Download - Cong nghe sua chua may cong cu - thuvien.tcdktcnsl.edu.vnthuvien.tcdktcnsl.edu.vn/files/products/cong_nghe_sua_chua_may_cong_cu_5um.pdf Biªn so¹n: Lª V¨n HiÕu 5 ¾ Mäi thiÕt

http://www.ebook.edu.vn

Biªn so¹n: Lª V¨n HiÕu

2

Môc lôc

Môc lôc ................................................................................................................. 2

Ch−¬ng I: H−íng dÉn th¸o m¸y ........................................................................ 4

1.1. H−íng dÉn chung khi th¸o m¸y .............................................................. 4

1.2. H−íng dÉn th¸o mét sè chi tiÕt th«ng dông ............................................ 6

1.3. Röa vµ lµm s¹ch chi tiÕt vµ côm m¸y .................................................... 11

1.4. S¬ ®å tãm t¾t qu¸ tr×nh söa ch÷a m¸y ................................................... 13

Ch−¬ng II : B¶o tr× s÷a ch÷a c¸c mèi ghÐp cè ®Þnh....................................... 15

2.1. Mèi ghÐp ren ......................................................................................... 15

2.2. Mèi ghÐp chªm...................................................................................... 19

2.3. Mèi ghÐp then........................................................................................ 20

2.4. Mèi ghÐp then hoa................................................................................. 21

Ch−¬ng III: B¶o tr× söa ch÷a trôc t©m vµ trôc truyÒn.................................. 23

3.1. Trôc bÞ mßn ngâng vµ mÊt ®é nh½n cÇn thiÕt ........................................ 23

3.2. Trôc bÞ biÕn d¹ng xo¾n.......................................................................... 24

3.3. Trôc bÞ cong........................................................................................... 25

3.4. Trôc bÞ nøt hoÆc gÉy.............................................................................. 25

Ch−¬ng IV: B¶o tr× söa ch÷a trôc chÝnh......................................................... 27

4.1. KÕt cÊu cña trôc chÝnh vµ c¸c d¹ng háng th−êng gÆp ........................... 27

4.2. Söa ngâng l¾p æ trôc .............................................................................. 28

4.3. Söa ch÷a lç c«n...................................................................................... 29

4.4. Söa ch÷a ren vµ lç then.......................................................................... 30

4.5. Söa ch÷a lç ®ãng chªm.......................................................................... 31

4.6. Söa ch÷a ngâng c«n............................................................................... 32

Ch−¬ng V: B¶o tr× söa ch÷a trôc æ.................................................................. 34

5.1. Söa ch÷a æ l¨n........................................................................................ 34

5.2. Söa ch÷a æ tr−ît ..................................................................................... 35



3

Ch−¬ng VI: B¶o tr× söa ch÷a trôc vÝt me vµ bé truyÒn vÝt me- ®ai èc......... 38

6.1. Trôc vÝt me............................................................................................. 38

6.2. §ai èc cña trôc vÝt me............................................................................ 38

6.3. Côm trôc vÝt me- ®ai èc ......................................................................... 38

Ch−¬ng VII: B¶o tr× söa ch÷a khíp nèi, phanh............................................. 40

7.1. Khíp nèi trôc......................................................................................... 40

7.2. Phanh ..................................................................................................... 45

Ch−¬ng VIII: B¶o tr× söa ch÷a trôc bé truyÒn ®ai, xÝch ............................... 48

8.1. Söa ch÷a bé truyÒn ®ai .......................................................................... 48

8.2. Söa ch÷a trôc bé truyÒn xÝch ................................................................. 49

Ch−¬ng IX: B¶o tr× söa ch÷a bé truyÒn b¸nh r¨ng, b¸nh vÝt....................... 50

9.1. Bé truyÒn b¸nh r¨ng .............................................................................. 50

9.2. Bé truyÒn trôc vÝt- b¸nh vÝt.................................................................... 54

Ch−¬ng X: B¶o tr× söa ch÷a trôc khuûu, thanh truyÒn ................................ 56

10.1. Trôc khuûu .......................................................................................... 56

10.2. Thanh truyÒn........................................................................................ 57

Ch−¬ng XI: B¶o tr× söa ch÷a b¨ng m¸y, bµn dao, bµn m¸y, b¨ng tr−ît..... 59

11.1. B¨ng m¸y............................................................................................. 59

11.2. Bµn dao m¸y tiÖn ................................................................................. 65

Tµi liÖu tham kh¶o ............................................................................................ 69



4

Ch−¬ng I: h−íng dÉn th¸o m¸y

1.1. H−íng dÉn chung khi th¸o m¸y

Dï m¸y háng ®ét xuÊt hoÆc ®em m¸y ®i söa ch÷a theo kÕ ho¹ch, tr−íc

khi th¸o cÇn quan s¸t kü toµn bé çc côm m¸y, çc chi tiÕt quan träng cña

m¸y ®Ó x¸c ®Þnh çc chç h− háng vµ lËp phiÕu söa ch÷a.

Tr−íc khi th¸o m¸y ra ®Ó söa ch÷a cÇn chuÈn bÞ chi tiÕt thay thÕ, çc

dông cô vµ g¸ l¾p cÇn thiÕt. Çc bé phËn m¸y ph¶i ®−îc quÐt s¹ch phoi, m¹t

s¾t, lau chïi s¹ch dÇu mì, dung dÞch tr¬n nguéi vµ mäi vÕt bÈn kh¸c.

§Ó viÖc th¸o m¸y ®óng quy ph¹m, tr¸nh nhÇm lÉn thÊt l¹c vµ t¹o ®iÒu

kiÖn thuËn lîi cho viÖc l¾p l¹i sau nµycÇn tu©n theo nh÷ng quy t¾c th¸o l¾p khi

söa ch÷a d−íi ®©y:

ChØ ®−îc phÐp th¸p rêi mét côm m¸y hoÆc c¬ cÊu nµo ®ã khi cÇn söa

ch÷a chÝnh côm m¸y hoÆc c¬ cÊu ®ã. §iÒu nµy cµng ®Æc biÖt quan träng khi

söa ch÷a m¸y cã cÊp chÝnh x¸c cao. ChØ ®−îc phÐp th¸o toµn bé m¸y khi söa

ch÷a lín (®¹i tu m¸y).

Tr−íc khi th¸o m¸y ph¶i nghiªn cøu m¸y th«ng qua b¶n vÏ vµ thuyÕt

minh cña m¸y n¾m v÷ng ®−îc b¶n vÏ çc côm m¸y chÝnh tõ ®ã v¹ch ra ®−îc

kÕ ho¹ch tiÕn ®é vµ tr×nh tù th¸o m¸y. NÕu m¸y kh«ng cã b¶n vÏ s¬ ®éng th×

nhÊt thiÕt ph¶i lËp ®−îc s¬ ®å ®ã trong qu¸ tr×nh th¸o m¸y. §èi víi çc côm

m¸y phøc t¹p nªn thµnh lËp s¬ ®å th¸o. C«ng viÖc nµy sÏ tr¸nh ®−îc nhÇm lÉn

hoÆc lóng tóng khi l¾p tr¶ l¹i .

Trong qu¸ tr×nh th¸o cÇn ph¸t hiÖn vµ x¸c ®Þnh çc chi tiÕt h− háng vµ

lËp phiÕu söa ch÷a trong ®ã cã ghi t×nh tr¹ng kü thuËt h− háng cña chi tiÕt.

Th−êng b¾t ®Çu th¸o tõ çc vá, n¾p che, tÊm b¶o vÖ ®Ó cã chç mµ

th¸o çc chi tiÕt bªn trong. Khi l¾p th× ng−îc l¹i, chi tiÕt th¸o sau th× l¾p vµo

tr−íc.

Khi th¸o nhiÒu côm m¸y tr¸nh nhÇm lÉn cÇn ph¶i ®¸nh dÊu tõng côm

m¸y b»ng ký hiÖu riªng khi cÇn gi÷ nguyªn vÞ trÝ t−¬ng quan cña chi tiÕt.



5

Mäi thiÕt bÞ vµo côm m¸y th¸o ra ph¶i t−¬ng øng víi phiÕu söa ch÷a

c¨n cø vµo tr×nh tù th¸o ®· dù kiÕn.

§Ó th¸o l¾p çc chi tiÕt l¾p chÆt hoÆc trung gian (b¸nh ®ai, nèi trôc, æ

trôc…) cÇn ph¶i dïng vam, m¸y Ðp hoÆc çc dông cô chuyªn dïng ®Ó th¸o.

Lùc th¸o (hoÆc l¾p) b»ng vam hoÆc trªn m¸y Ðp ®−îc tÝnh theo c«ng thøc sau:

35,6

.).3,0(

+

+=

dD

lidDa

P

Trong ®ã: P lµ lùc th¸o l¾p (tÊn)

D: ®−êng kÝnh ngoµi cña chi tiÕt bÞ bao (mm)

d: ®−êng kÝnh trong cña chi tiÕt bao (mm)

i: ®é d«i l¾p ghÐp (søc c¨ng cña mèi ghÐp)

a: hÖ sè, ®èi víi thÐp a=7,5 ; gang a=4,3

l: chiÒu dµi may ¬ l¾p ghÐp (mm)

Khi kh«ng thÓ dïng vam hoÆc çc dông cô chuyªn dïng ®Ó th¸o l¾p

th× cho phÐp dïng bóa tay, bóa t¹ th«ng qua tÊm ®Öm b»ng kim lo¹i mÇu hoÆc

gç.

§Ó th¸o cho dÔ cã thÓ nung nãng tr−íc chi tiÕt bao b»ng çch ®æ dÇu

nãng, phun h¬i nãng hoÆc x× ngän löa. Nhiªt ®é nung nãng chi tiÕt bao ®−îc

tÝnh nh− sau:

1.t

dit +=

α

Trong ®ã: t lµ nhiÖt ®é cÇn ®Ó ®èt nãng

i: ®é d«i l¾p ghÐp (mm)

α: hÖ sè d·n në dµi cña vËt liÖu, thÐp cacbon α=11,5.10-6 ;

gang α=10,4.10-6 ;

®ång α=17,5.10-6

d: ®−êng kÝnh chi tiÕt bao

t1: nhiÖt ®é m«i tr−êng



6

§Ó th¸o l¾p çc chi tiÕt nÆng nªn dïng cÇn trôc hoÆc pa l¨ng ®Ó tr¸ng

lµm r¬i vì, h− háng vµ gi¶m ®−îc søc lao ®éng cho c«ng nh©n.

1.2. H−íng dÉn th¸o mét sè chi tiÕt th«ng dông

1.2.1. Th¸o vÝt cÊy, bul«ng- ®ai èc

§Ó tr¸nh lµm toÐt çc mÆt c¹nh cña ®ai èc ta dïng ch×a vÆn (cê lª) cã

kÝch th−íc t−¬ng øng, kh«ng dïng cê lª tÊc anh th¸o bu l«ng ®ai èc hÖ mÐt vµ

ng−îc l¹i. Kh«ng dïng má lÕt th¸o bu l«ng ®ai èc qu¸ nhá g©y trßn c¹nh.

Kh«ng dïng tay c«ng qu¸ dµi, m« men qu¸ lín më ®ét ngét lµm g·y bu

l«ng, ®ai èc.

Th¸o çc bu l«ng, ®ai èc theo thø tù nhÊt ®Þnh, th¸o tõ ngoµi vµo trong,

th¸o tõ tõ, th¸o ®èi xøng qua t©m ®Ó tr¸nh cho chi tiÕt khái vªnh, nøt vì, ®Æc

biÖt lµ çc chi tiÕt máng, b»ng gang.

Chó ý: - Çc bu l«ng ®ai èc ren tr¸i

- Çc bu l«ng ë vÞ trÝ khuÊt

+ Ph−¬ng ph¸p th¸o bu l«ng, vÝt cÊy bÞ g·y:

NÕu vÝt cÊy hay bu l«ng bÞ g·y nh−ng vÉn cßn nh« lªn mét chiÒu cao

nhÊt ®Þnh cã thÓ dïng ®Çu kÑp ®Ó th¸o. Cã hai lo¹i ®Çu kÑp.

a. §Çu kÑp con l¨n: Dïng th¸o vÝt cÊy hay bu l«ng nh−ng dông cô nµy

lµm háng phÇn ren v× bÞ con l¨n chÌn n¸t. §Çu kÑp cã ®u«i 1, cã v¸t c¹nh theo

®Çu ®ai èc ®Ó l¾p ch×a vÆn, trong th©n ®Çu kÑp cã lµm r·nh xo¾n gi÷ con l¨n 2

®Ó kÑp vµo ®Çu vÝt cÇn th¸o. Khi quay ®Çu kÑp vÝt cÊy quay theo. Vµnh 3 gi÷

cho con l¨n khái bÞ r¬i (h×nh 1.1)

H×nh 1.1. §Çu kÑp con l¨n cã ®u«i v¸t c¹nh



7

b. §Çu kÑp cã miÕng chÆn: Dïng ®Ó th¸o çc vÝt cÊy nh−ng kh«ng lµm

háng phÇn ren (h×nh 2.2.)

§Çu 1 ®−îc phay mét r·nh b¸n nguyÖt trong ®ã l¾p miÕng chÆn hai l¾c l−

trong chèt 3. Lß xo 4 lu«n lµm cho miÕng chÆn t× vµo vÝt cÊy theo chiÒu ng−îc

chiÒu kim ®ång hå trªn mÆt miÕng chÆn cã khÝa ren ®Ó chÌn vµo ren cña vÝt

cÊy.

Khi quay ®Çu kÑp do bè trÝ lÖch t©m miÕng chÆn kÑp vµo vÝt cÊy vµ xoay

vÝt cÊy ®i cïng.

Khi vÝt cÊy hoÆc bul«ng bÞ g·y s¸t mÆt ph¼ng chi tiÕt cã thÓ th¸o ra b»ng

çc ph−¬ng ph¸p sau:

a. Dïng mòi xo¸y r¨ng ( h×nh 1.3.a) cã kÕt cÊu lµ mét thanh h×nh c«n

b»ng thÐp ®· t«i cã mÆt c¾t ngang h×nh r¨ng c−a vµ ë chu«i cã mÆt c¾t h×nh

vu«ng ®Ó l¾p ch×a vÆn. Mòi r¨ng ®−îc ®ãng vµo lç khoan trong vÝt cÊy bÞ g·y.

Sau ®ã dïng ch×a vÆn quay mòi xo¸y r¨ng. Do ma s¸t gi÷a mòi r¨ng vµ vÝt cÊy

rÊt lín nªn khi quay ch×a vÆn vÝt cÊy bÞ g·y sÏ ®−îc th¸o ra ngoµi.

b. Dïng mòi chiÕt (h×nh 1.3.b) cã kÕt cÊu h×nh c«n víi gãc nghiªng nhá.

Trªn mÆt c«n cã xÎ çc r·nh tr¸i (gãc xo¾n b»ng 308). Mòi chiÕt ®−îc xo¸y

H×nh1.2: §Çu kÑp cã miÕng chÆn



8

vµo lç khoan trong vÝt cÊy bÞ g·y, nhê c¹nh s¾c cña mòi chiÕt nªn khi xo¸y vÝt

cÊy ®−îc th¸o ra khái lç ren.

Còng cã thÓ khoan mét lç trong vÝt cÊy råi ®em ta r« ren, cã chiÒu ren

ng−îc víi chiÒu ren cña vÝt cÊy. Dïng mét bu l«ng cã ®−êng kÝnh ren t−¬ng

øng vÆn vµo lç ren võa gia c«ng cho tíi khi th¸o ®−îc vÝt cÊy ra ngoµi.

c. Dïng ®ai èc: ( h×nh 1.3.c) cã ®−êng kÝnh ren nhá h¬n so víi ®−êng

kÝnh ren cña vÝt cÊy, hµn ®Ýnh víi phÇn cßn l¹i cña vÝt cÊy. Dïng ch×a vÆn cã

kÝch th−íc t−¬ng øng. Quay ®ai èc nãi trªn cho tíi khi th¸o ®−îc vÝt cÊy ra

ngoµi.

d. Dïng thanh thÐp (h×nh 1.3.d) Hµn ®Ýnh vµo phÇn låi cßn l¹i cña vÝt

cÊy bÞ g·y tr−íc ®ã ph¶i ®Æt 1vßng ®Öm ë bªn d−íi thanh thÐp ,quay thanh

thÐp nãi trªn, vÝt cÊy bÞ g·y sÏ ®−îc th¸o ra ngoµi.

NÕu kh«ng thÓ ¸p dông mét sè ph−¬ng ph¸p trªn ®Ó lÊy vÝt cÊy ta

khoan bá vµ sau ®ã tar« ren míi cã ®−êng kÝnh ren lín h¬n.

1.2.2. Th¸o khíp nèi trôc

H×nh 1.3: C¸c ph−¬ng ph¸p th¸o vÝt



9

Th¸o khíp nèi trôc b»ng chèt: Dông cô ®Ó th¸o: Dïng ®ét, bóa ®Ó th¸o, lùc

t¸c dông ®óng t©m chèt, lùc t¸c dông võa ph¶i, tr¸nh lµm toÐt ®Çu chèt, sao

cho ®−êng kÝnh ®ét ph¶i nhá h¬n ®−êng kÝnh chèt mét Ýt. Sau khi ®ãng th× lÊy

chèt ra.

§èi víi chèt trô: Ta cã thÓ t¸c dông lùc vµo bÊt kú ®Çu nµo cña chèt.

§èi víi chèt c«n: Th× ta ph¶i t¸c dông lùc vµo ®Çu nhá cña chèt c«n, ë

khíp nèi lo¹i nµy ng−êi ta l¾p 2 chèt c«n ng−îc chiÒu nhau. Do vËy khi th¸o

xong chèt c«n thø nhÊt, ta t¸c dông vµo chèt c«n kia theo chiÒu ng−îc l¹i

(h×nh 1.4).

Th¸o khíp nèi trôc kiÓu vÊu:

Khíp nèi trôc kiÓu vÊu hay chÝnh lµ li hîp vÊu. Li hîp vÊu gåm nhiÒu

lo¹i: Li hîp r¨ng h×nh thang, h×nh vu«ng, h×nh ch÷ nhËt, h×nh tam gi¸c.. .

Li hîp vÊu gåm hai nöa 1 vµ 2. Nöa1 l¾p chÆt ë ®o¹n cuèi mét trôc b»ng

then cã vÝt hoÆc chèt ®Þnh vÞ, nöa 2 l¾p di tr−ît trªn ®o¹n cuèi cña trôc thø 2.

Ph−¬ng ph¸p th¸o: Th¸o chèt hoÆc vÝt ®Þnh vÞ cña nöa li hîp mét l¾p víi

trôc, sau ®ã th¸o trôc ra khái nöa li hîp 1. Cßn trôc cña li hîp 2 cã thÓ th¸o dÔ

dµng (H×nh 1.5).

