AĞ TEMELLERİ DERS NOTLARI (9)

KARAMANOĞLU MEHMETBEY ÜNİVERSİTESİ

TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU

DATA ŞEBEKELERİ VE GENİŞBANT ERİŞİM TEKNOLOJİLERİ

ISDN (INTEGRATED SERVICES DIGITAL NETWORK)

ISDN (Bütünleştirilmiş sayısal ağ hizmetleri) özellikle normaltelefon hatları (ve diğer bazı ortamlar) üzerinden daha yüksekhızlı entegre ses (analog) ve veri (dijital) aktarılmasını sağlayanbir dizi iletişim protokolüne verilen isimdir. Ses, görüntü, verigibi her türlü bilginin sayısal bir ortamda birleştirilip aynı hatüzerinden iletilmesine izin verir.

Normal bir telefon hattı gibi bir telefon numarası çevirip hemsayısal, hem de analog hatlara ulaşım sağlanabilir. ISDNteknolojisini alışılmış analog hatlardan ayıran en önemli özelliktamamen sayısal temiz bir ses kanalı sağlamasının yanında, aynıanda veri iletişimine de izin verebilmesidir.

ISDN'de, her iki uçta da, modemin dışında, bazı özel adaptörlerkullanmak gerekir. Bu şekilde, 64kbps ve 128 kbps gibi hızlara(normal hatlar üzerinden) çıkmak mümkün olmaktadır.

ISDN

ISDN standardı telefon hatları üzerinden 64 Kbps (saniyede64,000 bit) veri transfer hızını destekler. Evinize bir ISDN hatçektirdiğinizde iki hattınız olur. Bir hattı ses, diğerini veritransferi için kullanabilirsiniz. Veya, bu iki hattı birleştirip 128Kbps veri transfer hızına erişebilirsiniz.

ISDN'in orijinal standardına ek olarak geliştirilen B-ISDNstandardı geniş bant veri transferine imkan sağlamaktadır. B-ISDN 1.5 Mbps veri transfer hızına kadar çıkabilir ancak fiberoptik kablolar kullanılması gerektiği için pek yaygın değildir.ISDN, "geleceğin telefonu" olarak adlandırılsa da Türk Telekomkısaca "Görüntülü Telefon" olarak tanımlanmaktadır.

ISDN'in en büyük faydası, evinize kadar gelen dijital bir hatsağlamasıdır. Bu hat sayesinde hem normal ses görüşmeleriniziparazitsiz yapabilirsiniz, hem de hızlı ve güvenilir interneterişiminde bulunabilirsiniz.

ISDN

ISDN'de iki temel seviye hızı vardır : (1) Basic Rate (2) Primary Rate.Her iki seviyede de, iki farklı tip kanal bulunur : B (bearer) kanalları(sayıları birden çok olabilir) ve D (delta) kanalı (1 tane). B kanalları,her türlü ses, veri vb taşırlar. D kanalı ise iletişimde kullanılacakkontrol ve yönlendirme bilgilerini taşır.

"Basic Rate" seviyesi daha çok evden kişisel kullanımlar ve küçükşirketlerin kullanımları için tasarlanmıştır ve iki tane 64Kbps B kanalıile 1 tane 16Kbps D kanalı içerir. Ulaşılabilecek en yüksek hız 128Kbps olmaktadır. "Primary Rate" seviyesi ise, daha yoğun kullanımlariçin tasarlanmıştır ve 23 tane 64Kbps B kanalı (Avrupa için 30 tane)ve 1 tane 64Kbps D kanalı içerir. Ulaşılabilecek en yüksek hız iseyaklaşık 7 Mbps e kadar çıkar.

Yeni geliştirilen BISDN (Broadband ISDN) teknolojisi ise, FrameRelay'a bir alternatif olarak düşünülebilir. ISDN kullanımı (özellikleevden kişisel bağlantılarda) önümüzdeki yıllarda çok daha fazlayaygınlaşacağı düşünülmektedir. ISDN erişim ihtiyaçları diğer genişbant Internet çözümlerine kıyasla daha düşük olan kurumlartarafından tercih edilen bir hizmettir.

