Download - Ergenlik Dönemi
Univerist® Education Company
Pk:34736 Kozyatağı I Kadıköy I İstanbul I Türkiye
T: 02167061154 I E-Posta: [email protected]
univerist.com
• Bir erkek için ergenlik, çocukluktan çıkıp
gençliğe adım atma dönemidir.
• Ergenliği, zamanı biraz farklı olsa da
herkes yaşar.
• Ergenlik büyümenin doğal bir parçasıdır.
• Ergenlik, fiziksel değişimlerin yanı sıra,
düşünsel ve duygusal değişimleri de
beraberinde getirir.
univerist.com
Ergenlik buluğ ile başlar ve gencin erişkinliğe varmasıyla da biter. Çocuk büyüyüp
de fiziksel, biyolojik olgunluğa erince 13-14 yaşlarında biyolojik bakımdan erişkin
fonksiyonlarını yapabilecek duruma gelmiştir. Ergenlik çağını genel olarak
biyolojik ve psikolojik olarak 10-12 yaşlar ile 18-20’li yaşlar arasındaki dönem
olarak kabul ediyoruz.
univerist.com
Ortalama insan yaşamının hemen hemen1/10'unu kapsayan bir dönem olan ergenlikçağı, kişinin yaşamının önemli değişiklikleriniiçeren bir çağdır. Ergenliğin başlangıcındakişinin biyolojik durumunda, sonunda ise,psikolojik ve sosyal durumunda bir değişiklikbulunmaktadır. Böylece bu döneminbaşlangıcı da sonu da birer kişisel krizdemektir.
univerist.com
• Ergenlik çağında bedende önemlideğişmeler olmaktadır. Çocukluk çağıözelliklerinden yetişkinliğe geçiş sözkonusudur. Beden değişmelerinin büyükbir kısmı ergenlik devresinin ilk safhasıolan erinlik çağında olur. Erinlikçağından sonra devam eden bedengelişmeleri ise daha yavaş meydanagelir.
• Gerek ergenlik gerekse gençlikdönemleri insan yaşamının en güzel, enmutlu ve en güçlü dönemleri olurken,aynı zamanda birer kriz ya da bunalımdönemleridir.
• Erkek çocukların bedenindekideğişimler ise TESTOSTERONhormonun etkisiyle ortaya çıkar.
univerist.com
• Ergenlik çağı, özellikle biyolojik, psikolojik ve sosyal olarak bir gelişme ve
olgunlaşmanın yer aldığı ve çocukluktan erginliğe bir geçiş dönemidir.
Ergenliğin başlangıcı kızlar ve erkeklerde belirli biyolojik değişmelerle
başlar. Bu devre ülkemizde kızlarda ortalama 10-12, erkeklerde 12-14
yaşlar arası başlar. Ergenlik çağına girilmesiyle gelişmede giderek
hızlanan bir artış izlenir.
• Ergenlik döneminin başlangıcının habercisi, boy uzamasıdır. Çocuğun
doğumundan bu yana gövdesi gelişimini devam ettirir. İlk iki yıl içinde
büyüme hızlanır. Sonraları büyüme hızı azalarak kızlarda 7, erkeklerde 10
yaş civarlarında duraklama gösterir. Erkek çocuklar doğuştan kızlardan
biraz daha boylu olup, bu üstünlüğü 10 yaşlarına kadar korurlar, fakat
kızlar bu yaşlarda onlara yetişir. 11 yaşlarından 14'e kadar kızlar daha
çabuk uzarlar. 15 yaştan sonra bu üstünlük tekrar erkeklere geçer. Yalnız
kişisel farklılıkların olduğunu da unutmamak gerekir.
univerist.com
Seslerin kalınlaşması: Ergende, ses,çocukluktakinin aksine kalınlaşmaya başlar. Budönemde ergen ses tonun ayarlamaz. Önceki sesçatallaşır. Daha sonra, ses telleri gelişmesinitamamlar, ergenin ses tonu da olgunlaşır.Yüzdeki sivilcelerin artması: Derideki yağ bezlerininfazla çalışması sonucu, salgılanan yağlar, bezkanallarını tıkar ve yüzde siyah noktalar oluşturur.Yağ birikimi şişer ve ergenlik sivilcelerini meydanagetirir.Yüzde bıyık ve sakalın çıkması: Ergenlikdöneminde yüzde meydana gelen belirgindeğişiklik de, erkek çocukta bıyık ve sakallarınçıkmasıdır. Önce bıyıklar belirgin hale gelir, sonraşakak kemikleri altından sakallar görülmeye başlar,sakal ve bıyıkların çıkmasında gençler arasındabireysel farklara bağlı olarak, değişiklikler gösterir.
