download telugu books from

Vikasa Dhatri1-122, Shivalayam Street

Zampani Post, Vemuru MandalGuntur District, Andhra Pradesh

India 522266Ph:9440994244, [email protected]

Download Telugu Books fromwww.vikasadhatri.org

<Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O - ÑiK«Ü«∞O„Ñ¨ÑÖpHõ~°}, 73= ~å*ÏºOQÆ ã¨=~°}, Zã‘û, Zã‘ì

J`åºKå~åÅ x~À^èŒHõ K«@ìO, Éèí∂iÜ«∂ Hõq∞\˜ x"ÕkHõÅ<ÕÑ¨^äŒºOÖ’ ^Œo`«∞Å ã≤÷uQÆ`«∞ÅÃÑ· ã¨=∂Ö’K«# KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩÉèÏ=™ê~°∂Ñ¨º`« QÆey# H˘O`«=∞Ok 22 ÃãÃÑìO|~ü 1999#ã=∂"Õâ◊O JÜ«∂º~°∞.

ÃÑ· ÉèÏ=#Å "≥Å∞QÆ∞Ö’ Œo «∞Å‰õΩ ãÖ|OkèOzL Œƒùqã∞Î#fl JOâßÅ#∞ JkèQÆq∞OKÕO Œ∞‰õΩ XHõ ãOã÷U~åÊ@∞ J=ã¨~°O Jx QÆ∞iÎOKå~°∞. JO^Œ∞Ö’ÉèÏQÆOQÍ<Õ 2000 ãÖ= «û~°OÖ’ '<Õ+¨#Öò Œo üá¶È~°O— Pq~°ƒùqOzOk. <Õ+¨#Öò ^Œo`ü á¶È~°O2005Ö’ „@ã∞ìQÍ il+ì~°∞ KÕÜ«∞|_çOk. WO Œ∞Ö’„Ñ=ÚY Œo « <åÜ«∞‰õΩÅ∞ ãÉèí∞ºÅ∞QÍ / „@ã‘ìÅ∞QÍL<åfl~°∞.ÖHΔÍºÅ∞:1. =∂~°∞ «∞#fl Õâ◊ ~å[H©Ü«∞, Pi÷Hõ, ™ê=∂lHõ, ™êOã¯$uHõ

Ñïã≤÷ «∞ÅÖ’ ~ÀA ~ÀA‰õÄ kQÆ*Ï~°∞ «∞#fl Œo «∞ÅÑïã≤÷`«∞Å#∞ JkèQÆq∞OKÕO^Œ∞‰õΩ ^Œo`« ™êkèHÍ~°`«™êkèOKÕO Œ∞‰õΩ <Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O ÑxKÕã∞ÎOk. « •fi~å

Œo «∞Å ™ê=∂lHõ, Pi÷Hõ, ~å[H©Ü«∞ ÉÏxã¨ «fiO #∞O_çq=ÚHÎ HõeÊOK«_»O. nxH J=ã~°"≥∞ÿ# Jxfl ~°HÍÅ =∞ Œú «∞#∞‰õÄ_»QÆ@ì_»O <Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O Ü≥ÚHõ ÅHõΔºO.

2. Œo « L Œº=∂Å‰õΩ, ãOã÷Å‰õΩ, HÍ~°ºHõ~°ÎÅ‰õΩ *ÏfÜ«∞ ™ê÷~ÚÖ’"ÕkHõ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_»O.

3. ^Œo`«∞Å Jaè=$kú HÀãÖ ™ê=∂lHõ, Pi÷Hõ, ™êOã¨¯$uHõ ~°OQÆOÖ’[~°∞QÆ∞ «∞#fl HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ „áÈ «ûÇ≤ÏOK«_»O.

4. qq^è Œ ™ê÷~ÚÖ’¡ ^Œo`« <åÜ«∞Hõ`åfiÅ#∞ Jaè=$kú KÕÜ«∞_»O,ãÇÏHõiOK«_»O.

5. Œo « _®Hõì~°∞¡, ÖÏÜ«∞~°∞¡, q^•º"Õ «ÎÅ‰õΩ ãO|OkèOz# ãOã÷Å‰õΩ, *ÏfÜ«∞,~åR ™ê÷~ÚÖ’¡ ãÇÏHõiOK«_»O.

6. qq èŒ Œo « ã=∞ãºÅÃÑ· Ñiâ’ èŒ#, qâı¡+} KÕã≤, •x Ñ¶e`åÅ#∞ PãHÎHõey# =º‰õΩÎÅ‰õΩ, ãOã÷Å‰õΩ JOkOz Ñiëê¯~åxH Hõ$+≤ KÕÜ«∞_»O.

7. <Õ+¨#Öò ^Œo`ü á¶È~°O ÅHΔÍºÅ‰õΩ J#∞QÆ∞}"≥∞ÿ# Ñïâ’^èŒ#Å‰õΩãÇÏHõiOK«_»O, "å\ Ñ¶e`åÅ#∞ „ÑÉèí∞ «fiO, „ÑÉèí∞ Õfi «~° ãOã÷Å‰õΩ « Œ∞ÑiK«~°ºÅ HÀãO JO Œ*ËÜ«∞_»O.

8. Œo «, Pk"åã‘, W «~° "≥#∞Hõ|_ç# „Ñ[Å ã=∞ãºÅ#∞ Ñi+¯iOKÕO Œ∞‰õΩ„ÑÉèí∞ «fi, „ÑÉèí∞ Õfi «~° ãOã÷Å`À HõÅã≤ ÑxKÕÜ«∞_»O.

9. ~å[H©Ü«∞ ™êkèHÍ~° « HÀãÖ W «~° "≥#∞Hõ|_ç# ã¨=¸Ç¨Å`À qâßÅ"≥∞ÿ„ux U~°Ê~°Û_»O.

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ LÑ „Ñ}ÏoHõÃ+_»∂ºÅ∞¤ ≥QÆÅ LÑ „Ñ}ÏoHõ

HÍ~°ºHõ~°ÎÅ Hõ~°nÑ≤Hõ

‰õÄ~°∞Ê

| «∞ÎÅ HÍsÎH± #=Ü«∂<£„áÈ„QÍO PÑ¶‘ã~ü, <Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O

„Ñ¨K«∞~°}

<Õ+#Öò Œo ü á¶È~°Oã≤H˜O„^•ÉÏ^£

WO Œ∞Ö’...

1. =∂ =∂@ P~ü. ~°q‰õΩ=∂~ü IV

2. =ÚO^Œ∞=∂@ ÉÁ*Ï `å~°HõO VII

3. Œo «∞Å P «‡Q“~°=O ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ _®II =∞O Œ [QÆ<åfl ä£ I X

4. SHõº áÈ~å\ÏÅ`À<Õ q[Ü«∞O ãÜ«∞º £ Jr*ò áêëê X I

5. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£/ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ LÑ „Ñ}ÏoHõ,

Ã+_»∂ºÅ∞¤ ≥QÆÅ LÑ „Ñ}ÏoHõÅ <ÕÑ äŒºO 1

6. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ L ÕÌâßÅ∞ 9

7. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ =ÚMÏºOâßÅ∞, =∂~°æ Œ~°≈HÍÅ∞ 10

8. ÉèÏ~° « „Ñ}ÏoHÍ ãOÑ¶∞O WzÛ# =∂~°æ Œ~°≈HÍÅ∞ 11

9. ~åR „ÑÉèí∞`åfiÅ‰õΩ J Œ#ÑÙ =∂~°æ Œ~°≈HÍÅ∞ 15

10. ~åR „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ J=∞Å∞ KÕÜ«∞=Åã≤# H˘xfl Ñ äŒHÍÅ q=~åÅ∞ 16

11. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ J=∞Å∞ f~°∞ - "åãÎ"åÅ∞ 20

12. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ J=∞Å∞ÃÑ· qq èŒ Hõq∞\©Å∞-x"ÕkHõÅ∞ 21

13. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ H\Ï~ÚOÑÙ q=~åÅ∞ – QÆ}ÏOHÍÅ∞ 24

14. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ ã=∞„QÆ J=∞Å∞‰õΩ

ã∂K«#Å∞, _ç=∂O_£û 26

15. =ÚyOÑ¨Ù 32

16. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£, „>ÿ|Öò ãÉò áê¡<£Å J=∞Å∞ f~°∞ ≥#∞flÅ∞ – QÆ}ÏOHÍÅ∞ 35

17. J#∞|O èŒO-1 : ÉèÏ~° « „Ñ}ÏoHÍ ãOÑ¶∞O \Ïãπ á¶È~üû

Hõq∞\ ã∂K«#Å∞ 44

18. J#∞|O èŒO-2 : ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ JO>Ë Uq∞\?

ÑOKåÜ«∞f „Ñ*Ï„Ñux èŒ∞Å‰õΩ – Hõ~°Ñ„ «O 52

19. J#∞|O èŒO-3 : „Ñ è•x WOk~åQÍOnè ÖËY 58

20. J#∞|O èŒO-4 :1980Ö’ áê¡xOQ∑ Hõg∞+<£ ãÉèíº HÍ~°º Œi≈,

„Ñã∞Î « „Ñ è•x =∞<À‡ÇÏ<£ ã≤OQ∑ ÖËY 59

„Ñ äŒ=∞ =Ú„ Œ} : 14 U„Ñ≤Öò, 2011

„Ñ «∞Å∞: 2,000

ÇÏ‰õΩ¯Å∞ : <Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O

ã≤HO„^•ÉÏ £

„Ñ¨K«∞~°}:

<Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O12-13-441, Ô~O_»= JO «ã∞÷,

gkè <≥O.1, `å~åflHõ,

ã≤HO„^•ÉÏ £ - 500 017.

á¶È<£ : 040 - 27014812

E-mail : [email protected]

„Ñ «∞Å‰õΩ : Jxfl ÑÙãÎHõ HO„^•Å∞

=Ú„ Œ} : JO‰õΩ+π „QÍÑ¶≤H±û

#Å¡‰õΩO@, ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £ - 500 044.

á¶È<£ : 040 - 27663211.

q~åà◊O : 25-00

IV V

ÉèÏ~° « „Ñ}ÏoHÍ ãOÑ¶∞O x|O èŒ#Å‰õΩ =ºu~HõO. D ÖËYÅ∞ PÜ«∂ =∞O„u «fiâßYÅ

J=QÍÇÏ<å ~åÇ≤Ï`åºxfl ≥eÜ«∞*Ëã∞Î<åfl~Ú.

2009 #=O|~üÖ’ áê¡xOQ∑ Hõg∞+<£ PÑ¶π WO_çÜ«∂ ãÉèí∞º_»∞ _®II #~O„ Œ

*Ï Œ"£ ÃÇ·Ï Œ~åÉÏ £Ö’ x~°fiÇ≤ÏOz# 11= ÑOK«=~°¬ „Ñ}ÏoHõ ''q∞_£ @~ü‡ J„ÃÑ·ãÖò——Ö’

<Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O áêÖÁæ#flk. WO Œ∞Ö’ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£‰õΩ K«@ìO ÇÏŸ^•

HõeÊOKåÅx, <Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O HÍ~°º Œi≈ áê¡xOQ∑ Hõq∞+<£#∞ HÀ~å~°∞.

2010 _çÃãO|~ü 7# <Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O P èŒfi~°ºOÖ’ _èçb¡Ö’ ÃãÊ+Öò

HÍOáÈ<≥O\ò áê¡#∞‰õΩ K«@ì| Œú « HõeÊOKåÅ<Õ _ç=∂O_£ÃÑ· *ÏfÜ«∞ ã Œã∞û#∞ U~åÊ@∞

KÕã≤Ok. nxÖ’ „ÃÑ·"Õ@∞ aÅ∞¡ áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ „Ñ¨"Õâ◊ ÃÑ\ÏìÅx ‰õÄ_® f~å‡#O

KÕâß~°∞. D „ÃÑ·"Õ@∞ aÅ∞¡ÃÑ· Z<£._ç.ZÑ¶π. áê~°¡"≥∞O@∞ ãÉèí∞ºÅ`À ãO„ÑkOÑÙÅ∞

[~°∞ÑÙ «∞Ok. XHõ"≥·ÑÙ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£‰õΩ K«@ìO ÇÏŸ^• HõeÊOKåÅ<Õ

_ç=∂O_£ Õâ◊=∞O`å ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞O>Ë, W\©=Å áê¡xOQ∑ Hõq∞+<£ xÜ«∞q∞Oz# \Ïãπ á¶È~°∞û

Hõq∞\ =∂„ «O nx K«@ì| Œú « QÆ∞iOz Ug∞ =∂\Ï¡_»‰õΩO_® 40 âßYÅ#∞ ÃãÊ+Öò

HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ J=∞Å∞ #∞O_ç q∞#Ç~ÚOKåÅx ã∂zOzOk. áê¡xOQ∑ Hõq∞+<£

ãÉèí∞º_»∞ _®II #~O„ Œ *Ï Œ"£ <åÜ«∞Hõ «fiOÖ’x D \Ïãπ á¶È~°∞û Hõq∞\ ã∂K«#Å∞

=∞O„u «fi âßY P"≥∂ ŒO á⁄Ok J=∞Å∞Ö’H =¿ãÎ, ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ =¸Å

ã≤ •úO «O, ã∂ÊùiÎ ≥|ƒuO@∞Ok.

JO Œ∞H D \Ïãπ á¶È~°∞û Hõq∞\ ã∂K«#Å#∞ =ºu~Hã∂Î <Õ+#Öò Œo ü

á¶È~°O 2011, =∂iÛ 17# _èçb¡Ö’x ''HÍ<£ã≤ì@∂º+#Öò Hõ¡Éò——Ö’ áê~°¡"≥∞O@∞ ãÉèí∞ºÅ`À

~“O_£ >Ë|∞Öò ã¨=∂"Õâ◊O [iÑ≤Ok. nxH˜ ~å[ºã¨Éèí ã¨Éèí∞ºÅ~Ú# Jr*òáêëê,

Ö’H±ãÉèí ãÉèí∞ºÅ~Ú# _®II=∞O^• [QÆ<åfl ä£ <åÜ«∞Hõ «fiO =Ç≤ÏOKå~°∞. JÖÏQ D

\Ïãπ á¶È~üû Hõq∞\ ã∂K«#Å#∞ =ºu~Hã∂Î 18 =∂iÛ 2011# ~å[ºãÉèí ãÉèí∞ºÅ∞

Jr*òáêëê WO\Ö’ qÖËHõ~°∞Å ã=∂"Õâ◊O x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞. nxÖ’ _®II =∞O^•

[QÆ<åfl ä£, ZO.Ñ≤., Jr*òáêëê, ZO.Ñ≤., HÍH =∂ èŒ=~å=Ù (=∂r „Ñ è•# HÍ~°º Œi≈,

PO„ èŒ„Ñ Õâò „ÑÉèí∞ «fiO) =∞iÜ«Ú <Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O HÍ~°º Œi≈ P~ü. ~°q‰õΩ=∂~ü

áêÖÁæ<åfl~°∞.

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ J=∞Å∞, Ñi~°HõΔ} H˘~°‰õΩ <Õ+#Öò Œo üá¶È~°O

Jxfl ãO Œ~åƒùÅÖ’ =ÚO Œ∞O_ç áÈ~å_»∞ «∞Ok. WOHÍ Œo «∞Å J<ÕHõ ã=∞ãºÅ~Ú#

=∂ =∂@

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ QÆ « 30 ãO= «û~åÅ∞QÍ LxHÖ’ L#flk.

J~Ú Õ J=∞Å∞Ö’ ÖË Œ∞. WÖÏO\ Ñ äŒHõO XHõ\ Œo «∞Å HÀãO U~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_ç# Œx,

Jk J=∞Å∞ [iy Õ Œo «∞Å rq`åÅ∞ ÉÏQÆ∞Ñ_» åÜ«∞x Œo « "Õ∞ è•=ÙÅ∞, HÍ~°ºHõ~°ÎÅ∞,

ãOÑ¶∂Å∞ QÆ « 10 ãOII~åÅ HÍÅO #∞O_ç, JO>Ë •^•ÑÙ 2001 ãO= «û~åÅ #∞O_ç

PO^Àà◊#Å∞ KÕã∞Î<åfl~°∞. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ ã=∞„QÆ J=∞Å∞‰õΩ qq èŒ áêsìÅ

ãOÑ¶∂Å∞, <åÜ«∞‰õΩÅ∞ _ç=∂O_£ KÕã∞Î<åfl~°∞. D Œo «∞Å _ç=∂O_£#∞ U =∂„ «O

Ñ\˜ìOK«∞HÀx, JãÅ∞ ÑiQÆ}#Ö’H fã∞HÀx „ÑÉèí∞ «fiO 2007Ö’ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò

áê¡<£ ¿Ñ~°∞#∞ ''Ã+_»∂ºÅ∞¤ HÍºãπì ãÉò áê¡<£——QÍ =∂iÛOk. ÃãÊ+Öò ´ „Ñ ÕºHõ «#∞, ãÉò

´ LÑ‰õΩ «yæOz "Õã≤Ok. D Ñ äŒHõO J=∞Å∞ #∞O_ç ZÖÏ «Ñ≤ÊOK«∞HÀ"åÅ<Õ Õ

„ÑÉèí∞`åfiÅ ÅHõΔ ºOQÍ HõxÊã∞Î#flk. W\©=Å 2010 #=O|~ü 25# ÉèÏ~° « áê¡xOQ∑

Hõq∞+<£ ãÉèí∞º_»~Ú# _®II #~O„ Œ *Ï Œ"£ <åÜ«∞Hõ «fiOÖ’x ''\Ïãπ á¶È~°∞û Hõq∞\——

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£#∞ 40 HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fi âßYÅ∞ J=∞Å∞ KÕÜ«∂eû# J=ã~°O

ÖË Œx, "å\H =iÎOÑKÕÜ«∞~å Œx ã∂zOK«_»O, ¿Ñ ŒÅ Jaè=$kúÑ@¡ U=∂„ «O ãOã≤ ŒÌ «,

z «Îâ◊√kú ÖËx „ÑÉèí∞ «fi x~°¡HΔÍºxfl ã∂zã∞ÎOk.

<Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O 2005 #∞O_ç ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ ã=∞„QÆ

J=∞Å∞‰õΩ Õâ◊ "åºÑÎOQÍ „ÑKå~° L Œº=∂xfl x~°fiÇ≤Ïã∞Î#flk. 15 ~å„ëêìÅÖ’ <åÜ«∞Hõ «fiO

Hõey J<ÕHõ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ x~°fiÇ≤Ïã∞Î#flk.

2008 Ñ¶≤„|=i 28-29 ÕnÖ’¡ _èçb¡Ö’x ÉèÏ~°fÜ«∞ ÉÏÅÉèí=<£Ö’ '' Œo «∞Å

Pi÷HÍaè=$kú : ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£—— J<Õ JOâ◊OÃÑ· *ÏfÜ«∞ ™ê÷~Ú ã Œã∞û#∞

x~°fiÇ≤ÏOzOk.

2009Ö’ 13= Ö’H±ãÉèí ãÉèí∞ºÅ`À ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ J=∞Å∞

H˘~°‰õΩ ~“O_£ >Ë|∞Öò ã=∂"Õâ◊O x~°fiÇ≤ÏOzOk.

2009Ö’ HO„ Œ =∞O„ «∞ÅO ŒiH© ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£#∞, «=∞ «=∞

âßYÅÖ’ ã=∞„QÆOQÍ J=∞Å∞ KÕÜ«∂Åx ¿Ñ~˘¯O@∂ ÖËYÅ∞ ‰õÄ_® „"åã≤Ok. H˘O Œ~°∞

=∞O„ «∞Å∞ ™ê#∞‰õÄÅOQÍ ã=∂ è•#O WKåÛ~°∞ HÍh KåÖÏ =∞Ok =∞O„ «∞Å∞ ÃãÊ+Öò

HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£#∞ J=∞Å∞ KÕÜ«∞_»O gÅ∞ HÍ Œx ¿Ñ~˘¯O@∂ ÖËYÅ∞ ÑOáê~°∞. Wk

VI VII

„ÃÑ·"Õ@∞~°OQÆOÖ’ i[~fi+#∞¡, Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ, Ã+_»∂ºÅ∞¤ ≥QÆÅ (J`åºKå~åÅ

x~À èŒHõ) K«@ìO ã=∞„QÆ J=∞Å∞ H˘~°‰õΩ, J<ÕHÍ<ÕHõ Œo « ã=∞ãºÅ ™ê èŒ# H˘~°‰õΩ

qq èŒ ™ê÷~ÚÅÖ’ <Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O ÑxKÕã∞ÎOk.

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ÃÑ· ≥Å∞QÆ∞ áê~î°‰õΩÅ‰õΩ, Œo « HÍ~°ºHõ~°ÎÅ‰õΩ, ãOÑ¶∂Å‰õΩ

J=QÍÇÏ# HõeÊOKÕO Œ∞‰õΩ, « •fi~å D ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ÃÑ· [iQ áÈ~å\Ïxfl

=∞iO « |ÅOQÍ #_çÑ≤Oz, ÅHõΔ º™ê èŒ#‰õΩ [iQ Hõ$+≤Ö’ ÉèÏQÆOQÍ D z#fl ÑÙãÎHõO

≥ã∞Î<åfl=Ú. "Õ∞=Ú PtOz# q èŒOQÍ D ÑÙãÎHÍxfl P Œi™êÎ~°x ÉèÏqã∞Î<åflO. D

ÑÙãÎHõ „ÑK«∞~°}Ö’ Jxfl q è•Å∞QÍ ãÇÏHõiOz# QÆ#∞=∞Å *Ï<Õâ◊fi~ü QÍiH, _Õq_£

ã∞ è•Hõ~ü QÍiH, Ps*ò =∞ÇÏ=∞‡ £ QÍiH, =Ú„kOz WzÛ# JO‰õΩâò „QÍÑ¶≤H±û "åiH

^èŒ#º"å^•Å∞.

=ÚO Œ∞=∂@ ~åã≤ WzÛ# ã‘xÜ«∞~ü Œo « <åÜ«∞‰õΩÅ∞, ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì ã‘xÜ«∞~ü

<åºÜ«∞"åk ÉÁ*Ï `å~°HõO, _®II =∞O Œ [QÆ<åfl ä£ (ZO.Ñ≤.Ö’H± ãÉèí), Jr*ò áêëê

(ZO.Ñ≤.~å[ºãÉèí) QÍ~°Å‰õΩ èŒ#º"å^•Å∞.

W@∞¡

P~ü. ~°q‰õΩ=∂~üHÍ~°º Œi≈

<Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O

=ÚO Œ∞=∂@

WÑÙ_»∞ XHõ =∞Oz Ñx [~°∞QÆ∞ «∞#flk. Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ∞, Ã+_»∂ºÅ∞¤ ≥QÆÅ

ã=∞„QÍaè=$kú HÀãO U~°Ê_ç# ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ (nx ¿Ñ~°∞#∞ Ã+_»∂ºÅ∞¤

HÍºãπì û ã¨Éò áê¡<£QÍ =∂~åÛ~°∞)† „>ÿ|Öò ã¨Éò áê¡<£ Å#∞ Ñ¨ÓiÎ™ê÷~ÚÖ’ J=∞Å∞

KÕÜ«∞=Åã≤OkQÍ HO„ Œ, ~åR „ÑÉèí∞`åfiÅÃÑ· XuÎ_ç fã∞‰õΩ~å=\ÏxH qq èŒ ~å[H©Ü«∞

áêsìÅ∞, „Ñ*Ï ãOÑ¶∂Å∞, ãfiK«ÛùO Œ ¿ã"å ãOã÷Å∞ =ÚO Œ∞‰õΩ =ã∞Î<åfl~Ú. P kâ◊QÍ

HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ ~°∂á⁄OkOK«∞‰õΩO@∞<åfl~Ú.

1980 ãOIIÖ’ U~åÊ@~Ú# D Ñ äŒHÍÅ∞ 2011 ãOII~°OÖ’ =zÛ<å

ÑÓiÎ™ê÷~Ú J=∞Å∞‰õΩ <ÀK«∞HÀÖË Œ<Õ q+Ü«∞O ÉÏ è•Hõ~°O HÍ Œ∞, •~°∞}O. „ÑÉèí∞`åfiÅ∞

«=∞ Hõ~°Î"åºxfl =∞iz, Jq ~°∂á⁄OkOK«∞‰õΩ#fl Ñ äŒHÍÅ<Õ ÑHõ ^•~°∞Å‰õΩ =∞o¡OK«@O

„Ñ*Ï™êfi=∞º =º=ã÷Ö’ ãÇ≤ÏOK«~åxk. WÑÊ\˜ÔH·<å D „ÑÉèí∞`åfiÅ "≥·Ñ¶ÖÏºÅ#Ω QÆ∞iÎOz

ãÔ~·# ^•iÖ’ ÃÑ@ì\ÏxH „ÑÜ«∞`åflÅ∞ [~°QÆ@O =∞Oz Ñi}Ï=∞"Õ∞!

U Ñ äŒHÍ<≥·fl<å „Ñ[Å∞ ãiQÍæ J=∞Å∞ KÕ~ÚOK«∞HÀ"åÅO>Ë •x q+Ü«∞OÖ’

ã=∞„QÆ"≥∞ÿ# J=QÍÇÏ# LO_®e. P Ñ äŒHÍÅ f~°∞ ≥#∞flÅ∞ "åiH ÑÓiÎQÍ ≥eÜ«∂e,

ÖËHõáÈ Õ „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ KÕ¿ã "≥∂™êÅÖ’ Ñ_çáÈ`å~°∞.

D q+Ü«∂xfl „QÆÇ≤ÏOz# <Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O Zãπ.ã≤.Ñ≤. g∞ Œ XHõ z#fl

ÑÙãÎHõO «Ü«∂~°∞KÕã≤Ok. D Ñ äŒHÍxH ãO|OkèOz# q=~åÅ∞ gÅ~Ú#O « =~°‰õÄ

K≥áêÊ~°»∞. „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ D Ñ äŒHÍÅ#∞ ZÖÏ J=∞Å∞ KÕã∞Î<åfl~À, g\ „HO Œ [~°∞QÆ∞ «∞#fl

H\Ï~ÚOÑÙÅ#∞ ZÖÏ ^•i =∞o¡ã∞Î<åfl~À, „Ñu U_»∂ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ‰õΩ ZO «

#+ìO [~°∞QÆ∞ «∞#fl^À, "åi Jaè=$kúH ZO « ≥|ƒ «QÆ∞Å∞ «∞#fl^À JOÔHÅ`À ãÇ

=∞#‰õΩ JOkOKå~°∞.

g\x fã∞H˘x qq èŒ ãOÑ¶∂Å∞, ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ∞ «=∞ «=∞ HÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ

Ñ Œ∞#∞ ÃÑ@∞ìHÀ=K«∞Û. JO Œ∞‰õΩ D ÑÙãÎHõO LÑÜ≥∂QÆÑ_»∞ «∞Ok. z#fl „ÑÜ«∞ «fl"Õ∞

J~Ú<å =∞Oz „ÑÜ«∞ «flO. J=ã~°"≥∞ÿ# „ÑÜ«∞ «flO. WO Œ∞‰õΩ <Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O#∞,

ÑÙãÎHÍxfl ~°∂á⁄OkOz# HÍsÎH± #=Ü«∂<£x Jaè#Okã∞Î<åfl#∞.

VIII IX

Œo «∞Å P «‡ Q“~°==¸,ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡#∂ ...

^ŒâßÉÏÌÅ HÍÅOQÍ ^Œo`«∞ÅÃÑ· [~°∞QÆ∞`«∞#fl

J`åºKå~åÅ‰õÄ, "åi ¿Ñ ŒiHÍxH© ZO`À ãO|O èŒO

=ÙOk. Pi÷HÍaè=$kú`À<Õ ^Œo`«∞Å P`«‡Q“~°==¸

=Ú_çÑ_ç =ÙOk. JO Œ∞H JÑÊ\ ÉèÏ~° « „Ñ è•x N=∞u

WOk~åQÍOnè ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ „ÑuáêkOK«QÍ

<å_»∞ „Ñ}ÏoHÍ ãOÑ¶∞O "≥∞O|~ü Ãã„Hõ@sQÍ =Ù#fl <Õ\ „Ñ è•x =∞<À‡ÇÏ<£ ã≤OQ∑

QÍ~°∞ qkè q è•<åÅ∞ ~°∂á⁄OkOKå~°∞. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£<Õ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ

LÑ„Ñ}ÏoHõQÍ WÑC_»∞ Ñ≤Å∞ã∞Î<åflO. 50 âß «O Hõ<åfl Z‰õΩ¯= Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ

[<åÉèÏ =Ù#fl „QÍ=∂Ö’¡ =∞øeHõ ã Œ∞áêÜ«∂Å HõÅÊ# «fii «QÆu# KÕÑ\ÏìÅ<Õk D

Ñ äŒHõO ÅHõΔ ºO. J~Ú Õ 30 ãO= «û~åÅ∞ QÆ_çz<å ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ „ÑHÍ~°O

x èŒ∞Å#∞ H\Ï~ÚOK«=Åã≤# 68 „ÑÉèí∞ «fi âßYÅÖ’ H=ÅO 18 âßYÅ∞ =∂„ «"Õ∞

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å#∞ K«∂Ñ≤ã∞Î<åfl~Ú. q∞QÆ å 50 âßYÅ∞ JãÅ∞

Zãπã≤Ñ≤ x èŒ∞Å∞ H\Ï~ÚOK«_»"Õ∞ ÖË Œ∞. D JOâ◊OÃÑ· áê~°¡"≥∞O\òÖ’ ÑÅ∞=∂~°∞¡ <Õ#∞

„Ñ¨™êÎqOKå#∞.

áê¡xOQ∑ Hõq∞+<£ Zãπã≤Ñ≤ x èŒ∞Å J=∞Å∞ f~°∞ÃÑ· _®II #~O„ Œ *Ï Œ"£ J èŒºHõΔ «#

xÜ«∞q∞Oz# \Ïãπ á¶È~üû Hõq∞\© H˘xfl JÉèíºO «~°Hõ~°"≥∞ÿ# ã≤á¶ê~°ã∞Å#∞ KÕã≤Ok. nxH

=ºu~HõOQÍ ã≤Ñ≤S ZOÑ≤ ãÜ«∞º £ Jr*ò áêëê QÍi`À Hõeã≤ <Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O

«~°ÑÙ# Zãπã≤, Zãπ\© ZOÑ≤ÅO Œih PÇfixOz _èçb¡Ö’ ã=∂"Õâ◊O [iáêO. J Õ

~ÀA HO„ Œ =∞O„u =Ú‰õΩÖò "åã≤flH± WO\’¡ ‰õÄ_® K«iÛOz \Ïãπ á¶È~üû Hõq∞\©

ã≤á¶ê~°ã∞Å#∞ =ºu~HOK«_»"≥∞ÿOk. •^•ÑÙ 50 =∞Ok ZOÑ≤Å ãO «HÍÅ∞ ¿ãHõiOz

„Ñ è•# =∞O„uH ÑOÑ@"≥∞ÿOk.

XHõ Zãπã≤Ñ≤ QÆ∞iOz =∂„ «"Õ∞ QÍHõ i[~fi+#¡ HÀã=Ú, J`åºKå~åÅ‰õΩ

=ºu~HõO QÍ#∞, =sæHõ~°} HÀã=¸ Œo «∞Å∞ áÈ~å\ÏÅ∞ [~°∞ÑÙ «∂<Õ =Ù<åfl~°∞.

