumlularının yarıdan fazlası

(öğretmenlerin % 43.6, % 17.8; mezunların % 37.7, % 25.2; iş yeri sorumlularının

% 43.8, % 22.6’sı) oldukça ve çok düzeyinde olumlu bulduklarını ifade etmişlerdir.

Kaynak grup görüşlerinin aritmetik ortalamalarına bakıldığında, öğretmenlerin

3.73 ile oldukça, mezunların 3.76 ile oldukça, iş yeri sorumlularının da 3.85 ile yine

oldukça düzeyinde olduğu görülmektedir.

Yörenin ara kademe iş gücü ihtiyacını karşılamada mezunların niteliklerinin

uygunluğuna grupların verdikleri cevaplar arasında uyumun olup olmadığını belirlemek

için yapılan kay-kare testine göre konumları itibarıyla grupların verdikleri cevaplar

arasında bir uyumsuzluk olduğu tespit edilmiştir (X2= 27,90 ve p = 0.00).

72

TABLO 4.29

YÖRENİN ARA KADEME İŞ GÜCÜ İHTİYACINI KARŞILAMADA MEZUNLARIN NİTELİKLERİNİN UYGUNLUK DERECESİ


Sorumlusu

f % f % f %

5 Çok 42 17,8 187 25,2 51 22,6 4 Oldukça 103 43,6 279 37,7 99 43,8 3 Kısmen 69 29,2 192 25,9 58 25,7 2 Çok az 15 6,4 63 8,5 13 5,8 1 Hiç 2 0,8 15 2,0 - - Boş/Geçersiz 5 2,1 5 0,7 5 2,1


X2= 27,90 SD= 8 p= 0,00*

F= 1,08 P= 0,34



arasındaki farkın manidarlık durumunu belirlemek için yapılan F testi (Tek yönlü varyans

analizi) sonucunda ise 0.05 düzeyinde anlamlı bir farkın var olduğu söylenebilir

(F =1,08 ve P= 0.00).

Denek gruplarındaki farkı belirlemek için yapılan scheffe testi sonucuna göre

öğretmenler ile mezunlar (p=0.894), öğretmenler ile iş yeri sorumluları (p=0.380) ve

mezunlar ile iş yeri sorumluları (p=0.462) arasında manidar bir fark olmadığı tespit

edilmiştir.

Araştırma kapsamındaki bölümlerden mezun olan öğrencilerin yörenin iş gücü

ihtiyacını karşılayacak niteliklere sahip oldukları görülmektedir.

73

BÖLÜM – 5

GENEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER

Bölüm 5’te 2002-2003 öğretim yılı mezunu, meslek dersi öğretmeni ve dönem

mezunlarının staj yaptıkları iş yerlerindeki iş yeri sorumlularının “Meslek Liselerinde

İstihdam Özelliğini Kaybetmiş Bölümlerin Tespiti Araştırma’sına” ilişkin uygulanan

anketlerde yer almayan görüş ve önerilerini açıklamaları istenmiştir. Öğretmen, mezun ve

iş yeri sorumluları bu konuda görüş ve önerilerde bulunmuşlardır.

Ankete katılanların görüş ve önerileri, tekrarlanma sayılarına göre aşağıdaki

Tablolarda gösterilmiştir.

5.1. MEZUNLARA AİT GENEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER

TABLO 5.30

KİŞİSEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER Mezun

f *Satır %

Bölümler Donanım ve Program Boyutunda Güncelleştirilmeli 57 7,7 Eğitim Yetersizliği İstihdam Sıkıntısı Oluşturmakta 42 5,7 Yöre İhtiyacına Göre Bölüm Açılmalı 13 1,8 Batman Kimya Bölümünde İstihdam Yok 6 0,8 Eskişehir Harita Bölümünde İstihdam Yok 5 0,7 Zonguldak Döküm Bölümünde İstihdam Yok 3 0,4 İzmir Döküm Bölümünün Meslek Yüksek Okulu Açılmalı 2 0,3 Beceri Eğitim ( Staj) Süresi Daha Uzun Olmalı 2 0,3 Ankara Grafik Bölümünde İstihdam Yok 2 0,3 Yörede Meslek Liselerindeki Bölümler Tanıtılmalı 1 0,1 Mersin İş yerleri Diplomasızları Tercih Ediyor 1 0,1 Şanlıurfa Yapı Ressamlığı Bölümünde İstihdam Yok 1 0,1 Şanlıurfa Ağırlama Gıda Bölümünde İstihdam Yok 1 0,1 Şanlıurfa Tesviye Bölümünde İstihdam Yok 1 0,1

*Tabloda satır yüzdesi alınmıştır

74

5.2. ÖĞRETMENLERE AİT GENEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER

TABLO 5.31

KİŞİSEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER Öğretmen

f *Satır %

Okullar Teknolojik Gelişmelere Uygun Donatılmalı 41 17,4 İskenderun Model Bölümü Mezunları İstihdam Edilemiyor 4 1,7 İskenderun Döküm Bölümü Mezunları İstihdam Edilemiyor 4 1,7 Birbirine Yakın Bölümler Birleştirilmeli 3 1,3 Malatya Ağırlama Gıda Bölümü Mezunları İstihdam Edilemiyor 3 1,3 Zonguldak Döküm Bölümü Mezunları İstihdam Edilemiyor 3 1,3 İzmir Ağırlama Gıda Bölümü Mezunları İstihdam Edilemiyor 3 1,3 Elazığ Tesviye Bölümü Mezunları İstihdam Edilemiyor 3 1,3 Bakanlık Bankacılık Bölümü İçin Bankalarda Kontenjan Oluşturmalı 2 0,8 Bankalar Okullardaki Bankacılık Bölümünün Donanımına Katkıda Bulunmalılar 2 0,8

Meslek Yüksek Okulu Açılmalı 2 0,8 Donanım Yetersizliğinden Teknolojiye Uygun Eleman Yetiştirilemiyor 2 0,8

Malatya Tesviye Bölümünde Öğrenci Yok 2 0,8 Bankalar Personel Alımlarında Banka Bölümü Mezunlarına Öncelik Vermeli 1 0,4

Bankalar Öğrencileri Sadece Stajyer Olarak Çalıştırmamalı 1 0,4 İş yerleri Personel Alırken Diplomaları Dikkate Almalı 1 0,4 Öğrencilerin 10. Sınıfta Staja Gitmeleri Sağlanmalı 1 0,4 Öğrenci Kayıtlarında Yöre İstihdamı Dikkate Alınmalı 1 04 Meslek Liselerinin Gözde Bölümlerinde Bile İş Garantisi Yoktur 1 0,4 Ödenek Yetersizliği Kalifiye Eleman Yetiştirilmesini Engelliyor 1 0,4 Kültür Derslerinin Fazla Olmasından Meslek Derslerine Yeterince Ağırlık Verilemiyor 1 0,4

Bölüm Çeşitliğinden Öğrenciler Yeterince Mesleğe Yönelik Yetişmiyor 1 0,4

İş yerleri Üniversite Mezunu Alıyor 1 0,4 Okullarda Aynı Bölümlerin Olması Yörede İstihdam Sıkıntısına Neden Oluyor 1 0,4

Okullarda Açılan Yeni Bölümler Tercih Ediliyor 1 0,4 İzmir Makine Bölümü Mezunları İstihdam Edilemiyor 1 0,4 Eskişehir Harita Bölümü Mezunları İstihdam Edilemiyor 1 0,4 Batman Kimya Bölümü Mezunları İstihdam Edilemiyor 1 0,4 Edirne Ağırlama Gıda Bölümü Mezunları İstihdam Edilemiyor 1 0,4 Ankara Grafik Bölümü Mezunları İstihdam Edilemiyor 1 0,4


75

5.3. İŞ YERİ SORUMLULARINA AİT GENEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER TABLO 5.32

KİŞİSEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER

İş Yeri

Sorumluları

f *Satır %

Meslek Lisesi Bölümleri Teknolojik Gelişmelere Uygun Donatılmalı 16 7,1 Bölüm Programları Güncelleştirilmeli 5 2,2 Okullarda Verilen Eğitim Yetersiz 4 1,8 Lise Mezunları Küçük Olduğundan Banka Sorumluluğunu Başaramıyor Bu Nedenle Tercih Edilmiyor 3 1,3

Bölümlerin Devamı Olarak Meslek Yüksek Okulu Açılmalı 3 1,3 İstihdamda Üniversite Mezunları Tercih Ediliyor 2 0,9 Kayıtlarda Bölüme Öğrenci Alınırken Yöre İhtiyacı Dikkate Alınarak Alınmalı 2 0,9

Çocuklar Bölümler Hakkında Bilinçlendirilmeden Meslek Liselerine Gönderilmemeli 2 0,9

Eskişehir Model Bölümü Teknolojiye Uygun Olmadığından İstihdam Edilemiyor 2 0,9

Eskişehir Döküm Bölümü Teknolojiye Uygun Olmadığından İstihdam Edilemiyor 2 0,9

Eskişehir Kalıp Bölümü Teknolojiye Uygun Olmadığından İstihdam Edilemiyor 2 0,9

Yabancı Dil Bilen Tercih Ediliyor 1 0,4 Öğrencilerin İş yerlerinde Aldıkları Staj Eğitim Süresi Uzatılmalı 1 0,4 İş yerlerinde Yeterince İşçi Olduğundan Yeni Mezunlar İstihdam Edilemiyor 1 0,4

Eskişehir Kimya Bölüm Mezunları İstihdam Sıkıntısı Yaşamakta 1 0,4 Batman Kimya Bölüm Mezunları İstihdam Sıkıntısı Yaşamakta 1 0,4 Batman Dış Ticaret Bölüm Mezunları İstihdam Sıkıntısı Yaşamakta 1 0,4 Batman Tesviye Bölüm Mezunları İstihdam Sıkıntısı Yaşamakta 1 0,4 Denizli Grafik İstihdam Var Ancak Bölüm Öğrencileri Yetersiz 1 0,4 Edirne Banka Bölüm Mezunları İstihdam Edilemiyor 1 0,4 Ankara Banka Bölüm Mezunları İstihdam Edilemiyor 1 0,4 Ankara Turizm Endüstrisi Bölüm Mezunları İstihdam Edilemiyor 1 0,4 Zonguldak Tesviye Bölüm Mezunları İstihdam Edilemiyor 1 0,4 Zonguldak Ağırlama Gıda Bölüm Mezunları İstihdam Edilemiyor 1 0,4


77

BÖLÜM - 6

ÖZET, SONUÇ VE ÖNERİLER

Bu bölümde, araştırmada ulaşılan sonuçlar özetlenmekte ve elde edilen verilere

göre geliştirilen öneriler yer almaktadır.

ÖZET

Bu araştırmanın temel amacı; Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim

Genel Müdürlüğü, Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü ile Ticaret ve Turizm Öğretimi

Genel Müdürlüğüne bağlı “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin

Tespiti” konusunda genel bir değerlendirme yapmaktır. Bu genel amaç doğrultusunda:

A) Meslek dersleri öğretmenleri, mezunlar ve iş yeri sorumlularının;

1. Kişisel özellikleri nasıldır?

2. Eğitimi verilen meslek alanı programların iş hayatındaki geçerliliğine ilişkin


3. Meslek liselerinde verilmekte olan meslekî eğitimin geliştirilmesi için görüş ve

önerileri nelerdir?

4. Mezunların iş bulmada karşılaştıkları sorunlar ile çözüm önerilerine ilişkin


B) İş yeri sorumluları,

1. Çalıştırdıkları meslek lisesi mezunlarının aldıkları meslekî eğitimi ne derece

yeterli bulduklarını tespit etmektir.

Araştırmanın evrenini; Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü, Kız Teknik


Ek-1 listedeki bölümleri kapsayan meslek liselerinin; bu bölümlerin meslek dersleri

öğretmenleri, 2002-2003 öğretim mezunları ve bu mezunların son sınıfta iken staj

yaptıkları iş yerleri sorumluları oluşturmaktadır.

78

Evren, Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonunun Eğitim ve Planlama

Müdürlüğü biriminin ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin konu ile ilgili yaptığı

inceleme sonuçları ve Millî Eğitim Bakanlığına bağlı Araştırma Planlama ve

Koordinasyon Kurulu Başkanlığının istatistik bilgilerine göre tespit edilmiştir.

Araştırmanın örneklemini; 7 coğrafî bölgeden ve her bölgeyi sosyal ve coğrafî

anlamda temsil edecek iki il toplam 14 il rastgele erişim (random) metodu ile

belirlenmiştir.

Örneklem kapsamına alınan 14 ildeki Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne

bağlı 22, Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğüne bağlı 14 Ticaret ve Turizm Öğretimi

Genel Müdürlüğüne bağlı 11 okulda 18 bölüm, 282 meslek dersleri öğretmeni, 202-2003

öğretim yılı 950 mezun ve bu mezunların son sınıfta iken staj yaptıkları 282 iş yeri

sorumlusu seçkisiz örneklem tekniğinden yararlanılarak tespit edilmiş ve anket

uygulanmıştır.

Anketlerde (form l,ll.lll) bazı soruların cevaplandırılmasında ve

değerlendirilmesinde beş ile bir arasında değişen beşli Likert ölçeği kullanılmış,

anketlerde boş ve geçersiz olan cevaplar dikkate alınmamıştır. Beşli ölçeğin kullanıldığı

anket sorularına verilen cevapların aritmetik ortalaması ve standart sapması hesaplanmış

ve çoklu gruplar arasındaki ilişkinin belirlenmesinde Kay-kare metodu, gruplara ortak

sorulan sorularda grupların aritmetik ortalamaları arasındaki farkın test edilmesi için

t-testi, kullanılmıştır. Ortalamalar arasındaki farkın belirlenmesinde 0.05 düzeyinde

anlamlı fark bulunan grupların belirlenmesinde ise Scheffie testinden yararlanılmıştır.

Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespiti

Araştırmasında meslek dersi öğretmenlerine uygulanan Form I anketinin % 83’ü,

mezunlara uygulanan Form II anketinin % 78’i, iş yeri sorumlularına uygulanan Form III

anketinin % 80’i geçerli sayılmıştır. Uygulanan anketlerin toplam geçerlilik oranı ise

% 80’dir.

79

SONUÇ

Araştırmanın bu bölümünde, Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş

Bölümlerin Tespiti Araştırma’sına örneklem olarak alınan meslek dersi öğretmenleri,

2002-2003 öğretim yılı mezunları ve bu mezunların beceri eğitimi aldıkları iş yeri

sorumlularına uygulanan anketlere ait bulguların sonuçları verilmiştir.

1. Öğretmenlerin; % 52.5’i Teknik Eğitim Fakültesi, % 32.6’sı Meslekî Eğitim

Fakültesi mezunudur. Bunun yanı sıra meslek liselerinde Teknik Eğitim Fakültesi ve

Eğitim Fakültesi mezunu olmayan fakülte mezunları da meslek dersi öğretmeni olarak

görev yapmaktadır.

2. Meslek liselerindeki öğretmenlerin büyük çoğunluğu (% 90.2) lisans eğitimi

almışlar, mezuniyetlerinden sonra eğitim düzeylerini yükseltmemişlerdir.

3. Öğretmenlerin büyük bir kısmı (% 48.3) iş piyasasındaki uygulamadan

haberdar değildir, uygulamalardan haberdar olan öğretmenlerin % 41,8’i ise kazandıkları

meslekî tecrübeleri okula taşımışlardır.

4. Öğretmenlerin yarıya yakınına göre (% 42.3) araştırma kapsamındaki

bölümlere talep giderek azalmaktadır.

