Jerzy IwanickiJerzy Iwanicki

Co trzeba zrobić, Co trzeba zrobić, żeby było żeby było dobrze?dobrze?

Rozważania o wdrożeniu RDW Rozważania o wdrożeniu RDW w Polsce.w Polsce.

W badaniach, których celem jest W badaniach, których celem jest usprawnienie istniejących struktur usprawnienie istniejących struktur organizacyjnych poszukuje się organizacyjnych poszukuje się odpowiedzi na następujące pytania: odpowiedzi na następujące pytania:

• Jak jest?Jak jest?

• Dlaczego tak jest?Dlaczego tak jest?

• Dlaczego nie jest tak jak powinno być?Dlaczego nie jest tak jak powinno być?

• Co trzeba zrobić, żeby było dobrze?Co trzeba zrobić, żeby było dobrze?

Jak łatwo zauważyć próba odpowiedzi na Jak łatwo zauważyć próba odpowiedzi na czwarte pytanie jest przedmiotem mojego czwarte pytanie jest przedmiotem mojego wystąpienia.wystąpienia.

Trójkąt Nadlera

Celem tego wykładu jest Celem tego wykładu jest pokazanie głównych problemów, pokazanie głównych problemów, które muszą być rozwiązane, aby które muszą być rozwiązane, aby nasz kraj mógł wywiązać się ze nasz kraj mógł wywiązać się ze zobowiązań wobec Unii zobowiązań wobec Unii Europejskiej a służby wodne zajęły Europejskiej a służby wodne zajęły należne im miejsce w gospodarce należne im miejsce w gospodarce narodowej. narodowej.

Stan wód w Polsce jest:Stan wód w Polsce jest:

syntetycznym miernikiem oceny syntetycznym miernikiem oceny pracy wszystkich, którzy działają pracy wszystkich, którzy działają na obszarze gospodarki wodą. na obszarze gospodarki wodą.

Stan wód w Polsce w roku 2005 Stan wód w Polsce w roku 2005 Źródło: GUS Ochrona Środowiska 2006Źródło: GUS Ochrona Środowiska 2006

Regionalne

Zarządy

Gospodarki

wodnej

Ilość punktów pomiaru jakości wody

Ogółem w tym w klasach jakości wody

I II III IV V

Polska 1360 1 27 522 560 250

Gdańsk 51 - - 35 9 7

Gliwice 144 - 5 26 41 72

Kraków 200 - 16 122 52 10

Poznań 338 1 1 85 167 84

Szczecin 54 - 1 37 14 2

Warszawa 379 - 3 148 187 41

Wrocław 194 - 1 69 90 34

Tak wygląda ów syntetyczny miernik oceny pracy służb wodnych wyrażony liczbami.

Plastikowy zatorPlastikowy zator fot. R. Stojekfot. R. Stojek

Na brzegu Na brzegu fot. M. Kwiatkowskafot. M. Kwiatkowska

Wysypisko Wysypisko fot.fot. R. StojekR. Stojek

Utylizacja padlinyUtylizacja padliny fot. R. Stojekfot. R. Stojek

Ten stan wód jest konsekwencją Ten stan wód jest konsekwencją anachronicznego myślenia o gospodarowaniu anachronicznego myślenia o gospodarowaniu zasobami wody i dysfunkcjonalnym układem zasobami wody i dysfunkcjonalnym układem organizacyjnym służb wodnych. organizacyjnym służb wodnych. Hydrotechnicy wciąż nie mogą przyjąć do Hydrotechnicy wciąż nie mogą przyjąć do wiadomości, że rozwiązywanie problemów wiadomości, że rozwiązywanie problemów wody, środowiska wodnego i środowisk od wody, środowiska wodnego i środowisk od wody zależnych metodami technicznymi jest wody zależnych metodami technicznymi jest nieskuteczne i przyniosło wiele nieskuteczne i przyniosło wiele niepotrzebnych strat w środowisku. niepotrzebnych strat w środowisku.