HÍ~ÀÊ~\ò ~°OQÆOÖ’ i[~fi+#¡ HÀãO Hõ$+≤ KÕÜ«∂eû =ÙOk. Œo «∞ÅÃÑ· [~°∞QÆ∞ «∞#fl

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ J=∞Å∞ HÀãO ~åR, HO„ Œ ™ê÷~ÚÖ’ J=QÍÇÏ<å

ã Œã∞ûÅ∞ U~åÊ@∞ KÕã≤, áê~°¡"≥∞O@∞ ãÉèí∞ºÅ‰õΩ q+Ü«∂xfl ZÑÊ\HõÑC_»∞ ≥eÜ«∞*Ëã∂Î

PO^Àà◊<å HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ ‰õÄ_® =∞~À ÑHõ KÕÑ_»∞ «∂ Zãπ.ã≤.Ñ≤. x èŒ∞Å#∞ „Ñ[Å‰õΩ

JO^ÕÖÏ KÕÜ«∞@OÖ’ `«=∞=O`«∞ Hõ$+≤x KÕã¨∞Î#fl Z<£._ç.ZÑ¶π ã¨Oã¨÷ "åix

Jaè#Okã∞Î<åfl#∞. "åi J=QÍÇÏ<å HÍ~°º„Hõ=∞OÖ’ ÉèÏQÆOQÍ<Õ D ÑÙãÎHÍxfl "å~°∞

fã∞‰õΩ =ã∞Î<åfl~°#∞‰õΩO\Ï#∞. WO Œ∞Ö’x ã=∂Kå~åxfl „Ñ*ÏãOÑ¶∂Å∞ "å_»∞‰õΩO>Ë

<Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O =∞iÜ«Ú ÑÙãÎHÍxfl ‰õÄ~°∞Ê KÕã≤# HÍsÎH± #=Ü«∂<£ Pâ◊Ü«∞O

<≥~°"Õi#>Ëì!

ÉÁ*Ï `å~°HõO~åR J èŒº‰õΔΩÅ∞

iÑa¡Hõ<£ áêsì PÑ¶π WO_çÜ«∂

X XI

SHõº áÈ~å\ÏÅ`À<Õ q[Ü«∞O

™ê=∂lHõ <åºÜ«∞O HÀãO H˘xfl =~åæÅ „Ñ[Å∞

L"≥fi`«∞Î# áÈ~å\ÏÅ∞ [~°∞Ñ¨Ù`«∞#fl HÍÅOÖ’ =∞#O

rqã∞Î<åflO. ŒâßÉÏÌÅ∞ QÆ_çz<å, "å=∞ÑHõΔ L Œº=∂Å∞,

qÑ¡"À Œº=∂Å∞, Œo « L Œº=∂Å∞ ZO « L èŒ$ «OQÍ

[iy#Ñ¨Ê\ ˜H© J}QÍi# =~åæÅ‰õΩ WOHÍ <åºÜ«∞O

[~°QÆ@O ÖË Œ∞. Œo «∞Å‰õΩ i[~fi+#∞¡, „Ñ ÕºHõ x èŒ∞Å∞

H\Ï~Úã∞Î<åfl=∞x HO„ Œ, ~åR „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ T Œ~°Q˘_»∞ «∞<åfl WOHÍ KåÖÏ=∞OkH

Ti z=~° | «∞‰õΩ «ÑÊ@O ÖË Œ∞. Ô~O_»∞ QÍ¡ã∞Å q è•<åxfl ÉèíiOK«HÍ «ÑÊ@O

ÖË Œ∞. WOÔH<åflm§ q=HõΔ? Œo «, |_»∞QÆ∞, |ÅÇ‘Ï# =~åæÅ`À áê@∞ J «ºkèHõOQÍ

=Ù#fl =Úã≤¡O "≥∞ÿ<åi\©Å∞ ‰õÄ_® f„= q=HõΔ‰õΩ QÆ∞~°=Ù «∞<åfl~°∞. D Ñiã≤÷u =∂~åÅO>Ë

SHõº áÈ~å\ÏÅ`À<Õ q[Ü«∞O ™êkèOK«QÆÅO.

`˘e<å\ S Œ∞ ÑOK«=~°¬ „Ñ}ÏoHõÖ’¡ J=∞Å∞ [iÑ≤# UiÜ«∂ J„áÈKü q è•#O

=Å¡ Zãπã≤, Zã‘ìÅ Jaè=$kú [~°QÆ@O ÖË Œx „Ñ}ÏoHÍ Hõ~°ÎÅ∞ ãiQÍæ<Õ QÆ∞iÎOKå~°∞.

Zãπã≤, Zã‘ìÅ HÀãO „Ñ ÕºHõOQÍ x èŒ∞Å∞ H\Ï~ÚOKÕ Zãπã≤Ñ≤, Zãπ\Ñ≤Å∞ Ñ äŒHÍÅ#∞

P~°= ÑOK«=~°¬ „Ñ}ÏoHõ #∞Oz „áê~°OaèOKå~°∞. =¸_»∞ ŒâßÉÏÌÅ∞ QÆ_çz<å, 11=

ÑOK«=~°¬ „Ñ}ÏoHõ =ÚyOÑÙ#‰õΩ =zÛ<å, HO„ Œ ~åR „ÑÉèí∞`åfiÖ’¡ ãÔ~·# Hõq∞\ò"≥∞O\ò

ÖË#O^Œ∞=Å¡ PtOz# Ñ¶¨e`åÅ∞ HõxÑ≤OK«@O ÖË^Œ∞. L^ÀºQÍÖ’¡ i[ˆ~fi+¨#∞¡,

™ê¯Å~ü+≤ÑπÅ∞ «ÑÊ Œo «∞Å‰õΩ J=ã~°"≥∞ÿ# =∞øeHõ Jaè=$kú [~°QÆ@O ÖË Œ∞.

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ (Zãπ.ã≤.Ñ≤) ^•fi~å Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ LÑ„Ñ}ÏoHõ,

Ã+_»∞ºÅ∞¤ ≥QÆÅ LÑ„Ñ}ÏoHõÃÑ· ãg∞HõΔ [i¿ÑO Œ∞‰õΩ áê¡xOQ∑ Hõg∞+<£ xÜ«∞q∞Oz#

\Ïãπ á¶È~üû Hõq∞\© Zãπã≤Ñ≤ ã∂ÊùiÎ<Õ ≥|ƒf¿ã ã≤á¶ê~°ã∞Å∞ KÕã≤Ok. Œo «∞Å JÉèí∞º#fluH

D ã≤á¶ê~°ã∞Å∞ ^•^•ÑÙ =∞~°}âßã#"Õ∞. <Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O «~°ÑÙ# ~°q‰õΩ=∂~ü

D JOâßxfl QÆ∞iOz <å`À „Ñ™êÎqOz#ÑC_»∞ KåÖÏ PO^Àà◊# HõeyOk. Œo «∞Å

ÇÏ‰õΩ¯Å áÈ~å@OÖ’ ˘e<å\ #∞Oz Hõ$+≤ KÕã∞Î#fl <åQÆ~üHõ~°∂flÅ∞ ZO.Ñ≤ _®II=∞O Œ

[QÆ<åfl ä£ À nxÃÑ· K«iÛOz áê~°¡"≥∞O\ò ãÉèí∞ºÅO Œi Œ$+≤ìH fã∞‰õΩ=zÛ, „Ñ è•#=∞O„uH

J`åºKå~åÅ qKå~°}‰õΩ „Ñ ÕºHõ HÀ~°∞ìÅ∞ U~åÊ@∞‰õΩ Hõ$+≤ KÕÜ«∂eû=ÙOk. 1995

#∞Oz 2009 =~°‰õΩ 80,849 Hã∞Å∞ #"≥∂ Œ∞ HÍQÍ WO Œ∞Ö’ 1911 ÇÏ «ºÅ∞,

7.537 J`åºKå~åÅ∞ =Ù<åfl~Ú. Zãπ\ÅÃÑ· •_»∞Å‰õΩ ãO|OkèOz 15.909 Hã∞Å∞

qq èŒ HÀ~°∞ìÖ’¡ ÃÑO_çOQ∑Ö’ =Ù<åfl~Ú. „Ñu Œo « <åÜ«∞‰õΩ_»∂, HÍ~°ºHõ~°Î D JOâßÅ∞

QÆ=∞xOz x~°O «~° *ÏQÆ∞~°∂Hõ « À ÇÏ‰õΩ¯Å∞ HÍáê_»∞‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ Hõ$+≤ KÕÜ«∂eû =ÙOk.

<Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O 2005 #∞Oz ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ ã=∞„QÆ J=∞Å∞‰õΩ

Õâ◊"åºÑÎ „ÑKå~°O KÕ™ÈÎOk. WO «‰õΩ =Ú#∞ÑÙ WOw¡+πÖ’ „ÑK«∞iOz# ÑÙãÎHÍ<Õfl

≥Å∞QÆ∞Ö’H J#∞=kOz ™ê=∂#∞ºÅ =ÚO Œ∞‰õΩ fã∞‰õΩ~å=@O ZO`À P#O Œ

^•Ü«∞HõO. \Ïãπ á¶È~üû Hõq∞\© ã≤á¶ê~°ã∞Å <ÕÑ èŒºOÖ’ z#fl ÑÙãÎHõOÖ’x ã=∂Kå~°O

„Ñ¨u ™ê=∂lHõ HÍ~°ºHõ~°Î‰õÄ, Œo « L Œº=∞HÍ~°∞Å‰õÄ Hõ~°nÑ≤Hõ ÖÏO\˜k. nxfl

„ÑK«∞iOz =∞# =ÚO Œ∞‰õΩ fã∞‰õΩ=zÛ# <Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O HÍ~°º Œi≈ ~°q‰õΩ=∂~ü

QÍi¯, nxx ‰õÄ~°∞Ê KÕã≤# <Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O „áÈ„QÍO PÑ¶‘ã~ü | «∞ÎÅ HÍsÎH±

#=Ü«∂<£ QÍiH Jaè#O Œ#Å∞.

_®II =∞O Œ [QÆ<åfl ä£ZO.Ñ≤. (Ö’H±ãÉèí)

<åQÆ~üHõ~°∂flÅ∞ xÜ≥∂[Hõ=~°æO

XII

q#uÑ„ «O W"åfiÅx x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ<åflO. P „ÑHÍ~°"Õ∞ _èçb¡Ö’x HÍxã≤ì@∂º+<£ Hõ¡ÉòÖ’

Zãπã≤Ñ≤ \Ïãπ á¶È~üû Hõq∞\© ã≤á¶ê~°ã∞ÅÃÑ· áê~°¡"≥∞O@∞ ãÉèí∞ºÅ`À <Õ#∂, =∞O Œ [QÆ<åfl ä£

QÍ~°∞ <Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O «~°ÑÙ# ã=∂"Õâ◊O U~åÊ@∞ KÕã≤#ÑÙ_»∞ H=ÅO Zãπ.ã≤,

Zãπ.\˜, ZOÑ≤Å∞ =∂„`«"Õ∞ QÍHõ "≥∞ÿ<åi\© ZOÑ‘Å∞ J#fi~ü „Ñ¨Éèí$`«∞Å∞ ‰õÄ_®

Ç[~°Ü«∂º~°∞. XHõ Hõ=¸ºxã∞ìQÍ J}QÍi# „Ñ[Å ã=∞ãºÅ Ñ@¡ <å =O «∞ Hõ$+≤

[iáê#<Õ ãO`À+O HõeyOk. „Ñ è•#=∞O„uH ã∞=∂~°∞ 50 =∞Ok ZOÑ≤Å ãO «HÍÅ`À

\Ïãπ á¶È~üû Hõq∞\© ã≤á¶ê~°ã∞Å‰õΩ =ºu~HõOQÍ ÖËY ~åâß=Ú.

D <ÕÑ äŒºOÖ’ Zãπã≤ã≤ U q èŒOQÍ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~À, •xfl ZÖÏ J=∞Å∞ KÕÜ«∂Ö’

=ÔQ·~å =∂~°æ Œ~°≈HÍÅ∞, ^•x LxHH =zÛ Ñ_ç# „Ñ=∂ ŒO =ÔQ·~å D ÑÙãÎHõOÖ’

‰õΩ¡ÑÎOQÍ K«iÛOKå~°∞. Zãπ.ã≤.Ñ≤ x èŒ∞Å‰õΩ K«@ì| ŒÌ ÇÏŸ^• HõeÊOKåÅ<Õ _ç=∂O_£

KåÖÏ ã¿ÇÏ «∞HõO. nxH áê~°¡"≥∞O\ò Œo « ZOÑ≤ÖË QÍHõ JO Œ~°∂ Hõ$+≤ KÕÜ«∂eû#

J=ã~°O =ÙOk. Œo « L Œº=∞HÍ~°∞Å‰õÄ, <åÜ«∞‰õΩÅ‰õÄ Hõ~°nÑ≤HõQÍ D z#fl ÑÙãÎHõO

LÑÜ≥∂QÆÑ_»∞ «∞O Œx Ptã∞Î<åfl#∞. ÑÙãÎHÍxfl „ÑK«∞iOz# <Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O

HÍ~°º Œi≈ ~°q‰õΩ=∂~ü‰õΩ, ‰õÄ~°∞Ê KÕã≤# <Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O „áÈ„QÍO PÑ¶‘ã~ü HÍsÎH±

#=Ü«∂<£‰õΩ, giH ãÅÇ^•~°∞QÍ =Ù#fl ÃãO@~ü Ñ¶~ü ™È+Öò [ã≤ìãπ Hõhfi#~ü, PÑÎq∞„ «∞_»∞

Ps*ò =∞ÇÏ‡ £‰õΩ Jaè#O Œ#Å∞.

ãÜ«∞º £ Jr*ò áêëêZO.Ñ≤. (~å[ºãÉèí)

*ÏfÜ«∞ HÍ~°º=~°æ ãÉèí∞ºÅ∞, ã≤Ñ≤S

ÃãÊ+¨Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ ◗1

ÃãÊ+¨Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£/ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ LÑ¨ „Ñ¨}ÏoHõ,Ã+_»∂ºÅ∞¤ `≥QÆÅ LÑ¨ „Ñ¨}ÏoHõÅ <ÕÑ¨^äŒºO

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ ÖË • Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ LÑ „Ñ}ÏoHõ#∞ J~°÷O

KÕã∞HÀ=_®xH „ÑÜ«∞uflOK«_»O JO>Ë <åÅ∞QÆ∞ ÅHõΔÅ Ü«∂Éè· "ÕÅ HÀ@¡ ‰õΩOÉèíHÀ}O

QÆ∞iOz ≥Å∞ã∞HÀ=_»O. J=Ù#∞ Wk U „Ñ è•# „ã=Ou g∞_çÜ«∂ „ÑK«∞iOK«x,

„Ñ™ê~°O KÕÜ«∞x ÅHõΔÅ HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å Jqhu.

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ Ã+_»∂ºÅ∞¤ HÍºãπì ãÉò áê¡<£, Ã+_»∂ºÅ∞¤ „>ÿÉòû ãÉò

áê¡<£ QÆ∞iOz ≥Å∞ã∞HÀ=_»O JO>Ë Œo «∞Å Pi÷Hõ, ™êOã¯ $uHõ, ™ê=∂lHõ ã≤÷u

QÆ «∞Å#∞ J~°÷O KÕã∞HÀ=_»O. WOHÍ Œo «∞Å‰õΩ JO Œ∞ «∞#fl, JO Œ‰õΩO_® áÈ «∞#fl

q Œº, "≥· Œº, x"åã ™œHõ~åºÅ QÆ∞iOz ≥Å∞ûHÀ=_»O, "åiH ã=∂[OÖ’ Q“~°=O

ZO Œ∞‰õΩ ^˘~°Hõ_»O ÖË À ≥Å∞ã∞HÀ=_»O.

D Õâ◊OÖ’ H=ÅO Œo «∞Å ÃÑ·#<Õ ZO Œ∞‰õΩ ™ê=¸Ç≤ÏHõ ÇÏ`åºHÍO_»Å∞,

J`åºKå~åÅ∞ [~°∞QÆ∞ «∞<åflÜ≥∂? Jq KÕã≤# ÇÏO «∞‰õΩÅ∞ U tHõΔÅ∞ ÖË‰õΩO_® Œ~åQÍ

ZÖÏ LO_»QÆÅ∞QÆ∞ «∞<åfl~À J~°÷O KÕã∞HÀ"åÅO>Ë, WOHÍ Œo «∞Å‰õΩ ãO|OkèOz#

J<ÕHÍ<ÕHõ q+Ü«∂Å∞ J~°÷O KÕã∞HÀ"åÅO>Ë 30 ãO= «û~åÅ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò

áê¡<£ J=∞Å∞ q è•<åxfl J~°÷O KÕã∞HÀ"åeûO Õ.

D Õâ◊OÖ’ 1951–56Ö’ „áê~°OÉèí"≥∞ÿ# ÑOK«=~°¬ „Ñ}ÏoHõÅ∞ <åÅ∞QÆ∞

ÑÓiÎ J~Ú# «~åfi « ÅHõΔÅ HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å∞ Y~°∞Û KÕã≤# «~åfi «, S Œ= ÑOK«=~°¬

„Ñ}ÏoHõÃÑ· [iy# ãg∞HõΔÖ’ ÕeOk Uq∞@O>Ë S Œ∞ ÑOK«=~°¬ „Ñ}ÏoHõÅ HÍÅO

25 ãO= «û~åÅ∞ QÆ_»z<å, HÀ\Ï¡k „Ñ*Ï èŒ#O Y~°Û~Ú<å, D Õâ◊OÖ’x J}z"Õ «‰õΩ

JO@~åx «<åxH, J<åºÜ«∂Å‰õΩ, J`åºKå~åÅ‰õΩ x «ºO QÆ∞i J=Ù «∞#fl Œo «∞Å∞,

Pk"åã‘Å rq`åÖ’¡ ZÖÏO\ =∂~°∞Ê [~°QÆÖË Œ∞.

<Õ+¨#Öò Œo ü á¶È~°O ◗2 ÃãÊ+¨Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ ◗3

JO^Œ∞ˆH Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Pi÷Hõ, ™êOã¨¯ $uHÍaè=$kúH˜ „Ñ¨`ÕºHõ |_≥˚\ò

ˆH\Ï~ÚOÑÙÅ∞ J=ã~°O Jx ÉèÏqOz „Ñ"Õâ◊ ÃÑ\ì#"Õ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£,

„>ÿ|Öò ãÉòáê¡<£.

Œo «, Pk"åã‘ [# ã=¸ÇÅ‰õΩ, W «~° ‰õΩÖÏÅ‰õΩ =∞ èŒº L#fl ™ê=∂lHõ,

Pi÷Hõ JO «~åÅ#∞ «yæOKÕO Œ∞‰õΩ Hõ$+≤ KÕÜ«∞_»"Õ∞ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ =∞iÜ«Ú

„>ÿ|Öò ãÉòáê¡<£Å L ÕÌâ◊O. Œo «∞Å, Pk"åã∞Å q^•ºaè=$kú, ãOÑ Œ ÃÑOÑÙ [~°QÍÅ<Õk

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£, „>ÿ|Öò ãÉòáê¡<£Å ÅHõΔ ºO. "≥Ú «ÎO |_≥\òÖ’ HõhãO

[<åÉèÏ x+ÊuÎ „ÑHÍ~°O Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ‰õΩ, Ã+_»∂ºÅ∞¤ ≥QÆÅ‰õΩ |_≥@∞ H\Ï~ÚOÑÙ

[iÑ≤ Jq "åi Jaè=$kúH Y~°∞Û KÕÜ«∂e.

J~Ú Õ P~°= ÑOK«=~°¬ „Ñ}ÏoHõ (1980–1985) #∞O_ç HO„ Œ, ~åR

„ÑÉèí∞`åfiÅ∞ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ „ÑHÍ~°O |_≥\ò H\Ï~ÚOÑÙÅ∞ [iÑ≤ "å\x

Œo «∞Å Jaè=$kúH Y~°∞Û KÕÜ«∂Å<Õ q è•# x~°‚Ü«∞O [iy<å, WÑÊ\ =~°‰õÄ JO>Ë

30 ãO= «û~åÅ «~åfi « ‰õÄ_® J<ÕHõ =∞O„u «fi âßYÅ∞, _çáê~üì"≥∞O@∞Å∞ JãÅ∞

J@∞=O\ „ÑÜ«∞ «flO Ug∞ KÕÜ«∞ÖË Œ∞. Wk J}K«|_ç# „Ñ[Å Ñ@¡ •~°∞} x~°¡HΔÍºxH

ãr= ™êHõΔ ºO.

WO «=~°‰õÄ D Õâ◊OÖ’ „Ñ"Õâ◊ÃÑ@ì|_ç# U |_≥@∞Å#~Ú<å èŒxHõ =~åæÅ,

áêi„âßq∞Hõ "Õ «ÎÅ „ÑÜ≥∂[<åÅH „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ „áê è•#º « xKåÛ~ÚHÍh ™ê=∂#º

Œo «∞Å, Pk"åã∞Å ã≤÷uQÆ «∞Å#∞ U =∂„ «O Ñ\ìOK«∞HÀÖË Œ∞. JO Œ∞=Å¡ Œo «∞Å∞

«=∞‰õΩ ~å"åeû# "å\Ï#∞ ‰õÄ_® á⁄O ŒÖËHõ, xãûÇÜ«ÚÅ∞QÍ q∞ye áÈ «∞<åfl~°∞.

Wk QÆ « J~°÷ â◊ å|ú HÍÅOQÍ D Õâ◊OÖ’ [~°∞QÆ∞ «∞#fl «O «∞.

D Õâ◊O „ÑÑOK«OÖ’<Õ ã∂Ñ~ü Ñ=~üQÍ Z Œ∞QÆ∞ «∞#fl Œh *Ïu Pi÷Hõ =$kú

9%QÍ L#fl Œx Q˘ÑÊÅ∞ K≥|∞ «∞#fl «~°∞}OÖ’, D Õâ◊OÖ’x Œo «∞Å ã≤÷uQÆ «∞Å∞

ZO Œ∞‰õΩ J èÀQÆuÖ’ L<åflÜ≥∂ „ÑtflOK«=eû# J=ã~°O LOk. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò

áê¡<£ ã=∞„QÆ J=∞Å∞‰õΩ _èçb¡ #∞O_ç ÑÖ¡‰õÄ, ÑÖ¡ #∞O_ç _èçb¡H© qâßÅ Œo « „Ñ*Ï

L Œº=∞O KÕÜ«∂eû# J=ã~°O L#flk.

<Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O 2005 #∞O_ç ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ J=∞Å∞ÔH·

*ÏfÜ«∞ ™ê÷~Ú „ÑKå~° L Œº=∂xfl x~°fiÇ≤Ïã∞Î#flk. Jxfl Œo «, „Ñ*Ï ãOÑ¶∂Å‰õΩ

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£#∞ Z*O_®QÍ KÕÜ«∂Å<Õk =∂ L ÕÌâ◊O. Œo «, ™ê=∂lHõ

HÍ~°ºHõ~°ÎÅ‰õΩ ÃãÊ+¨Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ÃÑ· ã¨=∞„QÆ J=QÍÇ¨Ï# HõeÊOKÕO^Œ∞‰õΩ

„ÑÜ«∞uflã∞Î<åflO. JO Œ∞Ö’ ÉèÏQÆOQÍ<Õ D z#fl ÑÙãÎHõO.

*ÏfÜ«∞ ™ê÷~ÚÖ’ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£‰õΩ K«@ìO ÇÏŸ^• HõeÊOKÕO Œ∞‰õΩ

<Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O „ÃÑ·"Õ@∞ aÅ∞¡‰õΩ ~°∂ÑHõÅÊ# KÕã∞Î#flk. ZO Œ∞HõO>Ë „Ñã∞Î «O

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ HÀ~°∞ìÅ •fi~å J=∞Å∞ KÕã∞‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ gÅ∞ HÍ Œ∞. ZO Œ∞HõO>Ë

„Ñã∞Î «O Wk XHõ áêÅã‘ (áê¡xOQ∑ Hõq∞+<£ =∂~°æ Œ~°≈HÍÅ∞) =∂„ «"Õ∞. HÍ=Ù# nxH

K«@ì ÇÏŸ^• HõeÊOKÕO Œ∞‰õΩ, « •fi~å nxx LÅ¡OÑ¶≤∞Oz# JkèHÍ~°∞ÅÃÑ· „Hq∞#Öò

K«~°ºÅ∞ fã∞‰õΩ<Õq èŒOQÍ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ÃÑ· K«\Ïìxfl ~°∂á⁄OkOKÕO Œ∞‰õΩ

<Õ+#Öò Œo ü á¶È~°O «#=O «∞ Hõ$+≤ KÕã∞ÎOk.

"≥ÚQÆÅ∞Å áêÅ<≥·<å, „a\©+μ áêÅ<≥·<å Œo «∞ÅÃÑ· ‰õΩÅ J}z"Õ «, =∂#=

ÇÏ‰õΩ¯Å LÅ¡OÑ¶∞# [~°∞QÆ∞ «∂<Õ L<åfl~Ú. P «~åfi « ™êfi «O„ «ºO ãOáêkOz,

„Ñ¨*Ï™êfi=∞º Ñ¨iáêÅ#Ö’ =Ù#fl JkèHÍ~° =∂iÊ_ç [iy# J#O «~°O D Õâ◊

J„QÆ‰õΩÖÏÅ áêÅ#Ö’ Œo «∞ÅÃÑ· q=HõΔ ÃÑiyO Õ QÍx U =∂„ «O «QÆæÖË Œ∞. „a\+μ

~åK«iHõ áêÅ#Ö’ Œo «∞ÅÃÑ· ™ê=¸Ç≤ÏHõ ÇÏ`åºHÍO_»Å∞ ÖË=Ù HÍh ~å*ÏºOQÆO –

J=∞Å∞Ö’ =Ù#fl „Ñã∞Î « „Ñ*Ï™êfi=∞º áêÅ#Ö’ Œo «∞ÅÃÑ· J<ÕHõ ÇÏ`åºHÍO_»Å∞

[iQÍ~Ú. HÍ~°OKÕ_»∞, K«∞O_»∂~°∞, H©Å"Õ}‡x, â◊OHõ~°aèQÍ, ÅHΔÍ‡ÑÓ~ü ÉÏ Õ, M·~å¡Ol

ÖÏO\ ãOÑ¶∞@#Ö’¡ Œo «∞Å#∞ J„QÆ‰õΩÅ Ç≤ÏO Œ∞=ÙÅ∞ x~å÷HΔ}ºOQÍ TK«HÀ « HÀâß~°∞.

D Õâ◊ ~å*ÏºOQÆOÖ’x JkèHõ~°}ÏÅ∞ 15, 16 =∞iÜ«Ú 17 JO@~åx «#O,

‰õΩÅ q=HõΔ#∞ x¿+kèOz Œo «∞Å Jaè=$kúH „Ñ ÕºHõ ~°HõΔ}Å∞, U~åÊ@∞¡ KÕÜ«∂Åx

ã∂zã∞Î<åfl~Ú. HÍh, Jq Ug J=∞Å∞‰õΩ <ÀK«∞HÀHõ x «ºO Œo « =∂#= ÇÏ‰õΩ¯Å

LÅ¡OÑ¶∞# [~°∞QÆ∞ «∂<Õ =ÙOk.

^Õâ◊"åºÑ¨ÎOQÍ ^Œo`« ã¨=∂[O HõiîHõ ¿Ñ^ŒiHõO, x~°HõΔ~åã¨º`«, PHõe,

J==∂<åÅ∞, J<å~ÀQÆºO`À H˘@∞ì q∞\Ïì_»∞`ÀOk.


2001– [<åÉèÏ ÖHõ Å „ÑHÍ~°O Œo «∞ÅÖ’ x~°HõΔ~åãº « :

"≥Ú`«ÎO Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ „ã‘ÎÅ∞

"≥Ú`«ÎO 54.80 44.90 65.38

„QÍg∞} Œo «∞Å∞ 58.04 47.78 68.98

Ñ@ì} Œo «∞Å∞ 41.97 33.61 51.03

Œo «∞ÅÖ’ ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞#fl =º=™êÜ«∞ ‰õÄbÅ∞ : KÕ*Ïi áÈ «∞#fl Éèí∂=ÚÅ∞

ãO= «û~°O 1961 1971 1981 1991

Ü«∞[=∂#∞Å∞ 37.76 27.87 28.17 25.44

=º=™êÜ«∞ ‰õÄbÅ∞ 34.48 51.74 48.22 49.06

P è•~°O: Zã‘û, Zã‘ì Hõq∞+<£ iáÈ~üì 1996–97–98 ¿Ñl: 144,145

Œo «∞Å P~ÀQÆº ã≤÷u :

tâ◊√ =∞~°}ÏÅ∞ 83.0

5 ãOII~åÅÖ’ÑÙ Ñ≤Å¡Å =∞~°}ÏÅ∞ 11.3

«‰õΩ¯= |~°∞=Ù#fl Ñ≤Å¡Å∞ 53.5

~°HõÎÇ‘Ï# « QÆÅ Ñ≤Å¡Å∞ 78.3

Ju™ê~°O`À ÉÏ èŒÑ_»∞ «∞#fl Ñ≤Å¡Å∞ 19.8

~°HõÎÇ‘Ï# « QÆÅ „ã‘ÎÅ∞ 56.0

P è•~°O: *ÏfÜ«∞ ‰õΩ@∞O| P~ÀQÆº ãOã÷ 1988–99

Œo «∞ÅÃÑ· <Õ~åÅ∞ :<Õ~åÅ∞ 2001 2002 2003 2004 2005 "≥Ú «ÎO

ÇÏ «ºÅ∞ 763 739 581 654 669 3406

J`åºKå~åÅ∞ 1316 1331 1089 1157 1172 6065

JÑÇÏ~°}Å∞ 400 319 232 253 258 1462

|OkáÈ@∞ ^ÀÑ≤_ç 41 29 24 26 26 146

^˘OQÆ «<åÅ∞ 133 105 70 72 80 460

ÉkiOÑÙÅ∞ 354 322 204 211 210 1301

QÍÜ«∞Ñ~°Û_»O 4547 4491 3969 3824 3847 20670

Ñ≤.ã≤.P~ü K«@ìO 633 1018 634 364 291 2940

Zã‘û, Zã‘ì J`åºKå~°

x~À èŒHõ K«@ìO: 13113 10770 8048 8891 8497 49319

W «~åÅ∞ 12201 14383 11401 11435 11077 60497

"≥Ú «ÎO 33501 33507 26252 26887 26127 146274

2009Ö’ Œo «∞ÅÃÑ· <Õ~åÅ∞ :ã¨OYº ~åRO/HO„ Œ áêe « „áêO «O <Õ~åÅ∞ PeO_çÜ«∂ %

1. PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò 4504 13.4

2. J~°∞}ÏK«Öò „Ñ Õâò 0 0.0

3. J™êûO 0 0.0

4. cÇ~ü 3836 11.4

5. Kè«fÎãπÑ¶∞_£ 466 10.4

6. QÀ"å 3 0.0

7. QÆ∞[~å ü 1182 3.5

8. ÇÏ~åº<å 303 0.9

9. Ç≤Ï=∂K«Öò „Ñ Õâò 88 0.3


10. [=¸‡ HÍj‡~ü 1 0.0

11. *Ï~°öO_£ 631 1.9

12. Hõ~åfl@Hõ 2174 6.5

13. ˆH~°à◊ 467 1.4

14. =∞ èŒº„Ñ Õâò 3040 9.0

15. =∞Ç~åR 1096 3.3

16. =∞}˜Ñ¨Ó~ü 0 0.0

17. "Õ∞Ñ¶∂ÅÜ«∞ 0 0.0

18. q∞*’~åO 0 0.0

19. <åQÍÖÏO_£ 0 0.0

20. Xi™êû 1709 5.1

21. ÑO*ÏÉò 108 0.3

22. ~å[™ê÷<£ 4985 14.8

23. ã≤H˜¯O 16 0.0

24. «q∞à◊<å_»∞ 1312 3.9

25. „uÑ¨Ù~° 7 0.0

26. L «Î~° „Ñ Õâò 7522 22.4

27. L`«Î~åYO_£ 58 0.2

28. ÑtÛ=∞ ÉOQÍÖò 21 0.1

"≥Ú «ÎO (~å„ëêìÅ∞) 33529 99.8

HO„ Œáêe « ~å„ëêìÅ∞

29. JO_»=∂<£ xHÀÉÏ~ü 0 0.0

30. Kè«O_ôÑ¶∞_£ 0 0.0

31. ^• Œ~ü <åQÆ~ü ÇÏ"Õb 1 0.0

32. _»Ü« º _®=∞<£ 2 0.0

33. _èçb¡ 33 0.1

34. ÅHõΔ ºnfiÑπ 0 0.0

35. ÑÙ Œ∞KÕÛi 29 0.1

"≥Ú «ÎO (HO„ Œáêe « „áêO`åÅ∞) 65 0.2

"≥Ú «ÎO (PÖò WO_çÜ«∂) 33594 100.0

™œ[#ºO: <Õ+#Öò „ÔH·"£∞ iHÍ~ü¤û |∂º~À

2009Ö’ Pk"åã‘ÅÃÑ· <Õ~åÅ∞ :ã¨OYº ~åRO/HO„ Œ áêe « „áêO «O <Õ~åÅ∞ PeO_çÜ«∂ %

1. PO„^èŒ„Ñ¨^Õâò 830 15.3

2. J~°∞}ÏK«Öò „Ñ Õâò 21 0.4

3. J™êûO 9 0.2

4. cÇ~ü 67 1.2

5. Kè«fÎãπÑ¶∞_£ 551 10.2

6. QÀ"å 0 0.0

7. QÆ∞[~å ü 195 3.6

8. ÇÏ~åº<å 0 0.0

9. Ç≤Ï=∂K«Öò „Ñ Õâò 1 0.0

10. [=¸‡ HÍj‡~ü 0 0.0

11. *Ï~°öO_£ 182 3.4

12. Hõ~åfl@Hõ 272 5.0

13. ˆH~°à◊ 102 1.9

14. =∞ èŒº„Ñ Õâò 1135 20.9

15. =∞Ç~åR 224 4.1

16. =∞}˜Ñ¨Ó~ü 0 0.0

17. "Õ∞Ñ¶∂ÅÜ«∞ 0 0.0

18. q∞*’~åO 0 0.0

19. <åQÍÖÏO_£ 0 0.0

20. Xi™êû 552 10.2

21. ÑO*ÏÉò 0 0.0

22. ~å[™ê÷<£ 1183 21.8

23. ã≤H˜¯O 14 0.3

24. «q∞à◊<å_»∞ 22 0.4

25. „uÑ¨Ù~° 27 0.5

26. L «Î~°„Ñ¨ Õâò 4 0.1

27. L`«Î~åYO_£ 0 0.0

28. ÑtÛ=∞ ÉOQÍÖò 16 0.3

"≥Ú «ÎO (~å„ëêìÅ∞) 5407 99.7


HO„ Œáêe « „áêO`åÅ∞29. JO_»=∂<£ xHÀÉÏ~ü 2 0.030. Kè«O_ôÑ¶∞_£ 0 0.031. ^• Œ~ü <åQÆ~ü ÇÏ"Õb 16 0.332. _»Ü« º _®=∞<£ 0 0.033. _èçb¡ 0 0.034. ÅHõΔ ºnfiÑπ 0 0.035. ÑÙ Œ∞KÕÛi 0 0.0