5. Öğretmenlerin % 45.3’üne göre öğrencilerin üniversite sınavında istedikleri

başarıyı elde edemedikleri ve % 8.6’sına göre mezuniyetten sonra yörelerinde alanlarında

istihdam edilmedikleri için söz konusu bölümlerin öğrenci sayılarında düşüş

yaşanmaktadır.

6. Öğretmenlerin % 75’ine göre meslek liselerinin araştırma kapsamındaki

bölümlerine öğrenci seçiminde izlenen yöntem sağlıklı değildir.

80

7. Öğretmenlerin % 59’una göre meslek liselerinin araştırma kapsamındaki

bölümlerine öğrenci seçiminde izlenen yöntem bölüm amaçlarına uygunluk açısından

sağlıklı değildir.

8. Öğretmen görüşlerinin % 60’ına göre örnekleme alınan bölümlere ait

atölye/laboratuvarlar, için Bakanlığın gönderdiği donanım öğretme–öğrenmeyi

destekleyecek düzeyde değildir.

9. Öğretmenlerin % 62.3’üne göre Bakanlığın kapsamdaki bölümlere gönderdiği

ödeneğin mevcut eğitim programlarına göre meslekî eğitimin verilmesine yeterli

düzeyde değildir.

10. Öğretmenlerin % 44.9’una göre mevcut eğitim programları öğrencileri iş

hayatına hazırlamada yeterlidir.

11. Öğretmenlerin % 71.6’sına göre, araştırma kapsamındaki bölüm mezunlarının

öğrencilik dönemlerinde mesleklerine uygun iş yeri ortamında staj yapmışlardır.

12. Öğretmenlerin yarıdan fazlasına göre (% 61) araştırma kapsamındaki bölüm

mezunları yöreleri dışında bile çalışma talebinde bulunmalarına rağmen iş bulamakta

zorlanmakta ve istihdam sorunu yaşamaktadır.

13. Öğretmenlerin yarıdan fazlasına göre bölümlerde verilen eğitimle mezunlara

iş hayatında gerekli olan meslekî beceriler kazandırılmıştır.

14. Mezunların yarıya yakını (% 40.2) yörelerinde alanları ile ilgili iş bulmakta

sıkıntı yaşanmaktadır.

15. Mezunların yarıdan fazlası kısa sürede iş bulma imkânına sahip olmuşlardır.

Mezunların yarısı ise işsizdir.

81

16. Araştırma kapsamındaki mezunların % 78.3’ünün meslek liselerini tercih

etme amaçları meslek sahibi olmak, kazandıkları meslekî bilgi ve beceriye dayalı olarak

kısa sürede iş bulmaktır.

17. Araştırma kapsamına alınan mezunların büyük çoğunluğu (% 77.3)

bölümlerin başkalarına tavsiye edecek kadar beğenmektedir. İş piyasasına göre, yeterli

düzeyde meslekî bilgi ve beceri kazanmadıkları için iş bulmakta sıkıntı yaşadıklarından

bölümlerini başkalarına tavsiye etmemektedirler.

18. Mezunların % 40.9’una göre bölümlerdeki donanım yeterlidir ve bölümlerde

meslekî eğitim öğretimin yerine getirilmesinde sıkıntı yaşanmamaktadır.

19. Mezunların yarıdan fazlasına göre eğitimleri süresince kazandıkları meslekî

tutum ve iş alışkanlıkları yeterlidir.

20. Mezunların %.57’sine göre öğrencilik döneminde mesleklerine uygun iş

yerlerinde beceri eğitimi almışlardır.

21. İş yeri sorumlularının % 77.9’u iş yerlerinde araştırma kapsamındaki bölüm

mezunlarını çalıştırmak istemektedir.

22. İş yeri sahiplerinin % 56.9’u staja gelen öğrencilere meslekî beceri

kazanmaları için işletmenin imkânlarını kullanma olanağı tanımaktadır.

23. İş yeri sorumlularının büyük çoğunluğuna göre (81.9) iş yeri ortamı meslekî

eğitim uygulamalarının yapılmasına uygundur.

24. İş yeri sorumlularının % 40.7’sine göre mezunlara eğitim süresince

kazandırılan meslekî nitelikler çalıştıkları İş yeri amaçlarına cevap vermektedir.

82

25. İş yeri sorumlularının % 48.2’sine göre araştırma kapsamındaki bölümlerde

eğitim programları, mezunları iş hayatına hazırlayacak yeterliliktedir.

26. İş yeri sorumlularının % 57.2’sine göre örneklem kapsamında yer alan bölüm

mezunlarının büyük çoğunluğu alanlarında istihdam sıkıntısı yaşamaktadır.

27. Öğretmen ve mezunların yarıdan fazlasına göre sınıf ortamında kullanılan

araç–gereç ve materyaller eğitim öğretim için yeterlidir.

28. Öğretmenlerin % 54.6’sı ile iş yeri sorumlularının % 70.8’ine göre uygulama

eğitimi için seçilen iş yerleri, mezunlara eğitimleri süresince iş piyasasına uygun eğitim

vermektedir.

29. Öğretmenlerin % 33.5’i ile iş yeri sorumlularının % 42.9’una göre araştırma

kapsamındaki bölümlerden mezun olanlar yörelerinde iş bulmakta sıkıntı çekmektedir.

30. Öğretmenlerin % 50’si, mezunların % 59.8’i ve iş yeri sorumlularının

% 78.8’ine göre bölümlerde okutulan teorik meslek dersleri öğrencileri iş hayatına

hazırlamaktadır.

31. Öğretmenlerin % 44.5’i, mezunların % 61.7’si ve iş yeri sorumlularının

% 63.3’üne göre kapsama alınan bölümlerde verilen eğitim mezunların (öğrencilerin) ilgi,

istek ve yeteneklerine uygundur.

32. Öğretmenlerin % 72.9’u, mezunların % 62.2’si, iş yeri sorumlularının

% 73.4’üne göre öğrencilere staj yerlerinde mesleklerinin gerektiği işlerde çalışma fırsatı

verilmektedir.

33. Öğretmen, mezun ve iş yeri sorumlularına göre mezunların kazandıkları

meslekî bilgi ve beceri yörenin iş gücü ihtiyacını karşılayacak niteliktedir.

83

34. Mezunların görüşlerine göre kapsama alınan illerde istihdam özelliğini

kaybetmiş bölümler

İL ADI BÖLÜM ADI

Ankara Grafik Batman Kimya Eskişehir Harita Şanlıurfa Tesviye Şanlıurfa Ağırlama Gıda Şanlıurfa Yapı Ressamlığı Zonguldak Döküm

35. İş yeri sorumlularının görüşlerine göre kapsama alınan illerde istihdam

özelliğini kaybetmiş bölümler

İL ADI BÖLÜM ADI

Ankara Banka Ankara Turizm endüstrisi Batman Dış ticaret Batman Kimya Batman Tesviye Edirne Banka Eskişehir Döküm Eskişehir Kalıp Eskişehir Kimya Eskişehir Model Zonguldak Ağırlama gıda Zonguldak Tesviye

84

36 Öğretmenlerin görüşlerine göre kapsama alınan illerde istihdam özelliğini

kaybetmiş bölümler

İL ADI BÖLÜM ADI İL ADI BÖLÜM ADI Ankara Grafik İskenderun Model Ankara Tesviye İzmir Bankacılık Ankara Dokuma İzmir Yapı Batman Kimya İzmir Ağırlama gıda Batman Tesviye İzmir Makine Denizli Yapı Malatya Tesviye Denizli Tesviye Malatya Ağırlama gıda Edirne Ağırlama Gıda Mersin Tesviye Edirne Bankacılık Mersin Ağırlama Gıda Elazığ Tesviye Mersin Yapı Elazığ Bankacılık Trabzon Döküm Eskişehir Harita Zonguldak Döküm İskenderun Döküm Zonguldak Tesviye

ÖNERİLER

1. Araştırmaya katılan gruplar mevcut eğitim programlarının yeterli olduğunu

ifade etmelerine rağmen, bölümlerdeki öğrenci kaybını önlemek ve meslek liselerinin

kuruluş amacından uzaklaşmamak ayrıca teknolojinin gerisinde kalmayı önlemek için

donanım ve program güncellemeleri sistematik olarak gerçekleştirilmelidir.

