domzdravlja-pgz.hrdomzdravlja-pgz.hr/wp-content/uploads/2018/10/katalog...katalog laboratorijskih...

Veljača 2018

KLINIČKI ZAVOD ZA LABORATORIJSKU DIJAGNOSTIKU

KATALOG LABORATORIJSKIH PRETRAGA

KOJE SE IZVODE U KLINIČKOM ZAVODU ZA LABORATORIJSKU DIJAGNOSTIKU KBC RIJEKA

KATALOG LABORATORIJSKIH PRETRAGA KOJE SE IZVODE U KZLD KBC RIJEKA Veljača 2018. Stranica: 1 od 166

SADRŽAJ UVOD ......................................................................................................................................................... 8 POPIS KRATICA UZORAKA ...................................................................................................................... 9 KATALOG PRETRAGA ............................................................................................................................ 10

1. Uzimanje uzoraka ............................................................................................................................ 10

Uzimanje kapilarne krvi ................................................................................................................................................ 10 Uzimanje venske krvi .................................................................................................................................................... 10 Uzimanje i sabiranje mokraće ...................................................................................................................................... 10 Uzimanje raznih materijala ........................................................................................................................................... 10 Mjerenje volumena 24 satne mokraće .......................................................................................................................... 10

2. Acidobazična ravnoteža ................................................................................................................... 10

Acidobazična ravnoteža (ABS) ..................................................................................................................................... 10 Kalcij, ionizirani ............................................................................................................................................................. 13 Karboksihemoglobin (COHb) ........................................................................................................................................ 14 Methemoglobin (MetHb) ............................................................................................................................................... 14 Oksihemoglobin (O2Hb) ................................................................................................................................................ 14

3. Laboratorijska hematologija ............................................................................................................. 15

Brzina sedimentacije eritrocita ...................................................................................................................................... 15 Elektroforeza hemoglobina ........................................................................................................................................... 15 Krvna slika (KS) ............................................................................................................................................................ 15 Kompletna krvna slika (KKS) ........................................................................................................................................ 15 Morfologija eritrocita ..................................................................................................................................................... 22 Morfologija leukocita ..................................................................................................................................................... 23 Morfologija monocita .................................................................................................................................................... 23 Morfologija trombocita .................................................................................................................................................. 23 Osmotska rezistencija eritrocita .................................................................................................................................... 24 Retikulociti .................................................................................................................................................................... 24

4. Koagulacija ...................................................................................................................................... 26

Aktivirano parcijalno tromboplastinsko vrijeme (APTV) ................................................................................................ 26 Aktivirano parcijalno tromboplastinsko vrijeme (APTV) - omjer .................................................................................... 26 Fibrinogen .................................................................................................................................................................... 26 Protrombinsko vrijeme (PV) - udio ................................................................................................................................ 27 Protrombinsko vrijeme INR (PV INR) ........................................................................................................................... 27

5. Opće biokemijske pretrage krvi ........................................................................................................ 28

Albumin ........................................................................................................................................................................ 28 Alanin aminotransferaza (ALT) ..................................................................................................................................... 28 Alkalna fosfataza (ALP) ................................................................................................................................................ 29 Amilaza ......................................................................................................................................................................... 29 Amonijak (NH3) ............................................................................................................................................................. 30 Aspartat aminotransferaza (AST) ................................................................................................................................. 30 Bakar (Cu) .................................................................................................................................................................... 31 Bilirubin, konjugirani ..................................................................................................................................................... 31 Bilirubin, nekonjugirani ................................................................................................................................................. 31 Bilirubin, ukupni ............................................................................................................................................................ 32 Bikarbonati (HCO3-) ...................................................................................................................................................... 32 eGFR (procijenjena brzina glomerularne filtracije)........................................................................................................ 32 Elektroforeza serumskih proteina ................................................................................................................................. 33 Fosfati, anorganski (P) ................................................................................................................................................. 34 Gama-glutamil transferaza (GGT) ................................................................................................................................ 34 Globulini ....................................................................................................................................................................... 35 Glukoza ........................................................................................................................................................................ 35


HDL kolesterol .............................................................................................................................................................. 36 Kalcij, ukupni (Ca) ........................................................................................................................................................ 36 Kalij ............................................................................................................................................................................... 37 Kloridi ........................................................................................................................................................................... 37 Kolesterol, ukupni ......................................................................................................................................................... 38 Kreatin kinaza (CK) ...................................................................................................................................................... 38 Kreatinin ....................................................................................................................................................................... 39 Laktat ............................................................................................................................................................................ 39 Laktat dehidrogenaza (LDH) ........................................................................................................................................ 40 LDL kolesterol (direktni ili računski) .............................................................................................................................. 40 Lipaza ........................................................................................................................................................................... 40 Magnezij, ukupni (Mg) .................................................................................................................................................. 41 Natrij ............................................................................................................................................................................. 41 Nezasićeni kapacitet vezanja željeza (UIBC) ............................................................................................................... 42 Prealbumin ................................................................................................................................................................... 42 Proteini, ukupni ............................................................................................................................................................. 42 Saturacija transferina .................................................................................................................................................... 43 Tipizacija lipoproteina ................................................................................................................................................... 43 Trigliceridi ..................................................................................................................................................................... 43 Ukupni kapacitet vezanja željeza (TIBC) ...................................................................................................................... 44 Urati (Mokraćna kiselina) .............................................................................................................................................. 44 Ureja ............................................................................................................................................................................. 45 Željezo (Fe) .................................................................................................................................................................. 45

6. Specijalističke biokemijske pretrage ................................................................................................. 46

Alfa-1-antitripsin............................................................................................................................................................ 46 Angiotenzin konvertirajući enzim (ACE) ....................................................................................................................... 46 Apolipoprotein A-I ......................................................................................................................................................... 46 Beta-2-mikroglobulin ..................................................................................................................................................... 47 C3 komponenta komplementa ...................................................................................................................................... 47 C4 komponenta komplementa ...................................................................................................................................... 47 C-reaktivni protein (CRP) ............................................................................................................................................. 48 Ceruloplazmin............................................................................................................................................................... 48 Cistatin C ...................................................................................................................................................................... 48 Feritin ........................................................................................................................................................................... 49 Haptoglobin .................................................................................................................................................................. 49 HbA1c (glikirani hemoglobin) ........................................................................................................................................ 49 Homocistein .................................................................................................................................................................. 50 Imunofiksacija monoklonskog proteina ......................................................................................................................... 50 Imunoglobulin A (IgA) ................................................................................................................................................... 50 Imunoglobulin D (IgD) ................................................................................................................................................... 51 Imunoglobulin E, ukupni (IgE) ...................................................................................................................................... 51 Imunoglobulin G (IgG) .................................................................................................................................................. 51 Imunoglobulin G podklasa 4 (IgG4) .............................................................................................................................. 52 Imunoglobulin M (IgM) .................................................................................................................................................. 52 Krioglobulini .................................................................................................................................................................. 53 NT-proBNP ................................................................................................................................................................... 53 Osmolalnost ................................................................................................................................................................. 53 Prokalcitonin ................................................................................................................................................................. 54 Slobodni lagani lanci Ig kapa ........................................................................................................................................ 54 Slobodni lagani lanci Ig lambda .................................................................................................................................... 54 Omjer slobodnih laganih lanaca kapa/lambda .............................................................................................................. 55 Test na infektivnu mononukleozu ................................................................................................................................. 55 Transferin ..................................................................................................................................................................... 55 Troponin T .................................................................................................................................................................... 56 Žučne kiseline............................................................................................................................................................... 56

7. Tumorski biljezi ................................................................................................................................ 57

Alfa-1-fetoprotein (AFP) ................................................................................................................................................ 57 CA 125 ......................................................................................................................................................................... 57 CA 15-3 ........................................................................................................................................................................ 57 CA 19-9 ........................................................................................................................................................................ 58 CA 72-4 ........................................................................................................................................................................ 58 CYFRA 21-1 ................................................................................................................................................................. 58


Humani epididimalni protein (HE4) ............................................................................................................................... 59 Inhibin B ....................................................................................................................................................................... 59 Karcinoembrionalni antigen (CEA) ............................................................................................................................... 59 Kromogranin A.............................................................................................................................................................. 60 Neuron specifična enolaza (NSE)................................................................................................................................. 60 Progastrin oslobađajući peptid (ProGRP) ..................................................................................................................... 60 Prostata specifični antigen (PSA), ukupni ..................................................................................................................... 61 Slobodni PSA ............................................................................................................................................................... 61 % slobodnog PSA......................................................................................................................................................... 61 ROMA indeks ............................................................................................................................................................... 62

8. Vitamini ............................................................................................................................................ 63

25-OH Vitamin D .......................................................................................................................................................... 63 Folna kiselina ............................................................................................................................................................... 63 Vitamin B12 .................................................................................................................................................................. 63

9. Hormoni ........................................................................................................................................... 64

5-Hidroksindolocetna kiselina (5-HIAA) ........................................................................................................................ 64 17-hidroksiprogesteron ................................................................................................................................................. 64 Adrenokortikotropni hormon (ACTH) ............................................................................................................................ 64 Aldosteron .................................................................................................................................................................... 65 Aldosteron .................................................................................................................................................................... 65 Androstendion .............................................................................................................................................................. 66 Antimilerov hormon (AMH) ........................................................................................................................................... 66 Beta humani korionski gonadotropin (beta HCG) ......................................................................................................... 67 C peptid ........................................................................................................................................................................ 67 DHEA-S (dehidroepiandrosteron sulfat) ....................................................................................................................... 68 Eritropoetin ................................................................................................................................................................... 68 Estradiol ....................................................................................................................................................................... 69 Folikul stimulirajući hormon (FSH) ................................................................................................................................ 69 FT3 (trijodtironin, slobodni) ........................................................................................................................................... 70 FT4 (tiroksin, slobodni) ................................................................................................................................................. 70 HOMA-IR ...................................................................................................................................................................... 70 Hormon rasta (HR) ....................................................................................................................................................... 71 IGF-1 (inzulinu sličan čimbenik rasta 1) ........................................................................................................................ 71 IGFBP-3 (protein 3 koji veže IGF) ................................................................................................................................ 72 Indeks slobodnog testosterona (FTI) ............................................................................................................................ 73 Inzulin ........................................................................................................................................................................... 73 Kalcitonin ...................................................................................................................................................................... 73 Kateholamini (adrenalin, noradrenalin, dopamin) ......................................................................................................... 74 Kombinirani probir ........................................................................................................................................................ 74 Kortizol, slobodni .......................................................................................................................................................... 74 Kortizol, ukupni ............................................................................................................................................................. 75 Luteinizirajući hormon (LH) ........................................................................................................................................... 75 Makroprolaktin .............................................................................................................................................................. 76 Metanefrin, normetanefrin, 3-metoksitiramin ................................................................................................................ 76 Omjer renin/aldosteron ................................................................................................................................................. 76 Progesteron .................................................................................................................................................................. 77 Prolaktin ....................................................................................................................................................................... 77 PTH .............................................................................................................................................................................. 77 Renin ............................................................................................................................................................................ 78 SHBG (globulin koji veže spolne hormone) .................................................................................................................. 78 T3 (trijodtironin) ............................................................................................................................................................ 78 T4 (tiroksin) .................................................................................................................................................................. 79 Tireoglobulin ................................................................................................................................................................. 79 Tireotropni hormon (TSH) ............................................................................................................................................. 79 Testosteron, ukupni ...................................................................................................................................................... 80 TSI (tireotropin stimulirajući imunoglobulin) .................................................................................................................. 80 Vanilmandelična kiselina (VMA), Homovanilična kiselina (HVA) .................................................................................. 80

10. Laboratorijska imunologija ............................................................................................................... 81

ANA (antinuklearna antitijela) IIF .................................................................................................................................. 81 ANCA (antitijela na citoplazmatske antigene neutrofilnih granulocita) IIF ..................................................................... 81


Anti-β2-GPI IgG (antitijela na beta-2-glikoprotein klase IgG) ........................................................................................ 82 Anti-β2-GPI IgM (antitijela na beta-2-glikoprotein klase IgM) ....................................................................................... 82 Anti-CCP (antitijela na cikličke citrulinirane peptide) ..................................................................................................... 82 aCL IgG (antitijela na kardiolipine klase IgG) ............................................................................................................... 83 aCL IgM (antitijela na kardiolipine klase IgM) ............................................................................................................... 83 Anti-DGP IgG (antitijela na deaminirane glijadinske peptide klase IgG) ....................................................................... 83 Anti-dsDNA (antitijela na dvostruku uzvojnicu DNA) .................................................................................................... 84 Anti-GAD (antitijela protiv dekarboksilaze glutaminske kiseline) .................................................................................. 84 Anti-ganglio IgG/IgM, IgG i IgM (antitijela na gangliozide) ............................................................................................ 85 Anti-IA2 (antitijela protiv tirozin fosfataze) .................................................................................................................... 87 Anti-MPO (antitijela na mijeloperoksidazu) ................................................................................................................... 87 Anti-PR3 (antitijela na proteinazu 3) ............................................................................................................................. 87 Anti-TG (antitijela na tireoglobulin) ............................................................................................................................... 88 Anti-TPO (antitijela na tireoperoksidazu) ...................................................................................................................... 88 Anti-tTG IgA (antitijela na tkivnu transglutaminazu klase IgA) ...................................................................................... 88 ENA profil ..................................................................................................................................................................... 89 Imunofenotipizacija limfocita ......................................................................................................................................... 93 Imunofenotipizacija limfoproliferativnih bolesti .............................................................................................................. 93 Komplement C1-inhibitor .............................................................................................................................................. 94

11. Testovi na alergije ............................................................................................................................ 95

Ala TOP – profil inhalatornih alergena (grinje, epitel mačke, epitel psa, troskot, livadna mačica, Penicillium notatum, Alternaria tenuis, breza, japanski cedar, ambrozija, uskolisni trputac, crkvina) ............................................................ 95 D1 – dermatophagoides pteronyssinus (kućne grinje) .................................................................................................. 95 E1 – epitel mačke ......................................................................................................................................................... 95 E5 – epitel psa .............................................................................................................................................................. 96 F1 – bjelanjak kokošjeg jajeta ...................................................................................................................................... 96 F2 – kravlje mlijeko ....................................................................................................................................................... 96 F3 – riba (bakalar) ........................................................................................................................................................ 96 F4 – pšenično brašno ................................................................................................................................................... 97 FP5 – profil alergena namirnica br. 5 (jaje, mlijeko, kikiriki, soja, bakalar, pšenično brašno) ....................................... 97 F13 – kikiriki ................................................................................................................................................................. 97 F14 – soja ..................................................................................................................................................................... 97 G6 – livadna mačica (Phleum pratense) ....................................................................................................................... 98 GP3 – profil alergena trava br. 3 (obična mirisavka, engleski ljulj, livadna mačica, raž i vuneneasta medunika) ......... 98 M3 – Aspergillus fumigatus .......................................................................................................................................... 98 T3 – breza .................................................................................................................................................................... 98 T9 – maslina (Olea europea) ........................................................................................................................................ 99 T23 – obični čempres (Cupressus sempervirens) ........................................................................................................ 99 TP9 – profil alergena drveća br.9 (joha, breza, lijeska, hrast i vrba) ............................................................................. 99 W6 – divlji pelin (Artemisia vulgaris) ............................................................................................................................. 99 W19 – uspravna crkvina (Parietaria officinalis) ........................................................................................................... 100 WP3 – profil alergena korova br.3 (divlji pelin, uskolisni trputac, bijela loboda, zlatnica i kopriva) ............................. 100

12. Lijekovi i sredstva ovisnosti ............................................................................................................ 101

Adalimumab (Humira) i anti-adalimumab (anti-Humira) .............................................................................................. 101 Ciklosporin .................................................................................................................................................................. 101 Etilni alkohol ............................................................................................................................................................... 101 Everolimus .................................................................................................................................................................. 102 Fenitoin ....................................................................................................................................................................... 102 Fenobarbiton .............................................................................................................................................................. 102 Infliksimab i anti-infliksimab ........................................................................................................................................ 103 Karbamazepin ............................................................................................................................................................ 103 Lamotrigin ................................................................................................................................................................... 103 Litij .............................................................................................................................................................................. 104 Metotreksat ................................................................................................................................................................. 104 Takrolimus .................................................................................................................................................................. 104 Trileptal (oxcarbazepin) .............................................................................................................................................. 105 Valproična kiselina ...................................................................................................................................................... 105 Pretraživanje mokraće na sredstva ovisnosti ............................................................................................................. 106

13. Funkcijski testovi ............................................................................................................................ 107

Frakcijska ekskrecija natrija ........................................................................................................................................ 107


Indeks zatajivanja bubrega ......................................................................................................................................... 107 Klirens kreatinina ........................................................................................................................................................ 107 Klirens endogenog kreatinina ..................................................................................................................................... 108 Klirens ureje ............................................................................................................................................................... 108 Oralni test opterećenja glukozom (oGTT) ................................................................................................................... 109 Oralni test opterećenja glukozom (oGTT) u trudnoći .................................................................................................. 109 Oralni test opterećenja laktozom (LTT) ...................................................................................................................... 110 Postprandijalni test ..................................................................................................................................................... 110 Test apsorpcije D-ksiloze (odrasli).............................................................................................................................. 111 Test apsorpcije D-ksiloze (djeca)................................................................................................................................ 111 Test opterećenja željezom .......................................................................................................................................... 111 Titrabilni aciditet mokraće ........................................................................................................................................... 112 Tubularna resorpcija fosfata (TRP) ............................................................................................................................. 112

14. Kvalitativno ispitivanje mokraće ..................................................................................................... 113

Bence-Jonesov protein (monoklonski slobodni lagani lanci tipa kapa i lambda) ........................................................ 113 Elektroforeza proteina u 24-satnoj mokraći ................................................................................................................ 113 Hemosiderin ............................................................................................................................................................... 113 Kvalitativni pregled mokraće ....................................................................................................................................... 114 Melanin ....................................................................................................................................................................... 119 Metabolički probir (na ketokiseline, cistin, fenilpiruvičnu kiselinu i tirozin) .................................................................. 120 Mioglobin .................................................................................................................................................................... 120

15. Kvantitativno ispitivanje mokraće ................................................................................................... 121

Albumin ...................................................................................................................................................................... 121 Amilaza ....................................................................................................................................................................... 121 Bakar (Cu) .................................................................................................................................................................. 121 Beta-2-mikroglobulin ................................................................................................................................................... 122 Fosfati, anorganski (P) ............................................................................................................................................... 122 Glukoza ...................................................................................................................................................................... 122 Imunoglobulin G (IgG) ................................................................................................................................................ 123 Kalcij, ukupni (Ca) ...................................................................................................................................................... 123 Kalij ............................................................................................................................................................................. 123 Kloridi ......................................................................................................................................................................... 124 Kreatinin ..................................................................................................................................................................... 124 Leukociti i eritrociti, broj .............................................................................................................................................. 124 Magnezij (Mg) ............................................................................................................................................................. 125 Natrij ........................................................................................................................................................................... 125 Osmolalnost ............................................................................................................................................................... 126 Proteini, ukupni ........................................................................................................................................................... 126 Slobodni lagani lanci Ig kapa ...................................................................................................................................... 126 Slobodni lagani lanci Ig lambda .................................................................................................................................. 127 Omjer slobodnih laganih lanaca kapa/lambda ............................................................................................................ 127 Urati (Mokraćna kiselina) ............................................................................................................................................ 127 Ureja ........................................................................................................................................................................... 128

16. Ispitivanje stolice ............................................................................................................................ 129

Elastaza u stolici ......................................................................................................................................................... 129 Fekalni kalprotektin ..................................................................................................................................................... 129 Test na okultno krvarenje u stolici (hemokult) ............................................................................................................ 129

17. Ispitivanje cerebrospinalne tekućine .............................................................................................. 130

Albumin ...................................................................................................................................................................... 130 Albumin kvocijent (QAlb) ............................................................................................................................................ 130 Beta-amiloid (1-40) ....................................................................................................................................................... 131 Beta-amiloid (1-42) ....................................................................................................................................................... 131 Beta trace protein (BTP) ............................................................................................................................................. 131 Fosforilirani TAU (181P) protein .................................................................................................................................... 132 Funkcija hematolikvorske barijere (po Reiberu) ......................................................................................................... 132 Glukoza ...................................................................................................................................................................... 133 Glukoza - likvoreja ...................................................................................................................................................... 133 Imunoglobulin G (IgG) ................................................................................................................................................ 133 Imunoglobulin G (IgG) kvocijent (QIgG) ..................................................................................................................... 134


Intratekalna sinteza IgG (IgGIF) ................................................................................................................................. 134 Izoelektrično fokusiranje (oligoklonske vrpce) ............................................................................................................ 135 Kalij - likvoreja ............................................................................................................................................................ 135 Kloridi ......................................................................................................................................................................... 136 Laktat .......................................................................................................................................................................... 136 Leukociti i eritrociti, broj .............................................................................................................................................. 136 Morfološko diferenciranje stanica ............................................................................................................................... 137 Pandy test .................................................................................................................................................................. 137 Protein S-100 ............................................................................................................................................................. 138 Proteini, ukupni ........................................................................................................................................................... 138 Proteini, ukupni – likvoreja .......................................................................................................................................... 138 Ukupni TAU protein .................................................................................................................................................... 139 Vizualni pregled cerebrospinalne tekućine (izgled i boja) ........................................................................................... 139

