2.2 Huyt p2.2.1 nh ngha huyt pHuyt p (BP) [1] l p lc mu cn thit tc ng ln thnh ng mch nhm a mu n nui dng cc m trong c th. Huyt p c to ra do lc co bp ca tim v sc cn ca ng mch.

Hnh 1: M t huyt p [1]Huyt p l mt thng s ph bin v hiu qu nht trong y t thc hnh sinh l. Thc hin xc nh gi tr ln nht v gi tr nh nht ca p sut mu trong mi chu k nhp tim, b xung thm thng tin v cc thng s sinh l, h tr cho vic chn on nh gi iu kin c mch mu v mt vi kha cnh v hot ng ca tim. C nhiu phng phng php o huyt p khc nhau, nhng phn ra lm 2 loi: o huyt p theo phng php trc tip v o huyt p theo phng php gin tip.Cc gi tr p sut trong h thng chc nng c ch ra:- H thng ng mch 30 300mmHg- H thng tnh mch 5 15mmHg- H thng phi 6 25mmHgHuyt p c th hin bng 2 ch s: Huyt p ti a (cn gi l huyt p tm thu hoc ngn gn l s trn), bnh thng t 90 n 139 mm Hg (c l milimt thu ngn). Huyt p ti thiu (cn gi l huyt p tm trng hoc ngn gn l s di), bnh thng t 60 n 89 mm Hg.2.2.1.1 Ngun gc pht sinh tn hiu l s thay i p lc mu ln thnh mch, s thay i ny bt ngun t vic tim co bp v gin ra. [2]Khitimp, y mu qua cc ng mch vi phn cn li ca c th.Lc ny to ra p lc ln ng mch.iu ny c gi l huyt p tm thu.Khi tim gin (khng p), mu c gi nh van tm nh v van ng mch phi, lc ny khng c lc y t tim, p lc ca mu ln thnh mch c gi l huyt p tm trng.

Hnh 2: Dng tn hiu huyt p l tng [2]2.2.1.2 Cc c im ca tn hiunh trn tn hiu dao ng trong khong 120mmHg, y l lc tim co bp tng mu ra ng mch.nh di tn hiu dao ng trong khong 80mmHg, y l lc tim gin (ngh). 1 chu k tn hiu c trng cho nhp tim.Khi tim co bp mnh lm tng huyt p v ngc li, tc nh tn hiu s nhn hn v ln hn, nhp tim cha chc tng.Khi tim co bp nhanh cng lm tng huyt p, nhng nu nhanh qu () th huyt p gim do khi tim co bp nhanh th thi gian mt chu k tim s ngn li, nn lng mu c ht v tim gim , lm th tch mu do bm vo ng mch gim, lm gim huyt p gim, khi nh tn hiu gim.2.2.2 Phng php o2.2.2.1 Gii thiu cc phng php o2.2.2.1.1 o huyt p theo phng php trc tip IBPL phng php o chnh xc nht v cm bin c cy trc tip vo ng mch ca c th (nh trong hnh 3.11). Phng php ny ch p dng khi cn chnh xc cao p ng cho yu cu theo di lin tc ca h thng monitor. Phng php ny cho php o huyt p trong cc vng su m phng php o gin tip khng o c.

Hnh 3: Ghi li gi tr ca huyt p s dng u d c a vo ng mch ch: phng php lch s u tin ca o huyt p (1732, Stephen Hales).Trong phng php o trc tip ngi ta s dng cc loi ng thng c gn cm bin a vo trong ng mch hoc tnh mch vng quan tm. C hai loi ng thng c s dng, mt loi c cm bin c gn u ng v thc hin chuyn i p lc ca mu thnh tn hiu in. Mt loi khc l ng cha y cht lng, p lc mu s c truyn n u d thong qua cht lng trong ng. Sau u d s chuyn i sang cc tn hiu in tng ng. Cc tn hiu in ny sau c khuch i v hin th hoc l ghi lai xem xt. Trong phng php o ny trc khi a cc ng thng vo trong mch mu phi c tit trng trc.

Hnh 4: nh cy cm bin trc tip vo ng mchHnh trn m t s mch in thng dng cho vic x l tn hiu in thu c t cc u d. u d c kch thch vi in p DC 5V, cc tn hiu in tng ng vi p sut ca ng mch c a ti b khuch i. cc b khuch i ny tng t nh cc b khuch i trong cc my ghi in tim. Vic kch thch cho cc u d c ly t b khuch i iu khin cu Wien qua b bin i cch ly. H s khuch i ca b khuch i c iu chnh theo nhy ca u d. Sau khi qua b lc RF, tn hiu c a qua b gii iu ch lc b sng mang thu c tn hiu cn thit.