ISDN

Avantajları evde veya işyerindeki bilgisayar, faks, telefonunhepsi aynı hat üzerinden kullanılabilmesi, ayrıca ISDNsayesinde görüntülü telefon, arayan numarayı görme, görüşmesüresi, kontör sayısını öğrenme, video konferans v.b.özelliklerden yararlanılabilir, internete hızlı bir şekildebağlanılabilir.

ISDN erişimi sayesinde kullanıcılar telefon ve faksgörüşmelerinin yanında hızlı internet ve intranet erişimi, e-mailve video konferans uygulamaları ile LAN haberleşmesi gibibirçok ağ hizmeti hızlı ve güvenilir bir ortam üzerindenyapılabilir.

ISDN kullanılmaya başlanmadan önce şebeke üzerinden sadeceses görüşmesi yapılabiliyorken, ISDN kullanılmaya başlandıktansonra video görüşmesi yapmak için kiralık hat kullanımınagerek kalmadı.

ATM (Asynchronous Transfer Mode)

ATM (Asenkron İletim Modu) geniş bant ISDN'nin 1970'li ve1980'li yıllarda gelişiminde yer almış bir teknolojidir. Teknikolarak paket anahtarlamanın evrimleşmiş bir hali olarakdüşünülebilir. Beklenilenin aksine yerel ağlarda kullanımı kısıtlıkalmış, günümüzde daha çok iletişim ve bilgisayar ağlarıarasında hızlı omurga yapıları oluşturmak için kullanılırolmuştur.

ATM (asynchronous transfer mode) ses, veri, resim ve video gibideğişik türdeki sayısal verinin hücre adı verilen kısa ve sabituzunluklu veri paketlerine bölünerek aynı ortamdan hızlı birşekilde iletilmesini sağlayan bir paket anahtarlamateknolojisidir.

ATM

ATM, verileri bayt büyüklüğünde hücrelere (cell) ayırır ve aynıanda 53 hücrelik (53 bayt büyüklüğünde) paketler halinde iletir.ATM, daha çok donanım tabanlıdır ve yüksek veri işleme/iletmehızları elde edilebilir. En çok kullanılan standart hızlar, 155Mbps (HDTV için) ve 622 Mbps dir ve 10 Gbps hızlara kadar daçıkılabilmiştir.

Günümüzde kullanıcıların yüksek hız ve esnek bant genişliğiihtiyaçları ATM teknolojisi ile karşılanmaktadır. Böylece telefongörüşmelerinden çoklu ortam uygulamalarına, kaliteligörüntüden her türlü veri aktarımına kadar uygulamalarmümkün olabilmektedir. İşletme maliyeti özellikle yüksek hızlariçin oldukça uygun bir hizmettir. Özellikle 8Mbps – 34Mbps gibihızlarda bağlantı için optimum çözüm sayılabilir. 2 Mbpsüzerinde bağlantı hızları talep edilmesi durumunda fiber optiktransmisyon cihazı (SDH) kullanılarak ATM bağlantı üzerindenkapasite artırımı sağlanabilmektedir.

ATM

ATM Kullanım Nedenleri

1-) Hızlı paket hizmeti vermesi: ATM’de çok yüksek iletimhızlarında hücrelerin anahtarlanması daha kolaydır.

2-) Farklı bant genişliklerine sahip verilerin iletimi için elverişliolmasıdır. Hücre anahtarlama oldukça esnektir. Hem sabithızdaki ses ve video iletişimi için hem de değişken hızda veriiletişimi için uygundur.

3-) Ayrıca paketler küçük olmaları sebebiyle bant genişliğiniuzun süre işgal etmezler. Bu tür veri alış verişi sırasındaanahtarlama/yöneltme yapan ağ donanımlarına ATM anahtarıadı verilir.

Frame Relay

Frame Relay, verilerin çok yüksek hızlarda dijital ağlarüzerinden iletilmesini sağlayan bir teknolojidir. Veriler, "Frame"olarak adlandırılan paketler halinde iletilir.

Frame Relay, veri aktarımı süresince, kesintisiz ve sadece overinin iletileceği atanmış (dedicated) bağlantılar üzerindenyapılır. Bu yüzden, ses ve normal data iletişiminde pek uygunolmadığını söyleyebiliriz.

