IZRADA GRAFIČKE DOKUMENTACIJE

IZRADA CRTEŽA

OPŠTE

Crteži čeličnih konstrukcija i njihovih elemenata predstavljaju njihov grafički prikaz sa svim po-trebnim podacima o obliku i dimenzijama svakog elementa, položaju elemenata u konstrukciji, kao i načinu njihovog vezivanja sa drugim elementima. Za izradu crteža, odnosno način obeležavanja poje-dinih komponenti crteža, usvojene su određene konvencije, regulisane odgovarajućim standardima. Cilj usvajanja konvencija je potreba da crteži predstavljaju jasna i nedvosmislena uputstva za izradu prikazanih elemenata, što je i jedan od uslova za uspešnu i jednostavnu izradu u radionici.

Generalno, crteži se mogu podeliti na projektne i radioničke crteže. Projektnim crtežima prikazuje se (obično u sitnijoj razmeri) generalni koncept i glavni detalji. Na njima su uglavnom prikazane osnovne dimenzije elemenata, njihov raspored i konstrukcija u celini. Oni predstavljaju osnov za pro-račun i procenu cene konstrukcije (predračun).

Na radioničkim crtežima prikazuju se (u krupnoj razmeri) pojedini elementi sa svim detaljima po-trebnim za njihovu izradu u radionici. U ovom poglavlju biće govora o osnovnim principima izrade ra-dioničke dokumentacije elemenata čeličnih konstrukcija.

Neophodno je da crteži čeličnih konstrukcija budu precizno izrađeni i kotirani u dovoljnoj meri. Na crtežu treba prikazati dovoljan broj preseka i projekcija, tako da svaki detalj bude jasan i razumljiv, ili na crtežu dati napomenu kojom se ukazuje na drugi crtež kojim je neki element bolje predstavljen. Ukoliko neki od podataka nije moguće prikazati crtežom, može se uneti napomena, kao i pisano obja-šnjenje.

Na svakom crtežu u levom gornjem uglu treba prikazati opštu dispoziciju cele konstrukcije ili nje-nog segmenta u sitnoj razmeri, sa osnovnim dimenzijama sistema i oznakama čvorova. Sistem se pri-kazuje tankim linijama, a debelim linijama se označavaju oni delovi konstrukcije koji su detaljno pred-stavljeni na tom listu.

Dispozicioni crteži se izrađuju u razmeri 1:50, 1:100, 1:200 i 1:500, u zavisnosti od veličine objek-ta koji se prikazuje. Detaljni radionički crteži se izrađuju najčešće u razmeri 1:10, a ređe u razmeri 1:5. Uobičajeno je da se sistemne dužine i detalji preseka i izgleda crtaju u istoj razmeri. Međutim, za veo-ma velike elemente, moguće je za sistemne dužine usvojiti razmeru 1:20, a detalje konstrukcije prika-zati u razmeri 1:10.

DIMENZIJE, SADRŽAJ I KONCEPCIJA CRTEŽA

Dimenzije crteža su standardizovane u sledeće formate, čije su dimenzije prikazane u tabeli 1:

Tabela 1 - Formati crteža

Format Dimenzije mm

A0 841 x 1189

A1 594 x 841

A2 420 x 594

A3 297 x 420

A4 210 x 297

U slučaju formata većih od A4 potrebno je izvršiti presavijanje crteža do veličine formata A4. Pri

tome treba ostaviti slobodnu površinu uz levu ivicu, širine 20 mm, za koričenje crteža, i površinu u do-njem desnom uglu dimenzije 190 x 297 mm za ucrtavanje pečata, upisivanje naziva crteža i raznih na-pomena, kao i za prikaz šeme položaja predmetnog elementa u konstrukciji (tabela 2).

Iz praktičnih razloga, u slučaju kada se koriči veći broj crteža zajedno, za preporuku je crteže pre-savijati na 18,5 cm umesto na 19 cm. U slučaju potrebe za crtežima većih dužina, dozvoljena je upo-treba i tzv. produženih A0 i A1 formata za n18,5 cm.

U pečatu se obično daju sledeći podaci: naziv firme koja je uradila projekat, naziv investitora, ime odgovornog projektanta i saradnika, datum kada je crtež izrađen, naziv i redni broj crteža, razmera, na-ziv objekta i mesta, itd. U praznom prostoru iznad pečata mogu da se upišu različite napomene od zna-čaja za konstrukciju, kao što su: kvalitet osnovnog materijala i spojnih sredstava, oznake spojnih sred-stava, itd.