W „Narodowej strategii gospodarowaniu wodami…” napisano:W „Narodowej strategii gospodarowaniu wodami…” napisano:

„„Z arządzanie systemem gospodarowania wodami będzie oparteZ arządzanie systemem gospodarowania wodami będzie oparte

nazarządzie zlewniowym w celu harmonizacji rozwoju społeczno –nazarządzie zlewniowym w celu harmonizacji rozwoju społeczno –

gospodarczego i ochrony ekosystemów wodnych. Podmioty strukturygospodarczego i ochrony ekosystemów wodnych. Podmioty struktury

zarządzającej będą dzieliły pomiędzy siebie kompetencje przypisanezarządzającej będą dzieliły pomiędzy siebie kompetencje przypisane

odpowiedniemu zasięgowi obszarowemu:odpowiedniemu zasięgowi obszarowemu:

• na poziomie krajowym (administracja niezespolona): inicjatywana poziomie krajowym (administracja niezespolona): inicjatywa

ustawodawcza oraz monitoring i ewaluacja realizacji strategiiustawodawcza oraz monitoring i ewaluacja realizacji strategii

gospodarowania wodami i jej planów operacyjnych,gospodarowania wodami i jej planów operacyjnych,

• na poziomie zlewniowym (administracja niezespolona):na poziomie zlewniowym (administracja niezespolona):

- planowanie i programowanie oraz monitoring i ewaluacja efektów działań na - planowanie i programowanie oraz monitoring i ewaluacja efektów działań na poziomie regionalnym,poziomie regionalnym,

- planowanie, organizowanie i koordynowanie operacyjnego reagowania wraz z - planowanie, organizowanie i koordynowanie operacyjnego reagowania wraz z kontrolą jego wyników,kontrolą jego wyników,

- organizowanie, koordynowanie i kontrola w zakresie eksploatacji urządzeń - organizowanie, koordynowanie i kontrola w zakresie eksploatacji urządzeń wodnych, administrowania majątkiem skarbu państwa a także innych w zakresie wodnych, administrowania majątkiem skarbu państwa a także innych w zakresie określonym prawem – na poziomie regionalnym;określonym prawem – na poziomie regionalnym;

Narodowa strategia cd.Narodowa strategia cd.

- planowanie, organizowanie i koordynowanie operacyjnego - planowanie, organizowanie i koordynowanie operacyjnego reagowania wraz z kontrolą wyników a także likwidacji skutków reagowania wraz z kontrolą wyników a także likwidacji skutków w zakresie sytuacji nadzwyczajnych związanych z powodzią i w zakresie sytuacji nadzwyczajnych związanych z powodzią i suszą;suszą;

• na poziomie lokalnym (administracja zespolona):na poziomie lokalnym (administracja zespolona):

- administrowanie majątkiem Skarbu Państwa oraz utrzymanie - administrowanie majątkiem Skarbu Państwa oraz utrzymanie wód i urządzeń wodnych w ścisłym współdziałaniu z lokalnym wód i urządzeń wodnych w ścisłym współdziałaniu z lokalnym samorządem,samorządem,

- przygotowania planów zagospodarowania przestrzennego a - przygotowania planów zagospodarowania przestrzennego a także organizowania i kontroli lokalnych systemów gospodarki także organizowania i kontroli lokalnych systemów gospodarki wodnej i ściekowej oraz zarządzania kryzysowego; wodnej i ściekowej oraz zarządzania kryzysowego;

- likwidacja skutków w zakresie sytuacji nadzwyczajnych - likwidacja skutków w zakresie sytuacji nadzwyczajnych związanych z powodzią i suszą.” związanych z powodzią i suszą.”

Był czas przed Dyrektywą Był czas przed Dyrektywą RamowąRamową

i jest czas po Dyrektywie i jest czas po Dyrektywie Ramowej.Ramowej.

Bernard Bernard KaczmarekKaczmarek

Omówię kolejno:Omówię kolejno:

1.1.Definicję pojęcia Definicję pojęcia gospodarka wodnagospodarka wodna jako jako konsekwencja RDW.konsekwencja RDW.

2.2.Definicję pojęcia Definicję pojęcia system wodny.system wodny.

3. 3. Pole funkcjiPole funkcji gospodarki wodnej wynikające gospodarki wodnej wynikające z RDW. z RDW.

4. 4. Wybrane zagadnienia związane z Wybrane zagadnienia związane z

zintegrowanym zarządzaniem zintegrowanym zarządzaniem

zasobami wody.zasobami wody.

5. 5. Propozycje zmian w Propozycje zmian w systemie prawa.systemie prawa.

Ad 1.Ad 1. Proponuję następującą definicję: Proponuję następującą definicję: Gospodarka wodnaGospodarka wodna to instytucja złożona z to instytucja złożona z podmiotów podmiotów (ludzi), (ludzi),

narzędzi działanianarzędzi działania oraz oraz przedmiotu oddziaływaniaprzedmiotu oddziaływania – – zasobów wody i środowiska wodnego, którymi podmioty zasobów wody i środowiska wodnego, którymi podmioty gospodarujągospodarują tak, aby realizować następujące cele i wynikające tak, aby realizować następujące cele i wynikające z nich zadania:z nich zadania:

I. I. OSIĄGNIĘCIE I UTRZYMANIE DOBREGO STANU WÓD, OSIĄGNIĘCIE I UTRZYMANIE DOBREGO STANU WÓD, EKOSYSTEMÓW WODNYCH I OD WODY ZALEŻNYCH.EKOSYSTEMÓW WODNYCH I OD WODY ZALEŻNYCH.

