![Page 1: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/1.jpg)
1
https://naghd.com
شمار تحلیلی گاه
در ایران انکارگر یابی تشکل ها و ها، اعتراض اعتصاب
(7931-7821)
بخش نخست
یاشار دارالشفاء
7933اردیبهشت 77
![Page 2: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/2.jpg)
2
هقذه:
ډ١٭ی از ٽ ٽبځی ى ایان بی ځیی ي سپیه سپڄ سبین ا٭شا١بر ي ډجبار ٽبځان ي وی پڄ
آن ث ثبن ٵبی ي ٱی ا آن اوؼبڇ ځٵش از؛ اډب ث جت يٮز ٹبثڄ سػی دیاډن بی سب ٽىن دي
ث ٥ هب، داٽىيځی « ی ٽبځ ٥جٺ»٥ ٽچی ي ث« ٥جٺ»دىای دیاډن ډٶڇبی ډ٫١، ؿبڅ
آن ثبىبی ڈ هى ٽبځان ى سج٬ ٹبثڄ سػی ا سبین ػىج ؿخ، ي ثډىبث٬، ډميع ثىن آن ثب ثو
ى سب بی ثای اډي،ي ى ایه ی ي سلچیڄ ي سجییه آن ثىيی، ىيی ٥جٺبسی یبثی ي ډجب سپڄ
ٽب ىاى.ی یبىی اويا
پچی ٥ ٽچی ي ث بن ډجبارٽبځی، بی سپڄځیی پڄامیز ایه ٽب ديی ى آن از ٽ
ى. ث ٹڃ ډشڅي ډی« ٥جٺ»بیی از ٽ ډٶڇ ، آن څل٪بن ا ٽىڂی ٽبځان ډشأط ا یز ٥جٺبسی
ى يیسڅ ی یٽ ای ٽىىي هییٵب سٮ ،«ىيیآ یځىڈ وم»ؿن ډىڇ ځ ٭ملا ى ٥جٺبر »یىييى ډیټ
–ډشٻ ی ډبث سؼث ییي ثيين ػ٫ ث ؿ یث بىځ ساوي یوم ٽىي، ی٥جٺبر ا٭مبڃ ډ ییځ پڄ
٭مڄ ی ي ى ٭ يځبن،ٽىى ي سبكت يٽىىيځبنیسڅ بنیډ مبریسٺ ،یيیا ډىبجبر سڅای وي ی سؼث
ی سؼث ٸیا ٥ بنیډ هیى. ى ا بنیومب -ډىبٹبر ي ډجبار وٶش ى ډىبجبر اشظمب ی سؼث
ىييى،ی ټی$ډ «ىیځ یپڄ ډ یث ٵشب ٥جٺبس یي ما ثب آن ځا یاػشمب٭ یاځاوي از ٽ آځب
ياى ا بی از ٽ ٵب «ډشٻ ی سؼث» ی ث يا٦سبډذن دی. ث ثیبن ای. #.122-121: 1386
ډل٠ ث «ډشٻ یىى»ي ٽىي یډ ڂیپيی ی ډشػ ډبث ابی ڂبیي ى ػب اٵاى ياٹ٬ ي،یسڅ ی ی
هاي ٽى. ییا ىشو سٲ« ىى ډشٻ»ٽ هى آن ٽي یډ یا د يیػي یطم وشه، ډبئچ ث
:ٽىيؿىیه ثیبن ډی ایها ی٥جٺبس ڄیى سلچ« ىى ډشٻ»ا٦لاف ث هیڅلب٩پىن ا زیدلاوا ام
#.263: 1390$دلاوا، «يػى ىاوي ی٥جٺبس ی ٵٺ٤ ى ډجب یاػشمب٭ ٥جٺبر»
ٽ بن ى ایان ډين، ١مه ایهبییبثیٵا ي ویت ډجبار ٽبځان ي سپڄث ډیبوؼی ډي سبین د
ایبن ي سأطیځای آن ث ثیى ي ډى ٽبځان ي ډياٵٮبن ډىبٵ٬ بی ساویڈ ډجشىی ث ٹیب، سللار ډیه ډی
اػشمب٭ی# ا ىیبثیڈ، ٹبى هایڈ ثى سب اڅڂیی ا ٵشب -یبیبی $ي ثبڅٮپ سأطی ایه ثیى ي ډى ث يوي
ثيای $ؿ ى ٹبډز ىيڅز ي ؿ ٵى اشظمبځ# وی ثيز آيیڈ.
٭مڄ بی زثډبويځب ى وٺي ثهٽمټ هاي ٽى سب آن څل٪بر ىين ډب ا ی ىیڂ ډي ایه سبین ث
$وٺي ټیثلان سئی ٽة، ډشپڄ ٥جٺبسی ا ى ډیبن ٽبځان $ث يی اډي# ىیبثیڈ ي ٵبٯ ا ډإڅٶ
ی هى ث ى ډبن ي ډپبن هی ثبىبیڈ. ایه اډ ث وثا ی $وٺي ډظجز#ویي ثلان ؿڈ اويا سب ډىٶی#
ویه داسیپی ث بی ی سئیټ ي سؼثی ډياٹث يا٦سان ډب ٽمټ هاي ٽى سب اډپبوبسی ا ٽ ډی
ىاز، ٵٮبڃ ٽىیڈ. ،اويا سبیوی ي سئیټث سسیت ثلان ؿڈ ،ډى٪ ایؼبى ځبیی ى
![Page 3: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/3.jpg)
3
بی ػمٮجىيی ٽبثىی ډىبجی ثای سجییه ىاى« ی ډش٤اٵبو ي اٵن ٥جٺ»ی ٽمبڃ هيی ى ډٺبڅ
ی ثيایی ى یأر يػ يػىی ٥جٺ ډچڈ ا ا٭٢بی ػبډٮبی ډشٶبير دیاډن ٵشببی سبیوی ىي
آوپ ث ىي. اي ډىجٮض ا ایه يػ، ثیىز ډیث« اډ ایيئڅیټ»ي « اډ یبی»، «اډ اٹشبىی»
« ډیبوی»ي « ىاانډبی»، «ٽبځان»ځي ومببیی ا يثی ىثٲچ٦ي، ز« آڃسیخ ایي»بی ىٻ
ثىب ث - ا یټ ځي ي ياثشڂی ي دیز ث ځي ىیڂ ٵى اډپبن وبياثشڂی ي ځزىي ٽ ىز ډی ث
ٽىي:ٵاڈ ډی ا -ىیبٵز هى ٵى ا هى
ا ي ى ی سڅیي ي سلٺٸ يا٦ ثیبی ، یٮىی ػبیڂب ٭٢ ى ٵآیىي«اٹشبىی»يػ ثب٦لاف 1#
ىااو؛ سڅیي ډىبجبر سڅیي ډبیبی ٵآیىي
ىځی ي ى ٽبٽ ى بی يػ یبی، یٮىی ياثشڂی ي دیشڂی آيډىياو یب ياٹٮی ث وبى 2#
ی بډبويی ػبډٮ؛ ډىبجبر ٹير یب ی
اوشا٭بر دیپیبٵش، مبوب ی ډوب٥ت ٹاځٵشه ى ثاث وبىب ي يػ ایيئڅیټ، یٮىی اډپبن ثبڅٺ 3#
.ب ایيئڅی
ځبو ا 12ثىيی مب ډجبار ٽبځان ایان ا ا هلاڃ یټ ىيایڈ سب ځبثب سپی ث ؿىیه اثای ډب ٽیي
بیی ر ځٵش ي اوٺلاة ډي٥ سب ث اډي ثببی ٽىیڈ. ایه ثببی سمبډب ث ٽمټ اىبى ي دي
ټ ى ىڃ ایه ثببی ی ٽبځ ایان از. ثیی ډىبث٬ ىز ايڃ ثای ٵڈ سپیه ٥جٺٽ ى ډ
هى ٽ ډشأط ا ایىپ ثب ؿ يیپىی بیی ث ؿڈ ډیډىبثٮی ٽ ٽ ي از، سلچیڄ ا مباو ډىجٮض ځب
اډب ایه وپش سٲییی ى ب ډوبڅٴ یب ډاٵٸ ثى، سان ثب م یب ثوی ا آنوڂیڈ ډیث ٽچیز ډ٫١ ډی
ٽ ا و٪ هاي ځز سمبډب ا آن ډإڅٴ از ي مـىبن ٽ ای ځبو12ثىيی ىي. ىيب ومیلز ىاى
ی هيی ٽ آن آډي ایه ٽب ث اب سأطی ي ىٻ ډه ا ىو٪ ځٵشه يػ يػىی ثای ٥جٺ ى ډٺبڅ
اوي ا:ىي ٭جبر 12از. ایه
ا (: خستیي جا1299-1285) در ال
ا (: فریاد زیر چکو1320-1300) در دم
ی طلایی (: د1332-1320) در سم
(: رام کردى اسة سرکص1341-1332) در چارم
(: زهستاى است1348-1341) در پجن
(: از کارخا ت جگل1355-1348) در ضطن
![Page 4: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/4.jpg)
4
اقلاب(: ت سی 1357-1355) در فتن
ی ضرایی (: اى، کار، آزادی، ادار1360-1357) در طتن
داییز (: سرکب تطکل1369-1360) در ن
(: خارج از هحذد1380-1369) در دن
(: احیا1389-1380) ازدنیدر
(: علی تازار1397-1389) در دازدن
ٽب ډى يیٮی ا ویيی بی ٽ ډىؼ ث ډبػر ثوای دی ا ييى ث اسٶبٹبر ىي، ډیى ي ډبو
ی ٹا ان ٽى ٽبيی ى ىاهڄ ي يوٸ ىبی٬ ډين ى يی ي، ي ث يا٦يایان ثای ٽبیبثی ى ى
ؿخ آن ىیب سأطیار یبی بی ػیبنبی ځٵشه آن ى ٽان ډجبار اوٺلاثی ٽبځان يی ي ٵٮبڅیز
ایڈ سب امیز ایه آٱبځب دیپیبٵشڂی يػ يػىی ثای بهشه یټ ٥جٺ دیٵز ا ػياځبو آيى٭میٺی
ا وبن ىیڈ.
یاتی ی تطکل قفقاز: هذرس
م(1900-1906ش )1278-1285
هاثی ىٺبوبن آن هبوٹن وىڈ ى ایان ي ث ما ٵيدبی و٪بڇ اٹشبى ىشی ى اياه علت هاجرت:
ػٲاٵیبیی -، ث يی ىٺبوبن، ډىؼ ي. ډٹٮیز هب سبیویٽبی ویيی ٽب ث بیی ي ثیيان ي دی
ىشی آاى بی اٹشبى ایان ى ډبن اىٱبډ ى و٪بڇ ػبوی ؿىبن ثى ٽ ویيی ٽب ډباىی ٽ ا ثو
وبی ا ایه ياٹٮیز ایه . اٹشبى ىػيیي ىيثب ػة بی ساوز ا ٥یٸ اشوياڇ ى ثو ، ومیي ډی
ىٮشی بی ، و٪بڇ اٹشبىی ػيیي ایان ى ػز ایؼبى ي ي ثىڂبىای ى ايدب ثى ٽ، ثهلاٳ ډبی
آاى ي ای ػ ٵشه ث ډبػر وياز، ٽ ىشی بی وشیؼ، ویيی ٽبی ٽ ا ثوى . ي يایز ومی
$ث يی اوڂچشبن# ا ډع هبػی بی ٽىڅڂیبی دیيا ٽى. ځاای ىى آٱب ٹن ثیشڈ اثٮبى ځش
ب كبٽی ا آن از ٽ سٮياى یبىی ا ىٺبوبن چمب ي بی واكی آثبیؼبن ایان ى ووز ایه ډبػر
#.113-115: 1384# ٵش ثىوي $وټ: بٽی، ی ٹٶٺب ػشؼی ٽب ث ثبٽ، ایيان ي سٶچی $ډى٦ٺ
ځای ى ځى ي ډبی ىٮز ث ٹٶٺب ا ،ی وىڈ ى ی بڃ دبیبوی ي ضعیت کار در قفقاز:
ىڀ ي وٶز ایه ډى٦ٺ ا ث یپی ا ډاٽ ىٮشی اډذاسی سجيیڄ ٽى. ث ما ىٮشی ين، آه، ٱبڃ ا
![Page 5: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/5.jpg)
5
دیبډي ډبػر ث ٹٶٺب، ث ه ى ډىب٥ٸ ػمٮیز ب ث ٭ز ي ٽى. اٵای ػمٮیز سب كي یبىی
بن ا ایه ٹا سیه دػمٮیز. یشىي ي ى ایه ډی ی، ثى. اٵاىی ا ؿڄ ي ؿب ډچیز ىبهش
ا وٶ. 5/8ا وٶ، ي ایاویبن 34ب ، اډىیا وٶ 54ثډی بی ا وٶ، آثبیؼبوی 74ب : يثىوي
1903بڃ ى . ثىوي ډی ب ى ثبٽ ث ا آنویمی . يوي ا وٶ ډی 100ٽبځ ٹٶٺب ى كييى ی ٥جٺ
#.69-68: 1391$یىاوی، ځىاويوي ا ٽبځ ډی 30ىٮز وٶز ایه ا بی ؿم
یب یيی كييى ؿب سب دىغ ا ایاوی ى ثبسڇ ث ٭ىان ٽبځ ٱیډب ضعیت کارگراى هاجر ایرای:
ب كبٽی ا آن ٵي ثىوي. ځا ؛ اٽظ آوبن ثبث ثىوي، ى كبڅی ٽ كييى دىؼب وٶ ا آوبن ډیٽىوي ٽب ډی
آه ٵاوی ه ډٲڃ ثىوي، ٽبځان ىائمی ٭ميسب ایاوی از ٽ ا اان وٶی ٽ ى ٽب بهشه ا
#. 121: 1384ثىوي $بٽی،
ی ایان ى ثبٽ ىڃ ایان ى ثبٽ ث ىيڅز سان ا٥لا٫ ىاى ٽ كييى ثیز ا سجٮٽ 1284ى بڃ
اوي. اٵين ث ي١ٮیز ثیب ىای ٽ ٽبځان ډبػ ایاوی ى ٹٶٺب ى آن «ځىڂی ٽیي»ي « سیيز»
ی ثای ومو كشی كٺٷ ثیمٽىوي. ، ومبیىيځبن ىيڅز ایان وی ثای آوبن ځٵشبی ىز ډیثىوي ډی ث
بن ى ایان ثشڂبنځٵز ث يوي سٮچٸ ډی ډی ٽشٹٶٺب بی ٭م ٽ ث ٽبځاوی ٽ ى ډٮبىن یب ٽبهبو
ٽىوي. ٽبځان ایاوی ى ٹٶٺب ي آیبی ډیبو، ، ثچپ ٽبٽىبن ٽىڅڂی آن ا ١ج٤ ډیي ډشى ومی
وجز ث ىمىی . يوي ي ډی ی ػمٮیز ډلچی وی ثب ٵشب وبهبیىيی يثجت، ٵٺبن ا ، یب ثٱڈ ٭چی
ث « می»آوبن يیي ثى. ٽشټ هىن ٽبځان ایاوی ا ی ٽبځان ىیڂ اسٶبٷ وبډٮمڅی وجى. ٭ىان
#.122-123دیيا ٽى $مبن: « اوبن ج»ي « ځيا»، «كیان»يىی ډٮىبی
ثى ٽ ٱبڅجب ػبیڂیه ي٬١ ایاویبن ا و٪ ای٤ ي ياث٤ ٽبی ث ایه رى ډیبن ٽبځان ډبػ،
، و٪ی ډىب٥ٸ ثبسلاٹی، ځډبی يیي، ي ثيين يوي ٽ كب١ وجىوي ى ي١ٮیز ٱیثياشی چی ډیٽبځان ډل
ٱچت ى مبن ا. ىاىوي اوؼبڇ ډی سیه ىشمىب سیه ٽبب ا ى ډٺبثڄ دبییه آة آبډیيوی، ٽب ٽىىي. وز
بی ياى ثىڂب یغسي هاثیيوي. ثب ځز ډبن ي اٵای سٮياى ایاویبن، آوبن ث ، ډیٽىوي ډلچی ٽ ٽب ډی
ىي ى 2/22ث 1272ىي ى بڃ 1/11سٮياى ٽبځان ایاوی ى ىٮز وٶز ثبٽ ا ډظلا . ىٮشی يوي
جت كب١ ب ا ث و٪ی ثباويا# ڈ اٵشبى، سب كيی ٽ ایاوی$ب اٵای یبٵز. ایه اسٶبٷ ى ىیڂ ٭ 1282
. ى ياٹ٬ ىمىی ځشى ىاىوي ب سػیق ډی ي ىاىن ث ای٤ ٽبی وز ثب ىشمى ٽڈ ث بن ث سه ثىن
ىاشه ٦ق وجز ث ډبػان ایاوی ى ثو آیبیی يی ٭ميسب وبی ا وٺ ایبن ى دبییه وڂ
: ډچمبوبن، ی ډىبٵ٬ اٹشبىی ډش٢بى ىي ځي ػمٮیشی ډىثڂی اشا ثى ثى. ایه ىمىی ث دبی ىشمىب
ٽبٵډبیبن ثب .ٽى ب. اهشلاٵبر ایيئڅیپی ٱبڅجب ایه ىمىی ا سيیي ډی ، ي يب ب، ځػی یٮىی اډىی
، ثچپ ا ىوي ىیىی ي ٹډی ىاډه ډی سىب ث سٮجبر ، وډبويځی یبی ډبػان ایاوی ځیی ا ٭ٺت ث
#.124-127$مبن: ٽىوي په وی اشٶبى ډی ډبػان ث ٭ىان ا٭شبة
![Page 6: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/6.jpg)
6
ٽبځی ى بی ډجشىی ث ایه سیٶبر یپی ا ىلایڄ اچی ایؼبى بډبن کارگراى ایرای:« طثق ضذى»
په ياىا ث ی ثى ٽ آوبن ث ٭ىان ا٭شبة$ؿ سبسبب ي ؿ ایاویبن# وٺ دچیيډیبن ډچمبوبن ٹٶٺب ػىثی
ی ډبػان آن ډبن ىثببی یبڃ ىډٽاربی ډئچ ډ٫١ اچی سمبڇ ځٶشڂایه . يوي اوؼبډ ډی
#.127ایاوی یب اوٺلاة ى ایان ثى $مبن:
آه یپی ا ا٭شبة ىوي. اىن ؿىيثب ىز ث -آه سٶچی، ثبسڇ، شٴ ٽبځان ا 1903سب 1900ا بڃ
1905آه ى سب يی ا دیشبان اوٺلاة ي ي ٽبځان ا ىٮز مى ډیبی سیه ثو دیٵش
م ىاى. ډب ثٮي ایه كٽز ا ځٵش ي. اوؼبڇ ى ډب يئه 1903ثىوي. ا٭شبة ثٿ ثبٽ ى ډب
ا ٽبځ ٽز ىاشىي. دچی ډٮشٺي ثى ٽ آن ػىج 45 آن ا٭شبة ٭مډی ثبٽ ا ٵاځٵز ٽ ى
ا٭شبة ٭مډی ىیڂی 1904ىبډج ى . اوي هشا اويا ب ث ډبیز یبی ىاش از ي یبڃ ىډٽار
ي آډيویبی وی ث ډیبن بی اٹشبىی ډ٦ف يوي، اډب هاشبی ىٮز وٶز ثبٽ ا ا ٽب اوياهز. هاش
؛ ډوبڅٶز ثب سا ي سٺب١بی ثدبیی ب ي ا٭شبة ٽ ؿىیه ثىوي: آاىی ٽبډڄ ډؼبډ٬، وه، اوشبار، اسلبىی
ٵی ډؼچ ډإبن، ثاثی كٺٷ يويی، ي دبیبن ثویين ث ػىڀ ثب اده. ٽبٵډبیبن ى ثاث
ىيی ا اډ٢ب ٽىوي ٽ ووشیه آيىوي ي ثب ومبیىيځبن ٽبځان اٹشبىی سچیڈ ٵي بی هاش
ب٭ز ٽب ياو، اٵای ىشمى، دىاهز 9وٶز اثبثبن . ى ى يی ىبهش ډی« ػمٮیی وبډ ساٵٸ»
#.71-72: 1391، سأډیه هز ایڂبن ثای ٽبځان ا دیٵشىي $یىاوی، ٽبی كٺٷ ثیمبی، اڅٲبی ا١بٵ
، ثبوی، ډچیبی ډ مجشڂیٽبځان . ىلایڄ ځوبځن امیز ىاشىيث 1903-1904بی بڃبی ا٭شبة
ا ػمچ -ی ٥جٺبسی ىاىوي. ٽبځان ي ي اډىی ي ډچمبن ي ډجی ا ىوىیيوي ي ث ػىج هى ػىج
#.72$مبن: ب ٽز ػشىي ى ا٭شبة -ایاوی
آډي: یبن ب ى ؿىي ا٭شبة ث ډ ث ایه سسیت ثى ٽ وبڇ ایاوی
ی اچی ش»يىی ى اډىشبن ٽبځ ایاوی ډٮبىن ډ الله 2500# كييى 1906$ 1285ى -
ي ث ٥ڃ اوؼبډیي ي ث میه جت ٽبځان ایاوی 16ا سپیڄ ىاىوي. ا٭شبة « ا٭شبثین
.ثبی یوشىي ي ث ی ډ ایان ٵشبىويبی ډٮشت ا ى ياځه
ی وبػی ، ى ٽبهبوب ي ٹٶٺبی ب ٽبځان ایاوی، ث ما ي 150# 1906$ 1285ى سبثشبن -
یٴ، ىز ث ا٭شبة ىوي ي ا ٽىڃ ایان هاشىي ث وٶ٬ آوبن ث وبڇ سٺیىای ایاوی ډبی
وڂاوی يػى ىاز ٽ ایه ایه . ی وٶز ا ایه ىهاز دشیجبوی ٽىوي ډياهچ ٽىي. ٽبځان ك
ي 110-109: 1391ډئچ ث ا٭شبة ٭مډی يا ٽبځ ى ثبٽ ډىؼ ى $وټ ث: یىاوی،
#.129-130: 1384بٽی،
![Page 7: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/7.jpg)
7
ٽبځان ایاوی ثای سجییه وٺ آوبن ى ػیبن ایه « ٥جٺ ين»ا٦لاف سان ا ډجشىی ث ایه سیٶبر ډی
ٽبځان ایاوی ىیبٵشىي ٽ ػمٮی ډشپڄ ثى ٽ بی ډجبار اشٶبى ٽى. ى ياٹ٬ ث ا٭شجب ایه ٽى
ز ای از. ایه سؼث« ی ٽبځ ٥جٺ»ای سٮیٴ ٽىىي ٽ مبوب وبډ «یز ػمٮی»ساوىي هى ا یڄ ډی
اويٽب ا ىز آيىوي ي ث يا٦ثب هى ث ما ای بن ث ایان، مـن س آوبن ىڂبڇ ثبځزٽ
.یبثی ػمٮی ٥جٺبسی يوي یزبی ، ا٭شبثبر ي اوا٫ ي اٹبڇ اډپبنب سپڄپڄ ىاىن
(:1299-1285)ا خستیي جا
ی یټ ځي ا ووشیه اٹياڇ طجز ي :1285آرر -اعتصاب هایگیراى تذر اسلی در آتاى -
ر ،1285آ 24آثبن ي 30دسلا٥ڈ اوٺلاة ډي٥یز، یٮىی ثیه بی ٽبځان ى ٥ڃ ډب
-دبییىی ٽ بكت اډشیب يیبی ځٵز، ي آن ىڂبډی ثى ٽ ډبیڂیان ى ثىي اوڅی ث ٹیمز
ىاشىي ٽ ا ایه د یي ، ا٭شا ٽىوي. آوبن ا٩ب ډیدىاهز اډىی څیبوبيٳ ثای یيبن ډی
ی ٽى. ى وشیؼهى ا ث ٽز سلیڄ وواىي ىاى ي هى ډشٺیمب اٹياڇ ث ٵي آن هاىي
، ىیپشبس ياٹٮی بكڄ ایاوی ىیبی ه، یټ ىيڅشی سلز ٽىشڃ ٽىڃ يبی ی ویي كمچ
ب ي ٽبن وٶر ب ث ایبڅز ٽىىيځبن ٥جٮب وى ډىڇ، ٽ ا سچ٤ ي ډبیڂی ٽش ي. ا٭شبة
ا سه ٽ ي ٽ ى #. مب ا٭شبثین 134: 1384، ډلجثیز دیيا ٽىوي $بٽی، ىاشىي
آىډیز ٵیيين . ا ث ډؼچ ای ډچی سچڂاٳ ٽىويای وبډ ، پبیزىيڅشیبی ی ویي ػیبن كمچ
، ٽ یپی ی ډؼبيیه اوڅی ثى څیز ٵٹی ٵٮب ی ايڃ وشیؼ ن اوڅی ى ىػڂیاډٮشٺي از، ٹیبڇ ډبی
بی ٥ ٽچی به ىي ٽ ث آډي. ذ س١یق ډی كبة ډی ث« اػشمب٭ین ٭بډین»بی ا به
ثىوي، ى مبڃ وٶ ىاشىي ي « اػشمب٭ین ٭بډین»ی ډؼبيیه ٽ مڂی ا ی ٵٹ ځبو ؿبى
#.112: 1381ٽىوي $ډلمىی ي ٮیيی، ٵٮبڅیز ډی
ایه ٽبځان ٽ ثای هى اوؼمىی کارگراى سیستن تراها در تراى: 1285اعتصاب آرر -
ایه ا٭شبة بی ی ثیپبی ى ډشبن ىز ث ا٭شبة ىوي. هاز سپیڄ ىاى ثىوي، ث يا٦
ٽ ىياى ي ث ٥ڃ اوؼبډیي ٭جبر ثى ا:
ډلييى ين اهشیبار ډيییز
ثجى ي٬١ ٽبځان
#.135: 1384ز ى ي $بٽی، آوبن دیٵش ي اډب ىيډی ثب ٹب٥ٮیی ووشیه هاش
![Page 8: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/8.jpg)
8
ٽ ډب د ا آن 1285ى اٶىي کارگراى تلگراف: 1285اعتصاب عوهی اسفذ -
، ا٭شبة ډڈ ىیڂی م ىاى. ایه یټ ډیا ث ىوجبڃ ډٿ دي ث چ٦ىز یي ډلمي٭چی
آوبن ا ایه بی ا ی ٽبځان سچڂاٳ ثى ٽ ى اشوياڇ ىيڅز ثىوي. هاز« ا٭شبة ٭مډی»
ٹا ثى:
آيى، و ٽبځان ډشٺڄ؛كبة ب ا ثبیي ډشويڇ ىيڅز ث ؿی سچڂاٳ
ٽ ډسپت ه٦بیی ي ثبي، اهاع ى؛ آنػز ي ثيين ای وجبیي ثی ؿی یؾ سچڂاٳ
سٵی٬ ٽبځی ثبیي ث اب بیشڂی ثبي ي وجبیي دی ا بڃ هيډز اوؼبڇ ځیى؛
؛ی هيډز دىاهز ى ثٮيی ثبیي ث اب بثٺبی ىشمى ٵی ي اٵای ىشمىاٵای
اڅٮم ث ډیان وٴ ىشمى ډببو دىاهز ى. بڃ هيډز، یټ ډشمی ډبىاڇ 25ثبیي د ا
ی آوبن ا دیٵز، یا ٽىشڃ ایبلار ا ی ىيڅز ى ىيبی ىوڀ هاز ب ػيیي سٺیجب ثی
ي ٽ ایه و٪ ډی ث. ير ثشڂی ىاز وبدبیيای یبی ث اسجب٥بر ا ٥یٸ ىشڂب سچڂاٳ ث
#.134-135$مبن: بن بډبن یبٵش ثى ب سلز جی اوؼمه ؿی اٹياڇ سچڂاٳ
بی وهب ٽبځان ؿبح 1286ى ثب تراى:ای کارگراى چاپخا 1286اعتصاب تار -
ی هبو ؿبحئی -بن ٽ س٤ ا٭شمبىاڅچ٦ى ی مجشڂی ثب یپی ا مپبان وبوسان ث
#.112: 1381ٽىىي $ډلمىی ي ٮیيی، ٽشټ هى ثى، ا٭شبة ډی -ىيڅشی
ن اىا ډىجب كتػز اٵای كٺٷ ي ٭چی ٵشب هه ب :چیاى اعتصاب هجذد تلگراف -
$مبن#.