Hnh 5: S mch in dng o huyt p tm thu v tm trngTrong khi o tm thu, mch o p sut tm thu hot ng. Khi cc xung mch xut hin A, diot D3 v t C3 iu khin tn hiu vo a ra gi tr ca tm thu. Thi gian phng np ca R3C3 c la chn theo mt b pht nh c hin th trn ng h M1.Gi tr p sut tm trng c hin th mt cch gin tip. Mt mch cht bao gm t C1 v diot D1 c s dng cn bng gi tr in p nh nh ca xung mch. Gi tr in p ny c xc nh trn R1, diot D2 v t C2 iu khin gi tr tn hiu xung mch. Gi tr p sut tm trng c hin th trn ng h M2 ch ra s khc nhau gia nh p sut tm thu v p sut ca xung mch.Vic o p sut tnh mch chnh CVP (central Venous Pressure) c thc hin vi k thut ng dn c bit. Cc u d vi nhy cao c a vo trong tnh mch o p sut mu. Tuy nhin cc u d khng th gn trc tip ln u ca ng v khng th thay i v tr ca ng trong khi o. Vic o p sut tnh mch chnh thng c o t mt ng dn nh v cao cp, cc ng dn ny thng di t 25 30cm.2.2.2.1.2 o huyt p theo phng php gin tip NIBPK thut ny dng xc nh p sut ca mu ti tm thu v tm trng bng cch cun quanh cnh tay ly p lc ca ng mch. Phng php ny c thc hin bng cch cun quanh cnh tay mt ti chu p lc, sau dung bng hi bm hi vo ti n mt gi tr nht inh. Cho gim dn p sut trong ti mt cch u n, ti khi no c mu chy trong ng mch th l gi tr p sut tm thu, tip tc gim dn p sut trong ti n khi mu chy bnh thng th gi tr l p sut tm trng. 2.2.2.1.2.1 T ng o huyt p theo phng php korotkoffDa trn phng php dao ng k hoc l khng thm nhp t ng xc nh huyt p ca ng mch. Thit b ny cng thc hin theo li truyn thng l dng ti kh bm cng v cho gim dn p lc. Khi cho p lc ca ti kh gim i th p sut ca ng mch c xc nh tai thi im p lc ca ti kh l thp nht, ti bin ca dao ng k l ln nht. Ti kh c tng p lc bi mt ng c cht v p sut c theo di bng mt ng khc c gn cm bin p lc t trong . Vic pht hin p lc ng mch c da vo hai dao ng k, thit b ny c th t c h s tng quan l 0.98 trong vic xc nh p sut ca ng mch

Hnh 6: Phng php Krotkoff [3]- Nguyn tc o lngCc nguyn tc o lng bao gm vic ghi chp s liu, khng phi l o huyt p trc tip vo ng mch nhng o huyt p ng mch bng cch p cc ng mch m trn p lc s c o.Tht vy, cc bc s s dng mt vng bt (hoc mt cnh tay-band), s c dn bm y khng kh p ng mch xung di. Cc bc s s nghe bng vic s dng ng nghe ca mnh, ting ng pht ra t mu ti thi im thng qua cc ng mch

Hnh 7: Cch o huyt p bng phng php nghe phiKhi vng bt phng nn cc ng mch xung di, mu khng th chy qua v bc s do khng nhn thy bt k ting ng no. Sau , cuff dn xp xung v ting ng hin gi c xc nh l huyt p ti a (huyt p tm thu). Khi vng bt tip tc xp, ting n ca ng mch bin mt mt ln na v cc bc s o p sut tng ng nay n ti thiu (huyt p tm trng).- 1 -Cc thit b o lng bao gm mt ti hi bm hi, kim ch th o lng v mt ng nghe.Vng bt c bm cho n khi cuff nn ng mch cnh tay, mu khng vt qua na: ng nghe nhn thy khng c ting n.

- 2 -Sau , vng bt c x hi t t, mu i qua cc ng mch mt ln na: ng nghe cm nhn mt ting n v gi tr ca huyt p c c cng mt lc trn mt s.Huyt p o ti thi im ny l huyt p ti a, huyt p tm thu.

- 3 -Cc cuff tip tc x kh chm. Mu i qua mt ln na v ng nghe cm nhn mt ting n.

- 4 -Cc s x hi cuff v t nghe thy ting n hn bng ng nghe, cho n khi n bin mt hon ton: huyt p c c trn quay s v xc nh ti thiu, tc l huyt p tm trng.