II. ZASPOKOJENIE POTRZEB WODNYCH LUDNOŚCI I GOSPODARKI II. ZASPOKOJENIE POTRZEB WODNYCH LUDNOŚCI I GOSPODARKI PRZY POSZANOWANIU ZASAD ZRÓWNOWAŻONEGO PRZY POSZANOWANIU ZASAD ZRÓWNOWAŻONEGO UŻYTKOWANIA WÓD. UŻYTKOWANIA WÓD. __________________________________________________________________________________________

III. OCHRONA ŻYCIA I MIENIA LUDNOŚCI ORAZ GOSPODARKI III. OCHRONA ŻYCIA I MIENIA LUDNOŚCI ORAZ GOSPODARKI PRZED SKUTKAMI STANÓW NADZWYCZAJNYCH WYWOŁANYCH PRZED SKUTKAMI STANÓW NADZWYCZAJNYCH WYWOŁANYCH PRZEZ WODĘ.PRZEZ WODĘ.

AAd 2.d 2. System wodny wyróżnionej System wodny wyróżnionej zlewnizlewni

Obiekt naturalny OE i obiekt techniczny Obiekt naturalny OE i obiekt techniczny OT OT w systemie wodnym wyróżnionej zlewni w systemie wodnym wyróżnionej zlewni

PNn-1

PO1 POn-1 PO2 POn

CS2

CSn-1

PN1 PNn PN2

CSn

PU1

PUn-1

PU2

PUn

OE/OTn

Charakterystyka OE/OTn

CS1

Ad 3. Ad 3. Pole funkcji gospodarki wodąPole funkcji gospodarki wodą

Funkcja : czynność potencjalna, która poFunkcja : czynność potencjalna, która po

zlokalizowaniu, zwymiarowaniu i wycenieniuzlokalizowaniu, zwymiarowaniu i wycenieniu

przekształca się w zadanie (zbiór procesów). przekształca się w zadanie (zbiór procesów).

Pole funkcjiPole funkcji – zbiór funkcji – zbiór funkcji roboczychroboczych i i

informacyjnychinformacyjnych, które realizuje system, , które realizuje system,

aby osiągnąć cele.aby osiągnąć cele.

Funkcje robocze i informacyjne możnaFunkcje robocze i informacyjne można

sklasyfikować, nadając im kody, które jesklasyfikować, nadając im kody, które je

jednoznacznie definiują. jednoznacznie definiują.

Zasada klasyfikacji funkcji Zasada klasyfikacji funkcji roboczych w gospodarce roboczych w gospodarce wodąwodą

X X X XX X X X

|_|_|_|_|___|_|_|_|_|___ kod celu kod celu

|_|_|_|___ kod grupy funkcji w celu|_|_|_|___ kod grupy funkcji w celu

|_|_|___ kod dziedziny w grupie funkcji|_|_|___ kod dziedziny w grupie funkcji

|___ kod kolejnej funkcji w |___ kod kolejnej funkcji w dziedziniedziedzinie

Tablica podziałów klasyfikacyjnych. Funkcje robocze.Tablica podziałów klasyfikacyjnych. Funkcje robocze.11.0.0.0. Poprawa stanu biocenoz wodnych i biocenoz.0.0.0. Poprawa stanu biocenoz wodnych i biocenoz

dolinowych. Poprawa stanu ekologicznego wóddolinowych. Poprawa stanu ekologicznego wód

powierzchniowych i stanu chemicznego wódpowierzchniowych i stanu chemicznego wód

podziemnych.podziemnych.

2.0.0.0. Uporządkowanie relacji z użytkownikami.2.0.0.0. Uporządkowanie relacji z użytkownikami.

Racjonalizacja wykorzystania zasobów wody.Racjonalizacja wykorzystania zasobów wody.

3.0.0.0. Ograniczenie strat wywołanych stanami3.0.0.0. Ograniczenie strat wywołanych stanami

nadzwyczajnymi wywołanymi przez wodę.nadzwyczajnymi wywołanymi przez wodę.

1.1.0.0. Zachowanie i odbudowa biocenoz wodnych i1.1.0.0. Zachowanie i odbudowa biocenoz wodnych i

biocenoz dolinowych.biocenoz dolinowych.