ث ىوجبڃ سٹیٴ 1286سی ډب گاراى کتاتذاراى: رزاها، چی چاج 1286اعتصاب تیر -
ىاان ي ... ى كييى یټ ، ٽشبةوڂبان ب مڂبڇ ثب يوبډ هبو ، ٽبځان ؿبح«څمشیها كجڄ»ی وی
سان ث ٭ىان ووشیه ا٭شبة ای ى سبین ډ٦ج٭بر یبى ٶش ا٭شبة ٽىوي ٽ ا آن ډی
$مبن: اڅمشیه ٵ٬ سٹیٴ ي ب ځىن وبىوي ي ا كجڄ ا٭شا مڂبوی، ىيڅشی. ث ىوجبڃ ایه ٽى
117.#
1286ډىاى ډب 11 الضرب تراى: کارگراى کارخا ترق اهیي 1286اعتصاب هرداد ها -
ى سان ي ا٭شبة ٽىوي ي ثوی ا دبیشوز ا ا ثٷ اڅ٢ة ی ثٷ اډیه ٽبځان ٽبهبو
ثيوی ي بی ىي. آوبن هاشب یټ ي سٮ٦یچی ثب كٺٷ ى ٶش، څجب ٽب، ي ٱاډز آیتډليڇ بهش
#.136: 1384 ،ی$بٽثىوي « ی وٺب٣ ىویب ثٺی»١بیٮبر ىائمی وبی ا ٽب ډبوىي
![Page 9: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/9.jpg)
9
ٽبځان ساډا ى ػیبن ایه کارگراى سیستن تراها در تراى: 1286هرداد 20اعتصاب -
#.135سٮ٦یڄ يوي $مبن: بی ىشمى ثای يا٭شبة هاشب
س يوي ا٭شبة ٽىوي ي هاشب ىشمى ثی :ا ظاهی دلتی تاکای کارگراى کارگا -
$مبن#.
ى ثىي اوڅی 1286ايایڄ ی تذر اسلی:ای چی تلگراف 1286اعتصاب ضریر ها -
$مبن#.وىي ډی اٵشبى ىز ث ا٭شبة ٭ٺتبی ب ثب هاز دىاهز ىشمى ؿی سچڂٳ
ایه ٽبٽىبن ث کارکاى دارای تحصیلات عالی زارت اهر خارج: 1286اعتراض هر -
یز ٽٶب يی ػيیي ثب ى٭ر ا اٵاى ثی ،ا وڂب ډٮش١بن. ٽىىي ا٭ش ډی ی ػيیي ٵشب يی هبػ
ٽىوي ٽ سٮياس ا یدب ځاش ثى. آوبن يی ا ډشڈ ډی وبآىب ثب ياسوبو ثای مپبی ثب هى،
آوبن ث يی ایان اىای اكشاڇ ٽىىي؛ ثب سیه ث ٽبٽىبن ياسوبو، ي ثبلاه ثب ثڂاى ووز
هبػی ث اا بی ٥ی ٽ یئز سػی ي وبىیي ځٵشه ډلډبو ثىن اډ ایه ياسوبو ث ثی
#.136، أن يار ي ډچز ا دبییه آيى ثى $مبن: ثىوي ډچی دی ثى
هيډشپبان 1286ډ :1286اعتراض خذهتکاراى ایرای خارجیاى هقین ایراى در هر -
آوبن اوؼمه هى ا سپیڄ ىاىوي .ا٭شبة ٽىوي ،ٽىوي ای ٽ ثای هبػیبن ډٺیڈ ایان ٽب ډی ایاوی
ٽىوي ى٭ر ٽىوي ٽ ثای ىیذچمبسیټ هبػی ى دبیشوز ٽب ډیبی ي ا هيډشپباوی ٽ ثای یئز
آوبن ثذیويوي $مبن#.بن ث ډجب ث هب٥ ډىبٵ٬
ٽبځان 1286ډ ي آثبن :1286تطکیل اجوی از سی کارگراى کفاش در هر آتاى -
، ثای ډمى٭یز ډیىی هىی ٽٶبی یټ اوؼمه ډشٺڄ سپیڄ ىاىوي ي ث ٭ىان ي٩یٶبی ٽبځب
بهز ٽ ث ډجب ىز ىوي بی هبػی ي ى ٭یه كبڃ ثجى ٽیٶیز ٽٶبی ييى ٽٶ
#.136: 1384$بٽی،
ب ثب هاز دىاهز ؿی ى سجی سچڂاٳ :1286تثریس در دی ها ای چی اعتصاب تلگراف -
$مبن#.وىي ډیاٵشبى ىز ث ا٭شبة ٭ٺتبی ىشمى
ٹبیٺاوبن ثىي اوڅی ىز ث ا٭شبة ىوي ي 1287ى بڃ : 1287اعتصاب قایقرااى اسلی در -
هاز . ٽىوي سؼبی ػچځیی ډیبی ا ىشی ث دی ثبا ثای ثبځیی ي ثباويای ٽشی
.#137$مبن: ډسی ا څىڂځب ثىبی ي ٹبیٸ ب ٽبځان اهاع ٽػی
ٽبځان ځمٻ اوڅی ا٭شبة ٽىوي 1287ى بڃ : 1287ب کارگراى گورک اسلی در اعتصا -
.$مبن# ب ػچځیی ٽىوي ي ا ثبځیی ي ثباويای ډلمڅ
![Page 10: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/10.jpg)
11
3ٽبځ 150كييى 1287آثبن 6ى :1287سازی تثریس در آتاى اعتصاب کارگراى چرم -
ي ىز ث ا٭شبة ىوي. آوبن 4ثای ډير ی اشجياى ٲی بی سجی ى ثلجك ی ؿڇ ٽبهبو
:ی ا دی ٽیيويبی هاز
اٵای یټ بی ث ىشمىبن؛
اشوياڇ ي اهاع ٽبځان سىب ثب ډر ثب ٽبځان؛
سأډیه ي١ٮیز ثياز ډلی٤ ٽب؛
سأډیه ډاٹجز دپی ا ی ډيییز ى ډير ثیمبی ٽبځ؛
ډٺ ى ایبڇ ثیمبی؛بی دىاهز ویمی ا ىشمى
؛ٽبی ٽب ا١بٵ
؛ٽبی دىاهز ىيثاث ىشمى ٭بىی ثای ا١بٵ
ػبیڂیه وپىن ٽبځان ا٭شبثی ثب ٽبځان ىیڂ؛
دىاهز ىشمى ایبڇ ا٭شبة؛
.٭يڇ اهاع ٽبځان ث هب٥ ٽز ى ا٭شبة
٭يڇ »ي « ٽبځان ا٭شبثی ثب ٽبځان ىیڂػبیڂیه وپىن »ی ا٭شبة سىب ثب ډاٵٺز ىي هاش
وڂبان ډٮشٺيوي $مبن#. سبین یبثي دبیبن ډی« اهاع ٽبځان ث هب٥ ٽز ى ا٭شبة
ځا ي ٽ مـىیه . ٹٶٺبی ى پڄ ىاىن ایه ا٭شبة وٺ ىاشىيبی ىډٽار یبڃ
اٽ ثب ٽبٵډبیبن اوشوبة ٽىوي سپیڄ ىاىوي ي ٽمییوی ثای ډ« ىييٷ ا٭شبة»ٽبځان
ب ا ث وبؿی ا٭شبة، یبڃ ىډٽاربی آيى #. ىز115-116: 1381$ډلمىی ي ٮیيی،
#.137: 1384آډ ٽبځان ى آن ياىاز $بٽی، بډبويی ډلٶڄ ثای
بكڄ ه ا ی ٽىڃ يی ى 1288ی کارگراى در طل سال اقذاهات پراکذ -
ثای ىٵب٫ » ازػب ٽ ىيڅز يی اكب ٽى وبځی ، سب آني دشثٿ ډوبث ډی ىدی ث ه دی
ا ىشڂب اىای ثىي ى ثاث ير ٭مڄ ٽبځان، ٽ هاشب آن ثىوي ٽ ډٺبډبر ثىي ىشمىبن
#.137-138$مبن: « ا ثذىاوي، ا ویيی و٪بډی اشٶبى ٽىي
![Page 11: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/11.jpg)
11
ب ىيډیه ا٭شبة ؿی سچڂاٳ 1289ى بڃ :1289ا در سال چی اعتصاب تلگراف دهیي -
ٽياڇ ي ایىپ ايڅیه بی ؿی }ډو ویز ٽ سچڂاٳ# 138$مبن: ىىي هى ا اوؼبڇ ډی
ٽی ثى؟{ 1289ا٭شبة بڃ
اٹياڇ ث ب ٽبځان ؿبدوبو 1289ى سی ډب :1289اعتراض کارگراى چاپخا در تیر -
اسٶبٷ $» ٽ ډث٣ ث بډبن هىبن ثىای ب ثؼ وی ٽىىي ي اوشب سمبډی يوبډ ا٭شبة ډی
سی 5بن ا٭لاڇ ي ثى $ ویی ووز ى مب آوبنبی ٽىىي. هاز ا سٮ٦یڄ ډی«# ٽبځان
1289
ډب ثبي؛ ٽبځاوی ٽ سب ٽىن كياٹڄ ىشمى ثای ٽبځان كيٵـیه وجبیي ٽمش ا سډبن ى
سب 5؛ ٽبوی ٽ ىي ا١بٵ ى 15ځٵشىي ثبیي ث ىشمىبن ثیه سب دىغ سډبن ى ډب ډی
، 10، 12ځٵشىي، ثبیي ث سسیت سډبن ډی 25سب 20سډبن، ي 20سب 15سډبن، 15سب 10سډبن، 10
ىي ث ىشمىبن ا١بٵ ى؛ 5ي 8
ی اشٲبڃ ث ٽب ٽبځی ٽ ثيين ىڅیڄ اهاع ى ثبیي ا ٥ٳ ٽبٵډب ث اب بثٺث
ي، ثی ا یټ بڃ، یټ ډب ىشمى، ثی ا 15؛ ثای ډب، ىشمى هبر دىاهز ى
ىي بڃ، یټ ډب ي ویڈ ىشمى؛ ثی ا بڃ، ىي ډب ىشمى؛
ىڅیڄ اهاع ٽىي ٽ دبوى ي ػچس ث اي ا٥لا٫ ځی ا ثیٽبٵډب سىب ى سی ډی ساوي ٽب
؛ىاى ثبي
ث٤ اىة ي اكشاڇ ثبي؛اٵشب ثب ٽبځان وجبیي ثهلاٳ ١
بیی ٽ ٽب ىي وم ىشمى ډٮمڅی دىاهز ى؛ ؿبدوبو 150ثای ٽب ا١بٵی ي جبو ثبیي
؛ٲڄ هب اشوياڇ ٽىىي ی ىائمی ىاوي ثبیي ٽبځاوی ا ثای ایه جبو
؛ى ث ٭ىان كٸ ډچشی ىبهش ډی یټ ي اشاكزای ٭لاي ث سٮ٦یلار ٭مډی، ٶش
ىشمى ٽبځ ثیمبی ثبیي دىاهز ى ي اي كٸ ىاش ثبي ث ٽب بثٺ ثبځىى؛
؛ثبیي دټ ډو هى ا ىاش ثبيای ؿبدوبو
ٽب آیت ثجیىي ثبیي سب ډبن ثجىی، كٺٷ ٽبډڄ هى ا ىیبٵز ٽىي، ٽ ٽبځی ٽ ى كیه
ٺٴ آن ډب هاي ثى؛
ث ٽبځی ٽ ى كیه ٽب آیت ىائمی ثجیىي ثبیي ثبثز ١ ي یبو هبر دىاهز ى؛
ډیان هبر ا ثبیي ٽبٵډب ي ٽبځان ډشٽب سٮییه ٽىىي؛
![Page 12: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/12.jpg)
12
؛ئی ىاش ثبي ثبیي یټای ؿبدوبو
ی هى ا ث اب ساٵٸ ثیه ډبڅپبن ي ومبیىيځبن ٽبځان سٮییه ثبیي ډٺار اىاای ؿبدوبو
.ٽىي
، ٽ ى آن ډبن اٽظ ډىثڂیاو ى ىبی٬ ىشی ډٲڃ ث ٽب ثىوي ي ب ثای ایان ایه هاز
هیچی ډين ي دیٵش ثى. ثىبثایه سى٪یڈ ي بن ٹا ىاشىي، ى سلز سأطی ٵىڀ یبی ىشی
. ڈ ب ثى یبی ٽبځان ؿبدوبو-ی ثبلای آځبی اػشمب٭ی ی ىػ وبو بیی ی ؿىیه هاز اائ
آن ث ا ی اسٶبٷ ٽبځان امیز سبیوی هبی ىاوي، سب ثيان كي ٽ ثاين ایه ا٭شبة ي ڈ يوبډ
ی ی وز اسلبىی . ىثبٽىي ځا ي یبڅیشی یبى ډی ٬٭ىان ووشیه ومى یټ ػىج ػم
یبثیڈ ٽ ایه اسلبىی ث ، ا ځا چ٦بواى ىډیب ا٥لا٭بر اويٽی يػى ىاى ٽبځان ؿبدوبو
يىی ډىلڄ یب وبځی ث اوللاڃ ي، ؿ ثب كة ىډٽار ایان اسجب٣ ىاز ٽ جاو ثب یڈ
#.138-140ياسی ځٵشىي $مبن: بی ػيیي ث ب یبی یيوي ي دز
( در تاک تیي کارگراى 1916) 1294اکثری در سال -تطکیل گر حستی آقایف -
د ا بڃ ٽى ػىج ٽبځی يی وبی ا ييى ایه ٽ ث ػىڀ ػبوی رای:هاجر ای
آن آٱب ځز. ى ایه ډیبن ٽبځان بیی ى ػز و٢غ ىاىن ثب ىیڂ سلا 1916ايڃ، ا ايایڄ بڃ
ي، ډبو٬ ػيی ى ثاث ي ي ځش ایه ػىج ایاوی ٽ مب آوبن ث ٥ ياٵين ثیش ډی
ی ثبٽی كة یبڃ آځبی ٽڈ#. ث میه هب٥ ٽمیشپه ثىن ث هب٥ ثىوي $ا٭شبة
آٹبیٴ ي ډلمي٭چی ىډٽار يی سمیڈ ځٵز ا٭٢بی ایاوی ایه ٽمیش ا سلز ډئڅیز ثاڇ
اٽجی ډأډ سجچی ي بډبويی ٽبځان ایاوی بٱڄ ى ىبی٬ ي ډٮبىن ثبٽ ٽىي. ثیش ا٭٢بی
ځ یبڃ ىډٽار يی، ٽبځاوی ثىوي ٽ ى ػیبن اوٺلاة اوی سپیلار ثبٽ كة ٽبای
يی ث ایه كة دیش ثىوي. ثهی ا ایه ا٭٢بی ډبوىي ثاڇ آٹبیٴ، ىيیی ي اٽجی ا 1905
1293هىاى ب ي س٪بار ٽبځی ثبٽ ى ٵٮبلان ٽبځی كة ثىوي ي ى بډبويی ا٭شبة
# وٺ ىاشىي ي ث میه ٭چز ىشڂی ي ډب وياوی يوي. ځي كثی ډٽ سب 1914$يئی
ٽى. ا # يی ث ر ډوٶی ى ثیه ٽبځان ایاوی ٵٮبڅیز ډی1295$ثمه 1917اوٺلاة ٵی
آوبن ى سجچیٲبر يی ث ی ػٮٶ دی اٹياډبر ایه ځي ثای بډبويی ٽبځان ایاوی، ثؼ اب
، ا٥لا٭ی ى ىز ویز. د ا «هه ي ٽظیٴ ٽبځیبی څى یب ي ى يی ویمپزآ ډٮبىن وٶز»
اٽجی ٽ مـىبن ٭٢ -اوٺلاة ٵی ي ځبی یبی وبی ا آن، ځي كثی ثاڇ آٹبیٴ
یبی ثبٽ بی سپیلار ثبٽی كة ٽبځ یبڃ ىډٽار ثىوي، ډبوىي ىیڂ اكاة ي ځي
ٵٮبڅیز هى ا آپب ٽىوي ي ځش ىاىوي. ا ػمچ اٹياډبر ډڈ ایه ځي كثی ثای ډشپڄ ٽىن
ثى. ایه ا، « ای ٽبځان ایاوی ډبػ»ٽبځان ایاوی ي ىٵب٫ ا ډىبٵ٬ ىٶی آوبن، سپیڄ
![Page 13: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/13.jpg)
13
ځٵز ي ث ٭ىان سپڄ ىٶی ٽبځان ب ي ډٮبىن ثبٽ ا ىث ډی ٽبځان ایاوی بٱڄ ى ٽبهبو
ٽى ب مپبی ډی بٽه ثبٽ ثو ثچیټبی ٽبځی ىیڂ ډچیزبی ایاوی ثب ا
#.4-5: 1388$هيدىب،
ی صاتچی ت خاطر ( کارگراى ایرای هحل1917)هارس 1295اعتصاب اسفذ -
ٽبځان ایاوی ایه ډلچ ٽ تاک(:)وایذ کسلگری ایراى در الله خاى اجحافات حثیة
#، 1917$ډب 1295آډي ثوي، ى ايا٤ اٶىي سىڀ هبن ث الله ډیا كجیتبی ا اػلبٵبر ي سٮيی
اٽجی# ا ث ٭ىان ومبیىي ي وىڂی -ډیا ايالله ٱٶباى اىثیچی $ا ا٭٢بی ځي كثی آٹبیٴ
بی ب ي سٺب١ب څڂی ایان ى ثبٽ ٵشبىوي. ٱٶباى پبیزهى ى أ یئشی ا ٽبځان ث ٽى
ی بثوـی ا ثب ډیا ػاىهبن یىپی ٽىڃ ایان ى ډیبن ځاز ي هاشب ٽبځان ایاوی ډلچ
ؿب ي ٽبځان بی ب ي ىهاز سػی ٽىڃ ث پبیز ی ثی وشیؼى . الله هبن ي ٭ڃ كجیت
وي ثځا ي ثى ي سمبډی ی اسلبى ایاویبن ث ٭ىان ػه ډامی ٽ ى ډيثٮي، ى
، ٱٶباى ي ی ایاوی ثبٽ ي مـىیه ا٭٢بی ٽىڅڂی ك٢ ىاشىي ی ػبډٮ ثػشبی ؿ
ػمٮی ا ٽبځان بثوـی ثيان ډؼچ آډي ي وب١بیشی هى ا آپبا ثیبن ٽىوي. ٱٶباى ٽ ا
، ه٦بة ث كب١ان ب ي اػبثز ىهاز ٽبځان وباډیي ي ثى یيځی ٽىڃ ایان ث پبیز
ؿن ٹوڃ ایان ث پبیز ډب یيځی وپى څا هى ډب آځى٤ ډث ا ٭ڃ ي »ا٭لاڇ ٽى
ٽىڃ « ى.هىډبن ا ىیڂ ث آوؼب ياځا ووایڈ ٽبی ٹوڅڂی ا ڈ ]...[ ثبیٺر ٽىیڈ ي ٽب
ي ا٭٢بی ٽىڅڂی ایان ٽ ځیی ډشػ سٲیی ي سللار اي١ب٫ ثبٽ د ا اوٺلاة ٵی ي سأطی
آن ث ٽبځان ایاوی وي ثىوي، وىبن ي اسمبڇ كؼز ٱٶباى ا ػيی وڂٵشىي ي ډبوىي ىار ٹجڄ
ی دیڂیی ایه ډ٫١ ا ىاډٽبځان ىز ث وياشىي. ابی اٹياډبسی ثای یيځی ث پبیزا
ډ 10$ 1296اىیجز 20ی ٽبځان ث ومبیىيځی ٱٶباى ى وبیز ث ایىؼب اوؼبډیي ٽ
ی بثوـی ث ٽىڅڂی ٵش، ډیا ػاىهبن ا سٹیٴ ي اي ا # كييى ي وٶ ا ٽبځان ډلچ1917
ييى ٽىڃ ػيیي، ب٭ياڅا، بهشمبن ياىا ٽىوي ٽشجب ا ډٺبڇ هى اشٮٶب ىي ي سب ىڂبڇ
#.8ي 5-6ٽىڅڂی ى سٳ آوبن ثى $مبن:
بی هبو ٽبځان ؿبح 1297ى بڃ : 1297تراى در ای خا اعتصاب کارگراى چاج -
، «ب٭ز 8سجيیڄ ي ٽبی ث »، «ػمٮی ىشبی ٹاىاى»ثای ث ا٭شبثی ؿبى ي سان
آډين هيډبر ٵاڈ »ي «ی ٽبځان يی سٹٴ اهاع ثی»، «ٽبی ډٺی ثای ا١بٵسٮییه »
.بن یيوي بی ىز ىوي ي ث هاز« دپی
ضاگرداى ي ااا 1298ى بڃ :1298ی ااا ساجاى در تطکیل اتحادی -
سیذ آوبن ی اچی ىىي بډبن .هى ا سپیڄ ىاىويبی اسلبىی$وبػبن# تسازیای دکاى
![Page 14: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/14.jpg)
14
ىڂبن د ا .ىی یبی ىاى $هجبان# وی ى ٽب بډبن تافاى پارچثىٽ ث هحوذ دگاى
یټ . ی ٽبځان بى ٽى ډبي ي١ٮیز ٽبی آوبن، ثای اسلبىی ٽبر ٭٢یز اسلبىی
آوؼب اوشوبثبر ر ځٵز ى٭ر يوي ي ى ی ػيیي ث ډىڃ یپی ا ا٭٢ب ٶش ثٮي، ا٭٢بی اسلبىی
ایان بی #. ث ػ سان ى بی اشبن11ي پالله ډبوی، ث مز ىثی اسلبىی اوشوبة ي $مبن:
اڅمچڄ ی آثبیؼبن ي ځیلان سپلاسی ایؼبى ځشىي. ٥جٸ ځا ىڂبن ث ىٵش اػایی ثیهث ي
15. ى ز ثب ب ٭٢یز ىاشىي ا وٶ ى اسلبىی 3ا ٽبځ، 30، ى سجی ثب مبی ىيیپب
، ځی ی ٽبځان ډبی ی آن، اسلبىی ا وٶ ى اسلبىی ډشپڄ ثىوي. ى اوڅی ي كډ 3ا ٽبځ،
#.132: 1381$ډلمىی ي ٮیيی، ىاىوي ب سپیڄ ډی ىي آوبن ا ي 30ا ٭٢ ىاز ٽ 9
ى :1299در « حسب کارگراى»اتحادی/اجوي کارگری در تثریس هسم ت تطکیل -
كة »، ثچپ ٽى هى ا و اسلبىی یب اوؼمه ٽبځی سجی، بډبوی ٽ ا كٺٷ ٽبځان ىٵب٫ ډی
ء ى ډٺبثڄ ډبڅپیه ٽبان ػ س ا ډىبٵ٬ ٽبت وبډیي. ٭لاي ث ایه، كة ډٽ ثی ډی« ٽبځان
ب ا ډٲب، اوجب، ٽبځب ي ٱی يػى ىاز. ا ایه 17ٽى. ى آن ډبن ى ثبا سجی، ډیثٿ ىٵب٫
ن ثٿ ثب اشٶبى ا ډٹٮیز ثس هی ډست ډبڅپب. ياكي ث ډبڅپبن ٽؿټ ډشٮچٸ ثى 1300
$ډلمىی ي ثىوي ىاان ا ډی ثڄ سػی ا ى ىٽبنىاىوي ي ډجچ ٹب ب ا اٵای ډی ی ډٲب ٽای
ساوىي ث ٭٢یز آن آډي ثى ٽ ٵٺ٤ ٽبوی ډیی ایه سپڄ وبډ #. ى ډاڇ132: 1381ٮیيی،
اى چ٦بن#. 111: 1397ىآیىي ٽ ا ٥یٸ اشظمب ٽب ىیڂان ويځی وپىىي $ث وٺڄ ا: اسبثپی،
:ویي ډی
بی ثیه ډبڅپیه ثٿ ي بكجبن ډٲب ی سجی $كة ٽبځان# ث ډى٪ سيیي س٢بى اسلبىی»
ی ومبیىيځبن كٵ ىٵش بن ډشپڄ بى. ػچ ، سمیڈ ځٵز ایىبن ا ث كت كٵٽؿټ ثبا
سىب ثيیه بن و .يبیوماٵٸ ثب ىٵش اسلبىی سجی، كڄ ٭مډی اوشوبة ومى ٽ ډبیڄ ډڈ ا ى س
ا 12ایه بډبن يی٬ ٽ ث ىي هى ثی ا یټ، ثچپ مـیه جی ٭مچیجی ایيئڅ
٭٢ ځىآيى از، ى ىز اسلبىی ]كة ٽبځان[ از. ډمشیه سمیمبر ډم ث اډ٢بی
اځبن اػایی اسلبىی ]كة ٽبځان[ از. ډظلا ى بڃ ځش ثىب ث دیىبى اسلبىی، ى ثبا
ػبز هڈ بكجبن ډشٲلار یٸ اوٺلاثی سلٺٸ یبٵز. ي ا ایهی ډٲب ا ٥ ىي ٽای 20سوٶیٴ
ثبا ]سجی[. يڅی ایىبن ٹبى وجىوي ٽبی ٽىىي، یا ډٲب ثب سپی ث سمیڈ كة ٽبځی ٹب٥ٮبو
#.133: 1381$ث وٺڄ ا: ډلمىی ي ٮیيی، « .ی بثٸ ثب ى ىي ٽای 80ا دىاهز ثی ا
بیی ٽ ث وبڇ ى اوڅی وی بډبن 1299-1298بی ى مبن بڃکارگری اسلی: ای اتحادی -
ی ٽمویز ی ا٭٢بی ٵٹي ب ي ث ٽمویزبی ی سلا س طم ، ثیاسلبىی سپیڄ ي ثىوي
س ر ىٹیٸ ، ث ثبن يی یب ثويىب ثای ٽبځان بهش ث ایان ثىوي. كشی وبڇ سپچی ٽ آن
![Page 15: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/15.jpg)
15
ی ثػشبی ثى. یٴ اٵشوبی $ا ؿ« اسلبىی»ی يا وش ثبیڈ ډٮبىڃ يی
:ویي # ډی1308وٶز ػىة ى ا٭شبة ی ىىي ډبنب
وبډیيوي ډی« بی»ی ٽبځان ثىي دچی ]اوڅی[ ٽ ٽبځان ]آن ا[ ى آن ډٹ٬ ث وبڇ اسلبىی»
يی یٮىی اسلبىی#، ٵبٹي ا سپیلاسی ثى، یا ٽ اٽظ ا٭٢بی اسلبىی ا ثبثان $بی ث ثبن
ی ب ىبسی ثى ي ٭لاٹ آنىاىوي ٽ اٱچت ب سپیڄ ډی ن ٽدب ي ثبثا ځمٻ ي ثبثان ٽشی
ى ثځىوي. آيی ٽى ا٭ز ه هىبن ا ا ىبر ٹ٬٦ وپى ي ى ٵپ ایه ثىوي ٽ ډجچٲی ػم٬
هز كٸ ٭٢یز ي ك٢ ى وبن وياى ٵٺ٤ ث دىاای ی ٥جٺبسی ؿىيان ٭لاٹ ثىبثایه، ث ډجب
ٹمشی . ی ٹچیچی ٭٢یز اسلبىی ا دیٵش ثىوي ٽىوي ي كشی ا ثبثان ځمٻ ٭ي ػچبر اٽشٶب ډی
ٽبٵډبی ډٮیىی ]ٹا[ وياشىي ي ډشٺیمب اوبن[ ډبڅټ ٽػی ثىوي، ؿن ى ډٺبثڄ ]ثچڈثبوبن ا ٽػی
ٽىوي ، څا ډظڄ یټ وٶ ٽبځ ىٮشی ا اسلبىی كه اشٺجبڃ ومیيوي ا ٥ٳ ٽی اشظمب ومی
ی ، ٭يٽىوي اكشمبڅی ى اسلبىی ٽز ډیبی آډي ٵٺ٤ ثای كٶ٨ ډىبٵ٬ آوی ي ػچځیی ا دی
«ب وجشب ٽڈ ثى. آنډشٮت ي ٵياٽب سی
ڃ ډجبار ی ثىي دچی يی ا ی سٮچیمبر جان اسلبىی ٽچی»بى ٽ اٵشوبی هب٥وبن ډی
ج یبی اسلبىی ډیا ډلمي « ٥جٺبسی ي سلیڄ ٹير ػز سپیڄ كپډز ٽبځی ثى.
