Download - ETKİLEŞİM TASARIM TEMELLERİ
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
ETKİLEŞİM TASARIM TEMELLERİ
Ders Adı : BTÖ-411 İnsan Bilgisayar Etkileşimi Ders Sorumlusu : Yrd. Doç. Dr. Hakan TÜZÜN Hazırlayanlar : Serap TEKELİOĞLU Mustafa BAYRAM Yeliz KUŞKAYA Zafer YILMAZ Volkan ULUÇINAR Adem ÖZGÜR
2009 – 2010 Öğretim Yılı Bahar DönemiHacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü06532 Beytepe/ANKARA
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Tasarım Tasarım Süreci Senaryolar Navigasyon Tasarımı
Yerel yapı Global yapı
Ekran Tasarımı ve Yerleşimi Affordances Tekrarlama ve Prototipleme
İçindekiler…
TASARIM
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Tasarım
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Tasarlama sözcüğü, İngilizce ve Fransızca da ki “design” kelimesi karşılığı olarak kullanılmaktadır.
Tasarım; hedefleri sınırlılıklar dahilinden gerçekleştirmektir. Tasarım; bir amaca yönelik düşünsel üretimdir. Tasarım, zihinde canlandırılan biçimdir.
Tasarım Nedir?
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Tasarım işinde ; Faklılıkları bulma Hayal kurma Sorgulama Yaratıcı düşünme Eleştirel düşünme Akıl yürütmegibi üst düzey zihinsel süreçlerin tasarım yapmada önemli bir
yeri vardır.
Tasarım
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
"Doğal olarak meydana gelmemiş her şey aslında bir şekilde tasarlanmıştır.."
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Hedef Tasarımın amacı ne?
Bilgisayar geliştirmek Kim için?
Görme engelliler için Ne istiyorlar?
Rahat bir şekilde kullana bilecekleri bilgisayar
Tasarım Öğeleri
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Sınırlılıklar Hangi materyali kullanmalıyız?
Magneclay( yağ bazlı madde), Braille alfabesi, Ses cihazı.. Standartlarımız neler?
9 düğme(braille alfabesi) , Hareketli yüzey,2D-3D Görüntü… Süre ve maliyet?
??? Yıl ??? $
Tasarım Öğeleri
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Ödünler Hedefler ya da sınırlılıkların karşılanması için hangilerinden
vazgeçilecek? Tasarımı gerçekleştirmek için imkanlar neticesinde bazı
hedeflerden ödün vermek zorunda kalabilirsiniz.
Tasarım Öğeleri
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Materyallerinizi anlayın
İnsan;•Psikolojik •Sosyal•Fiziksel•Bakış açıları•İstekleri•Hataları
Bilgisayar;•Kısıtlılıkları•Kapasitesi•Araçları•Özelliklerini•Artılarını
Tasarımın Altın Kuralı
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
İnsanlar hata yapabilirler ancak sistemler bu hataları ve bu hataların sonuçlarını azaltıcı yönde tasarlanmalılardır.
İnsanların hatalarının sebepleri ayrıntılı olarak incelenir ve bilinirse buna uygun tasarımlar yapılarak bunların oluşmaları aza indirgenebilir.
Hatasız Kul Olmaz…
TASARIM SÜRECİ
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Ne isteniyor?
Analizler
TasarımGerçekleştir ve harekete geçir
Ön ürün
GörüşmelerEthnography
Elimizde ne var?Ne isteniyor?
Yönergelerilkeler
Diyalogişaretlemeleri
Kesin belirleme
Bulguların değerlendirilmesi
Senaryolarİçerik analizleri
Tasarım Süreci…
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
İhtiyaçlar Ne var? Ne isteniyor?…
Analizler Düzenleme ve anlama
Tasarım Ne yapılacak nasıl kararlaştırılacak
Tekrarlama ve Ön Ürünler Gerçekten neye ihtiyaç olduğunu bulmak!
Uygulama ve Harekete Geçirme
Basamaklar…
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Sınırlı zaman “trade-off” tasarlayın
kullanılabilirlik? Problemlerin bulunması ve çözümü? Ne çözeceğine karar vermek?