Uobičajeno je da se elementi na crtežu prikažu u tri projekcije u ortogonalnom sistemu. Aksonome-trijski prikaz daje se samo izuzetno u slučaju komplikovanih sklopova elemenata.

Linije koje se odnose na konstrukciju prikazuju se punim linijama većih debljina. Za kotne linije treba primeniti pune tanke linije koje se ucrtavaju neposredno uz detalj. Ukoliko po-

stoji više kotnih linija, treba ih postaviti na takvom razmaku koji omogućava da se brojevi jasno i ne-smetano upišu. Uobičajeno je da se prva kotna linija postavi na 15 mm od prve prepreke na crtežu, a ostale na međusobnom rastojanju od po 8 mm. Broj kotnih linija zavisi od složenosti detalja koji se prikazuje na crtežu. Generalno, postoje kotne linije za označavanje dimenzija elementa, za označava-nje rasporeda zavrtnjeva i kotna linija za označavanje rasporeda ukrućenja i drugih priključaka. Na jednoj kotnoj liniji obavezno treba prikazati i udaljenost krajeva elementa od sistemnih tačaka ili osa.

Tabela 2 - Formati crteža

Format Šema i način presavijanja crteža

A0

841 x 1189

A1 594 x 841

A2 420 x 594

A3 297 x 420

Ako postoji više paralelnih kotnih linija treba ih rasporediti tako da prva bude kotna linija za detalj-

ne kote (na primer za spojna sredstava), zatim kotna linija za sekundarne elemente, a na kraju zbirna kotna linija, tako da vertikalne podeone linije ne presecaju kotne linije.

Kotni brojevi upisuju se neposredno iznad kotne linije, i po pravilu paralelno dimenziji koju ozna-čavaju, blizu njene sredine. Ako nema dovoljno mesta da se svi brojevi upišu sa jedne strane linije, moguće je upisati ih naizmenično iznad i ispod kotne linije. Ne treba primenjivati kotne brojeve većih dimenzija od 5 mm, ni manjih od 3 mm. Brojeve treba upisivati tako da se mogu čitati sa donje ili de-sne strane crteža. Dimenzije svih elemenata čeličnih konstrukcija daju se u milimetrima i zaokružuju se na najbližu celu vrednost milimetra.

Slika 1 - Označavanje pozicije elementa

Kotiranjem svaki element konstrukcije dobija svoje obeležje kojim se označavaju njegov oblik i dimen-zije, kao i redni broj za specifikaciju materijala - pozicija (slika 1). Broj pozicije se upisuje ispred ili iza oznake dimenzija. Svi elementi istih dimenzija i iste obrade dobijaju isti broj pozicije. Obično se ispred broja pozicije upisuje skraćenica Pos.

Sve linije koje karakterišu presek elementa treba ucrtati punom linijom, ukoliko se u odgovarajućoj projekciji vide, a isprekidanom linijom ukoliko se ne vide, čak i ako ne leže u jednoj ravni (slika 2).

Slika 2 - Prikazivanje projekcija elemenata

Elementi koji ne leže u ravni crteža, a ne pripadaju delu konstrukcije čiji se detalji predstavljaju, ne ucrtavaju se na tom crtežu.

Poprečni presek treba postaviti tako da su presečeni samo oni elementi koji se pružaju po celoj du-žini elementa koji se želi prikazati u preseku. Ostale elemente ne treba presecati, jer se na taj način po-stiže veća jasnoća crteža (slika 3).

Slika.3 - Određivanje mesta preseka

Osne linije označavaju se crta-tačka linijom. Takvom linijom označava se i prekid elementa kon-strukcije upravno na osu profila, ali tako da prelazi granicu profila, da bi se napravila razlika u odnosu na granicu kraja elementa, koja se označava punom linijom u okviru širine profila (slika 4).

Slika 4 - Označavanje ose, prekida i kraja elementa

Poprečni presek elementa uvek treba odvojiti od crteža u projekciji. Presek elementa označava se za crteže u razmeri 1:10 zatamnjeno, sa belim linijama sa gornje i leve strane (slika 5a). U razmeri 1:5 do 1:1 presečeni elementi konstrukcije se šrafiraju (slika 5b). Pri crtanju na računaru uobičajeno je da se svi preseci šrafiraju bez obzira na razmeru, jer to predstavlja rešenje prikladnije ovom načinu izrade crteža.