18. Ispitivanje plodove vode ................................................................................................................. 140

Bilirubin, ukupni .......................................................................................................................................................... 140 C3 komponenta komplementa .................................................................................................................................... 140 C-reaktivni protein (CRP) ........................................................................................................................................... 140 Clementsov test .......................................................................................................................................................... 141 Glukoza ...................................................................................................................................................................... 141 Kreatinin ..................................................................................................................................................................... 141 Laktat dehidrogenaza (LDH) ...................................................................................................................................... 142 Lamelarna tjelešca ..................................................................................................................................................... 142 Leukociti, broj ............................................................................................................................................................. 142 Procjena stupnja fetalne hemolitičke bolesti (∆OD 450 nm) ....................................................................................... 143 Proteini, ukupni ........................................................................................................................................................... 143 Ureja ........................................................................................................................................................................... 143

19. Ispitivanje znoja – znojni test ......................................................................................................... 144

Kloridi ......................................................................................................................................................................... 144 20. Ispitivanje ascitesa ......................................................................................................................... 145

Albumin ...................................................................................................................................................................... 145 Alfa-1-fetoprotein ........................................................................................................................................................ 145 Amilaza ....................................................................................................................................................................... 145 CA 19-9 ...................................................................................................................................................................... 146 Glukoza ...................................................................................................................................................................... 146 Karcinoembrionalni antigen (CEA) ............................................................................................................................. 146 Laktat dehidrogenaza (LDH) ...................................................................................................................................... 146 Leukociti, broj ............................................................................................................................................................. 147 Neutrofilni granulociti .................................................................................................................................................. 147 Proteini, ukupni ........................................................................................................................................................... 147 Trigliceridi ................................................................................................................................................................... 147 Vizualni pregled ascitesa (izgled i boja) ...................................................................................................................... 148

21. Ispitivanje drena ............................................................................................................................. 149

Amilaza ....................................................................................................................................................................... 149 Glukoza ...................................................................................................................................................................... 149 Kalij ............................................................................................................................................................................. 149 Kreatinin ..................................................................................................................................................................... 150 Lipaza ......................................................................................................................................................................... 150 Natrij ........................................................................................................................................................................... 150 Ureja ........................................................................................................................................................................... 150

22. Ispitivanje dijalizata ........................................................................................................................ 151

Albumin ...................................................................................................................................................................... 151 CA 125 ....................................................................................................................................................................... 151 Eritrociti, broj .............................................................................................................................................................. 151 Glukoza ...................................................................................................................................................................... 151 Kalij ............................................................................................................................................................................. 152 Kreatinin ..................................................................................................................................................................... 152 Leukociti, broj ............................................................................................................................................................. 152


Neutrofilni granulociti .................................................................................................................................................. 152 Natrij ........................................................................................................................................................................... 153 Proteini, ukupni ........................................................................................................................................................... 153 Ureja ........................................................................................................................................................................... 153

23. Ispitivanje pleuralnog punktata i izljeva .......................................................................................... 154

Albumin ...................................................................................................................................................................... 154 Alfa-1-fetoprotein ........................................................................................................................................................ 154 Alkalna fosfataza (ALP) .............................................................................................................................................. 154 Amilaza ....................................................................................................................................................................... 154 Bilirubin, ukupni .......................................................................................................................................................... 155 C-reaktivni protein (CRP) ........................................................................................................................................... 155 CA 125 ....................................................................................................................................................................... 155 CA 15-3 ...................................................................................................................................................................... 155 CA 19-9 ...................................................................................................................................................................... 156 CYFRA 21-1 ............................................................................................................................................................... 156 Eritrociti, broj .............................................................................................................................................................. 156 Glukoza ...................................................................................................................................................................... 156 Karcinoembrionalni antigen (CEA) ............................................................................................................................. 157 Kolesterol ................................................................................................................................................................... 157 Kreatinin ..................................................................................................................................................................... 157 Laktat dehidrogenaza (LDH) ...................................................................................................................................... 158 Leukociti, broj ............................................................................................................................................................. 158 Neuron specifična enolaza (NSE)............................................................................................................................... 158 Prostata specifični antigen (PSA) ............................................................................................................................... 158 Proteini, ukupni ........................................................................................................................................................... 159 Vizualni pregled pleuralnog punktata (izgled i boja) ................................................................................................... 159

24. Ispitivanje punktata ........................................................................................................................ 160

Albumin ...................................................................................................................................................................... 160 Eritrociti, broj .............................................................................................................................................................. 160 Glukoza ...................................................................................................................................................................... 160 Laktat dehidrogenaza (LDH) ...................................................................................................................................... 160 Leukociti, broj ............................................................................................................................................................. 161 Proteini, ukupni ........................................................................................................................................................... 161

25. Ispitivanje zglobne tekućine ........................................................................................................... 162

Glukoza ...................................................................................................................................................................... 162 Imunoglobulin A (IgA) ................................................................................................................................................. 162 Imunoglobulin G (IgG) ................................................................................................................................................ 162 Imunoglobulin M (IgM) ................................................................................................................................................ 162 Laktat .......................................................................................................................................................................... 163 Laktat dehidrogenaza (LDH) ...................................................................................................................................... 163 Leukociti, broj ............................................................................................................................................................. 163 Neutrofilni granulociti .................................................................................................................................................. 163 Proteini, ukupni ........................................................................................................................................................... 164 Vizualni pregled zglobne tekućine (izgled i boja) ........................................................................................................ 164

26. Ostalo ............................................................................................................................................ 165

Kloridi u srcu ............................................................................................................................................................... 165 Slobodne masne kiseline (SMK)................................................................................................................................. 165


UVOD Katalog laboratorijskih pretraga sadrži popis pretraga koje se izvode u Kliničkom zavodu za laboratorijsku

dijagnostiku KBC-a Rijeka. Zamišljen je kao pomoć svim korisnicima laboratorijskih usluga prilikom

donošenja odluke o zahtjevu za laboratorijskim ispitivanjem. Katalog je također pomoć svim djelatnicima

KZLD-a tijekom njihova rada.

Pretrage su svrstane u skupine prema sustavima i unutar skupina po abecednom redu. Katalog

obuhvaća popis svih pretraga, vrstu uzorka iz kojeg je moguće izraditi pretragu, količinu potrebnog

uzorka gdje je to primjenjivo, posebne zahtjeve koje je potrebno zadovoljiti prije ispitivanja, vrijeme u

kojem se izdaju rezultati ispitivanja, referentne intervale za pojedinačne pretrage s obzirom na dob i spol,

klinički značajne vrijednosti ispitivanih parametara gdje je to primjenjivo te stabilnost analita za dodatna ili

ponovljena ispitivanja. Vrijeme stabilnosti analita u serumu/plazmi na 15-25°C je vrijeme u kojem je

moguće napraviti analizu iz seruma/plazme iz primarnih epruveta, a vrijeme stabilnosti na 4°C i -20°C

(-70°C) je vrijeme u kojem je moguće napraviti analizu u slučaju da je uzorak pohranjen odvojeno od

stanica (kada je to primjenjivo).

Referentni intervali ovisni su o dobu i spolu, metodi i tehnologiji koja se upotrebljava i preuzeti su iz

dokumenta “Harmonizacija laboratorijskih nalaza u području opće, specijalističke i visokodiferentne

medicinske biokemije”, HKMB, 2007.god. Za one pretrage koje nisu obuhvaćene harmonizacijom

navedeni su preporučeni referentni intervali proizvođača reagensa ili iz drugih dostupnih literaturnih

podataka.


POPIS KRATICA UZORAKA s – serum

p – plazma

kk – kapilarna krv

ak – arterijska krv

vk – venska krv

ak-p – plazma arterijske krvi

vk-p – plazma venske krvi

u – mokraća (porcija)

dU – 24-satna mokraća

l – cerebrospinalna tekućina (likvor)

st – stolica

dij – dijalizat

d – dren

pv – plodova voda

asc – ascites

pp – pleuralni punkat

punktat – punktat

zt – zglobna tekućina

ks – koštana srž

ds – desno srce

ls – lijevo srce

mm – majčino mlijeko

H – hitne pretrage izvode se 24 sata dnevno, a nalazi se izdaju unutar 1 sata od zaprimanja uzorka

R – rutinske pretrage izvode se svaki dan u redovnom radnom vremenu, a nalazi se izdaju istog dana za odjelne uzorke ili uobičajeno idućeg dana za ambulantne uzorke

P – pretrage koje se izvode povremeno, u većim serijama ili dugotrajne analize, a nalazi se izdaju po završetku ispitivanja. Broj koji se nalazi uz oznaku predstavlja broj dana potrebnih za izdavanje nalaza (npr. P-7 – nalazi se izdaju unutar 7 dana) koji može biti promijenjen u izvanrednim situacijama (kvar analizatora, nedostatak reagensa i sl.)


KATALOG PRETRAGA 1. Uzimanje uzoraka

Pretraga: Uzimanje kapilarne krvi

Pretraga: Uzimanje venske krvi

Pretraga: Uzimanje i sabiranje mokraće

Pretraga: Uzimanje raznih materijala

Pretraga: Mjerenje volumena 24 satne mokraće

2. Acidobazična ravnoteža

Pretraga: Acidobazična ravnoteža (ABS)

uključuje određivanje sljedećih parametara: pH, pO2, pCO2, HCO3-, tCO2, BE, sO2

Pretraga: pH

Vrsta uzorka

Vrsta spremnika (boja čepa)

Vrijeme izdavanja

nalaza

Stabilnost analita za dodatna ispitivanja Posebni predanalitički zahtjevi

15-25°C 4°C -20°C

ak, kk, vk

ABS šprica, kapilara s heparinom H 15 min 30 min nije stabilno Uzorak HITNO dostaviti u

laboratorij

Referentne vrijednosti Kliničko značenje Biološka varijabilnost

Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Povišeno: Sniženo:

pH jedinice

arterijska i kapilarna krv Alkaloza: Metabolička (hipokalijemija, hipokloremija, povraćanje, soda bikarbona, otrovanje aspirinom). Respiratorna (akutna plućna bolest, infarkt miokarda, zatajenje srca, cistična fibroza, trudnoća, trudovi i porođaj, tjeskoba, neuroze, psihoze, bolovi, bolesti SŽS, anemija, otrovanje CO, optjecajni urušaj)

Acidoza: Metabolička (zatajenje bubrega, dijabetička ketoacidoza, laktacidoza, vježbanje, proljevi). Respiratorna (zatajenje respiracije, neuromuskularna depresija, pretilost, plućni edem, kardiopulmonalni zastoj)

Povišeno: nakon obroka, transfuzije krvi, lijekovi koji uzrokuju alkalozu (antacidi, diuretici, glukokortikoidi, steroidi) Sniženo: tjelesni napor, produženo gladovanje, vrućica

< 7,2 > 7,6

3 d - 60g 61 - 90g

> 90g

M, Ž M, Ž M, Ž

7,35 – 7,45 7,31 – 7,42 7,26 – 7,43

kapilarna krv

< 3 d M, Ž 7,31 – 7,47

venska krv

svi M, Ž 7,35 - 7,45


Pretraga: pO2 (parcijalni tlak kisika)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

ak, kk, vk


laboratorij



kPa

arterijska krv

Policitemija, povećana frakcijska koncentacija udahnutog kisika, hiperventilacija

Uz povišeni pCO2: anemija, srčana dekompenzacija, nedostatan atmosferski kisik, intrakardijalni shuntovi, kronična opstruktivna bolest pluća, restrikcijske bolesti pluća, hipoventilacija uzrokovana neuromuskularnom bolešću Uz normalni ili sniženi pCO2: difuzna infiltracija plućnog intersticija, plućni edem, plućna embolija, postoperativna izvantjelesna cirkulacija

Sniženo: barbiturati, opijati Promijenjeno: tjelesni napor, hiperventila-cija, aspirin, leukocitoza, trombocitoza

< 5,7 kPa

Neonatalne: < 4,9 kPa

< 60 g 61 – 70 g 71 – 80 g 81 – 90 g

> 90 g

M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž

11,0 – 14,4 > 10,6 > 9,3 > 8,0 > 6,7

kapilarna krv < 2 d

3 d - 60 g 61 - 70 g 71 - 80 g 81 - 90 g

> 90 g

M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž

7,2 – 12,6 11,0 – 14,4

> 10,6 > 9,3 > 8,0 > 6,7

venska krv svi M, Ž 4,8 – 5,9

Pretraga: pCO2 (parcijalni tlak ugljičnog dioksida)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

ak, kk, vk


laboratorij



kPa

arterijska krv

Hiperkapnija najčešće vezana uz hipoventilaciju: opstruktivne plućne bolesti (kronični bronhitis, emfizem); oslabljena funkcija centra za disanje (ozljeda glave, anestezija); ostali rjeđi uzroci (Pickwickovski sindrom)

Hipokapnija najčešće vezana uz hiperventilaciju: hipoksija, nervoza, tjeskoba, plućna embolija, trudnoća, bolovi

Povišeno: barbiturati, opijati Sniženo: vrućica, hiperventilacija, aspirin

< 2,5 kPa

> 8,9 kPa

4 – 30d 1 mj – 1 g

> 18 g > 18 g

M, Ž M, Ž

M Ž

3,6 – 5,3 3,6 – 5,5 4,7 – 6,4 4,3 – 6,0

kapilarna krv < 2 d

3 – 30 d 1 – 12 mj 1 – 18 g > 18 g > 18 g

M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž

M Ž

3,8 – 6,5 3,6 – 5,3 3,6 – 5,5 4,3 – 6,0 4,7 – 6,4 4,3 – 6,0

venska krv svi M,Ž 4,7 – 6,7


Pretraga: HCO3- (aktualni bikarbonati)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

ak, kk, vk


laboratorij



mmol/L

arterijska ili kapilarna krv Kronična respiratorna acidoza kompenzirana reapsorpcijom bikarbonata u bubrezima. Nerespiratorna (metabolička) alkaloza: akutna zbog gubitka tjelesnih kiselina ili povećanja bikarbonata u izvanstaničnoj tekućini; kronična kompenzirana zbog hipoventilacije

Kronična respiratorna alkaloza kompenzirana glomerularnom filtracijom bikarbonata. Nerespiratorna (metabolička) acidoza: akutna zbog nakupljanja tjelesnih kiselina ili gubitka bikarbonata iz izvanstanične tekućine; kronična kompenzirana zbog hiperventilacije potaknute središnjim kemoreceptorima

- -

< 30 d 1 mj – 1 g

> 1 g

M, Ž M, Ž M, Ž

17 – 24 19 – 24 18 – 23

venska krv

svi M, Ž 21 - 26

Pretraga: tCO2 (ukupni ugljični dioksid)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

ak, kk, vk


laboratorij



mmol/L

arterijska krv

Teška povraćanja, emfizem, aldosteronizam

Teški proljevi, gladovanje, akutno zatajenje bubrega, otrovanje salicilatima, dijabetička acidoza, primjena klorotiazidnih, diuretika

- < 6,0 mmol/L

1 – 60 g 61 – 90 g

> 90 g

M, Ž M, Ž M, Ž

22 – 29 23 – 31 20 – 29

kapilarna krv < 7 d

7 d – 1 g 1 – 60 g

61 – 90 g > 90 g


17 - 26 18 - 29 22 – 29 23 – 31 20 – 29

venska krv svi M, Ž 22 - 29


Pretraga: BE (suvišak baza)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C ak, kk,

vk ABS šprica, kapilara

s heparinom H 15 min 30 min nije stabilno Uzorak HITNO dostaviti u laboratorij



mmol/L

arterijska ili kapilarna krv Manjak nehlapivih kiselina ili stvarni suvišak baza (puferskih aniona: bikarbonati u eritrocitima, hemoglobin, plazmatski proteini, fosfati)

Nerespiratorni ili metabolički poremećaji, stvarni manjak baza, nakupljanje nehlapivih kiselina kod: prekomjernog unosa organskih ili anorganskih kiselina hranom, laktacidoze, ketoacidoze

- -

< 30 d 1 mj – 1 g 1 – 18 g > 18 g


(-10) - (-2) (-7) - (-1) (-4) - (+2) (-2) - (+3)

venska krv

svi M, Ž (-2) - (+3)

Pretraga: sO2 (zasićenost hemoglobina s kisikom)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C ak, kk,

vk ABS šprica, kapilara

s heparinom H 15 min 30 min nije stabilno Uzorak HITNO dostaviti u laboratorij

Referentne vrijednosti Kliničko značenje Biološka varijabilnost Kritične

vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Sniženo:

%

arterijska ili kapilarna krv Plućne bolesti koje uključuju cijanozu i eritrocitozu, vensko-arterijski shuntovi, Rh inkompatibilnost uzrokovana blokirajućim protutijelima, neusklađenost ventilacije i perfuzije, starija dob

Pušenje ili izloženost dimu - povećava razinu COHb, snizuje sO2, a na pO2 ima zanemariv učinak

- svi M, Ž 94 - 98

venska krv svi M, Ž 70 - 80

Pretraga: Kalcij, ionizirani

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C ak, kk,

vk ABS šprica, kapilara sa suhim heparinom H 15 min nije stabilno Uzorak HITNO dostaviti u

laboratorij



mmol/L

1 – 3 d 4 d – 1 mj 1 – 6 mj 1 – 19 g > 19 g

1 – 17 g > 17 g

M, Ž M, Ž M, Ž

M M Ž Ž

1,05 – 1,30 1,00 – 1,50 0,95 – 1,50 1,22 – 1,37 1,18 – 1,32 1,22 – 1,37 1,18 – 1,32

Hiperparatireoi-dizam, ektopično izlučivanje PTH iz tumora, povećani unos vitamina D, razne maligne bolesti

Hiperventilacija radi kontrole povišenog intrakranijalanog tlaka, primjena bikarabonata radi kontrole metaboličke acidoze, akutni pankreatitis kod dijabetičke acidoze ili sepse, hipoparatireoidizam, nedostatak vitamina D, nedostatak magnezija, višestruko zatajenje organa, sindrom toksičnog urušaja

Povišeno: tjelesni napor, vitamin D, androgeni Sniženo: nakon jela, karbamazepin, fenitoin, glukokortikoidi

< 0,78 > 1,60


Pretraga: Karboksihemoglobin (COHb)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

ak, kk, vk

ABS šprica, kapilara s heparinom H - 4 mj - -


Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Povišeno:

% svi M, Ž nepušači < 1,5 pušači < 10

Trovanje ugljičnim monoksidom, hemolitičke bolesti, krvarenje u tankom crijevu, kod novorođenčad zbog razgradnje fetalnog HbF (oslobađa se endogeni CO)

Povišeno: pušenje -

Pretraga: Methemoglobin (MetHb)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

ak, kk, vk

ABS šprica, kapilara s heparinom H 5 h - - -



% svi M, Ž < 1.5

Nasljedne methemoglobinemije (hemoglobinopatija HbM, nedostatak methemoglobin reduktaze, nedostatak glutationa); Stečene methemoglobinemije (groznica Black-water, paroksizmalna noćna hemoglobinurija, infekcije Clostridium bakterijama); Methemoglobinemije nastale toksičnim djelovanjem lijekova ili kemikalija (analgetici, fenacetin, derivati sulfonamida, nitroglicerin, antimalarici, izonijazid, kinoni, kalij-klorid, benzokain, lidokain)

Povišeno: konzumacija mesnih prerađevina konzerviranih nitritima i nitratima, uporaba srebro-nitrata u tretmanu opsežnih opeklina

-

Pretraga: Oksihemoglobin (O2Hb)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

ak, kk, vk

ABS šprica, kapilara s heparinom H 15 min 30 min nije stabilno Uzorak HITNO dostaviti u laboratorij



% svi M, Ž 90 - 95

Plućne bolesti koje uključuju cijanozu i eritrocitozu, vensko-arterijski shuntovi, neusklađenost ventilacije i perfuzije, starija dob

Pušenje ili izloženost dimu < 80%


3. Laboratorijska hematologija Pretraga: Brzina sedimentacije eritrocita

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

vk crni čep (citrat) R 2 h nije stabilno -



mm/3,6 ks

1 d - 7g 8 - 14 g

15 - 19 g 20 - 50 g

> 50 g 8 - 19 g

20 - 50 g > 50 g

M, Ž M M M M Ž Ž Ž

0 - 20 2 - 21 2 - 12 2 - 13 3 - 23 2 - 20 4 - 24 5 - 28

Infekcije, upale, reumatske, degenerativne i maligne bolesti

Policitemija, anemija srpastih stanica, sferocitoza, hipofibrinogenemija

Povišeno: trudnoća -

Pretraga: Elektroforeza hemoglobina

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -80°C

vk ljubičasti čep (EDTA) P-30 6 h nije stabilno 3 mj

Uzorak pune krvi dostaviti u laboratorij istog dana zbog pravovremene obrade uzorka.


Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Indikacija:

% svi M, Ž HgA HgF HgA2

96,8 - 97,8 < 0,5

2,2 - 3,2

Kvalitativne hemoglobinopatije: HbS, HbC, HbE, Hb Lepore, HbD Kvantitativne hemoglobinopatije (talasemije): alfa-talasemija (Hb Bart, HbH), beta-talasemija (povišen HbF i HbA2, snižen HbA)

Transfuzija krvi -

Pretraga:

Krvna slika (KS) uključuje određivanje sljedećih parametara: eritociti broj, hemoglobin,

hematokrit, MCV, MCH, MCHC, RDW, leukociti broj, trombociti broj, MPV

Pretraga:

Kompletna krvna slika (KKS)

uključuje određivanje sljedećih parametara: eritociti broj, hemoglobin, hematokrit, MCV, MCH, MCHC, RDW, leukociti broj, trombociti broj, MPV, bazofilni granulociti, eozinofilni granulociti, neutrofilni granulociti, limfociti, monociti, indeks segmenata, udio hipokromnih eritrocita


Pretraga: Eritrociti, broj

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

vk, kk ljubičasti čep (EDTA) H, R 6 h nije stabilno -



×1012/L

1 - 14 d 15 - 30 d 1 - 2 mj 3 - 5 mj

6 mj - 7 g 8 - 12 g

13 - 19 g ≥ 20 g

8 - 19 g ≥ 20 g


M M M Ž Ž

3,90 - 5,50 3,00 - 5,00 2,90 - 4,10 3,50 - 4,80 4,00 - 5,00 4,34 - 5,47 4,43 - 5,88 4,34 - 5,72 4,07- 5,42 3,86 - 5,08

Policitemija, hemokoncentracija, KOPB

Anemije, krvarenje, upalni procesi, kronična bubrežna bolest, alkoholizam, maligne bolesti

Povišeno: velike nadmorske visine

-

Pretraga: Hemoglobin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

vk, kk ljubičasti čep (EDTA) H, R 6 h nije stabilno Smeta jaka lipemija (lažno povišeni rezultat)



g/L

1 - 14 d 15 - 30 d 1 - 2 mj 3 - 5 mj

6 mj - 7 g 8 - 12 g

13 - 19 g ≥ 20 g

8 - 19 g ≥ 20 g


M M M Ž Ž

136 - 199 109 - 169 90 - 144

100 - 137 109 - 138 121 - 145 129 - 166 138 - 175 118 -149 119 - 157

Policitemija, kongestivno zatajenje srca, hemokoncentra-cija, KOPB

Anemije, akutno krvarenje, maligne bolesti

Povišeno: velike nadmorske visine; Sniženo: trudnoća

Za odrasle: < 66 g/L > 199 g/L Neonatalne: < 85 g/L > 230 g/L


Pretraga: Hematokrit

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




L/L

1 - 14 d 15 - 30 d 1 - 2 mj 3 - 5 mj

6 mj - 7 g 8 - 12 g

13 - 19 g ≥ 20 g

8 - 19 g ≥ 20 g


M M M Ž Ž

0,391 - 0,585 0,320 - 0,503 0,263 - 0,371 0.288 - 0,390 0,320 - 0,404 0,366 - 0,452 0,390 - 0,487 0,415 - 0,530 0,354 - 0,450 0,356 - 0,470

Policitemija, hemokoncentra-cija (dehidracija), KOPB

Anemije, akutno krvarenje, maligne bolesti

Povišeno: velike nadmorske visine; Sniženo: trudnoća

Za odrasle: < 0,180 L/L > 0,610 L/L Neonatalne: <0,330 L/L >0,710 L/L

Pretraga: MCV (prosječni volumen eritrocita)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




fL

1 - 14 d 15 - 30 d

31 d - 2 mj 3 mj - 7 g 8 - 19 g ≥ 20 g

M, Ž

93,1 - 115,4 84,5 - 102,5 82,0 - 96,9 73,8 - 89,4 76,5 - 92,1 83,0 - 97,2

Makrocitne anemije (megaloblastična anemija i dr.), hipotireoidizam, alkoholizam, bolesti jetre

Mikrocitne anemije (sideropeničnaanemija, talasemija), hipertireoidizam, deficit bakra, trovanje cinkom

- -

Pretraga: MCH (prosječni sadržaj hemoglobina u eritrocitu)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

vk, kk ljubičasti čep (EDTA) H, R 6 h nije stabilno Smeta jaka lipemija (lažno

povišeni rezultat)



pg

1 - 14 d 15 - 30 d

31 d - 2 mj 3 mj - 7 g 8 - 19 g ≥ 20 g

M, Ž

31,1 - 37,8 29,7 - 34,6 28,6 - 32,9 24,3 – 29,2 24,3 - 31,5 27,4 - 33,9

Makrocitne anemije

Mikrocitne anemije - -


Pretraga: MCHC (koncentracija hemoglobina u svim eritrocitima)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

vk, kk ljubičasti čep (EDTA) H, R 6 h nije stabilno Smeta jaka lipemija (lažno

povišeni rezultat)



g/L 1 d - 7 g 8 - 19 g ≥ 20 g

M, Ž 300 - 350 304 - 346 320 - 345

Sferocitoza, opekline

Anemije, akutno krvarenje - -

Pretraga: RDW (raspodjela eritrocita prema volumenu)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

vk, kk ljubičasti čep (EDTA) R 6 h nije stabilno -


Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Indikacija

%

1 do 30 d 2 mj - 8 g 8 - 19 g ≥ 20 g

M, Ž

14,2 - 18,3 11,9 - 16,2 11,6 - 14,3 9,0 - 15,0

U stanjima s anizocitozom za razlikovanje latentne sideropenične anemije i anemije kronične bolesti, praćenje terapije željezom i vitaminom B12, imune hemolitičke anemije

- -

Pretraga: Leukociti, broj

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C



vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Povišeno: Sniženo:

×109/L

1 - 14 d 15 d - 1 mj 2 mj - 2 g

3 - 7 g 8 - 19 g ≥ 20 g

M, Ž

6,2 - 17,8 6,9 - 19,6 6,0 - 16,0 5,0 - 13,0 4,4 - 11,6 3,4 - 9,7

Infekcije, upalni procesi, mijeloproliferaci-jske i limfoproliferaci-jske bolesti, leukemoidna reakcija, hemoragija, traume i ozljede tkiva, nekroza

Virusne infekcije u početnoj fazi, smanjena funkcija koštane srži, sepsa

Povišeno: menstruacija, trudnoća, porođaj, stres, tjelesni napor, pušenje; Sniženo: gladovanje, barbiturati, antibiotici, antihistaminici, teški metali, radijacija, antineoplastični lijekovi, antireumatici, tireostatici, imunosupresivni lijekovi; Promjenjivo: cirkadijalni ritam leukocita

Za odrasle: < 2,0×109/L > 38,0×109/L Neonatalne: < 5,0×109/L > 25,0×109/L


Pretraga: Trombociti, broj

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

vk, kk Ljubičasti (EDTA), svijetlo plavi čep

(citrat) H, R 6 h nije stabilno

Na zahtjev laboratorija kod pseudotrombocitopenija uzrokovanih s EDTA krv je potrebno vaditi u epruvetu s plavim čepom (citrat)



×109/L 1 d - 7 g 8 - 19 g ≥ 20 g

M, Ž 150 - 450 178 - 420 158 - 424

Esencijalna trombocitemija i druge klonalne mijeloproliferativne bolesti, maligne bolesti, akutne infekcije, kronične upale, bolesti srca, splenektomija

Idiopatska trombocitopenična purpura, perniciozna, aplastična i hemolitična anemija, DIK, nasljedni sindromi (Wiskott-Aldrich, May-Hegglinova anomalija), ciroza jetre

Povišeno: prije menstruacije, trudnoća, tjelesni napor, stres, boravak na velikim nadmorskim visinama.

Za odrasle: < 20×109/L

>1000×109/L

Neonatalne: < 100×109/L

Pretraga: MPV (prosječni volumen trombocita)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




fL 1 d -7 g 8 - 19 g ≥ 20 g

M, Ž 6,9 - 11,3 7,0 - 10,4 6,8 - 10,4

Odraz ubrzane trombocitopoeze, imuna trombocitopenična purpura, DIK, mijeloproliferativni poremećaji, masivna hemoragija, splenektomija, vaskulitis, sindrom Bernard-Soulier

Sindrom Wiskott-Aldrich, hipersplenizam

- -

Pretraga: Bazofilni granulociti

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




×109/L 1 d - 7 g 8 - 19 g ≥ 20 g

M, Ž 0 - 0,20 0 - 0,23 0 - 0,06

Kronične infekcije, virusne infekcije, neke leukemije (KML) i limfomi

Autoimuna urtikarija, akutna faza infekcije

Cirkadijalni ritam leukocita -

rel % 1 d - 7 g 8 - 19 g ≥ 20 g

M, Ž 0 - 2 0 - 3 0 - 1


Pretraga: Eozinofilni granulociti

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C



vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Povišeno:

×109/L 1 d - 7 g 8 - 19 g ≥ 20 g

M, Ž 0 - 0,70 0 - 1,04 0 - 0,43

Alergije, infekcije parazitima, eozinofilna leukemija,reakcije preosjetljivosti, kronični upalni procesi, neoplazme

Promijenjeno:cirkadijalni ritam leukocita -

rel % 1 d - 7 g 8 - 19 g ≥ 20 g

M, Ž 0 - 6 0 - 9 0 - 7

Pretraga: Neutrofilni granulociti

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




×109/L

1 - 3 d 4 - 7 d 8 - 14 d

15 d - 5 mj 6 mj - 1 g

2 - 7 g 8 - 19 g ≥ 20 g

M, Ž

3,80 - 8,10 3,00 - 6,60 2,50 - 5,60 1,90 - 5,80 2,50 - 7,20 1,40 - 8,00 1,49 - 8,00 2,06 - 6,49

Bakterijske infekcije, upalni procesi, mijeloproliferati-vne bolesti, akutna hemoragija i hemoliza, nekroza tkiva, terapija granulocitnim faktorom rasta

Infekcije, ionizirajuće zračenje, hematopoetske bolesti, sepsa

Povišeno: vježbanje, emocionalni stres, menstruacija, porođaj, pušenje; Sniženo: barbiturati, antibiotici, antihistaminici, teški metali, radijacija, antineoplastični lijekovi, antireumatici, tireostatici, imunosupresivni lijekovi; Promjenjivo: cirkadijalni ritam

-

rel %

1 - 3 d 4 - 7 d 8 - 14 d

15 d - 5 mj 6 mj - 1 g

2 - 7 g 8 - 19 g ≥ 20 g

M, Ž

32 - 68 25 - 55 21 - 47 17 - 53 23 - 66 30 - 72 34 - 69 44 - 72


Pretraga: Limfociti

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




×109/L

1 - 3 d 4 - 7 d 8 - 14 d

15 d - 5 mj 6 mj - 1 g

2 - 7 g 8 - 19 g ≥ 20 g

M, Ž

2,60 - 4,90 3,00 - 6,30 3,10 - 8,00 3,50 - 7,40 2,00 - 6,60 1,40 - 5,00 0,84 - 6,03 1,19 - 3,35

Virusne infekcije, zloćudni tumori limfoidne loze

Imunodeficijentna stanja

Sniženo: antineoplastični lijekovi, gladovanje; Promijenjivo: cirkadijalni ritam limfocita

-

rel %

1 - 3 d 4 - 7 d 8 - 14 d

15 d - 5 mj 6 mj - 1 g

2 - 7 g 8 - 19 g ≥ 20 g

M, Ž

22 - 41 25 - 53 26 - 67 32 - 68 18 - 60 15 - 55 19 - 52 20 - 46

Pretraga: Monociti

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




×109/L

1 - 3 d 4 - 7 d 8 - 14 d

15 d - 19 g ≥ 20 g

M, Ž

0,70 - 1,40 0,70 - 2,20 0,60 - 1,80 0,22 - 1,51 0,12 - 0,84

Akutne infekcije u fazi oporavka, virusne infekcije, stanje nakon splenektomije, zloćudni tumori mijeloidne loze

Leukemija vlasastih stanica, aplastična anemija

Povišeno: terapija kortikosteroidima -

rel %

1 - 3 d 4 - 7 d 8 - 14 d

15 d - 19 g ≥ 20 g

M, Ž

6 - 12 6 - 19 5 - 15 5 - 13 2 - 12


Pretraga: Indeks segmenata

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




% svi M, Ž 1,9 – 3,0

Hipersegmentacija jezgara neutrofilnih granulocita: promjena u metabolizmu folata i vitamina B12 kada se razvija megaloblastična anemija, kod rijetke autosomno dominantne anomalije hipersegmentacije jezgre neutrofilnih granulocita.

Hiposegmentacija jezgara neutrofilnih granulocita: prisutnost nezrelih stadija granulocita, autosomno dominantna Pelger-Huëtova anomalija

- -

Pretraga: Udio hipokromnih eritrocita (Hypo %)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C



Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Indikacije:

% svi M, Ž 0,0 - 2,5 pokazatelj funkcionalanog manjka željeza - -

Pretraga: Morfologija eritrocita

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C



Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Nalaz Indikacija

opisno svi M, Ž Normocitni i normokromni

eritrociti

Anizocitoza: mikrociti, makrociti, megalociti; Poikilocitoza: sferociti, eliptociti, ovalociti, anulociti, target stanice, stomatociti, dakriociti, drepanociti, ehinociti, akantociti, shistociti, siderociti; Polikromazija: hipokromni, hiperkromni Unutarstanične inkluzije: bazofilne punktacije, Howell-Jolly tjelešce; Rouleaux formacije u razmazu periferne krvi

- -


Pretraga: Morfologija leukocita

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C



Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Nalaz Indikacija:

opisno svi M, Ž Bez promjena u stanicama

Stečene abnormalnosti u citoplazmi neutrofila: toksične granule, hipogranulirani neutrofili, Döhleovo tjelešce, vakuole, Auerovi štapići; Stečene abnormalnosti jezgre neutrofila: hipersegmentacija ili hiposegmentacija (pseudo Pelger) jezgre, piknotični neutrofili, Gumprechtove sjene, „Drumstick“

- -

Pretraga: Morfologija monocita

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




opisno svi M, Ž Bez promjena Vakuole u monocitima - -

Pretraga: Morfologija trombocita

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




opisno svi M, Ž Bez promjena Anizocitoza trombocita, makrotrombociti, sljepljeni trombociti. - -


Pretraga: Osmotska rezistencija eritrocita

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

vk zeleni čep (heparin) R 6 h nije stabilno

Uzorak treba biti svjež i dostavljen u laboratorij isti dan, smeta prethodna transfuzija krvi



% NaCl Svi M, Ž

ORE bez inkubacije: Početak hemolize: 0,50% NaCl Kraj hemolize: 0,30% NaCl ORE nakon inkubacije: Početak hemolize: 0,70% NaCl Kraj hemolize: 0,40% NaCl

Pojačana otpornost eritrocita: nakon splenektomije, oštećenja jetrenog parenhima različite etiologije, megaloblastična anemija, sideropenična anemija, talasemije

Smanjena otpornost eritrocita: hereditarna mikrocitna sferocitoza, stečene hemolitične anemije, trovanje benzenom, virusni hepatitis

- -

Pretraga: Retikulociti

uključuje određivanje sljedećih parametara: retikulociti, indeks zrelosti retikulocita (IRF), retikulocitne populacije (LFR, MFR, HFR)

Pretraga: Retikulociti

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




×109/L

1 - 7 d 8 d - 5 mj 6 mj - 19 g

≥ 20 g

M, Ž

94 – 282 17 – 126 20 – 94 22 – 97

Pokazatelj regenerativne eritropoeze, terapija eritropoetinom, željezom, vitaminom B12 i folatima, hemolitička anemija

Pokazatelj neučinkovite eritropoeze, anemije s poremećajem sazrijevanja (deficit željeza, vitamina B12), anemije kroničnih bolesti, aplazija eritroidne loze

- -

‰

1 - 7 d 8 d - 5 mj 6 mj - 19 g

≥ 20 g

M, Ž

20,0 - 60,0 4,0 - 29,0 4,0 - 19,0 5,0 - 21,6


Pretraga: Indeks zrelosti retikulocita (IRF)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C



Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Indikacija

% < 18 g > 18 g M, Ž 2,4 – 15,0

1,5 – 17,5

Kao direktni pokazatelj eritropoeze koristi se u procjeni eritropoetske aktivnosti i praćenu liječenja anemija te primjene sredstava koji stimuliraju eritropoezu.

- -

Pretraga: Retikulocitne populacije (LFR, MFR, HFR)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C



Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval

% ≥ 18 g M, Ž LFR: 84,6 – 98,0 MFR: 1,5 – 14,4 HFR: 0,0 – 2,4

Predstavljaju različite stadije sazrijevanja retikulocita. HFR predstavlja najnezreliji stadij a LFR najzreliji stadij retikulocita. Povišene vrijednosti nezrelih oblika pokazatelj su pojačane eritropoeze.

- -


4. Koagulacija Pretraga: Aktivirano parcijalno tromboplastinsko vrijeme (APTV)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

p plavi čep (citrat) H, R 4 h 8 h 4 tj

Obavezno epruvetu napuniti do oznake. Interferiraju hemoliza, lipemija, hiperbilirubinemija, povišen/snižen hematokrit



s svi M, Ž 26 – 40

Terapija heparinom i hirudinom; Kod: von Willebrandove bolesti, lupus antikoagulansa, DIK-a, nasljednog manjka FVIII, FIX, FXI, FXII

Produženo: djeca do 6 mjeseci života, penicilnski antibiotici Sniženo: trudnoća, reakcija akutne faze

> 75 s

Pretraga: Aktivirano parcijalno tromboplastinsko vrijeme (APTV) - omjer

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

p plavi čep (citrat) H, R 4 h 8 h 4 tj




udio

do 5 d 5-30 d 1-3 mj 3-6 mj > 6 mj

M, Ž

0,7 – 1,8 0,9 – 1,6 0,9 – 1,5 0,8 – 1,3 0,8 – 1,2

Terapija heparinom i hirudinom; Kod: von Willebrandove bolesti, lupus antikoagulansa, DIK-a, nasljednog manjka FVIII, FIX, FXI, FXII

Produženo: djeca do 6 mjeseci života, penicilnski antibiotici Sniženo: trudnoća, reakcija akutne faze

-

Pretraga: Fibrinogen

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

p plavi čep (citrat) H, R 8 h 7 d 4 tj

Obavezno epruvetu napuniti do oznake. Interferiraju hemoliza, lipemija, heparin, razgradni produkti fibrinogena/fibrina (FDP)



g/L

< 5 d 6 d – 6 mj 6 mj –10 g

> 10 g

M, Ž

1,6 – 4,0 1,5 – 3,9 1,6 – 4,0 1,8 – 3,5

Reakcija akutne faze

Bolesti jetre (ciroza), DIK, toksično oštećenje jetre, sepsa, akutno krvarenje

Povišeno: trudnoća, oralni kontraceptivi, novorođenčad i djeca do 10 godina Sniženo: cefalosporinski antibiotici, asparaginaza, valproična kiselina

< 0,8 g/L


Pretraga: Protrombinsko vrijeme (PV) - udio

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

p plavi čep (citrat) H, R 4 h - 30 d




udio < 5 d

1 – 6 mj > 6 mj

M, Ž > 0,65 > 0,70 ≥ 0,70

Nasljedni manjak FI, FII, FV, FVII ili FX, bolesti jetre, manjak vitamina K

Povišeno: trudnoća, oralni kontraceptivi, vegetarijanci Sniženo: djeca do 6 mjeseci, neki antibiotici, analgetici

< 0,15

Pretraga: Protrombinsko vrijeme INR (PV INR)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

p plavi čep (citrat) H, R 4 h - 30 d


Terapijski interval Kliničko značenje Biološka varijabilnost Kritične


INR svi M, Ž 2,0 – 3,5

Predoziranje oralnim antikoagulantnim lijekom

Neadekvatna doza oralnog antikoagulantnog lijeka

Prehrana bogata vitaminom K, tjelesna težina, funkcija jetre. Lijekovi: antibiotici, analgetici, antireumatici

≥5,0


5. Opće biokemijske pretrage krvi Pretraga: Albumin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 30 d 4 mj -



g/L

1 - 30 d 1 mj - 7 g 8 - 19 g

20 - 70 g > 70 g


26,0 - 43,0 28,0 - 48,0 41,6 - 50,8 40,6 - 51,4 39,6 - 48,4

Malnutricija, malapsorpcija, ciroza jetre, karcinom, bubrežne bolesti, infarkt miokarda, opekline, reumatoidni artritis, kronične infekcije

Povišeno: gubitak tekućine Sniženo: trudnoća, gladovanje, oralni kontraceptivi, estrogeni Promijenjeno: dnevni ritam

-

Pretraga: Alanin aminotransferaza (ALT)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -70°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) H, R 6 h 7 d 7 d Hemoliza i jaka lipemija smetaju



U/L

0 - 2 g 3 - 7 g 8 - 12 g

13 - 19 g 13 - 19 g

≥ 20 g ≥ 20 g

M, Ž M, Ž M, Ž

M Ž M Ž

11 - 46 9 - 20

11 - 37 10 - 33 10 - 29 12 - 48 10 - 36

Akutni virusni hepatitis, toksično jetreno oštećenje (paracetamol, tetraklorugljik), opstrukcija bilijarnog sustava, ciroza jetre, primarni i metastatski karcinom jetre, infarkt miokarda, infektivna mononukleoza, progresivna mišićna distrofija, dermatomiozitis

Povišeno: etanol, trauma, hepatotoksični i kolestatski lijekovi, stres Promijenjeno: dnevni ritam

>1000 U/L


Pretraga: Alkalna fosfataza (ALP)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) H, R 6 h 7 d 2 mj Hemoliza i jaka ikterija smetaju


Kritične vrijednosti

Jedinica Dob Spol Interval Povišeno: Sniženo:

U/L

0 - 2 g 3 - 7 g 8 - 12 g

13 - 14 g 15 - 16 g 17 - 18 g 13 - 14 g 15 - 16 g 17 - 19 g

≥ 20 g 20 - 50 g

≥ 50 g

M, Ž M, Ž M, Ž

M M M Ž Ž Ž M Ž Ž

25 - 500 100 - 400 179 - 472 228 - 650 97 - 503 67 - 264 89 - 435 79 - 193 50 - 125 60 - 142 54 - 119 64 - 153

Bolesti jetre i žuči, primarne bolesti kostiju (osteomalacija, osteogenesis imperfecta, intoksikacija vitaminom D, primarni tumori kostiju), sekundarne bolesti kostiju (koštane metastaze, multipli mijelom, akromegalija), insuficijencija bubrega, hipertireoza, ektopično okoštavanje, sarkoidoza, tuberkuloza kostiju, zarastanje kosti nakon prijeloma.