1.2.0.0. Odbudowa retencji obszarowej.1.2.0.0. Odbudowa retencji obszarowej.

1.3.0.0. Unormowanie poborów i ochrona wód1.3.0.0. Unormowanie poborów i ochrona wód

podziemnych.podziemnych.

1.8.0.0. Działania zabezpieczające funkcjonowanie służb1.8.0.0. Działania zabezpieczające funkcjonowanie służb

wodnych.wodnych.

Tablica podziałów klasyfikacyjnych cd.Tablica podziałów klasyfikacyjnych cd.2.0.0.0. Uporządkowanie relacji z użytkownikami.2.0.0.0. Uporządkowanie relacji z użytkownikami.

Racjonalizacja wykorzystania zasobów wody.Racjonalizacja wykorzystania zasobów wody.

2.1.0.0.2.1.0.0. Uporządkowanie gospodarki wodą w rolnictwie.Uporządkowanie gospodarki wodą w rolnictwie.

2.2.0.0. Uporządkowanie gospodarki wodą w gospodarce komunalnej.2.2.0.0. Uporządkowanie gospodarki wodą w gospodarce komunalnej.

2.3.0.0. Uporządkowanie gospodarki wodą w przemyśle i usługach. 2.3.0.0. Uporządkowanie gospodarki wodą w przemyśle i usługach.

2.4.0.0. Racjonalizacja gospodarki przestrzennej ze względu na2.4.0.0. Racjonalizacja gospodarki przestrzennej ze względu na

możliwości pokrycia zapotrzebowania na wodę.możliwości pokrycia zapotrzebowania na wodę.

2.5.0.0. Wyrównanie przepływów w rzekach dla pokrycia2.5.0.0. Wyrównanie przepływów w rzekach dla pokrycia

uzasadnionych potrzeb użytkowników z respektowaniemuzasadnionych potrzeb użytkowników z respektowaniem

wymagań ochrony przyrody.wymagań ochrony przyrody.

2.6.0.0. Racjonalizacja poboru kruszywa, roślin i innych materiałów z2.6.0.0. Racjonalizacja poboru kruszywa, roślin i innych materiałów z

dolin, koryt rzek i potoków oraz z czasz jezior.dolin, koryt rzek i potoków oraz z czasz jezior.

2.7.0.0. Racjonalizacja gospodarki rybackiej na rzekach, potokach,2.7.0.0. Racjonalizacja gospodarki rybackiej na rzekach, potokach,

jeziorach, zbiornikach i kanałach.jeziorach, zbiornikach i kanałach.

2.8.0.0. Racjonalizacja żeglugowego i rekreacyjnego wykorzystania2.8.0.0. Racjonalizacja żeglugowego i rekreacyjnego wykorzystania

wód.wód.

2.9.0.0. Racjonalizacja energetycznego wykorzystania wód.2.9.0.0. Racjonalizacja energetycznego wykorzystania wód.

Przykłady zastosowania Przykłady zastosowania klasyfikacji funkcji klasyfikacji funkcji roboczychroboczych

Omówię wybrane działania w grupach Omówię wybrane działania w grupach funkcji:funkcji:

1.1.0.0.1.1.0.0. Zachowanie i odbudowa biocenoz Zachowanie i odbudowa biocenoz

wodnych i biocenoz dolinowych.wodnych i biocenoz dolinowych.

2.1.0.0.2.1.0.0. Uporządkowanie gospodarki wodą Uporządkowanie gospodarki wodą

w rolnictwie. w rolnictwie.

Ad 1.1.0.0.Ad 1.1.0.0. Problem: niebezpieczne osady denne. Problem: niebezpieczne osady denne. Przykład: zbiornik włocławski. Przykład: zbiornik włocławski. Wyniki badań PIG Wyniki badań PIG 1999.1999.

W roku 1999 w zbiorniku zalegało:W roku 1999 w zbiorniku zalegało: W r. 2005 odpłynęło Wisłą do morza: W r. 2005 odpłynęło Wisłą do morza:

• 190 ton190 ton kadmu kadmu 7,35 ton, 7,35 ton,• 7600 ton7600 ton chromu chromu 17,78 ton, 17,78 ton,• 4200 ton4200 ton miedzi miedzi 85,59 ton, 85,59 ton, • 46 ton 46 ton rtęci rtęci 10,35 ton , 10,35 ton , • 2100 ton2100 ton niklu niklu 105,45 ton, 105,45 ton, • 2200 ton2200 ton ołowiu ołowiu 28,26 ton, 28,26 ton, • 1500 ton1500 ton cynku cynku 204,48 ton 204,48 ton,,• 51 ton wielopierścieniowych węglowodanów aromatycznych, 51 ton wielopierścieniowych węglowodanów aromatycznych, • 1,5 tony pestycydów chloroorganicznych,1,5 tony pestycydów chloroorganicznych,• 0,55 tony polichlorowanych bifenyli, 0,55 tony polichlorowanych bifenyli, • 36600 ton olejów mineralnych36600 ton olejów mineralnych”. ”. „ „Zawartość olejów mineralnych w mułach nagromadzonych w zbiorniku … jest znacznie wyższa niż Zawartość olejów mineralnych w mułach nagromadzonych w zbiorniku … jest znacznie wyższa niż

dopuszczana np. dla osadów w basenach portowych…dopuszczana np. dla osadów w basenach portowych…” Ilość osadów autorzy szacowali na 90 mln ton. ” Ilość osadów autorzy szacowali na 90 mln ton. Dziś jest ich zapewne 100 – 110 mln ton.Dziś jest ich zapewne 100 – 110 mln ton.

1.1.4.4.1.1.4.4. Utylizacja substancji Utylizacja substancji niebezpiecznych w osadach dennych.niebezpiecznych w osadach dennych.

Dla rozwiązania problemu osadów należy:Dla rozwiązania problemu osadów należy:

1.1.Zinwentaryzować ilość i skład osadów.Zinwentaryzować ilość i skład osadów.

2.2.Ocenić zagrożenie tymi osadami.Ocenić zagrożenie tymi osadami.

3.3.Opracować technologie utylizacji osadów.Opracować technologie utylizacji osadów.

4.4.Opracować plany eliminacji (minimalizacji) Opracować plany eliminacji (minimalizacji) zanieczyszczeń.zanieczyszczeń.

5.5.Określić koszty. Określić koszty.

6.6.Ustalić sposoby finansowania.Ustalić sposoby finansowania.

7.7.Ustalić wykonawców i terminy wykonania prac.Ustalić wykonawców i terminy wykonania prac.

Ad 2.1.0.0.Ad 2.1.0.0. Problem: zanieczyszczenie Problem: zanieczyszczenie wód substancjami zawartymi w wód substancjami zawartymi w odchodach zwierzęcych.odchodach zwierzęcych.W odchodach zwierzęcych znajduje się:W odchodach zwierzęcych znajduje się:

Azotu: 15 razy więcej niż w odchodach ludzi.Azotu: 15 razy więcej niż w odchodach ludzi.

Fosforu: 20 razy więcej niż w odchodach ludzi.Fosforu: 20 razy więcej niż w odchodach ludzi.

Pogłowie zwierząt wyrażone w DJP w roku 2002Pogłowie zwierząt wyrażone w DJP w roku 2002

wynosiło 7,3 mln szt.wynosiło 7,3 mln szt.

Jest to równowartość 109, 5 mln ludzi – azotany i 146 mlnJest to równowartość 109, 5 mln ludzi – azotany i 146 mln

ludzi – fosforany.ludzi – fosforany.

Rozwiązanie tego problemu zmniejszy straty o około 40 %.Rozwiązanie tego problemu zmniejszy straty o około 40 %.

Oznacza to zmniejszenie zanieczyszczenie wód tymi Oznacza to zmniejszenie zanieczyszczenie wód tymi

substancjami oraz wymierne korzyści dla rolników. substancjami oraz wymierne korzyści dla rolników.

2.1.4.2.2.1.4.2. Budowa obiektów do magazynowania Budowa obiektów do magazynowania

obornika, gnojowicy, wód gnojowych i kiszonek. obornika, gnojowicy, wód gnojowych i kiszonek.

Dla zredukowania zanieczyszczeń wód odchodami Dla zredukowania zanieczyszczeń wód odchodami

zwierzęcymi należy:zwierzęcymi należy:

1.1.Wybudować składowiska odchodów w ilości:Wybudować składowiska odchodów w ilości:

• płyty obornikowe ok. 13 400 tys. mpłyty obornikowe ok. 13 400 tys. m22..

• zbiorniki na gnojówkę ok. 11500 tys. mzbiorniki na gnojówkę ok. 11500 tys. m33..

• zbiorniki na gnojowicę ok. 14000 tys. mzbiorniki na gnojowicę ok. 14000 tys. m33..

2.2. Zapewnić rolnikom możliwość kupna urządzeń do Zapewnić rolnikom możliwość kupna urządzeń do

dystrybucji nawozów naturalnych. __________________________________________dystrybucji nawozów naturalnych. __________________________________________

3.3. Zapewnić opiekę ze strony doradców ODR. Zapewnić opiekę ze strony doradców ODR.

4.4. Ustalić zasady finansowania budowy tych obiektów. Ustalić zasady finansowania budowy tych obiektów.

Koszt wybudowania składowisk około 11 mld zł Koszt wybudowania składowisk około 11 mld zł

(w cenach 2000r).(w cenach 2000r).