Slika 5 - Označavanje preseka elementa konstrukcije

Elementi koji služe za popunjavanje praznina (podmetači), radi lakšeg uočavanja, šrafiraju se u svakoj projekciji (slika 6a). Veće površine podmetača šrafiraju se samo po obodu (slika6b).

Slika 6 - Označavanje podmetača

Kod nastavaka elemenata, čeone površine elemenata koji se nastavljaju su obrađene, ali se ne dodi-ruju. Razmak između delova elementa iznosi 2-5 mm. Na crtežu se to predstavlja dvema isprekidanim linijama na malom razmaku (slika 7).

Slika 7 - Označavanje nastavka elementa

Delovi koje treba glatko obraditi označavaju se sa (slika 8).

Slika 8 - Oznaka glatke obrade površine

Potrebno je voditi računa i o kompoziciji crteža radi njegove preglednosti. Pravilan princip kompo-zicije crteža prikazan je na slici 9. U centralnom delu crteža treba prikazati izgled elementa, sa svojom najvećom dimenzijom. Sa gornje strane daje se izgled odozgo C, sa donje presek B-B, a sa leve i de-sne strane presek A-A i izgled D. Vertikalne i horizontalne preseke treba crtati tako da se gledaju sa donje, odnosno sa desne strane crteža.

Slika 9 - Kompozicija crteža

Svaki crtež treba da sadrži i sistemnu skicu konstrukcije sa istaknutim elementom ili grupom ele-menata koji su predstavljeni na tom crtežu (slika 10). Na sistemnoj skici sastavni elementi se prikazuju šematski punim debelim linijama koje predstavljaju težišne linije. Na ovoj skici upisuju se samo si-stemne dužine elemenata i to uz sam štap, bez kotiranja. Ukoliko se predviđa nadvišenje, dužine si-stemnih linija se određuju na osnovu geometrije preddeformisanog nosača. Na crtežu se, takođe, na-značavaju vrednosti nadvišenja u karakterističnim tačkama.

Slika 10 - Sistemna skica konstrukcije

OZNAČAVANJE PROFILA I LIMOVA

Osnovna oznaka profila i limova (A B x C D) sadrži četiri komponente: oznaku vrste profila ili lima, numeričku oznaku koja definiše geometrijske karakteristike preseka, ukupnu dužinu profila ili lima, broj pozicije profila ili lima. Svakom elementu treba u izgledu istaći njegovu osnovnu oznaku. Osnovne oznake profila i limova

prikazane su u tabeli 3. Kod značajnih objekata (npr. kod dinamički opterećenih konstrukcija) potrebno je da se glavni pra-

vac napona poklapa sa pravcem valjanja lima. U tom slučaju, poslednji broj u osnovnoj oznaci lima treba da označava dimenziju u pravcu glavnog napona.

Tabela 3 - Osnovne oznake profila i limova

Proizvod Oblik poprečnog Oznaka

Preseka Opšta Primer

Pljosnati čelik

Široki pljosnati čelik

Štapovi

Šipkasti čelik

Otvoreni profili

Toplo oblikovani

nosači

Hladno oblikovani

profili

Šuplji profili Toplo i ili hladno

oblikovani sa ili bez šava

Ravni

Limovi Talasasti

Profilisani

OZNAČAVANJE I KOTIRANJE ZAVRTNJEVA I ZAKIVAKA U VEZAMA

Zavrtnjevi se na crtežima prikazuju simboličnim oznakama prikazanim u tabeli 4. U slučaju crteža u razmeri 1:10 (ili manjoj) zavrtnjevi se predstavljaju pomoću kruga čiji je prečnik jednak prečniku glave zavrtnja, a u slučaju razmere 1:5 (ili krupnije) crta se prečnik rupe za zavrtanj. Označavanje za-kivaka definisano je u poglavlju dva, a pošto su zakivci danas skoro u potpunosti izvan upotrebe, ovde se neće posebno prikazivati.

Na radioničkim crtežima obavezno treba dati legendu sa primenjenim oznakama zavrtnjeva (tabela 4) i naznakom klase čvrstoće. U slučaju zavrtnjeva povišene tačnosti, potrebno je u legendi pored oznake zavrtnja upisti cifrom prečnik rupe u mm.