2. Eğitimin kalitesini artırmak ve okulla iş piyasası arasında birlikteliği sağlamak

için öğretmenlere iş piyasasındaki uygulamalardan haberdar olma imkânı sağlamalıdır.

Yetkili birimler, meslek liselerinde görevli öğretmenlere teknolojiyi takip etme, bilgi ve

becerilerini yenileme ortamı hazırlamalıdır.

3. Mezunların alanlarında ve yörelerinde istihdam edilebilmeleri için yetkili

birimler eğitimsiz ve diplomasız istihdamı önleyici köklü tedbirler almalıdır.

85

4. Araştırma sonucu belirlenen, istihdam özelliğini kaybetmiş bölümler yerine

Bakanlık ve sosyal ortaklar yörede gerekli çalışmalar yaparak iş piyasasında kabul gören

yeni bölümlerin açılmasını sağlamalıdır. Yörede Meslekî okul veya bölüm açılırken nüfus

ve istihdam edilme derecesi dikkate alınmalıdır.

5.Yüksek öğrenim görmek isteyen başarılı öğrencilerin bu okulları tercih

etmelerini sağlayıcı ve istihdamı kolaylaştırıcı önlemlerin alınması bölümlere gelen

öğrenci akışını sağlayıcı en önemli tedbirler olarak görülmektedir.

86

KAYNAKÇA

1. Alkan, C. (1993). “Meslekî ve Teknik Eğitimde Temel Politika ve Strateji”. AÜ

Eğitim Bilimleri I. Ulusal Kongresi.

2. Akçay, C. (1990). “Türkiye’nin Eğitim Politikası” İstanbul Ticaret Odası.

3. Doğan, H. (1984). Okul Sanayi Ortaklaşa (OSANOR) Eğitimi Çalışmaları ve

Elde Edilen Sonuçlar. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 17(1-2), 249-288

4. MEB Tebliğler Dergisi, (2002). Meslekî ve Teknik Öğretim Yönetmeliği,

Yayımlar Dairesi Başkanlığı 65, (25369), 593-720

5. METGE (2000b). “Türkiye Geneli Metge Proje Okulları Eğitim İhtiyaçlarını

Değerlendirme Özet Raporu”, Ankara: Millî Eğitim Basımevi.

6. METGE Projesi, (2000). “Çerçeve Öğretim Programları”, Ankara: Millî

Eğitim Basımevi.

7. Sezgin, I. (1993). “Meslekî ve Teknik Eğitim Program Geliştirme Süreci”, AÜ

Eğitim Bilimleri I. Ulusal Kongresi. Ankara

8. Taymaz, H. (1983). “Meslekî ve Teknik Eğitim Sistemi ve Örgütlenmesi”.

Meslekî Teknik Eğitim Sempozyumu. AÜ Eğitim Bilimleri Fakültesi

Yayınları:126.

9. ALKAN, C.,DOĞAN, H., SEZGİN, İ.; Meslekî ve Teknik Eğitimin Esasları,

Gazi Üniversitesi Yayın No:170, Ankara, 1991.

10. AYTİMUR, S. Kalite Sistem Dökümantasyon, Kal - Der Yayınları No:14,

İstanbul, 1997.

11. ÜNAL, S. Takım Kurma ve Yönetme Süreci, M.Ü. Eğitim Bilimleri Dergisi

Sayı:10, İstanbul,199

87

EKLER

İSTİHDAM ÖZELLİĞİNİ YİTİRDİĞİ BELİRTİLEN BÖLÜMLER LİSTESİ

EK:1 Sıra no Kapsama Alınan Bölümler

Sıra no Kapsama Alınmayan Bölümler

1 Bankacılık 1 Kütüphanecilik 2 Dış Ticaret 2 Boya Teknolojisi 3 Ev Yönetimi ve Beslenme 3 Cam İşlemeciliği 4 Kooperatifçilik 4 Çinicilik ve Seramik Dekorlama 5 Kurum Beslenmesi 5 Dekoratif Sanatlar 6 Mahallî İdareler 6 Deri Teknolojisi 7 Yönetim ve Ticaret Sekreterliği 7 Gemi İnşaat 8 Gazetecilik 8 Gemi Elektronik Haberleşme 9 Ağırlama ve Gıda Teknolojisi 9 Konservasyon

10 Ahşap Yat İnşaa 10 Uçak Bakım Teknisyenliği 11 Çay Teknolojisi 11 Yat Kaptanlığı 12 Çinicilik ve Seramik Şekillendirme 12 Petro Kimya 13 Gemi Makinaları 13 Ayakkabı Teknolojisi 14 Güverte 14 Metalürji 15 İç Mekan Tasarım 15 Plastik Teknolojisi

16 Model 16 Ahşap Yat İnşaa 17 Seramik 17 Borsa Hizmetleri 18 Seyahat Acenteciliği 18 Mikro teknik 19 Su Ürünleri 20 Proses 21 Uçak Bakım Teknisyenliği ve

Elektroniği

22 Gemi İnşaa 23 Ayakkabıcılık 24 Döküm 25 Metal İşleri 26 Nakış 27 Tesviye 28 Yapı 29 Yapı Ressamlığı 30 Plastik Sanatlar 31 Dokuma 32 Grafik

88

İSTİHDAM ÖZELLİĞİNİ YİTİRDİĞİ BELİRTİLEN BÖLÜMLER LİSTESİ

33 Harita Ve Kadastro 34 İplik 35 İzabe 36 Kalıp 37 Kat Hizmetleri 38 Kimya 39 Restorasyon 40 Sigortacılık 41 Tasarım Teknolojisi 42 Tıp Elektroniği 43 Turizm Endüstrisi ve Servis

Hizmetleri

44 Örme Teknolojisi

89

EK:2



MESLEK LİSELERİNDE İSTİHDAM ÖZELLİĞİNİ YİTİRMİŞ

BÖLÜMLERİN TESPİTİ

Öğretmen Anketi

(Form-I)

ANKARA-2004

90

Sayın Öğretmen,



meslek liselerinde istihdam özelliğini yitirmiş bölümleri tespit etmek amacıyla EARGED

tarafından “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespiti

Araştırması” başlatılmıştır.

Söz konusu araştırma kapsamına aşağıdaki bölümler alınmıştır. Bu bölümler ile

ilgili görüş ve önerilerinize ihtiyaç duyulmaktadır. Anket sorularını ve değerlendirme

ölçütlerini dikkatle okuyunuz; vereceğiniz cevaplar, belirteceğiniz görüşler, yapacağınız

değerlendirmeler çalışmalarımıza katkı sağlayacak ve sadece bu araştırmanın amaçları

doğrultusunda kullanılacaktır. Katkılarınız için teşekkür eder, başarılar dileriz.

Araştırma kapsamına alınan bölümler;

1. Tesviye 7. Dış Ticaret 13.Harita ve Kadastro

2. Model 8. Dokuma 14.Yapı Ressamlığı

3. Nakış 9. Döküm 15. Ağırlama

4. Kalıp 10. Kimya 16.Soğutma ve İklimlendirme

5. Grafik 11. Grafik Tasarım 17. Gemi Makinaları

6. Banka 12. Yapı 18.Turizm Endüstrisi

Araştırma Grubu

91

BÖLÜM-1 KİŞİSEL BİLGİ VE GÖRÜŞLER

Açıklama: Bu bölümde size uygun olan seçeneği (X) işaretiyle belirtiniz.

OKUL BİLGİLERİ

1.1. Okulunuzun bulunduğu il

a. ( ) Ankara f. ( ) Elazığ k. ( ) Malatya

b. ( ) Batman g. ( ) Eskişehir l. ( ) Şanlıurfa

c. ( ) Çanakkale h. ( ) Hatay m. ( ) Trabzon

d. ( ) Denizli I. ( ) İçel n. ( ) Zonguldak

e. ( ) Edirne i. ( ) İzmir

1.2. Okulunuzun adı

...................