اى ي ډيی ػمبڃثبثب . ی ٽمویز ایان ثى ی ډٽی ٵٹ آهوياى $یي ثاڇ# ٭٢ ٽمیش
ا سجٮیي ایه جان، اسلبىی ٽ د . ثبوبن ي ثبثان ثىوي اثایڈ ځځبوی وی جان اسلبىی ٽػی
#.133-134: 1381، ډىلڄ ي $ډلمىی ي ٮیيی، ی لیلی وياز دبی
( کارگراى ایرای در اعلام وثستگی تا کارگراى 1920)دساهثر 1299اعتصاب آرر -
ٽبځ ىيی دبلایڂب وٶز آثبىان 2000ى ایه سبین كييى یطگا فت آتاداى:ذی در پالا
وپیي ٽ ٥څی . بن ىز ث ا٭شبة ىوي ی ىشمى ثیش ي ثجى ي٬١ ډٮیز ثای ډ٦بڅج
ٽبځان ایاوی دبلایڂب وی ث آوبن دیشىي. ځشىځی ا٭شبة ډيیان ٽز وٶز ا ياىا ٽى سب ث
12342آوبن سه ىىي $ى ایه ډبن مب ٽبځان ٽز وٶز ث بی ثهی ا هاشدی
# $اسبثپی، ىیڂ ثىويبی سه ایاوی ي ثٺی ا ډچز 8441سه ىيی ثىوي ي 3616یي ٽ ا ایىبن ډی
#. 124ي 111: 1397
بة ا ىيثب ایه ا٭ش (:1921)هارس 1299اعتصاب دم پالایطگا آتاداى در اسفذ -
# آٱب ٽىوي ي ى ٽسب ډيسی ٽبځان ایاوی وی 1921ډب 14$ 1299اٶىي 23ٽبځان ىيی ى
ثب ث آوبن دیشىي. هاز ٽبځان ى ایه ا٭شبة اٵای ىشمى ثى. يڅی ياٽى ٽز ایه
ځان هاز سب سمبډی ا٭شبةوٶز ا ین ه٭ڄ ٽز . ویىی ثى ىي ا ځو ب ي ٭ٺت ث
ایاوی ا ثبىاز ٽىي، ٽ ٽى. ذ وثز ث ٽبځان ىيی یي. ٽز وٶز ایان ي اوڂچی أی
![Page 16: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/16.jpg)
16
ٽبځ ىيی ا ثب ىي ٽشی ث ٽبن 2000ث ثبځىاوين ایه ٽبځان ث ىي ىاى ي وىیټ ث
#.112ثبځىاوي $مبن:
اڅڃ بسه بی ا ث لجز ٽىي ي ىثب ٭ىان ډی 1301بڃ لاػىی سبین ایه ا٭شبة ا
$Elwell Suttonى اث٦ ثب ٽى یى ٶبر اوڂچشبن ى سان هيډز ډ 1310 ی # ٽ ى ى
:ىي اػب٫ ډیا٭شبة هیاوؼبڇ ا
لاػىی، « $ىي ا١بٵ ي 75ډبويوي یٽ ثبٹ یيػيان، ث ىشمى ٽبځاو یډه ثبة آىځ»
1369 :24.#
ا (: فریاد زیر چکو1320-1300) در دم
آثبن# 5ډ اڅی 25ى ایه سبین ډٮچمبن ث ډير ى ي $ا هعلواى: 1300هر 25اعتصاب -
#. اډب ث ؿایی ایه ا٭شبة 153ډيا ا سٮ٦یڄ ٽى ي ى ډؼي ذبلا سله ومىوي $مبن:
وي از.ای ابآن ی ثهى ثب ي ول
1300ى بڃ :1300در هر «تراى کارگریای ضرای هرکسی اتحادی»تطکیل -
ٽ ي اوؼبڇ ى مبن بڃ ثای ایه .ٽبځی ى سان ث ى اسلبىی یيبی # سٮياى اسلبىی$1921
، ى یشی ډچی ىىي بن بی ی یبی ٽ ا ث ومبی ثڂاوي ي ث هاش ك٢ هى ى ٭
ا سپیڄ ىاىوي. « ای ډٽی ٽڄ ٽبځان سان»مبن بڃ ثب یپيیڂ ډشلي يوي ي
ی ومبیىيځبن ٽبځان ى ای ډٽی ا اسلبىی ومبیىي ى ای ډٽی ٭٢ ثىوي. ٭ي
$هیبثبن ی كٺیٺز وبډىٵش يػمٮ ى بی یي. ى آٱب ػچبر ا ت وٶ ډی 40سب 30ث
.ځز څوشی، ٽؿ ٱٶبی# ي ثٮيا ى یپی ا ډىبڃ هیبثبن وبی ي یب ايڃ ثبا ثځا ډی
1300/1921ای کارگری در تراى ضوار اعضای آى در سالای اتحادی
1302/1923
1923/1302سال 1921/1300سال اتحادی
3700 3000 کارگراى اایی
2000 2000 خیاطاى
1800 1800 کفاضاى
![Page 17: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/17.jpg)
17
120 90 کارگراى پست
564 180 کارگراى تلگراف
400 300 کارگراى قادی
200 180 کارگراى چاپخا
150 150 دزی کارگراى خاه
80 350 ضاگرداى دکاى
ای کارگراى تگا
هعاهلاتی
250 -
400 - هعلواى
500 - کارگراى ضرداری
2500 - ا سیگارپیچ
130 - ا کارگراى دارخا
12544 8300 جوع
(110: 1397)هثع: اتاتکی،
بیی ٽڈ# ى ایه ىي ډىج٬ وی ٹبثڄ ؤیز شىي: ىیڂی $ثب سٶبيربی %آډب
$ .ٽبځی بی ثچىي: ووشیه اسلبىی یټ هی #، ٷ1381ډلمىی، ػچیڄ ي ٮیيی، وب
.145#، سان: اوشبار ٹ٦، : 1320-1285$ ى ایان
$ .سػم: ١یبء يٹی، ٽبځی ي هىٽبډڂی ى ایانبی #، اسلبىی1377لاػىی، كجیت ،
.13-12سان: و و، :
# ث 1921$اٽشج 1300ى آثبن :1300در آتاى « حسب کارگراى تثریس»تذیذ ت اعتصاب -
ىوجبڃ ١ثبسی ٽ ىا سجی ث یپی ا ا٭٢بی كة ى ثى، كة ا اشبويا هاز سب ىا ا
ى ډٺبثڄ ىيى ثآډي ا وٶ هىثب ى. كة ثٽىب بى، يڅی اشبويا ا دی ایه اډ
![Page 18: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/18.jpg)
18
، كة ا ویىی اشبويا ي ٽت اډشیباسی څی ث ىڅیڄ ٭ٺتاشٶبى ٽىي ي ثبا ا ث سٮ٦یچی ثپبوي. ي
#.133: 1381ایه ٽب ؿڈ دیي $ډلمىی ي ٮیيی،
# 1922$اوی 1300ى ىی ( کارگراى پست تلگراف:1922) 1300اعتصاب زهستاى -
ٽبځان دز ي سچڂاٳ ٽ ا ي١ٮیز ىشمى هى وبا١ی ثىوي، ث جت آوپ ډيی ئيی
ی آوبن ا ډىلڄ ا٭لاڇ ٽى ثى، ىز ث ا٭شبة ىوي. ى ػیبن ایه $ډڅیش#، اسلبىی هبو سچڂاٳ
ی اسٶبٷ، اكمي ٹاڇ $ٽ ووز يی يٹز ثى# ػبوت ډيی ئيی ا ځٵز ي ٽیي ثب يي ثوىبډ
#. ى ػیبن ایه 23: 1369ی، $لاػى ب ثب ىاى ی ٽبډىيان ىيڅز ا ا دیشه ث اسلبىی ، ٽچیىيڅشی
ډڅیش بی ث اٵبی سٮيیبر ي ىىیای ی دز ډٽی سان ثب اوشب ٽشبثـ اسٶبٷ اسلبىی
، اىبىی ى ډى اهشلا اي ډىش ٽى ي ډ٫١ ا ث اٵپب ٭مډی ٽبوي. كپډز اسلبىی. دىاهز
يي كپمی ٭٢یز ٽبٽىبن ىيڅز ى اسلبىی ا ٹاڇ آپبا ث كمبیز ا ډيی ثچیپی ثهبز ي ثب
، ا ډجب يی ب ثىوي ډى كمبیز ای ډٽی اسلبىیٽى. اډب ٵٮبلان اسلبىی ٽ ډمى٫ ا٭لاڇ
ى ي اسلبىی ى وجى ثب ډشب ثچیپی ي وڂىاويوي. اوؼبڇ ثب سلا اسلبىی، ډڅیش اهاع ډی
#.155-156: 1381ي $ډلمىی ي ٮیيی، آی كپډز ثچىي ثیين ډی
ی ىيڅشی وب٩ ث ډمبوٮز ا ٵٮبڅیز ى ياٽى ث ثوىبډ هعلواى: 1300اعتصاب دی ها -
ډب كٺٷ ډٮٹ، ډٮچمبن ډيا سان ىز ث ا٭شبة 6، ي وی ى ياٽى ث ٽبځیبی اسلبىی
ایه #.23 مبن:ي $وټ ث: آډان ث آن ما ىاو شهید ثبآهبی ٽ يىوي؛ ا٭شبثی
ي اىاډ ىاز ي ث یټ ومبی یبی ٭چی كپډز سجيیڄ ي. ځډبی ا٭شبة 22ا٭شبة ډير
آډان ډيا ا ىاوای ٭ي 1300ىی 21یؼبن ٭مډی ى سان ا ث ايع بوي. ي دىؼىج
ث آن « اكش٢ب ډٮبٳ»ب ثب دؿڈ یب وڂی ٽ ٭جبر ٽىوي. آناثشيایی سان س٪بار ډش٦ ي
« یب ډٿ یب ډٮبٳ»ي « وي ثبى ډٮبٳ!»بی هبو ځىڈ آډيوي ي ٵیبى وٺ ثش ثى، ى ډیيان سح
شىي ي ا ډیبن ب ا ډ٢ية به آډان سبهشىي، آن ب ثب ډز ي می ث ٶٳ ىاو ىاىوي. آان
وىشىي ي ث ٭ٺت . ی ډلچیه ا ىڈ وپز لاوشی ثىوي. اډب ٽة، ااىسه ا ث ٽ آوبن ىي
آن، اٵشبى ي ٹڃ دىاهز ډبثٺی ٭ٺتبی س٪بار اىاډ ىاىوي. اوؼبڇ ثب دىاهز ثوی ا كٺٷ
-154: 1381ى ثدب ي ي ډٮچمبن ډٹشب ٽب هى ثبځشىي $ډلمىی ي ٮیيی، بی ٽلا
153.#
ډؼچ ثای ی يٹشی ٽبځان ؿبدوبو: هجلس کارگراى چاپخا 1300اعتصاب زهستاى -
، ثچپ سىب دیٵش وي بن ثای اٵای ىشمى و اٵای ىشمىبن ا٭شبة ٽىوي، ىهاز
#.111: 1397ىيڅز، اڅجش ثب اٽا، ثب ىاىن ى ي ډهی بلاو ثب ىشمى وی ډاٵٺز ٽى $اسبثپی،
![Page 19: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/19.jpg)
19
1300در زهستاى « کارگراى ایراىای حرفای ضرای هرکسی اتحادی»تطکیل -
ٽبځی ا ، ووشیه اسلبىیب ٽبځی سان ي شبنبی ثب دیشه اسلبىی (:1922)
ٽبځان بی كٳبی ای ډٽی اسلبىی»ػيیي یی ا ٽ سأی ي. ایه اسلبىی
وبڇ ځٵز. یيډلمي ىڂبن ث ىثیی ای ػيیي ثځیي ي. ى مبن بڃ ایه ا ث « ایان
اوشوبیوبڃ م اسلبىی ٽبځی $ديٵیىشن# دیز ٽ دبیڂب ى ډپ ثى. ىڂبن ى ؿبډیه
ی ډؼم٬ ٭مډی ديٵیىشن ى ډپ ٽز ٽى ي ى وىاوی هى ا٭لاڇ ٽى ٽ ای ډٽ
٭٢ ساوش از ثیز ىي ویيی ٽبځی 20000، ثب ٽبځان ایانبی كٳبی اسلبىی
ىبی٬ ٽ ا بډبن ىي $مبن#.
ب ث ٽبځان: هيډبر ای ډٽی اسلبىی*
؛ػيیيبی سیٸ ٽبځان داٽىي ث اسلبى ي بډبن ىاىن اسلبىی
٭٢؛بی اسلبىیبی مبىڀ ومىن ٵٮبڅیز
؛ثى ا٭شبثبر ٽمټ ث دی
اىآډی، ایؼبى ٽشبثوبو ي ٵٮبڅیز ٵىڂی؛بی سپیڄ ٽلا
ثځای ػه ي اػای ومبی ثای ٽبځان؛
ی سٮ٦یچی ي ايڃ ډب ډ ى ایان. ډ٦ف ٽىن ایي
ی ٽبثیىد ا ٺ٣ 1301ى هىاى ډب : ا خا کارگراى چاج 1301اعتصاب ضریر -
ثب ٭لاي ث ایهٹاڇ . يیی ډىة ي اڅچ٦ى ا ی ب ث ووز ډیاڅيياڅ ثب ىیڂ ٹاڇ
ب ي ػایي اء، وب يار اډ ىاهچ ا وی ث ٭ي ځٵز، یا ډمڈ ثى ٽب يوبډیبز ي
ثى ي « ایان آاى»ي « كٺیٺز»بی ډډمى٫ بى. ايڅیه سبػڈ ث يوب ا ب آنٽىي ي ډىشٺي ا یپ
ث ډيییز « ٥ٵبن»وي $ا ػمچ ىیڂی وی سٹیٴ يبی ی سی سب ی يوبډ ى اىاډ ٥ی ثب
{#. ٵٮبلان ی ډٮچمیه ث ډيییز اثاڅٶ٢ڄ څبوی }٭٢ اسلبىی« اٹشبى ایان»ٵهی یىی ي
ی هبو $ٽبځ ؿبحډظڄ ثبٹ وایی ای ػشىىيځبن ث ب بډبن آنی ؿبح ٽ ى ډیبن اسلبىی
# ك٢ ىاشىي، ٭چی 1285ی ؿبح ى ځا ووشیه اسلبىی # ي ډلمي دياو $دبیډؼچ ای ډچی
سپیڄ ىاى ي سمیڈ اڅٮبى ی ؿبح ػچ ٵٷ ىز ځٵشىي. اسلبىی ٽة ډ٦ج٭بر اثشپب ٭مڄ ا ث
بی ډإطی ثى، یا ثب ایه ٽب ا اوشب يوبډی ٽىبن ؿبح كثث ا٭شبة ځٵز. ا٭شبة ٽب
ى ي ىش ٽبځان ث ا٭شبة ډ٦چ٬ ډی اڅچ٦ى ا ٹي ٹاڇ. ي ډی٥ٵيا كپډز وی ػچځیی
، ا ىشڂی ىىيځبن ا٭شبة ځ ي ٭جيالله اډبڇ، ا بډبن ، ٭جياڅلیه بىارىي ثبٹ وایی ډی
![Page 20: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/20.jpg)
21
# سٮیٴ ثبٵبن ی دبؿ ډبوی $ىثی اسلبىیپالله . وي ب ثبىاز ډی ث ایه سیشت ٵا آنٽىىي ي
ی $ٽٶیڄ يار ىاهچ# ي ډأډیه و٪می ثب ؿىيیه ىشڂب ىپ ث ى هبوڅچ٦ى اٽىي ٽ اىیت ډی
ر ياثش ا ؿبح ٽىىي. بب ثيوي ي ډ٦ج٭ ىاوي ث ؿبدوبو ي يا ډی ب ا ث ، آنيوي ٽبځان ډی
وي. ، ثچپ هابن آاىی ومبیىيځبن هى ډیيوي سىب ی ثب ومی ٽىىي ي و ٽبځان ډٺبيډز ډی
، اډب ثب ٽبځان ا ٽىي كپډز ث ایه ٣ ٽ ٽبځان ث ٽب هى ثبځىوي، ومبیىيځبن ا آاى ډی
، ٹیت ٽىوي ٽ ث اط سٹیٴ ؿبى يوبډ اشيلاڃ ډیب وىي. آن ؿبح ػایي ياثش ثب ډی
ځب ا٭شبة ا ب سأډیه ځز، آن ، ي ځب ٲڄ ثای آناوي بن ثیپب ي دبوي وٶ ا مپبان
ومىن ومبیىيځبن ا ، ډؼيى ىش ىشڂیثیىي اڅچ٦ى ٽ ډٺبيډز ٽبځان ا ډی اىیت. پىىي ډی
ډوشچٴ بی ي یي ډلمي ىڂبن ا ومبیىيځبن اسلبىی آنٵىای . ٽىي اوی ډیب ا وي ىي ي آن ډی
، ىثب ثدبیی یټ ا٭شبة ٭مډی سمیڈ ثڂیوي. ػچ ثځا ٽىي سب وشی سسیت ىاى ى٭ر ډی
ٽبځی ث بی ای ډٽی اسلبىیسمیڈ . ځىى ى ي ثب یټ ا٭شبة ٭مډی ډاٵٺز ډی ډی
اوؼبڇ . ى اڅمچټ $كه دیویب# ثى، بوي ډی ډبن ډإسمه آنډؼچ ٽ ى ا٥لا٫ ئی
، ىش آاىی ومبیىيځبن ىثىي ا بى ٽىي. ث ایه سسیت ٽبځان د ا ى اڅچ٦ى ياىا ډی ٹاڇ
1301ىاوي ي اوشب ډ٦ج٭بر سٹیٴ ي ىی ویىی يا ډی دىغ ي ا٭شبة، كپډز ا ث ٭ٺت
ایه ٵ٬ ډمى٭یز بډڄ كبڃ يوبډ كٺیٺز $اځبن اسلبىی# وي اڅجش . ځىى ثلاډبو٬ ا٭لاڇ ډی
#.168-170: 1381$ډلمىی ي ٮیيی،
ى ایه سبین ا٭شا ډٮچمبن وجز ث هعلواى: 1301ضریر -تحصي هرداد -
ټ ډب ى ډؼچ ډشله ثب ډٮچمیه ث ډير ی ایه. بن ث پڄ سله اىاډ یبٵز ی ىشمىب
وبډ بى ٽى ٽ ىيڅز سیت ،يوي. ایه كٽز ثب٭ض ي سب اوؼبڇ ث اډ ډؼچ ای ډچی
سډبن ا ٭بیيار ځمٻ ث ډيا دىاهش ى 8000ٵوڂی $ډیلاىی# ډجچ م ډب ى شڈ ډب
ى كب١ بی ٽلا ٥ اشلاٻ سأىی ځىى. ډٮچمیه ډشٺب٭ي ي ي ى ي كٺٷ ډٮٹ ث
#.154-155$مبن: يوي
اىیجز#. 11$ 1302ث ډىبجز ي ٽبځ اعتصاب کارگراى هطاتع تراى -
ثبوبن، یىيان، ٽػ ٽلا ی یس٤ اسلبى یاسل رضت در 1303ترگساری جطي رز کارگر -
بان. یكچج ي كمبلان
در فضای پس از آغاز سلطت رضا ضا ال ها هیای تلاش ترای ترگساری جطي -
ٽبځی ایان ثب بی ىیڂ ای ډٽی اسلبىی 1302ىي ٽ ى بڃ اي وبن ډی (:1304)
ب ثهی ا ومبیىيځبن اسلبىی 1308یب 1307آٱبیه هى ډػىیز وياش از، يڅی سب بڃ سٽیت
![Page 21: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/21.jpg)
21
كييىی دیوي ډیبن هى ا كٶ٨ ٽى ثىوي. ى ایه ډٹ٬ ، ٽٶببن ي ثىبب سب ؿبحبی ث يی اسلبىی
٥ ٭چىی ډاڈ ثځياز ايڃ ډب ډ ث 1304ب سب بڃ آنس ثىوي ي ث اثشپب ؿیبن ٵٮبڃ وی ؿبح
آډي ي ډیمب و٭ی ػىبیز ث چی ث بی یي، ػه ٽبځانٽ د 1304اډب ا بڃ .ي دب ډیث
-1306بی ثب ایه يػى ى بڃ .ومى ځیی ي دبٵبی ډی ػچځیی ا آن وز ی و٪می ثای اىا
. وي ا ٽبځان ىشڂی ډیای ٭ي 1306ي د ا ډاڈ یټ . ډاڈ ايڃ ډب ډ ثځا ي 1305
ومبیىيځبن ؿىي وٶ ا ي ا ایه. ٽىىي بیی دیيا ډی آیىي ي ا٭لاډی ب ډی و٪می ث ؿبدوبوبی ویي
، كیه سا ٹچی، چمبن ٹبڅت ، كه ثاڇډاڇ ٽبځان ا ػمچ ثبٹ وایی، ډلمي دياو، ډيی ٽی
. ٽىىي ىیڂ ا ثبىاز ډیای اٲ ٽبي، يوی، ايبن، ډب٥بي ي ٭ي یبی، ٭چی آٹبی ٽبي، ٭چی
ب ډ ى سان ثځا ي، ى آهیه ډامی ٽ ث ډىبجز ايڃ ډٽىي ٽ پالله ډبوی سٮیٴ ډی
یبثي ي ى آن ػٮٶ اىيهبوی ثى از. ډاڈ ى ثبٯ ډٮیى وىیټ اډبډی ځبی ډی 1308بڃ
وي ي ثب ي ثٮي ډأډیه كپډز ا آن آځب ډیاډب . ى دىبوی ثځا ډیډاڈ . ٽىي وىاوی ډی
ای ی اسلبىی ا ایه د ٵٮبڅیه ىبهش ي. ٽىىي ىیڂ دىؼب وٶ ا ٵٮبڅیه ٽبځی ا ىشڂی ډی
هبو وی ب كشی ى ٽبٵ یب ٹ ولی ٽ ا ىیيا آنث . ځیوي يیي دچیی ٹا ډیبی سلز ډاٹجز
#.194-195$مبن: ى ػچځیی ډی
ی ىيډیه ٽىڂ 1306ى آثبن :ا اتحادی احیایی کویست ایراى ترای تلاش فرق -
ر یبٵش از، اډب ٩با ى « ٽىڂ ايډی»وز ث ایه . ی ٽمویز ایان ثځا ي ٵٹ
ي ثٮي ا 1307بی ٽىي ٽ ى بڃ ايٽایه سپیڄ ي از. اىی $آىا# آياویبن سٮیٴ ډی
يػى آډي ثى ي ډٲڃ ى سان ث« ٽمیین اسلبى»آن ا ٥ٳ ٵٹ ٽمییوی ث وبڇ
ځیي ٽ ا٭٢بی ٽمیین ډٽ ٭جبر ا هى ډی ،ثى ازای اسلبىیبی ىی ٵٮبڅیز بډبن
١بٹچی یٶی وی ډبوی ى آن اوي ي اى ثى ، كؼبی، اشبى ډیا ٭چی ډٮمب ي ٭٦بءالله ٭جياللهيی
، ی ىيڇ ٵٹ ٽىڂویي ٽ د ا ډیاي . ځیي ٵٮبڅیز ىاش از. يڅی ١یبء اڅمسی ٥ ىیڂی ډی