Muhteşem sistemler kötü tasarlanır İyiye tasarıma fazla emek harcamak
…ancak bunların hepsini nasıl yapabilirim!!
KULLANICI MERKEZİ
Kullanıcılarınızı bilinKişilikleriKültürleri
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Onlar kim? Muhtemelen siz değilsiniz! Onlarla konuşun Onları izleyin Hayal gücünüzü kullanın
Kullanıcılarınızı Bilin
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Temsil edebilecek bir kullanıcı kullanın. Ahmet ne düşünür?
Ayrıntılar sorundur Onu gerçek yapar.
Kişilik…
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Doğrudan inceleme Bazen zordur
evde Psikiyatrik sabırlar, …
Araştırma paketleri Cevaplama öğeleri
Duvardan dinlemek için bardak, kamera İnsanlara kendi dünyalarını açmaları için verilenler
onlara ne anlamlı geliyorsa onu kaydederler.
Kültürel Araştırma…
SENARYOLAR
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Tasarım için hikayeler Diğerleri ile etkileşime geç Diğer modellere geçerliğini denetle Dinamikleri anla
Doğrusallık Zaman doğrusaldır- hayatımız doğrusaldır Ancak alternatifler göstermez
Senaryolar…
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Senaryolar…
Senaryolar – Sisteme Doğru Doğrusal Bir Yol
Avantaj Hayat ve zaman doğrusaldır Anlamak kolaydır (hikayeler doğaldır) Somuttur
Dezavantaj Seçenek yoktur, dallanmalar yoktur, özel koşullar yoktur. İstemeden yapılan hareketleri kaçırır.
Öyleyse Birden fazla senaryo kullanın Birden fazla yöntem kullanın
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Scenario for proposed movie player
Senaryolar…
NAVİGASYON…
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Araçlarını belirle Butonlar, yazılar, menüler
Ekran ve Pencereler(Mantıksal gruplama) Navigasyon tasarımı uygulaması Dış ortamlar
Basamaklar…
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Araçları belirleme Elemanlar, taglar, etiketler
Ekran ve Pencereler Benzer menülerin gruplanması
Navigasyon Sitenin yapılandırılması
Dış ortamlar Web tarayıcı, dış linkler
Web siteleri…
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Araçları belirleme Butonlar, numaralar, renk, ışık
Ekran yerleşimi Navigasyon tasarımı
Aracın modları Ortam
Gerçek dünya
Fiziksel araçlar…
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Bu uygulamayı kim kullanacak? Nasıl düşünebilirler? Bununla ne yapacaklar?
Başlarken düşünün?
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Yerel yapı Bir sayfanın yapılanması üzerine
Genel yapı Sitenin yapısı, sayfalar arası geçiş
Kapsamlı durum Diğer uygulamalarla ilişki
Yapılanma üzerine düşünün
Yerel Yapı
Bir sayfanın yapılanması üzerine…
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
hedefbaşlangıç
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Nerede olduğunu bilme Neler yapabileceğini bilme Nereye gidiyor olduğunu bilmek veya neler olacağını Neler yapmış olduğunu ve nereye gelmiş olduğunu bilmek
Dört olgu üzerinde durun
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
web sitesiAna menü İkinci menü
Bu sayfa
Linkleri devam ettirin
Neredesin? - Ekmek kırıntıları
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Yanlışlıkla aramaları engellemek için kilitleyin… Kilidi kaldırmak için - ‘c’ + ‘yes’ tuşlarına basın Birçok defa yapılır.
Eğer kilit unutlursa Cepte “yes” tuşuna basarsa Telefon rehberine gider Telefon rehberinde…
‘c’ – rehberi sil? ‘yes’ – Onayla
Modlar…
Global yapı
Sitenin yapısı sayfalar arası geçiş
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Sistem
Bilgi ve Yardım Yönetim Mesajlar
Kullanıcı Ekle Kullanıcı Kaldır
Hiyerarşik…
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Uygulamanın kısımları Ekranlar ya da ekran grupları
Tipik fonksiyonel dağılımSistem
Bilgi ve Yardım Yönetim Mesajlar
Kullanıcı Ekle Kullanıcı Kaldır
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Derinlik zordur!