Frame Relay'de, iletilen paketler için "iletim sırasında herhangibir anda" hata kontrolü yapılmaz. Verinin iletileceği nokta hatakontrolünden sorumludur. Bunu sonucunda, paket iletim hızlarıçok yüksektir ve yaklaşık 1.5-2 MBit/saniye mertebelerineçıkabilir.

Frame Relay

Kiralık hatta (Leased Line) göre daha ucuz olduğu için daha çoktercih edilen bir haberleşme teknolojisidir. Frame Relaybağlantısı için en yakın Türk Telekom Frame Relay Switch'ineyüksek bant genişliğine sahip modem ve Router ile bağlanmanızgerekmektedir.

Anahtarlanmış paket teknolojisine dayanan Frame Relay veriyiküçük paketlere bölerek gönderir. Bu paketler gönderilecekolan adresi, gönderenin adresini ve orijinal mesajın birparçasını içerir.

Frame Relay teknolojisi Türk Telekom tarafından 1997senesinde servise açılmıştır. Bu teknoloji genellikle şehirdışında çoklu ofis bağlantılarının sağlanmasında kullanılır.

xDSL Hizmetleri

Standart bir telefon kurulumu telefon şirketinin evde kurduğubakır tellerin bir çiftinden ibarettir. Bu bakır tel çifti üzerindeses ile birlikte ilave olarak veriyi taşımak için ihtiyaç duyulanbant genişliğinin çoğu vardır. Ses sinyalleri, bakır tellerdemüsait olan kapasitenin bir bölümünü kullanır. DSL, sessinyallerini rahatsız etmeden veriyi taşımak için telde bulunandiğer kapasiteyi kullanır. İki teknoloji, Kablo Modem veAsimetrik Dijital Abone Hattı (ADSL), geniş bant İnterneterişimi sağlamada bugünün sanayisinde egemen olmuştur. Buteknolojilerden her ikisi, bir çevirmeli (dial up 56K) modembağlantısından çok daha hızlı İnternet bağlantısı sağlarken,İnternet üzerinden televizyon ve Video-On-Demand denilen,talep edildiğinde video servisinin sağlandığı ev hizmetlerininbütünleştirmesini desteklemek için yeteri kadar hızlı değildir.

xDSL Hizmetleri

xDSL, sayısal abone hattı teknolojisine genel olarak verilenisimdir ve sadece teknolojinin adını ifade eder. xDSL olarakkısaltılan terimin başındaki x harfi, değişik tipteki sayısal abonehatlarının özelliklerinden dolayı aldıkları farklı adlarla ilgilidirve bu hatların genel adını temsil etmek amacıylakullanılmaktadır.

Sayısal abone hatları simetrik ve asimetrik olarak ikiye ayrılır.Bir hattın simetrik olması o hat üzerinden yapılan veri aktarımısırasında, verinin şebekeden kullanıcıya ya da kullanıcıdanşebekeye aynı biçimde en yüksek hızla ulaşabiliyor olmasıdır.Asimetrik bir hatta ise sözü edilen bu iki veri akışı sırasındaulaşabilen en yüksek hızlar farklı olmaktadır.

xDSL Hizmetleri

DSL teknolojisi, diğer alternatiflerin tersine evlere kadarmevcut durumda yapılmış olan altyapıya büyük ölçekli ilaveyatırımlar yapılmasını gerektirmiyor. DSL teknolojisini mevcutolan eski bakır telefon hatları üzerinden hizmet verdiği için ilkyatırım maliyeti en düşük düzeye çekilmiş oluyor.

Ev veya işyerinin, DSL hizmetinin sunulduğu şebekeye yakınlığı,hatta kullanılan bakır kablonun çapı, kullanılan modemin tipi,alınacak servisin kalitesi ve hızını doğrudan etkiler. Bir DSLkurulumunun azami uzaklığı tekrarlayıcı kullanılmadığıtakdirde yalnızca 5.5 kilometre ile sınırlıdır. Bundan daha fazlauzunluğa sahip bir kablo üzerinden verilenbir servisin hemkalitesi, hem de hızı düşer.

xDSL

ADSL bağlantıları İnternet’ten kullanıcı tarafına 8 Mbps,kullanıcı tarafından İnternet tarafına 1 Mbps veri iletim hızısağlar. ADSL teknolojisi daha da geliştirilerek ADSL2 adı ile yenihız olanağı olarak İnternet’ten kullanıcı tarafına 12 Mbps,kullanıcı tarafından İnternet tarafına 1 Mbps veri iletim hızısundu. Ve son olarak ADSL2+ adı verilen teknoloji ile bu hızlarıİnternet’ten kullanıcı tarafına 24 Mbps, kullanıcı tarafındanİnternet tarafına 1 Mbps veri iletim hızı olarak geliştirilmiştir.