H×nh 1.4: Th¸o khíp nèi trôc b»ng chèt

P



10

Th¸o Li hîp ma s¸t c«n

§Æc ®iÓm cÊu t¹o cña ma s¸t c«n gåm 2 ®Üa ma s¸t 1vµ 2. §Üa c«n 1 chñ

®éng l¾p cè ®Þnh trªn trôc. §Üa c«n 2 bÞ ®éng l¾p di tr−ît theo chiÒu trôc, mÆt

lµm viÖc cña c¸c ®Üa lµ mÆt c«n, t¹o ra lùc ma s¸t ®Ó truyÒn m«men

xo¾n.(H×nh 1.6)

Ph−¬ng ph¸p th¸o: Th¸o vÝt ®Þnh vÞ trªn ®Üa chñ ®éng, sau ®ã th¸o c¸c

trôc ra khái nöa chñ ®éng vµ bÞ ®éng.

§èi víi ®Üa c«n l¾p cè ®Þnh trªn trôc cã thÓ dïng vam, m¸y Ðp th¸o trôc

ra khái ®Üa c«n.

Th¸o li hîp ma s¸t ®Üa.

H×nh 1.6: Khíp li hîp c«n ma s¸t

H×nh 1.5: Li hîp vÊu

1 2

2 1



11

Li hîp ma s¸t ®Üa gåm çc ®Üa chñ ®éng 3, l¾p vµo r·nh cña èng 4 ®−îc

l¾p cè ®Þnh trªn trôc dÉn 1. Xen gi÷a çc ®Üa 3 lµ ®Üa bÞ dÉn 2. Khi g¹t b¹c 6

sang ph¶i phÇn c«n ë ®Çu b¹c sÏ n©ng ®ßn bÈy 8 tú vµo vµ Ðp chÆt çc ®Üa 2,3

víi nhau .§ai èc 5 ®iÒu chØnh khe hë gi÷a çc ®Üa (H×nh 1.7)

Ph−¬ng ph¸p th¸o: Th¸o chèt g¹t, trôc, th¸o èng dÉn sè 4, tiÕp ®ã dïng

®ét vµ bóa th¸o chèt cña ®ßn bÈy 8, th¸o ®ßn bÈy 8, th¸o ®Üa chñ ®éng, bÞ

®éng, th¸o ®ai èc 5 vµ th¸o b¹c g¹t 6.

1.2.3. Th¸o chi tiÕt l¾p chÆt ra khái trôc

§Ó th¸o çc chi tiÕt l¾p chÆt ra khái trôc nh− B¸nh r¨ng, nèi trôc, æ

l¨n...v.v

Ta th−êng dïng çc m¸y Ðp thuû lùc ®øng hoÆc ngang lùc ®øng hoÆc

ngang, khi Ðp çc chi tiÕt cã kÝch thø¬c kh¸c nhau cã thÓ dïng çc vßng ®Öm,

vßng ®ì ®Ó tr¸nh lµm s©y s¸t çc bÒ mÆt chi tiÕt vµ t¹o ®−îc diÖn tÝch mÆt tú

lín.

Khi kh«ng cã m¸y Ðp thuû lùc cã thÓ dïng çc vam th¸o cã 2 hoÆc 3 mãc

NÕu dïng vam ®Ó th¸o æ l¨n.

1.3. Röa vµ lµm s¹ch chi tiÕt vµ côm m¸y

Çc chi tiÕt vµ côm m¸y võa th¸o ra ph¶i ®−îc chïi s¹ch mäi vÕt bÈn, dÇu

mì, ®¸nh s¹ch gØ, muéi than v.v...tr−íc khi ®em röa. Muéi than cã thÓ ®−îc

®¸nh s¹ch b»ng bµn ch¶i s¾t, dao c¹o hoÆc nhóng vµo dung dÞch gåm 24g xót

H×nh 1.7: Khíp li hîp ma s¸t ®Üa



12

¨n da, 35g canxi cacbonnat, 1,5g n−íc thuû tinh, 25g xµ phßng láng. TÊt c¶

çc chÊt ®ã ®−îc hoµ trong 1 lÝt n−íc.

Çc chi tiÕt ®−îc ng©m trong bÓ chøa tõ 2÷3h. Dung dÞch ®−îc ®un nãng

®Õn 80÷900C ®Ó t¨ng ho¹t tÝnh. Sau khi lÊy çc chi tiÕt ë bÓ ra ®em tr¸ng qua

n−íc l¶ råi n−íc nãng.

Çnh röa s¹ch dÇu mì thuËn tiÖn nhÊt lµ dïng dÇu ho¶, x¨ng, dÇu ma dót.

DÇu háa, dÇu ma dót, x¨ng dÔ bèc h¬i vµ g©y ®éc h¹i cho ng−êi. V× vËy tèt

nhÊt lµ röa trong bÓ chuyªn ding (h×nh 1.8) vµ cã çc thiÕt bÞ b¶o hé lao ®éng

thÝch hîp.

BÓ röa ®−îc hµn ®Ýnh vµo khung 1. Bªn trong bÓ cã gi¸ ®Ó chi tiÕt (kiÓu

m¾t ço) vµ l−íi läc. N¾p bæ ®−îc nèi b¶n lÒ cã g¾n hai vµnh h×nh qu¹t 4 vµ

liªn hÖ víi bµn ®¹p 6 b»ng xÝch 5. Khi ®¹p ch©n vµo bµn ®¹p 6 n¾p bÓ sÏ më ra

vµ ta co thÓ bá chi tiÕt vµo bÓ hoÆc lÊy ra mét çch tho¶I m¸i. Khi nhÊc ch©n

khái bµn ®¹p, n¾p bÓ tù ®éng ®ãng l¹i do trong l−îng b¶n th©n.

H×nh 1.8: BÓ dÇu röa chi tiÕt m¸y



13

1.4. S¬ ®å tãm t¾t qu¸ tr×nh söa ch÷a m¸y



14



15

Ch−¬ng II : B¶o tr× s÷a ch÷a çc mèi ghÐp cè ®Þnh

2.1. Mèi ghÐp ren

2.1.1. C«ng dông, ph©n lo¹i

C«ng dông:

- Ren tam gi¸c lµ lo¹i ren th«ng dông nhÊt, cã ®é kÝn khÝt cao, th−êng

®−îc sö dông trong çc kÕt cÊu ren vÝt, trong bu l«ng, ªcu, çc èng thñy lùc,

nót ren ë çc van tr−ît.

- Ren vu«ng vµ ren thang th−êng ®−îc dïng trong çc c¬ cÊu truyÒn

®éng nh− çc vÝt me hµnh tinh, vÝt bµn dao cña m¸y c«ng cô, vÝt n©ng cña

m¸y, vÝt me çi cña m¸y tiÖn ren, vÝt me t¶i, may Ðp, vÝt me trong ªt« nguéi…

- Ren r¨ng c−a th−êng dïng trong çc c¬ cÊu chÞu lùc lín theo mét

h−íng nh− m¸y nÐn d¹ng c¬ khÝ hay thñy lùc, çc lo¹i kÝch …

- Ren cung trßn th−êng ®−îc dïng trong çc mãc nèi toa tµu, nèi çc

®−êng èng n−íc lín…

Ph©n lo¹i:

- C¨n cø theo h×nh d¹ng pr«fin th× ren ®−îc chia lµm nhiÒu lo¹i: ren tam

gi¸c, ren vu«ng, ren thang, ren r¨ng c−a, ren cung trßn, ren b¸n nguyÖt, ren

®Þnh vÞ, ren gãc vu«ng…., ®−îc thÓ hiÖn ë (h×nh 2.1).

- C¨n cø theo vÞ trÝ th× ren ®−îc chia lµm hai lo¹i: ren ngoµi vµ ren trong.

- C¨n cø theo h−íng xo¾n th× ren ®−îc chia lµm hai lo¹i: ren ph¶i vµ ren

tr¸i, nh− (h×nh 2.2) thÓ hiÖn. §Æt ®øng bul«ng, ren tõ tr¸i qua ph¶i lªn cao dÇn,

lµ ph¶i (®ai èc vÆn vµo theo chiÒu kim ®ång hå), ren tõ ph¶i qua tr¸i cao dÇn,

tøc lµ ren tr¸i (®ai èc vÆn vµo ng−îc chiÒu kim ®ång hå).

- C¨n cø theo sè ®Çu mèi th× ren ®−îc chia lµm hai lo¹i: ren mét ®Çu mèi

vµ ren nhiÒu ®Çu mèi.

Ngoµi ren th−êng dïng ra ng−êi ta cßn ph©n lo¹i theo bÒ mÆt vµ theo

c«ng dông:



16

- C¨n cø theo h×nh d¹ng bÒ mÆt th× ren ®−îc chia lµm hai lo¹i: ren trô vµ

ren c«n.

- C¨n cø theo c«ng dông th× ren ®−îc chia lµm ba lo¹i: ren l¾p siÕt, ren

truyÒn ®éng vµ ren chuyªn dïng.

- C¨n cø theo tiªu chuÈn th× ren ®−îc chia lµm hai lo¹i: ren tiªu chuÈn vµ

ren kh«ng tiªu chuÈn.

- Theo hÖ thèng ren th× ren ®−îc chia lµm ba lo¹i: ren hÖ mÐt, ren hÖ anh

vµ ren èng (trô), ®−îc thÓ hiÖn ë (h×nh 2.3).

H×nh 2.1: Ren: a) Ren c«n; b) Ren trô;

c) Ren hÖ mÐt; d) Ren hÖ Anh; e) Ren èng (hÖ anh)



17

H×nh 2.2: Ph−¬ng ph¸p ph©n biÖt ren tr¸i, ren ph¶i.

H×nh 2.3: ThÓ hiÖn ren theo hÖ Anh vµ hÖ mÐt.

2.1.2. Çc d¹ng háng th−êng gÆp cña mèi ghÐp

Çc d¹ng h− háng th−êng gÆp nhÊt cña mèi ghÐp ren lµ:

- Mßn profin ren theo ®−êng kÝnh trung b×nh

- Gi¶m diÖn tÝch bÒ mÆt lµm viÖc cña ren (v× mßn).

- Th©n bul«ng bÞ gi·n v× biÕn d¹ng dÎo.

- Th©n bul«ng hoÆc vÝt cÊy bÞ uèn hoÆc bÞ ®øt.

- Çc vßng ren bÞ c¾t ®øt do lùc kÐo hoÆc nÐn däc trôc t¨ng ®ét ngét.

2.1.3. Çc biÖn ph¸p s÷a ch÷a çc lo¹i h− háng trªn



18

Ren bÞ mßn ®øt hoÆc mÎ trªn bu l«ng hoÆc trôc cã ren.

- TiÖn hÕt ren cò råi c¾t ren míi cã kÝch th−íc nhá h¬n, lóc nµy ph¶i

thay thÕ ®ai èc míi. NÕu ren cò ®· ®−îc t«i cøng th× tr−íc khi tiÖn cÇn ñ.

- NÕu kh«ng cho phÐp gi¶m kÝch th−íc ren th× phôc håi b»ng çch hµn

®¾p hoÆc m¹ kim lo¹i hoÆc gia c«ng c¬.

Ren bÞ mßn ®øt, vì hay mÎ, ë trong lç(trong th©n chi tiÕt m¸y).

- Söa tíikÝch th−íc söa ch÷a b»ng çch tiÖn, khoan hoÆc khoÐt hÕt ren

cò råi lµm l¹i ren míi cã kÝch th−íc lín h¬n lóc nµy ph¶i thay bu l«ng hoÆc vÝt

cÊy.

- §Ó söa ch÷a t¹m mèi ghÐp ren trong tr−êng hîp phøc t¹p ta cã thÓ

lµm bu l«ng hoÆc vÝt cÊy h¬i nhØnh h¬n lç cò ®Ó l¾p víi lç ren mßn. Khi cã dÞp

thuËn lîi ph¶i söa ch÷a chÝnh thøc ngay.

- Trong t−êng hîp lç ren ®−îc söa ch÷a b»ng chi tiÕt bæ sung: muèn

vËy ta khoÐt hoÆc khoan lç ren cã háng réng thªm 5-6 mm n÷a råi míi tiÖn

ren ë b¹c víi kÝch th−íc ren ban ®Çu.

Th©n bu l«ng bÞ cong.

N¾n b»ng bµn Ðp kiÓu vÝt me hoÆc ªt« ®Ó tr¸nh h− h¹i ren. Khi n¾n ph¶i

dïng ®Öm mÒm ®Ó kÑp chÆt chi tiÕt.

Çc vÝt cÊy bÞ cong hoÆc ren háng ®Òu ®−îc thay míi mµ kh«ng söa ch÷a.

BÞ çc chÊt bÈn cóa chÆt vµo r·nh then.

Dïng bµn ren, tar« hoÆc chi tiÕt l¾p ren víi nã ®Ó c¹y chÊt bÈn ë ren vµ “

n¾n l¹i ren”

§Çu bu l«ng ®ai èc bÞ vì, mÐo “ chên” (kh«ng cã h×nh d¸ng s¸u c¹nh)

çc chi tiÕt kh¸c bÞ søt mÎ.

Dòa hµn ®¾p, råi gia c«ng c¬ hoÆc chØ gia c«ng c¬ råi dïng ch×a vÆn cã

ngµm hÑp h¬n vµ vÆn.

Çc chi tiÕt ren bÞ nøt.

Hµn ®¾p hoÆc thay míi

Ren mÐo v× xiÕt ®ai èc qu¶ t¶i.



19

Tuú theo ®é h− háng mµ ¸p dông mét trong çc biÖn ph¸p söa ch÷a ®·

nªu hoÆc thay míi.

“ChÕt” ren (tøc ren bÞ chÆt cøng kh«ng vÆn ra ®−îc)

Ng©m trong x¨ng hoÆc dÇu ho¶ tõ vµi giê ®Õn vµi ngµy råi dïng ch×a vÆn

nèi víi çnh tay ®ßn mµ vÆn ra. VÆn ®−îc råi th× tuú theo h×nh d¹ng ren mµ

söa ch÷a.

2.2. Mèi ghÐp chªm


C«ng dông:

Çc lo¹i chªm dïng ®Ó ghÐp chÆt dïng trong mèi ghÐp cè ®Þnh vµ chªm

dïng ®Ó ®iÒu chØnh khe hë trong mèi ghÐp ®éng, vÝ dô nh− chªm ë r·nh tr−ît

bµn dao m¸y TiÖn.

Ph©n lo¹i :

- Chªm ghÐp chÆt

- Chªm ®iÒu chØnh cã khe hë.


Nh÷ng d¹ng háng th−êng gÆp cña mèi ghÐp chªm lµ :

- Chªm bÞ biÕn d¹ng vµ níi láng.

- Chªm vµ r·nh chªm bÞ mßn hoÆc søt mÎ.

- Çc chi tiÕt cña mèi ghÐp bÞ nøt.


- Çc chªm háng ®Òu thay thÕ chø kh«ng söa ch÷a.

- NÕu chªm bÞ biÕn d¹ng Ýt vµ níi láng, cã thÓ dïng t¹m b»ng çch ®ãng

chªm chÆt l¹i, nh−ng çch nµy chØ lµ t¹m thêi khi ch−a cã chªm thay ®æi. V×

hiÖn t−îng nµy chøng tá chªm kh«ng ®ñ ®é cøng cÇn thiÕt nÕu dïng l¹i ch¾c

ch¾n sÏ l¹i bÞ biÕn d¹ng vµ níi láng ra.

- Çc r·nh chªm bÞ mßn hoÆc søt mÎ ®−îc ra c«ng réng ra hoÆc l¾p chªm

míi hoÆc hµn liÒn råi gia c«ng r·nh míi cã kÝch th−íc ban ®Çu.



20

- Çc chi tiÕt cña mèi ghÐp bÞ nøt tuú t×nh tr¹ng sÏ hµn phôc håi hoÆc thay

míi.

2.3. Mèi ghÐp then


C«ng dông: th−êng dïng ®Ó l¾p çc chi tiÕt m¸y truyÒn m« men xo¾n nh−:

b¸nh r¨ng, b¸nh ®ai, ®Üa xÝch... víi trôc. Nã ®−îc dïng réng r·i v× cÊu t¹o ®¬n

gi¶n, ch¾c ch¾n, dÔ th¸o l¾p, gi¸ thµnh h¹...

Ph©n lo¹i: Chia ra lµm hai lo¹i

- Then l¾p láng: Then b»ng, then b¸n nguyÖt, then dÉn h−íng.

- Then ghÐp c¨ng: then v¸t, then tiÕp tuyÕn,...


Mèi ghÐp then b»ng truyÒn m« men xo¾n chñ yªó nhê 2 mÆt bªn cña

then, trong qu¸ tr×nh lµm viÖc mèi ghÐp then b»ng th−êng ph¶i chÞu t¶i träng

®ét ngét (khi b¾t ®Çu truyÒn chuyÓn ®éng). Do ®ã, mèi ghÐp th−êng cã d¹ng

háng nh−:

- R·nh then trªn may¬ vµ trªn trôc bÞ nong réng, biÓu hiÖn lµm mèi ghÐp then

lµm viÖc cã ®é r¬.

- Khi chÞu t¶i träng ®ét ngét hoÆc khi bÞ qu¸ t¶i mèi ghÐp then cã thÓ bÞ c¾t

®øt (biÕt con then). HËu qu¶ lµ mèi ghÐp kh«ng truyÒn ®−îc chuyÓn ®éng.


- Tr−êng hîp r·nh then trªn may ¬ hoÆc trªn trôc bÞ nong réng:

Söa l¹i r·nh then trªn trôc tíi kÝch th−¬c s÷a ch÷a sau ®ã lµm l¹i con then

míi. Chó ý: khi lµm l¹i con then míi cÇn chän ®óng vËt liªuô t−¬ng thÝch ®Ó

cã thÓ ®¶m b¶o ®−îc çc yªu cÇu cña mèi ghÐp.

Trong t−êng hîp r·nh then trªn trôc hoÆc trªn may¬ bÞ nong qu¸ réng th×

chóng ta cã thÓ gia c«ng l¹i r·nh then míi, khi gia c«ng cÇn chó ý quay trôc

(may ¬) ®i mét gãc 900, 1350 hoÆc 1800 vµ gia c«ng r·nh then míi t¹i vÞ trÝ

®ã.

- Tr−êng hîp con then bÞ c¾t ®øt:



21

Trong tr−êng hîp nµy chóng ta xö lý rÊt ®¬n gi¶n theo çch sau: lÊy phÇn

then bÞ c¾t ®øt trªn trôc vµ may ¬ ra sau ®ã gia c«ng l¹i con then míi. Chó ý:

Khi lµm l¹i con then míi cÇn chän ®óng vËt liÖu t−¬ng thÝch ®Ó cã thÓ ®¶m

b¶o ®−îc ®óng yªu cÇu cña mèi ghÐp.