- chnh xc php o: So snh cc gi tr ca huyt p gia mt u d p sut c gn vo cc ng mch v cch o s dng vng bt.Cc nghin cu ch ra rng cc thit b cnh tay-band (nhng ngi m thng c s dng) nh gi huyt p ti a thp hn 10 mm thy ngn v qu c tnh ca 10 mm thy ngn huyt p ti thiuV d, mt ngi c huyt p 140/90 mm thy ngn (14/9) c trong thc t p sut 150/80 mm thy ngn nu nghin cu trong php o p sut ng mch.Qua , ta thy vn xc nh ngng ca hai p sut trn l rt kh, m theo cch trn l rt th cng thc hin bng tay, kt qu ph thuc nhiu vo kh nng ca y t. Nn t tm ra cc phng php o hon ton t ng c th thc hin trn my. 2.2.2.1.2.2T ng o huyt p s dng phng php dao ng k

Hnh 8: My o huyt p omron s dng nguyn l dao ng kPhng php ny thc hin ging nh khi lm bng tay nhng c thm cm bin m c t vo ti kh thu cc m thanh Korokoff. Cc m thanh ny qua cht p in s c chuyn i thnh cc tn hiu in tng ng. Sau cc tn hiu ny c khuch i v truyn i qua cc b lc thng di loi b nhiu. T cc tn hiu thu c ngi ta xc nh c p sut tm thu v tm trng tng ng. Qu trnh din ra trong khong thi gian t 2-5s.

Hnh 9: Dng sng tn hiu thu c o theo phng php Korotkoff v dao ng k2.2.2.1.2.3 T ng o huyt p s dng phng php dch phaDa vo s xut hin mch ti thi im tm thu v bin mt ti thi im tm trng. Xc nh tc th cc gi tr p sut tm trng v tm thu. thc hin c iu , ngi ta sp xp trn ti kh gm 3 ti con hoc l 3 ngn con c bm cao hn p sut sut tm thu khong 30 mmHg. Mt trong cc ti c gi l ti tm thu, hai ti cn li c gi l ti tm trng. Gi tr p sut tm thu c xc nh bng cch cm nhn mch mu u tin i qua cc ti tm trng. Cn gi tr p sut tm trng c xc nh bng cch pht hin ra khi tn hiu t cc ti tm trng khng cn b dch pha so vi nhau na.2.2.2.1.2.4 T ng o huyt p s dng phng php RheographicDa vo s thay i tr khng ti 2 im di sc p ca ti kh xc nh p sut tm trng thay cho vic da vo s dch pha mch mu phng php trn. Hnh trn m t cch t in cc o huyt p trong phng php ny. Ba in cc gn trn ti kh c t p st vo da trn cnh tay ca bnh nhn.Vic tip xc tt s lm gim tr khng tip xc gia in cc v da. ic cc B hot ng nh l mt in cc chnh c t gia ti kh, cc in cc A v C c gn hai bn in cc B. Mt ngun xoay chiu tn s cao c 100KHz c a vo cc A v C, khi thc hin o tr khng gia in cc bt k di p lc ca ti kh th n s a ra gi tr tng ng ca cc nhp p trong mch. Do cc xung mch c th c nhn bit v a i khuch i. Khi ti kh c bm ln ti khong gi tr ca p sut tm thu th khng c mt xung mch no c nhn bit bi in cc A. Xung mch s xut hin khi p sut ca ti kh gim xung di mc p sut tm thu. S xut hin cu xung th nht s to ra mt tn hiu in nh du gi tr ca p sut tm thu trn p k. Khi p sut ti kh gim v nm trong khong gia p sut tm thu v p sut tm trng th cc tn hiu ny s khng c in cc A v C nhn bit, do dng mu b ngn cn bi ti kh lm cho cc xung xut hin ti A tr hn s vi xung xut hin ti C. Khi p sut ti kh gim xung gi tr p sut tm trng th dng mu khng cn b cn tr v cc tn hiu ny s bin mt. Mt tn hiu chnh xut hin v p sut ca tm trng c hin th trn p k.