Bunun yanında çok yüksek hızlı DSL teknolojisi olan başka birDSL erişim teknolojisi olan VDSL, tam bir ev iletişim/ eğlencepaketini sağlamakta sonraki adım olarak görülmektedir. VDSL,İnternet erişimi için inanılmaz bir bant genişliği (52 Mbps)sağlar. VDSL henüz tam uygulanmamışken VDSL2 olarak 100Mbps hızı sağlayan standart geliştirildi ve telekomünikasyonişletmecileri bu teknolojiyi kullanıcılarına sunmaya yavaş yavaşbaşladılar.

xDSL

VDSL2 (Very High Speed Digital Subscriber Line2) var olan bakırteller üzerinden 100 Mbps iletişim kapasitesi sunan yeni haberleşmeteknolojisidir. VDSL teknolojisinin ilk zamanlarında uzun mesafelerdeiletim hızı yüksek düşüşler gösteriyordu; fakat VDSL2 ile 1 kilometremesafede bile iletim hızının 50 Mbps’ye kadar korunabilmekte, ayrıca1.5 kilometrenin üzerindeki mesafelerde de ADSL2+ ile aynıperformansı sunabilmektedir.

Mevcut telefon hatları üzerinden internete daha hızlı erişim imkanısunan VDSL2 hizmeti, saniyede 16 megabite kadar download/1megabite kadar upload ve saniyede 32 megabite kadar download/1megabite kadar upload imkanı sunan, 2 yeni hız paketine sahiptir.VDSL, kısa mesafede hattın uzunluğuyla ters orantılı olarak yüksekhız data transferi sağlayan bir teknolojidir. Upstream olarak 300metrede maksimum 51 ila 55Mbps hız desteklerken, 1500 metresınırında 13 Mbps civarı hızlar elde edilebilir.

Metro Ethernet

Şehirsel ölçekte alanları kapsayacak büyüklükte ve Ethernetstandardı üzerine kurulu bilgisayar ağıdır. Genellikle abonelerinve şirket çalışanlarının geniş servis ağlarına veya internetebağlanmaları için kullanılan şehirsel ölçekli erişim ağları olarakkullanılır. Bunun yanında bazen şirketler şube ve ofislerineintranetleri üzerinden erişim sağlamak için metro Ethernetkullanırlar.

Metro Ethernet, Ethernet standardında temel alınan birbilgisayar şebekesidir ve büyük şirketler gibi geniş uygulamaalanlarda erişim şebekesi olarak tercih edilir. Örneğin interneterişimi sağlamak gibi veya büyük işyerleri onların intranetinedal ofislerini bağlaması için metro Ethernet erişiminikullanabilir. Ethernet temelli bir erişim şebekesinin başka birayrı avantajı onun müşteri şebekesine kolayca bağlıolabilmesidir.

Metro Ethernet

Türkiye'de Metro Ethernet hizmeti veren firmalarbulunmaktadır. Hizmetlerinden bazıları internet erişimi,Noktadan Noktaya bağlantı hizmetidir. Metro Ethernet ile5Mb/s 'den 1Gb/s hızına kadar erişim imkânı sunulmaktadır.Bu teknoloji sayesinde konfigürasyon ihtiyaçları ve bantgenişliği problemleri ortadan kalkmaktadır.

Bir fiber bağlantısı ve switch sayesinde İnternet’e kolayca vedaha ekonomik olarak erişme imkânı sağlar. Eskiden kullanılanve ara bağlantıyı sağlayan bazı cihazlara olan ihtiyaçta ortadankaldırır. Yani daha rahat kullanışlı, daha az maliyet ve yatırımgerektiren ve kolayca kapasite artırımına gidilebilen birsistemdir.