Obiteljska hipofosfatazija, hipoparatireoidizam, ahondroplazija, bolesti kostiju u bolesnika na dijalizi, hipofizni hipopituitarizam, kronična radijacijska bolest, pothranjenost

Povišeno: trudnoća, postmenopauza, hepatotoksični lijekovi Sniženo: oralni kontraceptivi, glukokortikoidi, transfuzije krvi Promijenjeno: godišnja doba, dnevni ritam

-

Pretraga: Amilaza

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) H, R 6 h 1 mj - Izrazita hemoliza smeta



U/L 0 - 70 g M, Ž 23 - 91

Akutni i kronični pankreatitis, karcinom gušterače, alkoholizam, upala slinovnica, bolesti bilijarnog sustava, karcinom bronha, bubrežno zatajivanje, makroamilazemija

Povišeno: oralni kontraceptivi, sulfonamid, djelomična gastrektomija, kirurški zahvati, droge

>350


Pretraga: Amonijak (NH3)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -70°C

p ljubičasti čep (EDTA) H, R 10 min 2 d

Uzorak HITNO dostaviti u laboratorij u čaši s ledom. Smeta hemoliza, lipemija i ikterija



µmol/L

0 - 30 d 1 mj - 1 g 1 - 14 g

14 - 18 g > 18 g > 18 g


M Ž

21 - 95 18 - 74 17 - 68 19 - 71 16 - 60 11 - 51

Stečene hiperamonijemije: jetrena encefalopatija kod teških bolesti jetre, najčešće ciroze jetre; Nasljedne hiperamonijemije: poremećaj enzima ureja ciklusa, poremećaj oksidacije masnih kiselina, poremećaj metabolizma piruvata; multipli mijelom, infekcija mokraćnog trakta

Povišeno: valproična kiselina, prolazna hiperamonijemija kod novorođenčadi, kemoterapija Lijekovi: cefoksitin, sulfasalazin, sulfapiridin, temozolomid

Svaka vrijednost iznad referentne vrijednosti

Pretraga: Aspartat aminotransferaza (AST)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) H, R 6 h 7 d - Smeta hemoliza i jaka lipemija



U/L

0 - 2 g 3 - 7 g 8 - 12 g

13 - 19 g 13 - 19 g

≥ 20 g ≥ 20 g

M, Ž M, Ž M, Ž

M Ž M Ž

26 - 75 24 - 49 14 - 39 11 - 38 14 - 32 11 - 38 8 - 30

Hepatitis, ciroza jetre, ekstrahepatična kolestaza, toksično jetreno oštećenje, karcinom jetre, infektivna mononukleoza, infarkt miokarda, progresivna mišićna distrofija, dermatomiozitis, akutni pankreatitis, plućna embolija, gangrena

Povišeno: trauma, stres, hepatotoksični lijekovi, kirurški zahvat, kateterizacija srca, angiografija, rendgensko zračenje skeletnih mišića Promijenjeno: dnevni ritam

>1000 U/L


Pretraga: Bakar (Cu)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) P-5 6 h 7 d - Smeta hemoliza.

Izbjegavati jako lipemične uzorke.



µmol/L

1 - 5 g 6 - 7 g 8 - 12 g

13 - 19 g ≥ 20 g


12,6 - 23,6 13,2 - 21,4 15,6 - 27,0 13,6 - 24,2 12,2 - 25,1

Akutne i kronične bolesti jetre (osobito opstrukcija žučnih vodova), Hodgkinova bolest, limfogranulomatoza, reumatska groznica, reumatski artritis, akutne leukemije, maligni tumori

Wilsonova bolest, Menksov sindrom, manjak bakra u prehrani, nasljedna hipokupremija

Povišeno: zadnji trimestar trudnoće, estrogeni, oralni kontraceptivi

-

Pretraga: Bilirubin, konjugirani

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) H, R 6 h 7 d - Izrazito smeta hemoliza. Potrebno

je zaštititi uzorak od svijetla.



µmol/L

0 - 5 d > 5 d > 1 mj

5 - 19 g ≥ 20 g


< 10 < 2

< 10 < 3 < 5

Akutni i kronični virusni hepatitis, ciroza jetre, hepatocelularni karcinom (bolesti jetre hepatičnog podrijetla). Ekstrahepatična kolestaza i odbacivanje organa kod presađivanja jetre (bolesti jetre posthepatičnog podrijetla). Dubin-Johnsonov i Rotorov sindrom.

Promijenjeno: dnevni ritam -

Pretraga: Bilirubin, nekonjugirani

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza

Stabilnost analita za dodatna ispitivanja Računska pretraga

15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) H, R 6 h 7 d - Bilirubin, nekonjugirani = Bilirubin,

ukupni – Bilirubin, konjugirani



µmol/L - - - Hemolitičke anemije, žutica novorođenčadi, hemolitičke bolesti novorođenčadi - -


Pretraga: Bilirubin, ukupni

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p, kk žuti, crveni, zeleni

čep (heparin), kapilara s heparinom

H, R 6 h 7 d -

Izrazito smeta hemoliza. Potrebno je zaštititi uzorak od svjetla. Uzorak kapilarne krvi odmah analizirati.



µmol/L

0 - 1 d 1 - 2 d 3 - 5 d

1mj - 7 g 8 - 14 g

15 - 19 g 8 - 19 g ≥ 20 g


M M Ž

M, Ž

< 100 < 140 < 200 < 20

6 - 24 7 - 30 6 - 26 3 - 20

Virusni hepatitis, ciroza jetre, infektivna mononukleoza, bilijarna opstrukcija, eritroblastoza, perniciozna anemija, anemija srpastih stanica, Crigler-Najjarov sindrom, hemolitičke anemije, žutica novorođenčadi, hemolitičke bolesti novorođenčadi.

Povišeno: etanol, oralni kontraceptivi, hepatotoksični, kolestatski i hemolitički lijekovi Promijenjeno: godišnja doba, dnevni ritam

Za odrasle: > 257 µmol/L

Novorođenče: (1. dan života): > 239 µmol/L

Pretraga: Bikarbonati (HCO3-)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) H nije stabilno nije stabilno nije stabilno Hemoliza smeta. Potrebno je

zaštititi uzorak od izlaganja zraku.



mmol/L Svi M, Ž 21,0 – 31,0 Kompenzirana respiratorna acidoza i metabolička alkaloza - -

Pretraga: eGFR (procijenjena brzina glomerularne filtracije)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin)

H, R Vidjeti stabilnost kreatinina u serumu

Računska pretraga. Potreban je podatak o dobi i spolu. Izračunavanje eGFR se ne preporuča kod: djece do 1 god., trudnoće, teške pothranjenosti ili debljine, bolesti skeletnih mišića, paraplegije ili kvadirplegije, vegetarijanske prehrane, prije doziranja toksičnih lijekova koji se izlučuju bubregom, procjena funkcije bubrega potencijalnih donora bubrega. Za djecu od 1 do 17 god. potreban je i podatak o visini i izračunava se po Schwartzovoj jednadžbi..


Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Preporučena vrijednost Sniženo:

mL/min/1,73m2 ≥18 Svi CKD-EPI jednadžba: > 90

Smanjena bubrežna funkcija - - mL/min/1,73m2 ≥18 Svi MDRD jednadžba:

> 60

mL/min/1,73m2 1 – 17 g Svi Schwartzova jednadžba: > 75


Pretraga: Elektroforeza serumskih proteina

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza

Stabilnost analita za dodatna ispitivanja Posebni predanalitički zahtjevi 15-25°C 4°C -20°C

s žuti ili crveni čep P-3 1 d 1 tj nije stabilno Ne prihvaća se plazma kao uzorak. Hemoliza izrazito smeta.



% odrasli M, Ž

albumin: 55,8 - 66,1 α1 globulini:

2,9 - 4,9 α2 globulini: 7,1 - 11,8 β globulini: 7,9 - 13,7 γ globulini: 11,1 - 18,8

Albumin: - dehidracija α1 globulini: - upalna stanja - malignitet - trauma - nakon operacija - autoimune bolesti α2 globulini: - nefrotski sindrom - upalne bolesti - malignitet - trauma - nakon operacija - autoimune bolesti - insuficijencija

nadbubrežne žlijezde β globulini: - opstrukcija žuči - karcinom - Mb. Cushing - hipotiroidizam γ globulini: - kronične infekcije - ciroza jetre - sarkoidoza - autoimune bolesti - multipli mijelom - KLL - Mb Hodgkin

Albumin: - malnutricija - malapsorpcija - malignitet - ciroza jetre - krvarenje - opekline - enteropatije s

gubitkom proteina - nefrotski sindrom - kronične infekcije - upale (akutne ili

kronične) α1 globulini: urođeni nedostatak alfa1-antitripsina α2 globulini: - malnutricija - megaloblastična

anemija - enteropatije s

gubitkom proteina - Wilsonova bolest - bolest jetre β globulini: - malnutricija γ globulini: - nefrotski sindrom - prim. i sek.

imunodeficijencije

Promijenjeno: trudnoća, dnevni ritam

-


Pretraga: Fosfati, anorganski (P)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 4 d 1 g Smeta hemoliza



mmol/L

0 - 30 d 1 - 12 mj 1 - 7 g 8 - 13 g

14 - 15 g 16 - 70 g


1,25 - 2,50 1,15 - 2,15 0,95 - 1,80 1,11 - 1,73 1,07 - 1,64 0,79 - 1,42

Kronično bubrežno zatajenje, hipoparatiroidizam, koštani tumori, Addisonova bolest, akromegalija, dijabetička ketoacidoza, trovanje vitaminom D, hipertiroidizam, avitaminoza D (normalan unos fosfata i niski unos kalcija), bubrežna tubularna acidoza

Hiperparatiroidi-zam, rahitis, osteomalacija, Fanconijev sindrom, dijabetična koma, hiperinzulinizam

Povišeno: oralni kontraceptivi, menopauza, trudnoća, prehrana bogata fosfatima, cijeljenje prijeloma kosti, stres, androgeni, vitamin D, furosemid, hGH, PTH, tetraciklini Sniženo: etanol, aminokiseline, anestetici, antikonvulzivi, kalcitonin, adrenalin, estrogeni, fruktoza, inzulin, hemodijaliza Promijenjeno: godišnja doba, dnevni ritam

< 0,32 mmol/L

> 2,9

mmol/L

Pretraga: Gama-glutamil transferaza (GGT)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) H, R 6 h 7 d 1 g Smeta hemoliza i jaka ikterija.



U/L

< 3 mj 3mj - 1g 1 - 7 g 8 - 19 g 8 - 19 g ≥ 20 g ≥ 20 g

M, Ž M, Ž M, Ž

M Ž M Ž

15 - 132 1 - 39 4 - 22

10 - 27 10 - 24 11 - 55 9 - 35

Intrahepatična ili posthepatična opstrukcija bilijarnog sustava, infektivni hepatitis, masna jetra, alkoholna ciroza i karcinom jetre, cistična fibroza, infektivna mononukleoza, akutni i kronični pankreatitis

Povišeno: etanol, barbiturati, fenitoin, fenobarbital, citostatici Promijenjeno: dnevni ritam

> 1000 U/L


Pretraga: Globulini

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s žuti, crveni čep R 6 h 4 tj 4 mj Računska pretraga:

Globulini = Ukupni proteini - albumin



g/L svi M, Ž 25 - 35 ciroza jetre, kronične i infektivne bolesti, sarkoidoza, multipli mijelom, limfatična leukemija

malnutricija, malapsorpcija - -

Pretraga: Glukoza

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p, ak, kk,

vk

žuti, crveni, zeleni (heparin), sivi (inhibitori

glikolize) čep, ABS šprica, kapilara s

heparinom

H, R

2 h (6 h s inhibitorima

glikolize) 10 min u punoj krvi

72 h (odvojen serum od stanica)

- Vrijednosti u serumu i plazmi i kapilarnoj krvi se razlikuju.



mmol/L

serum

Šećerna bolest tipa 1 i 2, Cushingov sindrom, kronični pankreatitis, hemokromatoza, karcinom gušterače, glukagonom, akromegalija, feokromocitom, tireotoksikoza, adenom hipofize, teške infekcije, kronične jetrene bolesti, kronična bubrežna bolest, nedostatk vitamina B: Wernickeova encefalopatija

Karcinom Langerhansovih otočića (inzulinom), ekstrapankreatični tumori trbušne šupljine (karcinomi), Addisonova bolest, karcinom nadbubrežnih žlijezdi, hipopituitarizam, hipotireoidizam, nedostatak ACTH, gladovanje, malapsorpcija, oštećenje jetre, nedonoščad, novorođenčad dijabetičnih majki, urođene bolesti s nedostatkom ili funkcionalnim poremećajem enzima (galaktozemija, fenilketonurija, von Gierkeov sindrom), predoziranje inzulina, reaktivna hipoglikemija, alimentarni hiperinzulinizam

Povišeno: trudnoća, tjelesni napor, pušenje, vrućica, šok, trauma, oralni kontraceptivi, stres, kofein, ACTH, kortikosteroidi, tiroksin, adrenalin, estrogeni, indometacin, nikotinska kiselina, acetazolamid, furosemid, pankreatektomija, anestezija. Sniženo: etanol, droge, anabolički steroidi, antihistaminici, gastrektomija. Analitički: oksalati, citrati, fluoridi Promijenjeno: godišnja doba, dnevni ritam

Za odrasle: < 2,5 mmol/L

> 27,8 mmol/L

Neonatalne: < 1,8 mmol/L

> 18,2 mmol/L

0 - 1 d 1 - 7 d > 7 d

1mj – 6 g 7 - 19 g

20 – 30 g > 30 g

M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž

2,0 - 6,1 2,6 - 6,1 3,0 - 6,5 3,9 - 7,0 3,9 - 5,9 4,2 - 6,0 4,4 - 6,4

arterijska krv

< 1mj 1 – 6 mj odrasli

M, Ž M, Ž M, Ž

3,1 - 6,4 3,2 - 6,5 3,6 - 5,3

kapilarna krv

< 3 d > 3 d

2 tj - 1 g > 1 g

20 - 30 g > 30 g


1,7 - 3,3 2,2 - 3,3 2,8 - 5,0 3,3 - 5,5 3,3 - 5,2 3,5 - 5,6

venska krv

svi M, Ž 3,6 - 5,3


Pretraga: HDL kolesterol

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -70°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 7 d - Posebni predanalitički zahtjevi za

pripremu pacijenta.

Preporučena vrijednost Kliničko značenje Biološka varijabilnost Kritične


mmol/L odrasli M Ž

> 1,0 > 1,2

Primarna bilijarna ciroza, kronični hepatitis, otrovanje

Tangierska bolest, ateroskleroza, šećerna bolest, hiperlipoproteine-mija III, jetrene i bubrežne bolesti.

Povišeno: dugotrajni tjelesni napor, pretilost, etanol, pušenje, oralni kontraceptivi, estrogeni, nikotinska kiselina, fenitoin, poliklorirani hidrokarbonati, veći kirurški zahvati Sniženo: hidroklorotiazid, progesteron, citrati, oksalati, fluoridi

-

Pretraga: Kalcij, ukupni (Ca)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) H, R 6 h 3 tj 8 mj -



mmol/L 0 - 7 g 8 - 14 g

15 - 70 g

M, Ž M, Ž M, Ž

2,15 - 2,80 2,16 - 2,63 2,14 - 2,53

Primarni hiperparatiroidi-zam, metastatski karcinom kostiju, limfomi, leukemije, multipli mijelom, karcinomi koji izlučuju PTH, sarkoidoza, Addisonova bolest, tireotoksikoza, Pagetova bolest, respiracijska acidoza

Hipoparatiroidi-zam, malapsorpcijski sindrom, akutni pankreatitis, ciroza jetre, osteomalacija, kronična bubrežna bolest, naslijedni rahitis ovisan o vitaminu D

Povišeno: dugotrajni tjelesni napor, pretjerano izlaganje suncu, oralni kontraceptivi, androgeni, kalcijeve soli, diuretici (kronična uporaba), vitamin D, estrogeni, PTH, progesteron Sniženo: trudnoća, laktacija, antikonvulzivi, kalcitonin, kortikosteroidi, diuretici (početni učinak), estrogeni, gastrin, glukagon, glukoza, inzulin, magnezijeve soli, fosfati, transfuzije krvi Promijenjeno: godišnja doba, dnevni ritam

< 1,65 mmol/L > 3,5 mmol/L


Pretraga: Kalij

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p, ak, vk, kk, vk-

p, ak-p

žuti, crveni, zeleni čep (heparin), ABS šprica, kapilara s

heparinom

H, R 6 h

< 1 h u punoj krvi

14 d (serum odvojen

od stanica) -

Vrijednosti se razlikuju ovisno o vrsti uzorka. Hemoliza izrazito smeta.



mmol/L

serum Addisonova bolest, bubrežno oštećenje, dijabetička ketoacidoza, opsežnije oštećenje stanica (opekline, kirurški zahvati, kemoterapije, DIK), teške opekline, primarni i sekundarni aldosteronizam

Dugotrajno povraćanje, teški proljevi, primjena iv. infuzije bez nadoknade kalija, gladovanje, malapsorpcija, intestinalne fistule, bubrežna tubularna acidoza, Fanconijev sindrom, hiperaldostero-nizam, Cushingov sindrom, stenoza pilorusa s alkalozom, kronični alkoholizam, osmotska hiperglikemija, respiratorna alkaloza

Povišeno: prehrana bogata kalijem, dehidracija, stres, adrenalin, heparin, histamin (intravenski), indometacin, litij, sukcinilkolin, penicilin, tetraciklini, manitol, produženo liječenje kalijem, kirurški zahvati, transfuzije krvi, test opterećenja glukozom. Sniženo: trudnoća, gladovanje, vrućica, stres, kortikosteroidi, ACTH, furosemid glukoza, glukagon, inzulin

Za odrasle: < 2,8 mmol/L > 6,0 mmol/L

Neonatalne: < 2,6 mmol/L ≥ 7,7 mmol/L

< 2 g 2 - 7 g 8 - 19 g ≥ 20 g


3,0 - 7,0 3,5 - 6,0 3,6 - 5,0 3,9 - 5,1

plazma, arterijska, kapilarna i venska krv

0 - 3 d 3 d - 2 mj 2 - 12 mj 1 - 7 g 8 - 16 g

17 - 65 g


3,1 - 5,2 3,2 - 6,0 3,5 - 5,6 3,6 - 4,4 3,6 - 4,2 3,5 - 4,7

Pretraga: Kloridi

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C s, p, ak,

kk, vk, vk-p, ak-p

žuti, crveni, zeleni čep (heparin), ABS šprica, kapilara s heparinom

H, R 6 h 7 d - Smeta hemoliza



mmol/L

0 - 6 mj 6mj - 1g

> 1 g 8 - 70 g


96 - 111 96 - 108 96 - 109 97 - 108

Dekompenzacija srca, bubrežna tubularna acidoza, akutno bubrežno oštećenje, metabolička i respiracijska acidoza, hiperparatiroidi-zam, dehidracija

Dugotrajno povraćanje, pijelonefritis, metabolička alkaloza, dijabetička ketoacidoza, otrovanje salicilatima

Povišeno: dehidracija, androgeni, kortikosteroidi, estrogeni, metildopa, dugotrajno liječenje natrijevim kloridom Sniženo: vrućica, bikarbonati, hiponatremija, kortikosteroidi, ACTH, furosemid manitol, laksativi (kronična uporaba), teofilin Promijenjeno: godišnja doba, dnevni ritam

< 75 mmol/L > 125 mmol/L


Pretraga: Kolesterol, ukupni

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 7 d 3 mj Posebni predanalitički zahtjevi za

pripremu pacijenta. Smeta ikterija.



mmol/L djeca odrasli

M, Ž M, Ž

< 4,7 < 5,0

Primarna hiperlipoproteine-mija, ateroskleroza, šećerna bolest, hepatobilijarne bolesti, nefrotski sindrom, hipotiroidizam

Nedostatak alfa-lipoproteina, hipertiroidizam, hepatocelularna nekroza, malapsorpcijski sindrom, metastatski tumor jetre, megaloblastična anemija

Povišeno: trudnoća, pretilost, etanol, pušenje, estrogeni, salicilati, androgeni, kortikosteroidi, ACTH, disulfiram, adrenalin, imipramin, levodopa, meprobamat, fenitoin, sulfonamid, veći kirurški zahvati Sniženo: dugotrajan tjelesni napor, hospitalizacija, stres, L-asparaginaza, azatioprin, klomifen, kanamicin, inhibitori MAO, neomicin, tiroksin Promijenjeno: način prehrane, godišnja doba, dnevni ritam

-

Pretraga: Kreatin kinaza (CK)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) H, R 6 h 7 d 4 tj Smeta hemoliza



U/L

0 - 3 g 4 - 6 g 6 - 7 g

8 - 19 g 8 - 19 g ≥ 20 g ≥ 20 g

M, Ž M, Ž M, Ž

M Ž M Ž

60 - 305 75 - 230 60 - 365 70 - 285 55 - 249

< 177 < 153

Infarkt miokarda, angina pektoris, progresivna mišićna distrofija, polimiozitis, rabdomioliza, akutna cerebrovaskularna bolest, hipotiroidizam, plućna embolija

Povišeno: trudnoća, postmenopauza, tjelesni napor, povećana mišićna masa, intramuskularne injekcije, defibrilacija srca, kirurški zahvati koji oštećuju skeletne mišiće, tetanus Promijenjeno: dnevni ritam

> 1000 U/L


Pretraga: Kreatinin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) H, R 6 h 7 d 3 mj Smetaju ikterija i lipemija.