«. ي #، كؼبی، امٮیچی، ٵيی ي اواثی اىا ډیډاڇ ی ٽبځی ث جی كٺیٺز $ٽی اسلبىی»
ىي ٽ اث٦یه اي ى سان كیه یٴ اٵشوبی ٽ ى آن ډبن ى آثبىان ثى ى هب٥اس ف ډی
.اوي ١بٹچی $یٶی# ثىٹی، ٭٦بءالله آؤ $ډپبویټ ي اوىي# ي ثاى
آډي از. ى آن ډبن ٽب ث ایان 1308ویي ٽ ى بڃ اثایڈ ٭چیاى ى هب٥ار هى ډی
ی ٽمویز ی ٵٹ آثبى $بی# آٱب ي ثى ي ووشیه ك ٭چی-ه مبڃ ثىيبآ بهشمبن ا
ا٭٢بی ایه ك اثشيا وٶ ي مڂی ی ی بی ثدب ي از. ٭ي $بډبن ایبڅشی# ى ٽبهبو
.اوي ٽبځ بى ثى
![Page 22: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/22.jpg)
22
دسیخ ي آىا آياویبن ډئڃ سپیلار ثىوي. ا 1308-1309ى هابن وی ى بڃ
اى ي ٭جب آی ثىوي. اسلبىی ث ثبٳ#، اكمي ٵػبډی ي ث $ٹبڅیاٽج ٵىی ا٭٢بی ٵٮبڃ آن ٭چی
1309ػب يػى وياز. ٵىی ى بڃ ، یا ٥جٺ ٽبځ آوـىبوی ى آنٽى ٥ ویم ٵٮبڃ ٽب ډی
#.197-198$مبن: ي ى ي ى ويان ث ٹشڄ ډی ىشڂی ډی
#:200$مبن: ٽبځیبی %ػمٮجىيی ا ٵٮبڅیز كة ٽمویز ى اسجب٣ ثب اسلبىی
ثب ٽبځان ځش ىىي ي ، ا٭٢بی آن ٽیيوي اسجب٣ هى ای ٵٹ ثٮي ا ىيډیه ٽىڂ
آډيوي.ػيیي ثبی ب یب سأی سپڄ ىيى ثببی اسلبىی
ی ٽبځی ث ډٶڇ ياٹٮی ٽچم بیی ٽ ا ی ٵٹ ایؼبى يوي، ٭ميسب اسلبىی سپڄ
بی كثی ثىوي. كة ثهی ا ٽبځان ٵٮبڃ ا ى كبی ، ثچپ ثیش جی كوجىوي
.ىاى بډبن ډی« اسلبىی»هى ث وبڇ ی يی
اډىیشی ي بی ب ى اويٻ ډبوی س٤ ویي ٵٹ ٱبڅجب وبٽبڇ ډبويوي ي ایه كبی سلا
.ځ ١بب ٽٴ ي ىڈ ٽثیي يوي ٽة
ى ایه ( کارگراى پالایطگا فت آتاداى:1929ه 1) 1308اردیثطت 11اعتصاب -
سبین، ٽبځان دبلایڂب وٶز آثبىان، ا دی ىي بڃ بډبويی یډیىی ث ډیبوؼی سپیلاسی سلز
كييى بی ، ا٭شبثی ٵاځی ا بډبن ىاىوي. ثٮ٢ی ا هاز«ػمٮیز ٽبځان وٶز ػىة»٭ىان
٭جبر ثى ا اٵای ٽبځ بٱڄ ى ىٮز وٶز ایان آن ډبن# 28000$ا ډؼم٫ ا٭شبثڂ 9000
دبوى ىيی ىشمىب، ٽب ب٭ز ٽب ياو ا ى ب٭ز ث ٶز ب٭ز ى سبثشبن ي ز
میز ىبهشه اسلبىی ٽبځان ىٮز وٶز ي وی ي ػبوی ٽبځ ث ٭ىان ب٭ز ى ډشبن، ث
ٽبځان ا٭شبثی بی زسٮ٦یڄ می. يڅی ٽز وٶز ایان ي اوڂچی ى ځا هى ث څىين ها
یبڃ، ىاشه كٸ 45ٽب ٽب ياو ث ب٭ز، كياٹڄ ىشمى ډببو »آيى: ځو ا ایه
ووشیه ياٽى ډيیان اوڂچیی «. ا٭شا ث ډيیان، ي ثاثی ٽبډڄ ٽبځان ىيی ي ایاوی
آس ٽبوين ٵ ثثواوىي ٽ ي« ثڅیپیای س٥ئ»ٽز وٶز ایه ثى ٽ ا٭شبة ا
وي يهاو« ثڅیپی ی ډوٶیبوبی دی ث ٵٮبڅیز»ٽبځان ا بی هشبن ثى. ایىبن هاز
ا٭شبة ي اىاډ ىاز. د ا ي، «. بن ثیب ١ٮیٴ از ػب آيىن اكشمبڃ ث»ٽ
ٽة « ا٥لا٭بر اس ثیشبویبی ثب اٹياڇ يیي ىيڅز ]ډلچی[ آثبىان ي ٽمټ ٵی اىا»ا٭شبة
دبییىی بی وبي یپلاډه هاز ٽ ث ثو ٽىڃ ثیشبویب ى هډ ا ڇ»ي. اٵين ث ایه
ثبىاز «. آثبىان ثبويس هى ا ث ی٬ يڇ ثشاوي ؿڅاڅٮة كٽز ٽىي سب ى ر ٤
ٵٮبڃ ٽبځی ا ، ىځیی ٽبځان 103اهاع آثبىان ي ځان ى دبلایڂب وٶز ی ا٭شبة ځشى
![Page 23: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/23.jpg)
23
، ا ػمچ ډیيان وٶشی هی ي ډيیان ٽز وٶز ا ٵيوبوي، اډب ا٭شا ي ىځیی ث بی ډىب٥ٸ وٶز
ىٮشی هشبن وی یي. ثىب ث ځای ٽ ى بی ډؼي چیمبن، ٽبوي ي ي كشی ث ىیڂ ياكي
آثبىان ث ىٵش ٽز وٶز ى څىين ډوبث ي، كييى ی ىي # ا1929ډ 28$ 1308هىاى 7
ثب«. اوي هاشب ىیبٵز ىشمى ثیشی ي»آه ايڅه ى وىیپی اا ٽبځ ٽز بهز ا
هاشب ىیبٵز ىشمى ثیشی »ىیڂ، ي ایه ثب ث سی ٽز وٶز، ٽز ايڅه ا ٵډبويا اا
ث سی ٽز وٶز، ٽز ايڅه ا ٵډبويا اا ىهاز ٽى ثبڈ ي ایه ثب ثب ىیڂ،«. ي...
#. 112-113: 1397ا٭شبة ا ثبىاز ٽىي $اسبثپی، « ىډياان»ٽ
ساجی طي اصفاى: ی ( کارگراى کارخا1931)ه 1310اعتصاب اردیثطت -
ٽبځان ثای ثجى ای٤ ٽب ي ويځی هى ىز ث ایه ا٭شبة ىوي. ای٤ ٽب ى ٽبهبو
وثز جق ٽب ٽبځان . ځٵز . ډبن ٽب ياو ىياى ب٭ز ي ى ىي یٶز ر ډیٵب ثى ٥بٹز
وي ثيين يٹٶ سب ٽب وبؿب ثى ، ثيس ا آن، ٽبځان تب٭ز ثای ٳ ٱا اشاكز ىاشىي ٵٺ٤ ویڈ
بی ثى ي وبن ي ٽىٽبن ى بی سب یټ ٹان 50سب 25جق ٽب ٽىىي. ىشمى ډىان ا
یی ي و٪بٵز ثای ىزبثن . ب ډٮمڃ ثى ث ٽبځان ي ػیم ٽىن آنوباځیی . ځٵشىي ډی
ب ا ایهډمش . ځٵشىي ډیث ىڂبڇ هيع ا ډلی٤ ٽب ډى سٶشی ثيوی ٹا ٽبځان . يػى وياز
ي. ، یا ی آة ى یٶز ت ډييى ډیسىڂی ى سىڂىب ثىوي ٽب ثای ٵ٬ ایىپ ٽبځان ت
ی ٽمویز ایان ى ډیبن ایه ٽبځان ثای ایؼبى سپیلار ٵٹبی ډ١٭ی ٽ ثب٭ض ي سلا
ٽبهبو وبډ#ای ثى ٽ ا ی بكت $ٽىشار، مبوب ٹاىاى سلمیچی ي ى ډوٶی ثب اشٺجبڃ يث
يوي $ٵىی ث وبڇ كبع ډلميكیه ٽبيوی# ډ٦ف ځز. ث اب ایه ٹاىاى ٽبځان وبؿب ډی
، ډ٫١ ا ث آځبی ډئڅیه ٽبهبو ثبوىي. ى ٱی ایه یټ ډب ٹجڄ ا اواٳ ا ٽب ى ٽبهبو
ؿىبن ی ىیڂی ا ایه ٹاىاى وی آن ډبى. ي ٬ ٽبهبو ١ج٤ ډیب ث وٶ ر ىشمى یټ ډب آن
. ساوشىي ٽ ٽىىي ب ا ډی ٱیجز ٽبځان ډٮبىڃ ي ىشمى آن ي ثى ٽ ثای یټ ي سى٪یڈ
ب ي ثى ي ای٤ آن ډػت وب١بیشی آنډ٦ف ومىن ایه ٹاىاى ي ٵب ث ٽبځان ثای اډ٢بی
ٽبځان ي ٵٮبڅیز سییؼی ډیب ځش ثى. سپیلار ډوٶی ٵٹ ٽمویز ایان ث ثای ػچت
ډلیز ٽبوی ؿن والله الاوی $ٽبډان# ي یيډلمي سىب $ٽ ىي ى ىاوڂب ٽمویشی
ثىوي# ثی ا یټ ډب ث ٽب سجچیٲی ى ډیبن }ٽس{ ى ډپ سلیڄ ٽىٽبن ٷ كمز
: 1381ي آډبى ٽى $ډلمىی ي ٮیيی، ب ا ثای اوؼبڇ یټ ا٭شبة كبة هز ي آنٽبځان دىا
215-216.#
ي دبوىڈ اىیجز ٭ملا ا٭شبة آٱب ي. ډبوی ٽ ډأډیه، ٽبځان ا ثای اډ٢بی ٹاىاى
سپیڄ ىاىوي. ، سڅیي ا ډشٹٴ ٽىوي ي یټ ٽمیین ا٭شبةثب ى ب سلز ٵب ٹا ىاىوي، آن
![Page 24: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/24.jpg)
24
ي ثٮي ى ٶٳ ډى٪ڈ ؿب وٶی ا ٽبهبو هبع ي ث ياى يوي ي ا ډی هیبثبن ؿب ثبٯ
ٽىىي. ي ڇ ب سٮياىی ا ٽبځان ا ثای ٽ س١یلبسی ػچت ډی ياى ډي ؿبثبٯ ځشىي. آان
ځیىىي. ز وٶ ا ث ٭ىان ومبیىي ثډی، ا ډیبن هى اػشمب٫ ٽىای ٽبځ ى ػبى 250ا٭شبة
٥ٳ ثىوي. ، ؿب وٶ ا ا٭٢بی سپیلار ډوٶی ي وٶ ثیب ا ا٭٢بی ٵٹ یټ وٶ ا آن
ي ئی ى اډب ایه ىیيا طمی وياى اوؼبڇ ئی ٽبهبو كب١ ث ىیيا ثب ومبیىيځبن ٽبځان ډی
ٶيڈ ي . ى ٽبځان ومیبی ای یيځی ث هازٽبهبو كب١ ث ىاىن ١مبوشی ٽشجی ث
د ا ٽبځان . ٽي ٽبځان ا ث ي ياى ٽبهبو ٽىي ٽىي ي ډی اىیجز، دچی ډياهچ ډی
ػبی ىياى ب٭ز، ٵٺ٤ ز آٱب ٽىىي، يڅی ثځیوي ٽ ٽب ا ډر ػمٮی ث اسٶبٷ سمیڈ ډی
سه ا ٽبځان ا ثای 30اڅی 25ب ډىبڃ هى ثيوي. ي ثٮي آانب٭ز ٽب ٽى، د ا آن ث
ا ای ، ٭يدچیبی ث اط ٵب. ٽىىي ثوي ي وٶ ا ومبیىيځبن ا كج ډی سلٺیٺبر ث و٪می ډی
، دىغ سه ىي ا ډیبن ایه وٶ. ٽىىي ىشڂیيځبن ث يػى سپیلار ډوٶی ٽبځان ا٭شاٳ ډی
ج ثىوي ي والله الاوی $ٽبډان# ٽ ٭٢ ٵٹ ثى، ډى ىببیی ىشڂب ا٥لا٭بسی ٹا ډب ى ك
#. یيډلمي سىب اډب 217-218$مبن: وي ومییځیى ي ډٵٸ ث ىشڂی ځیى. اډب اي ډی ډی
ځى ډیىيایی ى ويان ٹ ى ی یٴ اٵشوبی ث اط ځىڂی ي ثی ى ي ثىب ث ځٶش ثبىاز ډی
#.219$مبن:
#:218$مبن: سان ثمى ایه ا٭شبة ا ث ف ی ډیبی ىشبيى
ب٭ز ٽب یبٵز. 9ب٭ز ث 12ب٭ز ٽب ا
.سٶشی ثيوی ٽبځان څٲ ي
ثای ٳ ٱا ى ٽبهبو ایؼبى ځز.ای ٽبٵ
20 .ىي ث ىشمى ٽبځان اٵيى ي
ٽب یبٵز.وباځیی ي ػیم
ٽبهبو وت يبی آة ین ى سمبڇ ٹمزبی ٩ٳ.
.ډبن اشاكز ػز ٳ ٱا ث یټ ب٭ز اٵای یبٵز
وبډ څٲ ي. ٽىشار
ی ډمى٭یز ډاڇ لایل 1310د ا ایه ا٭شبة وجشب ډٵٸ ي يی٬ از ٽ ى ايڃ سی ډب بڃ
.ي اشاٽی ث سیت ډی
![Page 25: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/25.jpg)
25
از ٽ ډ٦بڅجبر ٽبځان ى ػیبن ا٭شبة اٶبن ډىؼ ث ایه ي ٽ ىيڅز ثب سپی اسبثپی ډٮشٺي
ث آن ٹبون ػيیي سى٪یڈ ډىبجبر ٽبٵډب ي ٽبځ ا سى٪یڈ ٽىي. اي ثب ىز ځاشه ث میه وپش
، سىب ی ٽبځی ا ی كپډز ىاىهابوبی ٽزب ثای ك ا٭مبڃ ډلييىیزٽىي ٽ اب ډی
وجى. ثجى ای٤ ٽب ي ويځی ٽبځان ا وی ا ػمچ 1310٭چز ٽب ٵٮبڅیز ٽبځان ى اياه
ب ثبیي مى. يٳ الاكبر اٹشبىی ىيڅز، ىٮشی ٽىن ىلایڄ ىیڂ ثای ایه ٽب ا٭شا
ی ىى . ٽى ډب ا ث ػي ډ٦ف ډی اٹشبى ٽ ثى، ي ایه ویب ث ىاشه ٽبځان ډب ي ویم
# ډؼچ ایان ٹاویه ىیڂی سیت ٽى ٽ مڂی ث ولی ډث٣ ث ثپى ي٬١ $1930 1310
ی ٽبهبوؼبر ي وبډ ٽبځان ي ٽبډىيان ىيڅز ثىوي. ایه ٹاویه بډڄ ډاىی ثىوي ا ٹجیڄ و٪بڇ
ٽب ا ٥یٸ ياىا ومىن ډلجیه ٱییبی ث »# ي ٹبون 1936$ 1315ډإبر ىٮشی، ډة
#، ي ٹبون ثپى ي٬١ ٽبډىيان 1937$ 1314ډة اٶىي « اوشٺبڃ ث ډإبر ىٮشی ي ٵلاكشی
ٽىي ٽ ایه #. اڅجش هى اسبثپی سیق ډی1939$ 1318دپی ى هيډز ىيڅز، ډة بی ياكي
: 1397اسبثپی، $ىىي ىز ومی ٹاویه سی يىی ا ډیان ثجى ي٬١ ٽب ي ډٮیز ٽبځان ث
113.#
ى ایه بڃ ٽبځان آي ضوال )هازذراى(: ( کارگراى را1932) 1311اعتصاب سال -
ډٽ هابن اٵای ىشمى هى يوي ٽ ى وبیز ١مه ياىاٽىن ٽبٵډب ث دی ایه
ٽىي ٽ میه ٽبځان ى . ١یبءاڅمسی اب ډیبن ا وی ىیبٵز ٽىوي ډ٦بڅج، ىشمى ایبڇ ا٭شبة
ٽىي ٽ ى مبن بڃ ثبوی سپیڄ ىاىوي. آثابډیبن اب ډیای # اسلبىی1938$ 1317بڃ
ٽبځی ډوٶیبی ډبويان ڈ اسلبىیبی آه، ى ډٮبىن ي ثهی ٽبهبو ٽىي ٽ ثؼ ا ٽٴ ډی
ى 1320وي ي سب ی ثبىاز ډیځبن يىى وٶ ا بډبنٶي . پڄ ځٵش ي ٵٮبڅیز ىاوي
#.220: 1381$ډلمىی ي ٮیيی، ډبوىي ويان ډی
وٶ ا 800ا یث #1932$ 1311ى بڃ کارگراى ساختوای ضر: 1311اعتصاب سال -
ي ٽبځان ډٵٸ ث يیي ٥ڃ ٽ 8ا٭شبة هیٽبځان بهشمبن و ىز ث ا٭شبة ىوي. ا
ایان }ثو ايڃ{: بیز ثىیبى دبٻ#بی $ډىج٬: سبین ىيیپب ىشمى يوي یاٵا
ٽبځان هابن در ضیراز:« ترادراى دقاى»ی کارگراى کارخا 1315اعتصاب سال -
#.221ٵشب ثش ثىوي ي ٽبٵډبیبن دیٵشىي $مبن:
ى ایه بڃ ٽبځان ډٽ ( کارگراى کوپای فت جب:1939) 1318اعتصاب سال -
ب، ا٭شبة ىڈ پز $مبن#. آنی ا٭شبة ٽىوي يڅی ثب ىشڂیی جان هى ا آډبى
![Page 26: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/26.jpg)
26
ی طلایی (: د1332-1320) در سم
ی ا٭٢بی كة ث ٭ي 1321سب ډ :1320ضریر 28ی ایراى در تطکیل حسب تد -
آوبن ٽبځ ي ثٺی ثیش ا يىٶپان ثىوي. ى ىي بڃ ىي 80ؿب ا وٶ یي ٽ ى كييى
ىي ىٺبوبن ي ثٺی 2ىي آوبن ٽبځ ي 75ثٮي، كة ثی ا ثیز ي دىغ ا ٭٢ ىاز ٽ
یڂب ٥جٺبسی كة سى ث كت سٮیٴ ا ی دب #. ثآيىب ىثب49: 1369$لاػىی، يىٶپ ثىوي
و٫ ا٩ب $هب٥ار ٭٢ كثی، آی يی، ديڂان# ډشٶبير از. ٥جٺ، بڃ ډى ثی ي
٭٢ دییه كة د ا ٽىسبی 3000ٹیت بی وبډ ثای ډظبڃ آثابډیبن ډجشىی ث ډشه وياډز
آوب ا ډىش ٽى، كبٽی ا آن از ٽ 1336سب ډىاى 1331ی ا٥لا٭بر ا ی ٽ يوبډ 1332
وٶ 860ډش٤ ػيیي، ی وٶ ث ٥جٺ 1276ثى، بن ډٮچڇ بی ٭بىی كة ٽ ٲڄ٭٢ 2419ا
وٶ ث ىٺبوبن سٮچٸ ىاشىي. 69ډش٤ ىشی ي ی وٶ ث ٥جٺ 169، ځ یٽب ث ٥جٺ
" ویيی ٽب ٽ 8يىٶپ، ٽ ٽمش ا ی سسیت، ثی ا وٴ ا٭٢بی ٭بىی كة ػي ٥جٺ ثيیه
" ویيی ٽب ٽ 15ٵيبن ی ٽ ى ډؼم٫ ، ثىوي ي ډىثڂیان ي ىزىاى ا سپیڄ ډی
#. كة سى ا 403-406{: 16}ؽ 1389ىاىوي $آثابډیبن، " ا ا٭٢بی كة ا سپیڄ ډی36ثىوي،
ى سان سپیڄ ي، كمبیز سبڇ 1321ډ 17اثشيا، ا ډبوی ٽ ووشیه ٽىٶاو ایبڅشی كة ى
د ا ووشیه ا٭شبة ٽبځان بهشمبوی اويٽی . ٽچی ٽبځان اثا ٽى ثىبی ا ا هاشهى
میز ػمٮی ث ٽبځی ي كٸ ډاٽ ىزبی ، كة سى ا٭لاڇ ٽى ٽ ثبیي اسلبىی1320ى دبیی
ثبي: ز ٭لاي، كة هاشب سیت ٹبون ٽبی ي ٽ بډڄ ډٺار یڄ ث. ىبهش ى
؛ كٺٷ ثبوشڂی؛ ډهی بلاو ثب ٽب ب٭ز ٽب ياو ي دىاهز ىشمى ا١بٵی ثای ا١بٵ
اشٶبى ا كٺٷ؛ ثیم ثیپبی؛ ثیم وبساوی؛ دىاهز ىشمى ى ي ػمٮ؛ ډمى٭یز اشوياڇ ٽىٽبن
ی ٽبځان ای ډشلي» #. سمبډی ایه ډاى ث ىڂبڇ سپیڄ67: 1369ی ؿبى بڃ $لاػىی،
ٽبځان ایان ى بی ٽ سمبډی ډٽیز آن ا ا٭٢بی كة سى ثىوي ث ٭ىان ىهاز« ایان
آيى يوي.« ا»ووشیه ٽىٶاو ایه
ا ي دبوي ٽبځ سدیک ت سار پاصذ کارگر ساختوای: 1320توي 19اعتصاب -
ٽىوي ثای ؿىي ي ىز ا ػيیي يار ىاىځشی ى سان ٽب ډیبهشمبوی ٽ ثای اكياص ثىبی
ىي ا١بٵ ىشمى، ډٺ ىاشه ز ب٭ز 25ٽبځان ٭جبر ثى ا بی هاش. ٽب ٽیيوي
هى ا ډشٺیمب بی ػمٮ. ٽبځان ا٭شبثی ٽیيوي هاشبی ٽب ياو، دىاهز ىشمى ي
اډب ډأډان ثبوی ا ييى آوبن ث بكز ىشڂب ٹبووڂای ػچځیی ٽىوي ي ،سچیڈ ډؼچ ٽىىي
ای ٽبځان سب اويابی بن ا ى ډیيان ثبشبن ىڈ پشىي. ثب ایه يٴ، هاش س٪بار
![Page 27: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/27.jpg)
27
10ي ىي اٵای ىشمى ثای ٽبځان ٱیډب 25ب٭ز ٽب ى ي، 9آيى ي، یا ىيڅز ثب ث
ی ٽبځان، ٽ ىي ثای ٽبځان ډب، دىاهز ىشمى یټ ي ا٭شبة، ثیم ثای م 16سب
ویمی ا كٸ ثیم ا ٽبٵډب ثذىاى، ډاٵٺز ٽى. ى وبیز، سجبی ي٬١ ويځی ٽبځان بهشمبوی ٽ
#.63-64ځی ا آن وی اٶىبٻ ثى، آوبن ا ث ا٭شبة ثاوڂیوز $مبن:
ٽبځان ىهبویبر ٥بڅت اډشیبار ثاث ثب کارگراى دخایات: 1320تراض توي ها اع -
ثاث ثب یټ ډب كٺٷ هى ىیبٵز ای ٽبډىيان ىيڅز ثىوي ٽ یټ دبىا بلاو ي ياڇ ثيين ث
هاشىي ٽ ١يیبسی ډبوىي ثوغ ي يٱه هاٽی ي ١مه ٽبځان ىهبویبر ا ىيڅز ډیى . ٽىوي ډی
#.65-66آوبن ٭١ ٽىي $مبن: بثن ا ثب سوٶیٴ ٹیمز ث