2.4. Mèi ghÐp then hoa


C«ng dông: th−êng dïng ®Ó l¾p çc chi tiÕt m¸y truyÒn m« men xo¾n, ®¶m

b¶o mèi ghÐp ®−îc ®ång t©m h¬n vµ dÔ di tr−ît çc chi tiÕt kh¸c trªn trôc.

Ph©n lo¹i:

- Theo ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña mèi ghÐp then hoa cã thÓ chia ra lµm 2 lo¹i :

+ GhÐp cè ®Þnh: Trong ®ã moay¬ ®−îc cè ®Þnh trªn trôc.

+ GhÐp di ®éng: Moay¬ cã thÓ tr−ît däc trôc.

- Theo d¹ng r¨ng th× cã 3 lo¹i :

+ Then hoa r¨ng ch÷ nhËt: Lo¹i nµy dïng kh¸ phæ biÕn trong ngµnh c¬

khÝ chÕ t¹o m¸y.

+ Then hoa r¨ng tam gi¸c: Dïng truyÒn m«men kh«ng lín, th−êng ¸p

dông cho mèi ghÐp cè ®Þnh.

+ Then hoa r¨ng th©n khai: Lo¹i nµy truyÒn m«men xo¾n lín, gi¶m

®−îc øng suÊt tËp ë ch©n then do cã biÕn d¹ng th©n khai.

- Theo çch ®Þnh t©m khi ghÐp chia ra:

+ §Þnh t©m theo ®−êng kÝnh ngoµi: Dïng khi moay¬ kh«ng nhiÖt

luyÖn vµ ®¶m b¶o ®é ®ång t©m cao.

+ §Þnh t©m theo ®−êng kÝnh trong: Dïng mèi ghÐp cÇn cã ®é ®ång

t©m cao.

+ §Þnh t©m theo c¹nh bªn: Kh«ng ®¶m b¶o ®é ®ång t©m nh−ng lùc

ph©n bè ®Òu trªn r¨ng, nªn dïng trong tr−êng hîp truyÒn m«men xo¾n lín.


Nh÷ng h− háng cña mèi ghÐp then hoa th−êng gÆp lµ:

- Mßn then trong trôc vµ r·nh then trong lç.



22

- DËp, vì, søt mÎ then hoa.

- S©y s¸t hoÆc trãc bÒ mÆt lµm viÖc cña then hoa do t¸c dông cña t¶i träng

®éng


- NÕu then hoa vµ r·nh then mßn Ýt mµ mèi ghÐp ®Þnh t©m theo ®−êng kÝnh

trong cña trôc th× çch s÷a ch÷a tèt nhÊt lµ söa lç then hoa tíi kÝch th−íc söa

ch÷a vµ t¨ng kÝch th−íc then hoa trªn trôc b»ng çch sÊn tõng then mét theo

chiÒu däc then.

- NÕu then hoa vµ r·nh then mßn Ýt mµ mèi ghÐp ®Þnh t©m theo ®−êng kÝnh

ngoµi cña trôc th× söa ch÷a nh− sau : Söa ch÷a then hoa tíi kÝch th−íc söa

ch÷a

Vµ n©ng ®−êng kÝnh ®−êng kÝnh ngoµi ®Ó çc r·nh then hÑp l¹i phï hîp víi

kÝch th−íc s÷a ch÷a cña chiÒu réng then hoa trªn trôc.

- NÕu then hoa vµ r·nh then hoa mßn nhiÒu nh−ng ch−a qu¸ 20-25 % chiÒu

réng then thi gia c«ng lç then hoa ®Õn kÝch th−íc söa ch÷a, hµn ®¾p trôc then

hoa råi gia c«ng theo kÝch th−íc lç then hoa.

- NÕu then hoa vµ r·nh then hoa mßn nhiÒu qu¸ 20-25 % chiÒu réng then th×

ta hµn ®¾p toµn bé r·nh then råi gia c«ng r·nh then míi.

+ L−u ý : Nh÷ng chi tiÕt phøc t¹p gia c«ng khã kh¨n vµ ®¾t tiÒn, nÕu cßn kh¶

n¨ng lµm viÖc, chØ cã mét phÇn then hoa bÞ háng mµ viÖc hµn ®¾p ¶nh h−ëng

®Õn ®é chÝnh x¸c cña chi tiÕt v× vËy ta ph¶i thay phÇn trôc cã then hoa.



23

Ch−¬ng III: B¶o tr× söa ch÷a trôc t©m vμ trôc truyÒn

Trong söa ch÷a çc trôc t©m vµ trôc truyÒn chóng ta ph©n trôc lµm ba

lo¹i: trôc tr¬n, trôc bËc vµ trôc then hoa. Khi n¾n çc trôc cong, ta cßn ph©n

thµnh trôc cøng vµ trôc mÒm. Trôc mÒm lµ trôc cã chiÒu dµi gÊp 5 lÇn ®−êng

kÝnh trë lªn.

Tuy vËy ®èi víi tõng trôc cô thÓ trong söa ch÷a còng cã thÓ ph©n lo¹i

kh¸c víi chÕ t¹o trôc míi.

KÕt cÊu cña trôc t©m, trôc truyÒn c¬ b¶n gièng nhau vµ ®Òu dïng ®Ó ®ì

çc chi tiÕt quay. Chóng chØ kh¸c nhau ë chç: Trôc truyÒn ngoµi chÞu m«men

xo¾n vµ th−êng quay cïng víi çc chi tiÕt l¾p trªn nã, cßn trôc t©m th−êng

®øng yªn vµ chØ chÞu m«men uèn th«i.

Nh÷ng h− háng th−êng gÆp cña hai lo¹i trôc nµy lµ:

- Mßn ngçng trôcvµ mÊt ®é nh½n bÒ mÆt cÇn thiÕt.

- BÞ xo¾n lµm mÊt ®é chÝnh x¸c vÞ trÝ t−¬ng quan gi÷a çc bé phËn

cña trôc (vÞ trÝ gi÷a çc r·nh then víi nhau …).

- BÞ uèn.

- BÞ nøt hoÆc gÉy.

3.1. Trôc bÞ mßn ngâng vµ mÊt ®é nh½n cÇn thiÕt

3.1.1. Söa ch÷a ngâng trôc tíi kÝch th−íc söa ch÷a nhá h¬n kÝch th−íc ban

®Çu

Ph−¬ng ph¸p nµy th−êng ¸p dông cho çc ngâng trôc lµm viÖc trong æ

tr−ît babit hoÆc nh÷ng æ tr−ît sÏ ®−îc tr¸ng l¹i hoÆc thay míi khi söa ch÷a

®ång thêi víi trôc.

- NÕu ngâng trôc mßn ch−a tíi 0,2- 0,3 mm chØ viÖc mµi ®¹t ®é c«n, ®é «

van vµ ®é nh½n bÒ mÆt cÇn thiÕt.

- NÕu ®é mßn lín h¬n th× ®em tiÖn. Sau ®ã mµi l¹i cho phÐp gi¶m ®−êng

kÝnh trôc kh«ng qu¸ 5%.



24

3.1.2. Phôc håi ngâng trôc tíi kÝch th−íc ban ®Çu

Ph−¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho ngâng trôc l¾p víi æ l¨n.

- NÕu ngâng trôc mßn Ýt ta m¹ Cr«m (chiÒu dµy líp m¹ Cr«m chØ tíi vµi

tr¨m μm) råi mµi.

- NÕu mßn nhiÒu th× m¹ thÐp, phun thÐp, hµn ®iÖn hå quang rung sau ®ã

tiÖn råi mµi (chó ý ph¶i ñ tr−íc khi mµi).

3.1.3. Söa ch÷a b»ng b¹c Ðp trung gian

Tr−êng hîp ngâng trôc bÞ mßn nhiÒu cßn cã thÓ dïng b¹c söa ch÷a Ðp

vµo trôc cò (l¾p chÆ) råi gia c«ng b¹c nµy ®¹t kÝch th−íc vµ ®é nh½n bÒ mÆt

cÇn thiÕt.

H×nh 3.1: Phôc håi trôc mßn b»ng c¸ch Ðp b¹c trung gian

3.2. Trôc bÞ biÕn d¹ng xo¾n

- ChØ trôc truyÒn míi cã d¹ng sai háng nµy. Tr−íc tiªn ph¶i kiÓm tra, x¸c

®Þnh chÝnh x¸c ®é sai lÖch vÒ xo¾n cña trôc råi ®−a lªn ®å g¸ chuyªn dïng vµ

xo¾n trôc theo chiÒu ng−îc l¹i.

- Khi thao t¸c ph¶i tiÕn hµnh tõ tõ ®Ó lùc xo¾n truyÒn ®Õn toµn bé trôc,

tr¸nh kh«ng ph¸ huû c¸c cø tú dïng ®Ó xo¾n trôc (th−êng lµ r·nh then).

- Sau khi n¾n ph¶i nung nãng trôc tíi nhiÖt ®é ram thÊp, gi÷ ë nhiÖt ®é

nµy 3÷ 4 giê råi lµm nguéi chËm (vÝ dô nguéi trong kh«ng khÝ tÜnh). Sau khi

nhiÖt luyÖn, nÕu trôc vÉn kh«ng bÞ xo¾n trë l¹i th× kÕt qu¶ nµy sÏ ®−îc duy tr×

l©u dµi.

TrôcB¹c



25

3.3. Trôc bÞ cong

Söa ch÷a b»ng c¸ch n¾n hoÆc nung nãng côc bé:

N¾n trôc (ph−¬ng ph¸p c¬ khÝ): cã thÓ n¾n ë tr¹ng th¸i nguéi hoÆc nãng.

§èi víi trôc mÒm hoÆc trôc cã ®−êng kÝnh nhá h¬n 50mm ®Òu ®−îc n¾n

nguéi. ChØ cã nh÷ng trôc cã ®−êng kÝnh lín h¬n 50mm vµ bÞ cong nhiÒu míi

n¾n nãng; khi n¾n nãng cÇn ph¶i nung trôc ®Õn nghiÖt ®é rÌn (150÷450 0C).

Cã thÓ n¾n trªn c¸c m¸y Ðp vÝt hoÆc m¸y Ðp thuû lùc.

Ph−¬ng ph¸p nung nãng côc bé: ¸p dông cho trôc cã ®−êng kÝnh lín h¬n

50mm.

3.4. Trôc bÞ nøt hoÆc gÉy

Nh÷ng trôc kh«ng quan träng nÕu bÞ nøt vì nhá th× hµn v¸, nÕu nøt vì

lín hoÆc gÉy cã thÓ hµn nèi hai phÇn trôc víi nhau.

M¸y Ðp

H×nh 3.2: N¾n trôc

H×nh 3.3: Nung nãng côc bé



26

3.4.1. Hµn

Trªn trôc ë chç nøt hoÆc g·y t¹o 2 mÆt c«n ®èi ®Ønh nhau, gãc ë ®Ønh

900 , khoan lç Φ5 ÷ Φ10 l¾p chèt ghÐp s¬ bé kiÓm tra ®é ®ång t©m. Sau ®ã

hµn tõ tõ võa hµn võa xoay trôc, sau khi hµn th−êng hoa chç hµn ë nhiÖt ®é

8500C.

3.4.2. Nèi trôc

Nh÷ng trôc bÞ nøt, g·y kÌm theo søt mÏ nÕu nèi nh− h×nh 3.4 sÏ bÞ hôt

chiÒu dµi th× cã thÓ nèi nh− h×nh 3.5, tøc lµ thªm mét ®o¹n phô thªm ®Ó b¶o

chiÒu dµi ban ®Çu cña trôc söa ch÷a. Sau khi hµn nÕu trôc bÞ cong th× ph¶i n¾n

söa, ®ång thêi ph¶i ñ ®Ó khö øng suÊt d− råi gia c«ng ®Ó ®¹t ®é chÝnh x¸c vµ

®é nh½n bÒ mÆt cÇn thiÕt.

H×nh 3.5: Phôc håi trôc gÉy cã ®o¹n nèi thªm

H×nh 3.4: Phôc håi trôc gÉy hoÆc nøt nghiªm träng



27

Ch−¬ng IV: b¶o tr× söa ch÷a trôc chÝnh

4.1. KÕt cÊu cña trôc chÝnh vµ çc d¹ng háng th−êng gÆp

4.1.1. KÕt cÊu cña trôc chÝnh

Trôc chÝnh lµ mét trong nh÷ng chi tiÕt quan träng nhÊt cña çc m¸y c¾t

kim lo¹i. ë m¸y tiÖn, trôc chÝnh l¾p trùc tiÕp víi çc chi tiÕt gia c«ng. ë m¸y

phay, khoan, doa, mµi, ®¸nh bãng... trôc chÝnh mang cô c¾t vµ quay cïng víi

chóng. V× vËy ®é chÝnh x¸c, ®é cøng v÷ng vµ ®é æn ®Þnh chuyÓn ®éng cña

trôc chÝnh cã ¶nh h−ëng quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt l−îng s¶n phÈm gia c«ng trªn

m¸y.

Trong ®a sè çc m¸y c¾t kim lo¹i, trôc chÝnh lµ chi tiÕt gia c«ng rÊt phøc

t¹p vµ ®¾t tiÒn. V× vËy khi söa ch÷a m¸y ng−êi ta hÕt søc tr¸nh thay trôc chÝnh

mµ t×m çch phôc håi nã.

§Ó söa ch÷a tèt, cÇn n¾m v÷ng nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña cÊu t¹o trôc

chÝnh.

H×nh 4.1 nªu cÊu t¹o trôc chÝnh cña ç lo¹i m¸y tiÖn th«ng dông chÝnh

x¸c th−êng. Ngâng sau vµ ngong tr−íc ®Ó l¾p æ trôc

4.1.2. Çc d¹ng háng hãc th−êng gÆp

Nh÷ng bé phËn cã thÓ h− háng cña çc lo¹i trôc chÝnh lµ:

- Ngâng trôc l¾p æ

- Lç c«n

H×nh 4.1: Trôc chÝnh cña çc lo¹i m¸y tiÖn chÝnh x¸c th−êng 1.Ngâng sau. 2. Th©n trôc; 3. NGâng tr−íc; 4. MÆt ®Þnh vÞ ®Ó l¾p m©m cÆp; 5. Lç c«n; 6. Ren ®Ó kÑp m©m cÆp



28

- Ren vµ then hoa

- Ngâng c«n

- Lç ®ãng chªm

4.2. Söa ngâng l¾p æ trôc

4.2.1. C¸c d¹ng háng hãc cña ngâng trôc

Th−êng ngâng trôc h− háng v× mßn.

4.2.2. Ph−¬ng ph¸p kh¾c phôc

- NÕu mßn Ýt < 0,02mm cã thÓ mµi trªn m¸y tiÖn b»ng kÑp gç víi bét mµi

nh·o.

- NÕu mßn qu¸ 0,02mm th× mµivíi kÝch th−íc sña ch÷a sau khi mµi ph¶i

kiÓm tra ®é cøng xem cßn cã líp thÊm than hoÆc t«i cøng. Kh«ng nÕu mµimÊt

líp cøng ph¶i nhiÖt luyÖn hoÆc hãa nhiÖt luyÖn l¹i. Khi gia c«ng ngâng trôc

®¹t tíi kÝch th−íc s÷a ch÷a ph¶i thay bËc lãt æ trôc.

- NÕu ngâng trôc mßn tíi 0,1 mm th× m¹ cr«m phun kim lo¹i hoÆc hµn hå

quang. Ph¶i ®¾p ®ñ c¶ l−îng d− gia c«ng v× sau khi tiÖn vµ mµi ph¶i ®¹t ®−îc

cña chi tiÕt.

- NÕu ngâng trôc mßn nhiÒu th× cã thÓ tiÖn nhá ®i råi Ðp b¹c söa ch÷a

gièng nh− mét biÖn ph¸p phôc håi trôc t©m, trôc truyÒn. Nguyªn c«ng cuèi

cïng trong söa ch÷a ngâng trôc l¾p víi æ lµ ®¸nh bãng nh− sau: L¾p trôc lªn

c¸c mòi t©m, tèc ®é, quay cña trôc kho¶ng 50-70m/phót, ®¸ ®¸nh bãng lµ mét

miÕng gang peclit h¹t nhá cã b«i bét mµi nh·o ®Ó ®¸nh bãng ngâng trôc. Khi

thao t¸c tay cÇm miÕng gang ¸p nhÑ mÆt cã bét mµi vµo ngâng trôc vµ ®−a ®i

®−a l¹i theo chiÒu dµi ngâng trôc kho¶ng 3-5 phót. Trong qu¸ tr×nh ®¸nh bãng

ngâng trôc thØnh tho¶ng l¹i röa bét mµi dÝnh vµo ngâng trôc vµ miÕng gang

b»ng x¨ng, b«i líp bét mµi míi vµo miÕng gang vµ tiÕp tôc c«ng viÖc. §Õn khi

bÒ mÆt ngâng trôc bãng nh− g−¬ng th× ®−îc.



29

4.3. Söa ch÷a lç c«n

4.3.1. Çc d¹ng háng hãc cña lç c«n

Lç c«n cña trôc chÝnh çc m¸y c¾t kim lo¹i th−êng bÞ háng v× mßn. KiÓm

tra ®é mßn b»ng çc vÕt s¬n tiÕp xóc gi÷a lç víi calip c«n.


NÕu lç mßn Ýt cã thÓ ®−a lªn m¸y mµi trßn trong ®Ó söa ch÷a, khi ®ã ®Æt

ngâng tr−íc cña trôc chÝnh cã lç c«n cÇn mµi lªn gi¸ ®ì chuyªn dïng (luynet),

®Çu sau trong m©m cÆp m¸y mµi. Sai sè g¸ ®Æt cho phÐp lµ 0,005 mm. Khi mµi

chó ý ®¶m b¶o ®é c«n ban ®Çu. NÕu ®é c«n cÇn mµi lµ cña trôc chÝnh m¸y tiÖn

cã thÓ ®Ó nguyªn trôc trªn m¸y ë d¹ng l¾p, dïng ®å g¸ mµi kÑp trªn bµn giao

®Ó mµi lç c«n.