univerist.com
Vücutta kıllanma: Ergenlik dönemininbaşlangıcındaki değişikliklerden biri de, hipofizbezinin salgıları ile başlayan koltuk altı ve üremeorganları bölgesinde kıllanmalardır.Ter bezlerinin çalışmasının artması: Bu dönemdekoltuk altı ile kasıklardaki ve vücudun diğerlerindeter bezleri çocukluk döneminden daha fazlaçalışır. Sık terleme sonucu ortaya çıkan kirliliğiönlemek için vücut temizliğine dikkat etmek en azhaftada bir kere su ve sabun ile temizlenmek,koltuk altı ve üreme organlarındaki tüylerin ter vekir tutacağı için uzamadan alınması ergenliksağlığı için gereklidir.Vücut kokusunun belirginleşmesi: Cinselolgunlukla beraber, vücutta herkese has bir kokubelirginleşir. Bu vücut kokusunun cinsel çekiciliklebir ilişkisi vardır.
univerist.com
Gırtlaktaki kıkırdaklaşma: Hipofiz hormonun etkisi ile ergenlik dönemininbaşlangıcında erkek çocuklarda gırtlağın çene altına rastlayan bölgesinde birkıkırdaklaşma görülür. Halk arasında "adem elması" denen bu boğumbüyüyerek sertleşir.Göğüslerde düğümcüklenme: Erkek ergenlerde genellikle 14-16 yaşlarıarasında olur. Göğüslerin her ikisi veya birinde görülen ağrılı büyüme vesertleşmelerdir. Hormon kaynaklıdır. 6 ay ile 3 yıl arasında iyileşme görülür.Ergenlik döneminde görülen cinsel rüyalar: Özellikle erkek gençler, artan cinseliçtepilerin sonucu cinsel kaynaklı rüyalar görürler. Bu rüyalar esnasında üretilenfazla spermler boşalma sonucu vücudun dışına atılır. Halk dilinde "rüyalanma",eski dilde "ihtilam olma" denilen bu olay, sebebini bilmeyen ergenler içinürkütücüdür. Çeşitli tedirginlikler yaratabilir
univerist.com
• Ergen, bir problem çözme durumunda neden-sonuç ilişkisini kurabilmek için
olası tüm değişkenleri göz önüne alabilir ve bunlardan birini sınarken diğerlerini
dışarıda bırakabilir. Gerçek ve somut olmayanla yani olasılıklarla ilgilenebilir ve
mecaz anlamları anlamakta güçlük çekmez.
• 12 yaş ve üzerisi zihinsel gelişim çerçevesinde varsayımlar kurabilir, mantıksal
sonuçlar çıkarabilir ve karmaşık sorunları sistemli biçimde çözebilir.
• Bu dönem gençleri kendi görüşlerini haklı gösterebilecek düşünce kurallarını ve
mantık yollarını bulmaya başlarlar.
univerist.com
Ergenlik dönemi dengesiz ve düzensiz bir
evredir. Bu evre, "gence hiçbir şey
anlatılamadığı için, anlatma çabasının yoğun
olduğu bir dönem" olarak açıklanabilir. Dönem,
bir çelişkiler dönemidir. Yalnızlıktan duyulan
hazzın yanı sıra bir gruba katılma özlemi,
yetişkini hor görme ama ona dayanma; endişe
ve umutsuzluğa karşın geleceğe coşkuyla
yöneliş bu çelişkilerin en belirginleridir. Bu
evrede duyguların şiddet kazandığı görülür.
Bunlar sinirlilik, öfke, bağırma, her şeye karşı
gelme gibi özelliklerdir.
univerist.com
• Bu dönemde genç; çabuk kurulan ve bozulan ilişkiler, kolay etkilenme, toplumiçinde sivrilme, ilgi çekme ve rol sahibi olma çabası içindedir. Toplumda saygınlıkkazanmaya ve statü sahibi olmaya gereksinme duyar. Toplumsal uyum genişölçüde bu gereksinimin karşılanmasına bağlıdır.