ٽبځی اٶبن ووز بی اسلبىی :1321اعتصاب کارگراى ساجی اصفاى در تاتستاى -
شىي، ى ی وبػی ث ا٭شبة ډشٽی دی ٽبهبو 9، ىڂبډی ٽ ٽبځان 1321ى سبثشبن
ساوشىي ډٺبډبر ىيڅشی ا يا ىاوي سب ثب ا٭مبڃ وبػی ٽ ومیبی لى ديیيا ي. بكجبن ٽبهبو
ی ػبډٮی ا ى ك٢ كىٮچی و $واڅمچټ#، اشبويا وبډ ي ا٭شبة ا ٽة ٽىىي، ډاٵٺز
ث اډ٢بء یي ٭جبر ثى 1321ی 16ی ډث ٽ ى وبډ ٥ٳ اٶبن اډ٢بء ٽىوي. ډاٵٺز ثی
#: 268ا $مبن:
ٽب ب٭بر ٽب ياو ا ى ب٭ز ث ز ب٭ز؛
دىاهز ا١بٵ ىشمى ثای ا١بٵ ٽب؛
ٽبی؛ ىي دىاهز دبىا ثای ت 20سٮییه
یبڃ؛ 10كياٹڄ ىشمى ډىان
یبڃ؛ 5/4بڃ# 15 كياٹڄ ىشمى وبن ي ٽىٽبن د $ی
یبڃ؛ 4كياٹڄ ىشمى ٽىٽبن ىهش
ی دی ي ى ي ثبځبوی اشبن؛ اػب٫ اهشلاٵبر ثای كڄ ي ٵڄ ث اىا
ی ٽبځ#؛ سٮییه ىي ىز څجب بلاو ثای ٽبځ $یپی ایڂبن ي ىیڂی ث یى
ثجى ي٬١ ثياز ي يبیڄ زى ٽبهبو؛
ٽىىي. ب ٽب ډی سلیڄ ثای داوی ٽ ى ٽبهبوی يبیڄ سی
![Page 28: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/28.jpg)
28
در تاتستاى «( ضرای هرکسی»کارگراى ایراى )هعرف ت ی تطکیل ضرای هتحذ -
:ډشٶبير از ي ٽڈ ي ٽیٴ آن ب ا سبین سپیڄ ایه ای ډٽی يایز: 1321
د ا ٺ٣ ١بب ى ثهی ډىب٥ٸ، ث #:427-435 {:16}ؽ 1389 بن،ی$آثابډآثابډیبن
، هى وبػی ؿبڅ ي بیبی ىڀ مټ ى وىیټ سان ي ٽبهبو يی ډٮبىن ٱبڃ
ډلچی ا ث بی بیی سپیڄ ىاىوي ي كشی ٽبهبو ٽبځان ثب اشٶبى ا هلأ ٹير، اسلبىی
ی ډبوي ا ػىج ايڅی سجی، اٵاى ثبٹیآيىوي. ى واكی ىیڂ ث يی سان، اٶبن ي سٳ ى
، 1321ى سبثشبن . دییه ا اكیب ٽىىيبی ىیب ثبځشىي سب اسلب ب ي ٽبهبو ٽبځی ث ٽبځب
ی ٽبځان ا سپیڄ آډيوي سب ای ډشليىىيځبن ویيی ٽبځی سان ځى ڈ ثیش بډبن
ٽبځان ا ی ىىيځبن، ووشیه ٽىٶاو ای ډشلي ن، مبن بډب1322ىىي ي ى سبثشبن
ٽىىي ى ایه ٽىٶاو ٽ اٱچت ا سان، مبڃ هابن ي ى سان ثدب ٽىوي. اٵاى ٽز
ذیي ، ىبی٬ ىشی ي یٺی ىٮشی اسلبىی 26ی ثی ا ځیلان ي ډبويان آډي ثىوي، ومبیىي
.ثىوي
، ب ٭جبر ثىوي ا: ٽبځان ثو هيډبر ډبوىي ٽبځان شاناسلبىی، 26%ا٭٢بی ایه
سابن ي ، ىڀىيب ، وؼبب، دیىهیب٥بن-ب ب، ٽبٽىبن ٽبځب یىمبب ي ٵشڂان ىای
س ث يی ٽبډىيان ىٵشی يار ىاىځشی؛ مـىیه ٽبځان ؛ ٽبٽىبن ډٵب ٽبځان وبوایی
بی ٹ٦ب، ٽبځان وبػی، ٽبځان ٽبځببی آه، ډپبویټ ـیبن، ٽبځان اىٮشی ډبوىي ډٮيو
ب، ٽبځان آثؼبی، ٽبځان بی بی، ٽبځان یچب، ٽبٽىبن ٽجیز ځچیییه
یمبن.بی بهشمبوی ي ٽبځان ٽبهبو
:ٽبځان ا ا٭٢بی ى ثبلای كة سى ثىوي ی ی ای ډشلي ثػشبی اٽظ ویز
؛1300ی ډؼة ویيی ٽبځی ا اياه ى ووز ىىي ١ب يشب، بډبن 1#
آىا آياویبن، ىايب اډىی ا كة ٽمویز دییه؛ 2#
ث ٭٢یز ٽمیش ډٽی ډٹز اوشوبة ي؛ 1321٭چی ٽجبی، ٽبډىي ډش٦ی ٽ ى 3#
ډٽی ډٹز ثى؛ ی پبی ٽ اي ڈ ٭٢ ٽمیشاثایڈ ډل٢ی، سا 4#
س ى آيى ثى ي دیىی ٽبځان يی كیه ػىر، اشبى ػان ٵییټ ٽ ث بډبن 5#
و٢ز ػىڂڄ ٵٮبڃ ثى؛
ث جی ىٽش سٺی ااوی ٽ « وٶ 53»ډلمي ٵػبډی، ا يىٶپان ٭٢ ځي ډٮيٳ ث 6#
آډي ثىوي؛٭بڅی ىبی ینی كة ث ٭٢یز ٽمی ى ووشیه ٽىڂ
![Page 29: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/29.jpg)
29
ث جی ىٽش سٺی ااوی ٽ ى « وٶ 53»، ا يىٶپان ٭٢ ځي ډٮيٳ ث ای او هبډ 7#
آډي ثىوي؛٭بڅی ىبی ی كة ث ٭٢یز ٽمیین ووشیه ٽىڂ
ٽب ػىج ٽبځی ٽ اي وی ى ووشیه ٽىڂ كة كیه ػبوی، وؼب ي ا ا٭٢بی ٽى 8#
آن ىآډي ثى؛٭بڅی بی ٭٢یز یپی ا ٽمینث
ی ىيڇ كة ث ٭ىان یپی ا ا٭٢بی ٽ ى ٽىڂ« وٶ 53»اٽج بويډبوی، هیب٥ی ا ځي 9#
؛ی ػاوبن كة ي ډسی سٮییه ي ثى ي ثٮيب ئی به
ډٽی ىآډي ثىوي؛ ی آه ٽ ثٮيب ث ٭٢یز ٽمیش كپیمی، ا ٽبځان ا 10#
ډٽی ىآډي ثىوي. ی آه ٽ ثٮيب ث ٭٢یز ٽمیش ثبثباى، ا ٽبځان ا 11#
ٽ ی ٽبٽىبن ىٵشی ي يىٶپ اډىی اڄ ااٻ ىىي سیه بډبن ډڈ ٹبا یمویبن، 12#
ا 1350ی ىبی ٽبډىيی بٽه سان ثى. اي مپب وىیټ ١ب يشب ثى ي ثیش بڃ
ی سڅشی ا ث ٵبی ثځىاوي ثى. ى «آوب ٽبویىب»ػب ٽشبة ځاویي ي ى مبنى ويان
بی ډیلی اشبنبی اوشوبثبر ډؼچ ؿبىڈ ٽبويیيای كة سى ثى ي ٽی اٹچیز
آيى.ىز ډٽی ي ػىة ا ث
ٽ اڄ سجی ثى ي آه ثى. اي ا ٽبځان ی ی اچی اسلبىی ، ومبیىياى ١ب اثایڈ 13#
ا ڈ ىاز، ثٮيب ث ډبويان ٵز ي ى بڃ « ین ډلمي هیبثبوی»ی ك٢ ى ٹیبڇ بثٺ
آه ىشڂی ي. ى ويان ثب ځي ث ػڇ بډبويی ووشیه ا٭شبة ٽبځی ى ا 1310
آىب ي.« وٶ 53»
ی ىيی ثى ٽ ى ايایڄ ى ی ٽٶببن ثى. دیى ، وىڂی اچی اسلبىیډاڇ ډيی ٽی 14#
ای ي ځٽٶببن مپبی ىاز ي ث هب٥ ث ی ى سپیڄ ووشیه اسلبىی 1300ووز
ث ويان اٵشبى ثى. ثای ډيسی 1306ى بڃ ػبوی ٽبځ
ایه ؿبى وٶ، ا . ی ؿبى ج ای ډشلي ٽبځان ا ا٭٢بی كة سى ثىوي د م
ڂی ي ٶز سه ىیڂ يىٶپاوی ثىوي ٽ ى ووشیه ػىج ٽبځی ٽز ٽى ٶز وٶ ډىث
بی ، ث ػىج ٽبځی دیش ثىوي. ىياى وٶ ا ایه ٭ي ى بڃ1320ي یب د ا ی
ي و وٶ « وٶ 53»: وٶ ث ػڇ ٭٢یز ى ځي كپډز ١بب ىشڂی ي وياوی ي ثىوي
ی اٵاى وبډجى ا يی ٽبځان یب ٵٮبڅیز ى ثو ػاوبن كة ٽمویز. مث ػڇ بډبو
ٽبځی اٵاى بی ثب ځش بډبنؿىي . ی دبییه ي ډش٤ دبییه ثىوي ٥جٺبی هبواى
![Page 30: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/30.jpg)
31
ی ػىج ٽبځی ٥ٵيا كة سى ب دیشىي، ایه ؿبى وٶ ى ياٹ٬ ش آنىیڂی وی ث
ثىوي.
بډبوی ډشٺڄ ي ػيا ا »ووشیه ٽىٶاو ای ډشلي ٽبځان ا٭لاڇ ي ٽ ا ى
سأډیه اياٳ ٥جٺ ٽبځ ی اكاثی ا ٽ ث ځي یبی از يڅی ٽمټ ي مپبی م
یډؼم٭، ث ډبئڄ بی مـىیه سیت ي ٽ اسلبىی« .دیى ډىي شىي ډی ٭لاٹ
بی ىي دىاهز ي ٽبځان ا ثيين سػ ث ډت، ثبن ي ىیيځباٹشبىی ي اػشمب٭ی ها
ی ځش ٭لاٹبی ؛ يىٶپاوی ٽ ثب ػبوٶبویبن ث ٭٢یز هاىي دیٵز یبی
ىىيځبن ٽبځان ، ث ٭ىان بډبناوي ی ٽبځ طبثز ٽى ٽىن ٥جٺ بن ا ث یبی بىٹبو
ان ا ثیين هاىي ٽى، سب ډسؼٮیه وشاوىي اى٭ب ٽىىي ٽ ایه ؛ اډب بی يىٶپدیوي ډی
ٽىٶاو، مـىیه، ثوبډ ىٹیٺی ثای ا ى . ډش٤ شىي ی ٥جٺبی ب اثا اسلبىی
: ز ب٭ز ٽب ياو؛ كٸ ډػى ى ایه ثوبډ ٭جبر ثى ابی سیت ي. ىهاز
ى ر څيڇ ا٭شبة؛ يی ٵز ي آډي ایڂبن؛ دىاهز سپیڄ اسلبىی، ډاٽار ػمٮی ي
؛ ىي ٶش ډهی ثب كٺٷ ٽبی ػمٮ؛ دىاهز ىشمى ىيثاث ثای ا١بٵبی ىشمى ثای ي
ثیمبی ي ثیم ثیپبی؛ دىاهز ىشمى ثاث ى بڃ؛ دىاهز ډشمی ىيان دیی؛ كٺٷ ىي
؛ س٢میه ى ثاث اهاع هىاو ٽبځان؛ ىىي مبوی اوؼبڇ ډیثای ډىان ي وبوی ٽ ي٩بیٴ
؛ ي ډؼبار ٽبٵډبیبن ي ثو وجز ث كاىص ىٮشی ډمى٭یز ٽب ٽىٽبن؛ اٹياډبر ایمىی
ٽىىي. ءاشٶبى ډیب كډشی ي ا آن ډيیاوی ٽ وجز ث ٽبځان ثيٵشبی ي ثی
كب سیٸ یب ٭يڇ سیٸ ا٭شبثبر ى ډبوی ٽ ى ایه ٽىٶاو ا ځٶشڂ ىثب ډ٫١
ی ٵب يیي ب ػىڀ ى ايدب اىاډ ىاز، هىىای ي. ى كبڅی ٽ ا٭٢بی ٭بىی اسلبىی
، جان ٽ ا څلب٧ ایيئڅیپی ث اسلبى ػیبو ثىوي شیبی سڇ ثی ا دی هابن اٹياڇ
ؿىیه ٽببیی ٭مچیبر ػىڂی ا ىؿب ډپڄ ٽىىي. ثىبثایه، هاشىي ثب يی سٮي ىاشىي، ومی
اٹشبى بی ا ثای كڄ ایه اهشلاٳ ث ساٵٺی ١مىی یي. ثيیه سسیت، ٹا ي ى آن ثو
هيډبسی ي بی ٽ ثب ٭مچیبر ػىڂی اسجب٣ سىڂبسىڂی ىاز ا٭شبة سیٸ وى يڅی ى ثو
، ا٭شبثبر 1322ى اشبی اػای ایه یبز، ى بڃ ا، .ىبی٬ جټ ډٵی سیٸ ى
ٽبځان وبػی اٶبن، سان، سجی ي ث؛ ٵشڂان ىای سان ي ث؛ ٽبځان
ي سان؛ ىثبٱبن ي ٽىی ي سسن لایؼبن ؿبی دبٻبی ډوبثار یا؛ ٽبځان ٽبهبو
ث يار ىاىځشی ى سان ا بډبويی ٽى. سجی؛ ي ٽبٽىبن ىٵشی ياثش بان ٽجیز
آه ډياهچ وپى ي كشی اڅجش ا ى ىبی٬ كیبسی وٶز ي مـىیه یشڈ كمڄ ي وٺڄ ا
ى سأیبر ٽز وٶز ایان ي اوڂچی ى ٽډبوب، 1322ا٭شبثبر ٱیډؼب ي هىاو بڃ
![Page 31: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/31.jpg)
31
بی وىیټ سان ا بهبو ىيڅشی ډمبرىڀ مټ، ٽبهبو یمبن سان ي ٽ ډٮبىن ٱبڃ
ډلپڇ ٽى.« ٽبپىی ٵبیشی»ث ٭ىان
. اثیه ٵز 1323سيیغ ى ايایڄ بڃ ډیچی ث اڅجش ثب سٲیی يوي ػىڀ ى ػج ٹی، ایه ثی
ډػى بی آيى، بهيػى ػيیيی ثبی ځٵشه یبز سبػمی، به ، ا ثب ىدیثىبثایه
آثبیؼبن، سان ي ىٽى ي ثب ځي ىیڂ ى س ا ا ډیيان ث ا ځش ىاى، ٹجبی ٽؿټ
کارگراى ی ضرای هتحذ، سپیڄ 1323ىز ي ي ى ي ٽبځ بڃ ٽډبوب ڈ
ا ا٭لاڇ ٽى. زحوتکطاى ایراى
بډبويی ٽبځان ی ډشلي ای٤ ثیب ډ٦چثی ثایاث ىلایڄ ی ٥ی ی ډب ثٮيی،
دیيا ٽى:
، ثب ىیڂ ىيان ػىڀبی ب ي ډمى٭یز جان كة سى ثب ٽىبځاشه ډلييىیز 1#
ب ا ث ا٭شبة ي ىیڂ اٹياډبر اىیپبڃ سیٸ ٽىوي. اڅجش ى ډى ىٮز وٶز ایه اسلبىی
اىاډ ىاز. 1324ایه ډمى٭یز سب ډبن سچیڈ اده ى ډىاى
1324ى بڃ 1030ث 1321یبڃ ى بڃ 472ٽ ډیان یى ويځی ا ٹڈ ىكبڅی 2#
كڄ ډإط ىیڂی ػ دیشه ث ، ابن یي ثى، ډىثڂیان ثای ثبلاثىن ىشمىبی
.ب ي ا٭شبثبر وياشىي اسلبىی
ي وجى آ ڂٶز، ثىبثایه. ځٵشىي ٽب ډی ډشٶٺیه مـىبن مب ثیشی ا ٽبځان ایاوی ا ث 3#
وؼبډي.بٽ ایه ٭مڄ ث ٽمجى ویيی ٽب ي ى وشیؼ سٺیز ډٹٮیز ډاٽار ٽبځی ثی
یأر »ای ډشلي ٹیت ساوبیی وياز. ٹیت اچی آن، اسلبىی ٽبځان $ډڇ ث 4#
وٶز 1308س٤ یٴ اٵشوبی $ٽ ى ػیبن ا٭شبة 1321ثى ٽ ى بڃ «# ډٽی
، وشاوز بىٷ ثى جی ىاز# سپیڄ ي. اٵشوبی ځؿ یټ بډبويػىة وٺ
ٽبځان ثیشی ا ػة ٽىي. اوؼبڇ ووشیه ٥ٵيااو ث كة سى دیشىي ي ثی ا
، سپی ٽى.ويازای ػیبو ٽبځان ٭لاٹ دی ث یي١یبء ٽ ث سیٸ اٹياډبر ډجب
كة، ثای بی بډبن. ا كة سى ىیبٵز ٽىثبای بی ی ډشلي ٽمټا 5#
ٽىوي. يىٶپان كة، اٹياډبر ی ا اوؼبڇ آيی ډیډبڅی ځىبی ٽبځان ا٭شبثی ٽمټ
ی ٩ٶ ثای ای ډشلي ي آځب آډی، اوشب ډؼچاىبی : ثدبیی ٽلاىاىوي ډی
ىاوبن كة، ثای ىٵب٫ ا كٺٷ. ؿذیبی بهشه ٭مڇ ا پبیبر ٽبځان ا ٥یٸ يوبډ
اسلبىی، اوؼمه هيډبر كٺٹی سپیڄ ىاىوي. اٵين ث ایه، ٹ٢بر، ډىيبن ي اٵان دچی
![Page 32: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/32.jpg)
32
ىىيځبن ویيی ٥ٵيا كة سى، ى ډٹ٬ څيڇ ا وٶ هى ث ى ا٭شبثین ي بډبن
.ٽىوي ٽبځی اشٶبى ډی
ثی ا ؿڄ 1322، ياى ٭مڄ ي، ى بڃ ا ایه اډشیبار ځیی ٽبډڄ ای ډشلي ثب ث
ٽؿټ ى اٶبن، ٵب ي ٽډبن ا ػة ٽى ي بی ا٭شبة ثٿ ا جی ومى، اسلبىی
20وی ثی ا 1323وٶ بوي. ى بڃ 200،000وٶ ث سٺیجب 100،000ثىبثایه ا٭٢بی ا ا
ؿڄ ا٭شبة ثٿ ىیڂ ا بډبويی ٽى ي 1324ى بڃ ا٭شبة ا بډبويی ٽى. مـىیه
ی ياثش ي ى ٽڄ ثی ا اسلبىی 33ساوز ډجببر ٽىي ٽ ، ډیػيیيبی ثب ایؼبى به
٭٢ ىاى. 275،000
، ډي٭ی ي 1325، ى بڃ ثٮي ثى. ایه ا، ى ايا٤ بڃ ای ډشليبی اڅجش ايع دیيی
ى آثبیؼبن، 50،000ى هشبن، 90،000٭٢ ىاى؛ 335،000 ي ى ٽڄ اسلبىی 186ٽ
٭٢ ى 25،000٭٢ ى اٶبن، 40،000ى ځیلان ي ډبويان، 45،000ى سان، 50،000
75بیی ثای كييى ى ٽډبن. ایه ا ثب سپیڄ اسلبىی 15،000ى هابن، ي 20،000ٵب،
بیی ىاز ي ا ی ٽبهبو ػيیي ٽ ٮج 346ٮشی، سٺیجب ى م ىي ا ویيی ٽب ى
ىبهش ي « سىب بډبن ٽبځی كٺیٺی ى ایان»ٽبځی بی ٵياین ػبوی اسلبىی
، ا ىببیی ای ډشلي هاز ډوبڅٶز ىيڅز ایان ا ثاوڂیى اڅمچچی ٽب ٽ ومی ی ثیه $اىا
سىب بډبن ځشى »هىىای ٽى ي ا ایه ػىج ثب وبڇ « ياٹٮی ٽبځی سىب ػىج»ث ٭ىان
ډشٶبيسی بی ی ياثش ث آن ا ډبٱڄ ي كٵ اسلبىی 186وبڇ ثى#. اٵين ث ایه، ا٭٢بی « ډچی
آه ي ىهبویبر؛ ٽبځان ٽبځان وٶز، ٽبځان وبػی، ابی : ٽبځان ا ػمچ اسلبىیثىوي
ٽبځان ؿبح، سٮمیٽبان هىي ي اوىيځبن ٽبډین؛ بی بٱڄ ػيیيس ث يی اسلبىیډب ډ
ډبوىي –، ډىثڂیان وجشب ٱیډب يان ىشی ډب ا ػمچ اسلبىی ثبٵىيځبن ٵ دی
ي وٺببن بهشمبن؛ ٽبځان ثو هيډبر یٽبځان بهشمبوی، ٵشڂان ىابی اسلبىی
ب ي ٽبٽىبن یىمبب؛ یی ، ٽبځان هټب شانبی اسلبىی دیويډزيی ث
، ب ٽبځان یٺ ذیي ډبوىي ىيیپبی ډىيبن ي سپىیهبی ي بډبنبی كٳبی اوؼمه
ی ي ىاوبن ي اسلبىی آډځبان ي ٽبٽىبن آډی؛ ډىثڂیان بٱڄ ى ثبا ث اوؼمه كٺٷ
يی ىٴ ىايځان، ٹىبىان ي ىاان ث بن، وؼبان ي ٽٶببن؛ ي كشی ثهی ډٲباسلبىی هیب٥
.ٵيبن يوبډ
بی ا٭شبة ثای ىشمى 160، ثی ا 1325ای ډشلي، مـىیه ى ډب آه بڃ
ثبلاس ا ثب ډٵٺیز جی ٽى.
![Page 33: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/33.jpg)
33
$ ى دبیی «ای ډٽی»ډٮيٳ ث ، ی ٽبځان ایان اسلبىی #:51-61: 1377كجیت لاػىی ،
آي وجى ٽ سمبڇ یأر سپیڄ ي ي ى ډشبن مبن بڃ سؼيیي بډبن یبٵز. سٮؼت 1320
ډإ آن ا٭٢بی كة سى، ي اٽظ آوبن ٽمویز ثىوي. ثب آوپ ا ووشیه سلا ثای
ىڅیڄ اوللاڃ آن ا ا٥لا٭بر ؿىياوی ث ػبی ومبوي از، 1320سأی ای ډٽی ى بڃ
بی ي. سلا ياثش ث كة سى ډلة ډیایه بډبن ،: ى ابنىاویڈ ى مبن بڃ ډی
وشاوز ډىشٺيان ا ډشٺب٭ي ٽىي ٽ ایه بډبن ا كة 1323سب 1320ای ډٽی ا بڃ
.سى ډشٺڄ از
ای »اسلبىی ٽبځان سان، ٽ ٭٢ ، ى ووشیه ٽىٶاو ایبڅشی 1322ډىاى 7ي ػمٮ
ای ی او هبډ ثى، سػی و٪ی ػيایی ای ډٽی ا كة سى ډ٦ف ي. ث ځٶش« ډٽی
بډبن یبٵش، ا سمبډی ، ٹا ي ای ډٽی سؼيیيی ډث ثى وڂاان اسلبىیٽ یپی ا ثىیب
ٽبځی ي اكاة ثب اڃ ایيئڅیټ ي بډبوی بی اكاة یبی ډشٺڄ ثبي، ؿا ٽ اسلبىی
ٱڈ ایىپ ای ډٽی ٹي ىاز ا و٪ یبی وبډشؼبو ثبي، ث. وي ډشٶبيسی اىا ډی
ی ٽبځی ثبي ى وبوی ٽ كبٽی ا دیشه ا٭٢بی كة ىیڂی ػ كة سى ث ایه اسلبىی
ىز ویز.