Ad 4. Ad 4. Wybrane problemy Wybrane problemy związane z zarządzaniem związane z zarządzaniem zasobami wody. zasobami wody.

„ „Kryzys w gospodarce wodnej jest głównie kryzysem w Kryzys w gospodarce wodnej jest głównie kryzysem w zarządzaniu nią; porażką w procesie integrowania polityk zarządzaniu nią; porażką w procesie integrowania polityk i praktyk związanych z zarządzaniem zasobami wodnymi. i praktyk związanych z zarządzaniem zasobami wodnymi. Dobre zarządzanie gospodarką wodną ma miejsce tam, Dobre zarządzanie gospodarką wodną ma miejsce tam, gdzie agencje rządowe odpowiedzialne za efektywne gdzie agencje rządowe odpowiedzialne za efektywne alokowanie wody i zarządzanie gospodarką wodną na alokowanie wody i zarządzanie gospodarką wodną na podstawie praw i polityk opartych na przepisach, są podstawie praw i polityk opartych na przepisach, są wrażliwe na potrzeby kraju, społeczeństwa, gospodarki i wrażliwe na potrzeby kraju, społeczeństwa, gospodarki i w długim okresie czasu na potrzebę zachowania w długim okresie czasu na potrzebę zachowania równowagi zasobów wodnych kraju i regionu….równowagi zasobów wodnych kraju i regionu….

… …konieczne jest także wzięcie odpowiedzialności za konieczne jest także wzięcie odpowiedzialności za rzeki i zasoby warstw wodonośnych, zarządzanie którymi rzeki i zasoby warstw wodonośnych, zarządzanie którymi oddziałuje na wielu ludzi, a za które – w chwili obecnej – oddziałuje na wielu ludzi, a za które – w chwili obecnej – nikt nie ponosi odpowiedzialności.”nikt nie ponosi odpowiedzialności.”

Rola służb wodnych wynikająca z Rola służb wodnych wynikająca z RDWRDW

Gospodarka Wodą powinna być Gospodarka Wodą powinna być zatem instytucją utrzymującą zatem instytucją utrzymującą „dobre” zasoby wody i „dobre” zasoby wody i środowiska wodnego w dobrym środowiska wodnego w dobrym stanie lub przekształcającą „złe” stanie lub przekształcającą „złe” zasoby w „dobre” - zaspokajając zasoby w „dobre” - zaspokajając racjonalne potrzeby racjonalne potrzeby użytkowników.użytkowników.

Aby sprawnie realizować cele muszą być Aby sprawnie realizować cele muszą być spełnione następujące warunki:spełnione następujące warunki:• Musi być wdrożona zasada pełnej jednoosobowej Musi być wdrożona zasada pełnej jednoosobowej

odpowiedzialności za realizację zadań (art. 3.2 RDW).odpowiedzialności za realizację zadań (art. 3.2 RDW).

• Służby wodne muszą być wyposażone w kompetencje do Służby wodne muszą być wyposażone w kompetencje do regulowania relacji z użytkownikami. regulowania relacji z użytkownikami.

• Musi być wdrożona zasada realnego wpływu sił społecznych na Musi być wdrożona zasada realnego wpływu sił społecznych na podejmowanie decyzji (art.14 RDW).podejmowanie decyzji (art.14 RDW).

• W system zarządzania muszą być wmontowane mechanizmy W system zarządzania muszą być wmontowane mechanizmy zapewniające efektywność ekonomiczną i skuteczność w zapewniające efektywność ekonomiczną i skuteczność w realizacji zadań.realizacji zadań.

• Struktury organizacyjne muszą wynikać z hierarchicznej Struktury organizacyjne muszą wynikać z hierarchicznej struktury sieci rzecznej. struktury sieci rzecznej.

• Muszą ulec zmianie: skrajnie scentralizowany system planowania Muszą ulec zmianie: skrajnie scentralizowany system planowania oraz wadliwy, marnotrawny system finansowania (art. 9 RDW).oraz wadliwy, marnotrawny system finansowania (art. 9 RDW).