• Gencin bu dönemde ailesiyle, arkadaşlarıyla ve öğretmenleriyle olan ilişkileri deönemlidir. Özdeşleşme içine girerek aile bireylerine, çevredeki kişilere,düşüncelere genişleyen alanda, gencin benimsediği düşünce, davranış, tutum veeylemleri oluşur.
• Gencin bu dönemde arkadaş ilişkileri çerçevesinde, ait olduğu grup önem kazanırve grup kurallarına uymada çaba harcar.
univerist.com
Bir insan bu günün ve geleceğin sorunlarıyla başarılı bir şekilde uğraşacaksa,
bebeklikten ve ilk çocukluktan ergenliğe, ergenlikten ileri yetişkinliğe doğru özel
davranış türlerinin kazanılması gerekmektedir. Ergenlik, bedensel, toplumsal,
bilişsel olgunlaşma dönemidir. Bir ergenin bu dönemde sağlıklı gelişimi
açısından başarması gereken yaşam görevleri vardır.
univerist.com
1-Çocuk büyüme sırasında uygun bir bağımlılık-bağımsızlık tarzı geliştirmek
zorundadır. Hem ailesine ve otoriteye itaat ederken hem de büyümüş bir
kimse olarak hareket etmesini öğrenecektir.
2-Sevmesini, sevilmesini öğrenecektir.
3-Çeşitli sosyal gruplara dahil olmasını, bu ayrı gruplardaki farklı rolleri ve
kendi rolünü öğrenecektir.
4-Başkalarına ve topluma karşı olan ödevlerini kavrayacak şekilde bir vicdan
ve ahlak anlayışı, değerler sistemi geliştirecektir.
5-Kendi cinsinin psikolojik, sosyal, fizyolojik özelliklerini ve rolünü öğrenerek
bu role göre davranışlar geliştirecektir.
6-Bedenindeki değişiklikleri bilmesi, bu değişikliklere uyum sağlamaya
yarayacak özellikleri öğrenmesini sağlayacaktır.
univerist.com
• Uyumlu bir ilk öğretim çağından sonra aile ergenlik dönemine
hazırlıksız yakalanır.Çünkü anne-babalar çocuğunun büyüdükçe
akıllanacağını düşünürken nedensiz öfke patlamaları , ağlamalar ve
kimi zamanda inadına davranışlarla karşı karşıya kalır.
• Ergenlerin en hassas olduğu nokta güç kullanarak hükmedilmeye
çalışılmasıdır.
• Ergen anne ve babalarından büyüdüğünü kabul etmelerini ne bu
konuda tutarlı davranmalarını bekler.
• Bu dönem yoğun bir eleştirme, inceleme, karşılaştırma dönemidir.
Fakat asla anne babasının eleştirisini kabul etmez.
• Kardeşler arası çatışma yaşar. Kardeşlerinden kendilerini
anlamalarını büyüdüklerini fark ederek saygı göstermelerini beklerler.
univerist.com
• Ergenlik konusunda bilgi edinmeliyiz.• Bu sıkıntılarımızın geçici olduğunu unutmamalıyız.• Ergen sıkıntılarını mutlaka arkadaşlarıyla yada kendisini yakın hissettiği birileri ile
paylaşmalıdır. Bu konuda aile desteği çok önemlidir .• Ergenlik dönemi ile ilgili merak ettiğimiz konuları bu konuda bilgili olan kişilere
sormalıyız.• Beslenme her zamankinden daha önemlidir.Sebze ve meyve ağırlıklı olarak
beslenilmelidir.
univerist.com
• Her şeyden Önce ergenlik dönemininçalkantılı zor bir dönem olduğuunutulmamalıdır.
• Ergenin tepkileri ve çelişkili davranışlarıkarşısında soğukkanlı kalınmalıdır.
• Ergenlik çağında dayak tehlikeli ve geritepen bir silahtır aile ilişkilerindeonarılması zor yaralar açar.