"≥Ú «ÎO (HO„ Œáêe « „áêO`åÅ∞) 18 0.3

"≥Ú «ÎO (PÖò WO_çÜ«∂) 5425 100.00

™œ[#ºO: <Õ+#Öò „ÔH·"£∞ iHÍ~ü¤û |∂º~À

1977Ö’ cÇ~üÖ’x ÉbÛÖ’ J„QÆ‰õΩÅ Ç≤ÏO Œ∞=ÙÅ∞ 11 =∞Ok Œo «∞Å#∞ãr= ŒÇÏ#O KÕã≤ K«O¿Ñâß~°∞. Wk QÆ « 30 ãO= «û~åÅ∞QÍ Œo «∞ÅÃÑ· [iy#JuÃÑ ŒÌ ™ê=¸Ç≤ÏHõ J=∂#gÜ«∞ ÇÏ`åºHÍO_». nx =Å¡ Œo «∞Å∞ «=∞#∞ `å=Ú~°HΔOK«∞‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ #HõûÖ·@∞¡QÍ =∂~°=Åã≤ =™ÈÎOk. #HõûÖ·@∞¡QÍ =∂i# Œo «∞Å#∞K«O¿ÑO Œ∞‰õΩ cÇ~üÖ’ ~°}g~ü ¿ã# J<Õ „ÃÑ·"Õ\ò Ãã·<åºxfl Éèí∂™êfi=ÚÅ∞ U~°ÊiKå~°∞.cÇ~üÖ’<Õ HÍ Œ∞ Õâ◊OÖ’x #HõûÖ·@∞ „ÑÉèÏq « ~å„ëêìÅxflO\Ö’#∞ „ÃÑ·"Õ@∞ Ãã·<åºÅ∞L<åfl~Ú. "å~°O Œi QÆ∞i #HõûÖ·@¡ ¿Ñ~°∞`À Œo «∞ÅÃÑ·#<Õ. #HõûÖ·@¡ ¿Ñ~°∞`À ÇÏ «ºÅ‰õΩQÆ∞i J=Ù «∞#fl "åiÖ’ 90% =∞Ok Œo «∞Å∞, Pk"åã‘ÖË.

~ÀA ~ÀAH Œo «∞ÅÃÑ· <Õ~åÅ ãOYº ÃÑ~°QÆ_®xH HÍ~°}O "åi Pi÷Hõã≤÷uQÆ «∞Å∞ =∂~°HõáÈ=_»"Õ∞ Hõ#∞Hõ Œo «∞ÅHõ∞ ~°HõΔ} J<Õk H=ÅO "åi Pi÷Hõ,™ê=∂lHõ Z Œ∞QÆ∞ ŒÅÃÑ·# =∂„ «"Õ∞ P è•~°Ñ_ç =ÙOk. JO Œ∞H JÑÊ\ q è•#Hõ~°ÎÅ∞ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£#∞ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\Ïì~°∞.

Œo «∞Å ã «fi~° Jaè=$kúH 1979-80Ö’ „Ñ"Õâ◊ÃÑ\ì# ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\òáê¡<£ "≥#∞Hõ XHõ K«i„ « L#flk. 1970 Œâß|ÌO D ÕâßxH KåÖÏ ã=∞™êº «‡Hõ"≥∞ÿ#ã=∞Ü«∞O. JÑC_»∞ áêH™êÎ<£ À Ü«Ú ŒúO [iyOk. nx=Å¡ =ã∞Î=ÙÅ èŒ~°Å∞ qÑs «OQÍÃÑiy<å~Ú. J<ÕHõ „áêO`åÖ’¡ ¿Ñ ŒiHõO `åO_»qOzOk. Pi÷Hõ =º=ã÷Ö’ Jã≤÷~° «U~°Ê_ç „ÑÉèí∞ «fiOÃÑ· ÉèÏ~°O Ñ_çOk. nxH `À_»∞ q Õj â◊~°}Ï~°∞÷Å ÉèÏ~°O ‰õÄ_®„ÑÉèí∞ «fiOÃÑ· Ñ_çOk.

W Õ ã=∞Ü«∞OÖ’ Õâ◊OÖ’x ~å[H©Ü«∞ Jã≤÷~° «fiO =Å¡ =∞ «"å Œ∞Å∞, J„QÆ‰õΩÅ"å Œ∞Å∞ ™êfi~°÷ ÑÓi « Z*O_®`À ÑxKÕâß~°∞. Œo «∞ÅÃÑ· ^•_»∞Å∞ Jxfl ~å„ëêìÖ’¡

ÃÑiyáÈÜ«∂~Ú. D ã=∞Ü«∞OÖ’ ãOHΔ=∞ Ñ äŒHÍÅ∞ Ug Œo «∞Å Œi^•ÑÙÖ’¡H~åÖË^Œ∞.

JÑ¨Ê\ ˜ „Ñ¨^è•x N=∞u WOk~åQÍOnè ^Œo`«∞Å ™ê=∂lHÍaè=$kúH˜fã∞HÀ=eû# K«~°ºÅ∞ ¿Ñ~˘¯O@∂ =∂iÛ 12, 1980# Jxfl ~å„ëêìÅ‰õΩ, HO„ Œ áêe «„áêO «Å‰õΩ ÖËY ~åâß~°∞.

D <ÕÑ äŒºOÖ’ „Ñ}ÏoHÍHõ~°ÎÅ∞, ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ JÑÊ\ =~°‰õΩ J=∞Å∞[iy# |_≥\ò H\Ï~ÚOÑÙÅ∞ ãÔ~·#q HÍ=x, <åºÜ«∞| ŒúO HÍ=x Jq Œo «∞Å‰õΩ U=∂„ «O LÑÜ≥∂QÆÑ_»=x QÆ∞iÎOKå~°∞.

„Ñ}ÏoHÍ ãOÑ¶∞O ‰õÄ_® JÑÊ\ =~°‰õÄ `å=Ú J#∞ãiOz# q è•<åÅ∞Œo «∞Å‰õΩ ZO « =∂„ «O LÑÜ≥∂QÆÑ_»ÖË Œx QÆ∞iÎOKå~°∞. ZO Œ∞HõO>Ë Œo «∞Å∞

q∞QÆ å ã=∂[O`À áê>Ë TiH Œ∂~°OQÍ L<åfl, TiÖ’ ÉèÏQÆOQÍ LO@∞<åfl~°∞HÍh Pk"åã∞Å=Ö „Ñ ÕºHõ ã=¸ÇÅ∞QÍ J@g „áêO`åÖ’¡ ÖË~°∞.

Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ∞, Ã+_»∂ºÅ∞¤ `≥QÆÅ *ÏfÜ«∞ Hõg∞+¨<£ ‰õÄ_® ÃãÊ+¨ÖòHÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ „áê~°OaèOK«_»OÖ’ ÉèÏQÆ™êfiq∞QÍ L#flk. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\òáê¡<£û J=∞Å∞ KÕÜ«∞_»O Jxfl ~å„ëêìÅ, HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ ÉÏ èŒº «.

ÃãÊ+¨Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ L ÕÌâßÅ∞:ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ =ÚYº L ÕÌâ◊O Œo «∞Å Jaè=$kúH qq èŒ Ñ äŒHÍÅ∞

„Ñ"Õâ◊ ÃÑ\˜ì, J=∞Å∞ [i¿ÑO Œ∞‰õΩ HÍ"åeû# x èŒ∞Å#∞ JOkOK«_»"Õ∞. nx=Å¡ Œo «∞Å‰õΩ,q∞QÆ å ã=∂*ÏxH =∞ èŒº L#fl ™ê=∂lHõ, Pi÷Hõ JO «~åÅ#∞ ÑÓ_çÛ Œo «∞Åã=∞„QÆ Jaè=$kúH Hõ$+≤ KÕÜ«∞_»O. Œo «∞Å‰õΩ q Œº, P~ÀQÆºO, ™êkèHÍ~° «, L^ÀºQÍÅ∞,Pã∞ÎÅ∞ LO_ÕÖÏ Œo « ã=∂*Ïxfl fiÛ k ŒÌ_»"Õ∞ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ =ÚYºL ÕÌâ◊O.

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O@∞ áê¡<£#∞ 2007Ö’ Ã+_»∞ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ LÑ„Ñ}ÏoHõQÍ¿Ñ~°∞ =∂~°Û_»O [iyOk.

ÃãÊ+¨Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ =ÚMÏºOâßÅ∞:1. HO„ Œ, ~åR „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ «=∞ "≥Ú «ÎO |_≥\òÖ’ Œo «∞Å HÀãO HõhãO "åi

[<åÉèÏ „ÑuáêkHõQÍ<≥·<å H\Ï~ÚOKåe.

2. ™êOÑ¶≤∞Hõ ãOHΔ=∞ âßY#∞, W «~° ãO|Okè « âßYÅ#∞ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò

áê¡<£ J=∞Å∞‰õΩ <À_»Öò U*hûÅ∞QÍ xÜ«∞q∞OKåe.


3. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ HO Œ H\Ï~ÚOz# |_≥\ò x èŒ∞Å#∞ <À_»Öò U*hûH

JO Œ*Ëã≤, <À_»Öò U*hû ã∂K«#Å "Õ∞~°‰õΩ W «~° âßYÅ J=ã~åÅ#∞ |\˜ì

x èŒ∞Å#∞ Œo «∞ÅH Y~°∞Û KÕÜ«∂e.

4. lÖÏ¡, _çq[<£ ~åR ™ê÷~ÚÖ’¡ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ J=∞Å∞ xÑ¶∂ Hõq∞\©Å#∞

U~°Ê~åÛe. D Hõq∞\©Ö’¡ ZxflHõ HÍ|_ç# „Ñux èŒ∞Å∞, W «~°∞Å#∞ ãÉèí∞ºÅ∞QÍ

xÜ«∞q∞OKåe.

Œo «∞Å HÀãO KÕÑ>Ëì Ñ äŒHÍÅ‰õΩ J Œ#OQÍ ãÇÜ«∞O KÕ¿ãO Œ∞‰õΩ, HO„ Œ

„ÑÉèí∞ «fiO ''„Ñ ÕºHõ HO„ Œ ãÇÜ«∞ xkè—— „ÑHõ\OzOk. (Zãπã≤Z - ÃãÊ+Öò ÃãO„@Öò

Jã≤ÃãìO\òû). Wk Œo «∞Å ã «fi~° ™ê=∂lHõ Pi÷Hõ Jaè=$kúx L ÕÌtOz „Ñ"Õâ◊ÃÑ\ì|_çOk.

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å#∞ J Œ#OQÍ ~å„ëêìÅ‰õΩ, HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ‰õΩ

D Zãπã≤Z x èŒ∞Å∞ JO Œ*ËÜ«∞|_» å~Ú. D x èŒ∞Å∞ Œo «∞Å‰õΩ ‰õΩ@∞O| P è•~°

Ñï„â◊=∞Å∞ <≥ÅH˘ÖËÊO^Œ∞‰õΩ, =$uÎÑ¨~°"≥∞ÿ# Ñï„â◊=∞Å∞ <≥ÅH˘Å∞Ê‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õÄ

L ÕÌtOz#q.

ÃãÊ+¨Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ =∂~°æ Œ~°≈HÍÅ∞:„Ñ è•x WOk~å QÍOnè ÖËY ##∞ãiOz JÑÊ\ áê¡xOQ∑ Hõg∞+<£ HÍ~°º Œi≈

_®II =∞<£"≥∂ÇÏ<£ ã≤OQ∑ („Ñã∞Î « „Ñ è•x) ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£, „>ÿ|Öò ãÉò

áê¡<£ =∂~°æ Œ~°≈HÍÅ#∞, ~å„ëêìÅ‰õΩ, HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ‰õΩ 27 E<£ 1980#

*Ïs KÕâß~°∞.

1. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£, Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ ‰õΩ@∞OÉÏÅ#∞ ¿Ñ ŒiHõO #∞O_ç

|Ü«∞@ Ñ_» "ÕÜ«∂e. gÅ~Ú#O « ˘O Œ~°Ö’ HõhãO ãQÆO =∞Ok Ã+_»∂ºÅ∞¤

‰õΩÖÏÅ ‰õΩ@∞OÉÏÅ#~Ú<å 6= „Ñ¨}ÏoHÍ HÍÅOÖ’<Õ ¿Ñ^ŒiHõO #∞O_ç

HÍáê_®e.

2. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£#∞ Ñ\+ªOQÍ#∞, ãiáÈ~Ú# q èŒOQÍ#∞, JOwHÍ~°

Ü≥∂QÆº"≥∞ÿ# q èŒOQÍ#∞ ~å„ëêìÅÖ’ J=∞Å∞ [~°áêe.

3. Zã‘û, Zã‘ìÅ ãOHΔ=∞O Ñ@¡ x| Œú « Hõey# JkèHÍ~°∞Å#∞ "å~°∞ HÀ~°∞‰õΩ#fl

âßYÅÖ’<Õ H˘#™êyOKåe.

4. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ HO Œ KÕÑ>Ëì HÍ~°º„Hõ=∂Å, |_≥\ò z#flz#fl "≥Ú`åÎÖ’¡

HÍ‰õΩO_® ãiáÈ~Ú#O «QÍ ÃÑ ŒÌ "≥Ú «ÎOÖ’ LO_®e.

5. Ã+_»∂ºÖò¤ ‰õΩÖÏÅ Jaè=$kú ãOã÷, Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Jaè=$kúH =ÚYº Éèí∂q∞Hõ.

nxx HΔ„ «™ê÷~ÚÖ’ ã=∞~°÷=O «OQÍ #_çÑ≤OKåe.

6. Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ HÀãÖ #_çÑ≤ã¨∞Î#fl HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ JxflO\˜h ÃãÊ+¨Öò

HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£, Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Jaè=$kú ãOã÷ HÍ~°º„Hõ=∂Å`À J#∞ãO è•#O

KÕÜ«∂e.

7. ÃãÊ+¨Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ „HÕ Œ KÕÑ¨\ì# HÍ~°º„Hõ=∂ÖË HÍ‰õΩO_®, ˆHO„ Œ

„ÑÉèí∞ «fiO „Ñ"Õâ◊ÃÑ\ì, x èŒ∞Å#∞ JOkã∞Î#fl J<ÕHõ Ñ äŒHÍÅ∂ L<åfl~Ú.

8. ~å„ëêìÅ∞, HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO JOkOKÕ Jxfl Ñ äŒHÍÅ#∞, HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ ã=∞„QÆOQÍ

qxÜ≥∂yOKåe.

9. ÃãÊ+Öò ÃãO„@Öò Jã≤Ããì<£û Ñ äŒHõO „HO Œ ~å„ëêÅ∞, HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ∞

J=∞Å∞ KÕã∞Î#fl HÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ, 100% x èŒ∞Å#∞ HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO Wã∞ÎOk.

Wk Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ ã=∞„QÆ, ™ê=∂lHõ, Pi÷Hõ Jaè=$kúH L ÕÌtOz#k.

10. ÃãÊ+Öò ÃãO„@Öò Jã≤ÃãìO\òû („Ñ ÕºHõ HO„ Œ ãÇÜ«∞O) J<Õk ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò

áê¡<£ |_≥\ò‰õΩ J Œ#O. Wk ~å„ëêìÅ, HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ Ü≥ÚHõ Zã‘ûÅ

Jaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ ÃÑOKÕO^Œ∞‰õΩ, `«~åfi`« Zã‘ûÅ Pi÷HÍaè=$kú

™êkèOKÕO Œ∞‰õΩ L ÕÌtOz#k.

11. ÃãÊ+Öò ÃãO„@Öò Jã≤ÃãìO\òû L ÕÌâ◊O Zã‘û ‰õΩ@∞OÉÏÅ Pi÷HÍaè=$kúx ÃÑOK«_»"Õ∞.

12. Zã‘ûÅ Pã∞ÎÅ #∞O_ç ~å|_ç =KÕÛ q èŒOQÍ HÍ"åeû#, J=ã~°"≥∞ÿ# ã∂K«#Å∞

KÕÜ«∞_»OÃÑ· Wk Œ$+≤ì HO„nHõiã∞ÎOk.

D „HÕk Ñ¨ ŒúuÖ’ ÃãÊ+¨Öò ÃãO„@Öò Jã≤ÃãìO\òû ~å„ëêìÅ‰õΩ, ˆHO„ Œáêe « „áêO`åÅ‰õΩ JO Œ*ËÜ«∞|_»∞ «∞Ok.1. PÜ«∂ ~å„ëêìÅ∞, HO„ Œ áêe « „áêO`åÖ’¡ L#fl Zã‘ûÅ [<åÉèÏ#∞ |\ì ´

40% x èŒ∞eã∞ÎOk.

2. PÜ«∂ ~å„ëêìÅ∞, HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ "≥#∞HõÉÏ@∞ ã≤÷ux |\ì ( «Åãi

P^•Ü«∂xfl |\ì) ´ 10% x èŒ∞eã∞ÎOk.

3. ~åR, HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ Pi÷HÍaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∞OÖ’ Zã‘û ‰õΩ@∞OÉÏÅâß`åxfl |\ì ´ 25% x èŒ∞eã∞ÎOk.


4. ~å„ëêìÅ∞, HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ∞ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O@∞ áê¡<£ Zã‘ûÅ [<åÉèÏ^•=∂ëê „ÑHÍ~°O ãO= «û~°ÑÙ „Ñ}ÏoHõÅ∞ L#fl@¡~Ú Õ 25% x èŒ∞eã∞ÎOk.

5. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ J=∞Å∞ KÕã∞Î#fl Dâß#º ~å„ëêìÅ‰õÄ 2% Zãπã≤Zx èŒ∞Å∞ W™êÎ~°∞.

6. Œo « =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ P^•Ü«∞ =∂~åæÅ#∞ U~°ÊiKÕO Œ∞‰õΩ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ x~°fiÇ≤Ïã∞Î#fl~å„ëêìÅ‰õΩ, HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ‰õΩ - 15% x èŒ∞e™êÎ~°∞.

7. Zã‘ûÅÖ’x qHõÖÏOQÆ∞Å Pi÷HÍaè=$kú HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ x~°fiÇ≤Ïã∞Î#fl ~å„ëêìÅ‰õΩ,HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ‰õΩ 5% ÃãÊ+Öò ÃãO„@Öò Jã≤Ããì<£û x èŒ∞Å∞ W™êÎ~°∞.

8. Zã‘ûÅ Jaè=$kú HÀãO J=∞Å∞ Ñ~°∞ã∞Î#fl qq èŒ Ñ äŒHÍÅÃÑ· xÑ¶∂ =∞iÜ«ÚqKå~°} x~°fiÇ≤ÏOKÕ ~å„ëêìÅ‰õΩ, ˆHO„ Œ áêe « „áêO`åÅ‰õΩ 3% x èŒ∞Å∞W™êÎ~°∞.

9. Zã‘ûÅ∞ 50% Hõ<åfl Z‰õΩ¯=QÍ L#fl „QÍ=∂Ö’¡x =∞øeHõ =ã «∞Å HõÅÊ#HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ x~°fiÇ≤Ïã∞Î#fl ~å„ëêìÅ‰õΩ, HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ‰õΩ 10% x èŒ∞Å∞W™êÎ~°∞.

10. Zã‘ûÅÖ’x xÑÙ} «#∞ ÃÑOKÕO Œ∞‰õΩ KÕ¿ã HÍ~°º „Hõ=∂Å∞ x~°fiÇ≤Ïã∞Î#fl ~å„ëêìÅ‰õΩ,HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ‰õΩ 5% Zãπã≤Z x èŒ∞Å∞ W™êÎ~°∞.

11. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£, ÃãÊ+Öò ÃãO„@Öò Jã≤ÃãìO\òû, HO„ Œ Ñ äŒHÍÅ∞,HO„ ŒO ™êÊ#û~ü KÕã∞Î#fl W «~° Ñ äŒHÍÅ∞, qq èŒ âßYÅ W «~° Ñ äŒHÍÅ‰õΩH\Ï~Úã∞Î#fl "≥Ú «ÎO ≥eÜ«∞*ËÜ«∂e.

12. D Ñ äŒHÍÅ J=∞Å∞ ÉÏ èŒº « JÑÊyOK«|_ç# HÍ~°ºx~°fiÇÏ}Ï Ü«∞O„`åOQÆx~å‡}O, Ñ äŒHÍÅ∞ J=∞Å∞‰õΩ ãiáÈÜÕ∞ q èŒOQÍ LO_®e. nxH ãO|OkèOz=∞¿ÇÏâ◊fi~° „Ñ™ê £ Hõq∞\© iáÈ~°∞ì ÇÏŸO âßY ^•fi~å ÑOÑ_»O [iyOk.

13. D Ñ äŒHÍÅ J=∞Å∞ HÀãO XHõ xÑ¶∂, qKå~°} =º=ã÷#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.Ñ äŒHÍÅ∞ x~ÌtOz# ÅHΔÍºÅ#∞ KÕ~q èŒOQÍ J=ã~°"≥∞ÿ# K«~°ºÅ∞ fã∞HÀ"åe.Jxfl âßYÅ∞ D Zã‘û, Zã‘ìÅ Jaè=$kú H˘~°‰õΩ L#fl Ñ äŒHÍÅ Ñ@¡ ÉÏ èŒº «QÍLO_®e.

14. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ ^•fi~å Zã‘ûÅÖ’x ^•i„ Œº ~Y‰õΩ kQÆ∞=# L#fl"åi ãOYº#∞ YzÛ «OQÍ JOK«<å "ÕÜ«∂e. Wk "åix •i„ Œº ~Y ZQÆ∞=‰õΩ1980-1985 „Ñ}ÏoHõÖ’ fã∞‰õΩ~å"åe.

15. JkèHõ "≥Ú «ÎO x èŒ∞Å∞ qq èŒ Ñ äŒHÍÅ #∞O_ç Åaú •~°∞Å#∞ Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ìH˘x=™êÎ~Ú. HÍh ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ À áê@∞ Jxfl Ñ äŒHÍÅ ã=∞„QÆJ=∞Å∞ÔH· *Ï„QÆ «Î À ‰õÄ_ç# qâı¡+}, J#∞ã~°} J=ã~°O. Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ìHÀ"åeû#q+Ü«∞"Õ∞q∞@O>Ë Zã‘ûÅ Jaè=$kúH L ÕÌtOK«|_ç# ÃãÊ+Öò ÃãO„@Öò Jã≤Ããì<£û"åãÎ=OQÍ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ À J#∞ãO è•#O KÕÜ«∞|_»∞ «∞Ok.

16. Zã‘ûÅ =$uÎ, Láê^èŒ∞Å P^è•~°OQÍ ~°∂á⁄OkOKÕ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ L^•II=º=™êÜ«∞O, Éèí∂q∞ Jaè=$kú, Ñâ◊√ ¿ã ŒºO, À@Å ÃÑOÑHõO, KÕÑÅ ÃÑOÑHõO,„QÍg∞} =∞iÜ«Ú z#fl Ñi„â◊=∞Å∞, ãÇÏHÍ~° ãOÑ¶∂Å∞ "≥Ú ŒÖ·#q «ÑÊxãiQÍ=∂Ô~¯\ò À J#∞ãO è•#O KÕÜ«∞|_®e.

17. Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Pi÷Hõ Jaè=$kú ãOã÷ KÕÑ\ì# HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ „Ñ ÕºHõOQÍ≥eÜ«∞Ñ~°Kåe. Pi÷HõOQÍ, Éè∫uHõOQÍ J#∞‰õΩ#fl ÅHΔÍºÅ#∞ ™êkèOzOn, ÖËxn

nx ^•fi~å ≥Å∞ã∞ÎOk.

18. Hõ$+≤ q*Ï# HO„^•Å∞, L^ÀºQÆ tHõΔ}Ï HO„^•Å∞ TRYSEM W «~° ãOã÷Å^•fi~å Wã∞Î#fl tHõΔ}Å Ü≥ÚHõ ÅHΔÍºÅ#∞ |Ç≤Ï~°æ « Ñ~åÛe. PÜ«∂ tHõΔ}Å∞PÜ«∂ Åaú^•~°∞Å‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ# Ñ¨i„â◊=∞Å∞ ™ê÷Ñ≤OK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ Pi÷Hõ=#~°∞Å#∞ ã¨=∞‰õÄiÛ, "åix ã¨fiÜ«∞O Láêkè á⁄O^Õ "åi ÖÏQÍ ÖË^•L^ÀºQÍÅ∞ ãOáêkOKÕ q èŒOQÍ `˘_»Ê_®e.

19. q^•º, ™ê=∂lHõ ¿ã"åÑ¨~°"≥∞ÿ# HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ P~ÀQÆº, QÆ$Ç¨Ïx~å‡}, h\˜ã~°Ñ¶~å, áœ+≤ìHÍÇ~° Ñ äŒHÍÅ∞, Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Åaú •~°∞Å‰õΩ JO Õq èŒOQÍK«~°ºÅ∞ fã∞HÀ"åe.

20. Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÖ’¡x =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ, ãá¶ê~Ú Hõ~°‡KåsÅ‰õÄ, T_»∞Û Ñx KÕ¿ã"åiH„Ñ ÕºHõ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ ~°∂á⁄OkOz "åi Jaè=$kúH Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.

21. „Ñ ÕºHõ Ñ äŒHÍÅ~Ú# ZãπZÑ¶π_çZ, Ñ≤Ñ≤ZÑ≤, ã≤Z_ç =∞iÜ«Ú SP~ü_çÅ #∞O_çÃ+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ‰õΩ K≥Ok# Åaú •~°∞Å‰õΩ ZO « =∞OkH „ÑÜ≥∂[#O KÕ‰õÄiO^ÀJOK«<å "ÕÜ«∂e.

22. Pi÷HõOQÍ ÑÓiÎ KÕã≤# ÅHΔÍºÅ#∞ Zãπã≤Ñ≤-1, Zãπã≤Ñ≤-2Ö’ á⁄O Œ∞Ñ~°Kåe.

("Õ∞ 1, 1980 <å\ ÖËYÖ’ K≥Ñ≤Ê# q èŒOQÍ).


~åR „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ „HO Œ Ñ äŒHÍÅ∞,HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ ~°∂á⁄OkOK«∞HÀ=_®xH

J Œ#ÑÙ =∂~°æ Œ~°≈HÍÅ∞1) ~åR „ÑÉèí∞`åfiÅ∞, ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å#∞ PÜ«∂ ~å„ëêìÖ’ L#fl

Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ [<åÉèÏ „áêuÑkHõ# H\Ï~ÚOKåe. ÉèÏ~° « „Ñ}ÏoHÍãOÑ¶∞O Zã‘ûÑ≤ x èŒ∞Å q_»∞ ŒÅ‰õΩ, J=∞Å∞‰õΩ, xÑ¶∂‰õΩ WzÛ# =∂~°æ Œ~°≈HÍÅ∞Hõiî#OQÍ J=∞Å∞ KÕÜ«∂e. (_ç.F.<≥O. ZO. 13011/3/2005-Zã‘Ê - HÀ,Õk 31.10.2005).

2) ~åR „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ ~åROÖ’x ™ê è•~°} „Ñ[Å Jaè=$kú ã∂zHõÅ#∞ ≥e¿Ñã=∞„QÆ x"ÕkHõ#∞ «Ü«∂~°∞ KÕÜ«∂e. JÖÏQ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Jaè=$kúHãO|OkèOz =º=™êÜ«∞ ~°OQÆO, q^•º ~°OQÆO („áê äŒq∞Hõ, =∂ èŒºq∞Hõ, ™êOHuHõ,L#fl « q^•º ~°OQÍÅ∞) P~ÀQÆº ~°OQÆO, áêi„âßq∞Hõ ~°OQÆO, ¿ã=Å ~°OQÆOÖ’Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Jaè=$kú ã∂zHõÅ∞ ≥eÜ«∞*Ë¿ã ã=∞„QÆ x"ÕkHõ «Ü«∂~°∞KÕÜ«∂e. Dq èŒOQÍ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅHõ∞, W «~°∞Å‰õΩ =∞ èŒº L#fl ™ê=∂lHõ,Pi÷Hõ =º`åº™êÅ#∞ 10 ãO= «û~åÅ Ö’ÑÙ ÑÓiOKåe.

3) ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ J=∞Å∞ H˘~°‰õΩ ~åR™ê÷~Ú xÑ¶∂ =º=ã÷#∞, ™êOÑ¶≤∞HõãOHΔ=∞ âßY =∞O„u Kè≥·~°‡<£QÍ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e. nxH ™êOÑ¶≤∞Hõ ãOHΔ=∞âßY HÍ~°º Œi≈ ãÉèíº HÍ~°º Œi≈QÍ LO_®e.

4) lÖÏ¡ ™ê÷~Ú xÑ¶∂ Hõq∞\©x ‰õÄ_® lÖÏ¡ HõÖHõì~ü Kè≥·~°‡<£QÍ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.Jxfl âßYÅ lÖÏ¡ ™ê÷~Ú JkèHÍ~°∞Å∞ nxÖ’ ãÉèí∞ºÅ∞QÍ LO_®e.

5) =∞O_»Å ™ê÷~Ú xÑ¶∂ Hõq∞\©Å∞ ‰õÄ_® =∞O_»Å J èŒº‰õΔΩÅ∞ Kè≥·~°‡<£QÍ U~åÊ@∞KÕÜ«∂e. W «~° =∞O_»Å ™ê÷~Ú JkèHÍ~°∞Å∞ nxÖ’ ãÉèí∞ºÅ∞QÍ LO_®e.

6) ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ J=∞Å∞ q è•#OÃÑ· ÃÑ· =¸_»∞ ™ê÷~ÚÖ’¡ xÑ¶∂Hõq∞\©Å∞ „Ñu <≥Å‰õΩ, =¸_»∞ <≥ÅÅ‰õΩ XHõ ™êi Ñ~°º"ÕHõΔ} KÕÜ«∂e. DÑ~°º"ÕHõΔ} xÑ¶∂ x"ÕkHõ#∞ „Ñ}ÏoHÍ ãOÑ¶∞OÖ’x Zã‘ûÑ≤ Ü« x\ò‰õΩ ÑOÑ≤OKåe.„Ñ}ÏoHÍ ãOÑ¶∂xH ‰õÄ_® ÑOáêe. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ „HO Œ [iy#Jaè=$kúx x"ÕkOKÕO Œ∞‰õΩ #=¸<å ÑOÑ≤OK«_»O [iyOk.

7) Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Jaè=$kú Ñ äŒHÍÅ#∞ =∂„ «"Õ∞ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£

„HO Œ J=∞Å∞ KÕÜ«∂Åx <˘H¯ K≥ÑÊ_»O [iyOk.

ÉèÏ~° « „Ñ}ÏoHÍ ãOÑ¶∞O2006 [#=i 12# WzÛ# =∂~°æ Œ~°≈HÍÅ∞

1) "åãÎ=OQÍ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ =∞iÜ«Ú „>ÿ|Öò ãÉòáê¡<£ Ô~O_»∂ ‰õÄ_®

„Ñ¨f ã¨O=`«û~° „Ñ¨}ÏoHõÖ’#∞, Ñ¨OK«=~°¬ „Ñ¨}ÏoHõÖ’#∞ JO`«~åƒùQÆOQÍ

LO_®e. Zã‘ûÑ≤, \Zã‘Ê x èŒ∞Å =∞o¡OÑÙQÍh, =ÚyOÑÙ QÍh LO_»‰õÄ_» Œ∞.

nx ãÊ+ì"≥∞ÿ# ÅHΔÍºÅ∞ 10 ãO= «û~åÅÖ’ Zã‘û, Zã‘ìÅ ™ê=∂lHõ, Pi÷Hõ

Jaè=$kúx ™êkèOK«_»O.

2) =∞m§ QÆ∞~°∞Î KÕã¨∞Î#fl q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ „Ñ¨[Å‰õΩ,

‰õΩ@∞OÉÏÅ‰õΩ „Ñ «ºHõΔOQÍ Åaú KÕ‰õÄ~Û Ñ äŒHÍÅ#∞ =∂„ «"Õ∞ Zã‘ûÑ≤ HO Œ

K«∂Ñ≤OKåe. Zã‘ûÅ‰õΩ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»x U HÍ~°º„Hõ=∂xH˜ Zã‘ûÑ≤ x èŒ∞Å∞

"å_»~å Œ∞.

3) PÜ«∂ ~å„ëêìÖ’¡ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å q_»∞ ŒÅ‰õΩ ãO|OkèOz#

ÑÓiÎ ã=∂Kå~°O JO>Ë x èŒ∞Å H\Ï~ÚOÑÙ, q_»∞ ŒÅ, Y~°∞Û, Jhfl ‰õÄ_® 9=

ÑOK«=~°¬ „Ñ}ÏoHõ #∞O_ç 10= ÑOK«=~°¬ „Ñ}ÏoHõ "≥Ú Œ\ 4 ãO= «û~åÅ∞

(2002-2006) =~°‰õÄ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Jaè=$kúH KÕÑ\ì# Ñ äŒHÍÅ∞,

HÍ~°º„Hõ=∂Å∞, ÑÓiÎ J~Ú# HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ "≥Ú ŒÖ·# q=~åÅhfl ÉèÏ~° « „Ñ}ÏoHÍ

ãOÑ¶∂xH JO ŒKÕÜ«∂e.

4) YzÛ «OQÍ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å∞ PÜ«∂ ~å„ëêìÖ’¡ L#fl Ã+_»∂ºÅ∞¤

‰õΩÖÏÅ [<åÉèÏ ^•=∂ëê „ÑHÍ~°O H\Ï~ÚOKåe.

5) qq èŒ âßYÅ∞ Zã‘ûÑ≤ HO Œ J=∞Å∞ KÕã∞Î#fl Ñ äŒHÍÅ‰õΩ, HÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ,

x èŒ∞Å q_»∞ ŒÅ, Y~°∞ÛÅ‰õΩ, Ñ äŒHÍÅ J=∞Å∞, ~°∂á⁄OkOK«_»OÖ’#∞ ™êOÑ¶≤∞Hõ

ãOHΔ=∞ âßY HÍ~°º Œi≈ „Ñ ÕºHõ JkèHÍiQÍ LO\Ï~°∞. Jk gÅ∞HÍ#ÑÙ_»∞,

x| Œú « À ‰õÄ_ç# qÉèÏQÆO ~åR „Ñ}ÏoHÍ âßYÖ’ U~åÊ@∞ KÕã≤, ^•xH

™êOÑ¶≤∞Hõ ãOHΔ=∞ âßY =ÚYº HÍ~°º Œi≈x „Ñ ÕºHõ JkèHÍiQÍ xÜ«∞q∞OKåe.

JÑÙ_Õ Zã‘ûÑ≤ Ñ äŒHÍÅ∞ ~°∂á⁄OkOK«_»O, J=∞Å∞Ñ~°Û_»O, xÑ¶∂ U~åÊ@∞

KÕÜ«∞_»O ™ê èŒºO J=Ù «∞Ok.


5) „Ñü lÖÏ¡ ˆHO„^ŒOÖ’ tHõΔ}, =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO HÀãÖ ˆHO„^•Å#∞,

Ü« x=iû\©Ö’QÍh, HÍÖËrÖ’¡QÍh U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e. D HO„^•Å∞ Ã+_»∂ºÅ∞¤

‰õΩÖÏÅ q^•ºi÷h q^•º~°∞÷Å‰õΩ J<ÕHõ áÈ\© Ñ¨sHõΔÅ‰õΩ HÍ=eû# tHõΔ},

ÔQ·_≥<£û JOkOKåe. D HO„^•Å‰õΩ JÜÕ∞º Y~°∞ÛÅ∞ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò

áê¡<£ #∞O_ç H\Ï~ÚOKåe.

6) =∞Oz <å}º « HõÆeæ# áêi„âßq∞Hõ tHõΔ}Ï ãOã÷Å#∞ (S\S) „Ñ ÕºHõOQÍ

Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Ü«Ú=f Ü«Ú=‰õΩÅ HÀã"Õ∞ „Ñu lÖÏ¡ HO„ ŒOÖ’ ™ê÷Ñ≤OKåe.

D ãOã÷Å∞ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Ü«Ú=f Ü«Ú=‰õΩÅ‰õΩ L^ÀºQÍÅ∞ á⁄O Œ_»OÖ’

LÑÜ≥∂QÆÑ_®e. ~åROÖ’#∞, W «~° ~å„ëêìÅÖ’#∞ L^ÀºQÍÅ∞ á⁄O ŒQÆeQ

q èŒOQÍ D tHõΔ} LO_®e. H=ÅO "å_»∞HõÖ’ L#fl tHõΔ}Ï HÍ~°º„Hõ=∂Å∞

=∂„ «"Õ∞ HÍ‰õΩO_® LáêkèH J=HÍâßÅ∞ Hõey# tHõΔ}#∞ JOkOKåe.

D tHõΔ}Ï HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ 4-5 <≥ÅÅ =∞øoHõ tHõΔ} =ã∞Î-¿ã=Å x~°fiÇÏ},

Pi÷Hõ x~°fiÇÏ}ÅÃÑ· 6-7 <≥ÅÅ „áêHìHõÖò „>ÿxOQ∑ W"åfie. D tHõΔ} ÑÓiÎ

KÕã≤# "åiH «‰õΩ¯= =_ô¤ À ÉÏºO‰õΩÅ #∞O_ç, Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Pi÷Hõ ãOã÷

^•fi~å JÑCÅ∞ WzÛ, áêi„âßq∞Hõ =∞øoHõ =#~°∞Å∞ JO Œ∞ÉÏ@∞Ö’ L#fl

„áêO`åÖ’¡ L «ÊuÎ HO„^•Å∞ „áê~°OaèOÑKÕÜ«∂e. „Ñu lÖÏ¡ HO„ ŒOÖ’,

Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ áêi„âßq∞Hõ "Õ «ÎÅ∞ L «ÊuÎ KÕã≤# =ã∞Î=ÙÅ∞ J=Ú‡‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ

XHõ =∂Ô~¯\ò HÍOÃÑ¡H±û#∞ xi‡OKåe.

7) Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ q^•ºi÷h q^•º~°∞÷Å∞ "≥∞_çHõÖò, WO[hiOQ∑ HÍÖËrÖ’¡

J_ç‡+#∞û H˘~°‰õΩ, W «~° áÈ\© ÑsHõΔÅ HÀãO tHõΔ} J=ã~°"≥∞ÿ# "å~°∞, "åiH

U Œ~Ú<å „áê=ÚYº « Hõeæ# tHõΔ}Ï ãOã÷Ö’¡ tHõΔ} WÑ≤ÊOKåe. P tHõΔ}‰õΩ

JÜÕ∞º Y~°∞ÛÅ∞, PÜ«∂ ~åR „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å

#∞O_ç K≥e¡OKåe.

8) ~åR „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ 25 #∞O_ç 40 ÅHõΔÅ∞ "≥zÛOK«_»O •fi~å QÆ∞iÎOÑÙ á⁄Ok#

™ê=∂lHõ ãOã÷Å#∞ „áÈ «ûÇ≤ÏOz WO@~ü g∞_çÜ«∞\ò HÍÖËrÅ∞, _ç„w HÍÖËrÅ∞

™ê÷Ñ≤OKåe. D HÍÖËrÖ’¡ „Ñ¨`ÕºHõOQÍ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ‰õΩ K≥Ok#

ÉÏÅÉÏeHõÅ‰õΩ 70% J_ç‡+<£û W"åfie. W «~° ÉÏÅÉÏeHõÅ‰õΩ 30% J_ç‡+<£û

W"åfie. Wk L «Î~°„Ñ ÕâòÖ’ J=∞Å∞ [iÑ≤#@∞ì Jxfl ~åR „ÑÉèí∞`åfiÅ∞

J=∞Å∞ [~°áêe.

~åR „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ J=∞Å∞ KÕÜ«∞=Åã≤#H˘xfl Ñ äŒHÍÅ q=~åÅ∞ :

1) 80% Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ [<åÉèÏ L#fl „QÍ=∂ÅÖ’ =ÚO Œ∞QÍ Jaè=$kúHÍ~°º„Hõ=∂Å∞ KÕÑ\Ïìe. qq èŒ Ñ äŒHÍÅ~Ú# ÉèÏ~° ü x~å‡}ü áê~î°âßÅÅ∞,q Œº, <≥·ÑÙ}º «Å tHõΔ}, Láêkè tHõΔ}Å∞ "≥Ú ŒÅ~Ú#q.

2) 5 #∞O_ç 10 =∞Ok Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Ô~· «∞Å#∞ XHõ ã=¸ÇÏOQÍ U~°ÊiÛ"åiH ~åR =º=™êÜ«∞ âßY "å~°∞ <≥·ÑÙ}Ïºxfl ÃÑOKÕ tHõΔ} JOkOKåe.JÖÏQ "åiH =º=™êÜ«∂xH LÑÜ≥∂yOKÕ „\ÏHõì~°∞¡, q Œ∞º «∞Î L#fl „QÍ=∂Ö’¡Q˘\ÏìÅ ^•fi~å, q^Œ∞º`üÖËx „QÍ=∂Ö’¡ ÑÖÑ¨ÙÃã@¡ ^•fi~å ™êQÆ∞h\˜xJOkOKåe. JÖÏQ "åiH <å}º"≥∞ÿ# q «Î<åÅ∞, ÑÙ~°∞QÆ∞=∞O Œ∞Å∞, Z~°∞=ÙÅ∞JOkOKåe.

D Ô~· «∞Å ã=¸ÇÏ=Ú#‰õΩ P èŒ∞xHõ =º=™êÜ«∞OÖ’x "≥∞à◊‰õΩ=Å∞ <Õ~ÊtHõΔ} JOkOKåe. L^•: "≥ÚHõ Å ÃÑOÑHõO, KÕÑÅ ÃÑOÑHõO, Ñâ◊√=ÙÅÃÑOÑHõO ÖÏO\q.

3) „Ñu lÖÏ¡ HO„ ŒOÖ’ #"À ŒÜ«∞ q^•ºÅÜ«∂Å∞, HO„nÜ«∞ q^•ºÅÜ«∂Å#∞áÈe# q^•ºãOã÷Å ã=Ú^•Ü«∂xfl Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ HÀãO xi‡OKåe.nxÖ’ 1= «~°QÆu #∞O_ç WO@~ü g∞_çÜ«∞\ò =~°‰õΩ ÇãìÖò =ãu, q Œº#∞JOkOKåe. P@Å HÀãO „Ñ ÕºHõ =ãu, ÑiHõ~åÅ∞ ã=∞‰õÄ~åÛe. Dq^•ºãOã÷Ö’¡ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ‰õΩ K≥Ok# 70% ÉÏÅ ÉÏeHõÅ∞, 30%W «~° ÉÏÅ ÉÏeHõÅ‰õΩ „Ñ"Õâ◊O HõeÊOKåe. nxH 70% x èŒ∞Å#∞ ÃãÊ+ÖòHÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ ^•fi~å, q∞QÆ å 30% x èŒ∞Å#∞ ™ê è•~°} áê¡<£ ^•fi~åH\Ï~ÚOKåe.

4) „Ñu Ô~"≥#∂º _çq[<£ HO„ ŒOÖ’ XHõ áêe>HflH± HÍÖËl, Ô~O_»∞ #iûOQ∑HÍÖËrÅ∞, áê~å"≥∞_çHõÖò tHõΔ}Ï HO„^•Å∞ ™ê÷Ñ≤Oz Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ q^•ºi÷hq^•º~°∞ ÷Å‰õΩ, #~°∞ûÅ∞QÍ, ZZ<£ZOÅ∞QÍ, Ñ≤lÜ≥∂^ä ≥~°Ñ≤ã¨∞ ìÅ∞QÍ,~_çÜ«∂Ålã∞ìÅ∞QÍ tHõΔ}#∞ JOk"åfie. D HÍÖËrÅ∞, tHõΔ} fã∞‰õΩO@∞#flq^•º~°∞÷Å∞. XHõ "≥∞_çHõÖò HÍÖËrH J#∞ãO è•#O KÕÜ«∂e. ÃÑ· HÍÖËrÅ™ê÷Ñ#‰õΩ 70% ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O@∞ áê¡<£ x èŒ∞Å∞ H\Ï~ÚOKåe. x~°fiÇÏ}‰õΩ™ê è•~°} |_≥\ò x èŒ∞Å∞ H\Ï~ÚOKåe. JÖÏQ ™ê÷Ñ# Y~°∞Û‰õΩ 30%

™ê è•~°} |_≥\ò x èŒ∞Å∞ H\Ï~ÚOKåe.


16) Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ∞ JkèHõOQÍ L#fl „áêO`åÖ’¡ PÇ~° H˘~° « Z‰õΩ¯=QÍ

LO@∞#flO Œ∞# ~åR „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÖ’¡x ãfiÜ«∞O ãÇÜ«∞Hõ

|$O^•Å#∞ 5-10 ZOÑ≤Hõ KÕã≤, "åiH KÒHõ èŒ~°Å Œ∞HÍ}ÏÅ x~°fiÇÏ}#∞

JÑÊyOKåe. "åiH 5 ÅHõΔÅ =~°‰õΩ uiy K≥e¡OKÕ +~° «∞`À JÑC W"åfie.

17) 18 #∞O_ç 21 ãO= «û~åÅ =Ü«∞ã∞û Hõey 10= «~°QÆuÖ’ LfÎ~°∞‚Ö·#

Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Ü«Ú=f Ü«Ú=‰õΩÅ‰õΩ HÍx¿ãì|∞ÖòûQÍ, ÇÏŸ"£∞QÍ~°∞¤Å∞QÍ

tHõΔ}#∞ JOkOKåe. "åix „QÍ=∞ ~°HõΔ} HÀãO qxÜ≥∂yã∂Î, «~åfi « ~åR

„ÑÉèí∞ «fiO HÍx¿ãì|∞ÖòûQÍ fã∞HÀ"åe. J Õq èŒOQÍ ~åR ~°"å}Ï ãOã÷

HõhãO 5000 =∞Ok Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Ü«Ú=f Ü«Ú=‰õΩÅ‰õΩ HõO_»Hõì~°∞¡QÍ,

„_≥·=~°∞¡QÍ tHõΔ} W"åfie.

18) Jxfl ~åR „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ Hõ<åº^•<£ Ñ äŒHõO HO Œ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ P_»Ñ≤Å¡Å‰õΩ,

WO@~üg∞_çÜ«∞\òÖ’ LfÎ~°∞‚Ö·# "≥O@<Õ ~°∂. 25,000/- Å∞ K≥e¡OKåe.

19) Ñ@ì} „áêO`åÖ’¡x Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ |ã‘ÎÅ‰õΩ |Çïà◊ „ÑÜ≥∂[#Hõ~°"≥∞ÿ#

Hõ=¸ºx\© Çà◊√¡ xi‡Oz W"åfie.

9) Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ [<åÉèÏ JkèHõOQÍ L#fl „áêO`åÅÖ’ ÇãìÖò =ãu`À

‰õÄ_ç# áê~î°âßÅÅ∞ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ ÉÏÅÉÏeHõÅ HÀãO xi‡OKåe. D

áê~î°âßÅÅ∞ áêi„âßq∞Hõ tHõΔ}Ï HO„^•Å∞, P@Ö’¡ tHõΔ} HO„^•Å∞, qq èŒ

=$ «∞ÎÖ’¡ tHõΔ}, ZÅ„Hì+≤Ü«∞<£, Ñ¶≤@ì~ü, „_®Ñ¶πì û=∞<£, Ñ¡O|~ü, á¶êº+<£ _ç*·<£,

HõOÑÓº@~ü PÑ~\OQ∑, _®\Ï ZO„\© tHõΔ} "≥Ú ŒÖ·#q Hõeæ LO_®e.

Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Ü«Ú= «‰õΩ Láêkè HõeÊOKÕO Œ∞‰õΩ ™êOHuHõ q Œº‰õΩ JkèHõ

„áê è•#º « W"åfieû LO@∞Ok.

10) „ÃÑ·"Õ@∞ HõàÏâßÅÅ∞, tHõΔ}Ï HO„^•ÅÖ’ K« Œ∞=Ù «∞#fl Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ

q^•º~°∞÷Å @∂º+<£ Ñ¶‘AÅ∞ "≥Ú «ÎO ™êOÑ¶≤∞Hõ ãOHΔ=∞ âßY K≥e¡OKåe. •x

HÀãO ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò x èŒ∞Å∞ LÑÜ≥∂yOKåe.

11) ~åR „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ ZÖÏO\ P^•Ü«∞ Ñiq∞u qkèOK«‰õΩO_® Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ

q^•ºi÷h q^•º~°∞÷ÅO Œ~°‰õÄ LÑHÍ~° "Õ «<åÅ∞ JOkOKåe. 1 #∞O_ç 10

«~°QÆ «∞Å∞ K« Œ∞=Ù «∞#fl "åiH L «Î~°„Ñ Õâò „ÑÉèí∞ «fiO WzÛ#>Ëì Jxfl ~åR

„ÑÉèí∞`åfiÅ∞ W"åfie. LÑHÍ~° "Õ «#O ZO « W"åfiÅ<Õk "åãÎ= Ñiã≤÷ «∞Å#∞

Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ìH˘x x~°‚~ÚOKåe.

12) ÉèÏ~° ü x~å‡}ü „áê*‰õΩì HO Œ 50% #∞O_ç 60% =~°‰õΩ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ

[<åÉèÏ L#fl „QÍ=∂ÅÖ’ "≥Ú Œ\ „áê è•#º «QÍ ~À_»∞¡ xi‡OKåe. ~À_»∞¡

ÖËx HÍ~°}OQÍ q Œº, P~ÀQÆº ã=∞ãºÅ∞ Z Œ∞~˘¯O@∞#flO Œ∞H D „QÍ=∂Å‰õΩ

"≥Ú Œ\ „áê è•#º « W"åfie.

13) WOk~å P"å*ò Ü≥∂[# HO Œ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ „Ñ[Å∞ JkèHõOQÍ L#fl

„QÍ=∂Ö’¡ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅÖ’ L#fl ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ x"åã¨ Ü≥∂QÆº"≥∞ÿ#

Éèí∂=ÚÅ∞HÍx, WO_»∞¡HÍx Hõ\ì W"åfie.

14) J@g „áêO « „QÍ=∂Å#∞ Ô~"≥#∂º ÑikèÖ’H fã∞‰õΩ =zÛ, Hõhã ™œHõ~åºÅ∞

HõeÊOKåe. L^•II q Œº, x"åãO, =ãu, „`åQÆ∞h~°∞, P~ÀQÆº HO„ ŒO, ~À_»∞¡

"≥Ú^ŒÖˇ·#q.

15) =∞Å=¸„`åÅ∞ Z ÕÎ _≥· Ö„\<£û ™ê÷#OÖ’ h\˜ À ‰õÄ_ç# Ö„\<£û „áê~°OaèOz

P =$uÎÖ’ L#fl ãá¶ê~Ú Hõ~°‡KåsÅ‰õΩ ÑÙ#~å"åãO HõeÊOKåe.


"ÕÅ „Ñâ◊flÅ‰õΩ HO„ ŒŒ, ~å„+ì „ÑÉèí∞ «fi âßYÅ = ŒÌ ZÖÏO\ ã=∂ è•#O ÖË Œ∞.

Wk QÆ « ŒâßÉÏÌÅ HÍÅOQÍ H˘#™êQÆ∞ «∞#flk.

(9) áê~°¡"≥∞O@∞ LÉèíÜ«∞ ãÉèíÅ~Ú# Ö’H±ãÉèí, ~å[ºãÉèíÅÖ’ qq èŒ ãÉèí∞ºÅ∞ D

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ÃÑ· PÜ«∂ =∞O„u «fi âßYÅ#∞ „Ñtflã∞ÎO>Ë HõhãO

10% ãÉèí∞ºÅ∞ ‰õÄ_® ãÉèíÖ’¡ LO_»_»O ÖË Œ∞. HõhãO PÜ«∂ âßYÅ =∞O„ «∞Å∞

‰õÄ_® ãÉèíÅ‰õΩ Ç[~°∞ HÍ=_»O ÖË Œ∞.

(10) „Ñ¨Kå~°, „Ñ¨™ê~° ™ê èŒ<åÅ∞ ‰õÄ_® «~°K«∞QÍ ÃãÊ+¨Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£

x èŒ∞Å Œ∞ifixÜ≥∂QÆO, =∞o§OÑÙÅÃÑ· Hõ äŒ<åÅ∞ „ÑK«∞iã∞Î<åfl~Ú. „Ñ™ê~°O

KÕã∞Î<åfl~Ú.

(11) J<ÕHõ ™ê=∂lHõ, Œo «, „Ñ[Å ãOÑ¶∂Å∞ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ J=∞Å∞ÔH·

áÈ~å_»∞ «∞<åfl~Ú.

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ J=∞Å∞ÃÑ·qq èŒ Hõq∞\©Å x"ÕkHõÅ∞

"≥Ú Œ\ x"ÕkHõ#∞ Ö’H±ãÉèí ãÉò Hõq∞\© 18 PQÆã∞ì 2004 Ö’H±ãÉèí‰õΩ

x"ÕkOK«_»O [iyOk. D Hõq∞\© ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO, qq èŒ

~å„+ì „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ J=∞Å∞ KÕã∞Î#fl f~°∞Ñ@¡ f„= JãO «$Ñ≤Îx „ÑHõ\OzOk. J<ÕHõ

ã∂K«#Å∞ ‰õÄ_® KÕã≤Ok.

™ê=∂lHõ <åºÜ«∞O,™êkèHÍ~°° « Hõq∞\© «=∞16= x"ÕkHõ#∞ (2005–2006)

Ö’H±ãÉèí‰õΩ 16–5–2006# ã=∞iÊOzOk.

D Hõq∞\ HO„ Œ, ~å„+ì „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ Ã+_»∞ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Jaè=$kú Ñ@¡ U

=∂„ «O „â◊ Œú K«∂Ñ≤OK«_»O ÖË Œx ¿Ñ~˘¯Ok. 36,955 „QÍ=∂ÅÖ’ 50% HõO>Ë

Z‰õΩ¯= Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ [<åÉèÏ Hõeæ L<åflÜ«∞x ¿Ñ~˘¯O@∂, D „QÍ=∂ÅÖ’

ÃãÊ+Öò ÃãO„@Öò Jã≤Ããì<£û HO Œ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞=Åã≤# =∞øoHõ ã Œ∞áêÜ«∂Å‰õΩ

ãO|OkèOz# ZÖÏO\ q=~åÅ∞ =∞O„u «fi âßY = ŒÌ ÖË=x ÕeÛ K≥Ñ≤ÊOk. JÖÏQ

2005–06 ãOII~°OÖ’ HO„ Œ „ÑÉèí «∞fiO 38,632.19 ÅHõΔÅ∞ q_»∞ ŒÅ KÕ¿ãÎ 24,044.50

ÅHõΔÅ∞ =∂„ «"Õ∞ Y~°∞Û KÕã≤Ok. D Hõq∞\ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò J=∞Å∞ [~°∞QÆ∞ «∞#fl

f~°∞Ñ@¡ JãO «ÊÑ≤Îx „ÑHõ\Oz J<ÕHõ ã∂K«#Å∞ ‰õÄ_® KÕã≤Ok.

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ J=∞Å∞ f~°∞ – "åãÎ"åÅ∞(1) =∞# „Ñ}ÏoHÍHõ~°ÎÅ∞ 1980 #∞O_ç ÃãÊ+Öò HõOáÈ<≥O\ò áê¡<£ ~°∂á⁄OkOz

=∂~°æ Œ~°≈HÍÅ#∞ ~°∂á⁄Okã∞Î#flÑÊ\H© H„O Œ, ~å„+ì „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ „Ñ}ÏoHÍ

Hõ~°ÎÅ∞ TÇ≤ÏOz# q èŒOQÍ ãÊOkOK«_»OÖË Œ∞ JO Œ∞H 30 ãOII~åÅ∞ QÆ_çz<å

ÃãÊ+Öò HõOáÈ<≥O\ò áê¡<£ ZHõ _» "Õã≤# Q˘OQÆo JHõ _Õ LOk.

(2) ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ =∞øoHõ ã∂„ «=∞~Ú# [<åÉèÏ •=∂ëê „ÑHÍ~°O

Ã+_»∞ºÅ∞¤ ‰õÄÖÏÅ‰õΩ ÉÏ_≥˚\òÖ’ ˆHO„^Œ, ~å„+¨ì „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞ x^èŒ∞Å#∞

H\Ï~ÚOKåe. HÍh J@∞ HO„ Œ „ÑÉèí «fiO QÍh, W@∞ ~å„+ì „ÑÉèí∞ «fiO QÍh

D =∞øoHõ x|O èŒ#x áê\OK«ÖË Œ∞.

(3) 30 ã¨OIIÅ∞ QÆ_çz<å, ÃãÊ+¨Öò HõOáÈ<≥O\ò áê¡<£ „Ñ¨HÍ~°O x^èŒ∞Å#∞

H\Ï~ÚOK«=Åã≤ L#fl 68 âßYÅÖ’ H=ÅO 18 âßYÅ∞ =∂„ «"Õ∞ ÃãÊ+Öò

HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å#∞ K«∂Ñ≤ã∞Î<åfl~Ú. q∞QÆ å 50 âßYÅ∞ JãÅ∞

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ HO Œ x èŒ∞Å∞ H\Ï~ÚOK«_»OÖË Œ∞.

(4) HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO J#∞ãiã∞Î#fl q è•#O =Å¡<Õ J<ÕHõ ~å„+ì „ÑÉèí∞`åfiÅ∞

‰õÄ_® ÃãÊ+Öò HõOáÈ<≥O\ò áê¡<£ HO Œ H\Ï~ÚOÑÙÅ∞ KÕÜ«∞_»O ÖË Œ∞.

(5) PÜ«∂ âßYÅ∞ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ HO Œ H\Ï~ÚOÑÙÖË KÕÜ«∞_»O

ÖË Œ∞. KÕã≤# âßYÅ∞ P x èŒ∞Å∞ Y~°∞Û KÕÜ«∞_»O ÖË Œ∞. Y~°∞Û KÕã≤<å Jk

Ã+_»∞ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ „ÑÜ≥∂[<åÅ‰õΩ HÍ‰õΩO_® W «~°∞Å „ÑÜ≥∂[<åÅ‰õΩ Y~°∞Û

KÕã∞Î<åfl~°∞.

(6) ™ê=∂lHõ <åºÜ«∞O,™êkèHÍ~° « Hõq∞\ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å

QÆ∂iÛ J_»∞QÆ∞ «∂<Õ LOk. HÍh H˘xfl HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fi, ~å„+ì „ÑÉèí∞ «fi âßYÅ

f~°∞ qã‡Ü«∂xH QÆ∞iKÕã∞ÎOk.

(7) ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å#∞, ÃãÊ+Öò ÃãO„@Öò Jã≤Ããì<£û x èŒ∞Å#∞

Œ∞ifixÜ≥∂QÆO KÕÜ«∞_»O, ÖË • =∞o¡OK«_»O ÖË • JãÅ∞ H\Ï~ÚOK«_»O

ÖË^Œ∞.

(8) HõO„áÈìÅ~ü JO_£ P_ç@~ü [#~°Öò (HO„ Œ QÆ}ÏkèHÍi ãOã÷) J<ÕHõ ™ê~°∞¡

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å Œ∞ifixÜ≥∂QÆOÃÑ·, =∞o¡OÑÙÃÑ· J_»∞QÆ∞ «∞#fl


(7) N ãÜ«∞º £ Jr*ò áêëê, ~å[ºãÉèí ãÉèí∞ºÅ∞ 6 "Õ∞, 2008# ~å[ºãÉèíÖ’ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£, „>ÿ|Öò ãÉòáê¡<£Å J=∞Å∞ QÆ∂iÛ „ÑtflOKå~°∞.q=~åÅ∞ ãÉèí =ÚO Œ∞ LOK«=eûOkQÍ HÀ~å~°∞. ^•xH q∞x+ì~ü PÑ¶π¿ãì\òW<£ ÃÑ¶·<å<£û N Ñ=<£ ‰õΩ=∂~ü |#ûÖò ã=∂ è•#O Wã∂Î ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\òáê¡<£, „>ÿ|Öò ãÉòáê¡<£Å HO Œ [~°∞QÆ∞ «∞#fl x èŒ∞Å H\Ï~ÚOÑÙ q=~åÅ∞JO Œ∞ÉÏ@∞Ö’ ÖË=x K≥áêÊ~°∞.

(8) 'k Ç≤ÏO Œ∂— Ñ„uHõ "åi P èŒfi~°ºOÖ’ #_»∞ã∞Î#fl „Ñ¶O\òÖ·<£ Ñ„uHõ ("åÅ∞º"£∞–4,W+Øº 20) JHÀì|~ü 06–19, 2007Ö’ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£, „>ÿ|ÖòãÉòáê¡<£Å J=∞Å∞ÃÑ· Hõ äŒ<åxfl „ÑK«∞iOzOk. QÆ « 30 ãOII~åÅ #∞O_çÃãÊ+¨Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£, „>ˇÿ|Öò ã¨Éòáê¡<£Å∞ YzÛ`«OQÍ J=∞Å∞[iy#@¡~Ú Õ D Õâ◊ Zãπã≤, Zãπ\Å rq`åÖ’¡ ã=¸Å"≥∞ÿ# =∂~°∞ÊÅ∞=zÛ LO_Õ=x ¿Ñ~˘¯#flk. HÍh x èŒ∞Å∞ H\Ï~ÚOK«Hõ áÈ=_»"≥∂, H\Ï~ÚOz#x^èŒ∞Å∞ Y~°∞Û KÕÜ«∞Hõ áÈ=_»"≥∂ ÖË^• W`«~° Ñ¨#∞Å‰õΩ =∞o¡OK«_»"≥∂[~°∞QÆ∞ «∞O Œx D Hõ äŒ#O ¿Ñ~˘¯#flk.

