donderdag 13 september 2007 - bestaandewoningbou...- energiebesparende maatregelen: 800 m³ -34% -...
TRANSCRIPT
Aan de slag in de Bestaande Bouw
Energieverspilling is zinloos
in het verleden en daarna
Donderdag 13 september 2007
samengesteld door:
Martin LiebregtsHaico van Nunen
22/25/25
33/25/25
1. Praktijk van het verleden
44/25/25
21 demonstratieprojecten
Gerealiseerd tussen 1987-1992
Doel: prestatie-eisen formuleren en realiseren t.a.v. energiegebruik en binnenmilieukwaliteit
Resultaat:Meer comfort, gezonder binnenmilieu met minder energiegebruik
Praktijk van het verledenE’novatie
55/25/25
Praktijk van het verledenDoelstellingen
Welke doelstellingen zijn haalbaar bij een renovatie?
Vooraf berekende doelstellingen m.b.t. ruimteverwarming
Doelstelling:
E’novatie-programma: 50% besparen op ruimteverwarming
66/25/25
Praktijk van het verledenResultaten
Behaalde resultaten in het E’novatieprogramma:
+/-(t.o.v.totaal)
+ /-navoor
-19%-19%18362263Totaal
+5%+142%18677Elektra (hulpenergie)
+8%+54%512333Warmtapwater / koken
-32%-39%11381853Ruimteverwarming
Gemiddeld energiegebruik (primair) in m³ aardgasequivalenten (aeq)
77/25/25
2. Huidge praktijk
88/25/25
Huidige praktijkWaarom lukt het niet?
De bestaande bouw stoot 2,5 x zoveel CO2-uit dan nieuwbouw….tel uit je winst.
Het ontbreekt aan duidelijke ambities op het gebied van energie en duurzaamheid
Het ontbreekt aan nieuwe goede voorbeelden om anderen te stimuleren
99/25/25
Huidige praktijkGalerijwoning uit periode 1970: gemiste kansen
Drie mogelijke ingrepen in 1996
- NIETS doen: 1450 m³ -4%
- ENERGIEBESPARENDE MAATREGELEN: 800 m³ -34%
- EXTRA BESPARENDE MAATREGELEN: 500 m³ -46%
€ 458110
€ 365
€ 93
3661 (96)
2061 (96)
400
480
1450
2006niets
2084 (54)2504 (66)3661 (96)3810 (100)CO2- uitstoot (kg)
3,6%
2,7%
8%
6,7%
9,8%
9,8%
Jaarlijkse stijging (kosten)
1996-2006
€ 420 (€ 470)
125
€ 365 (€ 415)
€ 55
1166 (54)
600
480
500
2006 extra
120110WWS-punten
€ 365 (€ 398)€ 280-Huur /mnd (correctie naar wws-punt)
€ 66€ 43-Energielast /mnd
€ 431 (€ 464)
€ 323-Woonlasten (correctie naar wws-punten)
400400221Elektra: Hulpenergie (kwh)
480480320Gas: Warmtapwater + koken (m³)
1404 (66)2061 (96)2142 (100)Aardgasequivalenten (aeq)
80014501750Gas: Verwarmen (m³)
2006E-besparendemaatregelen
19961970
Ruimteverwarming CO2
1010/25/25
Huidige praktijkEnquête onder 80 woningcorporaties
Hoe typeert u uw organisatie op energetisch gebied?
Heeft uw corporatie een energiebeleid?
Zijn er aangescherpte regels voor nieuwbouw?
Zijn er aangescherpte regels voor bestaande bouw?
Wie initiëren energetische vernieuwingen?
Ja: 86% (maar niet op papier) Nee: 14%
Behoudend:14% Gemiddeld: 67% Voorlopend: 19%
Ja: 19% (beleid op papier) Nee: 81%
Ja: 29% (beleid op papier) Nee: 71%
- management: 39%- techniek en beheer: 52% - betrokken personen: 3%
(32% respons)
- gemeente: 3%- provincie: -- bewoners: 3%
1111/25/25
Huidige praktijkHuidige opvattingen energiebesparende voorzieningen in het onderhoud
Onderhoud en verbeteringen worden op verschillende manieren in de praktijk gebracht:
• Maatregelen worden uitgevoerd tegen een huurverhoging
• Maatregelen worden uitgevoerd, huurvoor zittende hoger blijft gelijk maar streefhuur wordt aangepast.