ډإط ثى از ها و، ى ایىپ ایه ډاى ث ول ؿمڂیی ها ډاى ابىبډ ای ډٽی
و٪ ا . ٽبځی ٽ ا بوى بڃ ثیش ىاز، ٹ٬٦سان ىاز آاىیوابو ثى، سىیيی ومی
ډبىاڇ ٽ كب١ ثى ی ىٵ ي جی ای -، ثبن ډبىی، ػىیز، یب ډت وڀ دز
ى ٽىي ياػي ای٤ ٭٢یز ى ایه اسلبىی ثى. كشی سبثٮیز ډٽی ثای اكٺبٷ كٺٷ هى وج
ایان ڈ ثای ٭٢یز ١يی وجى.
، ىي ىي ثای ی ا٭٢بیی ٽ ا یبڃ ي یب ٽمش كٸ ٭٢یز ثاث یټ ىي ىشمى ډببو
ا یبڃ ي یب ٽمش، ي ىي ثای ا٭٢بیی ٽ ثی ا ىي ا یبڃ ىیبٵز يا٭٢بیی ٽ ى
ي ویڈ ىاى ی ډلچی ویمی ا ایه ډجچ ا وڂ ٽىوي، سٮییه ي ثى. ډٺ ي ثى ٽ اسلبىی یډ
، ای ډٽی اى٭ب ٽى ٽ ى ا ٭٢ 1322ىیڂ ا ث ای ډٽی ډشى ٽىي. ى ډىاى
ا ٽبځ يوي ي یى سب ٶي ځان ډلة ډیی ٽب ىاى. ى ا ٽبځ ىیڂ اىا اسلبىی
.ی ٽبځی سلز جی سٺی ٵياٽب ى اٶبن ثىوي ڈ ٭٢ اسلبىی
كٶ٨ اشٺلاڃ ای ډٽی ا كة سى ما اډی ىا ثى. اځؿ ای ډٽی ى بڃ
، سؼيیي بډبو ایه ياٹٮیز ا ی كة سى ثى ډىلڄ ي آٵیي اث هب٥ ایىپ آپب 1320
سىب سمبڇ ثىیبوڂاان ای ډٽی ٭٢ كة سى ثىوي، ثچپ ؿبڇ آوبن ا سٲیی وياى. و
بی يىٶپان ثىوي و ا ٽبځان. ى ایىؼب اي١ب٫ ثب ٵایبٵشی ٽ څىیه ا ٽىشڃ كة ث اسلبىی
![Page 34: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/34.jpg)
34
# څىیه ډٮشٺي ثى ٽ T.T.Hammond$ی موي ځٶشث . ٽى ٽبځی ىاز س٦جیٸ ډی
ػب ٽ اډپبن ىاش ثبي »، يڅی ٱییبی ثبي ث ٥ امیساوىي ٽبځی ډیبی اسلبىی
« .ٹا ځیىای كٵبی ی كة ي ووجڂبن اوٺلاثی ثبیي ډوٶیبو ی چ٦ ي ىشپبی ډيثاو
، ای ډٽی دیيی ٽىىيبی ٽىوي ٽ ا ىمى ٽبځی ا سٱیت ډیبی ا٭٢بی اسلبىی
ای، ؿىبن ویيډىي ي ځشى ي ډشپڄ ځىى ٽ ا٭٢بی آن ى ا ٽ ٹڃ او هبډ سب، ث
ا « ي ٭مچی ياكي ي ٥ سٶپ ياكيی ىاش ثبىي ي ى ډجب یټ ا ياكيی ا ثذیمبیىي.»
يی كة سى ثى ي ى وبیز آوؼب ٽ ای ډٽی، یٮىی ج ثلاډىب٫ ٽبځان، هى ىوجبڅ
.ٽى ى ػىج ٽبځی ډشپڄ ایان ا٭مبڃ ډیای ه كة وٶ ٹبثڄ ډلاك٪ای
وٶ ٹب٬٥ اٵاى ٱیٽبځ ى یټ بډبن ٽبځی ا اوشٺبى ډوبڅٶبن كة سى ډن ومبوي.
ٽى ٽ يىٶپان كة جی ای ډٽی ى سػی سٽیت هى ؿىیه اشيلاڃ ډی
ٽىىي ي ډى اشظمب اٽ ىي ځي ثای ځان ويځی ٽب ډی، ؿاوي سیه ډشلي ٽبځان ٥جیٮی
آځب بن بځان ا ثیيا ٽى ي آوبن ا ا كٺٷ٭لاي، يىٶپان ٽ ث. وي ٽبٵډبیبن ياٹ٬ ډی
ي ثى آن ٭ي ا ا٭٢بی كة سى ډٺ . ىىي بن هيډشی ابی اوؼبڇ ډی بوي ي ثيیه ډی
ى ػچبر ای ډٽی ٽز ٽىىي. « ډبي»ی ٽبځ وجىوي ث ٭ىان ٽ ا ٥جٺ
، ٽىوي ی ډ١٭بر ٽچی ثای اسلبىی وىاوی ډی ثىیبوڂاان ای ډٽی، يٹشی ىثب
ومىوي. ډ٦ف ډی اایيئڅی ډبٽیشی هى ا آپب
ی ایبڅشی ی ٽمیشا ا٭٢بی ډٮييى. ی ای هى ا سپیڄ وياى ځب ٽىڂ ای ډٽی یؾ
اوشوبة ٽى 1322آوبن ا ى ډىاى ی كياٽظ ى ا ٽبځ ى سان سان ٽ وى ي دىغ ومبیىي
.ٽىوي اىا ډی ،ٽ ا ٱیٹبووی ي 1327ی ٽبځی ا ٽ ا سب بڃ ثىوي، اسلبىی
ی ٽبځی ډلچی یټ اسلبىی -ای ډى٦ٺ، ىٶی، یب ای ٽبهبوا -ی ٽبځی یټ یب ؿىي ك
ٽ ٽمش ا ي یب ثیش ا دىغ ٭٢ وياز اوشوبة ای ىاى ٽ یټ یأر اػائی سپیڄ ډی
ډیبن ا٭٢بی ایه یأر اػائی یټ وٶ ث مز اچی آن ا اوؼبڇ ىي. ا بی ٽى سب ٽب ډی
ی ثب ٽز ومبیىيځبوی ٽ یټ ومبیىي ى ثب ٽىٶاو ایبڅش یټبڅی . ي ىا اوشوبة ډی هاو
ٽى ٽ ا اوشوبة ډیای ٽىٶاو ایبڅشی ٽمیشذ . ځىیي ثى سپیڄ ډی ی ډلچی ٭٢ اسلبىی
سیه ٽىڂ ٽ ٭بڅیایه . ي ٽز ٽىي ثب سپیڄ ډی ی ای ٽ بڃ یټ ى ٽىڂ
ٽى ٽ ٭٢ ای ډٽی ا اوشوبة ډی ، ؿڄ ي دىغاځبن بډبن ٽبځی ا ٽ ثى
ډٽت ا دىغ ٭٢ ای یأر اػائیٽىوي ي ا ډیبن ا٭٢بی هى سمیمبر ٽىڂ ا اػا ډی
.ٽىوي ىا ډىة ډی آوبن ا ث سسیت ث مز ئی ي ىثی ي هاوځیيوي ٽ وٶ ثډی
![Page 35: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/35.jpg)
35
آثبیؼبن، ځیلان، ډبويان، -مبڅی ایان بی ډلچی ای ډٽی ى اشبنبی اسلبىی
آن بی ى اٲبڃ ویي 1325سب 1320ى مبیڂی اسلبى ػمبی يی ٽ ا بڃ -هابن
بی ىٮشی ٹيیه، ٹڈ، سان ي وی اسلبىیبی ىيڅز ٹا ىاز، ډشمٽ ي ثى؛ ي ى
یؾ سلا ٭چىی ى ػز 1324ه بڃ سأی ځىیي ثى. ػبڅت سػ از ٽ سب ايا ډلچی
٥جٸ . ٭مڄ ویبډي ثى وٶشی هشبن ثبی ىاىن ز ا ٽبځ ډشمٽ ى بډبن
، ای ډٽی وشاوش ثى ی ىٽش ٵیيين ٽبي ٽ یپی ا جان كة سى ثى ځٶش
ىاشىي ثب ډسؼٮیه ي ب ٽ ث آن ډى٦ٺ سچ٤ ویيیی ى ػىة ٽت ٽىي، ؿاٽ اوڂچی
.ٽبځی ډشلي ي ثىويبی ډیىياان ثٿ ٭چی اسلبىی
تا هحریت خلیل اقلاب 1321ی کارگری در تثریس در هر تطکیل اتحادی -
ٽى هچیڄ ، ا٭لاوی ى ا سجی ث ىیاب وت ي ٽ ا٭لاڇ ډی1321ايایڄ ډ سرضت آى:
ٽبځی ياثش ث یأر ډٽی $سپچی ٽ بی سجی# ډؼب از اسلبىیاوٺلاة $ىاىشبن ٽڄ
ی اشبويا آثبیؼبن یٴ اٵشوبی ا اوياهش ثى ١ي كة سى ثى# ا سپیڄ ىي. يوز وبډ
، ډؼب «ى اډ یبی ډياهچ وپىي»ی ا٭لان ثى ٽ سپیڄ اسلبىی ا، ث ٣ ایىپ وی ١میم
ى.م ډی
هىىای « اډ یبی»ى ی ٽبځی، ثب آوپ ٹا ثى ا ډياهچ دشیجبوی اشبويا ا سأی اسلبىی
ایان ثب بی ثب هډز ډيايڇ ىيڅزای ٽىىي ٥ هی ي، ٽ ث و٪یی ډلة ډی ٽىي، يیياى ثی
ٽبځی ى س٢بى ثى.بی اسلبىی
اى ٽ یپی ا ثبډبويځبن اوٺلاة ډي٥یز ثى، ث مز ووشیه اٲ سیخ ، ٭چی1320ى بڃ
ی ٽىڃ اوڂچی، ٵیمی اشبويا آثبیؼبن ٽیي سب ج كة سى ى سجی ثځیي ي. ث ځٶش
ثب آيى. ا وشبیغ وبډ٦چثی ث ثب دشیجبوی ا هچیڄ اوٺلاة اثشپب ا ا ىز كة سى ثڂیى، يڅی وٺ
ب ي سلیپبر ٱڈ ایىپ كة سى ي ای ډٽی ا٭شبة ا ډمى٫ ٽى ثىوي، ثبلاٵشه ٹیمز ث
ثب آيى. هچیڄ اوٺلاة مبی اهشلاٵبر ٽبځی ث
ایه اهشلاٵبر بی ػىڀ ٵاځٵز ي یپی ا ؿمبی ٽ سجی ا ى بڃای اڅٮبى سڇ ٵٷ
ا ٽ وی ثبلاس ثى.ي ا ډیبوڂیه سڇ ى ډلة ډی
ٱڈ ا٭شىب ث ډلاك٪بر یبی، ا ٭اٹت سڇ ثای ٽبځان اثا وڂاوی ومى ي ث هچیڄ اوٺلاة، ثی
، ثیش يٹز هى ا ٳ ىیيا ا 1321ډٺبڇ می هى، یٮىی ىاىشبوی ٽڄ سجی، ى دبیی بڃ
ىيی ٽ ی ؿڇ ىيهز ي ٽبهبو وبػی ٽ دبڅش ډیبی يی ا ٽبهبو ث-ډلچی ٽى بی ٽبهبو
بهز. ډی يی ؿپمبی ثای ویي
![Page 36: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/36.jpg)
36
م ىاى. اثاڅٺبڈ ػان یپی ا 1321یپی ا ووشیه اهشلاٵبر ٽبځی ى سجی ى آثبن
اٵای ىشمى ي سيیي ث ا٭شبة ى ر بی سڅیيٽىىيځبن ډڈ ٹبڅی ى ياٽى ث ىهاز
ير ډ٢ية ي ثیز ي ؿب ب٭ز ى وذیٵشه آن، يبیچی ٵاڈ آيى ٽ هچیڄ اوٺلاة ا ث
، چچ 1321آثبن 29ٽلاوشی ثبىاز ٽىوي. ىاىشبن ٽڄ سجی، د ا بیی ا ثبىاز ى
ډیي. ایه ثځش اوؼببی ىي اٵای ىشمى ى ٽبهبو 35سب 25ا٭شبثبسی ا بډبن ىاى ٽ ث
یبٵش یبڃ ي ٽبځ ډب ي ٽبځ ٵىی آډ 11ی ٽبځ ٭بىی ا ث اٵای ىشمىب ىشمى ياو
یبڃ بوي. 33ي 20ا ث سسیت ث
ٽ ثای بډبن ىاىن ٽبځان ث هچیڄ ای ی اػب ٵیمی اشبويا آثبیؼبن د ا سأډڄ ثیش ىثب
ان ىهاز ٽى ٽ اوٺلاة ا ا سجی ىي ٽىىي. ىڂبډی ٽ اكمي ٹاڇ، اوٺلاة ىاى ثى، ا س
ی ٽبځی ى ىش ٵاهان هچیڄ اوٺلاة ا بى ٽى، ج اسلبىی 1321آ 6يی، ى ووز
اسلبىی اىاډ ىي. اوؼبڇ، دبی ا هى ځمبز سب ى ٱیبة يی ث ٵٮبڅیزای ومبیىيای ٽبهبو
آډي مب هيع ا سجی ا ث سأهی اوياهز، ج ي سلمڄ ىيڅز ثىٵٮبر ثی ا آوپ هچیڄ اوٺلاة ث
ي ا ثیين ثى ي. ي هچیڄ اوٺلاة ىشڂی ي ث
ای ی ٽبځی آىب ي ثى، كة سى ؿب سجی ثب ػىج سپیڄ اسلبىیبی اٽىن ٽ ٽبهبو
ثپي سب ػىج ډث ا ی ٽىشڃ هى ځیى. ثای اوؼبڇ ایه اډ ي ډشلي بهشه وياز ػ آوپ
اډیهیی ي اىی ٽ ٭چیای ی سجی ٽ ا آٱب ىؿب آٶشڂی ثى، ٽمیین وٶ كة سى
ی ډٽی كة سى، ى آن ٭٢یز ىاشىي ذب سجی ځىیي. آياویبن، ا٭٢بی ٽمیش
وبی، یپی ا جان ډلچی كة سى ا، ډأډ ٽى ٽ سجی، ډلمي٭چی لاڃی كة سى
بی ، یپی ا بډبن1321آ 11ی هچیڄ اوٺلاة ث آن كة ػچت ٽىي. ى ٽبځان ا ا اسلبىی
وبډیي ثب اوشب ډی« ی ٽبځان آثبیؼبن ای ایبڅشی اسلبىی»ٽبځی كة سى ٽ هى ا
هچیڄ اوٺلاة $یأر ډٽی# ا سپیت ٽى « ٹلاثی»ی ٽبځی ثب اسلبىیای ځو اث٦ای ثیبوی
يىی آپب ٽى ٽ ی ډث ث هى ا ياثش ث ای ډٽی كة سى ډٮٵی ومى. ثیبوی
ی اچی ای ډٽی ا ٽىشڃ ػىج هچیڄ اوٺلاة، ػچځیی ا ا٭شبة از. اوڂی
ی هى ؿىيان ٽبی ی كة سى یب ای ایبڅشی سب ىي ډب د ا اوشب ثیبوی ی ٽبځی سب یاسلبى
ی یأر ډٽی ى سٹیٴ ثبوی ثى. ثب ایىم، اوؼبڇ وياى، سب كيی ث ایه ىڅیڄ ٽ ىٵبس ي اوييهش
ی اٽىن اشبويا سب، څپ كه ډٺيڇ، ٵډبويا و٪بډی دییه سان ٽ 1321ى ايا٤ ثمه
وبی، ج ای ایبڅشی ی یأر ډٽی ا ى اهشیب لاڃ سجی ثى، ډاٵٺز ٽى ٽ اوييهش
«.ىز هى وڂیى اډیهیی جی ا ث»ي ثى ٽ ثڂاى. ایه ٽب اڅجش ى ثیبن ډٺيڇ ثیش ا آن
![Page 37: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/37.jpg)
37
ين هچیڄ اوٺلاة ا ث ا جت ػىڀ ي اوي ٱڈ ډاوٮی ٽ جان كة سى ث ث
ا٭شبة ایؼبى ٽى ثىوي، هاة ين اي١ب٫ اٹشبىی ٽبځان ډىؼ ث مبی ا ا٭شبثبر
ىيی هيی#. ی ؿڇ ٽبځ ٽبهبو 450كييى 1321هىاوڂیوش ځىیي $ا٭شبة ثمه
ی ډلچی كة سى ي بة، ٮجی ډٽی ى ډوبڅٶز ثب ا٭ش وبدی ٽمیش ثب سػ ث یبز اوٮ٦بٳ
١يٵبیڇ ډلييى ٽىىي.بی هى ا ث وىاویبی وياشىي ػ ایىپ ٵٮبڅیزای ؿب جان اسلبىی
ډیبن ٽبځان ثب جی كة سى ثى، ثبځز هچیڄ اوٺلاة ث ای ى ایه ای٤ ٽ پبٳ ٵایىي
ی كة سى ي اويا ځان ډاػ ځىیي ي جت ا ثیثب اشٺجبڃ د ٽب 1322سجی ى ی
ی ٽبځی دییه ا اكیب ٽبٵډبیبن ځىیي. هچیڄ اوٺلاة ى ثبځز ث سجی ٽ ومى اسلبىی
بیی ایاى ىاز ٽ ډ٦بثٸ ډٮمڃ ډوبڅٶبن اي ا ډىي ٽى. ثب ي٫ ث ٽب ډؼيى اي ٽىي ي وىاوی
ثیيو ٽىوي. ثب ىیڂ ىشڂی ي ا
ی وبػی دمیى ػیبن ىاز، بی ایان ي ٽبهبو ی ٽجیز ى كبڅی ٽ ا٭شبثبر ى ٽبهبو
ای »$ٽ ػیبوی ډوبڅٴ « انیا یٽبځبی یاسلبى یډٽ أری»یٴ اٵشوبی، ئی
اوٺلاة ا اىاډ ىي. اډب ثب }ډشٮچٸ ث كة سى{ ثى# ياى سجی ي سب ٽب هچیڄ « ی ٽبځان ډشلي
وىیټ ث ىي ا ٽبځ 1322ډ 7اٵشوبی ڈ ډبوىي اوٺلاة ٵشب ي. ٵىای آن ي، یٮىی
ډیبن ٽبځان ي بی ٽبهبو ى ثاث ثبوی ځىآډيوي ي آاىی اٵشوبی ا هاشب يوي. ىځیی
ډىؼ ي. ډأډان ثبوی ث چیټ سی ي ډؼيف ين ىي ٽبځ
ى ډإبر ىٮشی 1323ثب اهاع اٵشوبی ا سجی، ٽبځان وبؿب ا سچیڈ يوي ي سب سبثشبن بڃ
٥چجی ا ډجبای بثٺ ىىيځبن كة سى ډع ثی آاډ ثٹا ثى، سب ایىپ ى آن ىڂبڇ بډبن
ٽبځی ا ثاوڂیوشىي.