NÕu lç c«n trôc chÝnh mßn nhiÒu th× cã thÓ phôc håi b»ng çch Ðp b¹c söa

ch÷a nh− sau:

TiÖn s½n mét b¹c c«n b»ng thÐp cacbon thÊp ( chi tiÕt 2 trong h×nh 4.2)

dµy 4-5mm, cã kÝch th−íc phï hîp ®Ó Ðp vµo lç c«n trôc chÝnh sau nµy. §Ó

®¶m b¶o ®ång t©m gi÷a ®−êng t©m lç c«n sau khi söa ch÷a víi ®−êng t©m trôc

chÝnh, cÇn ®Ó nguyªn trôc chÝnh l¾p trªn m¸y (nÕu lµ söa ch÷a trôc c«n trªn

trôc chÝnh m¸y tiÖn) mµ tiÖn lç c«n theo ®−êng kÝnh ngoµi cña b¹c 2 sao

chochiÒu dµi cña b¹c khi l¾p khÝt vµo lç c«n ®· tiÖn cña trôc chÝnh, lóc ch−a

H×nh 4.2: phôc håi lç c«n cña trôc chÝnh b»ng b¹c bæ



30

Ðp chÆt th× ®Çu b¹c thß ra ngoµi mÆt ®Çu trôc chÝnh 5mm. ThÊm than lç b¹c

s©u 0,5-8mm, t«i ®Õn HRC58-60, tÈy s¹ch gØ s¾t vµ çc chÊt bÈn b¸m ë b¹c

b«i mì mÆt ngoµi b¹c vµ ®Æt nã vµo lç c«n trôc chÝnh. Dïng mét ®å v¸ kiÓu

trôc hót ®Ó Ðp chÆt b¹c vµo lç c«n trôc chÝnh. Sau khi Ðp, mµi lç b¹c ®Ó ®¹t ®é

nh½n vµ ®é chÝnh x¸c yªu cÇu.

4.4. Söa ch÷a ren vµ lç then

4.4.1. Çc d¹ng háng hãc cña ren vµ lç then

D¹ng háng c¬ b¶n cña ren vµ lç then lµ ren bÞ mßn, lç then bÞ hoÆc søt

mÎ.


§èi víi ren cña trôc chÝnh bÞ mßn ®−îc söa ch÷a b»ng m¹ ®iÖn, hµn l¾p

hoÆc hµn hå quang rung råi gia c«ng c¬ ®¹t kÝch th−íc ban ®Çu. NÕu c¾t ren

míi víi kÝch th−íc nhá ®i th× ph¶i thay ®Üa b¾t m©m cÆp vÆn vµo ren nµy, çch

nµy rÊt Ýt dïng v× kÝch th−íc phÇn trë nªn kh«ng tiªu chuÈn.

§èi víi r·nh then:

- NÕu mßn Ýt hoÆc søt mÎ th× hµn ®¾p nh÷ng chç søt mÎ råi gia c«ng ®¹t

kÝch th−íc ban ®Çu. Nh÷ng r·nh then bÞ háng nÆng th× kh«ng söa ch÷a mµ hµn

®¾p råi lµm r·nh then míi ë vÞ trÝ kh¸c çch r·nh cò 900, 1350, 1800 theo chu

vi nÕu kÕt cÊu cho phÐp.

- NÕu hµn ®¾p mµ sî vªnh th× cã thÓ Ðp mét ®Öm thÐp vµo r·nh cò råi hµn

liÒn hoÆc b¾t chÆt b¨ng vÝt.

§èi víi then hoa:

- NÕu mèi ghÐp then vµ then hoa mßn hÕt mµ mèi ghÐp ®Þnh t©m theo

®−êng bªn trong cña trôc th× çch söa ch÷a tèt nhÊt lµ: söa lç then hoa tíi kÝch

th−íc söa ch÷a vµ t¨ng kÝch th−íc then hoa trªn trôc theo kÝch th−íc cña r·nh

then lç sau khi söa ch÷a nÕu then vµ r·nh then ®· t«i cøng th× ph¶i ñ tr−íc khi

söa ch÷a.

- Lµm t¨ng kÝch th−íc then hoa trªn trôc b»ng çch xÊn tõng then mét

theo chiÒu däc däc then, xÊn then hoa lµ dïng mét ®Üa b»ng thÐp lµm h»n



31

thµnh vÕt trªn bÒ mÆt däc theo then hoa (bÒ mÆt then hoa theo ®−êng kÝnh

ngoµi). Sau khi xÊn kim lo¹i cña then ®−îc dån sang hai bªn lµm t¨ng chiÒu

réng vµ ®−êng kÝnh trong cña then. Ta xÊn tõng then tíi khi chiÒu réng cña

then tíi khi chiÒu réng cña then t¨ng tíi kÝch th−íc v−ît qu¸ chiÒu réng cña

r·nh ë lç. Sau khi söa ch÷a mét l−îng d− ®ñ ®Ó gia c«ng (0.1÷ 0,2) mm th×

sang then kh¸c, cø tiÕp tôc nh− thÕ ®Õn hÕt. Sau ®ã gia c«ng l¹i vµ nhiÖt luyÖn

®Ó ®¹t ®é cøng ban ®Çu.

- NÕu r·nh then vµ then hoa mßn Ýt ®èi víi mèi ghÐp ®Þnh t©n theo ®−êng

kÝnh ngoµi cña trôc th× söa ch÷a nh− sau: Söa ch÷a trôc then hoa tíi kÝch th−íc

söa ch÷a vµ n©ng ®−êng kÝnh ngoµi cña lç then hoa ®Ó c¸c r·nh then hÑp l¹i

phï hîp víi kÝch th−íc söa ch÷a cña chiÒu réng then trªn trôc. Sau ®ã söa l¹i

chiÒu réng r·nh vµ ®−êng kÝnh ngoµi cña lç then hoa (may ¬).

- NÕu r·nh then vµ then hoa mßn nhiÒu th× hµn l¾p råi gia c«ng c¬ theo

kÝch th−íc söa ch÷a (ban ®Çu).

Chó ý: Nh÷ng mèi ghÐp ren vµ then trªn trôc chÝnh rÊt chÝnh x¸c vµ trôc

chÝnh lµ chi tiÕt quan träng kh«ng nªn v× söa ch÷a ren, then hoa vµ r·nh then

mµ lµm ¶nh h−ëng tíi ®é chÝnh x¸c cña toµn trôc.

4.5. Söa ch÷a lç ®ãng chªm

4.5.1. C¸c d¹ng háng hãc cña lç ®ãng chªm

Lç ®ãng chªm ®Ó th¸o dông cô c¾t (mòi khoan) ë trôc chÝnh m¸y khoan

còng hay háng bÞ mßn.


C«ng nghÖ söa ch÷a nh− sau

H×nh 4.3: Söa ch÷a lç ®ãng chªm



32

Gia c«ng réng lç ®ã thµnh h×nh ch÷ nhËt trªn m¸y xäc ®Ó chuÈn bÞ Ðp b¹c

bæ sung vµo. Theo kÝch lç võa gia c«ng vµ ®−êng kÝnh trôc chÝnh, chÕ t¹o mét

b¹c ®Ó ®Õn l−îng d− mµi vµ ®é d«i l¾p ghÐp, v¸t bèn gãc b¹c ®Ó khái cÊn vµo

bèn gãc lç khi l¾p; t«i ®é b¹c ®Õn ®é cøng HRC55- 62 råi mµi bèn mÆt ngoµi

sÏ l¾p vµo lç. Cuèi cïng, nung nãng trôc chÝnh vµ Ðp b¹c vµo lç ch÷ nhËt võa

gia c«ng cña trôc.

4.6. Söa ch÷a ngâng c«n

NhiÒu lo¹i trôc l¾p ghÐp víi çc chi tiÕt ®èi tiÕp b»ng ngâng c«n cã then

(th−êng lµ then b¸n nguyÖt). Hai lo¹i trong sè çc ngâng c«n ®ã ®−îc giíi

thiÖu trªn h×nh 4.4. §ã lµ kÕt cÊu ®Çu tr−íc cña trôc chÝnh m¸y mµi, mµi dïng

®Ó l¾p víi may ¬ cña chi tiÕt ®èi tiÕp nh− Ých kÑp ®¸ mµi, b¹c, m©m cÆp .v.v...

4.6.1. Çc d¹ng háng hãc cña ngâng c«n

Çc d¹ng háng cña ngâng c«n th−êng lµ:

- Mßn mÆt c«n l¾p ghÐp trªn trôc vµ trªn lç lµm chi tiÕt bÞ láng chiÒu trôc, do

®ã còng bÞ láng h−íng t©m.

- Mßn vµ chÌn dËp r·nh then, ë trôc vµ lç.

- ChÌn dËp vµ c¾t ®øt then.

- Mßn vµ ph¸ huû ren.


ë ®©y ta chØ nghiªn cøu ph−¬ng ph¸p kh¾c phôc d¹ng háng mßn mÆt c«n

(cßn çch kh¾c phôc d¹ng háng nh−: Mßn vµ chÌn dËp r·nh then, ë trôc vµ lç;

ChÌn dËp vµ c¾t ®øt then; Mßn vµ ph¸ huû ren t−¬ng tù nh− æ çc phÇn tr−íc).

H×nh 4.4: Ngâng c«n trôc chÝnh



33

- Khi mèi ghÐp bÞ láng v× bÞ mßm mÆt c«n, cã thÓ kh¾c phôc b»ng çch

c¾t bít mÆt ®Çu phÇn c«n trªn trôc (h×nh 4.5) ®Ó 1 tú ®−îc vµo chi tiÕt 2 trªn

l¾p.

- Khi kh«ng cho phÐp chi tiÕt dÞch chuyÓn chiÒu trôc, cÇn phôc håi çc mÆt

c«n víi kÝch th−íc ban ®Çu tøc lµ ph¶i söa c¶ lç vµ trôc: lç ®−îc phôc håi b¨ng

çch l¾p b¹c söa ch÷a, chån hoÆc hµn ®¾p gia c«ng c¬: trôc ®−îc m¹ cr«m

hoÆc hµn ®¾p hoÆc gia c«ng c¬, nÕu mßn qua ta thay trôc míi.

H×nh 4.5: Söa mèi ghÐp trªn ngâng c«n



34

Ch−¬ng V: B¶o tr× söa ch÷a trôc æ

5.1. Söa ch÷a æ l¨n

5.1.1. §Æc ®iÓm l¾p ghÐp

æ l¨n ®−îc l¾p ghÐp víi bé phËn m¸y theo ®−êng kÝnh trong- d ( l¾p víi

trôc) vµ kÝch th−íc ngoµi cña vßng ngoµi-D ( l¾p víi vá hép), æ dïng ®Ó ®ì

trôc vµ lµm cho trôc chuyÓn ®éng nhÑ nhµng b»ng çc con l¨n.

5.1.2. Çc d¹ng háng, nguyªn nh©n vµ ph−¬ng ph¸p kh¾c phôc

D¹ng háng Nguyªn nh©n BiÖn ph¸p kh¾c phôc

Khe hë h−íng

kÝnh vµ chiÒu trôc

qu¸ lín.

Mßn çc chi tiÕt cña æ §iÒu chØnh cho khe hë nhá

®i. Sau khi ®iÒu chØnh ®èi

víi çc æ bi b×nh th−êng,

cho phÐp khe hë v−ît qu¸

trÞ sè ban ®Çu 3-4 lÇn. NÕu

khe hë lín qu¸ th× thay æ

Cã cÆn ®en tõ æ

lät ra ngoµi

Kh«ng ®ñ dÇu mì b«i

tr¬n, æ nãng qu¸

Röa, b«i tr¬n vµ kiÓm tra

khe hë, nÕu kh«ng ®¹t yªu

cÇu kü thuËt th× thay

DÇu tõ æ lät ra cã

lÉn mÆt s¾t kim

lo¹i, æ lµm viÖc cã

tiÕng ån

VËt liÖu cña çc chi tiÕt æ

bÞ mßn nªn líp bÒ mÆt çc

vµnh æ vµ bi bÞ trãc

Thay míi

VÒ mÆt lµm viÖc

cña çc chi tiÕt æ

bÞ nøt, x−íc, vì

æ lµm viÖc qu¸ t¶i, l¾p

ghÐp chÆt qu¸ chÕ ®é

th«ng th−êng; cã vËt l¹ lät

vµo æ v× lãt kÝn kh«ng tèt

Thay æ. NÕu vÕt x−íc ë

vµnh æ däc theo chiÒu l¨n

cña bi th× cã thÓ dïng l¹i

®−îc

Háng vßng çch

Kh«ng ®ñ dÇu mì b«i tr¬n Söa vßng çch. NÕu kh«ng

®−îc th× thay æ



35

Çc bÒ mÆt lµm

viÖc bÞ han gØ

Cã h¬i Èm, n−íc, a xÝt, lät

vµo æ hoÆc dÇn mì b«i

tr¬n kh«ng tèt

Lau chïi hÕt vÕt han gØ,

kiÓm tra dÇu mì b«i tr¬n.

NÕu gØ nÆng th× thay æ

æ bÞ kÑt, quay

b¨ng tay thÊy

nÆng

Cã vËt l¹ chui vµo æ v×

“phít” lãt kÝn bÞ háng,

thiÕu dÇu mì b«i tr¬n.

Lau ch×u, b«i tr¬n ®Çy ®ñ

thay phít. NÕu çc vßng æ

mßn nhiÒu th× thay

Khe hë l¾p r¸p

gi÷a æ víi trôc vµ

lç th©n m¸y

kh«ng ®¶m b¶o

Mßn ngâng trôc, lç th©n

m¸y hoÆc çc vßng æ.

Söa ch÷a ngâng trôc vµ lç

th©n m¸y. NÕu çc chi tiÕt

æ mßn nhiÒu th× thay míi

Çc vßng lãt kÝn

kh«ng ®¶m b¶o

lãt kÝn æ

D¹ bÞ bÈn, cøng; chÊt dÎo

bÞ l·o ho¸, lâo cña vßng

lãt kÝn bÞ gi¶m tÝnh ®µn

håi hoÆc trôc mßn kh«ng

khÝt víi vµnh trong cña

vßng lãt kÝn

Röa vßng lãt kÝn b»ng

x¨ng, lau kh«, c¾t bít vµi

vßng lß xo. NÕu vßng lãt

kÝn mßn hoÆc cøng qu¸ th×

thay míi

5.2. Söa ch÷a æ tr−ît

Çc d¹ng háng cña æ tr−ît vµ nguyªn nh©n:

- Líp kim lo¹i chèng ma s¸t bÞ ch¸y hoÆc bÞ bong, bÒ mÆt cña b¹c bÞ c¹o

x−íc.

Nguyªn nh©n: Do cæ trôc vµ b¹c lu«n lu«n tiÕp xóc víi nhau g©y ra hiÖn

t−îng ma s¸t vµ mµi mßn çc chi tiÕt do ¸p suÊt dÇu thÊp kh«ng ®¶m b¶o

l−îng dÇu b«i tr¬n.

- æ bÞ nãng, trôc ®«i khi bÞ kÑt.

Nguyªn nh©n : Khe hë nhá qu¸ hoÆc bÞ x−íc v× b«i tr¬n kh«ng tèt

- æ kh«ng ®iÒu chØnh ®−îc khe hë :



36

Nguyªn nh©n : MÆt lµm viÖc mßn qu¸ trÞ sè cho phÐp.

- MÆt lµm viÖc bÞ s©y s¸t lín, cã vÕt lâm, lµm viÖc ån

Nguyªn nh©n: Do thiÕu dÇu b«i tr¬n hoÆc dÇu b«i tr¬n bÈn, cã cÆn b·.

5.2.1. Söa ch÷a æ nguyªn

Mßn Ýt : ¸p dông mét sè biÖn ph¸p :

- Chïn cho èng lãt ng¾n l¹i th−êng ¸p dông cho èng lãt cã chiÒu dµi

L<2d vµ l−îng d− cña lç ch−a qu¸ 1% so víi ®−êng kÝnh ban ®Çu

- Tr¸ng mét líp kim lo¹i b»ng BalÝt sau ®ã gia c«ng c¬ ®Ó ®¶m b¶o ®é

nh½n vµ ®é bãng cÇn thiÕt.

- NÕu èng lãt cã ®−êng kÝnh Φ > 100 mm th× tiÕn hµnh c¾t èng lãt lµm 2

phÇn, dòa mÆt c¾t v¸t mÐp sau ®ã hµn l¹i sao cho ®ñ l−îng d− gia c«ng theo

kÝch th−íc trªn æ.

- NÕu b¹c cã ®−êng kÝnh Φ < 100 mm th× kh«ng nªn c¾t lµm 2 nöa mµ cã

thÓ phun 1 líp kim lo¹i chÞu ma s¸t vµo lç b¹c sau ®ã gia c«ng c¬ ®Ó ®¶m b¶o

®é nhít.

- NÕu b¹c bÞ mßn nhiÒu th× ta tiÕn hµnh b»ng c¸ch mµi l¹i ngâng trôc vµ

thay èng lãt cò b»ng èng lãt míi cã ®−êng kÝnh phï hîp víi ngâng trôc ®·

mµ.

5.2.2. Söa ch÷a æ ghÐp hai nöa

- Tr−íc hÕt ta ph¶i ®iÒu chØnh khe hë gi÷a ngâng trôc vµ b¹c b»ng c¸ch t¨ng

hoÆc gi¶m chiÒu dµy c¨n ®Öm ë bÒ mÆt l¾p ghÐp.



37

- NÕu bÒ mÆt b¹c bi x−íc ta tiÕn hµnh c¹o :

Ph−¬ng ph¸p c¹o: Nöa b¹c d−íi ®−îc c¹o b»ng c¸ch ngâng trôc ®−îc phñ mét

líp s¬n máng vµ rµ víi nöa b¹c d−íi sau ®ã ta xoay ®i råi c¹o theo vÕt mµi tiÕp

xóc. Khi c¹o ph¶i tu©n theo nguyªn t¾c : C¹o chç b¾t mµu vµ c¹o chç nÆng, bá

chç nhÑ.

Chó ý : Ph¶i thay ®æi mòi c¹o. Trong qu¸ tr×nh c¹o ®−îc tiÕp tôc ®Õn khi vÕt

mµu ph©n bè ®Òu trªn bÒ mÆt lµm viÖc cña nöa b¹c vµ chiÕm 70- 75 diÖn tÝch

bÒ mÆt tiÕp xóc.

- Sau khi c¹o ®−îc mÆt d−íi ta tiÕn hµnh c¹o mÆt trªn, t−¬ng tù

- Sau khi c¹o xong c¶ hai mÆt ta tiÕn hµnh b«i mµu vµ c¹o lÇn cuèi b»ng c¸ch

b«i mµu vµo cæ trôc sau, sau ®ã l¾p ghÐp vµ xoay trôc ®i vµi vßng, sau ®ã th¸o

trôc ra vµ tiÕn hµnh c¹o

- HiÖu chØnh sau khi c¹o xong ta lau s¹ch vµ l¾p vµo ngâng trôc vµ b«i tr¬n

mét líp dÇu.



38

Ch−¬ng VI: b¶o tr× söa ch÷a trôc vÝt me vμ bé truyÒn

vÝt me- ®ai èc

6.1. Trôc vÝt me

6.1.1. Çc d¹ng háng th−êng gÆp

Çc d¹ng háng th−êng gÆp cña trôc vÝt ®ã lµ:

- Trôc vÝt bÞ cong.

- Trôc vÝt bÞ mßn, søt mÎ bÒ mÆt lµm viÖc.

- Ngâng trôc vÝt l¾p víi æ bÞ mßn.