Rysunek 11.1 Struktura podmiotowa ZSGZW i jego otoczenia bezpośredniego

ZASOBY SYSTEMU WODNEGO

UŻYTKOWNICY ZASOBÓW WODNYCH

KRAJ

REGION

PODZLEWNIA

NAJWYŻSZA IZBA KONTROLI

PREZYDENT, SEJM, SENAT, RZĄD

MINISTERSTWO ŚRODOWISKA

INSPEKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA

DEPARTAMENT ZASOBÓW WODNYCH

WOJEWODA

URZĄD WOJEWÓDZKI

WIOŚ

WUNB

URZĄD SKARBOWY

STAROSTA

STAROSTWO POWIATOWE

WÓJT

REGIONALNY ZARZĄD GOSPODARKI WODNEJ

INSPEKTORATY LINIOWE

RADA GOSPODARKI WODNEJ

PODZLEWNI

ZARZĄD PODZLEWNI

INSPEKTORATY OBSZAROWE

KRAJOWA RADA GOSPODARKI

WODNEJ

SEJMIK WOJEWÓDZKI

INSTYTUCJE NAUKOWE

ZWIĄZKI PRODUCENTÓW

BANKI, INST. FINANSUJĄCE

SEJMIKI POWIATOWE

RADY GMIN

NGO

KOOPERANCI, DOSTAWCY

KRAJOWY ZARZĄD GOSPODARKI WODNEJ

RADA GOSPODARKI WODNEJ REGIONU

ZGIONALNY ZARZĄD GOSPODARKI WODNEJ

LEGENDA Podległość służbowa Granice ZSGZW

ZASOBY SYSTEMU WODNEGO

UŻYTKOWNICY ZASOBÓW WODNYCH

KRAJ

REGION

PODZLEWNIA

NAJWYŻSZA IZBA KONTROLI

PREZYDENT, SEJM, SENAT, RZĄD

MINISTERSTWO ŚRODOWISKA

INSPEKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA

DEPARTAMENT ZASOBÓW WODNYCH

WOJEWODA

URZĄD WOJEWÓDZKI

WIOŚ

WUNB

URZĄD SKARBOWY

STAROSTA

STAROSTWO POWIATOWE

WÓJT

REGIONALNY ZARZĄD GOSPODARKI WODNEJ

INSPEKTORATY LINIOWE

RADA GOSPODARKI WODNEJ

PODZLEWNI

ZARZĄD PODZLEWNI

INSPEKTORATY OBSZAROWE

KRAJOWA RADA GOSPODARKI

WODNEJ

SEJMIK WOJEWÓDZKI

INSTYTUCJE NAUKOWE

ZWIĄZKI PRODUCENTÓW

BANKI, INST. FINANSUJĄCE

SEJMIKI POWIATOWE

RADY GMIN

NGO

KOOPERANCI, DOSTAWCY

KRAJOWY ZARZĄD GOSPODARKI WODNEJ

RADA GOSPODARKI WODNEJ REGIONU

ZGIONALNY ZARZĄD GOSPODARKI WODNEJ

LEGENDA Udział w radach Podległość służbowa Nadzór Kontrola Zasilanie w środki Zasilanie w informacje

Ad 5.Ad 5. propozycje zmian prawa propozycje zmian prawa obejmują:obejmują:

• Nowy zapis zakresu działu „gospodarka wodą” w Nowy zapis zakresu działu „gospodarka wodą” w ustawie o działach administracji rządowej.ustawie o działach administracji rządowej.

• Ustawę o polityce gospodarowania wodą w Polsce.Ustawę o polityce gospodarowania wodą w Polsce.

• zmodernizowaną ustawę prawo wodne – dostosowaną zmodernizowaną ustawę prawo wodne – dostosowaną duchem i literą do ustawy o polityce gospodarowania duchem i literą do ustawy o polityce gospodarowania wodą.wodą.

• Ustawę o budowie i zasadach funkcjonowania Ustawę o budowie i zasadach funkcjonowania Systemu Zwalczania Stanów Nadzwyczajnych - w Systemu Zwalczania Stanów Nadzwyczajnych - w dziale poświęconym stanom nadzwyczajnym dziale poświęconym stanom nadzwyczajnym wywołanym przez wodę. wywołanym przez wodę.

• Wynikające z tych ustaw - akty wykonawcze.Wynikające z tych ustaw - akty wykonawcze.