ػبوی ٽبځ# ای ډٽی ث جی كة سى، ي ځيی ا $ايڃ ډب ډ، ي 1323اىیجز 11
ی ٽبځی ياكيی ا ث ؿی، ډاٵٺز ٽىوي ٽ اسلبىی یأر ډٽی ث جی هچیڄ اوٺلاة ي ٭شیٺ
ی ډٽی سپیڄ ىىي. ٥ی یټ ٶش د ا اسلبى ي ايڃ ډب ډ ى سان، هچیڄ وبڇ ای ډشلي
٭٢ كة سى 120آیی ډشٻ وىیټ ث اىیجز یبز ځىڈ 17ى اوٺلاة ياى سجی ي ي
٭مڄ آډي ٽ ىي بډبن ا ى آیی ډاٵٺز ث ی هى ا ث٭ي ځٵز. ى ایه ځىڈ ي ا٭٢بی اسلبىی
ډى ډیبن ثی»ٽبځان آثبیؼبن اىٱبڇ ٽى، ثيیه يیچ ث اهشلاٳ بی ای ایبڅشی اسلبىی
«ٽبځی دبیبن ىىي.بی ځي
ی ډٽی س٤ اىیجز ث ى٭ر هچیڄ اوٺلاة، ای ډشلي 17آیی ؿىي ي د ا ځىڈ
ی دی ي ى ي ثبځبوی سجی ٵشبى ا٭لاڇ ٽى ٽ هچیڄ اوٺلاة ا سچڂاډی ٽ ا سان ث اىا
![Page 38: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/38.jpg)
38
بی اوؼبڇ ىي. ث ىوجبڃ ایه ی ډٽی اهاع ي از ي كٸ وياى ٽ ا ػبوت آن ٽ ای ډشلي
ځی ٽىڃ يی ىوڀ كپڈ ثبىاز اي ا بى ٽى. ایه ډ٫١ ثب ډیبوؼی ډ٫١ اشبويا ثی
وؼبډیي ي كپڈ ثبىاز يی ډؼيىا بځی ؿىيان ث ٥څی وی ډىؼ ث ثبىاز اي وي. اډب اط ایه ډیبوؼی
ی يی ثای ثشه آن ي ډان ثبوی ث اسلبىیی ډأ بى ځىیي. ث ایه سسیت ى ػیبن ډاػٮ
ى ي مبی ىیڂ ا ا، اكمي ثاوي $ډٮبين هچیڄ اوٺلاة# ث ١ة ځچڅ ٽش ډی ثبىاز
#.172-181وي $مبن: ٽبځان وی ث میه سسیت ٽش ي همی ډی
د ا آوپ :1321ت رثری تقی فذاکار در آرر « ی کارگراى اصفاى اتحادی»تطکیل -
ٽبځان هى سچیڈ يوي، بی ډٹشب ثب هاش 1321وبػی ى ی بی بكجبن ٽبهبو
ى « ثبٯ ث»ى 1321ډىاى 28ى بی ٽبځان ثای ثځای ػه دیيی هى س٪بار ځشى
ا ا٭شبة وىاوی ٽىوي ٽ ث دشیجبویی ا يى ثځا ٽىوي. ى ایه س٪بار ٭ي ی ایىي ٽاو
یپی ا آوبن سٺی ٵياٽب ثى ٽ ى اٶبن ث يٽبڅز اشٲبڃ ىاز. د ا ایه، ٵياٽب ثب ومبیىيځبن
ډىش 1321آ 18ثى ٽ ى بی ٽبهبو وبػی ىیيا ٽى. ډبكڄ ایه ىیيا ا٭لاډی 9ٽبځان
#.271ي 269ىاز $مبن: ي ي سپیڄ اسلبىی ا ا٭لاڇ ډی
ی ٽبځان اٶبن ثب اسلبىی»ی ا٭لاڇ ډػىیز اسلبىی ډٮشٺي از ٽ لاػىی ى ه ول
٥چجبن ٹا سأٽیي ث كٶ٨ و٪ڈ اػشمب٭ی ي مبی ثب ٹاویه ٽ هى ا بىٹبو ى اىيځب الاف
ا٭٢بی ػىبف سىييی كة سى ی ٽبځان اٶبن ىاى ... ثب يػى ایىپ مبی ا جان اسلبىی
#.271$مبن: « ثىوي
یټ ومبیىي ي یټ ډٮبين ومبیىي ی ا ی ٽبځان اٶبن ا دبییه ث ثبلا ي ٽى. ٽبهبو اسلبىی
9ډٽت ا ومبیىيځبن ٶز ٽبهبو ا ی ا ی ٽبځان اٶبن ا ای ٶز وٶ ځیي. اسلبىی ثډی
ی مبن ٽبهبو ی اډ ىاهچی ٽبهبو ا یأر ډيی ٽى. اىا ډیی ثٿ اىا ٽبهبو
ی ٽبٽىبن ىٵشی ثىوي. ث٭ي ىاز ٽ ویمی ا ا٭٢بی آن ٽبځان سڅیيی ي ثبٹی ومبیىي
ی م يی ٽ اثشيا ی ٽبځان اٶبن مپبی ٽى ثى. ث ځٶش كة سى ا آٱب ثب اسلبىی
ا ٽ ا دشیجبوی ٽبٵډبیبن ثهىا ثى جی ی ا ٽى يڅی ثٮي اسلبىی مپبی ډیثب ٵياٽب
ث سلیټ ٭چی میي یپی ا ثىیبوڂاان كة سى ى اٶبن 1321ٽى، ا٭شبثبر بڃ ډی
ث هب٥ ٭٢یز ى 1310ر ځٵش ثى. میي ډبػی ا آثبیؼبن يی ثى ٽ ى بڃ
ى ثىي اوڅی ىشڂی ي ث اٶبن سجٮیي ي ثى. ى كبڅی ٽ میي ا « یز ایانكة ٽمو»
ٽى، لاكی ثای ياىاشه ٽبٵډبیبن ث سچیڈ وز ػبوجيای ډی ٽب ځٵشه ا٭شبة ث ډظبث ث
ث ومى. ثب آوپ ٵياٽب اڄ اٶبن ي وىی ٭بڅی ثى، میي ى ثا ٵياٽب ؿىيان سىييی ومی
ی ډٽی كة سى ى ٹي ٭چڈ ٽى. ثای ٵ٬ ایه اهشلاٳ، ىي وٶ ثب ٽمیش جی اي ى اسلبىی
![Page 39: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/39.jpg)
39
ىاىوي، وٶ چیمبن ی ډٽی میي ا سػیق ډی سان ډلاٹبر ٽىوي. ثب آوپ اٽظیز ا٭٢بی ٽمیش
ياىاز ٽ ډٹٮیز ٵياٽب ی ډٽی ا ٥چت ىیڂی ثى، ٽمیش ډله $اپىيی# ٽ هى وی الاف
#.272ی ٽبځان اٶبن سأییي ٽىي $مبن: ا ى ډٺبڇ ج اسلبىی
ی کارگری در هعذى ضوطک ایجاد اتحادی در دیگر هعادى تطکیل اتحادی -
یكاڅ 1313ى نیلا پب،یډٮين ى ٽىب ډٮبىن ځبػ، اڅ هیا ت تعذ: 1320سرضت آى در
ي٫ ث ٽب آن ث ٭ىان ٽبځ ڄیډٮين ٽ ا ايا هیٽبځ ا یمی٭٪ لجة. ډي یسان ا اويا
ییځ ثب ډجبار ٽبځان ى سان ي پڄ ا ییآىب بنیډٲڃ ث ٽب ي ثى، ى ػ ټیډپبو
ٽبان ڈ بنیي سب ى ډ وشیثاوڂ 1320 ید ا یبیثب یى ٵ٢ب یٽبځبی سپڄ
،یځٶشمبو یب ىیىي ډ ټی یا ر ىي. ٥ یاٹياډبر ډبث یمټ و ينٽبځ ى ډٮ
ٽبځان ډٮين مټ يوي. ډؼم٬ یاسلبى یډي بریاوشوبثبر یٽبځان ډٮين آډبى ثځا
ثب ٮب یډي أری هیٽبځان ث ٭ىان ايڅ هیثٮي ا ٩ ي ػمٮ ثځا ي ي ا ټیى ی٭مډ
ثيو ا ى اوشوبة ىبنیي ا٥م یډىبت ساوشىي أ یٽبځان ډٮين ي ىشمى یويځ زی١ٮى ي ییسٲ
:هى ىاش ثبىي
ی#، ٭چی$ډئڃ ٵىڂ یآ ٽبډىي اىا ڄی#، امب٭یاسلبى ی$ىث ټیٽبځ ډپبو یمی٭٪ ډلجة
$ډئڃ آډ ي اث٤ یهاوب یمی٪ي ىييٹيا#، ٭ یٽبځ آىڂ $ډئڃ ډبڅ یډوي یػٮٶ
ٷ،سان#، ي اثاڅٶ٢ڄ ډلمي، اشبى ا یٽبځبی یٽبځان ډٮين مټ ي اسلبى یاسلبى هیث
.ییي آٹب ىا ییىاوب هی٭جياڅل
ى ډٮبىن ځبػ، یٽبځبی یاسلبى ڄیٽبځان ډٮين مټ ث ٭ز ثب٭ض سپ یاسلبى ڄیسپ
ما ثى، و سىب یلیي سٶ یآډبی ى مټ ٽ ثب ثوبډ یاسلبى زیي. اډب ٵٮبڅ پبیياڅ نیلا
ڄی. سپىاىٹا یډٮبىن ي ډىڇ ډى٦ٺ ا سلز سأط یٽبځبی یى ډٮين مټ ثچپ اسلبى
ٽبځان ډٮين زیي ٵٮبڅ یى ويځ یاب ارییډػت سٲ یي ى یٵىڂبی زیي ٵٮبڅ یاسلبى
ٽبځان ډٮين یو ٵٺ٤ ثا یاسلبى هیا ځایسأط یٵىڂبی زیٵٮبڅ ی مټ ي $ا ػمچ
ا یډلجٮچ ی٭چ یځي سئبس آن ث دش یډبويو بىیث بی ٽڄ ډى٦ٺ اػا یمټ، ثچپ ثا
ٽبځان ى ډٮين یبهشه ثبڂب ثا ،یٽبځبی ث هبو یيځیډٮين ثى#. یٽبډىيان كبثيا
ب، یوىاو یثى. بهش ين ثبڂب ډٮين مټ ثځا ارییسٲ هیا ی مټ، ا ػمچ
واى، یلاویٽى ثى $ځ س ٽبځان ا آبن بریث پب یيځیډٮين ي یػچبر ٭مډبی ییځىمب
.ٽبځان ډٮين مټ# یاسلبى وـیسب
![Page 40: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/40.jpg)
41
ی١يٽبځ یشیٽز ث ما كة ٵب يیػي یئ بن،یډىي اوبئ ی ثب س٥ئ 1324آ ى
بنیاوبئبی یث ٽبپى یثب ٽبځان ډٮش اسلبىی ا ي یی ثوبډ ییىځ ب،ی١ يیااى ډچز
یا ا٭٢ب وٶ 29 ییډىؼ ث ىشڂ بی١ يیا ډىيان كة یپیٽ ثب ٽش ين ىیځ یر ډ
$ا یىیي ١مبوز ىٽش یٽبځبی یاسلبى یډشلي ډٽ یابی ییڂی. ثب دى یډ یاسلبى
ٽبځان یي اسلبى یىشڂ یسه ا ا٭٢ب 27 یمیالله سٵبن ي ډلجة ٭٪ كة سى# ث ػ يف
ډىاى ڄیالله سٵبن ڈ د ا ډب ى ايا ي يف یمی. ډلجة ٭٪وي یډٮين مټ آاى ډ
كٺٷ هى ا ډٮين مټ اهاع بٵزیاٵاى د ا ى هیا ی. مڂوي یا ويان آاى ډ 1325
ث یډٮين مټ ا وبثى بهز ي ١ث ډچپ یډٮين، اسلبى یچیاٵاى ي سٮ٦ هی. اهاع ايويیځى
، 1333ى بڃ ا ییىشڂ ډبنهى سب یڂید زیثب ٵٮبڅ یمیا٭٢ب ي ٽبځان ډٮين ى. ډلجة ٭٪
ي یي ا كٺٷ ٽبځ يیٽبځان ي كمشپبن اشبن سان یډشلي ډٽ یا ییث ىث
ڄیٽبځان ٽٶب ي سلم یپبیاي ى ا٭شبثبر ىي یىٵب٫ ٽى. وٺ ج ا یٽبځبی ىشبيى
س٤ یا٭شا١بر ډ١ٮ یي بډبوي یٽبځان ٽٶب ث ىيڅز ٽىسب ي كپډز و٪بډ یآاى
بنیوياوبی ث هبواى یيځی یاشبوجڃ، لاڅ ا، ثبشبن ي بډبويبی بثبنیٽبځان ى ه
سبیوـ »واى، ځیلاوی$وټ: ډشلي از یا یاي ي ا٭٢ببی ا بپب یي ٽبځ یبی
.«#اسلبىی ٽبځان ډٮين مټ
1321در سال « کارگری ایراىای یأت هرکسی اتحادی»تطکیل جریاى هسم ت -
ٽى ٽ ا و٪ یبی هى ا بډبوی ډٮٵی ډی« یأر ډٽی» تا هحریت یسف افتخاری:
، ا ډوبڅٴ كة سىبی ٽ يوبډیبشی –ٽىي ٥ٳ از ي سىب ثای ٵب ٽبځان سلا ډی ثی
، ډبوىي هى ابی دىيیيوي. یأر ډٽی ٵٮبڅیز $ډشٮچٸ ث یي١یب# آن ا ډی« ٭ي اډي»ٹجیڄ
يی ٹا ىاز ډشمٽ بی ډبويان ي آثبیؼبن ٽ ى اٲبڃ ویيبی ای ډٽی، ى اشبن
ىاى. ى ػیبن ډاٵٺز می هى اوشب ډیا ډيسی ث ٭ىان اځبن « ځیشی»ی ٽى ثى، ي يوبډ
# ي 1323اىیجز 8« $ی ٽبځان ایان ای ډشلي»اٽظیز ا٭٢بی ایه سپڄ ثب اىٱبڇ ى
$هچیڄ « یأر ډٽی»ډوبڅٶز یٴ اٵشوبی ثب ایه اىٱبڇ، اي ىي ٭٢ به ىیڂ ډٽیز
ا ث «{# یأر ډٽی»}ىثی ی ؿ الله ٭شیٺ ي ٭ر«{ یأر ډٽی»اوٺلاة }ډئڃ سجچیٲبر
ؿی ا ة ما ٶشبى سه ی ډشڈ ٽى. اٵشوبی، اوٺلاة ي ٭یشٺ ٹز اطبص ي اىبى ي ډ اسلبىی
ی اسلبىی 1323جت ثڈ ىن س٪بار ي ايڃ ډب ډ ا ا ث ىیڂ ا ا٭٢بی سمڄ ډ٦ج٫
م ىاى ثى، وپ ٽى. اٵشوبی مـىیه ايآثبى ياٹ٬ ى مبڃ سان ٽبځی هى ٽ ى يشبی
ا ډؼم٭ اهاع ٽى ثىدی ا اىٱبڇ ډٽ ؿی ي ثبوي يی ا ا٭لاڇ ٽى ٽ اوٺلاة ي ٭شیٺ
#.81: 1369$لاػىی،
![Page 41: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/41.jpg)
41
یټ بڃ د ا ا٭شا ٽبځان ىهبویبر ث کارگراى دخایات: 1321اعتصاب توي -
هى ىیبٵز وپى بی جت آوپ دبن ډىبجی ثای هاش، ث بن ثب ٽبډىيان ىيڅز وبثاثی
، ا ٹا ډٮچڇ ث ثب ىيڅز ياٽى وبن ىاى ي ز ٽبځ ا ثىوي، ىز ث ا٭شبة ىوي. يڅی ایه
ی ىهبویبر اهاع ٽى يیی یي ثى، ا ٽبهبو ىز اكمي ٹاڇ ٽ د ا ٭چی یچی ث ووز
#.66: مبن$
تا 1321اصفاى تافقاه توي یکارگرای یاتحاد 1321ها ید اعتصاتات -
ی ٽبځان اٶبن ث مز سٺی ، یټ ډب د ا سپیڄ اسلبىی1321ى ىی ډب :داراى کارخا
بی ی ىیڂی ىوي؛ ى أ هاش ٽوبځن ىز ث ا٭شبة ٭ميبی ٵياٽب، ٽبځان ٽبهبو
ی ٽبځان ٹا ىاز ٽ دی ا سپیڄ اسلبىی 1321ی 16ی وبډ ډاٵٺزٽبځان اػای
ىاان ى ياث٤ هى ثب اسلبىی اٶبن ث سیت ومبیىيځبن آوبن ي ٽبٵډبیبن یي ثى. ٽبهبو
س ا ثشىي. ؿبڅ ځڅز ٽىڃ اوڂچشبن ٽ سیثیه ٽب ډی ی دز ځ اوياهشه ا ث ی
ٹچی ٽمبڃ يایز، یٮىی اشبويا سب اٶبن ا٭لاڇ ه٦ ٽى ىاان ثى، ث آوبن ي ث ډ٦ٶی بوٽبه
ی سیٸ ځڅز ي ایبثی اي ا ي٬١ ډث، ى وشیؼ«. ساوىي سب اثي ی شڈ ثبىي ٽبځان ومی»ٽ
ىاان ا ى ٽبهبو ی دی ي ى اشبن ىش ىاى ٽمبڃ يایز، اشبويا اٶبن، ث ئی اىا
25٭مڄ آيوي. ى ځى آيى ي ا آوبن ثواي سب ثای ثجى ي٬١ وبځا ٽبځان اٹياډی ثی ا ػچ
ىي ثیٶایىي. 10ی ىشمىب وبػی ډاٵٺز ٽىوي ٽ ث ٽچیبی ، بكجبن ٽبهبو1321ثمه
ب ثیب وبؿی ثى. اډب ی ٽبهبو ځا ي «ؿىي ىي»ایه اډشیب ثب سػ ث سڇ ٹمی ي ى
ی اډ٢ب ي ى ی ثمه ډب ثب وشی ډبث وز ډاٵٺشىبډ 25ی كبچ ى ډاٵٺشىبډ
ی ىاان ٽ ى وبن ا كمبیز ئی ثبوی اٶبن ي ئی اىا بڃ دی يثي ځىیي. ٽبهبو
ی ډث يٹٮی وىبىوي ي ى ٭، ثىوي ي مـىبن ث ىي ډاٵٺشىبډدی ي ى اشبن ا٥میىبن یبٵش
-274ا ه٦ ٽمویڈ ي ویب ث كپډز و٪بډی ثای ػچځیی ا آن وه ث ډیبن آيىوي $مبن:
273.#
یټ بڃ د اآوپ ٽبځان بهشمبوی ا کارگراى ساختوای: 1322فرردیي 22اعتصاب -
ب ا بن وباډیي يوي، ثب ىیڂ ىز ث ا٭شبة ىوي ي ایه هاشی ث وشیؼ یين ا٭شبة ايڅی
:ډ٦ف ٽىوي
ث ٹیمز ی ٱا ياو؛ سیبی یټ ډب دبىا ى وي؛ اٵای ډپٶی ىشمىب ثای سأډیه ویب
ا٭شبة؛ بی ٽب ياو ا و ب٭ز ث ز ب٭ز؛ دىاهز ىشمى يسمبڇ ي؛ ثیم ي ٽب
#.66ٹڃ ىيڅز ډجىی ث ایىپ ٽبځان ا٭شبثی ا ډؼبار یب اهاع وپىي $مبن:
![Page 42: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/42.jpg)
42
ی کارگراى اصفاى در داراى اتحادی ی جذیذ هیاى کارخا اهضای هافقتاه -
10ثای اٵای 1321ثمه 25ی ساٵٺىبډ د ا سسیت اط ىاى وين ث :1322اردیثطت
وبػی، آوبن اشبويا ا ث هب٥ ځ ىاىن ث بی ىيی ىشمىب ا ی بكت ٽبهبو
ا سیٴ ٽىوي ي هابن ثٽىبی« ډى ه٦وبٽی ٽ ى اهشیب كة سى از»ځڅز بی سی
ی ډاٽ ثب ىيڅز دىاهز. يی ى سػی ډ٦بڅجيوي. ا ی ىیڂ اډب سٺی ٵياٽب ڈ ث
هى ا بی ىاان ٽ ٥ی بڃ ځش ٹیمز ٵآيى ىشمى ا ی ٽبځان یبىآي ي ٽبهبو ا١بٵ
اوي، ډبیڄ ویشىي ٽ كٸ ډٮب ٽبځان هى ا ثذىاوي ي ى ٭، ویيی دىغ سب ثاث اٵيى
اوي. ٭لاي ث ایه، ٽب ځٵش ی ٽبځی ي ایؼبى اٱشب ث ی اسلبىیډبڅی هى ا ى ا س٥ئ ٭چ
اوي سب ثب ځاش« و»ی ٵياٽب ٽبٵډبیبن ا ډشڈ ٽى ٽ يػی ى اهشیب بكت ٽبهبو
ىاىن ث ډٺبډبر سان ى اٶبن كپډز و٪بډی ثٹا ٽىىي.
1322 ىي ٥ٳ اډشیباسی ا٭٦ب ٽى. ى ايا٤ ٵيىیه ىيڅز ډٽی ى دبن ث اشيلاڃ ٵياٽب ث
ٽمبڃ يایز اشبويا اٶبن ث سان ٵاهاوي ي. ى مبن ايان، يار دی ي ى، ىٽش
اثاڅٺبڈ ین ا ٽ ډٮبين يی ي ډشو ٽبځی ٥ا ايڃ آن ياسوبو ثى ث اٶبن ا٭اڇ
ی ىاان ي اسلبىی ٽش ین ي بم، ٽٶیڄ اشبويا، ٽبهبواىیجز، ث ٽ ى 7ىاز. ى
اډ٢بء ٽىوي. ى ایه ډاٵٺشىبډ، ٽبٵډبیبن ٹڃ ىاىوي ٽ:ی ا ی سب ٽبځان اٶبن ډاٵٺشىبډ
ی ی وٴ ػی ځڇ ث وبن ٽبځ، ي ث اويا 340ی وبن ث ډىان ٽبځ، ٽیچ ػی 58/1ياو
ٽبځان ی یؼي بڃ ثيىي.ډىان ث
.ؿ يىس بهشمبن ثیمبشبوی ا ٽ ٽبځان ى آوؼب ث ایڂبن ډٮبڅؼ وي ث اسمبڇ بوىي
.بلاو ىي ىز څجب ي ىي دیاه ي څجب ی ث ٽبځان ثيىي
یه ٽىىي.یبڃ سٮی 8بڃ# ا 14یبڃ ي ٽىٽبن $ی 10یبڃ، وبن 15كياٹڄ ىشمى ډىان
ىي ا١بٵ ىشمى ثذىاوي. 20ثای ډبٱڄ ىا ٽبهبو
.ثای ٽبځان وببهی ىز ٽىىي
.ا اشوياڇ ٽىٽبن ی ىياى بڃ هىىای يوي
٭مڄ آيوي ي آوبن ٽ ثیمبوي ث ایڂبن ډٮبڅؼ وي. ډبی یټ ثب ا ٽبځان آډبی دپی ث
ب ا ٭بیز ٽىىي ي ا ډياهچ ى اډ وي ٽ ٹا٭ي ي ډٺار ػبی ى ٽبهبوٽبځان ڈ ډشٮي ي
ی ٽبهبوؼبر ي ډإبر وبډ و٪بڇ»ډيییز هىىای يوي. ٭لاي ث ایه ٽبځان ساٵٸ ٽىوي ٽ
![Page 43: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/43.jpg)
43
ساوشىي ٽبځان ا ث هب٥ ا وی ٭بیز ٽىىي، ٽ ث كت آن ډی 1312ډىاى 19ډة « ىٮشی
ی ا اىای ا بی ى اوؼبڇ ي٩یٶ ػیم ٽىىي. یأر كڄ اهشلاٵی ډٽت ا ٵډبويا ي ومبیىيٽس
ی دی ي ى سپیڄ ي ثى ٽ ثی اهشلاٵبر ي كڄ ي ٵڄ آوب ىاىځشی اشبن ي ئی اىا
ي. چځیی ډیا ث ٭ي ىاز. سمیمبر یأر ډث وبیی ثى، ي ث ایه سسیت ا ا٭شبثبر ػ
ىز آيى اډشیباسی سان ځٶز ٽ اسلبىی ى ډاٵٺز ثب ای٤ ډث ث ډیان اډشیبار ث ډىٶبو ډی
ی ایه ي٬١ اٵای ډلجثیز ٵياٽب ى ثیه ٽبځان ي ث سج٬ آن اٵای ٭٢یز ى ىاى ثى. وشیؼ
اٵای یبٵز. 1322ٶ ى ٵيىیه و 14500ث 1321وٶ ى 1600اسلبىی ثى، ث ولی ٽ ا
#. 275-277$مبن:
ىاان ا آوؼب ٽ ٽبهبو :1322تیر 19ی یرش کارفرهایاى ت کارگراى هافقتاه -
ی ٽبځان اٶبن ىز ث هوز وىي، یپی وشاوشىي ډٺبډبر ډلچی ا ډشٺب٭ي ٽىىي سب ٭چی اسلبىی
، 1322ىيى ثآډي ذبی ا آن هى سپیڄ ىي. ى ايایڄ سی ا آوبن د ا ډر ثب بییه
ی ثى، ثای ډ٭ة ٽىن اسلبىیی ا ٽ ډیىيا ٭مي« و»ی الله ى بكت اچی ٽبهبو ٵ٢ڄ
هی ا ځى آيى. ایه يشبییبن ا ث بی ٽبځان اٶبن مب ٭٪یمی ا ډىان یپی ا يشب
اوي ث ډیيان آيى. ى ى ي ٭ىان ا٭٢بی و٢ز ډچی ٽ ا كة سى، ث هڈ آډي٥ وبډٮٺڅی ث
هىی ٽ ډیبن يشبییبن ي ٽبځان ىځٵز ؿىي وٶ ډؼيف يوي. ٵياٽب ي ٭جبٺچی ى د
الله ى وی ځلايی ځىیيوي. ٵ٢ڄ
ٵډبیبن یب سجبوی ډسؼٮیه، ی يی ٵشبى ٽ ٽب ٵياٽب سچڂاٵی ا٭شا١ی ث ٭چی یچی ووز
بی سىب ىش دىاوي. و ث آا ٽبځان ډی« و٢ز ډچی»د یټ كة یبی بهشڂی ث وبڇ
ب وی ٽبځان ا ثای وي، ثچپ ى ىاهڄ ٽبهبو ي ډی ايثب ی څای كة ث ٽبځان كمچ
ٵياٽب ا٭لاڇ ه٦ ٽى ٽ اځ ىيڅز وشاوي ا٭٢بی آيوي. ش ډی دیٵشه ٭٢یز كة ډث ث
ی ٽبځان اٶبن ثای ىدی كاز ٽىي، اسلبىی دیبی ی اي ا ى ثاث هوز ي ی اسلبىی
ی ځڅز، ٽىڃ ٭مڄ هاي آيى. ثب ایه وبډ ي ډياهچ كاز ا هی اٹياډبر ١يی ث
ياى ى ايا٤ سی ډب ى ي ٵوي ي ىٽش اكميی، ج سبالله ثاډی، اشبويا اوڂچشبن، ٵع
ډلچی كة و٢ز ډچی ا ا اٶبن اهاع ٽى.
ث اٶبن آډي ثىوي، ا ميشی ثب 1320الله ثاډی ډبوىي سمبڇ اشبوياان دییه ٽ د ا ٵع
16بی ا ث اػای ډاٵٺشىبډ ىاان ثب ى. يی ا ایه ڈ ٵاس ٵز ي ٽیي سب آوبن ٽبهبو
ثب ی ا يا ىاى. اي د ا سسیت ىاىن ػچ 1322اىیجز 7ي 1321ثمه 25ی ي
ىب اٶبن بی ی ٹبػب ي ا ؿ ىاان ى ډىڃ بڇ اڅييڅ $اٽج ډٮى# ٽ باى ٽبهبو
ب ایه سجٮیي ا ثىي٭جب ث ىډبيوي سٲیی یبٵز# سه ا ایبن ا ث ثىي٭جب سجٮیي ٽى $ٽ ث 6ثى،
![Page 44: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/44.jpg)
44
ىي ث 30ډٮٹ ا ث ٽبځان ثذىاوي ي بی ىوڀ سمبډی ىشمى ي ث ثٺی سی ٽى ٽ ثی
ىشمى آوبن ثیٶایىي ي وبن ایڂبن ى اهشیببن ثڂاوي.
ی ی ايع ٹير اسلبىی ٽ وبوث اډ٢بء یي 1322سی 19ى ی ا ى دی ایه ػچ ډاٵٺشىبډ
ی ایه چچ ډجبار ډٵٸ #. ٵياٽب ى وشیؼ278-281ٽبځان اٶبن ي وٶ ٵياٽب ثى $مبن:
أی# ياى 30499ی ايڃ اٶبن ى ػیبن اوشوبثبر ډؼچ ؿبىڈ $ثب ى سب ث ٭ىان ومبیىي ډی
#.284ډؼچ ى $مبن:
ىاان، اوؼبڇ ا٭٢بی كة سى ث ایه وبدیی ٽبهبو اډب ث جت بثب سمبډی ایه اكالار
وشیؼ یيوي ٽ ى اسجب٣ ثب اٶبن ثبیي ث پچی ډشٺیڈ ياى لى وي. ث ایه سسیت كة
ی ایبڅشی كة ى اٶبن ثځا ځىیي، ی ٽمیش ، ٽ ووشیه ػچ1322سى ى ايایڄ ٵيىیه
ی ایبڅشی كة بیی ثىاز. ثب آوپ ٵياٽب ث ٭٢یز ٽمیش ىن ػبی دبیی ى اٶبن ځبڇثای ثب ٽ
ی س، یٮىی یبز ٽمیش اڅٮبى ىاز، ډٺبڇ ٭بڅی دیٵش ي ثى ي ى ثیه ٽبځان ډلجثیشی ٵٷ
#.282ایبڅشی، ث ډلمى ثٺا٥ی ذى ي $مبن:
ت 1323ر آررتایجاى در تاتستاى ی کارگری د ی ضرای هتحذ تطکیل ضاخ -
ی ٽبځی يی، ا ثب دبیبن ٽب هچیڄ اوٺلاة ي اسلبىیهحریت حسب تد سرضت آى:
س ي. ؿىي ي د ا یبثی ٽبځان ى سجی ځشى ٵٮبڅیز كة سى ثای سپڄ 1323سبثشبن
٭چیاى یبز ١ب يشب، اثایڈ ی ډٽی ث آهیه اهاع هچیڄ اوٺلاة ا سجی، ای ډشلي
ی ډٽی ي ثى، ث سجی وبډی، یپی ا جان دییه یأر ډٽی ا ٽ ٥ٵيا ای ډشلي
ٵشبى سب ای ایبڅشی ثهىا ا كمبیز ك ة سى ي ځي ی یأر ډٽی ا ٽ ٥ٵيا
٭چیاى، ثب آوپ ئی ثبوی ډٹشب ا ٵٮبڅیز اي ػچځیی اٵشوبی ثى ی ٭چڈ كة سى ثیبيى.