6.1.2. Ph−¬ng ph¸p söa ch÷a thay thÕ

- Trôc vÝt bÞ cong: ®−îc n¾n th¼ng b»ng ®Çu kÑp, b»ng ®ßn bÈy hoÆc b»ng

çc ph−¬ng ph¸p kh¸c. Khi n¾n trôc vÝt ®−îc chèng lªn 2 mòi t©m ®Ó x¸c ®Þnh

vÞ trÝ cã ®é ®¶o lín nhÊt, lç t©m ®−îc phôc håi trªn m¸y tiÖn, khi ®ã ph¶i xÐn

mÆt ®Çu råi míi söa lç.

- Trôc vÝt bÞ mßn, søt mÎ bÒ mÆt lµm viÖc: NÕu yªu cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c

cña bé truyÒn kh«ng cao th× ta cã thÓ hµn ®¾p sau ®ã tiÖn l¹i ren (tr−íc khi

tiÖn th× ta ph¶i ñ trôc vÝt).

- Ngâng trôc vÝt l¾p víi æ bÞ mßn ®−îc söa ch÷a b»ng çch m¹, phun kim

lo¹i. NÕu mßn nhiÒu th× ta tiÖn nhá ngâng trôc ®i sau ®ã Ðp b¹c.

6.2. §ai èc cña trôc vÝt me


Do ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña ®ai èc lµ liªn tôc so víi trôc vÝt nªn ®ai èc

th−êng chãng mßn bÒ mÆt lµm viÖc, nøt hoÆc vì.


NÕu ®ai èc bÞ háng th× biÖn ph¸p söa ch÷a tèt nhÊt, kinh tÕ nhÊt lµ thay

míi. Bëi v× gi¸ thµnh söa ch÷a cã khi cßn cao h¬n gi¸ thµnh cña ®ai èc míi,

chÊt l−¬ng cña ®ai èc qua söa ch÷a phôc håi kh«ng thÓ b»ng ®ai èc míi.

6.3. Côm trôc vÝt me- ®ai èc



39


§Æc ®iÓm cña bé truyÒn trôc vÝt- ®ai èc: Do bÒ mÆt lµm viÖc cña trôc vÝt

vµ ®ai èc kh¸c nhau, ®ai èc lµm viÖc liªn tôc nªn chãng mßn h¬n trôc vÝt, mÆt

kh¸c do ®Æc ®iÓm cña m¸y th−êng lµm viÖc kh«ng hÕt c«ng suÊt nªn b¶n th©n

trôc vÝt mßn còng kh«ng ®Òu. Tõ nh÷ng nhËn ®Þnh trªn ta cã thÓ ®−a ra mét sè

d¹ng háng cña bé truyÒn trôc vÝt- ®ai èc lµ:

- Bé truyÒn lµm viÖc kh«ng æn ®Þnh (lóc nÆng, lóc nhÑ kh«ng ®Òu).

Nguyªn nh©n do nhiÒu bôi bÈn, trôc vÝt cong, thiÕu dÇu b«i tr¬n.

- Trôc vÝt quay nh−ng ®ai èc kh«ng tÞnh tiÕn. Nguyªn nh©n do mßn hÕt

r¨ng cña ®ai èc.

- Bé truyÒn bÞ r¬ däc. Nguyªn nh©n do mßn ®ai èc.


§Ó kh¾c phôc c¸c d¹ng háng trªn tr−íc hÕt ta kiÓm tra l−îng dÇu b«i tr¬n,

vÖ sinh bé truyÒn, kiÓm tra bÒ mÆt lµm viÖc cña trôc vÝt- ®ai èc, kiÓm tra ®é

th¼ng cña trôc vÝt, kiÓm tra ®é ®ång t©m gi÷a trôc vÝt vµ ®ai èc. NÕu l−îng dÇu

b«i tr¬n kh«ng ®ñ th× ta bæ xung thªm, nÕu ®ai èc bÞ mßn th× ta thay míi, trôc

vÝt cong th× ®em n¾n l¹i, chó ý ®iÒu chØnh sù ®ång t©m gi÷a trôc vÝt vµ ®ai èc.



40

Ch−¬ng VII: B¶o tr× söa ch÷a khíp nèi, phanh

7.1. Khíp nèi trôc

Khíp nèi lµ chi tiÕt ®−îc tiªu chuÈn ho¸ t−¬ng ®èi cao. §−îc dïng ®Ó liªn

kÕt çc trôc víi nhau, lµm nhiÖm vô truyÒn chuyÓn ®éng gi÷a hai trôc hoÆc nèi

çc trôc ng¾n thµnh mét truc dµi. Ngoµi ra khíp nèi cßn cã t¸c dông ®ãng më

çc c¬ cÊu, ng¨n ngõa qua t¶i, gi¶m t¶i träng ®éng, bï sai lÖch cña trôc.

7.1.1. Çc kiÓu khíp nèi

Khíp nèi ®−îc ph©n chia thµnh 2 nhãm:

- Nèi trôc: lµ lo¹i khíp nèi liªn kÐt cè ®Þnh hai trôc víi nhau. chØ cã thÓ thùc

hiÖn nèi, hoÆc t¸ch rêi hai trôc khi dõng m¸y.

- Ly hîp: lµ lo¹i khíp nèi cã thÓ nèi hoÆc t¸ch rêi liªn kÕt ngay c¶ khi trôc

®ang quay.

H×nh 7.1 nªu çc nªu çc lo¹i khíp nèi trôc phæ biÕn nhÊt:



41

7.1.2. Çc d¹ng h− háng, nguyªn nh©n vµ çch sö lý

KiÓu khíp nèi trôc Çc d¹ng háng Nguyªn nh©n vµ çch xö lý

(1) (2) (3)

B¹c nèi ®−îc cè ®Þnh b»ng

chèt (H×nh 7.1a) hoÆc vÝt

h·m khíp nèi h×nh 7.1a,

truyÒn m« men xo¾n b»ng

hai chèt c«n, khíp nèi ë

trôc (h×nh 7.1b) truyÒn m«

men xo¾n b»ng then

§øt chèt c«n.

Chên vÝt h·m.

ChÌn dËp then vµ

r·nh trôc.

Nøt ch©n r·nh then

V× qu¸ t¶i hoÆc t¶i träng va

®Ëp. Thay chèt

Thay vÝt

Söa then vµ r·nh then

Khíp nèi trôc (h×nh 7.1c)

®−îc dïng trong kÕt cÊu

kh«ng cho phÐp dïng b¹c

nguyªn. Hai nöa b¹c ®−îc

kÑp chÆt víi nhau b»ng bu

l«ng ®ai èc

Vì b¹c

Ren bu l«ng bÞ chên

chÌn dËp then vµ

r·nh then

V× qu¸ t¶i

Thay hoÆc söa çc chi tiÕt

t−¬ng tù nh− ®èi víi kiÓu

khíp nèi trªn.

Khíp nèi trôc kiÓu bÝch,

truyÒn m« men xo¾n b»ng

then vµ bu l«ng ghÐp hai

mÆt bÝch (H×nh 7.1d)

Bu l«ng bÞ ®øt hoÆc

uèn cong. Lç l¾p bu

l«ng ë bÝch bÞ mßn

hoÆc toÐt.

ChÌn dËp then vµ

r·nh then.

V× qua t¶i ph¶i thay bu l«ng.

Doa l¹i lç l¾p bu l«ng vµ

r·nh then.

Khíp nèi trôc r¨ng (h×nh

7.1c) truyÒn m« men xo¾n

b»ng ¨n khíp r¨ng trong (

hai b¸nh r¨ng chñ ®éng vµ

bÞ ®éng cã m« ®un vµ sè

r¨ng b»ng nhau)

R¨ng bÞ mái uèn,

g·y, trãc. Then bÞ

chÌn dËp, søt mÎ

mßn, ...

R¨ng bÞ uèn v× mÒm qu¸,

g·y v× t«i cøng toµn bé vµ

qu¸ t¶i ®ét ngét; bÞ trãc v×

qu¸ t¶i liªn tôc; bÞ mßn

phanh cã thÓ bÞ mÒm qua

hoÆc thiÕu dÇu b«i tr¬n. NÕu



42

m« ®un nhá (2-3mm) cã thÓ

®−îc hµn ®¾p toµn bé råi gia

c«ng c¬ hoÆc söa ch÷a.

Khíp nèi trôc ch÷ thËp

(H×nh 7.1g) khíp nèi trôc

gåm ba ®Üa ¨n khíp víi

nhau b»ng vÊu vµ r·nh bè

trÝ chÕo nhau thµnh h×nh

ch÷ thËp

VÊu vµ r·nh bÞ mßn.

Khi ®¶o chiÒu cã

tiÕn kªu va ®Ëp

thËm chÝ bÞ trËt

khíp.

Bµo hoÆc phay réng r·nh

®ång thêi ph¶I thay ®æi ®Üa

gi÷a víi kÝch th−íc vÊu phï

hîp theo r·nh ®· söa ch÷a.

Khíp nèi chèt cã ®Öm cao

su ®µn håi (H×nh 7.1h).

Khíp nèi trôc gåm hai nöa

1 vµ 2 ®−îc l¾p ch¨th víi

çc ®Çu trôc, truyÒn m«

men xo¾n b»ng mèi ghÐp

chÆt vµ chèt (bu l«ng) 3;

®Öm 4 cho phÐp ®µn håi

theo chiÒu xo¾n vµ chiÒu

trôc.

Çc ®Öm cao su bÞ

mßn hoÆc l·o hãa

Çc lç l¾p chèt bÞ

mßn.

Khi më, t¾t m¸y cã

tiÕng kªu. Do kim

lo¹i va ®Ëp víi nhau

ë khíp nèi trôc

Thay míi. Cã thÓ dïng ®Öm

da thay còng ®−îc.

Doa l¹i lç c«n, thay chèt.

Láng ®ai èc kÑp chÆt chèt

c«n. NÕu lç c«n vµ chèt c«n

ch−a bÞ háng (bÞ mßn hoÆc

bÞ chÌn dËp) th× xiÕt l¹i ®ai

èc. NÕu h− háng th× söa ch÷a

l¹i lç c«n vµ thay chèt.

Khíp ly hîp vÊu (H×nh

7.1i) gåm hai nöa 1 vµ 2

¨n khíp víi nhau b»ng vÊu

3. Nöa khíp ly hîp 2 di

tr−ît ®−îc trªn trôc ®Ó thÓ

hiÖn ®ãng nh¶ ly hîp. VÊu

3 cã thÓ lµ h×nh ch÷ nhËt

hoÆc h×nh thang çc nöa

khíp ly hîp lµm b»ng thÐp

1. VÊu bÞ mßn

2. Then , r·nh then

bÞ mßn vµ h− háng.

3. R·nh l¾p ngµm

g¹t bÞ mßn lµm cho

tay g¹t ®iÒu khiÓn

kÐm nh¹y.

4. ë çc ly hîp vÊu

®µn håi ®Öm cao su

1. Hµn ®¾p, gia c«ng c¬

2. Söa ch÷a then vµ r·nh

then.

3. Gia c«ng r·nh ra vµ thay

ngµm g¹t hoÆc hµn ®¾p r·nh

nµy råi gia c«ng c¬.

4. Thay ®Öm cao su.



43

12, 20X; vÊu ®−îc t«i

cøng tíi HRC56-62

bÞ mßn hoÆc l·o hãa

Khíp ly hîp c«n ma s¸t

(H×nh 7.1k) gåm 2 ®Üa ma

s¸t c«n 1 vµ 3. §Üa 1 chñ

®éng, ®Üa 3 bÞ ®éng vµ cã

thÓ di tr−ît theo then 2 ®Î

thùc hiÖn ®ãng vµ nh¶ ly

hîp

1. Khíp ly hîp bÞ

tr−îy kh«ng truyÒn

næi m« men xo¾n,

trôc bÞ ®éng cã tèc

®é kh«ng æn ®Þnh

2. Khíp ly hîp bÞ

tr−ît vµ cã tiÕng kªu

1. MÆt c«n lµm viÖc bÞ mßn

x©y s¸t lµm cho c¸c bÒ mÆt

tiÕp xóc kh«ng tèt. Ph¶i gia

c«ng l¹i 2 mÆt c«n trong vµ

ngoµi, nÕu cÇn co khi ph¶i

söa ch÷a mét sè kÝch th−íc

liªn quan ®Ó ®¶m b¶o 2 mÆt

c«n tiÕp xóc tèt.

- R·nh l¾p ngµm g¹t cña ®Üa

«n ma s¸t 3 bÞ mßn nªn

kh«ng ®ñ lùc Ðp khi ®iÒu

khiÓn ly hîp vµo khíp: söa

ch÷a gièng nh− söa ch÷a

r·nh ë khíp ly hîp vÊu

2. c¸c mÆt c«n bÞ mßn tíi

møc mÆt ®Çu cña bÝch nµy

ch¹m vµo mÆt ®¸y cña bÝch

kia, söa ch÷a: mµi l¹i chÝnh

x¸c mÆt c«n, c¾t ng¾n mÆt

bÝch cã c«n ngoµi. NÕu ®én

mµi qua lín co thÓ tiÖn mÆt

c«n ngoµi thµnh mÆt trô råi

lµm b¹c Ðp bæ xung vµo mÆt

trô nµy, cã chèt h·m b¹c.

Sau ®ã gia c«ng mÆt ngoµi

cña b¹c thµnh mÆt c«n, khíp



44

víi mÆt c«n trong cña bÝch 1.

Khíp ly hîp ®Üa ma s¸t

(h×nh 7.1 l ) gåm çc ®Üa

chñ ®éng 3 l¾p vµo r·nh

èng 1, èng ®−îc l¾p cè

®Þnh trªn trôc dÉn. Xen kÏ

gi÷a çc ®Üa 3 lµ çc ®Üa bÞ

®éng 2 l¾p vµo r·nh cña

mét èng lµm liÒn víi b¸nh

r¨ng 9. Khi g¹t b¹c 7 sang

tr¸i, phÇn c«n ë ®Çu b¹c sÏ

n©ng ®ßn bÈy 8 lµm cho

®Çu ®ßn 8 tú vµo ®Üa 4 Ðp

chÆt çc ®Üa 2 vµ 3 víi

nhau. Muèn nh¶ ly hîp

b¹c sang ph¶i .

§ai èc 5 ®Ó ®iiªï chØnh

khe hë gi÷a ®Üa 2 vµ 3.

§Þnh vÞ ®ai èc 5 b»ng

chèt 6 ®−îc c¾m vµo mét

trong çc lç cña ®Üa 4. VËt

liÖu ®Üa ma s¸t: NÕu ly hîp

lµm viÖc trong dÇu th× ®Üa

lµm b»ng thÐp tÊm dµy

1,2-2mm. Ly hîp lµm viÖc

kh«, çc ®Üa cã cèt thÐp vµ

t¸n 2 t©m Ferodoo ë hai

bªn khíp nèi.

1. Çc ®Üa ma s¸t

nèng qu¸ kh«ng nh¶

®−îc ly hîp an toµn.

2. Çc ®Üa ma s¸t bÞ

tr−ît khi cã t¶i.

3. Çc ®Üa ma s¸t bÞ

tr−ît kh«ng ®iÒu

chØnh ®−îc

4. §ßn bÈy 8 bÞ mßn

®Çu.

5. §Çu c«n n©ng

®ßn bÈy cña b¹c sè

7 bÞ mßn.

6. R·nh l¾p ngµm

cña b¹c 7 bÞ mßn

1. Khe hë gi÷a çc ®Üa ma

s¸t nhá qu¸. Ph¶i ®iÒu chØnh

khe hë ®èi víi khíp ly hîp

lµm viÖc trong dÇu, khe hë

nµy ph¶i n»m trong kho¶ng

0,2-0,3mm; §èi víi khíp ly

hîp lµm trong m«i tr−êng

kh« 0,5-1mm.

2. Khe hë gi÷a çc ®Üa lín

qu¸ mÆc dï çc ®Üa cßn míi.

Ph¶i ®iÒu chØnh lai khe hë

theo çc trÞ sè ®· nªu trªn.

§iÒu chØnh b»ng çch rót

ch«t 6 ra khái lç ë ®Üa 4, v¨n

®ai èc 5 råi l¹i c¾m chèt 6

vµo lç ®Þnh vÞ ë lç 4.

3. Çc ®Üa ma s¸t bÞ mßn.

NÕu mßn Ýt th× mµi l¹i 2 mÆt

®Üa råi l¹i thªm vµo 2 ®Üa

míi. NÕu mßn nhiÒu ph¶i

thay ®Üa. Sau khi s−a ch÷a

ph¶i ®iªu chØnh khe hë theo

çc trÞ sè ®· nªu trªn. NÕu

çc ®Üa ma s¸t cã g¾n tÊm

Ferodoo bÞ háng th× thay tÊm

Ferodoo míi.

4. Hµn ®¾p råi gia c«ng c¬



45

hoÆc thay míi.

5. Mßn Ýt th× mµi ®Ó ®¹t ®é

c«n cÇn thiÕt, mßn nhiÒu th×

hµn ®¾p råi gia c«ng c¬.

6. Söa ch÷a gièng nh− çch

söa r·nh l¾p ngµm g¹t cña

khíp ly hîp vÊu.

Khíp nèi trôc an toµn kiÓu

lß xo vµ chèt h·m

B×nh th−êng kh«ng

truyÒn næi m« men

xo¾n ë t¶i träng lµm

viÖc. Khi ®iÒu chØnh

t¨ng lùc c¨ng lùc

c¨ng lß xo th× kh«ng

lµm ®óng nhiÖm vô

an toµn khi qu¸ t¶i,

kh«ng thÓ ®iÒu

chØnh tèt ®−îc

Lß xo yÕu qu¸ nªn thùc tÕ nã

kh«ng lµm viÖc. Khi ®iÒu

chØnh qu¸ møc th× vÝt cña lß

xo m¾c vµo chi tiÕt ®èi tiÕp

lµm khíp nèi trôc trë thµnh

cøng, mÊt t¸c dông an toµn.

Ph¶i thay lß xo míi.

7.2. Phanh

§Ó tr¸nh cho çc chi tiÕt khái bÞ gÉy, vì hoÆc va ®Ëp qÊ m¹nh khi thay ®æi

tèc ®é, ph¶i dõng hoÆc gi¶m tèc ®é cña çc chi tiÕt quay.

7.2.1. Çc kiÓu phanh

- Phanh c«n ma s¸t

- Phanh ®Üa ma s¸t

- Phanh cã vßng ®µn håi

- Phanh m¸

- Phanh ®ai

7.2.2. Çc d¹ng h− háng, nguyªn nh©n vµ çch sö lý



46

KiÓu phanh Çc d¹ng háng Nguyªn nh©n Vµ çch sö lý

Phanh c«n ma s¸t:

Nguyªn lý lµm viÖc

vµ kÕt cÊu gièng nh−

ly hîp ma s¸t c«n.

Phanh bÞ tr−ît

kh«ng h·m ®−îc

m¸y

R·nh l¾p ngµm g¹t

cña ®Üa c«n di tr−ît

bÞ mßn

- §Üa c«ncè ®Þnh bÞ vªnh lªn çc

mÆt c«n ma s¸t kh«ng tiÕp xóc

tèt.