Tabela 4 - Označavanje zavrtnjeva

Nazivna mera zavrtnja M12 M16 M20 M22 M24 M27 M30

Neobrađeni zavrtnjevi i zavrtnjevi sa tačnim naleganjem

Oznaka zavrtnja

28

31

Zavrtnjevi sa tačnim naleganjem

28

31

Montažni zavrtanj

28

31

Montažni rupa i zavrtanj

28

31

Visokovredni zavrtnjevi

Zavrtanj bez tačnog naleganja

31

Zavrtanj sa tačnim

naleganjem

31

Tabela 5 - Označavanje rupa

Oznaka rupe

Rupa Bez upuštanja

Upuštena samo sa jedne strane

Upuštena sa obe strane

Izbušena u radionici

Izbušena na montaži

Tabela 6 - Označavanje zavrtnjeva

Zavrtnjevi ili

Oznaka za montirane zavrtnjeve ili zakivke

Oznaka za zakivke

Oznaka za zavrtnjeve sa

zakivci Bez upuštanja Upušteni sa gornje strane

upuštene sa obe strane

određenim po-ložajem navrtke

Montirani u radionici

Montirani na montaži

Montirani na montaži i rupa izbušena

takođe na montaži

Kod visokovrednih zavrtnjeva, ukoliko je predviđeno ugrađivanje zavrtnjeva prednapregnutih silom

pritezanja pF koja je manja od vrednosti Fp propisane standardom ( pp FF ), to je neophodno posebno

naznačiti u legendi crteža (na primer pp FF 5,0 ).

Za izradu montažnih i radioničkih crteža metalnih konstrukcija od ploča i limova, profila i složenih elemenata propisan je standard, kojim su utvrđeni opšti principi prikazivanja na crtežima i kotiranja.

Prema standardu, za označavanje rupa ili zavrtnjeva u ravni projekcije paralelnoj njihovim osama upotrebljava se tanka puna crta kroz celu vezu, sa odgovarajućim oznakama na krajevima (tabele 5 i 6).

Kotiranje položaja rupa, odnosno zavrtnjeva vrši se u izgledu (slika 11).

Slika 11 - Kotiranje položaja zavrtnjeva

Uvek je potrebno iskotirati međusobno rastojanje svih zavrtnjeva kao i rastojanje krajneg zavrtnja do ivice svakog elementa koji se spaja tim zavrtnjem. U slučaju jednakog međusobnog rastojanja više zavrtnjeva može se navesti samo broj ponavljanja i dimenzija tog rastojanja. Ukoliko je u grupi više identičnih zavrtnjeva mogu se označiti samo krajnji, ali oznaku tada treba dopuniti brojem zavrtnjeva u grupi (slika 12).

Slika 12 - Kotiranje ponavljanja rastojanja između zavrtnjeva

U slučaju elemenata u krivini kotiranje se vrši na način prikazan na slici 13.

Slika 13 - Kotiranje elemenata u krivini

Čvorovi rešetkastih nosača formirani spajanjem štapova pomoću čvornog lima i zavrtnjeva kotiraju se na način prikazan na slici 14. Na istoj kotnoj liniji upisuje se udaljenost kraja štapa ispune od centra čvora (tačke preseka težišnih linija) i položaj rupa na štapu.

Slika 14 - Crtež čvora rešetkastog nosača

Osnovne linije za kotiranje čvornih limova su težišne linije štapova koji se vezuju preko tog čvor-nog lima. Označavanje rastojanja se vrši na kotnim linijama paralelnim težišnim linijama, ucrtanim is-pod težišnih. Na njima je potrebno označiti međusobno rastojanje rupa, najmanje rastojanje do ivice čvornog lima, kao i rastojanje do centra čvora, odnosno, potrebno je označiti sve dimenzije koje u pot-punosti definišu položaj zavrtnjeva na čvornom limu, kako bi se odgovarajuće rupe mogle izbušiti na predviđenom mestu. Takođe je potrebno označiti i nagibe konstrukcionih štapova, što se vrši malim pravouglim trouglovima, ucrtanim u uglovima crteža, u koje se upisuju stvarne dužine u odnosu na centre čvorova. Što se dimenzija samog čvornog lima tiče, potrebno je iskotirati eventualna zakošenja, kako bi oblik čvornog lima u potpunosti bio definisan. Jedan primer čvornog lima sa oznakama i kota-ma prikazan je na slici 15.