Hnh 10: Phng php o huyt p gin tip theo Rheographic2.2.2.1.2.5 T ng o huyt p s dng phng php hiu ng siu m DopplerCc Monitor t ng o huyt p cng c thit k da vo siu m v s vn ng ca thnh mch. Cc b logic iu khin c t hp trong thit b thc hin phn tch cc tn hiu thu c t s vn ng ca thnh mch xc nh p sut tm thu v tm trng v cho hin th gi tr tng ng.Hiu ng dch tn Doppler c xc nh nh sau:f = Trong : f: tn s Doppler (Hz)vt : tc truyn m( m/s)c: bc sng (m)i vi thit b o huyt p th ng mch cnh tay c s dng v sng siu m s phn x tt. S vn ng ca mch s to ra dch chuyn tn s Doppler, = Trong : c: bc sng ca siu m trong mi trng (m); vc: vn tc sng truyn m trong mi trng (m/s c 1480m/s); fc: tn s ca sng siu m trong mi trng (2MHz).T ta c: = = 0.74.10-3 (m)V tn s Doppler l: f = = 2.7.10-3vt (Hz)Do o ta thy tn s Doppler f ph thuc vo vn tc ca sng siu m trong mi trng. xc nh tn s Doppler phi xc nh theo s vn ng ca thnh mch. S vn ng ca thnh mch c xc nh vo c 5.10-3 m v lp li trong khong thi gian t = 0.1s. T tc ca thnh mch c xc nh l:vt = = = 50.10-3 (m/s)Thay vo biu thc tnh tn s Doppler ta c:f = 2,7.10-3 .50.10-3 =135 HzCc thit b s dng nguyn l dch tn siu m Doppler o huyt p u da vo vic xc nh tn s dch chuyn ca cc sng phn hi li t s vn ng ca thnh mch. Mt khc cc thit b o huyt p loi ny phi lc b i cc tn s cao v cc tn thp t cc tn hiu phn hi li khi gp s vn ng ca thnh mch.S khi ca cc thit b loi ny c m t trong hnh 3.15, gm 4 khi chnh. Ti cng mt thi im cc tn hiu iu khin t h thng con c pht ti khi RF v h thng Audio con vi tn s sng mang l 2Mhz. Ti chng c a ti cc u d trong ti kh, cc u d thc hin chuyn i nng lng ca sng RF sang dng nng lng ca sng siu m v cho i qua tay ca bnh nhn. p sut trong ti kh c kim tra bi h thng iu khin con v kh p sut t n khong nh trc th qu trnh bm c dng li. Ti thi im ny, cc mch audio trong khi RF v khi audio h thng con s c iu khin bi cc tn hiu iu khin h thng con v cc tn hiu audio ny s a cc tn s Doppler n khi iu khin logic. Cc tn hiu iu khin t h thng con c a ti khi h thng kh iu khin bm kh cho ti kh theo mt tc nh trc.

Hnh 11: Cc khi chnh trong thit b o huyt p siu mTi p sut tm thu, ng mch ang b nn s m ra v mu bt u chy. S vn ng ca ng mch lm xut hin tn s Doppler khi sng siu m phn hi li. Tn hiu c chuyn i sang dng tn s audio v c nhn bit l im p sut tm thu bi h thng iu khin logic. Sau khi c 4 tn hiu c nhn bit y t cc thanh ghi th lc mi khng nh l im p sut tm thu. Mt cch kim tra khc l da vo cc tn hiu audio xc nh b rng v tn s ca cc xung phn hi t cc ng mch. Cc xung c b rng ln hn 125ms va tn s ln hn 250ms s b loi b ra bi h thng iu khin logic.Vic thit lp gii hn trn (240bit/s) theo nhp timca bnh nhn s c thit b t ng thc hin. Tng t nh vy cho gii hn di l 24bit/s. Ti p sut tm trng, p sut ca ti kh s cn bng hoc xp x ngng p sut ca ng mch. Khi h thng audio con s khng nhn c cc tn s Doppler na v vic c p sut tm trng c tin hnh. Khi p sut ca ti kh s cn bng vi p sut ca kh quyn v c gi nguyn cho n khi thc hin mt php o mi.2.2.2.2 So snh cc phng php oCc phng php ou imNhc im

T ng o huyt p theo phng php Krotkoffn gin, d thc hin, gi thnh rGi tr huyt p xc nh c ph thuc rt nhiu vo ngi o c kinh nghim hay khng, iu ny dn ti nhiu ngi thc hin s c nhiu kt qu sai khc nhau.

T ng o huyt p s dng phng php dao ng kD thc hin, kh chnh xc, n nhVic thit k mch, phn mm cho vi x l v x l tn hiu kh phc tp.

T ng o huyt p s dng phng php dch phaThit b kh n gin

S cm nhn ca mi ngi l khc nhau, cn phi c kinh nghim trong vic o, dn ti sai s ln

T ng o huyt p s dng phng php RheographicT ng xc nh huyt p tm trng v tm thu, khng c s can thip ca con ngi.Qu trnh o ph thuc rt nhiu vo cch t 3 in cc, dng xoay chiu c tn s 100Khz t vo cc A v C. Nguyn l mch kh phc tp, ch th vn x dng p k dn ti sai s trong qu trnh c

T ng o huyt p s dng phng php hiu ng siu m DopplerKt qu chnh xc, n nhQu trnh thit k mch phc tp, kh thnh cng, cn s dng cng ngh cao

2.2.2.3 La chn phng php o Qua qu trnh tm hiu cc phng php, nhm em quyt nh chn o huyt p bng phng php dao ng k v: Vn dng c nhng g hc vo trong qu trnh nghin cu thit k, ch to mch o huyt p. Hu ht cc thit b o huyt p hin i nh moniter theo di bnh nhn, my o huyt p mini omron, u s dng phng php o ny. Cc thit b ph kin phc v qu trnh lp rp hu ht c sn.

Ti liu tham kho