- MÆt ®µu ®Üa c«n ngoµi cham

vµo gê ®¸y ®Üa c«n trong v× mßn

mÆt c«n.

- Çc mÆt c«n bÞ x©y s¸t.

Xö lý:

- KiÓm tra ®Üa c«n cè ®Þnh ®iÒu

chØnh hoÆc c¹o rµ.

- C¾t bít mÆt ®Çu ®Üa c«n ngoµi,

cao rµ çc mÆt c«n.

- Mµi, c¹o çc mÆt c«n bÞ x©y

s¸t. TiÖn tíi kÝch th−íc söa ch÷a

hoÆc hµn ®¾p råi gia c«ng c¬.

Phanh ®Üa ma s¸t:

KÕt cÊu nhá gän,

®−îc sö dông réng

r·i trong çc m¸y

Gièng nh− ly hîp

ma s¸t ®Üa

Gièng nh− ly hîp ma s¸t ®Üa

Phanh cã vßng ®µn

håi: Ýt ®−îc sö dông

v× lùc ph©n bè lªn

çc bÒ mÆt kh«ng

®Òu vµ ®é tin cËy lµm

viÖc thÊp

Phanh bÞ tr−ît Mßn çc chi tiÕt cña vßng ®µn

håi, ®Üa vßng ®µn håi hoÆc mÆt

trong cña m¨t bÝch.

Xö lý:

§iÒu chØnh c¬ cÊu bung vßng:

NÕu cÇn th× thay çc chi tiÕt bÞ

mßn

Phanh m¸: 1. Phanh kh«ng ¨n. 1. §iÒu chØnh lß xo kh«ng ®óng



47

Cã hai kiÓu kÕt cÊu:

hai m¸ «m vµo trôc

hoÆc hai m¸ bung ra

Ðp vµo vµnh trèng.

Cã lo¹i phanh mét

m¸ vµ lo¹i phanh hai

m¸.

2. Phanh kh«ng

nh¶ ra ®−îc.

m¸ bÞ mßn

Xö lý: §iÒu chØnh l¹i lß xo thay

m¸ phanh bÞ mßn.

2. Lß xo c¨ng qu¸, cuén d©y

®iÖn tõ kh«ng hót næi.

Xö lý: §iÒu chØnh l¹i lß xo. Söa

ch÷a hoÆc thay cuén d©y ®iÖn tõ

Phanh ®ai:

KÕt cÊu nhá gän

nh−ng t¹o ®−îc m«

men phanh lín. §−îc

dïng nhiÒu trong çc

hép tèc ®é vµ çc c¬

cÊu. KhuyÕt ®iÓm

cña phanh nµy la tao

ra lùc kÐo trôc vÒ

mét phÝa theo

ph−¬ng h−íng kÝnh

lµm æ trôc chãng

mßn

1. Phanh kh«ng ¨n

2. Phanh kh«ng

nh¶ ®−îc

1. §iÒu chØnh khe hë gi÷a çc

b¸nh ®ai phanh vµ ®ai phanh

kh«ng ®óng. Mßn ®ai phanh. Lß

xo yÕu qu¸.

Xö lý: §iÒu chØnh l¹i khe hë.

Th«ng th−êng khe hë ph¶i ®Òu

®Æn vµ b»ng 1-2mm.

- Söa ch÷a hoÆc thay ®ai phanh.

- Thay lß xo phanh.

2. §ai èc ®ai phanh xiÕt chÆt

qu¸. Khe hë gi÷a ®ai phanh vµ

b¸nh ®ai phanh hÑp qu¸ hoÆc ë

trang th¸i b×nh th−êng ®ai

phanh ®· ch¹m vµo b¸nh ®ai

phanh.

Cã vËt l¹ m¾c vµo khe hë gi÷a

®ai vµ b¸nh ®ai phanh.

Xö lý:§iÒu chØnh l¹i khe hë, bá

vËt l¹, lau chïi s¹ch ®ai phanh

vµ b¸nh ®ai phanh.



48

Ch−¬ng VIII: b¶o tr× söa ch÷a trôc bé truyÒn ®ai, xÝch

8.1. Söa ch÷a bé truyÒn ®ai

Bé truyÒn ®ai dïng ®Ó truyÒn chuyÓn ®éng gi÷a 2 trôc kh¸ xa nhau ®¶m

b¶o ªm vµ b¶o vÖ ®−îc khi qu¸ t¶i. Bé truyÒn ®ai ®−îc sö dông nhiÒu trong

ngµnh c¬ khÝ chÕ t¹o vµ mét sè m¸y c«ng nghiÖp nhÑ.

Bé truyÒn ®ai gåm cã hai b¸nh ®ai (b¸nh dÉn vµ b¸nh bÞ dÉn) vµ d©y ®ai.

8.1.1. Söa ch÷a b¸nh ®ai

C¸c d¹ng háng cña b¸nh ®ai lµ:

- B¸nh ®ai bÞ ®¶o nguyªn nh©n do sai sè gia c«ng, hoÆc do trôc bÞ cong, æ trôc

bÞ mßn, c«ng nghÖ l¾p kh«ng ®óng.

- BÒ mÆt lµm viÖc cña b¸nh ®ai bÞ mßn.

- Mßn lç may ¬, mßn mÆt ®Çu may ¬, mßn r·nh then, vì vµnh b¸nh ®ai, nøt vì

may ¬.

Ph−¬ng ph¸p söa ch÷a:

- Söa ch÷a bÒ mÆt b¸nh ®ai bÞ mßn:

+ §èi víi b¸nh ®ai dÑt th× tiÕn hµnh tiÖn l¹i m¨t ngoµi b¸nh ®ai. H×nh

d¸ng h×nh häc cÇn thiÕt ¸p dông ®èi víi bé truyÒn kh«ng quan träng cho phÐp

thay ®æi tèc ®é ±5% so víi tèc ®é cò.

+ NÕu gi÷ nguyªn tû sè truyÒn i th× ph¶i tiÖn c¶ hai b¸nh ®ai ®Ó ®¶m b¶o:

2

1

DD

i =

+ NÕu bÒ mÆt b¸nh ®ai bÞ mßn qua vµ vµnh ®ai ®ñ dµy th× tiÕn hµnh tiÖn

vµnh ngoµi ®Ó Ðp b¹c söa ch÷a sau ®ã gia c«ng c¬.

+ §èi víi ®ai thang khi mßn tiÕn hµnh tiÖn s©u r·nh. ¸p dông ®èi víi bé

truyÒn cho phÕp thay ®æi tèc ®é ±5% so víi tèc ®é cò.

8.1.2. Söa ch÷a ®ai truyÒn



49

§ai bÞ trïng dÉn ®Õn tr−ît ®ai. Nguyªn nh©n lµ do d©y ®ai bÞ d·n trong

qu¸ tr×nh lµm viÖc do ®ã ta ph¶i tiÕn hµnh c¨ng ®ai ®Ó t¨ng gãc «m cña ®ai.

D©y ®ai bÞ mßn , bÞ ®øt th× thay ®ai míi (chän ®ai cã ký hiÖu nh− cò).

8.2. Söa ch÷a trôc bé truyÒn xÝch

Khi cÇn truyÒn chuyÓn ®éng tõ mét trôc ®Õn nhiÒu trôc song song mµ bé

truyÒn b¸nh r¨ng kh«ng sö dông ®−îc, bé truyÒn ®ai kh«ng ch¾c ch¾n th× ta sö

dông bé truyÒn xÝch. HiÖn nay bé truyÒn xÝch ®−îc sö dông nhiÒu trong çc

ngµnh chÕ t¹o m¸y.

8.2.1. Çc d¹ng háng

Çc d¹ng háng cña bé truyÒn xÝch lµ:

- GØ bÒ mÆt khíp nèi

- Khíp nèi cøng bÞ xoay.

- Bung chèt xÝch h×nh thµnh tõ cøng khíp vµ chèt bÞ xoay.

- Mßn b¶n lÒ, g·y chèt.

- XÝch bÞ ®øt.

- Con l¨n bÞ vì.

8.2.2. Ph−¬ng ph¸p söa ch÷a

- GØ bÒ mÆt khíp nèi. Nguyªn nh©n lµ do thiÕu dÇu b«i tr¬n v× v©y ph−¬ng

ph¸p kh¾c phôc lµ röa xÝch, dïng chÊt b«i tr¬n hîp lý.

- Khíp nèi cøng bÞ xoay. Nguyªn nh©n lµ do gØ sÐt bÞ ¨n mßn → thay xÝch

míi

- Bung chèt xÝch h×nh thµnh tõ cøng khíp vµ chèt bÞ xoay do qu¸ t¶i → Thay

xÝch míi.

- Mßn b¶n lÒ, g·y chèt do ma s¸t, thiÕu dÇu b«i tr¬n g©y nªn, lµm cho sù ¨n

khíp th−êng xuyªn kh«ng chÝnh x¸c, g©y tuét xÝch → Thay xÝch míi.

- XÝch bÞ ®øt do mßn, do qu¸ t¶i → Nèi l¹i xÝch.

- Con l¨n bÞ vì do bôi bÈn, do va ®Ëp ®ét ngét → Lµm s¹ch vµ b«i tr¬n hîp lý

cho bé truyÒn.



50

Ch−¬ng IX:

b¶o tr× söa ch÷a bé truyÒn b¸nh r¨ng, b¸nh vÝt

9.1. Bé truyÒn b¸nh r¨ng

9.1.1. Çc d¹ng h− háng cña bé truyÒn b¸nh r¨ng

Çc d¹ng háng cña b¸nh r¨ng rÊt ®a d¹ng trong ®ã chñ yÕu lµ :

- Mßn mÆt lµm viÖc cña r¨ng v× ma s¸t vµ gi÷a çc r¨ng ng¨n khíp víi

nhau trong qu¸ tr×nh lµm viÖc, nhÊt lµ çc b¸nh r¨ng di tr−ît.

- GÉy r¨ng v× qu¸ t¶i ®ét ngét hoÆc v× chÞu m«men uèn víi chu kú nhá.

- Ch¾p rç bÒ mÆt r¨ng v× mái tiÕp xóc

- vì vµnh r¨ng

9.1.2. Söa ch÷a b¸nh r¨ng trô r¨ng th¼ng bÞ mßn

NÕu mßn Ýt (l−îng mßn v−ît qu¸ giíi h¹n cho phÐp Ýt) th× cã thÓ hµn r¨ng.

§èi víi çc b¸nh r¨ng kh«ng quan träng ®é mßn cho phÐp ®Õn 0,2mm víi m«

®un tõ 1-3mm; ®Õn 0,3 víi m« ®un 4mm ®Õn 0,5mm víi m« ®un trªn 4mm.

Ph−¬ng ph¸p hµn ®¾p vµ bÒ mÆt lµm viÖc cña r¨ng b»ng hµn h¬i vµ hµn

®iÖn rÊt thÝch hîp víi çc b¸nh r¨ng m« ®un lín, chÝnh x¸c thÊp (cÊp 2 trë lªn)

vµ dïng trong çc bé truyÒn hë hoÆc nöa kÝn. §èi víi b¸nh r¨ng quan träng

kh«ng nªn dïng ph−¬ng ph¸p nµy v× líp hµn ®¾p cã søc bÒn tiÕp xóc thÊp vµ

khã gia c«ng chÝnh x¸. Nh÷ng b¸nh r¨ng m« ®un nhá bÞ mßn Ýt cã thÓ ®¾p

b»ng hµn ®iÖn hµn quang rung.

Khi hµn phôc håi r¨ng, tèt nhÊt lµ dïng kim lo¹i ®¾p t−¬ng tù kim lo¹i

nÒn ( kim lo¹i cña b¸nh r¨ng). Kh«ng nªn hµn ®¾p nh÷ng b¸nh r¨ng b»ng thÐp

hîp kim .

1_d−ìng ®ång



51

- NÕu b¸nh r¨ng lµm viÖc mét chiÒu th× r¨ng chØ mßn mét phÝa, cã thÓ dïng l¹i

b»ng çch l¾p ®¶o chiÒu b¸nh r¨ng. NÕu may¬ b¸nh r¨ntg cã h×nh d¸ng ®èi

xøng ( ®èi xøng qua mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi ®−êng t©m vµ chia ®«i chiÒu

r«ng vµnh r¨ng) th× kh«ng ph¶i ®¶o may¬ ®ång thêi víi ®¶o b¸nh r¨ng.

- NÕu çc b¸nh r¨ng bÞ mßn nhiÒu th× cã thÓ tiÖn hÕt r¨ng råi Ðp b¹c söa ch÷a,

sau ®ã gia c«ng r¨ng. L¾p b¹c cã thÓ b»ng keo d¸n, Ðp nãng hoÆc Ðp nguéi.

NÕu r¨ng ®−îc söa ch÷a kh«ng qua nhiÖt th× cã thÓ Ðp b»ng keo d¸n. NÕu cã

nhiÖt luyÖn th× ph¶i Ðp. Dïng ph−¬ng ph¸p Ðp nãng lµ tèt nhÊt. Khi nhiÖt

luþÖn r¨ng nªn dïng ph−¬ng ph¸p t«i bÒ mÆt b»ng dßng ®iÖn cao tÇn hoÆc

b»ng ngän löa «xy axetilen. §Ó ch«ng xoay cho b¹c cã thÓ dïng vÝt h·m hoÆc

hµn theo chu vi l¾p ghÐp.

- NÕu mét b¸nh r¨ng trong bé b¸nh r¨ng bËc bÞ mßn th× nªn söa ch÷a b»ng

çch Ðp b¹c rèi míi lµm r¨ng trªn b¹c.

- Lç b¸nh r¨ng bÞ mßn ®−îc söa ch÷a b»ng çch tiÖn réng råi Ðp b¹c b»ng vÝt

ch«ng xoay, sau ®ã gia c«ng lç b¹c ®¹t kÝch th−íc yªu cÇu. §èi víi b¸nh r¨ng

®· t«i cøng, tr−íc khi tiÖn lç ph¶i ñ. NÕu lç b¸nh r¨ng mßn Ýt, cã thÓ hµn ®¾p

råi gia c«ng c¬, nh−ng tr−íc khi hµn ®¾p cung ph¶i tiÔn lç réng ®Ó chiÒu dµy

líp kim lo¹i ®¾p ®ñ lín.

- R·nh then trong lç b¸nh r¨ng bÞ h− háng ®−îc söa ch÷a theo çc biÖn ph¸p

®· nªu ë phÇn söa ch÷a then vµ r¨ng then.

- MÆt ®Çu r¨ng bÞ mßn : l−înh mßn nµy th−êng kh«ng ®¸mg kÓ vµ kh«ng quan

träng nªn kh«ng cÇn xö lý.

9.1.3. Söa ch÷a b¸nh r¨ng nøt vµnh hoÆc moay ¬

NÕu nøt ë vµnh th× hµn hoÆc t¸p mét miÕng ®Öm vµo chç nøt. TÊm t¸p

®−îc hµn hoÆc b¾t vÝt vµo vµnh b¸nh r¨ng. NÕu nøt ë moay¬ th× hµn hoÆc tiÖn

sÊn mÆt ngoµi moay¬ mét ®o¹n ng¾n råi Ðp ®ai thÐp vµo ®Ó ng¨n ngõa vÕt nøt



52

ph¸t triÓn. MÆt mót moay¬ bÞ mßn cã thÓ ®−îc tiÖn bít cho ph¼ng hoÆc hµn

®¾p gia c«ng c¬.

Çc b¸nh r¨ng sau khi söa ch÷a ph¶i tho¶ m·n çc sè liÖu trong çc b¶ng

tõ b¶ng 9.1 ®Õn b¶ng 9.3 vµ nh÷ng yªu cÇu sau ®©y:

+ Çc yªu cÇu kü thuËt c¬ b¶n cña chi tiÕt míi.

+ §é b¸m tèt cña líp ®¾p, nèi víi kim lo¹i nÒn mÆt r¨ng kh«ng ®−îc cã vÕt

x−íc hoÆc cã vÕt gia c«ng c¬.

+ §é ®¶o mÆt nót cña vµnh r¨ng kh«ng ®−îc qu¸ 0,1- 0,2mm

B¶ng 9.1: Tèc ®é vßng giíi h¹n vµ ®é chÝnh x¸c cña b¸nh r¨ng trô

Tèc ®é vßng giíi h¹n Vmax, m/s øng víi çc cÊp chÝnh x¸c

cña bé truyÒn theo TCVN 1067-72 D¹ng bé

truyÒn 6 7 8 9 10

R¨ng th¼ng §Õn 15 §Õn 10 §Õn 6 §Õn 2 §Õn 1

R¨ng nghiªng §Õn 25 §Õn 20 §Õn 10 §Õn 3,5 §Õn 2

B¶ng 9.2: Dung sai ®é ®¶o h−íng kÝnh cña vµnh b¸nh r¨ng trô, μm

(Theo TCVN1067-71)

Dung sai ®−êng kÝnh vßng chia, mm CÊp

chÝnh

x¸c

M«

®un

(mm) 50 50-80 80-

120

120-

200

200-

320

320-

500

500-

800

6 1-16 20 26 32 38 45 50 58

7 1-30 32 42 50 58 70 80 95

8 1-50 50 65 80 95 110 120 150

9 2,5-50 80 105 120 180 180 200 240

10 2,5-50 120 170 20 240 280 320 380

11 2,5-50 200 260 320 380 450 500 600



53

B¶ng 9.3: Dung sai cña sai sè h−íng r¨ng, ®é kh«ng song song vµ ®é xiªn

cña çc ®−êng t©m b¸nh r¨ng trô (Theo TCVN 1067-71)

Dung sai, μm, theo chiÒu réng vµnh r¨ng, mm CÊp

chÝnh

x¸c

M« ®un

(mm) 55 55-110 111-160 160-220 220-320

6 1- 16 13 15 17 19 22

7 1-30 17 19 21 21 28

8 1-50 21 24 26 36 36

9 2,5-50 26 30 34 38 45

10 2,5-50 34 38 42 48 55

11 2,5-50 42 48 52 58 70

B¶ng 9.4: H− háng trong çc bé truyÒn b¸nh r¨ng trô

H− háng Dù ®o¸n nguyªn nh©n Çch sö lý

Trãc bÒ mÆt lµm

viÖc cña r¨ng

VËt liÖu b¸nh r¨ng bÞ mßn

v× lµm viÖc l©u víi t¶i

träng lín. BÒ mÆt lµm viÖc

cña r¨ng bÞ qu¸ t¶i kh«ng

®ñ dÇu b«i tr¬n hoÆc

kh«ng ®ñ ®é nhít

Thay b¸nh r¨ng, kiÓm tra

®é nhít cña dÇu nÕu cÇn

thi thay dÇu. nÕu thiÕu

dÇu th× bæ xung

X−íc bÒ mÆt lµm

viÖc cña r¨ng

R¨ng bÞ lµm viÖc trong

®iÒu kiÖn ma s¸t kh«

B«i tr¬n bé truyÒn ®óng

çc chÕ ®é quy ®Þnh

R¨ng mßn nhanh

qu¸, chãng mÊt

h×nh d¹ng cña

pr«fin r¨ng

Cã bïn, bôi, h¹t mµi hoÆc

m¹t s¾t lät vµo bé truyÒn

Lau chïi s¹ch vµ b«i tr¬n

hîp lý

GÉy r¨ng R¨ng bÞ qu¸ t¶i hoÆc cã

vËt l¹ lät vµo

§· nªu çch söa ch÷a ë

trªn nÕu cÇn th× thay thÕ



54

Bé truyÒn lµm viÖc

ån qu¸ kÌm theo va

®Ëp

Kho¶ng çch trôc lín qu¸

Gi¶m kho¶ng çch trôc

(nÕu cã thÓ), §iÒu chØnh

bé truyÒn NÕu cÇn ®¶m

b¶o kho¶ng çch trôc vµ

tû sè truyÒn th× thay thÕ

b¸nh r¨ng míi

Bé truyÒn bÞ kÑt vµ

nãng qu¸

Khe hë c¹nh r¨ng qu¸ bÐ

thËm chÝ b»ng 0

Gi¶m chiÒu dµy r¨ng hoÆc

thay r¨ng míi (nÕu cÇn

gi÷ kho¶ng çch trôc)

t¨ng kho¶ng çch trôc

9.2. Bé truyÒn trôc vÝt- b¸nh vÝt

Bé truyÒn trôc vÝt – b¸nh vÝt ®−îc sö rông réng r·i trong çc m¸y c¾t kim lo¹i

vµ ë nh÷ng c¬ cÊu chia ®é. Trôc vÝt th−êng lµm liÒn víi trôc nh÷ng trôc vÝt lín

cã thÓ chÕ t¹o rêi víi trôc.