Slika 15 - Kotiranje čvornog lima

Kod većih objekata, sa velikim brojem čvornih limova sa odsecanjima, za preporuku je u oznaci definisati stvarnu površinu čvornog lima, jer dimenzije odsečenih delova mogu značajno da utiču na ukupnu masu.

OZNAČAVANJE ŠAVOVA

Oznake šavova i principi njihovog prikazivanja na crtežima, definisani su standardom. Šavovi se na radioničkim crtežima prikazuju pomoću simboličkih oznaka, od kojih su osnovne, za najčešće prime-njivane šavove, prikazane u tabeli 7.

Tabela 7 - Oznake šavova

Naziv Poprečni presek Oznaka

Jednostrani I šav

Jednostrani V šav

Jednostrani V šav sa jednom zakošenom stranicom (1/2 V)

Podkoreni zavar, odnosno šav

Ugaoni šav

U nekim slučajevima potrebno je precizno prikazati oblik šava. Tada se primenjuju dopunske ozna-

ke koje karakterišu oblik površine šava, date u tabeli 8. Primeri njihove primene prikazani su u tabeli 9.

Tabela 8 - Označavanje oblika površine šava

Oblik površine šava Oznaka

a) ravna (obično obrađena) — b) konveksna

c) konkavna

Osnovni način prikazivanja šava na crtežu prikazan je na slici 9.16. Strelica ukazuje na mesto spoja

i, u odnosu na spoj, položaj strelice može biti na strani spoja ili na suprotnoj strani (slika 17). Pokazna linija predstavlja se pravom linijom koja je paralelna sa donjom ivicom crteža ili, ako je to nemoguće, upravna. Isprekidana linija, koja može biti iznad ili ispod neprekidne linije, određuje položaj lica šava u odnosu na strelicu.

Tabela 9 - Primeri dopunskih oznaka za oblik površine šava

Naziv Poprečni presek Oznaka

Jednostrani V ravni šav

Dvostrani V ispupčeni šav

Jednostrani V šav sa potkorenim ravnim zavarom, odnosno šavom

Ugaoni konkavni šav

Slika 9.16 - Prikazivanje šavova na crtežima

Slika 17 - Položaj strelice u odnosu na spoj

Kod sučeonih šavova položaj strelice u odnosu na šav, generalno, nije od značaja. Međutim, kod spoja sa 1/2 V šavom strelica treba da je usmerena prema strani koja je zakošena (slika 18).

Slika 18 - Položaj strelice kod sučeonih šavova: a) generalno; b) kod 1/2 V šava

Oznaka šava može biti postavljena iznad ili ispod pokazne linije. Ukoliko je oznaka postavljena na strani neprekidne pokazne linije, lice šava je na strani strelice. U suprotnom, lice šava je na suprotnoj strani (slika 19).

Slika 19 - Položaj oznake šava: a) kod simetričnih šavova; b) lice šava je na strani strelice; c) lice šava je na suprotnoj strani

Svaka oznaka za šav mora da sadrži i brojne vrednosti mera. Glavna mera, koja definiše dimenziju poprečnog preseka šava, upisuje se sa leve strane oznake i obeležava se sa "s" kod sučeonog, a sa "a" ili "z" kod ugaonog šava. Mera "s" označava najmanje rastojanje od površine komada do dna provara i ne može biti manja od debljine najtanjeg komada u spoju. Ukoliko se ne naznači, sučeoni šav je u pot-punosti provaren. Uobičajeni način označavanja ugaonog šava je pomoću mere "a", koja predstavlja visinu jednakokrakog pravouglog trougla upisanog u šav. Ugaoni šav se može označiti i pomoću mere "z", koja predstavlja katetu istog trougla. Ukoliko se ova oznaka mere ne upiše podrazumeva se "a". Dužina šava kao i broj i rastojanje segmenata kod isprekidanih šavova upisuju se sa desne strane ozna-ke. Način upisivanja mera za sučeoni i ugaoni šav prikazan je na slici 20. Primeri primene različitih oznaka šavova ilustrovani su u tabeli 10.