Metro Ethernet

Metro Ethernet özellikle 5Mb/s - 1Gb/s hızlarda istenenbağlantı için optimum çözüm sağlar. Fiber imkanlarının artmasıve Ethernet anahtarlama sistemi teknolojilerinin çok hızlagelişmesi ile birlikte Ethernet erişiminin WAN iletişimi içinkullanılabilmesi artık mümkün hale gelmiştir.

Metro Ethernet ile düşük maliyetli (müşteri tarafında SDH,router veya modem gibi ek yatırımlara ihtiyaç duyulmadığı içinyatırım maliyetleri açısından ekonomiktir), kesintisiz (mevcutoptik ve Ethernet teknolojilerinin avantajlarını bir araya getirir.Hat kopması halinde 50 ms’den daha kısa bir sürede, iletimyedek fiber optik hatta aktarılabilir), esnek (ek bir yatırımaihtiyaç duyulmadan esnek ve kolay bant genişliği artırımımümkündür), ölçeklenebilir (ihtiyaçlar doğrultusunda 1Gbps’ye kadar dilediğiniz hız limitini kullanabilirsiniz) internetbağlantısı sağlanmaktadır.

Intranet

Intranet, sadece belirli bir kuruluş içindeki bilgisayarları, yerelağları (LAN) ve geniş alan ağlarını (WAN) birbirine bağlayan,çoğunlukla TCP/IP tabanlı bir ağdır. Yani, küçük Internet!,Internet'in daha özel bir hali. Intranet'ler gateway'ler ile diğernetworklere bağlanabilir. Temel oluşturulma amaçları, kuruluşbünyesinde bilgileri ve bilgi işlem kapasitesini paylaşmaktır.Intranet'ler, şirket(ler) içi tele-konferans uygulamalarında vefarklı birimlerdeki kişilerin biraraya gelebildiği iş gruplarınınoluşturulmasında da kullanılırlar.

Intranet'ler üzerinden HTTP, FTP vb gibi pek çok protokoluygulamaları çalıştırılabilir. Günümüzde, Intranet'ler içinde,Web erişimi ile kaynakların kullanımı oldukça yaygındır. Bazışirketlerdeki intranet'lerden, "Firewall" sistemleri üzerinden(bazı emniyet tedbirleri ile), Internet çıkışı da yapılmaktadır. Busayede, her iki yönde de ileti trafiği kontrol edilebilmekte vegüvenlik sağlanmaktadır.

Kiralık Hat (Leased Line)

Kurum ile Internet Servis Sağlayıcı (ISS) arasında sürekli vekesintisiz iletişim sağlayan özel hattır. 64Kbps ile 2Mbpsarasında değişen simetrik erişim hızları sunar. ISS ile kullanıcıarasında doğrudan bağlantı sağladığı için verimli, hızlı vegüvenli erişim yöntemidir. Bu bağlantı türü birden fazlakullanıcısını yerel ağı üzerinden İnternete bağlamak isteyenkuruluşlar tarafından kullanılmaktadır.

Kiralık hat hizmeti almak isteyen kuruluşun bulunduğu bölgeyehizmet veren Türk Telekom (TT) santrali ile kuruluş arasında,TT tarafından hat tahsis edilmesinin ardından TR.NET Internetomurgasına TT santralleri aracılığıyla bağlantı sağlanmaktadır.Hizmet alınması planlanan hıza ve bağlantının yapılacağı TTsantraline uyumlu bir modem ve kuruluşun ihtiyacıdoğrultusunda sağlanacak bir router (yönlendirici) üzerindenkiralık hat bağlantısı sağlanabilmektedir.

Kiralık Hat

Hız seçenekleri ihtiyaca ve bölgedeki Telekom altyapısına göredeğişiklik gösterebilir. Kesintisiz iletişim, güvenlik, süreklilik,verimlilik, yüksek hız ve kaliteli bağlantı, ağ durum ve trafiktakibi (günlük, haftalık, aylık ve yıllık grafikler halinde), hatistatistiklerinin izlenebilmesi kiralık hat hizmetindeyapılabilmektedir.

Avantajı kurumsal internet bağlantısı ile 365 gün 24 saatkesintisiz ve sınırsız bir şekilde internete bağlanabilir, postasunucusu barındırabilir, web sayfaları yayınlayabilir ve internetüzerinden satış yapabilirsiniz.