µmol/L

0 – 14 d 2 – 3 tj 3 – 4 tj

1 – 2 mj 2 – 12 mj 1 – 3 g 3 – 5 g 5 – 7 g 7 – 9 g

9 – 11 g 11 – 13 g 13 – 15 g 15 – 18 g 15 – 18 g

> 18 g > 18 g

M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž

M Ž M Ž

27 – 81 21 – 46 19 – 41 17 – 37 14 – 34 15 – 31 23 – 37 25 – 42 30 – 48 28 – 57 37 – 63 40 – 72 48 – 85 38 – 66

64 – 104 49 – 90

Akutna i kronična bubrežna bolest, opstrukcija mokraćnog sustava, akromegalija, gigantizam, hipotiroidizam

Mišićna distrofija

Sniženo: trudnoća Promijenjeno: dnevni ritam, prehrana, dugotrajni tjelesni napor, vrućica, šok, stres, nefrotoksični lijekovi

> 654 µmol/L

Pretraga: Laktat

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

p, ak, vk, ak-p, vk-

p

sivi čep (inhibitori glikolize), ABS

šprica H, R

2 h u plazmi, 5 min u punoj

krvi

2 d (odvojena plazma od

stanica)

-

Vrijednosti se razlikuju ovisno o vrsti uzorka. Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij. Smeta ikterija i jaka lipemija.



mmol/L

arterijska ili kapilarna krv: Stanja povezana s hipoksijom (šok, kongestivno srčano zatajenje, infarkt miokarda, gubitak krvi i plućni edem). Metabolički poremećaji ili poremećaji povezani s lijekovima/toksinima.

Povišeno: trudnoća, tjelesni napor, adrenalin, fruktoza, glukoza, natrij bikarbonat (intravenski) Sniženo: morfin

> 5,0 mmol/L svi M, Ž 0,5 - 1,6

venska krv svi M, Ž 0,5 - 2,2


Pretraga: Laktat dehidrogenaza (LDH)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 4 d 6 tj Izrazito smeta hemoliza i jaka

lipemija.



U/L

0 - 5 g 6 - 7 g 8 - 12 g

13 - 14 g 15 - 19 g 8 - 12 g

13 - 19 g ≥ 20 g

M, Ž M, Ž

M M M Ž Ž

M, Ž

150 - 360 150 - 300 164 - 299 103 - 260 127 - 231 152 - 284 124 - 224

< 241

Infarkt miokarda, hemolitička anemija, leukemija, perniciozna anemija, ciroza jetre, hipoksija, infektivna mononukleoza, virusni hepatitis, dermatomiozitis, polimiozitis, bubrežni infarkt

Povišeno: trudnoća, tjelesni napor, trauma, šok, narkotički analgetici, anestetici Promijenjeno: dnevni ritam

> 500 U/L

Pretraga: LDL kolesterol (direktni ili računski)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -70°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 7 d 30 d

Predanalitički zahtjevi za pripremu pacijenta. LDL-računski dobiva se iz koncentracije ukupnog kolesterola, HDL-kolesterola i triglicerida. LDL je moguće dobiti računski samo ako je koncentracija triglicerida <4,6 mmo/L i ako nisu prisutni hilomikroni.



mmol/L 0 - 1 g

1 - 19 g > 19 g

M, Ž M, Ž M, Ž

0,8 - 3,0 1,0 - 3,0

< 3,0

Hiperlipoproteinemija IIa i IIb, idiopatska hiperlipidemija, ateroskleroza, nefrotski sindrom, šećerna bolest, hipotiroidizam, bolesti hepatobilijarnog trakta

Povišeno: prehrana bogata mastima, pretilost Sniženo: postmenopauza, estrogeni Promijenjeno: dnevni ritam

-

Pretraga: Lipaza

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 7 d 1 g Smeta hemoliza



U/L

< 1 g 1 - 9 g

10 - 18 g > 18 g


< 8 5 - 31 7 - 39

13 - 60

Akutni pankreatitis, karcinom gušterače, akutna i kronična bubrežna bolest, čir dvanaesnika, divertikul dvanaesnika, kolecistitis, ileus

Povišeno: protamin sulfat, niska koncentracija bikarbonata Sniženo: kinin, EDTA, teški metali Promijenjeno: dnevni ritam

> 700 U/L


Pretraga: Magnezij, ukupni (Mg)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) H, R 6 h 7 d 1 g Smeta hemoliza



mmol/L 0 - 7 g

8 - 19 g ≥ 20 g

M, Ž M, Ž M, Ž

0,65 - 1,03 0,74 - 0,97 0,65 - 1,05

Zatajivanje bubrega, dijabetička ketoacidoza, hipotiroidi-zam, Addisonova bolest

Ciroza jetre, kronični proljevi, akutni pankreatitis, ulcerozni kolitis, hipoparatiroidizam, hiperaldoste-ronizam, malapsorpcijski sindrom, otrovanje digitalisom

Sniženo: trudnoća, laktacija, prehrana siromašna proteinima, oralni kontraceptivi, aldosteron, inzulin, kalcijev glukonat Promijenjeno: dnevni ritam, menopauza, menstruacija, dehidratacija, progesteron, vitamin D

< 0,41 mmol/L > 2,0 mmol/L

Pretraga: Natrij

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p, ak, kk, vk, vk-

p, ak-p

žuti, crveni, zeleni čep (hepain),

ABS šprica, kapilara s heparinom

H, R 6 h 14 d - Smetaju jaka hemoliza i jaka lipemija



mmol/L

1 - 3 d 1tj - 12mj

> 1 g 8 - 19 g ≥ 20 g


134 - 145 134 - 142 134 - 143 135 - 144 137 - 146

Dehidracija, nefrogeni diabetes insipidus, hiperaldosteroni-zam, Cushingov sindrom, adrenokortikalna insuficijencija, nefropatija s gubitkom soli, bubrežna tubularna acidoza, šećerna bolest, neprikladno lučenje ADH, alkaloza

Addisonova bolest, polidipsija, hipoaldosteronizam, naslijedna adrenalna hipertenzija, dekompenzacija srca, ciroza jetre, nefrotski sindrom, zloćudne bolesti, izvanbubrežni gubitak natrija, smanjena glomerularna filtracija, oligurija, predbubrežna azotemija, hipotireoidizam, opstrukcija pilorusa, malapsorpcijski sindrom, dijabetčna acidoza, diuretici, edemi, teški proljevi, povraćanje, opekline

Povišeno: tjelesni napor, dehidracija, oralni kontraceptivi, stres, androgeni, kortikosteroidi, ACTH, estrogeni, metildopa, natrijev bikarbonat, inzulin Sniženo: etanol, hiperglikemija, trudnoća, nedovoljan unos soli, menstruacija, furosemid, ureja, heparin, prekomjerno znojenje, lipemija Promijenjeno: godišnje doba, dnevni ritam

<120 mmol/L >160

mmol/L


Pretraga: Nezasićeni kapacitet vezanja željeza (UIBC)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 7 d - Hemoliza i lipemija smetaju.



µmol/L

0 - 7 g 8 - 19 g 8 - 19 g ≥ 20 g ≥ 20 g

M, Ž M Ž M Ž

28 - 68 28 - 68 31 - 72 25 - 54 26 - 59

Anemije Sniženo: dnevni ritam -

Pretraga: Prealbumin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s žuti, crveni čep R 3 d 6 mj - Smeta jaka lipemija.



g/L odrasli M, Ž 0,20 – 0,40 Hodgkinova bolest

Pothranjenost, upale, zloćudne bolesti, ciroza jetre, bolesti crijeva i bubrega

- -

Pretraga: Proteini, ukupni

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s žuti, crveni čep R 6 h 4 tj 6 mj

Vrijednosti u plazmi su veće zbog razlike u fibrinogenu. Vrijednosti se razlikuju kod ležećih i ambulantnih pacijenata. Smeta hemoliza i ikterija.



g/L

< 6 mj 6 mj - 7g 8 - 70 g > 70 g ležeći

bolesnici


M, Ž

41 - 67 55 - 80 66 - 81 66 - 80

60 - 78

Monoklonski: multipli mijelom; Poliklonski: kronične infekcije, ciroza jetre, autoimune bolesti, sarkoidoza, AIDS

Malnutricija, malapsorpcija, nefrotski sindrom, teške opekline

Povišeno: pretilost, hemokoncentracija, stres, androgeni, glukokortikoidi, adrenalin, oralni kontraceptivi, hormoni štitnjače Sniženo: prehrana siromašna proteinima, trudnoća, karbamazepin, estrogeni Promijenjeno: godišnja doba, dnevni ritam

-


Pretraga: Saturacija transferina

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 7 d - Računska pretraga:

ST = Željezo/TIBC×100



% Djeca Odrasli

M, Ž M, Ž

20 – 45 30 – 45

Anemija zbog nedostatka željeza

Preoptrećenje željezom (npr. hemokromatoza)

Ovisi o biološkoj varijabilnosti željeza i TIBC

-

Pretraga: Tipizacija lipoproteina

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 5 d 3 mj

Klasifikacija prema Fredrickson-u (prema koncentracijama triglicerida i kolesterola)


Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Nalaz Interpretacija:

opisno svi M, Ž

normalna IIa IIb IV

IIa - obiteljska kolesterolemija (povećana koncentracija kolesterola uz normalnu koncentraciju triglicerida) IIb - obiteljska kombinirana hiperlipidemija (povećane koncentracije kolesterola i triglicerida) IV - obiteljska hipertrigliceridemija (povećana koncentracija triglicerida uz normalnu koncentraciju kolesterola)

- -

Pretraga: Trigliceridi

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C


Posebni predanalitički zahtjevi za pripremu pacijenta. Smeta ikterija i jaka hemoliza.

Preporučene vrijednosti Kliničko značenje Biološka varijabilnost Kritične


mmol/L 0 - 5 g

5 - 19 g > 19 g

M, Ž M, Ž M, Ž

0,3 - 1,1 0,4 - 1,7

< 1,7

Primarna hiperlipoproteine-mija, ateroskleroza, šećerna bolest, nefrotski sindrom, hipotiroidizam, disglobulinemija, pankreatitis, kronične bubrežne bolesti, glikogenoza

Naslijedna lipoproteinemija, kronična opstruktivna plućna bolest, hipertiroidizam, malapsorpcijski sindrom

Povišeno: trudnoća, prehrana bogata ugljikohidratima, pušenje, oralni kontraceptivi, estrogeni Sniženo: nedostatna prehrana, dugotrajni tjelesni napor, askorbinska kiselina, heparin Promijenjeno: godišnja doba, dnevni ritam

-


Pretraga: Ukupni kapacitet vezanja željeza (TIBC)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 7 d - Računska pretraga:

TIBC = Fe + UIBC



µmol/L

0 - 12mj 1 - 5 g 6 - 7 g

8 - 19 g ≥ 20 g

8 - 19 g ≥ 20 g

M, Ž M, Ž M, Ž

M M Ž Ž

17 - 65 48 - 79 43 - 91 50 - 81 49 - 72 53 - 84 49 - 75

Manjak željeza, talasemije

Hemokromatoza, upala, zloćudne bolesti, nefrotski sindrom, malnutricija, hipotiroidizam

Povišeno: tjelesni napor, hemokoncentracija, trudnoća, estrogeni, oralni kontraceptivi Promijenjeno: dnevni ritam

-

Pretraga: Urati (Mokraćna kiselina)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 5 d 6 mj Smeta jaka ikterija



µmol/L

1 - 30 d 1 - 12 mj 1 - 7 g 8 - 12 g

13 - 19 g 13 - 19 g

≥ 20 g ≥ 20 g


M Ž M Ž

59 - 271 65 - 330

105 - 295 125 - 228 163 - 383 142 - 303 182 - 403 134 - 337

Giht, Lesch-Nyhanov sindrom, bubrežne bolesti, leukemije, limfomi, policitemija, multipli mijelom, tumori, psorijaza, glikogenoza tipa I, cistinoza, virusni hepatitis, anemija srpastih stanica

Hepatocelula-rna bolest, Fanconijev sindrom, ksantinurija, nedostatak folne kiseline, trovanje olovom

Povišeno: prehrana bogata purinima, gladovanje, tjelesni napor, pretilost, šok, trauma, stres, furosemid, adrenalin, noradrenalin, nikotinska kiselina, transfuzije krvi, prekomjerno zračenje Sniženo: trudnoća, menstruacija, pušenje, alopurinol, ACTH, furosemid (intravenski), azatrioprin Promijenjeno: godišnja doba, dnevni ritam

>773 µmol/L


Pretraga: Ureja

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) H, R 6 h 7 d 1 g Smeta ikterija



mmol/l

< 1 g 1 - 7 g

8 - 19 g ≥ 20 g


1,0 - 7,5 1,8 - 6,0 2,7 - 6,8 2,8 - 8,3

Prerenalno: srčana dekompenzacija, povećan katabolizam proteina, iscrpljenje zaliha vode; Oštećenje bubrega: akutni glomerulonefritis, kronični nefritis, policistični bubrezi, tubularna nekroza, nefroskleroza; Postrenalno: opstrukcija mokraćnog trakta

Teška jetrena bolest, akromegalija, nefrotski sindrom, celijakija

Povišeno: prehrana bogata proteinima, dugotrajan tjelesni napor, šok, trauma, dehidracija, stres, nefrotoksični lijekovi, kortikosteroidi, tiroksin Sniženo: trudnoća, dijeta siromašna proteinima i bogata ugljikohidratima, gladovanje, pušenje Promijenjeno: godišnje doba, dnevni ritam

> 35,6 mmol/L

Pretraga: Željezo (Fe)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 3 tj 1 g

Posebni predanalitički zahtjevi za pripremu pacijenta. Smeta hemoliza i lipemija



µmol/L

0 - 7 g 8 - 19 g ≥ 20 g

8 - 19 g ≥ 20 g

M, Ž M M Ž Ž

4 - 25 7 - 33

11 - 32 6 - 31 8 - 30

Hemokromatoza, hemosideroza, perniciozna anemija, aplastična i hemolitička anemija, anemija srpastih stanica, akutni hepatitis, akutno i kronično otrovanje željezom i olovom

Anemija zbog nedostatka željeza, akutne i kronične infekcije, zloćudne bolesti, nefrotski sindrom, Kwashiokor

Povišeno: etanol, oralni kontraceptivi, estrogeni, preopterećenje željezom, transfuzije krvi, kirurški zahvati Sniženo: trudnoća, menstruacija, stres, alopurinol, ACTH, glukokortikoidi, adrenalin, EDTA, citrati, oksalati, dekstran, fluoridi Promijenjeno: dnevni ritam

-


6. Specijalističke biokemijske pretrage Pretraga: Alfa-1-antitripsin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) P-5 6 h 7 d 3 mj -



g/L odrasli M, Ž 0,9 – 2,0

Akutne i kronične upalne bolesti, maligni tumori, adenokarcinom, tuberkuloza, autoimune bolesti

Nasljedne bolesti povezane s plućnim i jetrenim bolestima, opstruktivne plućne bolesti odraslih, emfizem pluća, urođeni nedostatak A1AT, bolesti jetre, neonatalni hepatički sindrom s kolestazom, teške opekline, nefrotski sindrom

Povišeno: trudnoća, oralni kontraceptivi, trauma, kirurški zahvati

-

Pretraga: Angiotenzin konvertirajući enzim (ACE)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s žuti, crveni čep P-5 6 h 30 d 6 mj Smeta hemoliza i ikterija. Izbjegavati jako lipemične uzorke.



U/L 6mj - 18g ≥ 19 g

M, Ž M, Ž

29 - 112 20 - 70

Sarkoidoza, Gaucherova bolest, hipertireoidizam, ciroza jetre, silikoza, azbestoza, akutni i kronični bronhitis

Hipotireoidizam, toksično oštećenje pluća

Povišeno: trudnoća Sniženo: enapril -

Pretraga: Apolipoprotein A-I

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C


P-15 6 h 7 d 3 mj Smeta jaka lipemija.



g/L odrasli M Ž

1,1 – 2,05 1,25 – 2,15

Bolesti jetre

Ateroskleroza, dislipoproteinemija, akutni hepatitis, ciroza jetre, kolestaza, inzulinom tretirani dijabetes, sepsa

Povišeno: trudnoća, estrogenska terapija (oralni kontraceptivi)

-


Pretraga: Beta-2-mikroglobulin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




mg/L odrasli M, Ž 1,09 – 2,53

Maligne bolesti B-limfocita, multipli mijelom, kronična limfatična leukemija, autoimune bolesti (RA, SLE, Chronova bolest), ciroza jetre, renalna insuficijencija

- -

Pretraga: C3 komponenta komplementa

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 8 d - Izbjegavati jako lipemične uzorke.



g/L svi M, Ž 0,90 - 1,80 Akutne i kronične upalne bolesti

Urođeni nedostatak C3, autoimune bolesti, glomerulonefritis

Povišeno: dob, trudnoća, oralni kontraceptivi Promijenjeno: dnevni ritam

-


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 8 d - Izbjegavati jako lipemične uzorke.



g/L svi M, Ž 0,10 - 0,40

Akutne i kronične upalne bolesti, maligne bolesti

Urođeni nedostatak C4 komponente komplementa, autoimune bolesti

Povišeno: oralni kontraceptivi, trudnoća Promijenjeno: dnevni ritam

-


Pretraga: C-reaktivni protein (CRP)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) H, R 6 h 2 mj 6 mj -



mg/L 1 - 20 d

2mj - 15g ≥ 20 g

M, Ž M, Ž M, Ž

0,1 - 4,1 0,1 - 2,8

< 5,0

Akutne i kronične neinfektivne upalne bolesti (AIM, DVT, zloćudne bolesti, autoimune bolesti), infekcije, trauma, bubrežna bolest

Povišeno: pušenje, trudnoća, estrogeni, oralni kontraceptivi

Neonatalne: > 5 mg/L

Pretraga: Ceruloplazmin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




g/L odrasli M, Ž 0,2 – 0,6

Akutna upala, reumatoidni artritis, bilijarna ciroza, kolestaza, autoimune bolesti, maligne bolesti

Wilsonova bolest, Menkes sindrom, insuficijencija jetre, nefrotski sindrom, bolesti jajnika.

Povišeno: trudnoća, oralni kontraceptivi -

Pretraga: Cistatin C

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




mg/L 1 – 78 g M, Ž 0,53 -0,95

Bubrežno oštećenje, redukcija glomerularne filtracije. Povišena razina cistatina C povezana je s povećanim rizikom smrtnosti kod nekih kardiovaskularnih bolesti (infarkt miokarda, moždani udar, zatajenje srca, periferne arterijske bolesti, metabolički sindrom).