Slika 20 - Oznake mera: a) sučeonog šava; b)ugaonog šava

Tabela 10 - Definicija i označavanje glavnih mera šavova

Vrsta Definicija Oznaka

Sučeoni šav

Jednostrani neprekidan

ugaoni šav

Obostrani neprekidan

ugaoni šav

Isprekidan jednostrani ugaoni šav

Naizmeničan isprekidani

ugaoni šav

U nekim slučajevima, da bi se istakle neke druge karakteristike šava, može biti potrebno i dodatno

označavanje šava. Na primer, šav izveden po čitavom obimu komada označava se krugom, montažni šav zastavicom, a ugaoni šav zavaren po celoj dužini precrtanim trouglom (slika 21 a, b i c). Postupak zavarivanja takođe se označava posebnom oznakom i brojem - šifrom postupka, kao na slici 21d (npr. elektrolučno zavarivanje sa obloženom elektrodom označava se šifrom 111).

Slika 21 - Dopunske oznake za: a) šav po obimu; b) montažni šav; c) šav po celoj dužini; d) postupak zavarivanja

Kod nastavljanja konstrukcija većih dužina sučeonim zavarivanjem potrebno je na crtežu istaći di-menziju tzv. "razguravanja", odnosno, dimenziju razmicanja delova koji se spajaju pre zavarivanja. Naime, eksperimentalno je utvrđeno da kod sučeonih spojeva dolazi do poprečnog skupljanja šava. Ukoliko se ovaj fenomen zanemari, kod dužih konstrukcija kod kojih obično postoji više nastavaka, može doći do značajnog zbirnog skraćenja. Iz tog razloga potrebno je naznačiti i redosled zavarivanja.

PRIMERI RADIONIČKIH CRTEŽA

Izrada radioničkih crteža čeličnih konstrukcija na tradicionalan način (ručno) predstavlja relativno složen postupak. Na slici 22 dat je primer jednog radioničkog crteža izrađenog na ovaj način.

Danas se sve više prelazi na izradu crteža pomoću računara primenom takozvanog CAD postupka. Poslednjih godina razvijeni su programski paketi koji koriste prethodno napravljene datoteke različitih tipskih detalja, sa različitim vrstama veza. U tom slučaju crteži se izrađuju direktnim pozivanjem odre-đenih tipskih detalja i njihovim povezivanjem u celinu. Crtež izrađen na ovakav način prikazan je na slici 23.

Slika 22 - Radionički crtež izrađen ručno

Slika 23 - Crtež izrađen na računaru

SPECIFIKACIJA MATERIJALA

Obavezan deo dokumentacije za čeličnu konstrukciju je i specifikacija materijala. Ona se izrađuje na posebnim listovima i sastavni je deo crteža. Specifikacija materijala se izrađuje za svaki crtež i predstavlja tabelarni pregled svih pozicija na crtežu i njihovih karakteristika, kao što su:

broj pozicije, naziv pozicije, kvalitet materijala pozicije, ukupan broj komada elemenata te pozicije prikazanih crtežom, dimenzije pozicije, jediničnu težinu (kg/m), težinu jednog komada (proizvod jedinične težine i dužine), ukupnu težinu svih komada iste pozicije (proizvod težine komada i ukupnog broja).

Prilikom određivanja težine elemenata usvaja se specifična težina čelika: =7850 kg/m3 za valjane profile i = 8000 kg/m3 za limove.

Na osnovu navedenih podataka za svaku poziciju izračunava se ukupna težina svih elemenata pri-kazanih na crtežu. Težina celog objekta dobija se kao zbir težina sa svih crteža.

Specifikaciju treba izvršiti i za spojna sredstva, gde treba navesti: veličinu i dužinu zavrtnja, klasu čvrstoće zavrtnja, ukupan broj komada, naziv JUS-a kojim je definisan zavrtanj, vrstu navrtke i podloške, njihov broj, klasu čvrstoće i JUS kojim su definisani. Težina zavrtnjeva, kao ni težina šavova se ne izračunava i ne ulazi direktno u težinu konstrukcije.

Njihov doprinos ukupnoj težini izražava se kao procentualno uvećanje i iznosi najčešće 1,5-3% ukup-ne sračunate težine konstrukcije, u zavisnosti od tipa konstrukcije.

Izgled zaglavlja jednog lista specifikacije materijala prikazan je tabelom 11.

Tabela 11 - Zaglavlje lista specifikacije materijala

Naziv objekta: Strana: 1

POS Naziv elementa Materijal K

omad

a

Dimenzije Masa

Šir

ina

(mm

)

Deb

ljin

a (m

m)

Duž

ina

(mm

)

g (k

g)

Po

kom

adu

(kg)

Uku

pno

(kg)