(9) ''k Ç≤ÏO Œ∂—— Ñ„uHõ JHÀì|~ü 29, 2007# ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£x èŒ∞Å Œ∞ifixÜ≥∂QÆOÃÑ· Hõ äŒ<åxfl „ÑK«∞iOzOk.

(10) '>ÿ"£∞û PÑ¶π WO_çÜ«∂— Ñ„uHõ U„Ñ≤Öò 18, 2003# ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£x^èŒ∞Å∞ Ã+_»∞ºÅ∞ì ‰õΩÖÏÅ"åi HÀã¨O Y~°∞Û KÕÜ«∞_»O ÖË^Œ<Õ Hõ^äŒ<åxfl„Ñ¨K«∞iOzOk.

Hõq∞\©Å x"ÕkHõÖË HÍ‰õΩO_® J<ÕHõ ãO Œ~åƒùÅÖ’ Ö’H±ãÉèí ãÉèí∞ºÅ∞, ~å[ºãÉèíãÉèí∞ºÅ∞ PÜ«∂ ãÉèíÅÖ’¡ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£, „>ÿ|Öò ãÉòáê¡<£Å J=∞Å∞q è•#OÃÑ· „ÑtflOKå~°∞. 2003 PQÆã∞ì 21# Ö’H±ãÉèí ãÉèí∞ºÅ∞ _®II =∞O ŒŒŒ [QÆ<åfl äŒOÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡#∞ QÆ∂iÛ, „>ÿ|Öò ãÉòáê¡<£ QÆ∂iÛ áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ „ÑtflOKå~°∞.ÃãÊ+¨Öò HÍOáÈ<≥O@∞ áê¡<£ H˜O^Œ ˆHO„^Œ, ~å„+¨ ì „Ñ¨Éè í∞`åfiÅ∞ x^è Œ∞ÖËg∞H\Ï~ÚOK«_»OÖË Œx, JÖÏO@ÑÙ_»∞ D Ñ äŒHõO ZO Œ∞Hõx „ÑtflOKå~°∞. Œ∞~° Œ$+ì=âß «∞ÎD „Ñâ◊fl J_»∞QÆ∞ «∞#fl ã=∞Ü«∞OÖ’ Ö’H±ãÉèíÖ’ LO_®eû# Ã+_»∞ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ, Ã+_»∞ºÅ∞¤≥QÆÅ‰õΩ K≥Ok# Ö’H±ãÉèí ãÉèí∞ºÅ∞ Z=~°∂ Ç[~°∞ HÍÖË Œ∞.

(1) N PO ŒOn K«~°}Ï^•ãπ Ö’H±ãÉèí ãÉèí∞ºÅ∞ =∂iÛ 4, 1993# Ö’H±ãÉèíÖ’ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£, „>ÿ|Öò ãÉò áê¡<£ J=∞Å∞ QÆ∂iÛ „ÑtflOKå~°∞.

(2) N q„HõO ã~å¯~ü Ö’H±ãÉèí ãÉèí∞ºÅ∞ (ÇÏ∫~å) ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£J=∞Å∞ ãiQÍ [~°QÆ_»O ÖË Œx Œ∞~° Œ$+ì =âß «∞Î ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£,ÃãO„@Öò ÃãÊ+Öò Jã≤Ããì<£û x èŒ∞Å∞ «yæOz "Õã∞Î<åfl~°x ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞.

(3) N HÀ_ç‰õΩxflÖò ã∞~+π (P Œ∂~ü) Ö’H±ãÉèí ãÉèí∞ºÅ∞ 21, PQÆã∞ì 2003#Ö’H±ãÉèíÖ’ qq èŒ HO„ Œ Ñ äŒHÍÅ∞ J=∞Å∞ [~°∞QÆ∞ «∞#fl f~°∞#∞ „ÑtflOKå~°∞.ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å Œ∞ifixÜ≥∂QÆO =∂„ «"Õ∞ HÍ‰õΩO_® *P~ü"≥·,Ñ≤ZOP~ü"≥·, SZ"≥· ÖÏO\ Ñ äŒHÍÅ∞ Ug Œo «∞Å =~°‰õÄ KÕ~°_»O ÖË Œx¿Ñ~˘¯<åfl~°∞.

(4) _®II q.ã~À[ (~åã≤ÑÙ~°O) Ö’H±ãÉèí ãÉèí∞ºÅ∞ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ ÃÑ·21 PQÆã∞ì, 2003# Ö’H±ãÉèííÖ’ [iy# K«~°ÛÖ’ áêÖÁæO@∂, U Ñ äŒHÍÅ~Ú<å¿Ñ ŒÅ =~°‰õΩ KÕ~°_»O ÖË Œx, x èŒ∞Åhfl Œ∞ifixÜ≥∂QÆO J=Ù «∞<åflÜ«∞x¿Ñ~˘¯<åfl~°∞.

(5) N „Ñ¨g}ü ~å„+¨ìáêÖò, Ö’H±ã¨Éèí ã¨Éèí∞ºÅ∞ 12 =∂iÛ, 2003# ÃãÊ+¨ÖòHÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ |_≥\ò, i[ˆ~fi+¨#¡ "å\ÏÃÑ· Ö’H±ã¨ÉèíÖ’ „Ñ¨tflOKå~°∞.Zãπ.ã≤Å [<åÉèÏ 16.2% LO_»QÍ, ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O@∞ áê¡<£ HO Œ 2003ãOII~°OÖ’ 377 HÀ@∞¡ ZÖÏ H\Ï~ÚOKå~°x „ÑtflOKå~°∞. JÖÏQ Zãπã≤Å[<åÉèÏ16.2 LO>Ë, "åiH 15% i[~fi+<£ ZÖÏ W™êÎ~°h, Zãπ.\Å [<åÉèÏ8% LO>Ë "åiH 7% i[~fi+#∞¡ ZÖÏ W™êÎ~°x „ÑtflOKå~°∞?

(6) N ÔH.ÃÇÏKü. =ÚxÜ«∞ÑÊ Ö’H±ãÉèí ãÉèí∞ºÅ∞ 12 =∂iÛ, 2003# Ö’H±ãÉèíÖ’=∂\Ï¡_»∞ «∂ H˘xfl ~å„ëêìÅ∞ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å∞ ãiQÍæ Y~°∞ÛKÕÜ«∞_»O ÖË Œx, W «~° Ñ#∞Å‰õΩ =∞o¡¡ã∞Î<åflÜ«∞x ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞.

~°∂II

HÀ@¡Ö’

2006-07 2007-08

18,500

19,000

19,500

20,000

20,500

19,292.21

20.200.25


11= ÑOK«=~°¬ „Ñ}ÏoHõÖ’ x~åHõiOK«|_ç# "≥Ú «ÎOPi÷Hõ "≥Ú`«ÎO Zãπã≤Ñ≤ „HÕ Œ Zãπã≤Ñ≤ „HÕ Œ x~åHõiOz# 16% W"åfieû

ãÖ=`«û~°O „Ñ¨}ÏoHõ HÍ"åeû#k ˆH\Ï~ÚOÑ¨Ù "≥Ú`«ÎO LO_»QÍ

=ºÜ«∞O WzÛ# âß «O

2007-08 1,58,490 25,675.5 12,367.7 1,337.7 7.8%

2008-09 1,83,528 29,731.5 14,727.00 15,004.5 8.0%

2009-10 2,33,386 37,808.53 15,905.68 21,902.9 6.8%

2010-11 2,84,284 46,054.01 20,624.23 25,429.8 7.3%

x~åHõiOz# "≥Ú «ÎO 75,644.9 (HÀ@¡Ö’)

10= ÑOK«=~°¬ „Ñ}ÏoHÍ HÍÅOÖ’PO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ (~°∂II HÀ@¡Ö’)

ãÖ. ãÖ=`«û~°O "≥Ú`«ÎO ÃãÊ+¨Öò Zãπã≤Ñ≤ Zãπã≤Ñ≤ Y~°∞Û

„Ñ¨}ÏoHÍ HÍOáÈ<≥O\ò âß`«O =ºÜ«∞O J~Ú#

|_≥\ò WzÛOk Zãπã≤Ñ≤ âß «O

1. 2002-03 8,553.19 903.91 10.57 873.84 10.22

2. 2003-04 10,970.45 1,113.19 10.15 1,374.41 12.53

3. 2004-05 13,291.20 1,181.03 8.89 1,341.54 10.09

4. 2005-06 15,650.77 1,332.12 8.51 1,333.54 8.52

5. 2006-07 20,000.00 1,557.65 7.79 2,369.37 11.85

11= ÑOK«=~°¬ „Ñ}ÏoHÍ HÍÅOÖ’ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å H\Ï~ÚOÑÙ - Y~°∞Û

ãÖ. ãÖ=`«û~°O "≥Ú`«ÎO Zãπã≤Ñ≤ Zãπã≤Ñ≤ Zãπã≤Ñ≤ Zãπã≤Ñ≤

„Ñ¨}ÏoHõ |_≥\ò âß`«O =ºÜ«∞O Y~°∞Û

|_≥\ò âß`«O

1. 2007-08 30,500.00 4,355.90 14.28 3,830.16 12.56

2. 2008-09 44,000.00 7,630.42 17.34 3,611.44 8.20

3. 2009-10 36,635.58 5,609.30 15.31 3,100.00 8.46

4. 2010-11 40,000.00 6,480.00 16.2 - -

(11) ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ „HO Œ x~åHõiOK«|_ç# x èŒ∞Å∞

ˆHO„^Œ „Ñ¨Éèí∞`«fiO J#∞ãïã¨∞Î#fl q^è•<åÅ∞ ÃãÊ+¨Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£=∂~°æ Œ~°≈HÍÅ‰õΩ ÑÓiÎ =ºu~HõOQÍ L<åfl~Ú. 2007-08 |_≥\ò 20,05,100 HÀ@∞¡HÍQÍ JO Œ∞Ö’ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ HO Œ H\Ï~ÚOK«=eûOk 32816 HÀ@∞¡J~Ú Õ, "åãÎ=OQÍ H\Ï~ÚOzOk 12535.75 HÀ@∞¡ =∂„ «"Õ∞. x~åHõiOz# ÃãÊ+ÖòHÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å∞ ~°∂.20250 HÀ@∞¡. Wk QÆ « ãOII~°O x~åHõiOz# •xHõ<åfl Z‰õΩ¯=.

„Ñ ÕºHõ MÏ`åÅ#∞ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£‰õΩ 789, „>ÿ|Öò ãÉò áê¡<£‰õΩ796 U~åÊ@∞ KÕã≤ x^èŒ∞Å#∞ PÜ«∂ MÏ`åÖ’¡ [=∞ KÕÜ«∂Åx =∂~°æ^Œ~°≈HÍÅ∞ã∂zã∞Î#flÑÊ\H© WÑÊ\ =~°‰õÄ J<ÕHõ ~å„+ì „ÑÉèí∞`åfiÅ∞, qq èŒ =∞O„u «fi âßYÅ∞

D MÏ`åÅ∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞ÖË Œ∞.

2004–2010 ãOIIÖ’ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£,„>ÿ|Öò ãÉò áê¡<£Å‰õΩ H\Ï~ÚOÑÙ q=~åÅ∞ (~°∂II HÀ@¡Ö’)

HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fi

„Ñ}ÏoHÍ =ºÜ«∞O2004–2005 2005–06 2006–07 2007–08 2008–09 2009–10

Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ‰õΩ

Zãπã≤Ñ≤ HÕ Œ KÕã≤# Y~°∞Û 3.60 6,579 8,474 12,368 14,727 15,832

"åãÎ"åxH H\Ï~ÚOK«=eûOk

16.2% HÍQÍ

ˆH\Ï~ÚOz#k =∂„`«O 4.3% 5.9% 6.5% 8.1% 7.0% 6.5%

Ã+_»∂ºÅ∞¤ `≥QÆÅ‰õΩ Zãπ\˜Ñ≤

HÕ^Œ KÕã≤# Y~°∞Û 2,382 4,176 5,565 7,447 8,771 9,995

"åã¨Î"åxH˜ ˆH\Ï~ÚOK«

=eûOk. 8% HÍQÍ

ˆH\Ï~ÚOzOk =∂„`«O 2.8% 3.8% 4.3% 4.9% 4.2% 4.1%


(6) Ã+_»∞ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Jaè=$kÌ J<Õk "åi ÇÏ‰õΩ¯QÍ, ^•xH "åix J~°∞›Å∞QÍ

ÑïQÆ}ÕKåe. JO`ÕHÍx Jk „Ñ¨Éè í ∞`åfiÅ ^ŒÜ«∂^•H˜ Δ}ÏºÅ∞QÍ

ÑïQÆ}ÕK«~å^Œ∞. ^•x HÀãÖ „Ñ¨ã¨∞Î`«O KÕÑ¨_»∞`«∞#fl Jxfl q^è•<åÅ∞,

HÍ~°º„Hõ=∂Å∞, Ñ äŒHÍÅ∞ ÇÏ‰õΩ¯Å HÀ}O Œ$+≤ì À ãg∞HΔOz, Ã+_»∞ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ

Jaè=$kú ™êkèHÍ~° « HÀãO Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.

(7) Ã+_»∞ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ q^•º~°∞÷Å‰õΩ JO Œ*Ëã∞Î#fl áÈã∞ì"≥∞„\H± ™ê¯Å~ü+≤ÑCÅ‰õΩ

ãO|OkèOz# q=~åÅ∞ – Jhfl ZO « =∞Ok q^•º~°∞÷Å∞ UU HÀ~°∞ûÅÖ’

LÑHÍ~° "Õ «<åÅ∞ JO Œ∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. Z=Ô~=iH UU HÀ~°∞ûÅÖ’ JO Œ_»O

ÖË Œ<Õ q=~åÅ∞ ã=∞„QÆOQÍ lÖÏ¡ ™ê÷~ÚÖ’ ~°∂á⁄OkOKåe. Jxfl lÖÏ¡Å∞

HõeÑ≤ ~å„+ì ™ê÷~ÚÖ’ ‰õÄ_® WÖÏO\ x"ÕkHõ ~°∂á⁄OkOKåe.

(8) ^•x =Å¡ „ÑÉèí∞ «fiO #∞O_ç LÑHÍ~° "Õ «<åÅ∞ á⁄O Œ∞ «∞#fl q^•º~°∞÷Å

ãOYº YzÛ «OQÍ ≥Å∞ã∞ÎOk. WO Œ∞Ö’ HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO, ~å„+ì „ÑÉèí∞`åfiÅ∞

Z=Ô~=~°∞ ZO « K≥e¡ã¨∞Î#flk ‰õÄ_® x"ÕkHõ ~°∂á⁄OkOz J~°› «QÆey#

q^•º~°∞÷ÅO ŒiH ™ê¯Å~ü+≤ÑπÅ∞ JO ÕÖÏ K«~°ºÅ∞ fã∞HÀ"åe.

(9) Ã+_»∞ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ q^•º~°∞÷Å‰õΩ @∂º+¨<£ Ñ¶ ‘AÅ∞ ™ê¯Å~ü +≤Ñ¨ÙÊÅ∞

JO Œ*Ë¿ã@ÑÙ_»∞ "å~°∞ „ÃÑ·"Õ\ò U~Ú_≥_£ HõàÏâßÅÖ’¡ K« Œ=Ù «∞#fl@¡~Ú Õ

PÜ«∂ HõàÏâßÅÖ’¡x =∞øoHõ =ã «∞Å QÆ∞iOz PÜ«∂ HÀ~°∞ûÅ∞ QÆ∞iÎOÑÙ

Hõey#"å? ÖË"å? J<Õ q+Ü«∂Å∞ qKåiOKåe. JÖÏQ ™ê¯Å~ü+≤ÑÙÅ∞

á⁄O Œ∞ «∞#fl q^•º~°∞÷Å∞ x[OQÍ PÜ«∂ HõàÏâßÅÖ’¡ K« Œ∞=Ù «∞<åfl~å? ÑsHõΔÅ∞

~åã∞Î<åfl~å? qKåiOKåe. ZO Œ∞HõO>Ë H˘xfl HõàÏâßÅÅ∞ Ã+_»∞ºÅ∞Ì ‰õΩÖÏÅ

q^•º~°∞÷Å ¿Ñ~°∞¡ ÃÑ\ì, ™ê¯Å~ü+≤Ñπ ™ê¯=ÚÅ‰õΩ áêÅÊ_»∞ «∞#flO Œ∞# nxÃÑ·

Ñ\+ª"≥∞ÿ# xÑ¶∂ LO_»=eû# J=ã~°O LOk.

(10) ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ =∂~°æ Œ~°≈HÍÅÖ’ ¿Ñ~˘¯#fl q èŒOQÍ Ã+_»∂ºÅ∞¤

‰õΩÖÏÅ"å~°∞, "åi =$ «∞ÎÅÖ’ Pi÷HÍaè=$kúx ™êkèOKÕO Œ∞H Y~°∞ÛKÕÜ«∂e.

(11) ÃãÊ+Öò ÃãO„@Öò Pã≤Ããì<£û x èŒ∞Å∞ LÑÜ«ÚHõÎ"≥∞ÿ#, YzÛ «"≥∞ÿ# qxÜ≥∂QÍxH

ã=∞„QÆ x~°fiÇÏ} KÕÑ\Ïìe.

(12) ÃãÊ+Öò ÃãO„@Öò Jã≤ûÃãì<£û x èŒ∞Å x~°fiÇÏ}#∞ =$uÎ <≥·ÑÙ}º «QÆey# =º‰õΩÎÅKÕ

KÕ~ÚOKåe. nx=Å¡ D x èŒ∞Å∞ YzÛ «OQÍ ãkfixÜ≥∂QÆO JÜÕ∞º q èŒOQÍ

K«~°ºÅ∞ KÕÑ\Ïìe.

1980 ãOIIÖ’ „áê~°OaèOz# ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ J=∞Å∞ÔH· 2007Ö’

PO„ èŒ„Ñ Õâò ~å„+ì „ÑÉèí∞ «fiO <À_»Öò U*hûx U~åÊ@∞ KÕã≤Ok. D <À_»Öò U[hû

Zãπ.ã≤.Ñ≤, \.Zãπ.Ñ≤Å J=∞Å∞ H˘~°‰õΩ Ñ~°º"ÕHõΔ}, xÑ¶∂ HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞ KÕã∞ÎOk.

Ô~O_»∞ <≥ÅÅ‰õΩ XHõ™êi ã=∂"Õâ◊O J~Ú, Jxfl âßYÅ∞ Zãπ.ã≤.Ñ≤ x èŒ∞Å∞ 789,

\.ZÑπ.Ñ≤. x èŒ∞Å∞ 796 MÏ`åÖ’ [=∞ KÕã≤ Ã+_»∞ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ∞, ≥QÆÅ Jaè=$kúH

Y~°∞Û [iQÖÏ D Hõq∞\ Ñx KÕÜ«∂e. HÍh D <À_»Öò U*hû ã=∂"ÕâßÅ∞

J~Ú#@∞ìQÍh, Zãπ.ã≤.Ñ≤, \.Zãπ.Ñ≤. J=∞Å∞ [~°QÆ∞ «∞#fl@∞ìQÍh ZÖÏO\ ã=∂Kå~°O

PÜ«∂ âßYÅ JkèHÍ~°∞Å‰õΩ ‰õÄ_® ≥eÜ«∞_»O ÖË Œ∞. Wk H=ÅO HõO\ «∞_»∞ÑÙ

K«~°ºQÍ U~åÊ@∞ KÕã≤#k =∂„ «"Õ∞. U=~Ú<å âßYÅ∞ Zãπ.ã≤.Ñ≤, \.Zãπ.Ñ≤ x èŒ∞Å∞

Y~°∞Û KÕÜ«∞#@¡~Ú Õ "å\x Zãπ.ã≤.Ñ≤, \.Zãπ.Ñ≤Å Jaè=$kúH LÑÜ≥∂QÆÑ_Õ q èŒOQÍ

=∞o¡OKÕ JkèHÍ~°O D <À_»Öò U[hûH LOk.

ÃãÊ+¨Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ J=∞Å∞‰õΩ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅã¨=∞„QÆ Jaè=$kúH˜ ã¨∂K«#Å∞, _ç=∂O_£û :(1) ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å H\Ï~ÚOÑÙÖ’ •x =∂Å ã∂„ «=∞~Ú#

Ã+_»∞ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ [<åÉèÏ ^•=∂ëê „ÑHÍ~°O J#QÍ "≥Ú «ÎO [<åÉèÏÖ’

^•=∂ëê „ÑHÍ~°O J#QÍ "≥Ú «ÎO [<åÉèÏÖ’ Ã+_»∞ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ∞ 16.2%

HÍ|\˜ì "≥Ú «ÎO |_≥\òÖ’ 16.2% x èŒ∞Å∞ Ã+_»∞ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ‰õΩ H\Ï~ÚOKåe.

(2) Jxfl =∞O„u «fi âßYÅ∞, _çáê~°∞ì"≥∞O@∞Å∞ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å#∞

H\Ï~ÚOz "å\x Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Jaè=$kúH Y~°∞Û KÕÜ«∂e.

(3) HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO, ~å„+ì „ÑÉèí∞ «fi =∞O„u «fi âßYÅ∞ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£

x èŒ∞Å#∞16.2 âß «O HõO>Ë «‰õΩ¯= HÍ‰õΩO_® H\Ï~ÚOKÕ q èŒOQÍ „ÑÉèí∞ «fiO

K«~°ºÅ∞ fã∞HÀ"åe.

(4) ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å∞ =∞o¡OÑÙ [~°QÆ‰õΩO_®, Œ∞ifixÜ≥∂QÆO

HÍ‰õΩO_® Ñ\+ª"≥∞ÿ# K«~°ºÅ∞ fã∞HÀ"åe.

(5) ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ HO Œ KÕÑ_»∞ «∞#fl HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ Ã+_»∞ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÖ’¡x

¿Ñ ŒiHÍxfl x~°∂‡eOKÕ q èŒOQÍ LO_®e. D Õâ◊ áœ~°∞Å∞QÍ "å~°∞ W «~°

ã=∂[O`À ã=∂#OQÍ rqOKÕO Œ∞‰õΩ HÍ=eû# ™ê=∂lHõ, Pi÷Hõ ã=∂# «fiO

XHõ xs‚ « HÍÅ =º=kèÖ’ ™êkèOKåe.


(19) ÉèÏ~° « „Ñ}ÏoHÍ ãOÑ¶∞OÖ’ XHõ _çÑÓº\© Kè≥·~°‡<£#∞ „Ñ ÕºHõOQÍ U~åÊ@∞

KÕã≤, ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å∞, ÃãÊ+Öò ÃãO„@Öò Jã≤Ããì<£û x èŒ∞Å∞

ã=∞„QÆOQÍ J=∞Å∞ J=Ù «∞#flk ÖËxn Ñ~°º"ÕHΔOKåe. D _çÑÓº\© Kè≥·~°‡<£

Ñ ŒqÖ’ L#fl =ºHÎ 10 ãO= «û~åÅ HÍÅOÖ’ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ‰õΩ W «~°

ã=∂*ÏxH =∞ èŒº#∞#fl ™ê=∂lHõ Pi÷Hõ JO «~åÅ∞ `˘ÅyOKÕO Œ∞‰õΩ Hõ$+≤

KÕÜ«∂e.

(20) ~å„ëêìÅ∞, ˆHO„ Œ áêe « „áêO`åÅ∞, ˆHO„ Œ „Ñ¨Éèí∞ «fi âßYÅ∞ Ã+_»∂ºÅ∞¤

‰õΩÖÏÅ Jaè=$kúH LÑÜ≥∂yOK«x ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£, ÃãÊ+Öò ÃãO„@Öò

Jã≤Ããì<£û x èŒ∞Å∞ uiy H\Ï~ÚOKÕ q èŒOQÍ K«~°ºÅ∞ fã∞HÀ"åe. D q èŒOQÍ

„Ñf ãO= «û~°O ãQÆ@∞# QÆ « 30 ãO= «û~åÅ∞QÍ U\Ï ~°∂. 15,000

(JHõΔ~åÅ Ñk¿ÇÏ#∞ "ÕÅ HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å∞) ^•i =∞o¡Oz#@∞¡ ÖHõ Å∞

K≥ÑÙ «∞<åfl~Ú. D ÖHõ # WÑÊ\ =~°‰õΩ ~°∂. 4,50,000 (<åÅ∞QÆ∞ ÅHõΔÅ

Ü«∂Éèˇ· "ÕÅ HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å∞) Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Jaè=$kúH Y~°∞Û KÕÜ«∂eû#

x èŒ∞Å∞ •i=∞o¡Oz#@∞¡ ã≤Zl - HõO„áÈìÅ~ü JO_£ P_ç@~ü [#~°Öò x"ÕkHõ

^•fi~å ≥Å∞ã∞ÎOk. Wk Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ „Ñ[Å Ñ@¡ PÜ«∂ „ÑÉèí∞`åfiÅ∞,

âßYÅ∞ JO@~åx «<åxfl áê\ã∞Î#fl>Ëì ÑiQÆ}OKåe.

(21) 40 =∞O„u «fi âßYÅ∞ 22 _çáê~°∞ì"≥∞O@∞Å∞ «=∞ x èŒ∞Å #∞O_ç ÃãÊ+Öò

HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£‰õΩ |_≥\ò H\Ï~ÚOK«_®xH gÅ∞ HÍ Œx, «=∞ x èŒ∞Å∞

q_»Q˘@ì_®xH ‰õΩ Œ~° Œx K≥ÑÙ «∞<åfl~Ú. Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Jaè=$kúH «=∞

âßYÅ •fi~å KÕÜ«∞ Œy# HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ ÖË=x •@"Õã∞Î<åfl~Ú. Wk Ã+_»∂ºÅ∞¤

‰õΩÖÏÅ‰õΩ ~å*ÏºOQÆO HõeÊOz# ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ x~åHõiOK«_»"Õ∞ J=Ù «∞Ok.

HÍ=Ù# Jxfl =∞O„u «fi âßYÅ∞, Jxfl _çáê~üì"≥∞O\òÅ∞ «=∞ x èŒ∞Å∞ ÃãÊ+Öò

HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£‰õΩ H\Ï~ÚOKÕ q èŒOQÍ K«~°ºÅ∞ fã∞HÀ"åe.

(22) *Ïu Pi÷HÍaè=$kúÖ’ =∞Ç≤Ïà◊Å∞ „Ñ è•# ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ HÍ=Ù# =∞Ç≤Ïà◊Å

™ê=∂lHõ, Pi÷HÍaè=$kúH |_≥\òÖ’ „Ñ ÕºHõ H\Ï~ÚOÑÙÅ∞ KÕÜ«∂e. =∞Ç≤Ïà◊Ö’¡

áêi„âßq∞Hõ "Õ «ÎÅ#∞ „áÈ «ûÇ≤ÏOKåe. "åi P~ÀQÆº, q Œº, <≥·Ñ¨Ù}º «Å∞

ÃÑOKÕO Œ∞‰õΩ, "åiH Éèí∂q∞ g∞ Œ Ü«∂[=∂#ºÑÙ ÇÏ‰õΩ¯‰õΩ, « •fi~å "åi

™ê=∂lHõ Éèí„ Œ «‰õΩ Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.

(13) ÃãÊ+Öò ÃãO„@Öò Jã≤ûÃãì<£û x èŒ∞Å∞ Ã+_»∞ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Jaè=$kúH =∂„ «"Õ∞

L ÕÌtOz#q HÍh „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ P x èŒ∞Å#∞ J<ÕHõ ÉÏºO‰õΩÅ MÏ`åÅÖ’[=∞ KÕã∞Î#flq. Wk ã∂ÊùiÎH© q~°∞ ŒÌO Hõ#∞Hõ P x èŒ∞Å#∞ "≥O@<Õ ÉÏºO‰õΩÅ#∞O_ç q_çÑ≤Oz ¿Ñ Œ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ „Ñ[Å Jaè=$kúH Y~°∞Û KÕÜ«∂e.

(14) 40 HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fi âßYÅ∞ JãÅ∞ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å#∞H\Ï~ÚOK«_»"Õ∞ ÖË Œ∞. HÍ=Ù# ™ê=∂lHõ <åºÜ«∞ ™êkèHÍ~° « =∞O„ « «fi âßYP =∞O„u «fi âßYÅÃÑ· XuÎ_ç ÃÑ\ì ÃãÊ+¨Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å∞ÔH\Ï~ÚOKÕ q èŒOQÍ K«~°ºÅ∞ fã∞HÀ"åe.

(15) ÃãÊ+¨Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£, ÃãÊ+¨Öò ÃãO„@Öò Jã≤Ããì<£û Ñ¨ äŒHÍÅ ^•fi~åWO «=~°‰õΩ Pi÷Hõ Jaè=$kú á⁄Ok# Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ =º‰õΩÎÅ *Ïa`å <˘Hõ^•xx, ™ê=∂lHõ <åºÜ«∞O ™êkèHÍ~° « âßY «Ü«∂~°∞ KÕÜ«∂e. ^•x =Å¡D Ô~O_»∞ Ñ äŒHÍÅ ^•fi~å ™êkèOz# x["≥∞ÿ# Jaè=$kú ≥Å∞ã∞ÎOk.

(16) 50% Hõ<åfl Z‰õΩ¯= Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ [<åÉèÏ L#fl „QÍ=∂ÅÖ’ =∞øoHõã Œ∞áêÜ«∂Å HõÅÊ# «fii «QÆu# KÕÑ\ÏìÅ<Õk ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£Ü≥ÚHõ =¸Å ã∂„ «=Ú. J~Ú Õ WÖÏO\ „QÍ=∂Å∞ Õâ◊OÖ’ 36955L<åfl~Ú. HÍ|\˜ì PÜ«∂ „QÍ=∂Ö’¡x =∞øoHõ ã Œ∞áêÜ«∂Å∞ J#QÍ =∞Ozh~°∞,~À_»∞¡, HõÔ~O@∞, áê~î°âßÅÅ∞, P@ã÷ÖÏÅ∞ U ™ê÷~ÚÖ’ U~åÊ@∞ [iy<åÜ≥∂ÉËsA "ÕÜ«∂e. ÃãÊ+Öò ÃãO„@Öò Jã≤Ããì<£û, ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å∞ZO « =~°‰õΩ ãkfixÜ≥∂QÆO J~Ú#n ≥Å∞ãΩ‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ Wk J «º=ã~°O.Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ [<åÉèÏ 50% L#fl Jxfl „QÍ=∂Ö’¡ WÑÊ\ÔH·<å =∞øoHõ=ã «∞Å∞ HõeÊOKÕO Œ∞‰õΩ ÑÓ#∞HÀ"åe.

(17) Jxfl ~å„ëêìÅ∞, ˆHO„ Œ áêe « „áêO`åÅ∞ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Jaè=$kúÔH·ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å∞, ÃãÊ+Öò ÃãO„@Öò Jã≤Ããì<£û x èŒ∞Å∞ ÑÓiÎQÍqxÜ≥∂yã∞Î#fln, ÖËxn ≥Å∞ã∞‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ ™ê=∂lHõ <åºÜ«∞O, ™êkèHÍ~° «=∞O„u «fi âßY x~°O «~° xÑ¶∂ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e. P x èŒ∞Å∞ ãkfixÜ≥∂QÆOJ~Ú#@∞ì Jxfl ~å„ëêìÅ∞, HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ #∞O_ç xs‚ « ã=∞Ü«∞OÖ’Ñ¶O_£û Ü«Ú\Ö·*Ë+<£ ãiìÑ¶≤H@∞¡ W"åfieûOkQÍ P ÕtOKåe.