- -


Pretraga: Feritin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 7 d 1 g Izbjegavati jako lipemične uzorke.



µg/L

< 1 mj 1 - 6 mj

6mj – 1 g 1 – 5 g

6 – 19 g ≥ 20 g ≥ 20 g


M Ž

6 - 400 6 - 410 6 – 80 6 – 60 6 - 320

20 - 250 10 - 120

Hipokromna anemija, oštećenja jetrenog parenhima, infekcije, upale, maligne bolesti, hemokromatoza

Manjak željeza, akutna i kronična krvarenja

Promijenjeno: trudnoća, način ishrane - vegetarijanstvo, malapsorpcija

-

Pretraga: Haptoglobin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) P-7 6 h 8 mj - -



g/L svi M, Ž 0,3 - 2,0

Upalne bolesti, zloćudne i autoimune bolesti, bubrežne bolesti

Hemolitičke anemije, malarija, sarkoidoza, sferocitoza, talasemija, bolesti jetre

Povišeno: estrogeni Sniženo: androgeni, transfuzijske reakcije

-

Pretraga: HbA1c (glikirani hemoglobin)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

vk ljubičasti čep (EDTA) P-5 3 d 7 d 6 mj -



% mmol/mol

svi svi

M, Ž M, Ž

< 6% 29 - 42 Loše kontrolirana šećerna bolest Sniženo: hemoglobinopatije,

transfuzije krvi -


Pretraga: Homocistein

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C


P-30 nije stabilan 14 d 1 g

Uzorkovanje se provodi obavezno natašte. Dostaviti HITNO u laboratorij na ledu, uzorak je važno centrifugirati odmah nakon vađenja i odvojiti od stanica. Ako nije moguće odmah centrifugirati, uzorak čuvati na ledu i centrifugirati u roku od 1 sata. Uzorak ne smije biti hemolitičan i lipemičan



µmol/L odrasli M Ž

5,46 – 16,2 4,44 – 13,56

Genetički uzrokovani manjak enzima koji su uključeni u metabolizam homocisteina (MTHFR), nutritivni nedostatak vitamina B6, B12, folne kiseline, ateroskleroza, arterijska i venska tromboembolija.

Terapija folnom kiselinom, B6 i B12.

- -

Pretraga: Imunofiksacija monoklonskog proteina

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s žuti ili crveni čep P-15 6 h 7 d 1 mj Uzorak ne smije biti hemolitičan



opisno odrasli M, Ž

Odsustvo monoklonske

frakcije imunoglobulina

Kvalitativna procjena imunoglobulina, monoklonske gamapatije (monoklonske gamapatije neutvrđenog značenja, multipli mijelom, Waldenstromova makroglobulinemija), biklonalne gamapatije, oligoklonalne vrpce (HIV, transplantacija).

- -

Pretraga: Imunoglobulin A (IgA)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s,p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 8 mj - Izbjegavati jako lipemične uzorke.



g/L

do 1 g 1 - 3 g

3 - 18 g ≥ 19 g


0,1 - 0,7 0,2 - 1,3 0,4 - 2,4 0,7 - 4,0

Poliklonski: ciroza jetre, kronične bolesti probavnoga sustava, infekcije dišnoga sustava, autoimune bolesti Monoklonski: IgA multipli mijelom

Urođeni nedostatak IgA, nasljedne i stečene imunodeficijencije, kronična limfatična leukemija, nefrotski sindrom

- -


Pretraga: Imunoglobulin D (IgD)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s žuti, crveni R 6 h 7 d - Smeta jaka lipemija.



mg/L > 18 g M, Ž < 127 Multipli mijelom, hiperimunoglobulinemija D sindrom (HIDS)

- - -

Pretraga: Imunoglobulin E, ukupni (IgE)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) P-5 6 h 7 d 6 mj Izrazito smeta hemoliza



kU/L

0 - 30 d < 12 mj 1 – 5 g 6 – 9 g

10 – 15 g odrasli


< 1,5 <15 < 60 < 90

< 200 < 120

Alergijske bolesti (atopični bronhitis i dermatitis), bronhopulmonalna aspergiloza, infekcija parazitima, IgE mijelom, Wiskott-Aldrich sindrom.

- -

Pretraga: Imunoglobulin G (IgG)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 8 mj - Izbjegavati jako lipemične uzorke.



g/L

do 1 g 1 - 7 g

7 - 18 g ≥ 19 g


2,0 - 8,0 4,0 - 16,0 7,0 - 18,0 7,0 - 16,0

Poliklonski: autoimune bolesti, sarkoidoza, ciroza, kronične infektivne bolesti, Monoklonski: IgG multipli mijelom

Nasljedne i stečene imunodeficijencije, nefrotski sindrom, opekline, bolesti probavnoga trakta

- -


Pretraga: Imunoglobulin G podklasa 4 (IgG4)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p crveni, zeleni čep (heparin) P-5 6 h 8 d 1 mj -



g/L

< 1 g 1 - 3 g 3 - 6 g

6 - 12 g 12 - 18 g

> 18 g


0,004 - 0,464 0,009 - 0,742 0,013 - 1,446 0,012 - 1,699 0,049 - 1,985 0,03 - 2,01

Atopijski dermatitis zbog alergena iz hrane, upalne bolesti crijeva, IgG4 povezane sistemske bolesti (IgG4-RD) - upalni pseudotumori pluća, jetre i dojke, oticanje organa (organomegalija), prisutnost čvorova unutar organa (limfoplazmatska infiltracija tkiva s IgG4 pozitivnim plazma stanicama), limfadenopatije, limfomi, tip 1 autoimuni pankreatitis (AIP), IgG4 povezani sklerozirajući kolangitis, idiopatska retroperitonealna fibroza, IgG4 povezana bubrežna bolest - tubulointersticijski nefritis, kronični sklerozirajući aortitis i periaotritis

Kod čestih respiratornih infekcija (sinusitis, otitis), imunodefici-jencije

Pretraga: Imunoglobulin M (IgM)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 4 mj - Izbjegavati jako lipemične

uzorke.



g/L

do 1 g 1 - 3 g

3 - 18 g ≥ 19 g


0,2 - 1,0 0,5 - 2,0 0,5 - 2,2 0,4 - 2,3

Poliklonski: virusne infekcije, autoimune bolesti, primarna bilijarna ciroza, sarkoidoza, nefrotski sindrom, cistična fibroza Monoklonski: Waldenströmova makroglobulinemija, kronična limfatična leukemija, limfomi

Multipli mijelom ostalih klasa imunoglobulina, malnutricija, imunodeficijencija, bolesti probavnoga sustava s gubitkom proteina

- -


Pretraga: Krioglobulini

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s žuti ili crveni čep (bez gela) P-7 - precipitacija

72 h do 7 d - Za uzorkovanje se koristi epruveta i igla ugrijana na 37ºC.



opisno odrasli M, Ž negativno

Monoklonske gamapatije neutvrđenog značenja, multipli mijelom, Waldenströmova makroglobulinemija, kronična limfatična leukemija, autoimune bolesti, bolest hladnih aglutinina, kronične infekcije (hepatitis, EBV,CMV)

- -

Pretraga: NT-proBNP

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) H, R 3 d 6 d 12 mj -



ng/L

0 – 30 d 1 – 11mj

12 mj – 2 g 2 – 6 g

6 – 14 g 14 – 18 g

> 18 g

M, Ž

< 6500 < 1000 < 675 < 327 < 242 < 207 < 125

Srčane insuficijencije, disfunkcije lijevog ventrikula, dilatirane kardiomiopatije, srčane greške, ventrikularna disfunkcija nakon infarkta.

- -

Pretraga: Osmolalnost

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s crveni, žuti, zeleni čep (heparin) R 3 h 1 d 3 mj

Interferira hemoliza, lijekovi: acetoheksamid, tolazamid, kloropropamid, ciklofosfamid



mOsm/kg H2O

0 – 6 d 7 – 27 d

28 d – 18 g > 18 g

M, Ž

275 – 300 276 – 305 274 – 305 280 – 300

Dehidracija, diabetes insipidus, hiperglikemija, hipernatremija, intoksikacija etanolom, metanolom, etilenglikolom, bubrežna oštećenja, terapija manitolom, šok

Hiperhidracija, hiponatremija, poremećena sekrecija ADH

-

> 330 i < 240

mOsmol/ kg H2O


Pretraga: Prokalcitonin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) H, R 6 h 24 h 3 mj -


Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Indikacija i tumačenje nalaza

µg/L odrasli M, Ž < 0,046

Biljeg sustavnog upalnog odgovora jer vrijednosti prokalcitonina pokazuju znatno niži porast kod lokaliziranih infekcija, kroničnih bolesti, autoimunih, alergijskih ili virusnih bolesti. Ne postoje opće prihvaćene smjernice za tumačenje nalaza prokalcitonina. Općenito vrijedi da više koncentracije prokalcitonina upućuju na lošiju kliničku sliku i ishod, a preporučene vrijednosti za tumačenje nalaza su sljedeće: Kronični upalni procesi 0,5 - 1 µg/L Virusne infekcije (akutni hepatitis B) 0,5 - 2 µg/L Blage lokalizirane bakterijske infekcije 0,5 - 2 µg/L SIRS (višestruka trauma, opekline) 5 - 20 µg/L Teške bakterijske infekcije, sepsa, MODS 10-1000µg/L

- -

Pretraga: Slobodni lagani lanci Ig kapa

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C





Monoklonske gamapatije – bolest laganih lanaca, primarna amiloidoza laganih lanaca, nesekrecijski mijelom. Povišena koncentracija poliklonskih slobodnih laganih lanaca kod nemalignih bolesti kao RA, SLE, KBZ.

Analitički: visoke doze aspirina i penicilina mogu dati lažno povišen rezultat

-

Pretraga: Slobodni lagani lanci Ig lambda

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C





Monoklonske gamapatije – bolest laganih lanaca, primarna amiloidoza laganih lanaca, nesekrecijski mijelom. Povišena koncentracija poliklonskih slobodnih laganih lanaca kod nemalignih bolesti kao RA, SLE, KBZ.


-


Pretraga: Omjer slobodnih laganih lanaca kapa/lambda

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) P-10 6 h 5 d 6 mj Računska pretraga



omjer odrasli M, Ž 0,31 – 1,56 Monoklonske gamapatije – bolest laganih lanaca, primarna amiloidoza laganih lanaca, nesekrecijski mijelom

- -

Pretraga: Slobodni hemoglobin u plazmi (stupanj hemolize)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

p zeleni čep (heparin) H, R - 4 mj - Smeta ikterija

(ukupni bilirubin > 86 µmol/L)



mg/L svi M, Ž 0 - 25 Akutne i kronične intravaskularne hemolize - -

Pretraga: Test na infektivnu mononukleozu

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s crveni, žuti čep H, R 1 h 3 d 6 mj -


vrijednosti Jedinica Dob Spol Nalaz Indikacija:

opisno svi M, Ž negativno Infektivna mononukleoza Promjenjivo: djeca do 10 godine, imunosuprimirane osobe -

Pretraga: Transferin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




g/L odrasli M, Ž 2,0 - 3,6 Anemija zbog nedostatka željeza. Akutna upala

Povišeno: trudnoća, oralni kontraceptivi, kod povećane nadmorske visine.

-


Pretraga: Troponin T

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s žuti ili crveni čep H, R 4 h 24 h 12 mj Izrazito smeta hemoliza



ng/L odrasli M, Ž < 14

AIM, nestabilna angina, miokarditis, perikarditis, perioperativna ozljeda miokarda, kronične miopatije, sepsa, kronična bubrežna bolest

Povišeno: kod novorođenčadi jer se mala količina stvara u skeletnim mišićima za vrijeme fetalnog razvoja.

-

Pretraga: Žučne kiseline

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




µmol/L svi M, Ž 2 - 10 Kongenitalne anatomske anomalije u ekstrahepatičkoj cirkulaciji, obstetrična kolestaza - -


7. Tumorski biljezi Pretraga: Alfa-1-fetoprotein (AFP)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




μg/L odrasli M, Ž < 7

Primarni hepatocelularni karcinom, neseminomatozni karcinom testisa, maligne bolesti želuca i gušterače, hereditarne tirozinemije, akutni virusni hepatitis, ciroza jetre, kronični hepatitis.


Pretraga: CA 125

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) P-5 6 h 5 d 3 mj Uzorak se ne smije vaditi za

vrijeme menstruacije.



kU/L odrasli Ž < 35

Primarni karcinom ovarija, cerviksa ili endometrija, karcinom pankreasa, NSCLC tumori, metastaze u jetri kod bilijarnog, kolorektalnog i želučanog karcinoma. Benigne bolesti: endometrioza, peritonitis, ciroza jetre, ciste, hepatitis, benigni tumori zdjelice i jajnika, tuberkuloza, zatajenje srca, dijaliza, stvaranje izljeva kao ascites, pleuralni izljev, perikardialni izljev, KBZ, tuberkuloza i tuberkulozni peritonitis, plućna tromboembolija, COPB.

Povišeno: trudnoća (prvo tromjesečje), menstruacija

-

Pretraga: CA 15-3

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L odrasli Ž < 31,3

Karcinom dojke, karcinom jajnika, endometrija, cerviksa, pluća, želuca, pankreasa. Nemaligne bolesti: ciroza jetre, renalna insuficijencija, HIV infekcija, mastopatija, fibroadenom, tuberkuloza, autoimune bolesti

- -


Pretraga: CA 19-9

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) P-5 6 h 1 mj 3 mj Uzorak se ne smije vaditi nakon

kolonoskopije.



kU/L odrasli M, Ž < 39

Karcinom pankreasa, karcinom jetre i žučnih kanala, želuca, pluća, dojke, kolorektalni karcinom. Benigne bolesti: akutni pankreatitis, kolelitijaza, obstruktivna žutica, toksični hepatitis, ciroza jetre, cistična fibroza.

Povišeno: trudnoća, menstruacija

-

Pretraga: CA 72-4

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) P-5 6 h 1 mj 3 mj -



kU/L odrasli M, Ž < 6,9

Karcinom želuca, pankreasa, ezofagusa, kolona, žučnih vodova. Benigne bolesti: hepatitis, ciroza, plućne bolesti, ciste jajnika, reumatske bolesti.

- -

Pretraga: CYFRA 21-1

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C


P-5 6 h 1 mj 6 mj

Uzorak ne vaditi nakon agresivnog dijagnostičkog postupka poput bronhoskopije, pleuralne punkcije, drenaže toraksa jer se mogu dobiti lažno povišeni rezultati.



μg/L odrasli M, Ž < 3,3

Karcinom nemalih stanica pluća (NSCLC), lagano povišen kod traume pluća, benignih bolesti jetre, ciroze jetre, bubrežnog zatajenja, akutne pneumonije, tuberkuloze, intersticijske bolesti pluća.

- -


Pretraga: Humani epididimalni protein (HE4)

Vrsta

uzorka Vrsta spremnika

(boja čepa) Vrijeme

izdavanja nalaza Stabilnost analita za dodatna ispitivanja Posebni predanalitički zahtjevi

15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) P-7 5 h 48 h 3 mj -



Jedinica Dob Spol Interval Povišeno:

pmol/L

< 40 g 40 – 49 g 50 – 59 g 60 – 69 g

> 70 g

M, Ž

< 60,5 < 76,2 < 74,3 < 82,9 < 104

Serozni epitelni karcinom jajnika, endometrioidni tumor jajnika, NSCLC karcinom pluća (kod muškaraca). Benigne bolesti: bubrežno zatajenje, benigne bolesti pluća posebno kod muškaraca gdje je izražaj HE4 iz traheja, žlijezda slinovnica, tkiva pluća, stvaranje ascitesa, ciroza jetre (može doseći vrijednost i do 2000 pmol/L kod muškaraca), kolangitis.

- -

Pretraga: Inhibin B

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) P-90 / 2d 90d Smeta hemoliza



ng/L odrasli M, Ž

< 399 Folikularna faza < 139

Luteinska faza < 92 Postmenopauza < 10

Praćenje pacijentica s tumorima ovarija (granuloznih stanica i mucinozni) Procjena neplodnosti kod muškaraca i žena

Promijenjeno: menstrualni ciklus

-

Pretraga: Karcinoembrionalni antigen (CEA)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) P-5 6 h 7 d 6 mj Uzorak se ne smije vaditi nakon

kolonoskopije.



μg/L

< 40g

> 40g

M, Ž

M, Ž

nepušači < 3,8 pušači < 5,5

nepušači < 5,0 pušači < 6,5

Primarni kolorektalni karcinom, sekundarni karcinom dojke, pluća, želuca, pankreasa, ovarija. Nemaligne bolesti: hepatitis, pankreatitis, divertikulitis, hipereozinofilija, zatajenje bubrega, ulcerozni kolitis

Pušenje -


Pretraga: Kromogranin A

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s žuti ili crveni čep P-60 - - 1 g Smeta jaka hemoliza, odmah po uzimanju krv dostaviti u laboratorij



μg/L Svi M, Ž < 100 Neuroendokrini tumori: karcinoid, feokromocitom, neuroblastom, karcinom prostate, sindrom MEN1 i MEN 2

Lažno povišene vrijednosti: Inhibitori protonske pumpe

-

Pretraga: Neuron specifična enolaza (NSE)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s žuti ili crveni čep P-5 6 h nakon odvajanja od stanica

24 h 3 mj

Uzorak dostaviti HITNO (unutar 1h) u centralni laboratorij i odmah odvojiti serum od stanica. Izrazito smeta hemoliza.



μg/L odrasli M, Ž < 16,3

Karcinom malih stanica pluća (SCLC), neuroblastom, metastatski seminom, karcinom bubrega, defekt neuralne tube. Benigne bolesti: plućne bolesti, cerebralne ishemije, ozljede glave, intracerebralni hematomi, upalne cerebralne bolesti, konvulzije, šizofrenije.

- -

Pretraga: Progastrin oslobađajući peptid (ProGRP)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti ili crveni čep, zeleni (heparin) P-7 9 h 72 h 3 mj -



Jedinica Dob Spol Interval Povišeno:

ng/L odrasli M, Ž < 50

SCLC karcinom pluća, karcinoid, medularni karcinom štitnjače, nediferencirani karcinom velikih stanica s neuroendokrinim obilježjima, podskupina karcinoma prostate neovisan o androgenima s neuroendokrinim značajkama. Benigne bolesti: bubrežno zatajenje, bolesti jetre, plućne bolesti, infekcije, neurološke i srčane bolesti.

- -


Pretraga: Prostata specifični antigen (PSA), ukupni

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) P-5 6 h 5 d 6 mj

Uzorak ne vaditi prije nego što prođe barem 6 tjedana od palpatornog pregleda prostate, biopsije, resekcije prostate, cistoskopije.



μg/L odrasli M < 4,0

Karcinom prostate, neoplazma žljezda slinovnica, preuretalnih i analnih žljezda, hiperplazija prostate, prostatitis.

Povišeno: palpatorna masaža prostate, vožnja biciklom, ejakulacija, hormonska terapija (klinički značajno povećana vrijednost). Sniženo: lijekovi - inhibitori 5 alfa reduktaze

-

Pretraga: Slobodni PSA

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C


Uzorak ne vaditi prije nego što prođe barem 6 tjedana od palpatornog pregleda prostate, biopsije, resekcije prostate, cistoskopije.



μg/L odrasli M - Doprinosi diferencijalnoj dijagnozi razlikovanja benigne hiperplazije prostate od maligne bolesti prostate kada je tPSA između 4 – 10 μg/L

- -

Pretraga: % slobodnog PSA

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C


Računska pretraga: Potrebno je odrediti koncentraciju ukupnog i slobodnog PSA.


Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Nalaz Povišeno: Sniženo:

% odrasli M

> 25 (granična vrijednost za

diferencijalnu dijagnozu kada je tPSA između 4 – 10 μg/L)

Kod benigne hiperplazije prostate

Kod maligne bolesti prostate

- -


Pretraga: ROMA indeks

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) P-7 Vidjeti stabilnost CA125 i HE4

Računska pretraga: Potrebno je odrediti koncentraciju CA125 i HE4 tumorskih biljega



% odrasli Ž

Premenopauza: < 11,4%

Postmenopauza: < 29,9 %

Visoki rizik za postojanje epitelnog karcinoma jajnika

Niski rizik za postojanje epitelnog karcinoma jajnika.

- -


8. Vitamini Pretraga: 25-OH Vitamin D

Vrsta uzorka




15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) P-15 8 h 4 d 1 mj Uzorak zaštititi od svjetla. Izrazito

smeta hemoliza.

Preporučena vrijednost Kliničko značenje Biološka varijabilnost


nmol/L odrasli M, Ž > 75 Kod intoksikacije vit. D

Sekundarni hiperparatireoidizam, smanjena gustoća kostiju, nedovoljna izloženost suncu, malapsorpcija, gubitak vitamina D kod nefrotskog sindroma, peritonejske dijalize.