KİŞİSEL BİLGİLER

1.3.Cinsiyetiniz

a. ( ) Kadın

b. ( ) Erkek

1.4.Okuldaki göreviniz

a. ( ) Müdür Yardımcısı (Meslek Dersi Öğretmeni)

b. ( ) Bölüm/Atölye Şefi

c. ( ) Meslek Dersi Öğretmeni

d.

1.5. Branşınız

........................

92

1.6. En son bitirdiğiniz ön lisans-lisans kurumu

a. ( ) Eğitim Fakültesi

b. ( ) Meslekî Eğitim Fakültesi

c. ( ) Teknik Eğitim Fakültesi

d. ( ) Fen Edebiyat Fakültesi

e. ( ) Başka/Belirtiniz.......................................................

1.7. Mezun olduğunuz öğrenim düzeyi

a. ( ) Ön Lisans

b. ( ) Lisans

c. ( ) Yüksek Lisans

d. ( ) Doktora

1.8. Kıdeminiz

a. ( ) 5 yıl veya daha az

b. ( ) 6-9 yıl

c. ( ) 10-14 yıl

d. ( ) 15-19 yıl

e. ( ) 20 yıl veya daha fazla

1.9. Öğretmenlik dışında branşınızla ilgili meslekî tecrübeniz.

a. ( ) Hiç

b. ( ) 5 yıl ve daha az

c. ( ) 6-9 yıl

d. ( ) 10 yıl ve daha fazla

Soru 1.9’a cevabınız “Hiç” ise soru 1.11’e geçiniz.

93

1.10. Bu tecrübenizden derslerde ne ölçüde yararlanıyorsunuz.

a. ( ) Çok

b. ( ) Oldukça

c. ( ) Kısmen

d. ( ) Çok az

e. ( ) Hiç

KİŞİSEL GÖRÜŞLER

1.11. Bölümünüze öğrenci talebi sayısında önceki yıllara göre bir düşüş var mı?

a. ( ) Evet

b. ( ) Hayır

1.12. Cevabınız Evet ise nedenini belirtiniz.

...............................................

94

BÖLÜM-2 EĞİTİME İLİŞKİN GÖRÜŞLER

Açıklama: Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespitine

yönelik görüşlerinize uygun seçeneği (X) işaretiyle belirtiniz. Lütfen her madde için bir

seçenek işaretleyiniz.

Sorularla ilgili dereceleme ölçekleri;

Çok : “Tamamen kabul edilir.”, Oldukça : “Çoğunlukla kabul edilir.”,

Kısmen : “Kabul edilebilir.”,

Çok az : “Kabul edilebilir seviyenin altında.”,

Hiç : “Kabul edilemez” görüşlerini ifade etmektedir.

EĞİTİME İLİŞKİN BİLGİLER

ÖLÇÜTLER

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

Az

Hiç

2.1. Araştırma kapsamındaki bölümlere öğrenci

seçiminde uygulanan yöntem, bölümün

amaçlarına ne derece uygundur? ..........................

( )

( )

( )

( )

( )

2.2. Bölümlerin içerdiği eğitim programları

öğrencilerin ilgi, istek ve yeteneklerine ne derece

uygundur?..............................................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.3. Sınıf ortamında uyguladığınız öğretme-

öğrenme yöntemleriniz, program amaçlarının

gerçekleşmesine ne ölçüde uygundur?.................. ( ) ( ) ( )

( )

( )

95


ÖLÇÜTLER

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

Az

Hiç

2.4. Bölümde uyguladığınız öğretme-öğrenme

yöntemleriniz, program amaçlarının

gerçekleşmesine ne ölçüde uygundur?.. .……..

( )

( )

( )

( )

( )

2.5. Bölümünüze ait atölye/laboratuvarların

donanımı, öğretme-öğrenme faaliyetlerinin

gerçekleştirilmesine ne derece uygundur? ……

( )

( )

( )

( )

( )

2.6. Bölüm için ayrılan ödenek, programların

gerçekleştirmesine ne ölçüde yeterlidir?.... ….. ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

2.7. Bölümünüzde öğrencilerin meslekî bilgileri

kazanmaları ne derecede sağlanmaktadır?........

( )

( )

( )

( )

( )

2.8. Bölümünüzde öğrencilerin meslekî becerileri

kazanmaları ne derecede sağlanmaktadır? …...

( )

( )

( )

( )

( )

2.9. Bölümün içerdiği eğitim programları

öğrencileri iş hayatına hazırlamada ne derece

yeterlidir? .......................................................... ( )

( )

( )

( )

( )

2.10. Bölümde okutulan teorik meslek dersleri

öğrencileri iş hayatına hazırlamaya ne ölçüde

uygundur? ........................................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.11. Bölümdeki uygulamalı meslek dersleri

öğrencileri, iş hayatına hazırlamaya ne ölçüde

uygundur?..........................................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.12. Öğrencilerin staj yaptıkları İş yeri ortamı

bölümde uygulanan eğitim programlarının

amaçlarına ne derecede uygundur?...................

( )

( )

( )

( )

( )

96


ÖLÇÜTLER

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

Az

Hiç

2.13. Öğrenciler, staj yaptıkları İş yerinde ne ölçüde

mesleklerinin gerektiği işlerde

çalıştırılmaktadırlar? ........................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.14. İş yeri sahipleri/yöneticileri öğrencilerin

meslekî becerileri kazanmalarına ne ölçüde

yardımcı olmaktadırlar?....................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.15. Öğrencilerin iş yerlerinde aldıkları beceri

eğitimi ne derecede iş hayatına

hazırlamaktadır?................................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.16. Mezunlarınız mesleklerinde ne ölçüde

yörelerinde iş bulmaktadırlar? ..........................

( )

( )

( )

( )

( )

2.17. Mezunlarınız mesleklerinde ne ölçüde yöreleri

dışında iş bulmaktadırlar?.................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.18. Yörenizin ara kademe insan gücü ihtiyacının

karşılanmasında, bölümünüz mezunlarının

nitelikleri ne derecede uygundur? ……………

( )

( )

( )

( )

( )

97

BÖLÜM-3 KİŞİSEL GÖRÜŞ VE ÖNERİLER

Açıklama : Bu bölümde, “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş

Bölümlerin Tespiti Araştırması” ile ilgili ankette yer almayan görüş ve önerileriniz

varsa lütfen yazınız.

1.................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

.............................

2.................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

.............................

3......................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

..............................................................

98

EK:3

T.C.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı

(EARGED)



Mezun Anketi

(Form-II)

ANKARA-2004

99

Sayın Mezun,












1. Harita 7. Dış Ticaret 13. Turizm Endüstrisi

2. Model 8. Dokuma 14. Yapı

3. Nakış 9. Döküm 15. Yapı Ressamlığı

4. Kalıp 10. Gemi Makineleri 16. Ağırlama

5. Grafik 11. Soğutma İklimlendirme 17. Kimya

6. Banka 12. Grafik Tasarım 18. Tesviye

Araştırma Grubu

100



1.1. Cinsiyetiniz

a. ( ) Kadın

b. ( ) Erkek

1.2. Bulunduğunuz il






1.3. Mezun olduktan sonra kendi meslek alanınızda ücretli bir işte çalıştınız mı/çalışıyor

musunuz.

a. ( ) Evet çalıştım

b. ( ) Evet çalışıyorum

c. ( ) Hayır çalışmadım/çalışmıyorum

Soru 1.3’e cevabınız Hayır çalışmadım/çalışmıyorum ise soru 1.6’ya geçiniz.