W art. 11: Ustawy o działach administracji rządowej W art. 11: Ustawy o działach administracji rządowej powinien być dokonany następujący zapis: powinien być dokonany następujący zapis: 1. Dział gospodarka wodna obejmuje sprawy:1. Dział gospodarka wodna obejmuje sprawy:

1) doprowadzenia i utrzymywania zasobów wód powierzchniowych i 1) doprowadzenia i utrzymywania zasobów wód powierzchniowych i podziemnych oraz środowisk związanych z wodą do stanu wymaganego podziemnych oraz środowisk związanych z wodą do stanu wymaganego prawem;prawem;

2) udostępnianie zasobów wody i środowisk związanych z wodą 2) udostępnianie zasobów wody i środowisk związanych z wodą użytkownikom, na zasadach określonych prawem;użytkownikom, na zasadach określonych prawem;

3) zwalczania stanów nadzwyczajnych wywołanych przez wodę w zakresie 3) zwalczania stanów nadzwyczajnych wywołanych przez wodę w zakresie określonym przez prawo;określonym przez prawo;

4) funkcjonowania państwowej służby hydrologiczno-meteorologicznej i 4) funkcjonowania państwowej służby hydrologiczno-meteorologicznej i państwowej służby hydrogeologicznej,państwowej służby hydrogeologicznej, z wyłączeniem zagadnień monitoringu z wyłączeniem zagadnień monitoringu jakości wód;jakości wód;

5) współpracy międzynarodowej na wodach granicznych w zakresie zadań 5) współpracy międzynarodowej na wodach granicznych w zakresie zadań należących do działu.należących do działu.

2. Minister właściwy do spraw gospodarki wodnej sprawuje nadzór nad 2. Minister właściwy do spraw gospodarki wodnej sprawuje nadzór nad działalnością Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej oraz Instytutu działalnością Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej oraz Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej.Meteorologii i Gospodarki Wodnej.

Ustawa o polityce wodnej powinna Ustawa o polityce wodnej powinna obejmować:obejmować:• cele i zadania strategiczne (wg RDW – cele środowiskowe),cele i zadania strategiczne (wg RDW – cele środowiskowe),

• zdefiniowanie służb wodnych odpowiedzialnych za ich realizację,zdefiniowanie służb wodnych odpowiedzialnych za ich realizację,

• zlewniowe, zintegrowane zarządzanie zasobami wody,zlewniowe, zintegrowane zarządzanie zasobami wody,

• zasady planowania,zasady planowania,

• zasady finansowania,zasady finansowania,

• zasady sprawozdawczości,zasady sprawozdawczości,

• zasady nadzoru i kontroli,zasady nadzoru i kontroli,

• zasady komunikacji ze społeczeństwem,zasady komunikacji ze społeczeństwem,

• normy stanu środowiska wodnego i biocenoz od wody zależnych,normy stanu środowiska wodnego i biocenoz od wody zależnych,

• terminy realizacji zadań cząstkowych,terminy realizacji zadań cząstkowych,

oraz sprawy nie ujęte w RDW:oraz sprawy nie ujęte w RDW:

• kompetencje służb wodnych odpowiedzialnych za stan zasobów wodnych,kompetencje służb wodnych odpowiedzialnych za stan zasobów wodnych,

• zasady współpracy z użytkownikami,zasady współpracy z użytkownikami,

• zasady powoływania i kompetencje organów bezpośrednio nadzorujących zasady powoływania i kompetencje organów bezpośrednio nadzorujących działalność służb wodnych (rad gospodarki wodnej).działalność służb wodnych (rad gospodarki wodnej).

Podsumowanie Podsumowanie

Zasady zarządzania zasobami wody Zasady zarządzania zasobami wody według:według:Koncepcji systemu zarządzania Ramowej DyrektywyKoncepcji systemu zarządzania Ramowej Dyrektywy

Gospodarką wodną KOŚ Senatu Wodnej 2000/60/UEGospodarką wodną KOŚ Senatu Wodnej 2000/60/UE

opracowanej w 1991 roku.opracowanej w 1991 roku.

• Zasada integralności zasobów Zasada integralności zasobów => => Zintegrowana polityka Zintegrowana polityka

gospodarowania wodągospodarowania wodą

• Zasada jednego gospodarza Zasada jednego gospodarza =>=> Właściwe władze Właściwe władze

• Zasada samofinansowania Zasada samofinansowania => => Zwrot kosztów usług wodnych Zwrot kosztów usług wodnych

• Zasada planowej poprawy stanu => Osiągnięcie dobrego stanuZasada planowej poprawy stanu => Osiągnięcie dobrego stanu

zasobów wód w ciągu 15 lat zasobów wód w ciągu 15 lat

• Zasada nadzoru nad Zasada nadzoru nad => => Monitoring wód Monitoring wód

użytkownikamiużytkownikami

• Zasada obligatoryjnego udziału Zasada obligatoryjnego udziału => => Zasada informowania Zasada informowania

w radach zlewni przedstawicieli społeczeństwa i konsultacjiw radach zlewni przedstawicieli społeczeństwa i konsultacji

władz i grup społecznych społecznychwładz i grup społecznych społecznych