Promijenjeno: godišnje doba (zimi niže koncentracije)

-

Pretraga: Folna kiselina

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C


P-10 nije stabilno 7 d 1 mj

Uzorak odmah dostaviti u laboratorij zaštićen od svjetla. Što prije odvojiti serum od stanica (unutar 1 h). Izrazito smeta hemoliza



μg/L odrasli M, Ž 3,1 – 20,5 Virusni hepatitis

Megaloblastična anemija, malapsorpcija, vegetarijanstvo, alkoholizam, stanične proliferativne bolesti.

Sniženo: trudnoća, oralni kontraceptivi, etanol, aspirin, estrogeni, vegetarijanstvo. Promijenjeno: godišnje doba, dnevni ritam

-

Pretraga: Vitamin B12

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) P-10 3 d 7 d 3 mj Uzorak zaštititi od svjetla.



pmol/L odrasli M, Ž 138 - 652 Mijeloproliferativne bolesti, bolesti jetre i bubrega.

Megaloblastična anemija, perniciozna anemija, deficit željeza, epilepsija.

Povišeno: hemokoncetracija, leukocitoza. Sniženo: trudnoća, oralni kontraceptivi, etanol, starija dob, vegetarijanstvo.

-


9. Hormoni Pretraga: 5-Hidroksindolocetna kiselina (5-HIAA)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

dU spremnik za 24-satnu mokraću P-30 7d 7d 1g Zakiseliti na pH 2-5


vrijednosti Jedinica Dob Spol Nalaz Pozitivno:

μmol/dU odrasli M,Ž < 42 Probir na karcinoid Povišeno: Prehrana bogata triptofanom, lijekovi -

Pretraga: 17-hidroksiprogesteron

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s crveni, žuti čep P-30 - 24 h 6 mj Interferiraju: jaka hemoliza, lipemija i hiperbilirubinemija



nmol/L

< 50 g

> 50 g

1 – 11 g

12 – 18 g

M Ž M Ž M Ž M Ž

1,0 – 10,1 1,2 – 7,2

1,1 – 12,5 1,0 – 8,2 0,9 – 7,9 1,0 – 8,9

0,9 – 14,0 1,1 – 9,9

Kongenitalna adrenalna hiperplazija

Povišeno: trudnoća, dojenčad, novorođenčad Promijenjeno: dnevni ritam izlučivanja (najviše koncentracije od ponoći do 8 h ujutro), ovisi o fazi menstrualnog ciklusa

-

Pretraga: Adrenokortikotropni hormon (ACTH)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

p plastična epruveta s ljubičastim čepom

(EDTA) R 2 h nije

stabilno 4 tj

Pacijent treba mirovati 30 minuta prije uzorkovanja. Uzorak ODMAH dostaviti na ledu i obavezno navesti vrijeme uzorkovanja. Izrazito smeta hemoliza.



pmol/L odrasli M, Ž 7 – 10 h ujutro:

1,6 - 13,9

Primarni deficit nadbubrežne žlijezde (Addisonova bolest), tumor hipofize koji luči ACTH, ektopično lučenje ACTH (tumori pluća, probavnog sustava i sl.)

Sekundarni deficit nadbubrežne žlijezde, adenom kore nadbubrežne žlijezde koji luči kortizol

Dnevni ritam lučenja (najviše vrijednosti ujutro) trudnoća, stres

-


Pretraga: Aldosteron

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

p ljubičasti čep (EDTA) P-30 - - 1 mj Plazmu odvojiti stanica i čuvati na sobnoj temperaturi.



pmol/L odrasli M, Ž

Uspravni položaj: < 859

Ležeći položaj:

< 1200

Probir na primarni aldosteronizam i procjena funkcije nabubrežne žlijezde

Povišeno: potpuna restrikcija unosa natrija, diuretici koji štede kalij, trudnoća, oralni kontraceptivi Sniženo: ACE inhibitori, blokatori angiotenzinskih receptora, β-adrenergički blokatori, inhibitori renina, nesteroidni protuupalni lijekovi Promijenjeno: dnevni ritam

-

Pretraga: Aldosteron

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

dU čiste boce za 24-satnu mokraću P-30 14 d 28 d 1 mj Upute za pripremu pacijenta i

prikupljanje 24-satne mokraće



µg/dU

do 30 d 1 – 11 mj 1 – 18 g > 18 g

M, Ž

0,7 - 11 ,0 0,7 – 22,0 2,0. - 20,0 3,6 – 23,0

Primarni aldosteronizam,

Povišeno: potpuna restrikcija unosa natrija, diuretici koji štede kalij, trudnoća, oralni kontraceptivi Sniženo: ACE inhibitori, blokatori angiotenzinskih receptora, β-adrenergički blokatori, inhibitori renina, nesteroidni protuupalni lijekovi Promijenjeno: dnevni ritam

-


Pretraga: Androstendion

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s crveni, žuti čep P-30 6 h 24 h 2 mj

Interferiraju: jaka hemoliza, lipemija i hiperbilirubinemija. Izbjegavati uzorkovanje oko sredine menstrualnog ciklusa, navesti vrijeme uzorkovanja.

Referentne vrijednosti Kliničko značenje

Biološka varijabilnost Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Povišeno: Sniženo:

nmol/L

1 - 7 d 1 - 12 mj 1 - 10 g

10 - 17 g

> 17 g

M,Ž M,Ž M,Ž M Ž M Ž

0,7 - 10,1 0,2 - 2,4 0,3 - 1,7 0,3 - 7,3 0,3 - 8,4

3,2 - 10,5 2,0 - 9,2

Djeca: kongenitalna adrenalna hiperplazija, preuranjeni pubertet Žene: hirzuzitam, policistični jajnici, deficit 21-hidroksilaze

Osteoporoza u menopauzi

Dnevni ritam izlučivanja: najviše vrijednosti izlučuju se oko 7:00h i oko 16:30h, a najniže oko 23:00h; Menstrualni ciklus: najjače izlučivanje oko sredine ciklusa

-

Pretraga: Antimilerov hormon (AMH)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) P-15 5 d 5 d 6 mj -

Referentne vrijednosti Kliničko značenje Biološka

varijabilnost Kritične


ng/mL

> 17 M 1,43 – 1,6

Vrijednosti značajno povišene kod žena sa sindromom policističnih jajnika. Koristi se u dijagnozi i praćenju tumora granuloza stanica te u dijagnozi poremećaja spolnog sazrijevanja u djece.

Marker reproduktivnog potencijala jajnika. Koncentracija AMH smanjuje se sa smanjenjem ovarijske rezerve.

Menstrualni ciklus NE utječe na koncentraciju AMH.

20 – 24 g 25 – 29 g 30 – 34 g 35 – 39 g 40 – 44 g 45 – 50 g

postmenopauza

Ž

1,66 – 9,49 1,18 – 9,16 0,67 – 7,60 0,78 – 5,24 0,10 – 2,96 0,50 – 2,06 2,41 – 17,1


Pretraga: Beta humani korionski gonadotropin (beta HCG)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) H, R 6 h 3 d 6 mj -



IU/L odrasli

M 0 - 2,6 Trudnoća, tumori trofoblasta i zametnih stanica, neki netrofoblastični tumori, korionski karcinom, hidatiformna mola, višestruka trudnoća, Downov sindrom, karcinomi jajnika, mokraćnog mjehura, pankreasa, želuca, pluća i jetre

Prijeteći ili neprimjećeni pobačaj, vanmaternična (ektopična) trudnoća, gestoza, unutarmaternična smrt ploda

- - Ž

Prije menopauze: < 5,3

Poslije menopauze: < 8,3

Trudnoća: interval ovisi o tjednu

trudnoće

Pretraga: C peptid

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 4 h 24 h 30 d Izrazito smeta hemoliza



nmol/L odrasli M, Ž 0,37 – 1,47

Bubrežna insuficijencija, hiperinzulinemija, gojaznost.

Hipoinzulinizam (NIDDM, IDDM), Addisonova bolest, radikalna pankreatektomija, gladovanje.

- -


Pretraga: DHEA-S (dehidroepiandrosteron sulfat)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 2 d 2 mj Smeta jaka hemoliza



μmol/L

< 1 tj 1 - 4 tj

1 - 12 mj 1 - 4 g 5 - 10 g

10 - 14 g

15 -19 g

20 - 24 g

25 - 34 g

35 - 44 g

45 - 54 g

55 - 64 g

65 - 74 g

> 75 g


M Ž M Ž M Ž M Ž M Ž M Ž M Ž M Ž M Ž

2,93 – 16,5 0,86 – 11,7 0,09 – 3,35 0,01 – 0,53 0,08 – 2,31 0,66 – 6,70 0,92 – 7,60 1,91 – 13,4 1,77 – 9,99 5,73 – 13,4 4,02 – 11,0 4,34 – 12,2 2,68 – 9,23 2,41 – 11,6 1,65 – 9,15 1,20 – 8,98 0,96 – 6,95 1,40 – 8,01 0,51 – 5,56 0,91 – 6,76 0,26 – 6,68 0,44 – 3,34 0,33 – 4,18

Hiperfunkcija kore nadbubrežne žlijezde, kongenitalna adrenalna hiperplazija, sindrom policističnih jajnika, Cushingova bolest, hirzuitizam, androidna alopecija, povišeni libido.

Hipofunkcija nadbubrežne žlijezde, anoreksija, Alzheimerova bolest, AIM, reumatoidni artritis, hipopituitarizam

Povišeno: trudnoća, oralni kontraceptivi

-

Pretraga: Eritropoetin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R - 3 d 2 mj Obavezno uzorak uzeti ujutro



IU/L odrasli M, Ž 4,3 – 29,0

Primarne anemje i anemije ne vezane za kroničnu bubrežnu bolest, akutno krvarenje, stanja vezana uz akutno snižen arterijski parcijalni tlak kisika, eritrocitoza, karcinom bubrežnih stanica, primarni karcinom jetre, moždani hemangioblastom

anemija kronične bubrežne bolesti, policitiemija vera

- -


Pretraga: Estradiol

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 2 d 6 mj Uzorkovati 3. - 5. dan menstrualnog

ciklusa



pmol/L odrasli

M 41 – 159

Feminizacija kod muškaraca, ginekomastija, tumori koji luče estrogene, defekti metabolizma steroida nevezani uz hipotalamo-hipofizno-gonadalnu os

Urođeni defekti enzima koji sudjejuju u biosintezi estradiola, insuficijencija žutog tijela, insuficijencija jajnika

Oralni kontraceptivi -

Ž

Folikularna faza: 45 – 854 Ovulacija:

151 – 1461 Luteiska faza:

82 – 1251 Postmenopauza:

18 – 505 Trudnoća (prvo tromjesečje): 563 – 11902

Pretraga: Folikul stimulirajući hormon (FSH)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 14 d 6 mj Uzorkovati 3. - 5. dan menstrualnog

ciklusa



IU/L svi

M 1,5 - 12,4 Menopauza, premenopauzalno kod žena koje imaju poremećenu funkciju jajnika (hipergonadotropni hipogonadizam) ili čiji se jajnici nisu razvili tijekom puberteta, sindrom testikularne feminizacije

Sekundarna insuficijencija jajnika, hipogonadotropni hipogonadizam, tumori koji stvaraju steroidne hormone


Ž

Folikularna faza: 3,5 - 12,5

Sredina ciklusa: 4,7 - 21,5

Luteinska faza: 1,7 - 7,7

Postmenopauza: 25,8 - 134,8


Pretraga: FT3 (trijodtironin, slobodni)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s crveni, žuti čep R - 2 d 60 d Interferiraju: hemoliza, ikterija, lipemija



pmol/L > 18 g M, Ž 2,3 - 6,3

Procjena T3-tireotoksikoze dok je T4 još normalan. Povišena vrijednost pojavljuje se kod hipertIreoze.

Hipotireoza

Trudnoća, oralni kontraceptivi, terapija estrogenima. Lijekovi: fenilbutazon, fenitoin, salicilati

-

Pretraga: FT4 (tiroksin, slobodni)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s crveni, žuti čep R - 2 d 60 d Interferiraju: hemoliza, ikterija, lipemija



pmol/L > 18 g M, Ž 11,5 – 22,7 Hipertireoza Hipotireoza Heterofilna protutijela, rana trudnoća, antikoagulantna terapija

-

Pretraga: HOMA-IR

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) P-15 - - - Računska pretraga: Potrebno je odrediti

koncentraciju glukoze i inzulina.


Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Nalaz Povišeno:

- djeca odrasli M, Ž > 4,0

> 2,0 Visoki rizik za razvoj šećerne bolesti - -


Pretraga: Hormon rasta (HR)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s crveni, žuti čep R - 8 h 60 d Interferiraju: hemoliza, ikterija



mIU/L > 18 g M Ž

< 9 < 24 Gigantizam, akromegalija - -

Pretraga: IGF-1 (inzulinu sličan čimbenik rasta 1)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p crveni, žuti, zeleni čep (heparin) P-30 6 h 24 h 12 mj Interferiraju jaka hemoliza,

lipemija i hiperbilirubinemija



nmol/L

< 1 g 1 - 3 g 3 - 6 g 6 - 9 g 9 - 12 g

12 - 15 g 15 - 20 g 20 - 30 g 30 - 40 g 40 - 50 g 50 - 60 g 60 - 70 g

> 70 g

M, Ž

1,6 - 14,1 1,7 - 13,1 3,4 - 36,7

11,1 - 30,1 12,8 - 52,9 18,6 - 68,8 19,1 - 54,4 11,7 - 36,2 2,9 - 25,8 6,4 - 19,3 4,6 - 27,5 3,9 - 25,7 7,3 - 25,0

Akromegalija, gigantizam, terapija hormonom rasta

Deficit hormona rasta, malnutricija - -


Pretraga: IGFBP-3 (protein 3 koji veže IGF)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p crveni, žuti, zeleni čep (heparin) P-30 24 h 24 h 12 mj Interferiraju jaka hemoliza,

lipemija i hiperbilirubinemija



nmol/L

1 – 7 d 7 – 15 d

15 d – 2 g 2 – 3 g 3 – 4 g 4 – 5 g 5 – 6 g 6 – 7 g 7 – 8 g 8 – 9 g

9 – 10 g 10 – 11 g 11 – 12 g 12 – 13 g 13 – 14 g 14 – 15 g 15 – 16 g 16 – 17 g 17 – 18 g 18 – 19 g 19 – 20 g 20 – 21 g 21 – 26 g 26 – 31 g 31 – 36 g 36 – 41 g 41 – 46 g 46 – 51 g 51 – 56 g 56 – 61 g 61 – 66 g 66 – 71 g 71 – 76 g 76 – 81 g 81 – 86 g

M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž M, Ž

< 24,3 17, 4 – 48,7 24,3 – 125,2 27,8 – 135,6 31,3 – 149,5 34,8 – 163,5 38,2 – 180,8 45,2 – 194,8 48,7 – 212,1 55,6 – 226,0 62,6 – 246,9 73,0 – 267,8 83,5 – 292,1 93,9 – 309,5

107,8 – 330,4 114,8 – 347,8 121,7 - 347,8 118,2 – 330,4 111,3 – 302,6 107,8 – 274,8 100,9 – 253,9 100,9 – 250,4 118,2 – 271,3 121,7 – 264,3 121,7 – 243,5 118,2 – 233,0 114,8 – 229,5 114,8 – 233,0 118,2 – 236,5 118,2 – 240,0 111,3 – 229,5 104,3 – 215,6 94,4 – 198,2 86,9 – 177,4 76,5 – 156,5

Akromegalija, gigantizam, terapija hormonom rasta

Deficit hormona rasta, malnutricija

- -


Pretraga: Indeks slobodnog testosterona (FTI)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R Vidjeti kod testosterona i SHBG-a

Računska pretraga: Potrebno je odrediti vrijednost ukupnog testosterona i SHBG.



% odrasli

M 33,8 - 106,0 Hirzutizam, neke vrste akni, androgena alopecija, sindrom policističnih jajnika

Deficit testosterona kod muškaraca

Trudnoća, oralni kontraceptivi

- Ž 0,51 - 6,53 Postmenopauza:

0,39-7,44

Pretraga: Inzulin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R nije stabilan 24 h 6 mj Uzorak ODMAH dostaviti u laboratorij na

ledu. Izrazito smeta hemoliza.



mU/L odrasli M, Ž 2,6 -24,9 Pretile osobe, Cushingov sindrom, akromegalija, inzulinom, hipertireoza

Dijabetes melitus

Povišeno: oralni kontraceptivi -

Pretraga: Kalcitonin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s crveni, žuti čep R - - 15 d Interferiraju: hemolliza, ikterija, lipemija



pmol/L > 18 g M Ž

< 2,46 < 1,46

Medularni karcinom štitnjače, leukemije i mijeloproliferativne bolesti - -


Pretraga: Kateholamini (adrenalin, noradrenalin, dopamin)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

dU spremnik za 24-satnu mokraću P-30 7d 7d 1g Zakiseliti na pH 2-5


Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Interpretacija:

μmol/dU odrasli M,Ž Noradrenalin: < 0,57

Probir na neuroendokrine tumore Povišeno: lijekovi - μmol/dU odrasli M,Ž Adrenalin:

< 0,12

μmol/dU odrasli M,Ž Dopamin: < 2,91

Pretraga: Kombinirani probir

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s žuti, crveni čep P-7 8 h 3 d 3 mj

Uzorak uzeti u prvom tromjesečju trudnoće, od 11. - 13. tjedna trudnoće. Istovremeno, a najkasnije u roku od 48 h kod liječnika odrediti debljinu nuhalnog nabora. Prilikom uzorkovanja krvi predočiti ovjereni formular sa svim podacima neophodnim za izvođenje testa.



- - Ž -

Istovremenom primjenom ultrazvučnih (mjerenje nuhalnog zadebljanja) i biokemijskih mjerenja (slobodna beta HCG i PAPP-A) moguće je odrediti rizik sindroma Down. Konačni rezultat kombiniranog probira izražava se kao statistički rizik pojave sindroma Down.

- -

Pretraga: Kortizol, slobodni

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

dU čiste boce za 24-satnu mokraću P-15 - 5 d 3 mj Upute za prikupljanje 24-satne

mokraće



nmol/dU svi M, Ž 100 - 379 Cushingov sindrom, ektopično lučenje ACTH

Addisonova bolest, prirođena adrenalna hiperplazija

- -


Pretraga: Kortizol, ukupni

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C


Pacijent treba mirovati 30 minuta prije uzorkovanja, obavezno navesti vrijeme uzorkovanja.



nmol/L svi M, Ž

od 7 do 10 sati ujutro:

171 – 536

od 16 do 18 sati poslijepodne:

64 - 327

Cushingov sindrom, ektopično lučenje ACTH, teške sistemske bolesti, akutne infekcije, stanja praćena teškim bolovima, diabetes melitus, zatajenje srca, akutne psihoze

Primarna i sekundarna adrenokortikalna insuficijencija, urođeni poremećaji enzima koji sudjeluju u biosintezi kortizola (prirođena adrenalna hiperplazija)

Povišeno: trudnoća, terapija estrogenima, oralni kontraceptivi, pretilost, anoreksija, alkoholizam Sniženo: hipotireoza, ciroza jetre, hepatitis Promjenjeno: dnevni ritam lučenja (najviše razine ujutro)

-

Pretraga: Luteinizirajući hormon (LH)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 14 d 6 mj Uzorkovati 3. – 5. dan

menstrualnog ciklusa



IU/L svi

M 1,7 - 8,6 Menopauza, premenopauzalno kod žena s poremećajem funkcije jajnika (hipergonadotrpni hipogonadizam) i kod žena čiji se jajnici nisu razvili tijekom puberteta, sindrom policističnih jajnika (PCOS), sindrom testikularne feminizacije

Hipogonadotropni hipogonadizam, tumori koji stvaraju steroidne hormone


Ž

Folikularna faza: 2,4 - 12,6

Sredina ciklusa: 14,0 - 95,6

Luteinska faza: 1,0 - 11,4

Postmenopauza: 7,7 - 58,5


Pretraga: Makroprolaktin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 14 d 6 mj Uzorak uzeti barem 3 sata nakon

buđenja, nakon 30 minutnog mirovanja


vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Interpretacija:

mIU/L svi M, Ž

Makroprolaktin nije prisutan kada je s polietilen glikolom istaloženo <50%

nativnog prolaktina

Diferencijacija hiperprolaktinemije - -

Pretraga: Metanefrin, normetanefrin, 3-metoksitiramin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

dU spremnik za 24-satnu mokraću P-30 - 7d - Zakiseliti na pH 2-5.