• Ergenlerle ayrıntılar üzerindesürtüşmemek gerekir.Saç biçimi ,giyimkuşam,oturuş kalkış...gereksiztartışmalara girmek ana-babanın gençüstündeki otoritesini aşındırır tüketir.
univerist.com
1.Yüreklendirme ve Çabaların Takdiri
Çocuk yapılması gereken ve beklenen
davranışlarda bulunduğunda hiç bir tepki
gösterilmez, çocuğun böyle yapması normal
görülür. Ancak yaptığı en küçük hatada
hemen olumsuz tepkiler verirsek hatalı
davranmış oluruz.
2.Olumlu Pekiştirme
Biz canlılar hazza yöneliğizdir, hoşumuza
gidenleri tekrar duymak, yaşamak isteriz.
Aferin, ne güzel olmuş‘ un, sihirli bir etkisi
vardır.
univerist.com
3.Örnek Olmak
Eğitimin diğer bir güçlü öğesi de örnek olmaktır. Kızlar annelerini, erkekler
babalarını, daha ileri yaşlarda öğretmen, arkadaş veya farklı yetişkinleri örnek
alırlar.4. Çocuğu Dinlemek
Çocuğu gerçek dinleme sessizlik, anlayış, EMPATİ (kendini çocuğun yerine koyarak, olaya bakabilme yeteneği) ve yorumsuz dinleyebilme yeteneği gerektirir. Çocuk konuşurken dinlenildiği zaman:
" KONUŞMA YETENEĞİ, KELİME HAZİNESİ GELİŞİR, KENDİNİ RAHATLIKLA İFADE EDER.
univerist.com
SIKINTIDAKİ ERGENE ÜÇ HEDİYE VERİNİZ.
• BİRİNCİSİ SEVGİNİZİ
• İKİNCİSİ SABRINIZI
• ÜÇÜNCÜSÜ AFFEDİCİLİĞİNİZİ
ÇÜNKÜ, GENCİN DE HATA YAPMA HAKKI VARDIR.FAKAT SONUNDA
SIĞINACAĞI SICAK AİLESİ DE OLMALIDIR.
univerist.com
5. Yıkıcı Kızgınlık İfadesinden Yapıcı KızgınlığaKızgınlığın yapıcı ve olumlu ifadesi, öğrenilmesi şartolan çok önemli bir yaklaşımdır. Yıkıcı kızgınlığındavranış ifadesi dayak, sözel ifadesi de sözleyaralamaktır. Kızgınlık genellikle SEN sıfatı ile dilegetirilir. "SEN NE BİÇİM ÇOCUKSUN" gibi.
univerist.com
Çağdaş anne-baba eğitiminde SEN yerine BEN kullanılır. BEN ile ifadeedilen olumsuz duygular "SÖYLEDİKLERİME BU ŞEKİLDE CEVAPVERDİĞİN ZAMAN ÇOK KIRILIYORUM" gibi bir konuşma çocuğusavunucuğa itmediği gibi, anne-babasının duygularını daha iyianlamasına, onları üzmemek için davranışını değiştirmesine neden olur.Ben dili ile ifade edilen yapıcı kızgınlıktaki çatışmalar çözülerek aile içiiletişim daha sağlıklı ve değerli olur. Sosyal bilimlerin ilerlemesisonucunda insan ilişkilerinde yararları geçerlilikleri saptanan buyöntemler aile içinde de her kişinin kullanabileceği uygulamalaradönüşmüştür. Geleneksel katı yaklaşımların, kişilik gelişmesine zararlarısaptanmıştır.
univerist.com
Univerist® Education Company
Pk:34736 Kozyatağı I Kadıköy I İstanbul I Türkiye
T: 02167061154 I E-Posta: [email protected]
Teşekkürler
univerist.com
• Erdem, F. (2003) Örgütsel Yaşamda Güven, F. Erdem (Ed.) Sosyal Bilimlerde
Güven İçinde, Ankara: Vadi Yayınları, 53-59.
• Ersen, H. (1997) Toplam Kalite ve İnsan Kaynakları Yönetim İlişkisi, İstanbul:
Sim Yayınları.
• Esen, E. (2006) Koçluk: Yöneticiler İçin Özel Bir Danışmanlık Modeli, Amme
İdaresi Dergisi, 39 (2), 1-36.
• Eser, G., (2007) Etik İklim ve Yöneticiye Güvenin Örgüte Bağlılığa Etkisi,
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler
Enstitüsü.