Miller’ in 7 ± 2 kuramı Kısa süreli bellek, menü boyutu değil
En Uygun? Her ekranda birçok öğe Ancak ekran içerisinde yapılandırılmış
Yönlendirme hiyerarşisi
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Ana Ekran Kullanıcı Kaldır Onayla
Kullanıcı Ekle
Ağ Diyagramları
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Ne neye öncülük eder? Ne ne zaman olacak? Dallanma ve döngüler içerir? Hiyerarşi dışında, daha fazla görev…
Ana Ekran KullanıcıKaldır Onayla
Kullanıcı Ekle
Ağ Diyagramları
Kapsamlı Durum
Diğer uygulamalarla etkileşim
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Platform standartları, tutarlılık
Stil konuları
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Kes, kopyala, yapıştır…..
Fonksiyonel konular
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Uygulamalar arası geçiş Gömülü uygulamalar(hava durumu) Farklı uygulamalara erişim(E-posta, ikonlar..)
Navigasyon konuları
Ekran Tasarımı ve Yerleşim
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Temel İlkeler Gruplandırma, Yapılandırma, Sıralama Hizalama Beyaz Alanın Kullanımı
Ekran tasarımı ve Yerleşim
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Mantıksal Fiziksel
Ödeme ayrıntıları: İsim Adres: … Kredi Kart no
Dağıtım ayrıntıları: isim Adres: …Dağıtım zamanı
Sıralama ayrıntıları: öğe sayı fiyat/öğe fiyat10 kutu 7 3.71 25.97 …… … … …
Gruplama ve yapılandırma
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Mantıksal öğeleri gruplamak için kutuları kullanın. Başlık ve önemli yerleri belirtmek için fontları kullanın.
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ
Grup ve Öğelerin Sıralanması-Süsleme
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Yazılarınızı soldan sağa doğru yani; sol tarafa hizalayın.
Ayşe KULİN, UmutHayat akan bir sudur.Alfa Yayınları©2008
Ayşe KULİN, UmutHayat akan bir sudur.
Alfa Yayınları©2008
Özel efektler için iyidir ama ayırt etmek zordur.
Biraz sıkıcıdır ancak okunur.
Grup ve Öğelerin Sıralanması-Hizalama - metin
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Muhittin ÖzgürŞaziye SonsesRüknettin KaygusuzBediha SıtkısıyrılmışHayati Tehlike Muhittin Özgür
Şaziye SonsesRüknettin KaygusuzBediha SıtkısıyrılmışHayati Tehlike
Özgür, MuhittinSonses, ŞaziyeKaygusuz, RüknettinSıtkısıyrılmış, BedihaTehlike, Hayati
Soyadlarını ayırt etmeyi kolaylaştırın.
Grup ve Öğelerin Sıralanması-Hizalama - isimler
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Sayılardan hangisi en büyük?
532.56179.3
256.31715
73.9481035
3.142497.625
6
Grup ve Öğelerin Sıralanması-Hizalama - numaralar
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Görsel olarak: uzun numara = büyük numara,
Ondalık sayıları sıralayın ya da sayıları hizalayın.
627.865 1.005763 382.5832502.56 432.935 2.0175 652.87 56.34
Grup ve Öğelerin Sıralanması-Hizalama - numaralar
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Aralıkları ayırmak zordur.
bisküvi 75şekerleme 120çikolata 35meyveli sakız 27meyve suyu 85
Grup ve Öğelerin Sıralanması-Çok sütunlar
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
İkili satır renkleri satır.
bisküvi 75şekerleme 120çikolata 35meyveli sakız 27meyve suyu 85
Grup ve Öğelerin Sıralanması-Çok sütunlar
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Çizgisel yolları kullanın.
bisküvi 75şekerleme 120çikolata 35meyveli sakız 27meyve suyu 85
Grup ve Öğelerin Sıralanması-Çok sütunlar
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Ya da “adi” hizalama yapın.