• Vervanging vindt plaats voor een gelijkwaardig product: Men krijgt wat men nu ook heeft, meer (bijv. HR) kan tegen bijbetaling
• Verbetering vindt plaats, voorschotnota energie wordt verlaagd, terwijl de huur verhoogd wordt, woonlasten blijven (nu) gelijk
• Maatregelen worden wordt uitgevoerd tegen een huurverhoging, maar corporatie geeft besparingsgarantie
Geen structurele aanpak in de praktijk !!
1212/25/25
Huidige praktijkVoorbeelden eengezinswoningen
Isolatie dak, warmtepompboiler, mechanische ventilatie
Dak, gevel, vloer isoleren, HR++ glas,, HR107+zonneboiler,intern B
1,12A
B
C
E
D
F
G
2,75 B1,12
A
B
C
E
D
F
G
2,06
Apeldoorn Eindhoven
1313/25/25
Huidige praktijkVoorbeelden meergezinswoningen
Isolatie pui, warmtepompboiler, mechanische ventilatie, intern
Gevelpanelen isoleren, HR++ glas, kozijnen vervangen, HR combitap B
1,25A
B
C
E
D
F
G 2,97C1,50
A
B
C
E
D
F
G
2,15
Roosendaal Veenendaal
1414/25/25
2. Praktijk in de toekomst
1515/25/25
Praktijk in de toekomsteen blik vooruit
Nu:
Het bovensegment realiseert een label tussen B en C
De A-label projecten vormen een uitzondering
C en D labels vormen de regelmaat
Toekomst:
Op zoek naar label A met individuele kwaliteiten
1616/25/25
1717/25/25
1818/25/25
1919/25/25
Praktijk in de toekomstInnovatieve concepten als voorbeeldBesparing tussen 30—60%
Toekomst met installaties ligt in combinaties van systemen:
- Combiketel met zonneboiler (Lievendaal)
- Mini WKK met warmtepomp op ventilatie , zonnecollectoren en collectieve MV (Brandaris)
- Warmtepomp met zonnecollectoren en collectieve CV (Kruitberg)
- Warmtepomp, zonneboiler en warmteopslag (Haarlem)
- Mini WKK met zonnecollectoren en WP-boiler en collectieve MV (Lienaertsstaete)
- Combiketel, WP-boiler en collectieve MV (Oud Indische Buurt)
2020/25/25
2121/25/25
Praktijk in de toekomstBinnenmilieu
Comfort
- Thermisch comfort
- Akoestisch comfort
- Gebruikscomfort
Gezondheid
- Luchtkwaliteit
- Individuele beïnvloedbaarheid binnenklimaat
- Reinigbaarheid woning en installaties
Meer afstemmen op het individu
2222/25/25
Praktijk in de toekomstGebruik
Rol van de bewoners
Gebouw afgestemd op de gebruiker
In het bijzonder: Ventilatie
2323/25/25
Praktijk in de toekomstGebruik
Van oudsher zetten we een raam open om te ventileren. Daarmee laat je echter ook warme lucht uit de woning ontsnappen.
- Natuurlijk ventilatie- Mechanische toevoer, natuurlijke afvoer - Natuurlijke toevoer, mechanische afvoer- Mechanische toe- en afvoer
Verlaging EPC (~EI):
- Zelfregelende roosters ~ 0,02 – 0,09- Gebalanceerde ventilatie met WTW (95%) ~ 0,15- Vraaggestuurde ventilatie ~ 0,15 – 0,25- Klimaatradiator ~ 0,08 – 0,32
2424/25/25
Discussiepunten
1. Met afgestemde installaties (concepten) kunnen grote bijdragen in de energieambities van gebouwen gerealiseerd worden. De cyclus van een installatie maakt het mogelijk om een gebouw periodiek een impuls te geven.
2. Energieverspilling is zinloos. Het begint met een goed gebouw.Eerst het gebouw, vervolgens de installatie
3. Het gebouw en de installatie moeten afgestemd zijn op het gebruik en de bewoner.
2525/25/25