1.4. Bölümünüzden mezun olduktan sonra iş bulmak için ne kadar süre beklediniz.

a. ( ) 3 ay veya daha az

b. ( ) 4-6 ay

c. ( ) 7-9 ay

d. ( ) 10 ay veya daha fazla

101

1.5. Aşağıdaki yöntemlerden en çok hangisi iş bulmanızda etkili oldu.

a. ( ) İlânla

b. ( ) Arkadaş/Tanıdık aracılığıyla

c. ( ) Mezun olduğum okulun yönetici ve öğretmenleri aracılığıyla

d. ( ) Kendi çabamla

e. ( ) Ailem yardımıyla

f. ( ) Diğer/Başka belirtiniz ............................................

1.6. İş bulmama nedenleriniz nelerdir.

a. ..................................................

b. ..................................................

c. ..................................................

d. ..................................................

1.7. Bu bölümü niçin tercih ettiniz (Birden fazla seçenek yazabilirsiniz).

a. ( ) Meslek sahibi olmak

b. ( ) Kısa sürede iş bulmak

c. ( ) Lise diploması almak

d. ( ) Yüksek okula gitmek istemediğimden

e. ( ) Diğer/Başka belirtiniz ........................................

1.8. Mezun olduğunuz bölümü başkalarına tavsiye eder misiniz?

a. ( ) Evet

b. ( ) Hayır

1.9. Cevabınız Hayır ise nedenini/nedenlerini yazınız.

a. ( ) Eğitim programlarının yetersizliği

b. ( ) Mezunlarının iş bulamaması

c. ( ) Öğretmenlerin sayıca yetersizliği

d. ( ) Üniversiteye girişteki farklı katsayı uygulaması

e. ( ) Diğer/Başka belirtiniz .......................................................

102











ÖLÇÜTLER

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

Az

Hiç

2.1. Bölümünüz eğitim programları sizi ilgi, istek ve

yeteneklerinize göre ne ölçüde iş hayatına

hazırladı? …………………………………….. ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

2.2. Bölümünüzde kullanılan ders araç – gereç ve

materyaller eğitim ve öğretim faaliyetlerinizin

gerçekleşmesinde ne derecede yeterliydi? ........ ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

2.3. Sınıf ortamında yararlandığınız ders araç –

gereç ve materyaller eğitim ve öğretim

faaliyetlerinizin gerçekleşmesinde ne derecede

yeterliydi? …………………………………….. ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

103


ÖLÇÜTLER

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

Az

Hiç

2.4. Bölümünüzde meslekî bilgileri kazanma imkânı

ne ölçüde sağlandı? .............................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.5. Bölümünüzde meslekî becerileri kazanma

imkânı ne ölçüde sağlandı? ................................. ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

2.6. Bölümünüzdeki teorik meslekî dersleri iş

hayatına hazırlamada ne ölçüde uygundu? ......... ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

2.7. Bölümünüzdeki uygulamalı meslekî dersleri iş

hayatına hazırlamada ne ölçüde uygundu?..........

( )

( )

( )

( )

( )

2.8. Bölümünüzde öğrenim süresince kazandığınız

meslekî tutum ve iş alışkanlıkları iş hayatına

hazırlamada ne ölçüde uygundu?........................

( )

( )

( )

( )

( )

2.9. Bölümünüzde kazandığınız meslekî bilgilerle

işletmede kazandığınız meslekî bilgiler ne ölçüde

uyumluydu? ..........................................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.10. Bölümünüzde kazandığınız meslekî becerilerle

işletmede kazandığınız meslekî beceriler ne

ölçüde uyumluydu? ..............................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.11. Beceri eğitimi aldığınız işletmelerdeki teknik

imkânlar, ne ölçüde yeterliydi? ………………....

( )

( )

( )

( )

( )

2.12. Beceri eğitimi aldığınız işletmelerdeki teknik

imkânlar, ne ölçüde kullanımınıza sunuldu? …

( )

( )

( )

( )

( )

104


ÖLÇÜTLER

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

Az

Hiç

2.13. Beceri eğitimi aldığınız işletmelerde,

mesleğinizin gerektirdiği işlerde çalışmanıza ne

ölçüde fırsat verildi? ...........................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.14. Beceri eğitimi aldığınız işletme yöneticileri/

sorumluları mesleğinizin gerektirdiği bilgi ve

becerileri kazanmanıza ne ölçüde yardımcı

oldu? ...................................................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.15. Bölümünüz mezunları yörenizin ara kademe

insan gücü ihtiyacını karşılamada sayısal olarak

ne derecede yeterli oldu? ....................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.16. Bölümünüzde aldığınız meslekî eğitim

yörenizin ara kademe insan gücü ihtiyacını

karşılamada nitelik olarak ne derecede yeterli

oldu? ....................................................................

( )

( )

( )

( )

( )

105





1.................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

.............................

2.................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

.............................

3.................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

.............................

106

EK:4





İş yeri Sorumlusu Anketi

(Form-III)

ANKARA-2004

107

Sayın İş Yeri Sorumlusu,












1. Harita 7. Dış Ticaret 13. Turizm Endüstrisi

2. Model 8. Dokuma 14. Yapı

3. Nakış 9. Döküm 15. Yapı Ressamlığı

4. Kalıp 10. Gemi Makineleri 16. Ağırlama

5. Grafik 11. Soğutma İklimlendirme 17. Kimya

6. Banka 12. Grafik Tasarım 18. Tesviye

Araştırma Grubu

108



1.1. İş yerinizin bulunduğu il.






1.2. İş yerindeki göreviniz

a. ( ) İş yeri sahibi/sorumlusu

b. ( ) İş yeri sorumlusu

c. ( ) Bölüm şefi

d. ( ) Diğer/Başka belirtiniz ...............................................

1.3. Cinsiyetiniz

a. ( ) Kadın

b. ( ) Erkek

1.4. Mezun olduğunuz öğrenim düzeyi

a. ( ) İlköğretim

b. ( ) Lise

c. ( ) Ön Lisans

d. ( ) Lisans

e. ( ) Yüksek Lisans

f. ( ) Doktora

109

1.5. Meslekde ki kıdeminiz

a. ( ) 5 yıl ve daha az

b. ( ) 6-9 yıl

c. ( ) 10-14 yıl

d. ( ) 15-19 yıl

e. ( ) 20 yıl ve daha fazla

1.6. İş yerinizde personele ihtiyaç duyduğunuzda meslek lisesi mezunlarını ne derecede

tercih edersiniz?

a. ( ) Çok

b. ( ) Oldukça

c. ( ) Kısmen

d. ( ) Çok az

e. ( ) Hiç

1.7. Soru 1.6’ya cevabınız Hiç ise nedenini/nedenlerini belirtiniz.

a. ...........................................................

b. ...........................................................

c. ...........................................................

110











ÖLÇÜTLER

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

Az

Hiç

2.1. İş yeri ortamınız, meslekî eğitim

programlarının amaçlarına ne derecede

uygundur?...........................................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.2. Öğrencileri, beceri eğitimi süresince ne ölçüde

mesleklerinin gerektiği işlerde çalıştırdınız? ….

( )

( )

( )

( )

( )

2.3. Öğrencilerin meslekî becerileri kazanmalarına

ne ölçüde yardımcı oldunuz? ………………….

( )

( )

( )

( )

( )

2.4. Öğrencilere verdiğiniz beceri eğitimi ne

derecede iş hayatına hazırladı? ..........................

( )

( )

( )

( )

( )

111


ÖLÇÜTLER

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

Az

Hiç

Araştırma kapsamına alınan bölüm mezunlarının;

2.5. Nitelikleri iş yerinizin amaçlarına ne derece

uygundur? .......................................................... ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

2.6. Aldığı eğitim onların ilgi, istek ve yeteneklerine

ne derece uygundur?...........................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.7. Meslekî bilgileri kazanmaları ne derecede

sağlanmıştır? ...................................................... ( )

( )

( )

( )

( )

2.8. Meslekî becerileri kazanmaları ne derecede

sağlanmıştır? ...................................................... ( )

( )

( )

( )

( )

Araştırma kapsamına alınan bölüm mezunlarının;

2.9. Gördüğü eğitim programları, onları iş

hayatına hazırlamada ne derece yeterli

olmuştur? ...........................................................