(18) Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ ã=∞„QÍaè=$kúH HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiOÖ’#∞, ~åR „ÑÉèí∞ «fiOÖ’#∞

„Ñ ÕºHõ =∞O„u «fi âßY#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.


KÕÜ«∂e. UU Ñ äŒHÍÅ∞ JO Œ∞ÉÏ@∞Ö’ L<åflÜ≥∂ ≥eÜ«∞Hõ "å\x qxÜ≥∂QÆO

KÕã∞HÀ=_»OÖ’ J<ÕHõ =∞Ok qÑ¶ÅO J=Ù «∞<åfl~°∞.

(30) ™ê¯Å~ü+≤ÑCÅ∞ á⁄O Œ=eû# Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ q^•º~°∞÷Å ‰õΩ@∞O| P^•Ü«∞

Ñiq∞ux `˘ÅyOKåe. JO ŒiH© ™ê¯Å~ü+≤ÑπÅ∞ =iÎOKÕ q èŒOQÍ K«~°ºÅ∞

fã∞HÀ"åe.

(31) ™ê¯Å~ü+≤ÑπÅ∞ xs‚ « ã=∞Ü«∞OÖ’ JOkOKåe. x~ÌtOz# "≥Ú`åÎxfl „Ñã∞Î «

=∂Ô~¯\ò èŒ~°Å`À ÉËsA"Õã≤ ã=iOKåe.

(32) ™ê¯Å~ü+≤Ñπ Åaú •~°∞Å#∞ QÆ∞iÎOK«_»OÖ’ L#fl =º=ã‘÷Hõ$ « Ö’áêÅ∞, ‰õΩÅO

ãiìÑ¶≤H\ò, P^•Ü«∞ èŒ$=Ñ„ «O PÅãº=∞~Ú# ãO Œ~°ƒùOÖ’ PÜ«∂ q^•º~°∞÷Å∞

K≥e¡OKåeû =ã∞Î#fl qq èŒ ~°∞ã∞=ÚÅ #∞O_ç "åix q∞#Ç~ÚOKåe.

(33) „Ñã∞Î « =∂~°æ Œ~°≈HÍÅ#∞ ã=iã∂Î „ÑÉèí∞ «fiO áê~î°âßÅÅ‰õΩ ãO|OkèOz

Jxfl ~°HÍÅ Jaè=$kúH K«~°ºÅ∞ fã∞HÀ"åe. \©K«~ü áÈã∞ìÅ#∞ ÃÑOKåe.

áê~î°âßÅÅ‰õΩ ÑHÍ¯ Éèí=<åÅ∞ xi‡OKåe.

(34) Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ q^•º~°∞÷Å‰õΩ Lz «OQÍ JOkOKÕ ÑÙãÎHÍÅ∞, |@ìÅ∞ Jhfl

<å}º"≥∞ÿ#q =∂„ «"Õ∞ JOkOKåe. nxHÀãO x èŒ∞Å∞ H\Ï~ÚOz Jq

ãkfixÜ≥∂QÆO JÜÕ∞ºÖÏ K«~°ºÅ∞ fã∞HÀ"åe.

(35) qq èŒ =∞O„u «fi âßYÅ∞ ÇãìÖò Éèí=<åÅ x~å‡}ÏÅ#∞ Ñ~°º"ÕHΔOKåe. Jq

ã~°~Ú# ã=∞Ü«∞OÖ’<Õ ÑÓiÎ JÜÕ∞ºq èŒOQÍ ~åR „ÑÉèí∞ «fiO`À ãO„ÑkOÑÙÅ

^•fi~å Hõ$+≤ KÕÜ«∂e. JÖÏˆQ "åi x~°fiÇ¨Ï} q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® „â◊^Œú

K«∂Ñ≤OKåe.

(36) Ç¨ã¨ìà◊§ x~°fiÇ¨Ï}, ã¨kfixÜ≥∂QÆO H˘~°‰õΩ „Ñ¨Éèí∞`«fiO K˘~°= K«∂áêe.

J=ã~°=∞~Ú Õ „Ñã∞Î « Ñ Œú «∞Å#∞ ã=iã∂Î „Ñf ÇãìÖòÖ’ =∞Ozh~°∞,

q Œ∞º «∞Î, =Ú~°∞QÆ∞ ^˘_»∞¡, ‰õΩsÛÅ∞, Ö·„|s "≥Ú ŒÖ·#q ã=∞‰õÄiÛ, "å\˜

x~°fiÇÏ}‰õΩ J=ã~°"≥∞ÿ# ã≤|ƒOkx ‰õÄ_® xÜ«∞q∞OKåe. Dq èŒOQÍ Çãìà◊§

ãkfixÜ≥∂QÆO JÜÕ∞º K«~°ºÅ∞ fã∞HÀ"åe.

(37) ãO|Okè « âßYÅ∞, „ÑÉèí∞ «fiO Çãìà◊§ x~°fiÇÏ} Y~°∞ÛÅ#∞ "≥O@"≥O@<Õ

K≥e¡OKåe. JÖÏQ q^•º~°∞÷Å LÑHÍ~° "Õ «<åÅ∞, ã≤|ƒOk r`åÅ∞ xs‚ «

ã=∞Ü«∞OÖ’ K≥e¡OKåe. Jxfl iHÍ~°∞¤Å∞ ã~°~Ú# Ñ ŒúuÖ’ x~°fiÇ≤ÏOKåe.

(23) ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£, ÃãÊ+Öò ÃãO„@Öò Jã≤Ããì<£û x èŒ∞Å#∞ „Ñ «ºHõΔOQÍ

Y~°∞Û KÕÜ«∞=eû# LÑ qÉèÏQÍÅ‰õΩ PÜ«∂ x èŒ∞Å H\Ï~ÚOÑÙÅ q=~åÅ∞

"≥O@<Õ JO Œ*ËÜ«∂e. PÜ«∂ x èŒ∞Å#∞ U q èŒOQÍ ZO « HÍÅOÖ’ÑÙ Y~°∞Û

KÕÜ«∂Ö’ ‰õÄ_® P ÕtOKåe. P q èŒOQÍ Y~°∞Û KÕã≤On, ÖËxn ‰õÄ_®

"≥O@<Õ x"ÕkHõ ÑO¿Ñ q èŒOQÍ „ÑÉèí∞ «fi qÉèÏQÍÅ∞ P ÕtOKåe.

(24) PÜ«∂ Ñ äŒHÍÅ∞ YzÛ «OQÍ, J#∞‰õΩ#fl ÅHΔÍºÅ#∞ KÕ~ q èŒOQÍ "å\˜H˜

xs‚ « ã=∞Ü«∂xfl x~ÌtOKåe. x èŒ∞Å∞ ZÖÏ LÑÜ≥∂yOKåÅ<Õ q+Ü«∞"≥∞ÿ

„áê~°OÉèíOÖ’<Õ =∂~°æ Œ~°≈HÍÅ∞ JOk"åfie. z=i =~°‰õÄ xÑ¶∂ LO_®e.

(25) "Õ∞ 2004Ö’ WzÛ# =∂~°æ Œ~°≈HÍÅ P è•~°OQÍ xÑ¶∂ =º=ã÷#∞ U~åÊ@∞

KÕÜ«∂e. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£, ÃãÊ+Öò ÃãO„@Öò Jã≤Ããì<£û HO Œ x~°fiÇ≤Ïã∞Î#fl

Ñ äŒHÍÅ, HÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ ãO|OkèOz# x"ÕkHõ „Ñu <≥Å PY~°∞Ö’ ™ê÷xHõ

ZOZÖòUÅ‰õΩ, <À_»Öò _çáê~üì"≥∞O@∞Å‰õΩ JO Œ*ËÜ«∂e. « •fi~å D x"ÕkHõÅ∞

„ÑÉèí∞`åfixfl KÕ~åe.

(26) Jxfl =∞O„u «fi âßYÅ∞ ~åR „ÑÉèí∞ «fi ãÇÏHÍ~°O`À ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò

áê¡<£ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ "ÕQÆ=O «O KÕÜ«∂e. x èŒ∞Å ãkfixÜ≥∂QÍxH « Œ∞Ñi

„Ñ}ÏoHõ#∂ =ÚO Õ ã≤ ŒúO KÕã∞HÀ"åe.

(27) HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Jaè=$kúH KÕÑ_»∞ «∞#fl Ñ äŒHÍÅ x èŒ∞Å∞

Jxfl ~å„ëêìÅ‰õΩ ã=∂#OQÍ ÑOÑ≤}© [iQ q èŒOQÍ K«∂_®e. PÜ«∂ ~å„ëêìÅ∞

‰õÄ_® HO„ Œ Ñ äŒHÍÅ#∞ ãkfixÜ≥∂QÆO KÕã∞H˘<Õ q èŒOQÍ K«∂_®e. H˘xfl

~åR „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞, ˆHO„^Œ „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ Ñ¨^äŒHÍÅ J=∞Å∞Ö’ x~åã¨HõÎ`«

„Ñ Œi≈ã∞Î#flO Œ∞# Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ „Ñ[Å∞ "å\x JO Œ∞HÀÖËHõáÈ «∞<åfl~°∞.

^•xx "≥O@<Õ JkèQÆq∞OKåe.

(28) ã=∞„QÆ"≥∞ÿ# Pi÷Hõ x~°fiÇÏ} H˘~°‰õΩ x èŒ∞Å∞ ã~°~Ú# ã=∞Ü«∞OÖ’ q_»∞ ŒÅ

KÕÜ«∂e. JÑÙ_Õ x èŒ∞Å∞ J#∞‰õΩ#fl ÅHΔÍºÅ HÀã"Õ∞ Y~°∞Û KÕ¿ã q èŒOQÍ

K«~°ºÅ∞ fã∞H˘<Õ gÅ∞O@∞Ok.

(29) ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£, ÃãÊ+Öò ÃãO„@Öò Jã≤Ããì<£û Ñ äŒHÍÅ HO Œ Ã+_»∂ºÅ∞¤

‰õΩÖÏÅ‰õΩ JO Œ∞ÉÏ@∞Ö’ L#fl Jxfl Ñ äŒHÍÅ q=~åÅ∞ qãÎ $ «OQÍ „ÑKå~°O


D Ô~O_»∞ q è•<åÅ∞ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£, Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ‰õΩ† „>ÿ|Öò

ãÉò áê¡<£ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ≥QÆÅ ™ê=∂lHõ Pi÷HÍaè=$kú HÀãO „Ñ"Õâ◊ÃÑ\ì, S Œ∞ ÑOK«=~°¬

„Ñ}ÏoHõÅ∞ QÆ_çzáÈ~Ú#ÑÊ\H© „Ñã∞Î «O 11= ÑOK«=~°¬ „Ñ}ÏoHõ #∞O_ç 12=

ÑOK«=~°¬ „Ñ}ÏoHõÖ’H J_»∞QÆ∞ÃÑ_»∞ «∞#flÑÊ\H©, Zã‘û, Zã‘ìÅ ™ê=∂lHõ Pi÷Hõ Ñiã≤÷uÖ’

ZÖÏO\ ÑÙ~ÀQÆu ÖË Œ∞.

JO Œ∞ˆH 11= Ñ¨OK«=~°¬ „Ñ¨}ÏoHÍ HÍÅOÖ’ „Ñ¨}ÏoHÍ Hõ~°ÎÅ∞ ÃãÊ+¨Öò

HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£, „>ÿ|Öò ãÉòáê¡<£Å∞ ã=∞„QÆOQÍ J=∞Å∞ [~°QÍÅO>Ë "å\H K«@ì

| Œú « HõeÊOKåÅx K≥áêÊ~°∞.

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£‰õΩ K«@ì | Œú « HõeÊOKåÅx K≥Ñ≤Ê 5 ãO= «û~åÅ∞

QÆ_»∞ã∞Î<åfl, WÑÊ\H© „ÑÉèí∞ «fiO D q+Ü«∞O QÆ∞iOz ZÖÏO\ x~°‚Ü«∂xH ~åÖË Œ∞.

JO Œ∞H ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£‰õΩ K«@ì| Œú « HõeÊOKåÅ<Õ _ç=∂O_£ À <Õ+#Öò

Œo ü á¶È~°O *ÏfÜ«∞ ™ê÷~ÚÖ’ „ÑKå~° L Œº=∂xfl x~°fiÇ≤Ïã∞Î#flk. JO Œ∞Ö’ ÉèÏQÆOQÍ

2010 _çÃãO|~ü 7# _èçb¡Ö’ Jxfl ~å„ëêìÅ =ÚYº HÍ~°ºHõ~°ÎÅ`À ã¨=∂"Õâßxfl

x~°fiÇ≤ÏOzOk. JO ÕQÍHõ q∞QÆ å Jxfl ~å„ëêìÖ’¡#∂ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£‰õΩ

K«@ì| Œú « HõeÊOKåÅ<Õ _ç=∂O_£ À áê~°¡"≥∞O@∞ ãÉèí∞ºÅ`À ã=∂"ÕâßÅ∞ x~°fiÇ≤Ïã∂Î

LOk.

XHõ"≥·ÑÙ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£‰õΩ K«@ì| Œú « HõeÊOKåÅ<Õ _ç=∂O_£

ÃÑ~°∞QÆ∞ «∂ LO>Ë, HO„ ŒOÖ’x 40 âßYÅ‰õΩ JãÅ∞ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ HO Œ

|_≥\ò H\Ï~ÚOK«=eû# J=ã~°O ÖË Œx W\©=Å áê¡xOQ∑ Hõg∞+<£ P èŒfi~°ºOÖ’

U~åÊ@~Ú# \Ïãπ á¶È~°∞û Hõq∞\© x"ÕkHõ#∞ ã=∞iÊOK«_»O PO^Àà◊# HõeyOKÕ q+Ü«∞O.

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£, „>ÿ|Öò ãÉòáê¡<£ =∂~°æ Œ~°≈HÍÅ#∞ ãg∞HΔOKÕO Œ∞‰õΩ

W\©=Å áê¡xOQ∑ Hõg∞+<£ ''\Ïãπ á¶È~°∞û Hõq∞\©——x U~åÊ@∞ KÕã≤Ok. D Hõq∞\ QÆ «

ãO= «û~°O #=O|~ü 25, 2010# x"ÕkHõ#∞ JO Œ*Ëã≤Ok. D x"ÕkHõ „Ñã∞Î «O

=∞O„u «fi âßY P"≥∂ ŒO HÀãO "Õz LOk. D x"ÕkHõ QÆ#∞Hõ =∞O„u «fi âßY

P"≥∂ ŒO á⁄Ok J=∞Å∞Ö’H =zÛ#@¡~Ú Õ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ =¸Å ã≤ •úO «"Õ∞

≥|ƒuO@∞Ok.

D x"ÕkHõ „ÑHÍ~°O 40 =∞O„u «fi âßYÅ∞ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ HO Œ

x èŒ∞Å∞ H\Ï~ÚOK«_»O #∞O_ç q∞#Ç~ÚOK«|_ç<å~Ú. =∞~À 10 =∞O„u «fi âßYÅ∞

15% HõO>Ë «‰õΩ¯= x èŒ∞Å∞ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£‰õΩ H\Ï~ÚOKåÅx, q∞QÆ å 9

(28) „ÑÉèí∞ «fi x èŒ∞Å ^•fi~å ãfiK«ÛùO Œ ãOã÷Å∞ xi‡Oz# ã≤÷~åã∞÷Å#∞ „ÑÉèí∞ «fiO

"≥O@<Õ ™êfinè#O KÕã∞HÀ"åe. PÜ«∂ ãfiK«ÛùO Œ ãOã÷Å∞ Éèíq+º «∞ÎÖ’ „ÑÉèí∞ «fi

ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO`À Ñx KÕÜ«∞ÖËx ÑHõΔOÖ’ PÜ«∂ Pã∞ÎÅ#∞ „ÑÉèí∞ «fi x~°fiÇÏ}Ö’H

fã∞HÀ"åe.

(39) „ÑÉèí∞ «fi x èŒ∞Å∞ á⁄Ok# ãfiK«ÛùO Œ ãOã÷Å∞ PÜ«∂ x èŒ∞Å#∞ Åaú •~°∞ÅH

qxÜ≥∂yOz#k ÖËxk JOK«<å "ÕÜ«∂e. Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Jaè=$kúÔH·

x èŒ∞Å∞ á⁄O Õ ãOã÷Å∞ ^•xÔH· „Ñ ÕºHõ MÏ`å#∞ ≥iz, x èŒ∞Å∞ Ã+_»∂ºÅ∞¤

‰õΩÖÏÅ "åiH H\Ï~ÚOKÕ q èŒOQÍ K«~°ºÅ∞ fã∞HÀ"åe.

(40) =∞Ou «fi âßYÅ∞, QÆ∞iÎOK«|_»x lÖÏ¡Ö’¡ q^•ºÅÜ«∂Å x~å‡}ÏÅ x èŒ∞Å∞

=∞OE~°∞ KÕÜ«∞_»OÃÑ· qKå~°} KÕÑ\Ïìe. PÜ«∂ x èŒ∞Å∞ ãkfixÜ≥∂QÆO

JÜÕ∞º q èŒOQÍ K«~°ºÅ∞ KÕÑ\Ïìe.

(41) Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ q^•º~°∞÷Å‰õΩ WKÕÛ LÑHÍ~° "Õ «<åÅ ã=∞„QÆ x~°fiÇÏ}‰õΩ

ã~°~Ú# Ü«∞O„`åOQÆ=Ú#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e. „áê äŒq∞Hõ ™ê÷~Ú q^•º~°∞÷Å‰õΩ,

L#fl « K« Œ∞=ÙÖ’¡ L#fl q^•º~°∞÷Å‰õΩ Wã∞Î#fl LÑHÍ~° "Õ «<åÅ ÖHõ Å∞ ãiQÍæ

x~°fiÇ≤ÏOKåe.

(42) Jxfl =∞O„u «fi âßYÅ∞, „ÑÉèí∞ «fiO Jxfl Ñ äŒHÍÅ x~°fiÇÏ}#∞ «~°K«∞QÍ

«xv KÕÜ«∂e. q_»∞ ŒÅ J~Ú# x èŒ∞Å∞ ã~°~Ú# q èŒOQÍ Y~°∞Û KÕã∞Î#fln,

ÖËxn ãfi «O„ «OQÍ qKåiOKåe.

(43) „HOk ™ê÷~Ú #∞O_ç =ã∞Î#fl x èŒ∞Å „Ñuáê Œ#Å#∞ ‰õΔΩ}‚OQÍ ÑijeOz

H\Ï~ÚOÑÙÅ∞ [~°áêe. JkèHõ x èŒ∞Å∞ =∞OEs KÕã≤, Jq Œ∞ifixÜ≥∂QÆO

HÍ‰õΩO_® JiHõ\Ïìe.

=ÚyOÑ¨Ù:1951-52 ãO= «û~åÅÖ’ „áê~°OÉèí"≥∞ÿ# ÑOK«=~°¬ „Ñ}ÏoHõÅ∞ S Œ∞ ÑÓiÎ

J~Ú<å, D Õâ◊OÖ’x Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ, Ã+_»∂ºÅ∞¤ ≥QÆÅ ™ê=∂lHÍi÷HÍaè=$kúÖ’

ZÖÏO\ ÑÙ~ÀQÆu ÖËHõáÈ=_»O =Å¡ 6= ÑOK«=~°¬ „Ñ}ÏoHõ #∞O_ç Zã‘û, Zã‘ìÅ‰õΩ

"åi [<åÉèÏ •=∂ëê „ÑHÍ~°OQÍ |_≥\ò H\Ï~ÚOÑÙÅ∞ [~°áêÅ<Õ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò

áê¡<£, „>ÿ|Öò ãÉòáê¡<£Å#∞ 1980Ö’ ~°∂á⁄OkOKå~°∞.


2002-03 #∞O_ç 2009-10 =~°‰õΩPO„ èŒ„Ñ¨ ÕâòÖ’ ÃãÊ+¨Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ J=∞Å∞ f~°∞ ≥#∞flÅ∞

ãO= «û~°O „Ñ}ÏoHõ "≥Ú «ÎO Zã‘ûÑ≤ "å\Ï H\Ï~ÚOzOk HÀ « Y~°∞Û

2002-03 8553.19 1385.61 903.91 481.7 837.84

2003-04 109705.5 1777.21 1113.19 664.02 1374.41

2004-05 13291.2 2153.17 1181.03 972.14 1341.54

2005-06 15650.76 2535.42 1332.12 1203.3 1333.54

2006-07 20000 3240 1557.65 1682.35 2369.37

2007-08 30500 4941 4355.9 585.1 3830.16

2008-09 44000 7128 3800 3328 3611.44

2009-10 36635 5934.96 5609.3 325.66 3100

2010-11 - 6480 6480 - -

"≥Ú «ÎO 278335.6 35575.37 26333.1 9242.27 17798.3

2002-03 #∞O_ç 2009-10 =~°‰õΩPO„ èŒ„Ñ ÕâòÖ’ „>ÿ|Öò ãÉò áê¡<£ J=∞Å∞ f~°∞ ≥#∞flÅ∞

ãO= «û~°O „Ñ}ÏoHõ "≥Ú «ÎO \ZãπÑ≤ "å\Ï H\Ï~ÚOzOk HÀ « Y~°∞Û

2002-03 85553.19 555.95 639.27 - 508.35

2003-04 109705.5 713.07 761.48 - 705.17

2004-05 13291.2 863.92 777.46 86.46 856.93

2005-06 15650.76 1017.29 915.26 102.03 776.97

2006-07 20000 1300 1184.85 115.15 1411.05

2007-08 30500 1982.5 2454 - 2357.59

2008-09 44000 2860 3331.96 - 2092

2009-10 36635 2381.31 2480.72 - 541.3

"≥Ú «ÎO 278335.6 11674.04 12545 303.64 9249.36

âßYÅ∞ 15 #∞O_ç 16 âß «O =∞ èŒº x èŒ∞Å∞ H\Ï~ÚOKåÅh, H=ÅO 6 =∞O„u «fi

âßYÅ∞ =∂„ «"Õ∞ 16.2% x èŒ∞Å∞ H\Ï~ÚOK«=K«∞Û#h ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞.

D Hõq∞\© Jxfl âßYÅ∂ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò x èŒ∞Å#∞ H\Ï~ÚOz Ã+_»∂ºÅ∞¤

‰õΩÖÏÅ Jaè=$kúH Hõ$+≤ KÕÜ«∂Åx K≥ÑÊ_»O áÈ~Ú, ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å`À

Láêkè Çg∞ Ñ äŒHõO, WOk~å P"å*ò Ü≥∂[# ÖÏO\ Ñ äŒHÍÅ∞ KÕÑ\ÏìÅh ¿Ñ~˘¯#flk.

Wk Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ „Ñ[Å#∞ x «ºO Pi÷HõOQÍ „ÑÉèí∞`åfiÅÃÑ· P è•~°Ñ_Õ q èŒOQÍ

KÕÜ«∞_»"Õ∞ «ÑÊ =∞~˘Hõ \ HÍ Œ∞.

UU =∞O„u`«fi âßYÅ∞ `«=∞ x^èŒ∞Å#∞ q_»Q˘@ì_®xH˜ gÅ∞HÍ^Œx

K≥ÑÙ «∞<åflÜ≥∂, PÜ«∂ =∞O„u «fi âßYÅ‰õΩ x èŒ∞Å∞ =∞OEs KÕ¿ã=ÚO Õ 16.2%

x èŒ∞Å#∞ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£‰õΩ H\Ï~ÚOz, P «~åfi «<Õ "å\H x èŒ∞Å∞ W"åfiÅ<Õ

x|O èŒ##∞ áê\OKåÅx Ñ≤.Zãπ. Hõ$+‚<£ ÖÏO\ ÃÑ ŒÌÅ∞ ã∂zOKå~°∞. HÍh D

\Ïãπ á¶È~°∞û Hõq∞\© WÖÏO\ ã∂K«#Å∞ Ug∞ Ñ\ìOK«∞HÀ‰õΩO_® Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ

Jaè=$kúH PÜ«∂ =∞O„u «fi âßYÅ ÉÏ èŒº « Ug∞ÖË#@∞ì "å\x ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò

áê¡#∞ #∞O_ç q∞#Ç~Úã∂ÎÎ x"ÕkHõ WzÛOk.

D „Hõ=∞OÖ’ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ, Ã+_»∂ºÅ∞¤ ≥QÆÅ Pi÷Hõ ™ê=∂lHõ Jaè=$kú

HÀãO „Ñ"Õâ◊ ÃÑ@ì|_ç# ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£, „>ÿ|Öò ãÉòáê¡<£ q è•<åÅ#∞

"å\ =¸Å ã≤ •úO`åxH =ºu~Hõ"≥∞ÿ# ã=~°}Å∞ KÕÜ«∞‰õΩO_®, "å\x Jxfl „ÑÉèí∞ «fi

âßYÅ∞ YzÛ «OQÍ J=∞Å∞ KÕÜ«∂Å<Õ _ç=∂O_£ À ~å[H©Ü«∞, ™ê=∂lHõ ~°OQÆOÖ’

x~°O «~° áÈ~å@O KÕÜ«∞=Åã≤ LOk. JÖÏQ J<ÕHõ ~å*ÏºOQÆ ~°HõΔ}Å∞ J=∞Å∞

[~°QÍÅO>Ë Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ, Ã+_»∂ºÅ∞¤ ≥QÆÅ ™ê=∂lHõ, Pi÷Hõ Jaè=$kú «ÑÊxãi.

Jk [~°QÆ‰õΩO_® Œo «∞Å∞, Pk"åã∞Å∞ «=∞ ~å*ÏºOQÆ ÇÏ‰õΩ¯Å#∞ á⁄O ŒÖË~°∞.

Hõ#∞Hõ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£, „>ÿ|Öò ãÉòáê¡<£Å‰õΩ "≥O@<Õ K«@ì| Œú « HõeÊOz

HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fi, ~åR „ÑÉèí∞ «fi =∞O„u «fi âßYÅ∞, _çáê~°∞ì"≥∞O@∞Å∞ YzÛ «OQÍ Œo «,

Pk"åã∞Å Pi÷HÍaè=$kúH x èŒ∞Å∞ H\Ï~ÚOz Y~°∞Û KÕ¿ã =~°‰õΩ x~°O «~° áÈ~å@"Õ∞

â◊~°}ºO!


H\Ï~ÚOÑÙÖ’ =∂„ «"Õ∞. x èŒ∞Å =∞o¡OÑÙ, Œ∞ifixÜ≥∂QÆO, x èŒ∞Å x~°∞ÑÜ≥∂QÆOÃÑ·ã=∞„QÆ J èŒºÜ«∞#O KÕ¿ãÎ Œo «∞Å‰õΩ, Pk"åã‘Å‰õΩ x~åHõiOz# |_≥\ò WOHÍ Z‰õΩ¯=QÍLO@∞Ok. Œo «∞Å∞, Pk"åã‘Å∞ QÆ « 10 ãO= «û~åÅ #∞O_ç |_≥\òÖ’ «=∞ "å\ÏHÀãO _ç=∂O_£ KÕã∞Î<åfl~°∞.

2) \Ïãπ á¶È~üû Hõq∞\˜ ã¨∂K«#Å∞ - Ñï}Ï=∂Å∞:(Z) 68 =∞O„u «fi âßYÅ#∞/ _çáê~°∞ì"≥∞O@∞Å#∞ 4 H@ysÅ∞QÍ qÉèíl™êÎ~°∞.

WO^Œ∞Ö’...

(a) "≥Ú Œ\ H@yi =∞O„u «fi âßYÅ‰õΩ/_çáê~°∞ì"≥∞O\òÅ‰õΩ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\òáê¡<£ J=∞Å∞ÃÑ· ZÖÏO\ ÉÏ èŒº « LO_» Œ∞.

(ã≤) 2= H@yiÖ’x âßYÅ∞/_çáê~üì"≥∞O@∞Å∞ 15% Zã‘ûÅ‰õΩ, 7.5% Zã‘ìÅ‰õΩx èŒ∞Å∞ H\Ï~ÚOK«=K«∞Û.

(_ç) 3= H@yiÖ’x âßYÅ∞/_çáê~üì"≥∞O\òÅ∞ Zã‘ûÅ‰õΩ 15 #∞Oz 16.2 âß «O=~°‰õΩ, Zã‘ìÅ‰õΩ 7.5 #∞Oz 8.2 âß «O =~°‰õΩ "åi [<åÉèÏ ^•=∂ëê„ÑHÍ~°O x èŒ∞Å∞ H\Ï~ÚOK«=K«∞Û.

(W) 4= H@yiÖ’x âßYÅ∞, _çáê~°∞ì"≥∞O\òÅ∞ 16.2% Zã‘ûÅ‰õΩ, 8.2% Zã‘ìÅ‰õΩx èŒ∞Å∞ H\Ï~ÚOK«=K«∞Û.

D Ñ¨ Œúu ˆH\Ï~ÚOÑ¨Ù =Å¡ Ñ¶e`åÅ∞:(Z) ÃÑ· x|O èŒ# „ÑHÍ~°OQÍ 40 âßYÅ∞/_çáê~üì"≥∞O\òÅ∞ Zã‘ûÅ‰õΩ, 43 âßYÅ∞/

_çáê~°∞ì"≥∞O\òÅ∞ Zã‘ìÅ‰õÄ x^èŒ∞Å ˆH\Ï~ÚOÑ¨Ù #∞Oz q∞#Ç¨~ÚOK«|_»∞ «∞<åfl~Ú.

(a) 10 âßYÅ∞/_çáê~üì"≥∞O\òÅ ÉÏ èŒº « «yæOK«|_»∞ «∞#flk.

(ã≤) H=ÅO 9 âßYÅ∞ =∂„ «"Õ∞ „Ñã∞Î « x|O èŒ#Å∞ áê\™êÎ~Ú.

(_ç) H=ÅO <å=∞=∂„ «"≥∞ÿ# 6 âßYÅ∞ =∂„ «"Õ∞ 16.2% Zã‘ûÅ‰õΩ, 8.2%Zã‘ìÅ‰õΩ x èŒ∞Å#∞ H\Ï~Ú™êÎ~Ú.

Œo « - Pk"åã‘ÅÃÑ· „ÑÉèÏ=O:

D q èŒOQÍ =∞O„u «fi âßYÅ∞/_çáê~°∞ì"≥∞O\òÅ#∞ Œo « Pk"åã‘Å‰õΩ |_≥\ò

ˆH\Ï~ÚOÑ¨Ù #∞Oz q∞#Ç¨~ÚOK«_»O U `«~å¯xH© xÅ=^Œ∞. nx`À x^èŒ∞Å

H\Ï~ÚOÑÙÅÃÑ· PÜ«∂ =∞O„u «fi âßYÅ∞ WÑÊ\ =~°‰õΩ K≥ÑÙ «∞#fl ‰õΩO\ ™ê‰õΩÅ#∞

\Ïãπ á¶È~°∞û Hõq∞\ |ÅÑiÛ#@∞¡ J~ÚºOk.