ی ایبڅشی ډىاى ځىڈ آيى ي ای ډشلي 8ی ٹیت ا ى ی ىي اسلبىی ومبیىي 129ٽى، ساوز
ی ٽبځان ي كمشپبن ا سپیڄ ىي. اسلبىی
ثبیؼبن ثځیي ي. ی آ یب، ب٭ ي ٽمویز ث مز ئی ای ډشلي ى دی آن ډلمي ثی
ډ٦چت ٽبځ ډبػ آثبیؼبن يی، ي ډيیبی ځىؼی یپی ا ٽمویز كیه آهوياى
ی ث يی سب كيی ثى ٽ آثبیؼبوی، ث مز ډٮبيوبن ئی ثځیي يوي. ياثشڂی اسلبىی
ما ى ډٮیز يی ثىوي.ٽى، ىي ثب اس م یب ى ٵز ي آډي ډی ىڂبډی ٽ ډلمي ثی
5ا آٱب ٽى. ى ی ا بثٺ یب ي دشیجبوی يی، ډجبار ثی ی آثبیؼبن، ث جی ثی ای ډشلي
سيیي ٽىوي ا ث اٲبڃ هى ىآيى بی ایان ٽبهبو ی ٽجیز ٽبځان ٽبهبو 1323ډىاى
ډث٣ ث ىشڂیی هچیڄ اوٺلاة ث جت ٽى ي ٽ ى آٶشڂی-سڅیي ا١بٵی آوبن ؿىبوـ دبىا
![Page 45: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/45.jpg)
45
٭لاي، ٽبځان دىاهز وى، ډيی ٽبهبو ا هاىي ٽز. ث -سٹٴ سڅیي، كبڄ وي ثى
هاشب دىاهز ىشمى ث یپي ٽبځی يوي ٽ ثای ٽز ى س٪بار ٽب هى ویبډي
و ځٶش ثى ٽ ا ثبوی اوش٪ب ٽمټ وياش ثبي، يی ثىوي. ا آوؼبیی ٽ اشبويا ث بكت ٽبهب
ٽىوي. ب وی ٽبځان ث میه سسیت ٵشب ډی ٽبځان ا دیٵز. ى بی ٽبهبوی ا وبځی هاش
ی آثبیؼبن، ٽبځان ا ث اكمي اٶبوی، ٭٢ی كة سى ي یپی ا ډي٭یبن جی ای ډشلي
ٽى. سیٸ ډی« ډپىي ٽ هن ٽبځان ا ډی»ب هبوٽشه بكجبن ٽب
ي يوي ي ثاى ٽؿټ یی آثبیؼبن كمچ ی ون ىا ٽبهبو ٽبځان ث هاو 1323ى ايا٤ ډىاى
بی ایان ا وياوی ٽىوي. ٽىڃ اوڂچشبن سىیيی وياز ٽ ډجبان ی ٽجیز بكت ٽبهبو
يی ثهىاوي. اشبويا ٽ ىیبٵش ثى « سیٸ ي كمبیز» ىاوي ي ا ثب ٽىڅڂی يی سمب
ی يی ٽبی ا اي بهش ویز، ٽبٵډبیبن ا سیٸ ث پیجبیی ٽى ي ا ى ثاث ډياهچ
ٽىڃ يی هاز ٽ ػچی ٽبځان ا ثڂیى. ا یټ ٥ٳ ئی اسبٷ ىبی٬ سٺب١بی
يی، ٽى ي ا ٥ٳ ىیڂ ٽبٵډبیبن ٥ی سچڂاډی ا ب٭ي، ووز يی ډیډبثی ا ډٺبډبر
هى ٽىوي. ٽبٵډبیبن پبیز ٽىوي ٽ ى ډاٽ ثب بی اشمياى هاش ي سيیي ث سٮ٦یڄ ٽبهبو
ساوىي ډپلار هى ا ډ٦ف ٽىىي. ٽبځان ا س ػبن هی كشی ومی
45ی آثبیؼبن ځىیي ٽ ث كت آن ث ٽبځان ای ډشليسى٪یڈ ی ا ىڂبډی ٽ ډاٵٺشىبډ
ځیی ی ىشمى ٭لاي ث آوـ ى اىیجز مبن بڃ ىیبٵز ٽى ثىوي ىاى ى ثبع ىي ا١بٵ
ىاى سب ا یب اػب ډی ی ډث ایه ثى ٽ ث ثی س ډاٵٺشىبډ ی ډڈ ي ييی ث دبیبن یي. هی
آوپ ډ٩ٴ ثبي وبن ىي ٽ يػ ډث ث ؿ ډٵی یبڃ ىیبٵز ٽىي ثی 10ډببو ٽبځی
ی آثبیؼبن ا ػمچ ای ډشليبی م، ٽبٵډبیبن ى ثاث بی هاش یي از. ثب ایه
اشوياڇ اولبی ا٭٢بی اسلبىی ي ٽ كٸ ٭٢یز اسلبىی ا ىشمى ٽبځان ي دىاهز آن ث
يٵڄ اهشلاٵبر ٽبځی ی اسبٷ ىبی٬ ى كڄ ی ٽبځی ي ػچځیی ا ځو ډياهچ اسلبىی
ایشبىځی ٽىوي. ٽبٵډبیبن ډ٭ة ي ثىوي يڅی ى ٽبډلا ډٮچة وي ثىوي.
ثب جی كة سى ى 1323ى ایه ډیبن ث ډیبوؼی س٪بار ث وٶ٬ اډشیب وٶز مبڃ ا ايایڄ آثبن
ی ډىډی ڈ ىاز ؿاٽ و٪ ث اكشیبػبر يی كیه ػىڀ ػبوی ىيڇ، آثبیؼبن $ٽ دشاو
ډىڇ آن وبكی ا ډات يوٸ اٹشبىی ثیبی ثهىا يوي اډب ثب دبیبن ػىڀ اط ایه يوٸ اشٲبڃ
آثبیؼبن ا دىياشىي ٽ ثب ا٭٦بی اډشیب وٶز مبڃ ث يی، ى كبڃ دبیبن ثى ي څا ډىڇ ډی
ای ٽ ى ثبوی ډیبن ډىڇ ي ډأډان ىځٵز، ډیجز اٹشبىی ډن هاي ډبوي# ي ىځیی
ی ډٺبډبر يی ایه دیبډي ا ىشبيیی ثای هچ٬ لاف ثبوی ي اس ډلچی بهشىي ي اىا
![Page 46: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/46.jpg)
46
بډبر يی كشی ا٭٢بی ی آثبیؼبن ي كة سى ذىوي. ى اىاډ ډٺ آثبیؼبن ا ث ای ډشلي
یأر اٹشبىی آډیپب ا ڈ ا سجی ثیين ٽىوي.
ا سجی ځىیي؛ ٽبٵډبیبن وڂان ایمىی ػبن هى ثىوي. ا « ا٭یبن»ػمٮی ایه ي٬١ ث ډبػر ىش
ځٶشىي ٽىوي. ډی ب، ډيسی ثى ٽ هى ا وىیټ ث يپشڂی ا٭لاڇ ډی ایه ځش، بكجبن ٽبهبو
ساوىي ا يپشڂی ٽبډڄ اػشىبة ٽىىي. اډب ای ډشلي سىب ثب ٽب يیي ىشمى ٽبځان ډی ٽ
ی ػىڀ ػبوی ب ىيبی ساوىي ا ٹجڄ ى دیٵز ي ډٮشٺي ثى ٽ آوبن ډی ایه اشيلاڃ ا ومی
ډى ډ٦بڅج ا ثذىاوي.بی ىيڇ ىشمى
آثبیؼبن وٶ هى ا ځش ىاى ي ث مب ا٭٢بی هى اٵيى. ی ى مبن ىڂبڇ، ای ډشلي
ٽبځاوی ٽ ځ ډشپڄ وي ثىوي، ا ٹجیڄ ثبثان، ث اسلبىی ٽبوي يوي؛ ىشمىب ى ٦ف
ٽبان ی ٽبځی ث ثبا وی ٽ ىڂ ډلبٵ٪ ثبلا سظجیز ځىیي، اشوياڇ اولبی ا٭٢بی اسلبىی
ډٺ ځىیي ٽ سمبڇ ثبثان ٭٢ اسلبىی ثبىي ي ثبځبوبوی 1323یڄ ي. ا ثمه ی ثى، سلم
ٽىوي ډ٩ٴ ثىوي ٽ ا ٥یٸ سى٪یڈ ٹاىاى ثب ىٵش ډٽی اسلبىی آوبن ا ث ٽ آوبن ا اشوياڇ ډی
ز ٽ ٽی ي. ٽبٵډب كٸ ىا ب وی اػا ډی هيډز ځیوي. میه ثوبډ ى ډى ٽبځان ٽبهبو
ٽى ي ٽبٵډب سٮییه ډی م، ػبویه اي ا ىٵش ډٽی اسلبىی ا یټ ثب ا ٽب ثٽىب ٽىي. ثب ایه
، 1324ساوز ثيين ١بیز ىٵش ډٽی اسلبىی ػبوىیه ډث ا اهاع ٽىي. سب اىیجز ومی
ویی ٽىي. ا وبڇاسلبىی ډي٭ی ثى ٽ ډٵٸ ي از ثی ا ا ٽبځ ثیپب
ا٭شىبیی ٽى ٽ سجی هىاى يی ين ډله ي، ىيڅز اي ؿىيان ث اشبن آثبیؼبن ثی ثب ووز
آيى. ى وشیؼ ٽبځان ثیپب ٽ دی ا آن ډب ا ثيين ٵډبويا ي آثبیؼبن ٹی ثيين اشبويا ث
هاشىي ي پبیز ٽىوي ٽ « وبن ي ٽب»وش ي ب ی ٽىوي ث هیبثبن ی دمیى ٽب ډی ى ٽبهبو
«.ډاى ډٮيوی ى ی ډیه از ىكبڅی ٽ ډب ثیپب شیڈ»
آډي، س٪باسی ا ثب ٽز ی آثبیؼبن ٽ ٽب ؿىياوی ا ىشبن ثومی كة سى ي ای ډشلي
ٽىبی ډله ي ا سی بډبن ىاىوي ي هابن ث 14هىاى ي 16 ا ٽبځ ثیپب ى -دىغ
يیی يوي. ووز
بیی ث یي ثى ٽ كشی بكجبن ډإبر ثبځبوی ٽؿټ ډلچی وی سچڂاڇی ا ثیپبی ث ىػ
ٽىوي. ا سیٴ ډیبی ٵشبىوي ي ي٬١ ىڅڂيا ثیپبان ځىان ى هیبثبن ډؼچ ډی
ی آثبیؼبن ثای اٹشبىی ىٽب وجى، ای ډشليثای ایؼبى سلٻ ی ا ا آوؼب ٽ یؾ ٭بډڄ سب
ی ، ای ډشلي1324سی 27ي ثیش ث ي ډشڄ ځىیي. ى ػچځیی ا اىیبى ثیپبی يث
هيػی ا سجی بی هيػی اچی سجی ځمبز. سمبڇ ٽبډینبی آثبیؼبن ډأډاوی ا ث ا
![Page 47: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/47.jpg)
47
یب اػب ىیبٵز ومبیي. ایه ی آن ا ثی ی كٽز وياز ډڂ آوپ اوىي بیټ اػ ي ي یؾ ډشٹٴ ډی
ی ي ٽ بكت ٽبډین ثای ثبځز ٽبډین ث سجی سٮي ثذبى ي اوىي اػب سىب ډبوی ا٭٦ب ډی
ىيډی ا ا ډیبن اوىيځبن ثیپب اشوياڇ ٽىي.
سی یبٵز. ىي ٮز ا اهاع ٽبځان ثیپب اثٮبى يی٬ی آثبیؼبن ډجىی ث ډمبو یبز ای ډشلي
ځش یؾ سڅیيی وياز، مـىبن ىشمى بی سجی ثب آوپ ى ډببی ٽبهبو ا ډمشیه ٽبهبو
ی ٹير اسلبىی ثى. ثب ٽى. ایه ػیبن ٱی٭بىی وشیؼ ي ډایبی سمبڇ ٽبځان هى ا دىاهز ډی
ي ي ث ب ای ډشلي ی آثبیؼبن ثب ه٦ ثیپبی ځشى يثي ډی م، ځ ځب ٽ ایه
دیٵز. ىاى ي اهاع ٽبځان ایي ا ډی ىډی سه
يی ى ی ىډٽار آثبیؼبن، ث جی ډیػٮٶ دی ثب ا٭لاڇ هىډوشبی آثبیؼبن ا ی ٵٹ
مجشڂی هى ا ثب ٵٹ ا٭لاڇ ٽى ثى $و٪ی س ث اولبء ډوشچٴ ، ای ډشلي ٽ دی1324آ
بیی ٽ ث ثبن ٵبی ث یأر ٵشبى وي#، ٭ملا ث ثبيی ٽبځی ػىج وبىیي ځٵشه وبډ
یب ث مز يی ٵىڀ ډٮٵی ځیی ىيڅز هىډوشب، ثی هىډوشبی آثبیؼبن سجيیڄ ي. ثب پڄ
اڅ٦چى پڄ ځٵز، ډب يىس ا يار ٽب ىيڅز ٹاڇی يار ٽب ا ٽ ي. مـىیه اىا
يی ث٭ي ځٵز. هى دی
ث سیت 1325اىیجز 22آثبیؼبن ثى، ى بی ٹبون ٽب آثبیؼبن ٽ اثشپب ىیڂ ىډٽار
وپ ی ٽب ى ا ٽ ا سیت ٽىي. ثب آ ي دی ا آوپ یأر ىيڅز ٹاڇ لایل-یي
ىبهز، میز ډی ب ا ث ٽبځان ي كٸ ا٭شبة آنبی ی ٽب ا ٽ اسلبىی لایل
يٵڄ ى. ثبیز ثب ومیڈ يار ٽب كڄ آډي ډی اهشلاٵی ٽ ډیبن ٽبځ ي ٽبٵډب دی ډی
ىا ٽب هبوىاز ٽ ى سمبڇ سٮ٦یلار می ي يبیی ٽ ث ىش ٽب ٹبون ٽب آثبیؼبن ډٺ ډی
ث جت اي١ب٭ی ٽ ا ٽىشڃ ی ا ى، ىشمى ٽبځان دىاهز ځىى. ځب ٽبهبو ډشٹٴ ډی
ىا ثیين از سٮ٦یڄ ى، ٽبځان وٴ ىشمى ا ىیبٵز هاىي ٽى. ډهی بلاو ا ٽبهبو
ځىیي. اڄ كياٹڄ ىشمى ى، وی ثبیي ډٺ دبوى ي سب یټ ډب ثكت و٫ ٽبی ٽ اوؼبڇ ډی
ٽى. ٹبون ٽب، ٽب ياو ا میز ىبهش ي، اځؿ ډٺيا آن ا ثبیي ٹبوىن ى آیىي سٮییه ډی ث
ٽب دىؼب ىي ىشمى ز ب٭ز ي ى ٶش ؿڄ ي ز ب٭ز ډٮیه ٽى ثى. دىاهز ا١بٵ
بی ٭ز يىس ٽب هى ا سٻ ٽىىي سب ى ٽلاب اى اػب ىاشىي ویڈ سٮییه ي ثى. ٽبځان ثی
ٽبځی دییه بی ي ك٢ یبثىي. سمبڇ ٹاىاى اىی ٽ ياو یټ ب٭ز سپیڄ ډی ډجب ثب ثی
اچی ٹبون ٽب آثبیؼبن ثى، يڅی يه ویز ٽ ٹبون ډث سب ؿ بی ب يیځی څٲ ځىیي. ایه
اويا ٭ملا ث اػا ىآډي.
![Page 48: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/48.jpg)
48
دبیبن ، ىز یټ بڃ د ا سپیڄ آن، ث1325آ 21ی ىډٽار آثبیؼبن ى ٽب ىيڅز ٵٹ
ی ىډٽار ا ث ډىي ٹير وبوي ثى، ډچق يی ٵٹبی یي. ا آوؼب ٽ دشیجبوی ویي
ی اشبن آثبیؼبن ا سوچی ٽىوي كپډز ٵٹ 1325اىیجز 16ٽ، آن ویيب ى میه
#. 183-198ىډٽار وڂن ځىیي $مبن:
اداه دارد...
هاتع:
#، ایان ثیه ىي اوٺلاة ا ډي٥ سب اوٺلاة الاډی، سػم: ٽب٩ڈ 1377آثابډیبن، یياوي. $ -
ی ىیڂی ا ؿی، سان: و ډٽ. ي ای٢ب سػم آيی ي ډله ډيیبو ٵیيډىي، كه م
.ډلميی ي ډلمي اثایڈ ٵشبكی، سان: و وی اكمي ځڄایه اط س٤
بی ثٿ ي ٹیبڇ ٽبځان اٶبن، آثبىان: و د. #، وجى ٹير1393آثبیؼبوی، اٽج. $ -
ای ىیڂ: ى ثى ي »بی ٵيایی، ا ٽشبة #، ٽبځان ى ځٶشب ي ٽىا ؿیټ1396اسبثپی، سع. $ -
اڅمچچی سبین اػشمب٭ی. ، و وٺ٦ ي اوشیشی ثیه«ن $ػچي ايڃ#بی ٵيایی هچٸ ایا ثب ؿیټ
بی ای ى ثاث سؼيى آډاو: وڂبی ث سلا #، سؼيى ایوبو، ځیى1397اسبثپی، سع. $ -
ی ډيوی ىيان دبډي٥، سان: ٵچىبډ وڂب ٽىڂان ٽبځی ایان ى ساومىيبی ػبډٮ
.123-126: 120 و، بڃ ثیز ي شڈ، مب
#، ٽبڅجيپبٵی اوٺلاة: وٺ ٽبځان ىٮشی ى اوٺلاة ایان، ٽبوبىا: ٵچىبډ 1390اٳ، اكمي. $ -
.4ي 3، مب 26وبډ، بڃ ایان
ب یټ ٵٮبڃ ٽبځی، ٹبثڄ ىشی ى:ثا٭شبة ٽبځان دشيیمی ډب ى ځٶشڂ -
http://b-
pak.org/2012/11/18/%D8"A7"D8"B9"D8"AA%D8"B5"D8"A7"D8"A8-
%DA%A9"D8"A7"D8"B1"DA%AF%D8"B1"D8"A7"D9"86-
%D9"BE%D8"AA%D8"B1"D9"88"D8"B4"DB"8C%D9"85"DB"8C-
%D9"85"D8"A7"D9"87"D8"B4"D9"87"D8"B1-%D8"AF%D8"B1-
%D9"85"D8"B5"D8"A7/
![Page 49: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/49.jpg)
49
ان ذی ي $هب٥ار ي اىبى یٴ اٵشوبی #، هب٥ار ىي1370ثیبر، ٽبي ي سٶی، ډؼیي. $ -
#، سان: اوشبار ٵىي.1329سب 1299
سب#، ٽبځان ي اوٺلاة ى ایان: ثبوڂی سؼثیبر ٽىشڃ ٽبځی ى ایان، ثیبر، آٴ. $ثی -
Workers and$سػم ٵڄ ٶشڈ ٽشبة PDFسػم: ىای اٵب، وو
Revolution in Iran: A Third World Experience of
Workers’ Control (London, 1987).#
يوي، ٹبثڄ $ډبكج#، اډی ٭جب آڇ« ډىاى 28ػىج ٽبځی ي ٽىسبی #. »1392ثبثبیی، ديی. $ -
:ىشی ى
http://kanoonmodafean1.blogspot.com/2013/08/blog-
post_25.html
ا، وياوی ځما، ى ػشؼی ا#، ایان $ډشڅي ثی دبیيا، وب. $ثی سب#، سبین ػىج ٽبځی -
.ػب ثی
#، سبین ػىج ٽبځی ایان، ٹبثڄ ىشی ى:2019دبیيا، وب. $ -
http://www.ofros.com/maghale/paydar_tjk.htm
ي ٵبى ی، سػم: كه ٵبٽ«ډٮب یىا ی٥جٺ ى ډب#. »1390$ پیدلاوا، و -
و هياى و. د، یډؼچ
:95آ 21سىیڈ، -
https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/09/21/1264210
ی ٭ياڅز ایان: ا ػىة ٹٶٺب سب مبڃ #، ٵٹ1388ثبز، اڅی. $هيدىب، ډلميكیه ي -
.#، سان: اوشبار دىی ىاو ي ٽز و ي دي یا1920-1917هابن $
ی اوشبار ثىیبى #، سبین ٶبی ای ٽبځان وٶز، ٽمیش1392هيبی، یيالله. $ -
آډی ٽبځان $دبٻ#.-ديی
، ٹبثڄ ىشی ى:«ی ډش٤اٵبو ي اٵن ٥جٺ»ڃ. هيی، ٽمب -
![Page 50: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/50.jpg)
51
D9"86"D7"A8"D3"B8"D9"81"D7"A8"/%D2018/07/16https://naghd.com/
-9"86D9"88"D3"B8"D9"81"D7"A8"%D-9"88%D-9"87
-C"8C%DB2"80"8E9"87"D9"82"D8"A8"D7"B8"%D
/7B8"D3"B8"D9"88"AA%D8"D9"85"%D
اػشمب٭ی ػىج ډي٥یز ي اوپبٳ یبڃ-بی اٹشبىی #، دییى1384بٽی، هي. $ -
.ٽای، سان: اوشبار اهشانىډ
بی ٽبځی ي هىٽبډڂی ى ایان، سػم: ١یبء يٹی، #، اسلبىی1377لاػىی، كجیت. $ -
.سان: و و
بی ٽبځی ى #، ٷ یټ هی ثچىي: ووشیه اسلبىی1381ډلمىی، ػچیڄ ي ٮیيی، وب. $ -
.#، سان: اوشبار ٹ1320٦-1285ایان $
#، اػشمب٭ین ٭بډین، سان: و وی.1391ی، اة. $یىاو -
وی ٽبځان ى ایان د ا اوٺلاة#، ٥جٺ $سان ؿبو #، ٽبځان ثی1397هیاڅچی، ٭چی١ب. $ -
سان: اوشبار آځب.
.4، وی دیؾ، مب «ساىی ٹډبن#. »1387ىااڅٶبء، یبب $ -
بی آیىي، ٹبثڄ ىشی بی ځش ي ا ی ٽبځ: ى ٥جٺ #، بډبويی2016ىمب، ٮیي. $ -
ى:
https://pecritique.com/2016/05/01/%D8"B3"D8"A7"D8"B2"D9"85"D
8"A7"D9"86"E2"80"8C%D8"AF%D9"87"DB"8C-
%D8"B7"D8"A8"D9"82"D9"87"E2"80"8C%DB"8C-
%DA%A9"D8"A7"D8"B1"DA%AF%D8"B1-
%D8"AF%D8"B1"D8"B3"E2"80"8C%D9"87"D8"A7"DB"8C-
%DA%AF%D8"B0"D8"B4/
#، ٹبثڄ 1394$ثی ا٭شا١بر ٽبځی بڃ « سذي ډی ی دز ت، ػىجی ى ا٭مبٷ» -
ىشی ى:
http://etehadbinalmelali.com/ak/karegaran-94-2
![Page 51: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/51.jpg)
51
، #«1342-57ی ځش $ : ډكچىای ى ایان ي ياث٤ ډبی»#، 1369ىاځ، ډلمي١ب. $ -
ان: اوشبار ٮچ اويی.س
، ٹبثڄ ىشی ى:«سبیوـ ٹبون ٽب ى ایان»ٶاى، بڅ، -
http://www.ofros.com/gozaresh/safarzade_tghkar.htm
ځیی ي ٵٮبڅیز اسلبىی ىٮشڂ ى ىىيع پڄ ، #2017٭یی، یيی ي ٵلاكی، ډ٪ٶ. $ -
ٹبثڄ ىشی ى:ی دی ىی اٳ #، ثبووو$1367-1365
https://www.gozaar.net/a/8815
، ٹبثڄ ىشی ى: 1395ځای ا ډجب ي ا٭شا١بر ٽبځی ى بڃ -
http://etehadbinalmelali.com/ak/10-02-96-2
، ٹبثڄ ىشی ى:1396ځا ډجبار ي ا٭شا١بر ٽبځان ي كمشپبن ایان ى بڃ -
http://etehadbinalmelali.com/ak/kargaran-96
:ىشی ى، ٹبثڄ «ی ٽبځان ډٮين مټ سبیوـ اسلبىی»واى، ډبیب. ځیلاوی -
https://rahekargarnews.wordpress.com/2014/12/25/gile-286
، ٹبثڄ ىشی ى:«بی ی ی ٽبځان ؿیز سبیوـ اسلبىی»واى، ډبیب. ځیلاوی -
https://mejalehhafteh.com/2015/10/01/93320/
ډجب ٽبځان دشيیمی ي الاكی ٹبون ٽب ى ځٶشڂ ثب ثي هجب، ٹبثڄ ىشی ى: -
-9"87D2"B8"D1"B8"D7"A8"D8"A8"D9"85"/%D2012/12/01/pak.org-http://b
-9"86D7"A8"D1"B8"DA%AF%D1"B8"D7"A8"D9"%DA%A
-9"88%D-C"8DB9"85"C%D"8DB4"B8"D9"88"D1"B8"AA%D8"BE%D9"%D
9"86D7"A8"D9"82"%D-9"87C%D"8AD%DB8"D7"A8"D9"84"D5"B8"D7"A8"%D
و ،یسػم: كه ډس٢ ،«یىا یى ثاث ډب یىډٽا#. »1386اڅه $ ىييى،ی ټیډ -
ثبسبة وڂب.
![Page 52: 7933 تشهبیدرا 77 - naghdcom.files.wordpress.com](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022012804/61bd296c61276e740b0fff22/html5/thumbnails/52.jpg)
52
، ٹبثڄ ىشی ى:1397وڂبی ث ػىج ٽبځی ایان ى بڃ -
http://etehadbinalmelali.com/ak/jonbeshe-karegari-97