9.2.1. Çc d¹ng h− háng cña bé truyÒn trôc vÝt

Mßn r¨ng ë trôc vÝt vµ b¸nh vÝt; s©y s¸t mÆt r¨ng; trãc rç hoÆc søt mÎ

r¨ng b¸nh vÝt; mßn lç b¸nh vÝt; mßn ngâng trôc b¸nh vÝt; nøt çc chi tiÕt cña

bé truyÒn, r¨ng b¸nh vÝt kh«ng ®Òu..v.v.

9.2.2. Söa ch÷a bé truyÒn trôc vÝt

B¶ng 9.5: H− háng th−êng gÆp cña bé truyÒn trôc vÝt b¸nh vÝt

H− háng Dù ®o¸n nguyªn nh©n Çch kh¾c phôc

TruyÒn ®éng nÆng hoÆc

kÑt t¾c

Çc ®−êng t©m cña trôc

vÝt vµ b¸nh vÝt kh«ng

vu«ng gãc víi nhau. khe

hë c¹nh r¨ng nhá qu¸

§iÒu chØnh vµ söa l¾p

T¨ng kho¶ng çch

trôc ( nÕu cã thÓ) Gia

c«ng nhá bít trôc vÝt

Trôc vÝt quay vµ b¸nh

vÝt kh«ng quay

TÊt c¶ çc bé phËn ®Òu

mßn qu¸ lµm cho r¨ng

Thay hoÆc söa ch÷a

nh− ®· nªu ë trªn



55

trôc vÝt vµ b¸nh vÝt

kh«ng víi tíi nhau

§øt r¨ng b¸nh vÝt v× qu¸

t¶i

Thay b¸nh vÝt

Khe hë chiÒu trôc cña

b¸nh vÝt hoÆc trôc vÝt

qu¸ lín

Mßn æ trôc

§iªu chØnh khe hë æ

trôc nÕu cÇn th× thay

æ

Hµnh tr×nh tù do cña

trôc vÝt lín qu¸

Mßn c¸c chi tiÕt ë r¨ng

b¸nh vÝt vµ trôc vÝt

Thay trôc vÝt vµ b¸nh

vÝt

XuÊt hiÖn c¸c m¹t ®ång

trong bé truyÒn

Kh«ng cã hoÆc kh«ng ®ñ

dÇu b«i tr¬n

Lau æ s¹ch råi ®æ ®Çy

dÇu b«i tr¬n

R¨ng b¸nh vÝt chØ mßn

ë mét ®©u( mßn kh«ng

®Òu)

§−êng t©m trôc vÝt

kh«ng n»m trong mÆt

ph¼ng trung b×nh cña

b¸nh vÝt ( Khi thö b»ng

s¬n thÊy vÕt s¬n ë r¨ng

b¸nh vÝt bÞ lÖch vÒ mét

phÝa

§iÒu chØnh b¸nh vÝt

theo chiÒu trôc ®¹t trÞ

sè cho phÐp trong

b¶ng 5-21



56

Ch−¬ng X: B¶o tr× söa ch÷a trôc khuûu, thanh

truyÒn

10.1. Trôc khuûu

Lµ chi tiÕt trung gian nèi gi÷a nguån chuyÓn ®éng trôc khuûu. Nã lµm

nhiÖm vô truyÒn lùc t¸c dông tõ nguån chuyÓn ®éng xuèng lµm quay trôc

khuûu vµ lµm biÕn ®æi chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn thµnh chuyÓn ®éng quay hoÆc

chuyÓn ®éng quay thµnh chuyÓn ®éng tÞch tiÕn.

10.1.1. KiÓm tra s¬ bé

+ Dïng m¾t quan s¸t, ph¸t hiÖn çc vÕt cµo x−íc ch¸y rç r¹n nøt

+ KiÓm tra ®é « van: - Dïng panme trong kiÓm tra ®é mßn cña c«n, « van cña

tõng cæ mçi cæ ®o 3 vÞ trÝ çch m¸ khuûu 3-8mm. §é « van x¸c ®Þnh b»ng

hiÖu sè 2 ®−êng kÝnh vu«ng gãc ®o ®−îc trªn cïng mét tiÕt diÖn (mÆt c¾t

ngang) trôc - §é c«n x¸c ®Þnh b»ng hiÖu 2 ®−êng kÝnh trong cïng mét mÆt

ph¼ng däc ®−êng t©m trôc ë 2 vÞ trÝ ®o

- §é c«n, « van cho phÐp kh«ng qu¸ 0,05mm NÕu lín h¬n th× ph¶i mµi l¹i

theo cèt söa ch÷a.

+ KiÓm tra ®é c«n xo¾n :

- L¾p trôc khuûu lªn 2 gèi ®ì ( hoÆc l¾p lªn 2 mòi chèng t©m )dïng ®ång

hå so ®é cong cña trôc t¹i vÞ trÝ cña trôc ë gi÷a.

- L¾p trôc khuûu lªn gèi ®ì ( hoÆc l¾p trªn 2 mòi chèng t©m )®o chiÒu

cao cña 2 cæ biªn cïng ph−¬ng hiÖu s« cña 2 trÞ sè ®o ®−îc ®ã lµ ®é

xo¾n cña trôc.

10.1.2. Nguyªn nh©n g©y h− háng

Çc cæ trôc vµ cæ biªn bÞ mßn vµ kh«ng ®Òu g©y nªn c«n vµ « van çc cæ trôc

- Do trôc chÞu t¶i träng nÆng lu«n thay ®æi c¶ vÒ ph−¬ng chiÒu vµ trÞ sè

- Do chÊt l−îng dÇu b«i tr¬n kÐm, cã nhiÒu t¹p chÊt bÈn trong dÇu b«i

tr¬n



57

- Cæ trôc, cæ biªn bÞ mßn lµm t¨ng khe hë l¾p ghÐp g©y va ®Ëp trong qu¸

tr×nh lµm viÖc.

- BÒ mÆt cæ trôc bÞ cµo x−íc d¹n nøt, ch¸y dç do thiÕu dÇu b«i tr¬n, dÇu

bÈn

- §«i khi trôc bÞ cong xo¾n do phô t¶i thay ®æi chÕ ®é ®ét ngét sö dông

vµ söa ch÷a kh«ng ®¶m b¶o yªu cÇu kü thuËt do th¸o l¾p kh«ng ®óng kü

thuËt.

10.1.3. C¸c ph−¬ng ph¸p kh¾c phôc, söa ch÷a

- NÕu ®é c«n vµ ®é « van nhá h¬n 0,05 mm vµ cã vÕt x−íc nhá th× dïng giÊy

nh¸m mÞn b«i dÇu dïng d©y quÊn vµo « trôc ®Ó ®¸nh bãng l¹i

- NÕu ®é c«n vµ ®é « van lín h¬n th× ta ph¶i mµi l¹i kÝch th−íc söa ch÷a. Mçi

cèt söa ch÷a nhá ®i 0,25 mm

- NÕu trôc bÞ cong, xo¾n th× ph¶i n¾n l¹i trªn m¸y Ðp thuû lùc

10.2. Thanh truyÒn

Thanh truyÒn lµ chi tiÕt lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn chÞu ¸p lùc phøc t¹p lu«n

thay ®æi c¶ vÒ ph−¬ng chiÒu vµ trÞ sè

H×nh 10.1: Thanh truyÒn



58

10.2.1. Sù h− háng cña thanh truyÒn

- Thanh truyÒn bÞ cong : Nã lµm cho pitstong hoÆc con tr−ît ®i lÖch vÒ

mét phÝa do ®ã nã lµm gi¶m ®i tÝnh kÝn khÝt gi÷a pitston hoÆc lµm gi¶m ®i ma

sat truît, do ®ã kh«ng thÓ tr¸nh khái ma s¸t mµ xi lanh, pitston hay mÆt con

tr−ît sÏ mßn mét c¸ch nhanh chãng.

- Thanh truyÒn bÞ xo¾n : Lµm cho ®−êng t©m cña lç ®Çu cña thanh truyÒn

vµ ®Çu nhá cña thanh truyÒn kh«ng cïng n»m trªn cïng bÒ mÆt cña mét mÆt

ph¼ng,pitston xoay lÖch ®i trong xy lanh, b¹c ®Çu to, b¹c ®Çu nhá trong thanh

truyÒn mßn nhanh, thanh truyÒn bÞ mßn rçng chç ®Çu to, lç ®Çu nhá do b¹c bÞ

xoay lµm khe hë l¾p ghÐp mßn nhanh g©y va ®Ëp bã kÑt khi lµm viÖc

- §«i khi thanh truyÒn bÞ gÉy. Bul«ng ªcu bÞ nhên g©y cho pitston bÞ bã

kÑt trong xi lanh

- Thanh truyÒn bÞ ®øt g·y ¶nh h−ëng ®Õn chi tÝªt kh¸c

10.2.2. KiÓm tra thanh truyÒn

- Quan s¸t xem bul«ng ªcu cã bÞ mßn kh«ng?

-KiÓm tra c¸c lç phun dÇu xem xÐt cã bÞ t¾c kh«ng?



59

Ch−¬ng XI: B¶o tr× söa ch÷a b¨ng m¸y, bμn dao, bμn

m¸y, b¨ng tr−ît

11.1. B¨ng m¸y

B¨ng m¸y lµ bÒ mÆt quan träng khi lµm viÖc cña çc m¸y c¾t kim

lo¹i,cã ¶nh h−ëng ®Õn ®é chÝnh x¸c cña çc chi tiÕt ra c«ng. B¨ng m¸y l¹i lµ

bÒ mÆt lµm viÖc cña th©n m¸y nªn viÖc söa ch÷a nã ph¶i hÕt søc thËn träng vµ

tû mØ

11.1.1. Çc ®iÒu kiÖn kü thuËt ®¶m b¶o khi söa ch÷a b¨ng m¸y

- B¨ng m¸y ph¶i th¼ng vµ ph¼ng çc bÒ mÆt cña b¨ng m¸y ph¶i song song víi

nhau .

- Sau khi söa ch÷a lÇn cuèi çc b¨ng m¸y lµm viÖc theo ma s¸t tr−ît, çc vÕt

s¬n tiÕp sóc khi kiÓm tra b»ng th−íc th¼ng, mÆt ph¼ng vµ mÆt tr−ît cña chi tiÕt

®èi tiÕp ph¶i b»ng hoÆc lín h¬n çc trÞ sè cho trong b¶ng ( 11.1) vµ ph¶i ph©n

bè ®Òu.

B¶ng 11.1: Sè ®iÓm s¬n tiÕp xóc Ýt nhÊt cÇn cã cña çc b¨ng m¸y ma s¸t tr−ît

khi kiÓm tra b»ng th−íc th¼ng hoÆc mÆt ph¼ng mÉu.

BÒ mÆt Sè ®iÓm s¬n tiÕp xóc/ 25x25

§èivíi m¸y chÝnh x¸c cao 20

§èivíi m¸y chÝnh x¸c th−êng 16

MÆt tr−ît ë bµn m¸y 10

MÆt tr−ît ë bµn dao vµ con tr−ît 10

- Trªn bÒ mÆt b¨ng m¸y kh«ng ®−îc cã vÕt x−íc, rç, lâm, vÕt gia c«ng c¬ ( trõ

v©n c¹o), ba via...

- §é cøng ph¶i ®ång ®Òu trªn toµn bé bÒ mÆt.

- B¨ng m¸y dµi ®Õn 1.5 m kh«ng ®−îc qu¸ 3 chç hµn ®¾p. B¨ng m¸y dµi trªn

1,5m kh«ng ®−îc qu¸ 6 chç hµn ®¾p.



60

- §¶m b¶o ®é vu«ng gãc gi÷a çc bÒ mÆt b¨ng m¸y n»m ngang vµ bÒ mÆt

b¨ng m¸y th¼ng ®øng ( ë çc m¸y mµi trßn...)

- Chç chuyÓn tiÕp tõ mÆt kh«ng gia c«ng ®Õn mÆt gia c«ng hoÆc gi÷a çc mÆt

gia c«ng víi nhau ph¶i v¸t hoÆc l−în trßn.

11.1.2. Çc ph−¬ng ph¸p söa ch÷a b¨ng m¸y

Tuú theo chiÒu dµy líp kim lo¹i ®−îc lÊy ®i ë nguyªn c«ng gia c«ng chñ

yÕu, ng−êi ta ph©n biÖt 3 ph−¬ng ph¸p söa ch÷a b¨ng m¸y chñ yÕu: Ph−¬ng

ph¸p c¹o, ph−¬ng ph¸p mµi vµ ph−¬ng ph¸p bµo hoÆc phay.

a. Ph−¬ng ph¸p c¹o

Chän ph−¬ng ph¸p söa ch÷a b¨ng m¸y

B¶ng 11.2: Chän ph−¬ng ph¸p söa ch÷a b¨ng m¸y

§é mßn, mm Ph−¬ng ph¸p söa ch÷a

0,2 (C¹o ) ho¨c (c¹o + mµi nghiÒn)

0,3 (mµi) hoÆc ( dòa+ c¹o)

0,3-0,5 (bµo tinh hoÆc dòa)+(c¹o hoÆc mµi nghiÒn)

0,5 Bµo th« råi bµo tinh, sau ®ã míi bµo hoÆc c¹o.

Khi c¹o, ph¶i c¹o chç Ýt mßn nhÊt, l−îng d− ®Ó c¹o kh«ng ®−îc qu¸ trÞ sè cho

trong b¶ng 11.3. Trong qu¸ tr×nh c¹o ph¶i kiÓm tra ®é ph¼ng cña mÆt ®−îc c¹o

b»ng sè vÕt s¬n in vµo dïng th−íc hay mÆt ph¼ng mÉu ®Ó kiÓm tra. Mçi lÇn

kiÓm tra, ph¶i chïi s¹ch vÕt s¬n cò ë bÒ mÆt b¨ng m¸y, chïi s¹ch th−íc kiÓm

b»ng kh¨n cã thÈm x¨ng råi lau b»ng kh¨n lau kh«, sau ®ã phÕt s¬n lªn b¨ng

m¸y. Líp s¬n thËt ®Òu vµ máng, c¹o cµng tinh, líp s¬n kiÓm tra ph¶i cµng

máng muèn vËy ta dïng mét th−íc kiÓm kh¸c g¹t ®Òu lªn b¨ng m¸y.

L−îng d− cho c¹o, mm (B¶ng 11.3):

B¶ng 11.3: L−îng d− cho c¹o, mm

ChiÒu dµi mÆt ph¼ng ®−îc c¹o, mm ChiÒu

réng mÆt

ph¼ng 100 - 500 500- 1000 1000-2000 2000-4000 4000-6000



61

®−îc c¹o,

mm

100 0.05 0.08 0.10 0.12 0.15

100-500 0.08 0.10 0.12 0.15 0.20

Khi c¹o, ngoµi ®é th¼ng vµ ®é ph¼ng cÇn kiÓm tra ®é song song cña çc bÒ

mÆt b¨ng m¸y (b»ng ®ång hå so vµ ®å g¸) vµ ®é cong vªnh cña toµn bé b¨ng

(b¨ng nivo vµ cÇu kiÓm tra ®−îc b¾c ngang qua b¨ng m¸y).

Ph−¬ng ph¸p c¹o ®¶m b¶o chÊt l−îng bÒ mÆt mÆt cao nh−ng tèn søc, n¨ng

suÊt thÊp vµ ®¾t tiÒn, v× vËy nªn thay b¨ng m¸i tÝnh hoÆc kÕt hîp c¹o víi m¸i

nghiÒn b»ng bét mµi; ®«i khi cã thÓ dïng bµo víi dao bµo réng b¶n ®¹t n¨ng

suÊt rÊt cao.

b) Ph−¬ng ph¸p mµi: Nguyªn c«ng mµi cã thÓ tiÕn hµnh trªn m¸y mµi chuyªn

dïng hoÆc trªn m¸y bµo gi−êng, m¸y phay gi−êng víi ®å g¸ mµi. Dïng ®¸

mµi h×nh b¸t trô (hoÆc b¸t c«n) ®−êng kÝnh 100 – 175mm, tèc ®é c¾t 30 –

40m/s. Cßn cã thÓ dïng mét ®å g¸ mµi rÊt gän nhÑ ®Æt trùc tiÕp lªn b¨ng m¸y

cÇn söa ch÷a vµ dÞch chuyÓn b¨ng truyÒn ®éng xÝch.

B¶ng 11.4: Çc d¹ng c¹o vµ c«ng dông.

D¹ng

c¹o

ChiÒu

réng mòi

cao

ChiÒu

dµi

®−êng

cao, mm

Sè vÕt tiÕp xóc

®¹t ®−îc trong

mçi « vu«ng 25

x 25mm

C«ng dông

Th« 20-25 10 4-6

C¹o chç cã vÕt s¬n tiÕp

xóc to qu¸, chuÈn bÞ bÒ

mÆt ®Ó c¹o b¸n tinh

B¸n tinh 12-16 5-10 8-15

Gia c«ng lÇn cuèi çc

b¨ng m¸y, mÆt tr−ît cña

bµn m¸y bµn c¹o.