bisküvi 75şekerleme 120
çikolata 35meyveli sakız 27meyve suyu 85
Grup ve Öğelerin Sıralanması-Çok sütunlar
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Boşluk Kullanımı-Dağıtmak için boşluk
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Boşluk Kullanımı-Karmaşık yapılar için boşluk
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Boşluk Kullanımı-Vurgulamak için boşluk
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Öğelerin gruplanması;
Yiyecek modu
Pişirme zamanı
Buz çözme ayarları
Fiziksel kontroller
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Öğelerin gruplanması Öğelerin sıralanması
4
4- Başlat2
2- Sıcaklık
3
3- Pişirme zamanı1
1- Isıtma tipi
Fiziksel kontroller
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Öğelerin gruplanması Öğelerin sıralanması Süsleme
Farklı işlevler için farklı renkler
İlişkili butonların çevresine çizgi
Fiziksel kontroller
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Öğelerin gruplanması Öğelerin sıralanması Süsleme Hizalama
Butonların içindeki yazının
ortalanması
Fiziksel kontroller
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Öğelerin gruplanması Öğelerin sıralanması Süsleme Hizalama Boş alan
Gruplamaya yardım etmek için aralıklar
Fiziksel kontroller
AFFORDANCES TEKRARLAMA ve PROTOTİPLEME
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Bir nesnenin, kendisiyle bir şeyler yapılabilmesini sağlayan vasıfları anlamına geliyor.
Örneğin camı kırabilirsiniz ya da kahve bardağını sapından tutup kaldırabilirsiniz. Elmayı ısırabilirsiniz ya da tutup atabilirsiniz. Sandalyeye oturabilirsiniz yada üzerine çıkıp bozulan ampülü değiştirebilirsiniz.
Affordance‘ da belirleyici olan, nesneyle ne yapılabileceğini sadece sezgisel olarak anlayabiliyor olmamızdır. (Uyarıcı, bilgilendirici, anlamayı kolaylaştıran bir metin veya sözcük olmaksızın)
Affordances(Sağlarlık)
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Bir bakıma güdüleme görevi de yapıyor. Ne algılıyorsan onu yapma eğiliminde
oluyorsun. Örneğin;Yerdeki bir taş, bir fareye, bir
kediye ve bir insana değişik sağlarlıklar (affordances) sunar. Taş fareye saklanılabilirlik sağlarlığını sunarken, aynı taş insan için fırlatılabilirlik sağlarlığı sunar.
Bir nesne, değişik etmenlere değişik olanaklar sunar.
Affordances(Sağlarlık)
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Affordances(Sağlarlık)
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Prototip: Detaylandırma ve seri üretim aşamasına geçmeden önce üretilen örnek ürün. (Model)
Özellikle kompleks ürünler için şarttır.
Tekrarlama ve Prototipleme
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Tekrarlama ve Prototipleme
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Olana kadar… Yılmak yok !
prototip değerlendirtasarım
Yeniden tasarla
oldu!tamam?
Tekrarlama ve Prototipleme
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Neden Prototipleme Yapılır?
Ürünün görsel ve işlevsel kontrolleri yapılır. Olabilecek tasarım hataları teşhis edilir. Birden fazla komponent içeren ürünlerin birbirlerine geçme
detayları ve parçaların uyumu kontrol edilebilir. Prototipler, tasarım ekibi, imalat ekibi ve pazarlama ekibi
arasındaki iletişimi ve ortak çalışma verimliliğini arttırır. Prototipin son hali seri üretimin yapılması için kalıp olur.
Tekrarlama ve Prototipleme
BTÖ - 411 İnsan - Bilgisayar Etkileşimi
Kaynakça…Kitap Kaynakları… Human-Computer İnteraction
İnternet Kaynakları… http://www.plastosel.com/ug-objet-prototip.html http://end.aytasarim.com/index.php?option=com_content&task=view&id=49&Itemid=1 http://www.zecinteraktif.com/e-destek/sistem-ve-yazilim/yazilim-gelistirme-ve-prototip-
235.html http://www.zaplat.com/etiket/prototip http://tr.wikipedia.org/wiki/Prototip http://www.comp.lancs.ac.uk/~dixa/teaching/rome2003/docs/rome-ch05.pdf