( )

( )

( )

( )

( )

2.10. Aldığı teorik meslek dersleri, onları iş hayatına

hazırlamaya ne ölçüde yeterli olmuştur? ……...

( )

( )

( )

( )

( )

2.11. Gördüğü uygulamalı meslek dersleri, onları iş

hayatına hazırlamaya ne ölçüde yeterli

olmuştur?.............................................................

( )

( )

( )

( )

( )

Sizce;

2.12. Yörenizde araştırma kapsamına alınan

bölümlerin mezunları, kendi alanlarında ne

ölçüde iş bulmaktadırlar? ...................................

( )

( )

( )

( )

( )

112


ÖLÇÜTLER

Çok

Old

ukça

Kıs

men

Çok

Az

Hiç

2.13. Araştırma kapsamına alınan bölüm mezunları

ne derecede mesleklerinin gerektirdiği işlerde

çalıştırılmaktadır? ............................................. ( ) ( ) ( )

( )

( )

2.14. Yörenizdeki ara kademe insan gücü ihtiyacının

karşılanmasında, araştırma kapsamına alınan

bölüm mezunlarının nitelikleri ne derecede

uygundur? ..........................................................

( )

( )

( )

( )

( )

113





1.................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

.............................

2.................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

.............................

3.................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

.............................

114

EK:5


Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı SAYI : B.08.0.EGD.0.33.05.00./ KONU : Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespit Edilmesi Araştırması

( D O S Y A )

İLGİ: B.08.0.EGD.0.33.05.00/141-3942 sayılı makam onayı Bilim ve teknolojideki hızlı değişme e gelişmeler yeni meslek alanlarını ortaya çıkarırken bazı meslek alanlarının da ihtiyaç dışı kalmasına ve dolayısı ile istihdam alanı dışında kalmasına sebep olmaktadır. Meslekî eğitim sistemimizin sadece iş piyasasının ihtiyaç duyduğu alanlarda bilgi, tutum ve beceri düzeyi yüksek nitelikli ara kademe insan gücü yetiştirmesi, eğitimde ekonomi ve verimliliği dolaysıyla eğitim ve istihdam arasındaki dengeyi sağlayacaktır.

Meslekî ve teknik orta öğretim kurumlarında verilen eğitimin, mezunların istihdam edilmelerine uygunluğu; öğretmen, öğrenci ve işletme yetkililerinin görüşleri doğrultusunda belirlenerek istihdam imkânı kalmayan meslek alanlarında eğitimin güncelleştirilerek zaman ve ekonomik kayıpların önlenmesi amacıyla “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespit Edilmesi Araştırması” nın Dairemiz tarafından yapılması Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğünün ilgi yazısı ile istenmektedir.

Makamınızca uygun görüldüğü takdirde; “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespit Edilmesi Araştırması” nın Erkek Teknik Genel Müdürlüğü, Kız Teknik Genel Müdürlüğü ve Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü bünyesindeki meslek liselerini kapsayacak şekilde ve EK-2’deki araştırma önerisi çerçevesinde Dairemiz tarafından yapılmasını arz ve teklif ederim.

Dr. Ruhi KILIÇ Başkan V.

O L U R

…/…/2005 Necde ÖZKAYA

Bakan a. Müsteşar Yardımcısı

Gazi Mustafa Kemal Bulvarı No:109 06570 Maltepe/ANKARA Tel : (0312) 230 36 44 - 230 39 26 231 02 89 - 231 02 90 e-posta : [email protected] Faks: (0312) 231 62 05 - 213 55 43

e-posta :[email protected]

115

EK:6


Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı SAYI : B.08.0.EGD.0.33.05.00./

KONU : Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespit Edilmesi Araştırması

( D O S Y A )

İlgi: Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığının B.08.EGD.0.33.05.00/141-3942 sayı ve 10.12.2004 tarihli Makam Onayı

Bilim ve teknolojideki hızlı değişme ve gelişmeler yeni meslek alanlarını ortaya çıkarırken bazı meslek alanlarının da ihtiyaç dışı kalmasına ve dolayısı ile istihdam alanı dışında kalmasına sebep olmaktadır. Meslekî eğitim sistemimizin sadece iş piyasasının ihtiyaç duyduğu alanlarda bilgi, tutum ve beceri düzeyi yüksek nitelikli ara kademe insan gücü yetiştirmesi, eğitimde ekonomi ve verimliliği dolaysıyla eğitim ve istihdam arasındaki dengeyi sağlayacaktır.

Meslekî ve teknik orta öğretim kurumlarında verilen eğitimin, mezunların istihdam edilmelerine uygunluğu; öğretmen, öğrenci ve işletme yetkililerinin görüşleri doğrultusunda belirlenerek istihdam imkânı kalmayan meslek alanlarında eğitimin güncelleştirilerek zaman ve ekonomik kayıpların önlenmesi amacıyla ilgi (a) Makam Onayı gereği EARGED tarafından “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespit Edilmesi Araştırması” yapılmaktadır.

İlinizin araştırma kapsamına alınması nedeniyle EK-2 listede belirtilen iliniz okullarında anket uygulanacaktır. Anketlerin ilgili okul müdürlüklerince uygulanarak 14.03.2005 tarihine kadar posta ile Başkanlığımıza gönderilmesinin sağlanması hususunda bilgilerinizi ve gereğini rica ederim. Dr. Ruhi KILIÇ

Başkan V. EKLER: 1) İlgi (a) Makam Onayı 2) Liste (2 Sayfa) DAĞITIM: Örneklem kapsamına alınan iller

NOT : Konunun ivediliği nedeniyle bir örneği doğrudan ilgili okul müdürlerine gönderilmiştir.



116

EK:7


Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı

SAYI : B.08.0.EGD.0.33.05.00./

KONU : Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespit Edilmesi Araştırması

( D O S Y A )

İlgi: Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığının B.08.EGD.0.33.05.00/141-3942 sayı ve 10.12.2004 tarihli Makam Onayı

Bilim ve teknolojideki hızlı değişme ve gelişmeler yeni meslek alanlarını ortaya çıkarırken bazı meslek alanlarının da ihtiyaç dışı kalmasına ve dolayısı ile istihdam alanı dışında kalmasına sebep olmaktadır. Meslekî eğitim sistemimizin sadece iş piyasasının ihtiyaç duyduğu alanlarda bilgi, tutum ve beceri düzeyi yüksek nitelikli ara kademe insan gücü yetiştirmesi, eğitimde ekonomi ve verimliliği dolaysıyla eğitim ve istihdam arasındaki dengeyi sağlayacaktır.

Meslekî ve teknik orta öğretim kurumlarında verilen eğitimin, mezunların istihdam edilmelerine uygunluğu; öğretmen, öğrenci ve işletme yetkililerinin görüşleri doğrultusunda belirlenerek istihdam imkânı kalmayan meslek alanlarında eğitimin güncelleştirilerek zaman ve ekonomik kayıpların önlenmesi amacıyla ilgi (a) Makam Onayı gereği EARGED tarafından “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespit Edilmesi Araştırması” yapılmaktadır.

Okulunuzun araştırma kapsamına alınması nedeniyle EK-2 listede belirtilen bölümleri kapsayan; meslek dersleri öğretmenleri, 2002-2003 öğretim yılı mezunları ve bu mezunların son sınıfta iken staj yaptıkları iş yerleri sorumlularına anket uygulanacaktır. Anketlerin EK-3 “Anket Uygulama Kılavuzuna” ve EK-4 “Anket Uygulama Tutanağına” göre uygulanıp doldurularak 14.03.2005 tarihine kadar posta ile Başkanlığımıza gönderilmesi hususunda bilgilerinizi ve gereğini rica ederim.

Dr. Ruhi KILIÇ Başkan V.