62

Tinh 5-10 3-5 20-25 Gia c«ng tinh dông cô

kiÓm tra

Tinh - - - DÓ trang trÝ, t¹o v¨n ho¸

Ph−¬ng ph¸p mµi ®¶m b¶o chÝnh x¸c cao vµ n¨ng suÊt cao, v× vËy nã

®−îc sö dông réng r·i ë çc n−íc tiªn tiÕn ®Ó söa ch÷a b¨ng m¸y. Ng−êi ta

th−êng kÕt hîp mµi b¨ng m¸y vµ c¹o mÆt tr−íc cña çc chi tiÕt ®èi tiÕp (nh−

®Õ ô ®éng, bµn dao däc m¸y tiÖn, mÆt tr−ît bµn m¸y bµo,vv…)

c) Ph−¬ng ph¸p bµo: Ph−¬ng ph¸p nµy rÊt thÝch hîp ®Ó söa ch÷a nh÷ng b¨ng

m¸y bÞ mßn nhiÒu. M¸y ®−îc söa ch÷a ph¶i b¾t chÆt trªn m¸y bµo gi−êng vµ

®iÒu chØnh cÈn thËn b»ng ®ång hå so. Khi kÑp chÆt ®õng siÕt bul«ng qu¸ møc

v× cã thÓ lµm cho b¨ng m¸y bÞ biÕn d¹ng ®µn håi, kh«ng ®¹t ®−îc ®é chÝnh

x¸c sau khi gia c«ng.

Tho¹t tiªn bµo th«, sau ®ã dïng ®ång hå so kiÓm tra ®é th¼ng vµ ®iÒu

chØnh b¨ng chªm. Bµo tinh b»ng dao bµo réng b¶n cã g¾n m¶nh hîp kim BK6

hoÆc BK8, chiÒu réng l−ìi c¾t cña dao tíi 40mm. MÆt tr−íc vµ sau cña dao

®−îc gia c«ng tinh b»ng mµi nghiÒn. Khi bµo g¸ nghiªng l−ìi c¾t ®i 15 -300 so

víi ®−êng vu«ng gãc cña ph−¬ng tiÕn dao ®Î gi¶m lùc c¾t, t¨ng ®é nh½n gia

c«ng. L−îng d− bµo tinh nªn lÊy lµ 0,3 – 0,6 mm vµ gia c«ng lµm 4-7 b−íc:

Hai b−íc ®Çu víi chiÒu s©u c¾t 0.08 – 0.12mm; ba, bèn b−íc sau víi chiÒu s©u

c¾t 0.05mm; bµo tinh lµ nguyªn c«ng cuèi cïng cña c«ng viÖc söa ch÷a. Sau

khi bµo tinh b¨ng m¸y cã thÓ ®¹t ®é nh½n bÒ mÆt Δ 7, Δ 8, sai sè vÒ ®é ph¼ng

vµ ®é vªnh kh«ng qu¸ 0.02mm trªn chiÒu dµi 1000mm.

NÕu kh«ng cã dao bµo réng b¶n, cã thÓ bµo th« råi c¹o hoÆc mµi.

Ngoµi ba ph−¬ng ph¸p c¬ b¶n trªn, çc ph−¬ng ph¸p kÕt hîp nhiÒu h×nh

thøc gia c«ng (c¹o, mµi, bµo , mµi nghiÒn) còng ®−îc dïng réng r·i nh»m môc

®Ých ph¸t huy −u ®iÓm cña tõng h×nh thøc gia c«ng c¬ ë çc giai ®o¹n söa

ch÷a b¨ng m¸y (th«, b¸n tinh, tinh) ®Ó ®¹t n¨ng suÊt cao, ®é nh½n bÒ mÆt vµ

®é chÝnh x¸c hîp yªu cÇu kü thuËt.

11.1.3. Söa ch÷a b¨ng m¸y tiÖn



63

Söa ch÷a b¨ng m¸y tiÖn. H×nh 11.1: Giíi thiÖu kÕt cÊu th−êng gÆp nhÊt

cña mÆt c¾t ngang. B¨ng m¸y tiÖn th«ng dông, tr×nh tù söa ch÷a b¨ng m¸y nµy

b»ng ph−¬ng ph¸p c¹o nh− sau:

- §Æt th©n m¸y lªn gi¸ hoÆc bµn ph¼ng hoÆc nÒn cøng trªn çc chªm. §iÒu

chØnh ®é th¨ng b»ng g¸ ®Æt. Dïng niv« khung kiÓm tra ®é th¼ng ®øng cña mÆt

c¹nh ë ®Çu l¾p ô tr−íc. Sai lÖch cho phÐp kh«ng qu¸, 0.04-0.05mm trªn chiÒu

dµi 1000mm. Dïng ni v« ®Æt däc theo mÆt 6 ®Ó kiÓm tra ®é th¨ng b»ng theo

ph−¬ng n»m ngang, sai lÖch kh«ng qu¸ 0,02mm trªn chiÒu dµi 1000mmm.

Dïng th−íc th¼ng ®Æt däc theo mÆt 6 kiÓm tra ®é cong vªnh g¸ ®Æt hoÆc ®Æt

th−íc th¼ng däc theo mÆt 11 còng ®−îc.

- C¹o mÆt 6 (çc mÆt 3, 4 lµ mÆt tr−ît cña ô sau) ®¹t chÝnh x¸c vÒ ®é th¼ng vµ

®é ph¼ng. §é kh«ng th¼ng kh«ng v−ît qu¸ 0,02mm trªn 1000mm. KiÓm tra

®é ph¼ng b¼ng vÕt s¬n tiÕp xóc. Ph¶i d¹t 10 vÕt s¬n trªn mçi diÖn tÝch 25 x

25mm. Cã thÓ dïng mÆt 11 vµ mÆt 12 lµm chuÈn ®Ó kiÓm tra mÆt 6. MÆt 11 vµ

12 dïng ®Î ®Þnh vÞ khi l¾p thanh r¨ng khíp víi b¸nh r¨ng trong hép xe dao.

Hai mÆt nµy kh«ng bÞ mßn nªn khi söa ch÷a kh«ng gia c«ng chóng.

- C¹o hai mÆt 3 vµ 4. KiÓm tra ®é th¨ng b¶ng th−íc mÉu. §é kh«ng th¼ng

kh«ng v−ît qu¸ 0,02mm trªn 1000mmm. Nh− vËy nÕu dïng th−íc mÉu dµi

mét mÐt ®Æt däc theo çc mÆt 3 vµ 4 th× kh«ng chç nµo cã khe hë cã thÓ lïa

c¨n l¸ dµy 0.02mm trë lªn. Th−íc mÉu ®−îc dÞch chuyÓn trªn suèt chiÒu dµi

H×nh 11.1. MÆt c¾t ngang b¨ng m¸y tiÖn th«ng dông



64

bÒ mÆt cÇn kiÓm tra. KiÓm tra ®é th¨ng b»ng cña mÆt 3 vµ 4 kÕt hîp víi mÆt 6

b»ng çch ®¹t niv« khung trªn ®Õ ô sau (mÆt tiÕp xóc víi b¨ng m¸y cña ®Õ ô

sau ®· ®−îc c¹o söa chÝnh x¸c) råi dÞch chuyÓn ®Õ ô sau trªn suèt chiÒu dµi

b¨ng m¸y. Sai sè vÒ ®é th¨ng b»ng hoÆc xo¾n vë ®ç cña ba mÆt 3, 4, 6 cho

phÐp tíi 0,02mm trªn chiÒu dµi 1000mm.

- C¹o çc mÆt tr−ît dµnh cho bµn dao. Tr−íc tiªn c¹o mÆt 7. §é th¼ng ®−îc

kiÓm tra b»ng th−íc th¼ng, sai sè cho phÐp tíi 0,02mm trªn 1000mm. §é song

song cña mÆt 7 víi çc mÆt 3, 4, 6 ®−îc kiÓm tra ®ång hå so ®Æt trªn ®Õ ô sau

(H×nh 11.2).

- §é kh«ng song song cho phÐ¬ kh«ng qu¸ 0,02mm trªn 1000mm.

- C¹o mÆt 8. Yªu cÇu kü thuËt vµ çch kiÓm tra gièng mÆt 7.

- C¹o mÆt 2. Yªu cÇu kü thuËt vµ çch kiÓm tra gièng mÆt 7.

- KiÓm tra tæng thÓ ba mÆt 2, 7, 8 b»ng çch ®Æt bµn tr−ît däc cña bµn dao lªn

ba mÆt nµy.

§Æt niv« lªn bµn tr−ît däc vµ kiÓm tra ®é th¨ng b»ng theo hai ph−¬ng vu«ng

gãc trong mÆt ph¼ng ngang cña côm mÆt 2, 7, 8. DÞch chuyÓn bµn tr−ît däc

theo chiÒu dµi b¨ng m¸y. §é cong vªnh vµ mÊt th¨ng b»ng cho phÐp kh«ng

v−ît qu¸ 0,02mm trªn 1000mm.

H×nh 11.2: Kiªm tra ®é song song cña çc mÆt 1, 2, 7, 8, 10 víi nhau vµ víi çc mÆt 3, 4, 6 (Sè chØ çc mÆt ë h×nh 11.1)



65

§Æt gi¸ ®ång hå so lªn bµn tr−ît däc lªn bµn tr−ît däc vµ dïng ®ång hå so

kiÓm tra ®é song song cña çc mÆt 2, 7, 8 víi hai mÆt 11 vµ 12. §é kh«ng

song song cho phÐp lµ 0,1mm trªn suèt chiÒu dµi b¨ng m¸y.

- C¹o hai mÆt 1 vµ 10. §é th¼ng ®−îc kiÓm tra b¨ng th−íc mÉu. §é song song

cña mÆt 1 vµ 10 víi çc mÆt 2, 4, 8 ®−îc kiÓm tra b»ng ®ång hå so g¾n trªn

bµn tr−ît däc cña bµn dao. §é kh«ng song song gi÷a mÆt 1 vµ 10 víi çc mÆt

2, 7, 8 cho phÐp tíi 0,03mm trªn toµn bé chiÒu dµi b¨ng m¸y. Còng cã thÓ

dïng panme ®Ó kiÓm tra ®é song song gi÷a mÆt 1 vµ 2 b»ng çch ®o trÞ sè

kho¶ng çch cña hai mÆt nµy t¹i mét sè vÞ trÝ çch ®Òu nhau trªn suèt chiÒu

dµi b¨ng m¸y.

- Çc mÆt 5 vµ 9 kh«ng ph¶i söa ch÷a.

Trªn ®©y ta thÊy râ rµng ®· dïng çc mÆt 3, 4, 6 (çc mÆt tr−ît däc dµnh cho ô

sau) lµm chuÈn trong qu¸ tr×nh söa ch÷a vi b¨ng m¸y tiÒn võa xÐt thuéc nhãm

I, çc mÆt 3, 4, 6 bÞ mßn rÊt Ýt.

Còng cã thÓ hai mÆt 11 vµ 12 lµm chuÉn trong suèt qu¸ tr×nh söa ch÷a nh−ng

h¬i khã sö dông çc trong khi söa ch÷a. Cçu v¹n n¨ng phøc t¹p, khã kiÕm,

nªn hai mÆt 11 vµ 12 Ýt ®−îc dïng söa ch÷a dông cô kiÓm tra. NÕu dïng hai

mÆt nµy lµm chuÈn, ph¶i dïng cÇu kiÓm tra v¹n n¨ng

11.2. Bµn dao m¸y tiÖn

11.2.1. Bµn tr−ît däc

Bµn tr−ît däc nèi cøng víi hép xe dao vµ mang toµn bé xe dao cïng bµn

dao chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn däc b¨ng m¸y. Phôc håi bµn tr−ît däc phøc t¹p nhÊt

vµ tèn nhiÒu thêi gian nhÊt so víi söa ch÷a çc chi tiÕt kh¸c cña bµn giao. Khi

söa ch÷a bµn tr−ît däc cÇn ph¶i phôc håi.

- §é song song gi÷a çc mÆt 1,2,3,4 víi nhau ( h×nh 11.3) vµ ®é song song cña

chóng víi ®−êng t©m 5 cña vÝtme ch¹y giao ngang.



66

- §é song song theo ph−¬ng ngang (a-a, a1 – a ) vµ ph−¬ng däc (b-b, b1 - b1) cña

çc mÆt 1 vµ 3 víi m¨tj l¾p ghÐp cña bµn tr−ît däc víi hép xe dao ( tøc lµ víi

mÆt 6)

- §é vu«ng gãc gi÷a çc mÆt 1,2,3,4 víi çc mÆt 7 vµ 8( hai mÆt tr−ît trªn

s«ng tr−ît b¨ng m¸y)

- §é vu«ng gãc gi÷a çc mÆt 6 víi mÆt l¾p hép ch¹y dao trªn th©n m¸y.

- §é ®ång t©m gi÷a çc lç l¾p trªn trôc vÝt me, trôc tr¬n ë trôc xe dao víi lç

l¾p trªn trôc nµy trªn trôc ch¹y dao.

Khi söa ch÷a bµn tr−ît däc, ph¶i ®¶m b¶o çc b¸nh r¨ng ë hép xe dao ¨n

khíp tèt víi thanh r¨ng ch¹y dao däc vµ b¸nh r¨ng vµ xÝch ch¹y dao ngang,

®ång thêi ph¶i ®¶m b¶o çc chuçi kÝch th−íc cã l¾p ghÐp liªn quan cña m¸y.

Kh«ng lªn b¾t ®Çu söa ch÷a çc mÆt 7, 8, vµ 9 v× sau ®ã khi söa ch÷a çc

bÒ mÆt kh¸c sÏ tèn nhiÒu c«ng søc vµ thêi gian. Hîp lý nhÊt lµ b¾t ®Çu tõ çc

mÆt 1, 2, 3, 4.

11.2.2. Bµn tr−ît ngang

Bµn tr−ît ngang l¾p trªn bµn tr−ît däc ®Ó thùc hiÖn chuyÓn ®éng ch¹y

giao ngang. Yªu cÇu kü thuËt chñ yÕu cña bµn tr−ît ngang lµ ®é th¼ng cña çc

mÆt 1, 2, 3, 4 (H×nh 11.4) vµ ®é song song gi÷a mÆt 1 vµ 2. Khi söa ch÷a bµn

tr−ît ngang tiÖn nhÊt lµ sö dông ph−¬ng ph¸p mµi. Kü thuËt gia c«ng vµ kiÓm

H×nh 11.3: Bµn tr−ît däc cña bµn dao may tiÖn 1K62



67

tra kü thuËt c¸cc mÆt tr−íc vµ sau khi gia c«ng ®· nªu tØ mØ ë phÇn söa ch÷a

bµn tr−ît däc.

11.2.3. Bµn tr−ît quay

- C¹o mÆt 1 (H×nh 11.5) vµ kiÓm tra ®é tiÕp xóc b»ng vÕt s¬n gi÷a mÆt nµy vµ

bÒ mÆt ®èi tiÕp víi nã cña bµn tr−ît ngang ®· söa ch÷a tèt. Sè vÕt s¬n tiÕp xóc

ph¶i ®¹t tõ 8-10 ®iÓm trªn diÖn tÝch 25x25mm.

- §Þnh vÞ bµn quay lªn ®å g¸ 6 b»ng mÆt võa c¹o (mÆt 1) l¾p c¶ côm lªn bµn

m¸y mµi, ®iÒu chØnh ®é song song cña mÆt 3 vµ 4 víi h−íng chuyÓn ®éng cña

bµn m¸y, sai lÖch cho phÐp kh«ng v−ît qu¸ 0,02mm.

H×nh 11.4: Bµn tr−ît ngang cña bµn dao m¸y tiÖn

H×nh 11.5: Bµn tr−ît gia dao (bµn quay) l¾p trªn ®ß g¸ söa ch÷a



68

- Mµi lÇn l−ît çc mÆt 2,6,3,4 b»ng mét ®Çu ®¸ mµi b»ng b¸t c«n, ®é h¹t 36-

46, ®é cøng CM1- CM2, ®é nh½n bÒ mÆt gia c«ng Δ 7. Trong khi mµi kh«ng

®−îc ®Ó chi tiÕt nãng lªn v× nh− vËy sÏ g©y sai sè gia c«ng do gi·n në nhiÖt.

- KiÓm tra ®é song song gi÷a mÆt 2 vµ 5 víi mÆt 1 b»ng pan me. §o kho¶ng

çch gi÷a mÆt 1 víi mÆt 2 vµ 5 t¹i 4, 5 chç. §é kh«ng song song kh«ng v−ît

qu¸ 0,02mm trªn toµn bé chiÒu dµi mÆt 3 ,4. KiÓm tra gãc nghiªng 550 cña çc

mÆt 2 víi 3 vµ 4 víi 5 b¨ng d−ìng. NÕu sai sè qu¸ lín ph¶i c¹o söa l¹i çc

mÆt 2,3,4,5



69

Tμi liÖu tham kh¶o

1. Ph¹m §¾p, NguyÔn Hoa §¨ng

M¸y c«ng cô 1,

Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc, Hµ Néi 1985.

2. TrÇn V¨n §Þch, NguyÔn Träng B×nh, NguyÔn ThÕ §¹t, NguyÔn ViÕt

TiÕp, TrÇn Xu©n ViÖt

C«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y,

Nhµ xuÊt b¶n khoa häc vµ kü thuËt, Hµ Néi 2003.

3. T« Xu©n Gi¸p

Sæ tay thî söa ch÷a c¬ khÝ,

Nhµ xuÊt b¶n ®¹i häc vµ gi¸o dôc chuyªn nghiÖp, Hµ Néi 1991.

4. NguyÔn Ngäc C¶nh, NguyÔn Träng H¶i

C«ng nghÖ söa ch÷a m¸y c«ng cô,

Nhµ xuÊt b¶n khoa häc vµ kü thuËt, Hµ Néi 1982.

5. TrÇn H÷u QuÕ

VÏ kü thuËt c¬ khÝ-tËp 1,

Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc, Tp.HCM 2006.

6. TrÇn H÷u QuÕ, §Æng V¨n Cø, NguyÔn V¨n TuÊn

VÏ kü thuËt c¬ khÝ-tËp 2,

Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc, Hµ Néi 2005.

7. Ninh §øc Tèn, NguyÔn ThÞ Xu©n B¶y

Gi¸o tr×nh dung sai l¾p ghÐp vµ kü thuËt ®o l−êng


8. Hoµng Tïng

Gi¸o tr×nh vËt liÖu vµ c«ng nghÖ c¬ khÝ,


Download - Cong nghe sua chua may cong cu - thuvien.tcdktcnsl.edu.vnthuvien.tcdktcnsl.edu.vn/files/products/cong_nghe_sua_chua_may_cong_cu_5um.pdf Biªn so¹n: Lª V¨n HiÕu 5 ¾ Mäi thiÕt

Top Related