J#∞|O èŒO - 1

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ ÖË • Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ LÑ „Ñ}ÏoHõÃÑ·ÉèÏ~° « „Ñ}ÏoHÍ ãOÑ¶∞O xÜ«∞q∞Oz# \Ïãπ á¶È~üû Hõq∞\© ã∂K«#Å∞

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£/Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ LÑ„Ñ}ÏoHõ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ≥QÆÅ

LÑ „Ñ}ÏoHõ J=∞Å∞HÀãO Õâ◊"åºÑÎOQÍ Œo « ãOÑ¶∂Å∞, „ÑÉèí∞ Õfi «~° ãOã÷Å∞,"Õ∞ è•=ÙÅ∞, HÍ~°ºHõ~°ÎÅ∞ L Œºq∞ã∞Î#fl «~°∞}OÖ’ ÉèÏ~° « „Ñ}ÏoHÍ ãOÑ¶∞O 2010ãOIIÖ’ „Ñ}ÏoHÍ ãOÑ¶∞O ãÉèí∞ºÅ~Ú# _®II #~O„ Œ *Ï Œ"£ <Õ «$ «fiOÖ’ XHõ \Ïãπ á¶È~°∞ûHõq∞\©x "Õã≤Ok. D Hõq∞\ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ LÑ „Ñ}ÏoHõ J=∞Å∞‰õΩ ã∂K«#Å∞KÕÜ«∂e. J~Ú Õ PK«~°}Ö’ D Hõq∞\ ÑÓiÎQÍ aè#fl=∞~Ú# ã∂K«#Å∞ KÕã≤Ok. DÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ / Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ, ≥QÆÅ LÑ„Ñ}ÏoHõÅ#∞ „ÑÉèí∞ «fiOÖ’xJxfl âßYÅ∞/_çáê~°∞ì"≥∞O@∞¡ YzÛ «OQÍ J=∞Å∞ KÕÜ«∂Åx 1980Ö’ D Ñ äŒHÍxfl„Ñ"Õâ◊ÃÑ_»∞ «∂ „Ñ}ÏoHÍ Hõ~°ÎÅ∞ x~ÌtOKå~°∞. HÍx _®II #~O„ Œ *Ï Œ"£ <Õ «$ «fiOÖ’x\Ïãπ á¶È~°∞û Hõq∞\ =∂„ «O 40 Ju =ÚYº=∞~Ú# âßYÅ∞ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O@∞áê¡<£, Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ LÑ „Ñ}ÏoHõ#∞, 43 âßMÅ∞ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ≥QÆÅ LÑ „Ñ}ÏoHõ#∞J=∞Å∞ KÕÜ«∞=Åã≤# J=ã~°O ÖË Œx, "å\H q∞#Ç~ÚOÑÙ x"åfiÅx ã∂zOzOk.Wk ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O@∞ áê¡<£, Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ LÑ„Ñ}ÏoHõ =¸Å ã≤ •úO`åxH=ºu~HõO. D Hõq∞\ ã∂K«#Å∞ Uq∞\©? "å\ J=∞Å∞ =Å¡ ZÖÏO\ Ñi}Ï=∂Å∞=™êÎÜ≥∂ D „HOk "åºãOÖ’ K« Œ=O_ç.

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£/Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ LÑ „Ñ}ÏoHõ, „>ÿ|Öò ãÉòáê¡<£Å J=∞Å∞ÃÑ· áê¡xOQ∑ Hõq∞+<£ PÑ¶π WO_çÜ«∂ xÜ«∞q∞Oz#''\Ïãπ á¶È~üû Hõq∞\—— x"ÕkHõ J=∞Å∞ [iÑ≤ Õ HõeQ Ñi}Ï=∂Å∞

1) <ÕÑ¨ äŒºO:ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ∞, ≥QÆÅ LÑ „Ñ}ÏoHõ QÆ « 30

ãO= «û~åÅ∞QÍ LxHÖ’ L#flk. nx ÅHõΔ ºO Œo «∞Å∞, Pk"åã‘Å‰õΩ [<åÉèÏ^•=∂ëê „ÑHÍ~°OQÍ, |_≥\òÖ’ x èŒ∞Å∞ H\Ï~ÚOz Y~°∞Û KÕÜ«∞=Åã≤ L#flÑÊ\H©,HO„ Œ, ~åR „ÑÉèí∞ «fi âßYÅ∞ D Ñ äŒHÍÅ HO Œ WÑÊ\ =~°‰õÄ ã~°~Ú# Ñ ŒúuÖ’,x|O èŒ#Å „ÑHÍ~°O H\Ï~ÚOÑÙÅ∞ [iÑ≤# ^•YÖÏÅ∞ ÖË=Ù. XHõ JOK«<å „ÑHÍ~°OD Ñ¨^äŒHÍÅ HÕ^Œ QÆ`« 30 ãÖ=`«û~åÅ∞QÍ ^•^•Ñ¨Ù 4 ÅHõΔÅ 50 "ÕÅ HÀ@¡~°∂áêÜ«∞Å∞ Œo «∞Å‰õΩ, Pk"åã‘Å‰õΩ, HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO x~åHõiOzOk. Wk H=ÅO


J<åºÜ«∞O. Jxfl =∞O„u «fi âßYÅ∞, _çáê~°∞ì"≥∞O\òÅ∞ Zã‘ûZã‘Ê, \Zã‘ÊÅ#∞ YzÛ «OQÍ

J=∞Å∞ KÕÜ«∞=Åã≤O Õ.

Jaè=$kúH˜ P@OHõO:J„QÆ‰õΩÅ Ç≤ÏO Œ∂ ã=∂[O, Œo «, Pk"åã‘Å#∞ Ç‘Ï#"≥∞ÿ#, hK«"≥∞ÿ# Ñ#∞ÅH

Ñiq∞ «O KÕã≤, "åi ™ê=∂lHõ, Pi÷Hõ Jaè=$kúx J_»∞¤‰õΩ#flk. Wk H˘xfl â◊ åÉÏÌÅ∞QÍ

Kåi„ «HõOQÍ [~°∞QÆ∞ «∞#fl J<åºÜ«∞O. J Õq èŒOQÍ WÑC_»∞ áê¡xOQ∑ Hõq∞+<£ PÑ¶π

WO_çÜ«∂ "å~°∞ Zã‘ûZã‘Ê/\ZãπÑ≤Å J=∞Å∞ÃÑ· "Õã≤# \Ïãπ á¶È~°∞û Hõq∞\ x"ÕkHõ

‰õÄ_® ^Œo`« Pk"åã‘Å Jaè=$kúx ‰õΩkOz"Õã≤, „`åQÆ∞h\˜ âßY, q^•ºâßY,

„QÍg∞}Ïaè=$kú âßY, ™êOÑ¶≤∞Hõ ãOHΔ=∞ âßY, =∞Ç≤ÏàÏ tâ◊√ ãOHΔ=∞ âßYÅ‰õΩ

=∂„ «"Õ∞ "åi Jaè=$kúx Ñiq∞ «O KÕã≤Ok.

Œo «, Pk"åã‘Å Jaè=$kúÖ’ "≥·q è•ºxH˜ J_»∞¤Hõ@ì:

\Ïãπûá¶È~°∞û Hõq∞\ KÕã∞Î#fl =∂~°æ Œ~°≈HÍÅ∞ Œo « Pk"åã‘Å ã=∞„QÆ Jaè=$kúx,

"≥·q è•ºxfl J_»∞¤‰õΩ<Õq èŒOQÍ L<åfl~Ú. ZO Œ∞HõO>Ë Zã‘ûZã‘Ê #∞O_ç q∞#Ç~ÚOK«|_ç#

40 âßYÅ∞, \˜ZãπÑ≤ #∞O_ç q∞#Ç¨~ÚOK«|_ç# 43 âßYÅ∞ D Ñ¨^äŒHÍÅ#∞

JO Œ∞HÀ"åÅO>Ë Œo «∞Å∞, Pk"åã‘Å∞ J„QÆ‰õΩÖÏÅ`À áÈ\© Ñ_®ÖË «ÑÊ, „Ñ ÕºHõ

J=HÍâßÅ∞ Ug∞ ÖË=Ù.

Jxfl âßYÅ∞/_çáê~°∞ì"≥∞O\òÅ∞ QÆ « 30 ãO= «û~åÅ∞QÍ Zã‘ûZã‘Ê/\Zã‘ÊÅ#∞

J=∞Å∞ KÕÜ«∞HõáÈ~Ú<å, H˘O «=∞Ok Œo «, Pk"åã‘Å Jaè=$kú Ñ@¡ PãHÎ L#fl

„ÑÉèí∞ «fi JkèHÍ~°∞Å∞ Zã‘ûZã‘Ê/\Zã‘ÊÅ J=∞Å∞ÔH· K«~°ºÅ∞ fã∞‰õΩ<Õ"å~°∞. ZO Œ∞HõO>Ë

Jxfl _çáê~°∞ì"≥∞O@∞¡/âßYÅ∞ Zã‘ûZã‘Ê/\Zã‘ÊÅ#∞ J=∞Å∞ KÕÜ«∞_»O q è•#Ñ~°"≥∞ÿ#

x~°‚Ü«∞O. „Ñã∞Î «O \Ïãπ á¶È~üû Hõq∞\© x"ÕkHõ =Å¡ Zã‘ûZã‘Ê/\Zã‘Ê J=∞Å∞ KÕÜ«∞x

âßYÅ#∞ „ÑtflOKÕ J=HÍâ◊O ÖË‰õΩO_® áÈ~ÚOk.

D \Ïãπ á¶È~°∞û x"ÕkHõ „ÑHÍ~°O 16.2% Œo «∞Å‰õΩ, 8.2% Pk"åã‘Å‰õΩ

|_≥\ò H\Ï~ÚOÑÙ Jxfl âßYÅ‰õΩ =iÎOK« Œ∞. JÖÏQ D x èŒ∞Å H\Ï~ÚOÑÙÅ∞

PÜ«∂ =∞O„u «fi âßYÅ WëêìWëêìÅÃÑ·#, „Ñ è•# =∞O„u, áêÅHõ „ÑÉèí∞`åfiÅ ŒÜ«∂

^•HΔ}ÏºÅÃÑ·# P è•~°Ñ_ç LO@∞Ok.

HÍh Zã‘ûÅ∞, Zã‘ìÅ∞ D Õâ◊ áœ~°∞Å∞QÍ, ã=∞„QÆ Jaè=$kú H˘~°‰õΩ Jxfl

ÇÏ‰õΩ¯Å‰õΩ, J=HÍâßÅ‰õΩ J~°∞›ÖË. gix Jxfl ~°OQÍÅÖ’ Jaè=$kú Ñ~°K«_»O ‰õÄ_®

D \Ïãπ¯á¶È~°∞û iHõ=∞O_Õ+¨<£û 58.9% ˆHO„^Œ =∞O„u`«fi âßYÅ∞/

_çáê~°∞ì"≥∞O\òÅ#∞, W «~° „ÑÉèí∞ «fi x~åfiÇÏHõ ãOã÷Å‰õΩ Œo «, Pk"åã‘Å Jaè=$kú

ÉÏ èŒº « #∞O_ç q∞#Ç~Úã∞ÎOk. 24.4% L#fl Œo « Pk"åã‘Å Jaè=$kú QÆ∂iÛ

„ÑÉèí∞`åfixH ZÖÏO\ Éèí„ Œ « ÖË‰õΩO_® ÕÖËÛÜ«∞_»O ~å*ÏºOQÆ =ºu~HõO, J„Ñ*Ï™êfiq∞HõO.

D ^Õâ◊OÖ’ L#fl 24.4% ^Œo`«, Pk"åã‘ „Ñ¨*ÏhHõO, Ñ¨~ÀHõΔ Ñ¨#∞fl

K≥e¡OÑÙ^•~°∞Å∞. giH Ñ#∞flÅ #∞O_ç ZÖÏO\ q∞#Ç~ÚOÑÙÅ∞ ÖË=Ù. g~°∞ K≥e¡ã∞Î#fl

Ñ~ÀHõΔ Ñ#∞flÖË „ÑÉèí∞ «fi P^•Ü«∞OÖ’ J «ºkèHõ ÉèÏQÆO. "åi #∞O_ç Ñ#∞flÅ∞ =ã∂Å∞

KÕÜ«∞_»O, "åi Jaè=$kú QÆ∞iOz 58.9% „ÑÉèí∞ «fi x~åfiÇÏ‰õΩÅ‰õΩ ÉÏ èŒº « ÖË Œx

ÕeÛ K≥ÑÊ_»O ''¿Ñ ŒÅ#∞ ^Àz ãOÑ#∞flÅ Hõ_»∞ÑÙ xOÑ_»"Õ∞——.

Jxfl âßMÅ∞/_çáê~°∞ì"≥∞O\òÅ∞ Zã‘ûZã‘Ê/\˜ZãπÑ≤Å#∞ YzÛ`«OQÍJ=∞Å∞ KÕÜ«∞=eûO Õ:

„Ñ «ºHõΔ, Ñ~ÀHõΔ Ñ#∞flÅ #∞O_ç „ÑÉèí∞`åfixH =ã∞Î#fl P^•Ü«∂xfl =∞#O

QÆ=∞xOz#@¡~Ú Õ, Ñ~ÀHõΔ Ñ#∞flÅ K≥e¡OÑÙ^•~°∞Å~Ú# ¿Ñ ŒÅ∞, Œo «∞Å∞, Pk"åã‘Å∞,

(J<å~°æ<≥·*ò¤ ÃãHÍì~üÖ’ ^•i„ Œº~Y‰õΩ kQÆ∞=# LO_Õ"å~°∞) K≥e¡ã∞Î#fl Ñ#∞fl "≥Ú «ÎO

„Ñ «ºHõΔ Ñ#∞flÅ HõO>Ë Z‰õΩ¯=.

\_çZãπ (\ÏH±û _ç_»HõΔ<£ Z\ò ™È~üû) ^•fi~å „ÑÉèí∞ «fi, „ÃÑ·"Õ@∞ L^ÀºQÆ∞Å∞

KÕã∞Î#fl „Ñ «ºHõΔ Ñ#∞fl K≥e¡OÑÙÅÖ’ giH J<ÕHõ q∞#Ç~ÚOÑÙÅ∞ L<åfl~Ú. WO\˜

J ≥Ì, WO\ JÑC, P~ÀQÆº Y~°∞ÛÅ∞, Ñ≤Å¡Å K« Œ∞=ÙÅ∞, ZÖòSã≤, W «~° ¿ãqOQÆ∞Å‰õΩ

Ñ#∞fl q∞#Ç~ÚOÑÙÅ∞ L<åfl~Ú. HÍx •i„ Œº~Y‰õΩ kQÆ∞=# LO_ç, Ñ~ÀHõΔ Ñ#∞flÅ∞

K≥e¡ã∞Î#fl ¿Ñ ŒÅ‰õΩ Ñ#∞flÅ K≥e¡OÑÙÖ’ ZÖÏO\ q∞#Ç~ÚOÑÙÅ∞ ÖË=Ù. ÃÑ·QÍ gi

ãOáê Œ# Hõ<åfl g~°∞ K≥e¡ã∞Î#flk J<ÕHõ Ô~@∞¡ JkèHõO. XHõ ÃãÖòÊù ÃÇÏÖòÊ „QÆ∂ÑÙ

=∞Ç≤Ïà◊ fã∞‰õΩ#fl ~°∞}OÃÑ· HõhãO 25% áê=ÖÏ =_ô¤ J~Ú<å K≥e¡ã∞ÎOk. HÍh

|Çïà◊ *Ïu HõOÃÑhÅ‰õΩ =∂„ «O =_ô¤ÖËx ~°∞}ÏÅ∞, «‰õΩ¯= èŒ~°Ö’<Õ Éèí∂=ÚÅ∞,

ãaû_ôÅ∞, HõÔ~O@∞, hà◊√¡, ~À_»∞¡ Jhfl Lz «OQÍ JO Œ*Ëã∞ÎOk „ÑÉèí∞ «fiO.

D ~°Hõ"≥∞ÿ# Ñ#∞flÅ q è•#OÖ’ „ÑÉèí∞ «fi P^•Ü«∂xH J «ºkèHõ ™⁄=Ú‡

K≥e¡ã∞Î#fl ¿Ñ Œ"å_çH „ÑÉèí∞ «fi |_≥\òÖ’ "å\Ï H˘~°‰õΩ _ç=∂O_£ KÕ¿ã ÇÏ‰õΩ¯ LO@∞Ok.

HÍ=Ù# \Ïãπ á¶È~°∞û Hõq∞\ x"ÕkHõ ã∂zOz# q èŒOQÍ 58.9% âß «O „ÑÉèí∞ «fi

x~åfiÇÏ}ÏkèHÍ~°∞Å‰õΩ Œo «, Pk"åã‘Å Jaè=$kúÖ’ "åiH ÉÏ èŒº « ÖË Œx „ÑHõ\OK«_»O


3) J#∞ãiOK«É’ÜÕ∞ H˘ «Î ã=iOz# Ñ äŒHÍÅ∞ :

Z) H˘ «ÎÑ äŒHõO: ~åR „ÑÉèí∞`åfiÅ‰õΩ, „ÃÑ·"Õ@∞ Éèí∂q∞ H˘x, Éèí∂q∞ÖËx Zã‘ûÅ‰õΩ

JOkOKÕO Œ∞‰õΩ HO„ ŒO ãÇÏHõiã∞ÎOk.

a) q∞x„ã‘ì PÑ¶π ÖË|~ü, ZOáê¡~Ú"≥∞O\ò ^•fi~å Œo « Ü«Ú= «‰õΩ tHõΔ} Láêkè

U~°Ê~°Û_»O, JÖÏQ ÇO_»∂¡ º"£∞ _≥=ÅÑπ"≥∞O\ò ã‘ =ÚÅ#∞ J=∞Å∞ KÕÜ«∞_»O.

(q∞x„ã‘ì PÑ¶π >H±û>ÿÖòû)

ã≤) ÃãÊ+Öò ÃãO„@Öò Jã≤Ããì<£û‰õΩ ™ê=∂lHõ <åºÜ«∞O, ™êkèHÍ~° « =∞O„u «fi âßY

^•fi~å Zã‘ûZã‘Ê ã‘ =Ú‰õΩ ãaû_ô ÃÑOK«_»O.

_ç) *ÏfÜ«∞ Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ Pi÷Hõ Jaè=$kú ãOã÷‰õΩ <åºÜ«∞"≥∞ÿ#, JkèHõ

=∞ Œú «∞ JOkOK«_»O.

Ñï}Ï=∂Å∞:D iHõ=∞O_Õ+<£ HO Œ K≥Ñ≤Ê# qq èŒ Ñ äŒHÍÅ∞ qq èŒ ~å„ëêìÅÖ’ WÑÊ\˜H

J=∞Å∞Ö’ L<åfl~Ú. HÍh g\x ã~°~Ú# Ñ ŒúuÖ’ #_»Ñ=Åã≤ LOk. Éèí∂q∞

H˘#∞QÀÅ∞ Ñ äŒHõO Éèí∂=ÚÅ èŒ~°Å∞ qÑs «OQÍ ÃÑOKÕã≤, Éèí∂q∞ èŒ~°Ö’ „ÑÉèí∞ «fiO

K≥e¡ã∞Î#fl •xHõO>Ë J<ÕHõ Ô~@∞¡ Åaú •~°∞Å #∞O_ç =ã∂Å∞ KÕã∞Î<åfl~°∞. HÍ=Ù# ''D

Éèí∂q∞ H˘#∞QÀÅ∞ Ñ äŒHõO—— Hõ<åfl 2000 ãO= «û~°OÖ’ =∂r ~åRÑu ÔH.P~ü.

<å~åÜ«∞}<£ QÍi P ÕâßÅ "Õ∞~°‰õΩ JÑÊ\ =∞Ç~åR QÆ=~°fl~ü Ñ≤.ã≤. JÖQÍO_»~ü

P èŒfi~°ºOÖ’ U~°Ê_ç# QÆ=~°fl~°¡ Hõq∞\ ã∂zOz# q èŒOQÍ „Ñu Œo « ‰õΩ@∞OÉÏxH

5 ZHõ~åÅ á⁄ÅO WKÕÛO Œ∞‰õΩ J=HÍâ◊O LOk. nxx „Ñã∞Î «O =º‰õΩÎÅ Pnè#OÖ’

L#fl Éèí∂=ÚÅ#∞ HõkeOK«‰õΩO_® KÕÜ«∞=K«∞Û.

Zã‘ûZã‘Ê/\Zã‘Ê x èŒ∞Å#∞ „Ñ ÕºHõ MÏ`åÖ’ xÅfi KÕÜ«∞_»O 789-Zã‘ûZã‘Ê,

796-\Zã‘Ê nxHÀãO ÉèÏ~° « „Ñ}ÏoHÍ ãOÑ¶∞O, Jxfl âßYÅ∞/_çáê~üì"≥∞O@∞Å

=∞ èŒº XÑÊO ŒOÃÑ· ãO «HÍÅ∞ [iQÍ~Ú.

Wk =∂„ «"Õ∞ ã~°~Ú# Ñ Œúu. PÜ«∂ âßYÅ∞/_çáê~°∞ì"≥∞O@∞Å#∞ ÉÏ èŒº «QÍ

LOK«∞ «∞Ok.

„ÑÉèí∞ «fiO ÉÏ èŒº «. JO Œ∞‰õΩ "åiH „Ñ ÕºHõ J=HÍâßÅ∞ HõeÊOK«_»O ‰õÄ_® „ÑÉèí∞ «fi

Hõhã ÉÏ èŒº «. Hõ#∞Hõ D \Ïãπ á¶È~°∞û Hõq∞\ iHõ=∞O_Õ+<£û ~å*ÏºOQÆOÖ’x P ÕtHõ

ã∂„`åÅ‰õÄ =ºu~Hõ"Õ∞.

2) Zã‘ûZã‘Ê/ \˜Zã‘Ê „Ñ¨}ÏoHÍ =ºÜ«∞O-„Ñüáêk « Ñ¨ Œúu:

Z) ¿Ñ ŒiHõ x~°∂‡Å#, =ºHÎQÆ « Jaè=$kúH À_»Ê_Õ Ñ äŒHÍÅ∞: L^•ÇÏ~°}‰õΩ

*ÏfÜ«∞ „QÍg∞} Láêkè Çg∞ Ñ äŒHõO, WOk~å P"åãπ Ü≥∂[#, Z<£P~üZÖòZO,

ZãπlZãπP~üZO, Ñ≤ZOWlÑ≤ "≥Ú ŒÖ·#q.

D Hõq∞\ iHõ=∞O_Õ+<£û ™ê è•~°} Jaè=$kú Ñ äŒHÍÅ#∞ ÇÏiOz "Õ™êÎ~Ú.

Zã‘ûZã‘Ê/\Zã‘ÊÅ ã∂ÊùiÎ „ÑHÍ~°O JkèHõ x èŒ∞Å∞ =∞iÜ«Ú „Ñ ÕºHõ x èŒ∞Å∞ Œo «

Pk"åã‘Å „Ñ ÕºHõ Jaè=$kúH H\Ï~ÚOz Y~°∞Û KÕÜ«∂e. HÍh ™ê è•~°}OQÍ JO ŒiH©

JO Œ∞ÉÏ@∞Ö’ LO_Õ Ñ äŒHÍÅH Zã‘ûZã‘Ê/\Zã‘Ê x èŒ∞Å∞ =∞o¡OK«_»O Zã‘ûZã‘Ê/

\Zã‘ÊÅ ã∂ÊùiÎH q~°∞ ŒúO.

a) W «~° Ñ äŒHÍÅÃÑ· Y~°∞Û :

(Z) Zã‘ûÅ∞, Zã‘ìÅ [<åÉèÏ JkèHõOQÍ L#fl „QÍ=∂Å∞ (=∞O_»ÖÏÅ∞, lÖÏ¡Å∞,

40% Hõ<åfl Z‰õΩ¯= Zã‘û/Zã‘ì [<åÉèÏ L#flq).

(a) W «~° „áêO`åÅÖ’x Ñ äŒHÍÅ∞ Zã‘û/Zã‘ìÅ‰õΩ Åaú KÕ‰õÄ~Û q èŒOQÍ

LO_®e.

Ñï}Ï=∂Å∞:

4= ÑOK«=~°¬ „Ñ}ÏoHÍ HÍÅOÖ’<Õ JO «=~°‰õÄ J#∞ãiOz# UiÜ«∂

''J„áÈKü"≥∂_»Öò—— J#∞‰õΩ#fl ÅHΔÍºÅ∞, Jaè=$kú ™êkèOK«_»OÖ’ ZÖÏO\ `À_®Ê@∞

W=fiÖË Œx J~°÷"≥∞ÿOk. =ÚYºOQÍ Zã‘ûÅ q+Ü«∞OÖ’ UiÜ«∂ J„áÈKü U=∂„ «O

=∞Oz Ñ¶e`åÅ∞ W=fiÖË Œ∞. WOHÍ Œo «∞Å∞ "≥∞ÿ<åi\©QÍ L#fl „áêO`åÅÖ’<Õ "åiÃÑ·

J}z"Õ «, ^ÀÑ≤_ç, JO@~åx «#O Z‰õΩ¯=QÍ [~°∞QÆ∞ «∞#flk. JO Œ∞=Å¡<Õ 1979

ãO= «û~°OÖ’ Zã‘ûÑ≤ „Ñ"Õâ◊ÃÑ@ì_»O [iyOk. „Ñã∞Î «O D iHõ=∞O_Õ+<£ ''UiÜ«∂

J„áÈKü——‰õΩ „Ñ`åº=∂flÜ«∞OQÍ K≥áêÊeûOkáÈ~Ú ZÖÏO\ Ñ¶e`åÅ∞ W=fix áê «

Ñ Œúu<Õ J#∞ãiOKåÅx K≥ÑÙ «∞Ok. ÑÅ∞ „áêO`åÖ’¡ "≥∞ÿ<åi\©Å∞QÍ L#fl Œo «∞Å#∞

ÉÏ èŒÅ‰õΩ, J<åºÜ«∂Å‰õΩ QÆ∞~°ÜÕ∞º q èŒOQÍ KÕã∞ÎOk.


Ñï}Ï=∂Å∞:D iHõ=∞O_Õ+<£û ÖHõ Å∞, MÏ`åÅ x~°fiÇÏ}‰õΩ ãO|OkèOz# Õ HÍh Œo «∞Å∞,

Pk"åã‘Å Jaè=$kú QÆ∂iÛ g\Ö’ Ug∞ ¿Ñ~˘¯# ÖË Œ∞.

7) <å<£-ÖÏÑ¨ûae\© J=∞Å∞:

Z) LÑÜ≥∂yOK«x x èŒ∞Å#∞ ãO= «û~åO «OÖ’ (Z<£ã≤ã≤Ñ≤P~ü) <å<£-

ÖÏÑûae\© ÃãO„@Öò Ñ¶ÓÖò PÑ¶π i™ÈÔ~ûãπ‰õΩ =∞o¡OKåe.

a) Zã‘ûZã‘Ê x èŒ∞Å HÀãO <å<£-ÖÏÑû|∞Öò ÃãO„@Öò Ñ¶ÙÖò PÑ¶π Zã‘ûZã‘Ê

Ñ¶O_£û (Z<£ZÖòã≤Ñ≤ZãπZÑ¶π), \Zã‘Ê HÀãO <å<£-ÖÏÑû|∞Öò ÃãO„@Öò

Ñ¶ÓÖò PÑ¶π \Zã‘Ê Ñ¶O_£û (Z<£ZÖòã≤Ñ≤\ZÑ¶π) U~åÊ@∞ KÕÜ«∂e.

ã≤) D x èŒ∞Å#∞ ™ê=∂lHõ <åºÜ«∞O, ™êkèHÍ~° « âßY‰õΩ, yi[# ãOHΔ=∞

âßY‰õΩ JOkOz Zã‘û, Zã‘ìÅ Jaè=$kúH J=ã~°"≥∞ÿ# Ñ äŒHÍÅ#∞

J=∞Å∞ Ñ~°Kåe. JÖÏQ ~åR „ÑÉèí∞`åfiÅ#∞ Zã‘ûZã‘Ê/\ZãπÑ≤Å#∞

J=∞Å∞ÑiKÕ q èŒOQÍ „áÈ «ûÇ≤ÏOKåe.

Ñï}Ï=∂Å∞:D 7= iHõ=∞O_Õ+<£ Dâß#º ~å„ëêìÖ’¡ J=∞Å∞Ö’ LOk. WÑC_»∞ Jxfl

~å„ëêìÅ‰õΩ =iÎã∞ÎOk.

5) Zã‘ûZã‘Ê/\ZãπÑ≤Å J=∞Å∞ x~°fiÇÏ} Ñ Œú «∞Å#∞ "≥∞~°∞QÆ∞Ñ~°K«_»O.Z) Zã‘ûZã‘Ê/\ZãπÑ≤Å J=∞Å∞ ÉÏ èŒº « Hõey Jxfl âßYÅ∞/_çáê~°∞ì"≥∞O\òÅ∞

Zã‘ûZã‘Ê/\ZãπÑ≤ J=∞Å∞HÀãO <À_»Öò Ü« x\ò#∞ U~åÊ@∞ KÕã≤ XHõ

ãÖÜ«ÚHõÎ HÍ~°º^Œi≈x xÜ«∞q∞OKåe. J`«xH˜ ãïÑ¨_» ã≤|ƒOkx

xÜ«∞q∞OKåe.

a) 16.2% Hõ<åfl Z‰õΩ¯= Zã‘ûÅ‰õΩ, 8.2% Hõ<åfl Zã‘ìÅ‰õΩ H\Ï~ÚOÑÙÅ∞

KÕÜ«∞=eû# âßYÅ∞/_çáê~°∞ì"≥∞O\òÅ∞ XHõ Ñ¨ÓiÎHÍÅO ãÖÜ«ÚHõÎ

HÍ~°º Œi≈x xÜ«∞q∞OKåe.

ã≤) ÉèÏ~° « „Ñ}ÏoHÍ ãOÑ¶∞OÖ’x ™ê=∂lHõ <åºÜ«∞ qÉèÏQÆO XHõ „Ñ è•#

ã¨ÅÇ¨^•~°∞ P^èŒfi~°ºOÖ’ LO_®e. J`«xH˜ W^ŒÌ~°∞ ã¨Ç¨Ü«∞Hõ

ãÅÇ^•~°∞Å∞ LO_®e. XHõ~°∞ Zã‘ûZã‘ÊH, =∞~˘Hõ~°∞ \Zã‘ÊH.

_ç) HO„ Œ „uãÉèíº Hõq∞\© x «ºO Zã‘ûZã‘Ê, \Zã‘ÊÅ J=∞Å∞ÃÑ· xÑ¶∂

x~°fiÇ≤ÏOKåe. J=∞Å∞Ö’ qq èŒ âßYÅ =∞ èŒº =KÕÛ ã=∞ãºÅ#∞ "≥O@<Õ

Ñi+¯iOKÕÖÏ K«~°ºÅ∞ fã∞HÀ"åe.

Ñï}Ï=∂Å∞:

D iHõ=∞O_Õ+<£û ÖHõ Å∞, MÏ`åÅ x~åfiÇÏ}‰õΩ ãO|OkèOz#"Õ HÍh

Œo «∞Å, Pk"åã‘Å Jaè=$kú QÆ∂iÛ g\Ö’¡ Ug∞ ÖË Œ∞.

6) ÃÑ· iHõ=∞O_Õ+#¡ J=∞Å∞:Z) qq èŒ âßYÅ∞/_çáê~°∞ì"≥∞O@¡‰õΩ Zã‘ûZã‘Ê/\Zã‘ÊÅ J=∞Å∞ QÆ∂iÛ ÃÑ·

iHõ=∞O_Õ+#¡#∞ ¿Ñ~˘¯O@∂ áê¡xOQ∑ Hõq∞+<£ \Ïãπ á¶È~°∞û Hõq∞\ x"ÕkHõ

P è•~°OQÍ XHõ ã~°∞¯ ºÅ~ü «fi~°QÍ q_»∞ ŒÅ KÕÜ«∂e.

a) HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiOÖ’x âßYÅ∞/_çáê~°∞ì"≥∞O@∞¡ 2011-12‰õΩ ãO|OkèOz#

Zã‘ûZã‘Ê/\ZãπÑ≤Å H\Ï~ÚOÑÙÅ#∞ U "Õ∞~°‰õΩ KÕã≤O^À ≥Åáêe.

ã≤) Zã‘ûZã‘Ê/\ ˜ZãπÑ≤Å HÕ^Œ UU Ñ¨^äŒHÍÅ‰õΩ ZO`« ˆH\Ï~Úã¨∞Î#flk

≥e¿ÑO Œ∞‰õΩ ''¿ãì\ò"≥∞O\ò PÑ¶π |_≥\ò Zã≤ì"Õ∞\ò——Ö’ XHõ HÍÅ"£∞ U~°Ê~åÛe.