EKLER: 1) İlgi (a) Makam Onayı 2) Liste (2 sayfa) 3) Anket Uygulama Kılavuzu 4) Anket Uygulama Tutanağı

DAĞITIM: Örneklem kapsamına alınan iller



117

EK:8


Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı SAYI : B.08.0.EGD.0.33.05.00./ KONU : Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespit Edilmesi Araştırması

( D O S Y A )

ARAŞTIRMA PLANLAMA VE KOORDİNASYON KURULU BAŞKANLIĞINA

Başkanlığımız tarafından yapılacak olan “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini

Yitirmiş Bölümlerin Tespiti” konulu çalışmaya kaynak teşkil etmek üzere 2001-2002 / 2002-

2003 / 2003-2004 öğretim yıllarına ait Erkek Teknik Öğretim ve Kız Teknik Öğretim ile Ticaret ve

Turizm Öğretimi Genel Müdürlüklerine bağlı iller bazında okullardaki bölümlere göre öğretmen

ile bu bölümlere kayıt yaptıran ve mezun olan öğrenci sayılarına ilişkin bilgilere ihtiyaç

duyulmaktadır.

Bu nedenle ilgili öğretim yıllarına ait bölümlere göre sayısal verilerin 14.07.2004 tarihine

kadar Başkanlığımıza gönderilmesi hususunda bilgilerinizi ve gereğini arz ederim.

Dr. Ruhi KILIÇ

Başkan V.



118

EK:9

T.C.


SAYI : B.08.0.EGD.0.33.05.00./ ....../07/2004 KONU : Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespiti

TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLAR KONFEDERASYONU BAŞKANLIĞINA

Dairemiz tarafından yapılacak olan “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini

Yitirmiş Bölümlerin Tespiti” konulu çalışmaya kaynak teşkil etmek üzere ekte belirtilen

bölümlerden istihdam özelliğini yitirmiş olanların 06/08/2004 tarihine kadar

Başkanlığımıza gönderilmesi hususunda gereğini arz ederim.

Dr. Ruhi KILIÇ

Bakan a.

Başkan V. EK :1 Meslek Liselerindeki mevcut bölümler listesi



119

EK:10

T.C.


SAYI : B.08.0.EGD.0.33.05.00./ ....../07/2004 KONU : Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin Tespiti

TÜRKİYE TİCARET,SANAYİ,DENİZ TİCARET ODALARI VE TİCARET

BORSALARIBİRLİĞİ BAŞKANLIĞINA

Dairemiz tarafından yapılacak olan Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini

Yitirmiş Bölümlerin Tespiti konulu çalışmaya kaynak teşkil etmek üzere ekte belirtilen

bölümlerden istihdam özelliğini yitirmiş bölümlerin 06.08.2004 tarihine kadar

Başkanlığımıza gönderilmesi hususunda gereğini arz ederim.

Dr. Ruhi KILIÇ

Daire Başkan V.

EK:1 Meslek liselerindeki mevcut bölümler listesi



120

EK:11

MESLEK LİSELERİNDE İSTİHDAM ÖZELLİĞİNİ YİTİRMİŞ BÖLÜMLERİN

TESPİTİ ARAŞTIRMASI

ANKET UYGULAMA KILAVUZU

Sayın EARGED Uzmanı,

Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığınca (EARGED) meslek

liselerin istihdam özelliğini yitirmiş bölümlerin tespiti araştırması yapılmaktadır.

Bu araştırmanın temel amacı, Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim


Genel Müdürlüğüne bağlı “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Yitirmiş Bölümlerin

Tespiti” konusunda genel bir değerlendirme yapmaktır.

Bu amaç doğrultusunda yapılan çalışmaya okulunuz da dâhil edilmiştir.

Okulunuzun Ek’te belirtilen bölümlerinde görev yapan meslek dersleri öğretmenleri, bu

bölüm mezunları ile bahsedilen bölüm öğrencilerinin beceri eğitimi yaptıkları iş yeri

sorumlularının görüş ve değerlendirmelerine ihtiyaç duyulmaktadır.

Bu doğrultuda;

• Meslek dersi öğretmenlerine Form-I anketleri,

• Mezun öğrencilere Form-II anketleri,

• İş yeri sorumlularına Form-III anketleri uygulanacaktır.

Uygulamada Dikkat Edilecek Hususlar:

1. Anketlerin belirtilen esaslar çerçevesinde tam ve eksiksiz olarak

doldurulmasından EARGED Uzmanı ve Okul Müdürü sorumludur.

2. Merkezimiz Uzmanı ile koordinatör müdür yardımcısı ortaklaşa

çalışarak, koordinatör öğretmenlerden yararlanacak, anketlerin

doldurulmasında anket uygulama klavuzu ile anketlerde yer alan

açıklamalara dikkat edilecektir.

121

3. Form I Meslek dersleri öğretmenleri anketleri, bahsedilen bölümlerde

eğitim veren meslek dersleri öğretmenleri tarafından tutanakta belirtilen

sayıda uygulanacak, tutanak doldurularak imza altına alınacaktır.

4. Form II mezunlar anketleri ise 2002-2003 öğretim yıllarında okulunuzun

bahsedilen bölümlerinden mezun öğrencilere tutanakta belirtilen sayıda

uygulanacak, tutanak doldurularak imza altına alınacaktır.

5. Form III iş yeri sorumluları anketleri bahsedilen bölüm öğrencilerinin

beceri eğitimi yaptıkları iş yeri sorumlularına tutanakta belirtilen sayıda


122

EK:12

MESLEK LİSELERİNDE İSTİHDAM ÖZELLİĞİNİ YİTİRMİŞ BÖLÜMLERİN

TESPİTİ ARAŞTIRMASI

ANKET UYGULAMA KILAVUZU

Sayın Yönetici,

Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığınca (EARGED) meslek

liselerinde istihdam özelliğini kaybetmiş bölümlerin tespiti araştırması yapılmaktadır.

Bu araştırmanın temel amacı, Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim


Genel Müdürlüğüne bağlı “Meslek Liselerinde İstihdam Özelliğini Kaybetmiş

Bölümlerin Tespiti” konusunda genel bir değerlendirme yapmaktır.

Bu amaç doğrultusunda yapılan çalışmaya okulunuz da dâhil edilmiştir.

Okulunuzun Ek-2 listedeki bölümleri kapsayan meslek liselerinin; bu bölümlerin meslek

dersleri öğretmenleri, 2002-2003 öğretim mezunları ve bu mezunların son sınıfta

iken staj yaptıkları iş yerleri sorumlularının görüş ve değerlendirmelerine ihtiyaç

duyulmaktadır.

Bu doğrultuda;

• Meslek dersi öğretmenlerine Form-I anketleri,

• Mezun öğrencilere Form-II anketleri,

• İş yeri sorumlularına Form-III anketleri uygulanacaktır.

Uygulamada Dikkat Edilecek Hususlar:

1. Anketlerin belirtilen esaslar çerçevesinde tam ve eksiksiz olarak

doldurulmasından Okul Müdürü sorumludur.

2. Koordinatör müdür yardımcısı anketlerin uygulanmasında koordinatör

öğretmenlerden yararlanacak, anketlerin doldurulmasında anket

123

uygulama kılavuzu ile anketlerde yer alan açıklamalara dikkat

edilecektir.

3. Form I Meslek dersleri öğretmenleri anketleri, bahsedilen bölümlerde

eğitim veren meslek dersleri öğretmenleri tarafından tutanakta belirtilen

sayıda uygulanacak, tutanak doldurularak imza altına alınacaktır.

4. Form II mezunlar anketleri ise 2002-2003 öğretim yıllarında okulunuzun

bahsedilen bölümlerinden mezun öğrencilere tutanakta belirtilen sayıda


5. Form III iş yeri sorumluları anketleri, bahsedilen bölüm öğrencilerinin

beceri eğitimi yaptıkları iş yeri sorumlularına tutanakta belirtilen sayıda


Download - KAYBETMİŞ BÖLÜMLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ · i SUNUŞ Genel anlamda meslekî eğitim bireyi işe hazırlama ve işi bir amaç olarak kullanarak bireyin yeteneklerini çok yönlü

Top Related