1979 ãOIIÖ’ <å\ ÉèÏ~° « „Ñ è•x WOk~åQÍOnè „Ñ}ÏoHõ#∞ ãg∞HõΔKÕã∂Î Œo «∞ÅÃÑ· J`åºKå~åÅ∞ ~ÀA ~ÀA‰õΩ ÃÑiyáÈ «∞<åflÜ«∞<åfl~°∞. P J`åºKå~åÅ‰õΩŒo «∞Å ¿Ñ ŒiHÍxH©, ãO|O èŒ=ÚO Œh, Œo «∞Å∞ ‰õÄb~@¡ ÃÑOÑÙ =O\ _ç=∂O_»∞¡

ÖË=<≥uÎ# „ÑuKÀ\Ï, "åig∞ Œ J`åºKå~åÅ∞ ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞<åflÜ«∞x ¿Ñ~˘¯Ok. JO Œ∞HŒo «∞Å PiúHõã≤÷u "≥∞~°∞QÆ∞ ŒÅ‰õΩ „Ñ ÕºHõ H\Ï~ÚOÑÙÅ∞ J=ã~°=∞h P"≥∞ J<åfl~°∞.

^Õâ◊ [<åÉèÏÖ’ #∂\˜H˜ Ñ¨^ŒÇ¨~°∞ =∞Ok ^Œo`«∞Å∞ LO_»QÍ, ^Õâ◊OÖ’x ¿Ñ^ŒÅãOYºÖ’ #∂\H Ü«∂Éè· =∞OkH ÃÑ·QÍ Œo «∞Å∞<åfl~°x P"≥∞ K≥ÑCH˘KåÛ~°∞. PHÍÅOÖ’ Œo «∞Å Pk"åã‘Å ãOHΔ=∞O K«∂¿ã qÉèÏQÆO ÇÏŸO =∞O„u «fiâßYÖ’ XHõqÉèÏQÆOQÍ =ÙO_Õk. Œo «∞Å Jaè=$kú H=ÅO D qÉèÏQÆO ^•fi~å =∂„ «"Õ∞ [iy ÕãiáÈ Œx, "åi JÉèí∞º#fluH „Ñu „ÑÉèí∞ «fi qÉèÏQÆO ÑxKÕÜ«∂Åx WOk~åQÍOnèJ<åfl~°∞.

D PÖ’K«#Å‰õΩ ~°∂Ñq∞KÕÛO Œ∞‰õΩ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ xÜ«∞=∂=ox„Ñ}ÏoHÍ ãOÑ¶∞O 1980 ãOIIÖ’ ~°∂á⁄OkOzOk. nx<Õ WÑC_»∞ Ã+_»∂ºÖò¤‰õΩÖÏÅ ãÉò áê¡<£QÍ ‰õÄ_® Ñ≤Å∞ã∞Î<åfl~°∞. HO„ ŒOÖ’#∞, ~åR „ÑÉèí∞`åfiÅÖ’#∂ QÆÅqq èŒ =∞O„u «fi âßYÅ∞, qÉèÏQÍÅ∞ Œo «∞Å JÉèí∞º#fluH „Ñ ÕºHõ H\Ï~ÚOÑÙÅ∞[~°áêÅ<Õk ÃãÊ+Öò HÍOá⁄<≥O\ò áê¡<£ (Ã+_»∂ºÖò¤ HÍºãπì ãÉò áê¡<£) Ü≥ÚHõ L ÕÌâ◊O.

„Ñu =∞O„u «fi âßY, „ÑÉèí∞ «fi qÉèÏQÍxH Ô~O_»∞ ~°HÍÅ Ñ Œ∞ÌÖ’¡ |_≥@∞JO Œ∞ «∞Ok. XHõ\ „Ñ}ÏoHÍ |_≥@∞, Ô~O_»=k „Ñ}ÏoH «~° |_≥@∞. „Ñ}ÏoHÍ|_≥@∞ JO>Ë P âßY - P qÉèÏQÆO #_çKÕO Œ∞‰õΩ, ^•xÖ’x L^ÀºQÆ∞Å "Õ «<åÅ‰õΩ,x~°fiÇÏ}‰õΩ H\Ï~ÚOKÕ "≥Ú «ÎO. „Ñ}ÏoH «~° |_≥@∞ JO>Ë P âßY KÕ¿ã Ñ#∞ÅHÀãO H\Ï~ÚOKÕ |_≥@∞. XHõ âßY‰õΩ Ñx Z‰õΩ¯= =Ù<åfl, «‰õΩ¯= =Ù<åfl xHõ~°OQÍ„Ñ}ÏoHÍ |_≥@∞ H\Ï~ÚOÑÙÅ∞O\Ï~Ú. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò |_≥@∞ xÜ«∞=∂=oJ#∞™ê~°O, „Ñu „ÑÉèí∞ «fi qÉèÏQÆO «# „Ñ}ÏoHÍ |_≥@∞Ö’ #∞O_ç, [<åÉèÏÖ’Œo «∞Å [<åÉèÏ âß`åxH ã=∂#"≥∞ÿ# âß «OÖ’ (16.2 âß «O) _»|∞ƒ#∞ Œo «∞Å

JÉèí∞º#fluH H\Ï~ÚOKåe. L^•ÇÏ~°}‰õΩ =º=™êÜ«∞ âßY „Ñ}ÏoHÍ |_≥@∞ 100HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å∞ J#∞‰õΩO>Ë, •xÖ’ 16.2 HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å∞ Œo «∞Å =º=™êÜ«∞Jaè=$kúH H\Ï~ÚOKåe. Wk Õâ◊OÖ’x „Ñu „ÑÉèí∞ «fi âßY‰õΩ =iÎã∞ÎOk.

„Ñü ~åR „Ñ¨Éèí∞ «fiOÖ’x „Ñü qÉèÏQÆO ÃÑ· ã¨∂„`åxfl J#∞ãïOKåÅhÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ ã∂zã∞ÎOk. PÜ«∂ âßYÅ „Ñ}ÏoHÍ Ñ Œ∞ÌÅÖ’#∞Oz,ZO « âß`å#fl~Ú Õ D áê¡#∞ HO Œ‰õΩ ≥KåÛ~À, P "≥Ú`åÎxfl P âßY‰õΩ HO„ Œ„ÑÉèí∞ «fiO uiy K≥e¡ã∞ÎOk. nxfl „Ñ ÕºHõ HO„ Œ ãÇÜ«∞O JO\Ï~°∞. ÃÑ· L^•ÇÏ~°}Ö’=º=™êÜ«∞ âßY «# „Ñ}ÏoHÍ =ºÜ«∞OÖ’ 16 HÀ@∞¡ Zãπã≤Ñ≤ HO Œ "≥zÛ¿ãÎ, HO„ Œ„ÑÉèí∞ «fiO P Ñ ŒÇ~°∞ HÀ@¡#∞ P âßY‰õΩ „Ñ ÕºHõ HO„ Œ ™êÜ«∞O HO Œ H\Ï~Úã∞ÎOk.

J#∞|O^èŒO-2

ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ ÖË • Ã+_»∂ºÅ∞¤ HÍºãπì ãÉò áê¡<£ JO>Ë Uq∞\?ÑOKå~Úf „Ñ*Ï „Ñux èŒ∞Å∞, ã~°ÊOKüÅ∞, ZOÑ≤\ã≤Å∞,

[_£Ñ≤\ã≤Å∞, [_£Ñ≤ K≥·~°‡<£Å HÀãO

ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆO „Ñ[Å∞ «=∞HÀãO `å=Ú ~°∂á⁄OkOK«∞‰õΩ#fl =∞øeHõK«@ìO. _®II ÉÏÉÏ™êÃÇÏÉò JOÉË Œ ~ü ^•~°≈xHõ «, W «~° =∞Ç=∞ÇïÅ Hõ$+≤ Ñ¶e «O=∞# ~å*ÏºOQÆO. ™ê=∂lHõ, PiúHõ ã¨=∂# «Å∞#fl =∞# Õâ◊OÖ’ „Ñ¨[ÅO ŒiH©<åºÜ«∞O, ¿ãfiK«Ûù, ã=∂# «fiO JOkOz ™È Œ~°ÉèÏ=O ÃÑOá⁄OkOKåÅ<Õk ~å*ÏºOQÆÑÙÅHõΔ ºO.

«~° «~åÅ ™ê=∂lHõ Œ∞~å‡~åæÅ =Å¡ Œo «∞Å∞, Pk"åã‘Å∞ =∞# Õâ◊OÖ’Jã=∂# «‰õΩ, "≥e"Õ «‰õÄ QÆ∞~°=Ù «∞<åfl~°∞. ÉèÏ~° « ~å*ÏºOQÆOÖ’ D Jã=∂# «Å#∞ãik ÕÌO Œ∞‰õΩ i[~fi+#¡ =O\ U~åÊ@∞¡ á⁄O ŒÑ~°K«|_®¤~Ú. ™ê=∂lHõ Jã=∂# «,"≥e"Õ «Å‰õΩ =ºu~HõOQÍ |∞ Œ∞ú_ç #∞Oz cèO~å"£ JOÉË Œ ~ü =~°‰õΩ [iy# ™ê=∂lHõ<åºÜ«∞ áÈ~å\ÏÅ Ñ¶e «OQÍ ~å*ÏºOQÆOÖ’ Œo «∞Å‰õÄ, Pk"åã‘Å‰õΩ, W «~° |ÅÇ‘Ï#=~åæÅ‰õΩ H˘xfl "≥ã∞Å∞ÉÏ@∞¡ HõeÊOK«|_ç<å~Ú.

Õâ◊ÑÙ ã=∞„QÆ PiúHõ Jaè=$kúH 1950 ãOII #∞Oz ÑOK«=~°¬ „Ñ}ÏoHõÅ∞~°∂á⁄OkOK«_»O [~°∞QÆ∞ «∂ LOk. Õâ◊OÖ’x „Ñ[ÅO Œi r=#„Ñ=∂}ÏÅ∞ "≥∞~°∞QÆ∞Ñ~°K«_»O„Ñ}ÏoHõÅ ÅHõΔ ºO. „Ñu ÑOK«=~°¬ „Ñ}ÏoHõ#∞ =∞ èŒºÖ’#∞, z=iÖ’#∂ ãg∞HΔ™êÎ~°∞.UO [~°∞QÆ∞ «∞#flk, UO KÕÜ«∞QÆeQÍO J#fl ÑijÅ<Õ ãg∞HõΔ. „Ñ}ÏoHõÅ∞ ~°∂á⁄OkOKÕk,"å\x ãg∞HΔOKÕk „Ñ}ÏoHÍ ãOÑ¶∞O. D „Ñ}ÏoHÍ ãOÑ¶∞O _èçb¡Ö’ =ÙOk. nxHÕâ◊ „Ñ è•x J èŒº‰õΔΩ_»∞, nxH˘Hõ Láê èŒº‰õΔΩ_»∞O\Ï~°∞. nxÖ’ qq èŒ ~°OQÍÅ‰õΩ K≥Ok#

J<ÕHõ=∞Ok ãÉèí∞ºÅ∞ LO\Ï~°∞. 2007 #∞Oz 2012 =~°‰õΩ 11= ÑOK«=~°¬ „Ñ}ÏoHÍHÍÅO.

4= „Ñ}ÏoHõ, 5= „Ñ}ÏoHõÅ#∞ ãg∞HõΔ KÕã≤#ÑC_»∞ Pk"åã‘Å, Œo «∞ÅÑiã≤÷u "≥∞~°∞QÍæÖË Œ#fl q+Ü«∞O =ÚO Œ∞H˘zÛOk. JÑC_»∞ D ã=¸ÇÏÅ‰õΩ K≥Ok#„Ñ[Å JÉèí∞º#fluH „Ñ ÕºHõ H\Ï~ÚOÑÙÅ∞ KÕÜ«∂Å#fl Jaè„áêÜ«∞O =ÚO Œ∞‰õΩ =zÛOk.„Ñ}ÏoHõ ãOÑ¶∞O 4= ÑOK«=~°¬ „Ñ}ÏoHõ «Ü«∂sÖ’ Pk"åã‘ LÑ „Ñ}ÏoHõ LO_®Åxx~°‚~ÚOzOk. 5= ÑOK«=~°¬ „Ñ}ÏoHÍ HÍÅO =Úyã≤# "Õà◊ Œo «∞Å‰õΩ „Ñ ÕºHõ

„Ñ}ÏoHÍ H\Ï~ÚOÑÙ LO_®Å#fl x~°‚Ü«∞O =zÛOk.


HO„ Œ „Ñ}ÏoHÍ =∞O_»e, ~å„ëêìÅÖ’ áê¡xOQÆ∞ É’~°∞¤Å∞, „Ñu qÉèÏQÆO ÃãÊ+ÖòHÍOáÈ<≥O\ò H\Ï~ÚOÑÙÅ∞ qkèQÍ PÜ«∂ „Ñuáê Œ#ÅÖ’ K«∂Ñ≤OKåÅx, ÖËHõáÈ Õ

"å\ P"≥∂^•xfl u~°ã¯iOK«=Åã≤ LO@∞O Œx ‰õÄ_® Zãπã≤Ñ≤ xÜ«∞=∂=o ¿Ñ~ ¯O@∞#flk.

H\Ï~ÚOz# x èŒ∞Å∞ XHõ ãO= «û~°OÖ’ Y~°∞Û ÃÑ@ì#@¡~Ú Õ ~° Œ∞Ì KÕÜ«∞~å Œ∞ ÖË •

"å\x "Õ~ Ñ#∞Å‰õΩ =∞o§OK«~å Œ∞. Zãπã≤Ñ≤ x èŒ∞Å#∞ ÑOK«=~°¬ „Ñ}ÏoHõÅ`À

J#∞ãO è•#O KÕã≤, S Œ∞ ãO= «û~åÅ =~°‰õΩ Y~°∞Û ÃÑ\ÏìÅx Zãπã≤Ñ≤ xÜ«∞=∞O.

ÑOKå~Úf ™ê÷~Ú „Ñ*Ï „Ñux èŒ∞Å∞ D ~°Hõ"≥∞ÿ# H\Ï~ÚOÑÙÅ∞ LO\ÏÜ«∞#fl

q+Ü«∞O ≥Å∞ã∞HÀ"åe. „Ñu qÉèÏQÆOÖ’ ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ H\Ï~ÚOÑÙÅ

QÆ∞iOz „ÑtflOKåe. Œo « „Ñ*Ï „Ñux èŒ∞Å∞, Œo «∞Å∞ HÍx „Ñ*Ï „Ñux èŒ∞Å∞

JO Œ~°∂ D q+Ü«∞"≥∞ÿ "≥∞Å‰õΩ=`À „Ñ=iÎOKåe. „ÑtflOKÕ"å~°∞ „Ñ*Ï „Ñux èŒ∞Å∞

J~Ú#ÑC_»∞ P „Ñâ◊fl‰õΩ „áê è•#º « ÃÑ~°∞QÆ∞ «∞Ok. Œo «∞Å JÉèí∞º#fluH ~°∂á⁄Ok#

D PiúHõ U~åÊ@∞#∞ ãkfixÜ≥∂QÆO KÕÜ«∞=Åã≤# ÉÏ èŒº « „Ñ*Ï „Ñux èŒ∞Å g∞ Œ

ZO`À LOk. „Ñü „QÍ=∞ ÑÖKå~Úf «# ÑïkèÖ’ QÆÅ Œo «∞Å "å_»ÅÖ’x

=º‰õΩÎÅ, ‰õΩ@∞OÉÏÅ ã≤÷uQÆ «∞Å ã=∂Kå~åxfl ~°∂á⁄OkOK«∞HÀ"åe, •x`Àáê@∞ P

"å_»ÅÖ’x =ãu ™œHõ~åºÅ ã≤÷uQÆ «∞Å#∞ #"≥∂ Œ∞ KÕã≤ LOK«∞HÀ"åe.

qq èŒ ~°∂áêÖ’¡ =KÕÛ PiúHõ =#~°∞Å •fi~å P "å_»Ö’x Ñiã≤÷ «∞Å "≥∞~°∞QÆ∞ ŒÅ‰õΩ

Hõ$+≤ KÕÜ«∂e. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ ^•fi~å J Œ#OQÍ U"Õ∞q∞ KÕÜ«∞=K«∞Û<À

Ñ äŒHõ ~°K«# KÕã∞HÀ"åe. L^•ÇÏ~°}‰õΩ Œo « "å_»Ö’ XHõ áê~î°âßÅ xi‡OKÕO Œ∞‰õΩ

q^•ºâßY ™ê è•~°} x èŒ∞Å∞ "å_»∞HÀ=K«∞Û. J~Ú Õ JHõ _» J Œ#ÑÙ ™œHõ~åºÅ∞ -

JO>Ë, ~å„uÑÓ@ ‰õÄ_® K« Œ∞=Ù‰õΩ<ÕO Œ∞‰õΩ qâßÅ"≥∞ÿ# QÆk x~å‡}O =O\q KÕã∞HÀ"åÅO>Ë

"å\x ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£ H\Ï~ÚOÑÙÅ •fi~å xi‡OKÕ „ÑÜ«∞ «flO KÕÜ«∂e.

ÑÖKå~Úf ™ê÷~Ú „Ñ¨*Ï „Ñüx èŒ∞Å∞ Œo «∞Å JÉèí∞º#fluH˜ W@∞=O\˜

H\Ï~ÚOÑÙÅ∞ L<åflÜ«∞#fl q+Ü«∞O ≥Å∞ã∞HÀ"åe. D H\Ï~ÚOÑÙÅ∞ „Ñã∞Î «O

XHõ q è•# x~°‚Ü«∞OQÍ L<åfl~Ú. ÃãÊ+Öò HÍOáÈ<≥O\ò áê¡<£#∞ áê~°¡"≥∞O@∞ ^•fi~å

K«@ìOQÍ KÕã≤ ~å*ÏºOQÆOÖ’ ÉèÏQÆO KÕ¿ã „ÑÜ«∞ «flO ™êQÆ∞ «∞Ok. „Ñ*Ï „Ñux èŒ∞Å∞

qq èŒ s «∞Ö’¡ D „Ñ„HÜ«∞ «fi~°QÍ q[Ü«∞=O «O JÜÕ∞ºO Œ∞‰õΩ XuÎ_ç Õ"åe. XHõ \˜

=∂„ «O QÆ=∞xOKåe. «~° «~åÅ∞QÍ "≥e"Õ «‰õΩ, q=HõΔ‰õΩ QÆ∞~°=Ù «∞#fl „Ñ[Å‰õΩ, P

ã≤÷u #∞Oz |Ü«∞@‰õΩ fã∞‰õΩ~å=_»O „Ñ*Ï „Ñux èŒ∞Å Hõhã ÉÏ èŒº «. JO ŒH „Ñ*Ï

„Ñuxkè Œo «∞Å JÉèí∞º#fluH J=ã~°"≥∞ÿ# K«@ìÑ~°"≥∞ÿ#, q è•#Ñ~°"≥∞ÿ# U~åÊ@∞¡

Uq∞\’ ≥Å∞ã∞HÀ"åe. "å\ J=∞Å∞‰õΩ „â◊ Œú =Ç≤ÏOKåe.

HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiÑÙ qq èŒ =∞O„u «fi âßYÅ∞, qÉèÏQÍÅ∞ Œo «∞Å *<åÉèÏâß`åxH J#∞QÆ∞}OQÍ «=∞ «=∞ „Ñ}ÏoHÍ |_≥@¡Ö’#∞Oz H\Ï~ÚOz# "≥Ú`åÎÅÖ’„Ñ ÕºHõ HO„ Œ ™êÜ«∞ÑÙ xkè ~°∂á⁄O Œ∞ «∞Ok. ~åR „ÑÉèí∞ «fi qÉèÏQÍÅ∞ H\Ï~ÚOz#_»|∞ƒ#∞ PÜ«∂ qÉèÏQÍÅ∞ Y~°∞Û KÕÜ«∞ÖË#ÑC_»∞ P "≥Ú`åÎxfl =ÚYº=∞O„u J èŒºHõΔ «#U~°Ê_Õ <À_»Öò U*hûH JÑÊ*áêÊe. P <À_»Öò U*hû Œo «∞Å JÉèí∞º#fluH J=ã~°"≥∞ÿ#Ñ äŒHÍÅ∞ ~°∂á⁄OkOz, P _»|∞ƒ#∞ qxÜ≥∂yOKåe Jx Zãπã≤Ñ≤ xÜ«∞=∂=o¿Ñ~˘¯Ok.

1979 ãOII Ö’ „Ñ}ÏoHÍ ãOÑ¶∂xH "≥∞O|~°∞ Ãã„Hõ@sQÍ ÑxKÕã≤# <Õ\˜„Ñ è•x =∞<À‡ÇÏ<£ ã≤OQ∑ QÍ~°∞ qq èŒ âßYÅ∞ ÃãÊ+Öò HÍOá⁄<≥O\ò áê¡<£ x èŒ∞Å#∞Uq^èŒOQÍ ˆH\Ï~ÚOKåe, "å\˜x Z\Ï¡ Y~°∞Û KÕÜ«∂e J#fl qkè q^è•<åÅ#∞~°∂á⁄OkOKå~°∞. L^•ÇÏ~°}‰õΩ ~À_»∞¡, ae¤OQÆ∞Å âßY «# x èŒ∞Å#∞ q_»Q˘@ìÖË#xK≥Ñ≤ÊOk. Œo «"å_»Å #∞O_ç ~°ÇÏ^•~°∞Å#∞ Hõe¿Ñ =∂~åæÅ‰õΩ ÃãÊ+Öò HÍOá⁄<≥O\òáê¡#∞ x èŒ∞Å#∞, H\Ï~ÚOK«=K«∞Û##fl ã∂K«# qkè q è•<åÖ’¡ á⁄O Œ∞ÑiKå~°∞.JÖÏQ Ãã·xHõ âßY ‰õÄ_® "åi x èŒ∞Å#∞ q_»Q˘@ìÖË Œ∞ HÍ|\˜ì Ãã·x‰õΩÅ‰õΩ J=ã~°"≥∞ÿ#|∂@¡ «Ü«∂sH HõOÃÑh ÃÑ\ì, Jk Œo «∞Å‰õΩ W=fiK«∞Û#x Zãπã≤Ñ≤ xÜ«∞=∂=oã∂zã∞ÎOk. W\Ï¡ „ÑuâßY Uq èŒOQÍ Œo «∞Å JÉèí∞º#fluH H\Ï~ÚOÑÙÅ∞ [~°áêÖ’≥e¿Ñ qkè q è•<åÅ#∞ „Ñ}ÏoHÍ ãOÑ¶∞O ~°∂á⁄OkOzOk. WO «‰õΩ=ÚO Õ ¿Ñ~˘¯#fl@∞ì

PÜ«∂ qÉèÏQÍÅ∞ Œo «∞Å [<åÉèÏ âß`åxH ã=∂#"≥∞ÿ# "≥Ú`åÎxfl áê¡<£ |_≥@∞Ö’#∞Oz Y~°∞Û KÕã≤#ÑC_»∞, HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO P "Õ∞~°‰õΩ áê¡#∞ |_≥@∞Ö’ U~°Ê_ç#Ö’@∞#∞ „Ñ ÕºHõ HO„ Œ ãÇÜ«∞O ^•fi~å ÉèísÎ KÕã∞ÎOk. ~åR „ÑÉèí∞`åfiÅ∞ ÃãÊ+ÖòHÍOá⁄<≥O\ò áê¡<£ ^•fi~å, HO„ Œ „ÑÉèí∞ «fiO „Ñ ÕºHõ HO„ Œ ãÇÜ«∞ xkè ^•fi~åŒo «∞Å Jaè=$kúH x èŒ∞Å H\Ï~ÚOÑÙ [~°áêÅ#flk q è•# x~°‚Ü«∞O.

Œo «∞Å‰õΩ qq èŒ âßYÅ ^•fi~å ™ê è•~°}OQÍ JO Õ „ÑÜ≥∂[<åÅ‰õΩ DH\Ï~ÚOÑÙÅ∞ J Œ#O. L^•ÇÏ~°}‰õΩ QÆ$ÇÏx~å‡} âßY ¿Ñ ŒÅO ŒiH© ÑHÍ¯ Wà◊√§xi‡OKåÅ#fl ÅHõΔ ºO`À =ÚO Œ∞‰õΩ áÈ «∞O Œ#∞‰õΩO^•O. JÑC_»∞ ™ê è•~°}OQÍ<ÕŒo «∞Å‰õΩ „ÑÜ≥∂[#O KÕ‰õÄ~åe. P „ÑÜ≥∂[<åÅ∞ ÃãÊ+Öò HÍOá⁄<≥O\ò áê¡#∞

HO Œ JO ŒKÕã≤#@∞ì HÍ Œ∞. Jk JO Œ~°∞ ¿Ñ ŒÅ‰õÄ JO Õ „ÑÜ≥∂[#O =O\˜ Õ,ÃãÊ+Öò HÍOá⁄<≥O\ò áê¡<£ ^•fi~å J Œ#ÑÙ „ÑÜ≥∂[<åÅhfl JOkOKÕ gÅ∞O@∞Ok.

W@∞=O\ qkè q è•<åÅ∞ L#flÑÊ\H©, JkèHÍ~°∞Å, áêÅHõ „âı}∞Å z «Îâ◊√kúÖËx «#O, Z=~°∞ K«∂_»=KåÛ~°∞ÖË J#fl nè=∂, K≥· «#ºÜ«Ú «OQÍ „ÑtflOKÕ "åi H˘~° «Hõeã≤ D x èŒ∞Å∞ H\Ï~ÚOK«HõáÈ=_»"≥∂, H\Ï~ÚOz<å ÑHõ ^À=Ñ@ì_»"≥∂ [~°∞QÆ∞`ÀOk.


The Special Component Plan, already prepared by State Government, havenot only to be improved quantitatively and qualitatively but should also beimplemented satisfactorily. Satisfactory implementation that require not onlyattention to programmes but also clear-cut personnel policy consisting interalia ofpresentation of officers of Departments concerned with development towards theneeds of the Scheduled Castes and their careful selection, training and continuityof tenure. The objective of the various development programmes in the SpecialComponent Plan should be to enable Scheduled Castes families in the States tocross the poverty line within a short and specified period, if possible at least half ofthem in this Plan period itself. For this purpose, it is particularly important to takenote of the developmental programmes in the light of the above and build theseprogrammes and corresponding outlays into the Special Component Plan. In thiscontext, an illustrative list of possible programmes in important sectors for differentoccupational categories of the Scheduled Castes is enclosed. It is important thatthe programmes and outlays in the Special Component Plan do not represent smalltoken provisions, but should be adequate to cater to a substantial proportion of therelevant occupational categories.

The Scheduled Castes Development Corporation which is anotherimportant instrument for the development of Scheduled Castes should be activatedand made effective in the field. Close linkages should be established between thesectoral programmes in the Special Component Plan and the Scheduled CastesDevelopment Corporation’s activities. There are also a number of other programmesfor the Scheduled Castes which are wholly or partly funded by the CentralGovernment. The State must take full advantage of them by preparing programmesand providing matching funds wherever prescribed. You will hear in greater detailfrom the Ministry of Home Affairs and Planning Commission. You should see thatthe task of the development of the Scheduled Castes receives the highest priorityfrom your State Government and gets the benefit of your personal attention andguidance. Please keep me informed of the action taken and the progress from time totime. A Conference with focus on the progress of the economic development of theScheduled Castes may be held some time latter.

Yours sincerely.

Sd/-

(INDIRA GANDHI)

Chief Ministers and GovernorsOf the States under President’s Rule(List attached)

J#∞|O^èŒO-3

(Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ, `≥QÆÅ ™ê=∂lHõ, Pi÷Hõ, Jaè=$kú „Ñ¨^è•# Z*ˇO_®QÍLO_®Åx Jxfl ~åR „ÑÉèí∞`åfiÅ‰õΩ, HO„ Œ áêe « „áêO`åÅ‰õΩ, <å\ ÉèÏ~° «„Ñ è•x WOk~åQÍOnè 1980 =∂iÛ 12# ~åã≤# ÖËY - Ü«∞ è• « äŒOQÍ...)

Indira GandhiPrime Minister of India,New Delhi.

Dated: March 12 1980 281-PMO /80

Dear,

I am writing to convey to you the deep concern of the Government of Indiaabout the problems of the Scheduled Castes, and high priority that we attach to thetask of their rapid socio-economic development.

I am writing separately about the measures to be taken to deal with theatrocities or crimes on Scheduled Castes, which have been occurring in large numbersand have sharply increased in the last 3 years. There is a clear nexus between theeconomic plight the Scheduled Castes and the atrocities and social disabilities towhich they are subjected. For example, any of these crimes are intended to terroriseand low down the Scheduled Castes when they seek their wages for agriculturallabour or try to cultivate the lands legally allotted to them. A permanent solution forthis situation must be based on the rapid economic development of the ScheduledCastes.

The proportion of Scheduled Castes in the poverty population of Indiaismuch larger than their proportion of 15 percent in the total population. Theyarecharacterized by below-the-poverty-line economic status, poor asset ownership

general dependence on agricultural labour, subsistence to farming share, cropping;other work and other types of low-income occupations; preponderanceamongbounded labourers; and subjection to social and civil disabilities.

In my inaugural address to the conference of State minister in charge ofBackward Classes Welfare in April 1975, I had emphasized the responsibility of thedifferent department in executing programmes relevant to the Scheduled Castes.That conference refurnished the needs of the Scheduled Castes and recommendedthat each Department should identify programmes relevant to the Scheduled Castesin each sector and quantify the benefits that should be made available to them. Iunderstand that most State Governments have formulated Special Component Plansfor the Scheduled Castes as part of their State Plans.


Manmohan SinghMember-SecretaryPlanning CommissionYojana BhawanNew Delhi.D.O. No. PC (P)/1/6/1/80 Dated: 27.6.1980.My dearIn continuation of my D.O. letter No PC (P)/1/6/1/80, dated May 1, 1980, on the

formulation of Sixth Five Year Plan 1980-85 and the Annual Plan 1981- 82, I inviteyour attention to two important aspects of the State Plans, vis., Tribal Sub-Plan andSpecial Component Plan. You are already aware of Prime Minister’s letter on thesetwo subjects (vide letter Nos.110 -PMO/80, dated March 25, 1980 and No.280-PMO/80, dated March 12, 1980) and the importance attached to the completion ofdevelopment programme for Scheduled Tribes and Scheduled Castes.

You have also received Home Minister’s letter on Tribal Sub-Plans regardingmeasures required to be undertaken to accelerate pace of Tribal development (videD.O. letter No.11011/2/90-TD, dated 18.4.1980). Further you may also keep in viewthe deliberations on programmes for the Development of Scheduled Castes in themeeting convened by the Planning Commission on 19.4.1980 to discuss programmefor the development of Scheduled Castes.

2. In formulating Tribal Sub-Plans and Special Component Plans, the Followingpoints, inter alia may be kept in view:

(This portion of contents of the letter can be seen in ‘What is SCP’ Chapter, ofthis reckoner)

3. Information on financial and physical targets in respect of Tribal Sub - Plansmay be furnished as per proformae TSP-I, and TSP-II already Communicated in myletter of 1st May 1980. Similar details may be furnished In respect of the SpecialComponent Plan in performer SCP-I and SCP-II Enclosed.

Yours sincerely, Sd/-

(Manmohan Singh)ToChief Secretary

J#∞|O^èŒO-4

(Ã+_»∂ºÅ∞¤ ‰õΩÖÏÅ LÑ¨ „Ñ¨}ÏoHõ =∞iÜ«Ú Ã+_»∂ºÅ∞¤ ≥QÆÅ LÑ„Ñ¨}ÏoHõÅ∞ã¨=∞„QÆOQÍ J=∞Å∞ [~°áêÅh JÑ¨Ê\˜ áê¡xOQ∑ Hõg∞+¨<£ ã¨Éèíº HÍ~°º Œi≈,

„Ñ¨ã¨∞Î « „Ñ¨ è•x N =∞<À‡Ç¨Ï<£ã≤OQ∑ ~å„ëêìÅ‰õΩ, HO„ Œ áêe « „áêO «„Ñ¨Éèí∞`åfiÅ‰õΩ 1980 E<£ 27# ~åã≤# ÖËY - Ü«∞ è• « äŒOQÍ...)

Notes


NotesNotes

<Õ+¨#Öò Œo ü á¶È~°O ◗60

Notes

download telugu books from

Documents