Referentne vrijednosti Kliničko značenje Biološka varijabilnost Kritične vrijednosti

Jedinica Dob Spol Interval Pozitivno:

μmol/dU

Normetanefrin: 18 – 40 g

40 – 60 g

> 60 g

M Ž M Ž M Ž

< 3,6 < 3,0

< 4,25 < 3,45 < 4,5 < 3,6

Probir na feokromocitom - - μmol/dU Metanefrin:

svi M Ž

< 1,9 < 1,4

μmol/dU

3-metoksitiramin: 18 – 40 g 40 – 60 g

> 60 g

M,Ž M,Ž M,Ž

< 2,8

< 2,55 < 2,3

Pretraga: Omjer renin/aldosteron

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

p ljubičasti čep (EDTA) R - - 1 mj

Plazma se mora odvojiti od stanica unutar sat vremena od uzimanja krvi i odmah zamrznuti.



pmol/mIU > 18 g M, Ž > 37,4 Probir na primani aldosteronizam

Lijekovi: diuretci koji štede kalij, α-2 agonisti, inhibitori renina, antagonisti receptora mineralokortikoida, β-blokatori, ACE inhbitori, blokatori angiotenzin II tipa receptora Ostalo: unos soli, dob.

-


Pretraga: Progesteron

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 5 d 6 mj Uzorkovati 21. – 23. dan




µg/L odrasli

M 0,05 – 0,149 Neki defekti enzima koji sudjeluju u biosintezi kortizola (prirođena adrenalna hiperplazija zbog defekta 21-hidroksilaze, 11-hidroksilaze ili 17-hidroksilaze/17,20-liaze)

Disfunkcija korpusa luteuma, membranozna dismenoreja, ljuštenje endometrija, premenstrualne tenzije


Ž

Folikularna faza: 0,057 – 0,893

Ovulacija: 0,121 – 12,0

Luteinska faza: 1,83 – 23,9

Postmenopauza: 0,05 – 0,126

Pretraga: Prolaktin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C


Uzorak uzeti barem 2 sata nakon buđenja, između 8 i 10 sati ujutro, nakon 30 minutnog mirovanja



mIU/L odrasli

M 86 - 324 Tumori hipofize, prolaktinom, hipotiroidizam, amenoreja, bolesti bubrega i dojke

Povišeno: laktacija, trudnoća, pubertet, antagonisti dopamina, stres Sniženo: menopauza

- Ž

102 - 496 Trudnice: ovisi o tjednu trudnoće

Pretraga: PTH

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni,

ljubičasti čep (EDTA)

R 8 h 2 d 6 mj

Uzorak ODMAH dostaviti u laboratorij. Centrifugirati uzorak odmah nakon vađenja. Uzorak za određivanje PTH intraoperativno uzeti 5-10 minuta nakon resekcije.



pmol/L svi M, Ž 1,6 – 6,9

Primarna hiperparatireoza, sekundarna hiperparatireoza (zatajenje bubrega), malapsorpcijski sindrom, pseudohipoparatireoza, poremećaj metabolizma kalcija

Hipoparatireoza, hiperkalcemija povezana s malignom bolešću, sarkoidoza, prekomjerni unos vitamina D, poremećaj metabolizma kalcija, hipertireoza

- -


Pretraga: Renin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

p ljubičasti čep (EDTA) P-30 3 d - 1 mj

Uzorak uzeti barem 2 sata nakon buđenja. Plazmu odvojiti od stanica odmah po uzimanju krvi i čuvati na sobnoj temperaturi



mIU/L > 18 g M, Ž

Uspravni položaj: 5,3 - 99,1

Ležeći položaj:

4,2 - 59,7

Maligne hipertenzije, renovaskularne hipertenzije

Primarni aldostero-nizam

Povišeno: blokatori angiotenzinskih receptora, restrikcija unosa natrija, diuretici koji štede kalij, ACE inhibitori, trudnoća Sniženo: β-adrenergički blokatori, α-2 agonisti, nesteroidni protuupalni lijekovi, dob Promijenjeno: dnevni ritam

-

Pretraga: SHBG (globulin koji veže spolne hormone)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




nmol/L odrasli M Ž

14,5 - 48,4 26,1 - 110,0

Snižena razina androgena i estrogena, hipertiroidizam, ciroza jetre

Povećana razina androgena i estrogena, nekontroliran učinak androgena na ciljne organe, hipotiroidizam, sindrom policističnih jajnika

Povišeno: dob (stariji muškarci), antiepileptici, oralni kontraceptivi, trudnoća Sniženo: pretilost

-

Pretraga: T3 (trijodtironin)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s crveni, žuti čep R - 7 d 2 mj Interferiraju: hemoliza i lipemija



nmol/L 1 – 23 mj 2 – 12 g

13 – 20 g M, Ž

1,8 - 3,7 1,7 - 3,2 1,4 - 2,6

Hipertireoza Hipotireoza Heterofilna protutijela -


Pretraga: T4 (tiroksin)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavan

ja nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s crveni, žuti čep R - 7 d 2 mj Interferiraju: hemoliza i lipemija



nmol/L 1 – 23 mj 2 – 12 g

13 – 20 g M, Ž

80 - 153 70 - 143 63 - 131

Hipertireoza Hipotireoza - -

Pretraga: Tireoglobulin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s crveni, žuti čep R - 3 d 60 d Interferiraju: hemoliza, lipemija, ikterija



µg/L svi M, Ž < 55 Endemska gušavost, novorođenčad, treći trimestar trudnoće

Postoperativno praćenje karcinoma štitnjače

Smetaju protutijela na tireoglobulin pa ih je potrebno odrediti u istom uzorku.

-

Pretraga: Tireotropni hormon (TSH)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




IU/L 1 – 23 mj 2 – 12 g

13 – 20 g M, Ž

0,83 – 6,5 0,58 – 4,1 0,39 – 4,0

Hipotireoza Hipertireoza - -


Pretraga: Testosteron, ukupni

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 1 tj 6 mj

Kod žena uzorak uzeti 3. – 5. dan menstrualnog ciklusa. Smeta jaka hemoliza.



nmol/L

20 - 49 g > 50 g

20 - 49 g > 50 g

M M Ž Ž

8,64 - 29,0 6,68 - 25,7 0,29 - 1,67 0,101 - 1,42

Rezistencija na androgene (testikularna feminizacija), policistični jajnici, tumori jajnika, adrenalni tumori, adrenalna hiperplazija

Hipogonadizam, kromosomske aberacije (Klinefelterov sindrom), ciroza jetre, bolesti bubrega

Sniženo: dob (stariji muškarci), dugotrajna intenzivna fizička aktivnost, anestezija, heroin, metadon, antifungalni lijekovi, estrogena terapija Promijenjeno: cirkadijalni ritam (više vrijednosti ujutro), kratka intenzivna fizička aktivnost

-

Pretraga: TSI (tireotropin stimulirajući imunoglobulin)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s crveni, žuti čep R 24 h 7 d 12 mj Interferiraju hemoliza i lipemija



IU/L svi M, Ž < 0,1 Dijagnoza i praćenje autoimune hipertireoze Heterofilna protutijela

Pretraga: Vanilmandelična kiselina (VMA), Homovanilična kiselina (HVA)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

U, dU

spremnik za 24-satnu mokraću,

spremnik za jednokratni

uzorak mokraće

P-30 7d 7d 1g Zakiseliti na pH 2-5.


Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Indikacija i interpretacija:

μmol/ mmol

kreatinina

< 18 mj

18 mj – 18 g

M, Ž

VMA/kreatinin < 12,1 HVA/kreatinin < 17,3

VMA/kreatinin < 5,8 HVA/kreatinin < 10,4

Probir na neuroblastom Povišeno:

lijekovi -

μmol/dU odrasli M, Ž VMA < 37 HVA < 38


10. Laboratorijska imunologija Pretraga: ANA (antinuklearna antitijela) IIF

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p

crveni, žuti, ljubičasti (EDTA), zeleni (heparin),

plavi (citrat)

P-45 8 h 14 d 3 mj -

Interpretacija nalaza Kliničko značenje Biološka varijabilnost

Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Nalaz Pozitivno:

opisno uz titar (titar do 1:1280)

svi M, Ž < 1:100 – negativna ≥ 1:100 – pozitivna

Sistemske autoimune bolesti: sistemski eritematozni lupus (SLE), miješana bolest vezivnog tkiva (MCTD, Sharp sindrom), progresivna sistemska skleroza (PSS), Sjörgenov sindrom (SS), polimiozitis/ dermatomiozitis (PM/DM), Rematološke bolesti: reumatoidni artritis (RA)

- -

Pretraga: ANCA (antitijela na citoplazmatske antigene neutrofilnih granulocita) IIF

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p


plavi (citrat)

P-45 8 h 14 d 3 mj -



opisno uz titar

svi M, Ž < 1:10 – negativna

≥ 1:10 – pozitivna

Sistemski vaskulitisi, granulomatoza s poliangitisom (GPA, Wegenerova granulomatoza), eozinofilna granulomatoza s poliangitisom (EGPA, Chug-Strauss sindrom), mikroskopski poliangitis (MPA), primarni sklerozirajući kolangenitis, nodozni poliartritis (PAN), kronične upalne bolesti crijeva (najčešće ulcerozni kolitis)

- -


Pretraga: Anti-β2-GPI IgG (antitijela na beta-2-glikoprotein klase IgG)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p


plavi (citrat)

P-45 8 h 14 d 3 mj -



RU/ml svi M, Ž < 20 – negativna ≥ 20 – pozitivna

Primarni antifosfolipidni sindrom (PAPS): arterijska i venska tromboza i učestali spontani pobačaji bez pridružene autoimune bolesti. Sekundarni antifosfolipidni sindrom (SAPS): vezan uz sistemske reumatske bolesti, vaskulitise, idiopatsku trombociopeničnu purpuru.

- -

Pretraga: Anti-β2-GPI IgM (antitijela na beta-2-glikoprotein klase IgM)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p


plavi (citrat)

P-45 8 h 14 d 3 mj -





- -

Pretraga: Anti-CCP (antitijela na cikličke citrulinirane peptide)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p crveni, žuti, ljubičasti čep (EDTA) R 8 h 7 d 1 mj -


Kritične vrijednosti Jedinic

a Dob Spol Nalaz Pozitivno:

U/mL svi M, Ž < 5 – negativno ≥ 5 – pozitivno Reumatoidni artritis - -


Pretraga: aCL IgG (antitijela na kardiolipine klase IgG)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p


plavi (citrat)

P-45 8 h 14 d 3 mj -



PL-IgG- U/mL svi M, Ž < 12 – negativna

≥ 12 – pozitivna


- -

Pretraga: aCL IgM (antitijela na kardiolipine klase IgM)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p


plavi (citrat)

P-45 8 h 14 d 3 mj -



PL-IgM- U/mL svi M, Ž < 12 – negativna

≥ 12 – pozitivna


- -

Pretraga: Anti-DGP IgG (antitijela na deaminirane glijadinske peptide klase IgG)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p crveni, žuti,

ljubičasti (EDTA) čep

P-21 8 h 7 d 3 mj -



U/ml svi M, Ž < 10 – negativna ≥ 10 – pozitivna Celijakija, dermatitis herpetiformis - -


Pretraga: Anti-dsDNA (antitijela na dvostruku uzvojnicu DNA)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p


plavi (citrat)

P-45 8 h 14 d 3 mj -



IU/ml svi M, Ž < 100 – negativna ≥ 100 – pozitivna

Sistemski eritematozni lupus (SLE), reumatoidni artritis (RA), juvenilni (idiopatski) reumatoidni artritis (IRA), Sjörgenov sindrom (SS), sistemska skleroza (SSc), mijastenija gravis, autoimuni hepatitis, lijekovima inducirani lupus.

Kod raznih infektivnih bolesti anti-sDNA mogu biti prolazno pozitivna u niskom titru.

-

Pretraga: Anti-GAD (antitijela protiv dekarboksilaze glutaminske kiseline)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p crveni, žuti, ljubičasti (EDTA) P-90 8 h 14 d 3 mj -




Diabetes mellitus tip I (šećerna bolest ovisna o inzulinu), Stiff-man sindrom (SMS), limbički encefalitis, cerebralna ataksija, primarna ahalazija.

- -


Pretraga: Anti-ganglio IgG/IgM, IgG i IgM (antitijela na gangliozide)

uključuje određivanje IgG/IgM, IgG i IgM antitijela na MAG (glikoprotein povezan s mijelinom), GM1, GM2, GD1a, GD1b i GQ1b.

Pretraga: Anti-MAG (MAG)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s crveni, žuti P-60 8 h 3 d 4 mj -



Omjer (%) Svi M, Ž

negativno: < 30 siva zona: 30 – 50

pozitivno: > 50 – 100 jako pozitivno: > 100

MAG IgM: Anti-MAG periferna polineuropatija - -

Pretraga: Anti-GM1 (GM1)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




Omjer (%) Svi M, Ž



GM1 IgG: Multifokalna motorna neuropatija, Guillain-Barréov sindrom (titar antitijela korelira s aktivnošću bolesti) GM1 IgM: Multifokalna motorna neuropatija, Guillain-Barréov sindrom (titar antitijela korelira s aktivnošću bolesti)

- -

Pretraga: Anti-GM2 (GM2)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




Omjer (%) Svi M, Ž



GM2 IgM: Akutne neuropatije: akutna motorna neuropatija Kronične neuropatije: kronična motorna neuropatija, kronična demijelinizirajuća neuropatija

- -


Pretraga: Anti-GD1a (GD1a)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




Omjer (%) Svi M, Ž



GD1a IgG: Multifokalna motorna neuropatija, Guillain-Barréov sindrom GD1a IgM: Multifokalna motorna neuropatija, Guillain-Barréov sindrom

- -

Pretraga: Anti-GD1b (GD1b)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




Omjer (%) Svi M, Ž



GD1b IgG: Akutna senzorna neuropatija, akutna motorna neuropatija GD1b IgM: Akutna senzorna neuropatija, akutna motorna neuropatija

- -

Pretraga: Anti-GQ1b (GQ1b)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




Omjer (%) Svi M, Ž



GQ1b IgG: Miller Fisherov sindrom GQ1b IgM: Miller Fisherov sindrom

- -


Pretraga: Anti-IA2 (antitijela protiv tirozin fosfataze)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p crveni, žuti, ljubičasti (EDTA) P-90 8 h 14 d 3 mj -




Diabetes mellitus tip I (šećerna bolest ovisna o inzulinu). - -

Pretraga: Anti-MPO (antitijela na mijeloperoksidazu)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p


plavi (citrat)

P-45 8 h 14 d 3 mj -




Sistemski vaskulitisi, granulomatoza s poliangitisom (GPA, Wegenerova granulomatoza), eozinofilna granulomatoza s poliangitisom (EGPA, Chug-Strauss sindrom), mikroskopski poliangitis (MPA), primarni sklerozirajući kolangenitis, nodozni poliartritis (PAN).

- -

Pretraga: Anti-PR3 (antitijela na proteinazu 3)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p


plavi (citrat)

P-45 8 h 14 d 3 mj -




Sistemski vaskulitisi, granulomatoza s poliangitisom (GPA, Wegenerova granulomatoza), eozinofilna granulomatoza s poliangitisom (EGPA, Chug-Strauss sindrom), mikroskopski poliangitis (MPA), primarni sklerozirajući kolangenitis, nodozni poliartritis (PAN).

- -


Pretraga: Anti-TG (antitijela na tireoglobulin)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s crveni, žuti čep R - 7 d 6 mj Interferiraju: hemoliza, lipemija, ikterija



IUml > 18 g M, Ž < 40 Autoimuni tireoiditis

Kod Hashimoto i Gravesove bolesti može biti povišen u 30 - 85% pacijenata. 10% zdrave populacije ima povišene vrijednosti

-

Pretraga: Anti-TPO (antitijela na tireoperoksidazu)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




IU/ml > 18 g M, Ž < 35 Autoimuni tireoiditis Heterofilna protutijela -

Pretraga: Anti-tTG IgA (antitijela na tkivnu transglutaminazu klase IgA)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p crveni, žuti,

ljubičasti (EDTA) čep

P-21 8 h 7 d 3 mj -

Interpretacija nalaza Kliničko značenje Biološka varijabilnost Kritične


U/ml svi M, Ž < 10 – negativna ≥ 10 – pozitivna

Celijakija, dermatitis herpetiformis

Lažno negativan nalaz moguć je kod djece mlađe od 2 godine sa simptomima celijakije. Negativan nalaz kod osoba s celijakijom uz IgA imunodeficijenciju.

-


Pretraga:

ENA profil uključuje određivanje sljedećih antinuklearnih antitijela: anti-

nRNP/Sm, anti-Sm, anti-SS-A, anti-SS-B, anti-Scl-70, anti-Jo-1, anti-Ro-52, anti-PM/Scl, anti-PCNA, anti-CENP B, anti-RPP

Pretraga: Anti-CENP B (antitijela na centromere-DNA vezujući protein B)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p


plavi (citrat)

P-45 8 h 14 d 3 mj -



Opisno svi M, Ž negativna Ograničeni tip sistemske skleroze, primarna bilijarna ciroza (PBC). - -

Pretraga: Anti-Jo-1

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p


plavi (citrat)

P-45 8 h 14 d 3 mj -



Semikvantitativno: omjer

Svi M, Ž

negativan: < 1,0

slabo pozitivan: 1,0 – 2,0 pozitivan: 2,0 – 5,0

jako pozitivan: > 5,0

Polimiozitis/dermatomiozitis (PM/DM) - -

Opisno Svi M, Ž negativan


Pretraga: Anti-PCNA

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p


plavi (citrat)

P-45 8 h 14 d 3 mj -



Opisno svi M, Ž negativna Sistemski eritematozni lupus (SLE). - -

Pretraga: Anti-PM/Scl

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p


plavi (citrat)

P-45 8 h 14 d 3 mj -



Opisno svi M, Ž negativna Miozitis, sistemska skleroza (SSc), polimiozitis/ skleroderma sindrom preklapanja. - -

Pretraga: Anti-RNP/Sm

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p


plavi (citrat)

P-45 8 h 14 d 3 mj -




Svi M, Ž

negativan: < 1,0



Miješana bolest vezivnog tkiva (MCTD), sistemski eritematozni lupus (SLE), Sjögrenov sindrom (SS), progresivna sistemska skleroza (PSSc)

- -



Pretraga: Anti-Ro-52 (TRIM 21)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p


plavi (citrat)

P-45 8 h 14 d 3 mj -



opisno svi M, Ž negativna

Sistemski eritematozni lupus (SLE), Sjögrenov sindrom (SS), sistemska skleroza (SSc), reumatoidni artritis (RA), primarna bilijarna ciroza (PBC), autoimuni hepatitis, miozitis.

- -

Pretraga: Anti-RPP (antitijela na ribosomalni P protein)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p


plavi (citrat)

P-45 8 h 14 d 3 mj -



Opisno svi M, Ž negativna Sistemski eritematozni lupus (SLE). - -

Pretraga: Anti-Scl-70 (Topo- I)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p


plavi (citrat)

P-45 8 h 14 d 3 mj -




Svi M, Ž

negativan: < 1,0



Progresivna sistemska skleroza (PSSc) - -



Pretraga: Anti-Sm

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p


plavi (citrat)

P-45 8 h 14 d 3 mj -




Svi M, Ž

negativan: < 1,0



Sistemski eritematozni lupus (SLE) - -


Pretraga: Anti-SS-A (anti-Ro)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p


plavi (citrat)

P-45 8 h 14 d 3 mj -




Svi M, Ž

negativan: < 1,0



Sjögrenov sindrom (SS), sistemski eritematozni lupus (SLE), subakutni lupus, neonatalni eritematozni lupus (NLE), reumatoidni artritis (RA).

- -



Pretraga: Anti-SS-B (anti-La)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p


plavi (citrat)

P-45 8 h 14 d 3 mj -




Svi M, Ž

negativan: < 1,0



Sjögrenov sindrom (SS), sistemski eritematozni lupus (SLE)

- -


Pretraga: Imunofenotipizacija limfocita

Vrsta uzorka




15-25°C 4°C -20°C

vk ljubičasti (EDTA) P-7 1 d - - -


Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Nalaz

opisno svi M, Ž

Određivanje izražja staničnih biljega karakterističnih za pomoćničke limfocite T, citotoksične limfocite T, limfocite B i NK stanice

Ocjena imunološkog statusa za dijagnostiku i praćenje primarnih i sekundarnih imunodeficijencija, transplantacije tkiva i organa, autoimunosnih bolesti, limfoproliferativnih bolesti

- -

Pretraga: Imunofenotipizacija limfoproliferativnih bolesti

Vrsta uzorka




15-25°C 4°C -20°C

vk, ks ljubičasti (EDTA) P-7 1 d - - -


Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Nalaz

opisno svi M,Ž

Određivanje izražaja membranskih i unutarstaničnih biljega na leukocitima

Određivanje loze stanica prema izražaju karakterističnih staničnih biljega, određivanje aberantnih osobina populacija stanica unutar limfocitne ograde i detekcija klonalnosti u svrhu otkrivanja i razlikovanja tipa leukemijske/limfomske populacije stanica

- -


Pretraga: Komplement C1-inhibitor

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p crveni ili plavi čep (citrat) P-30 6 h 8 d 12 mj -


Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Sniženo:

g/L svi M, Ž 0,154 – 0,338 Nasljedni angioedem, stečeno deficijentno stanje kod limfoproliferativnih bolesti, autoimunih bolesti, bolesti vezivnog tkiva.

- -


11. Testovi na alergije

Pretraga:

Ala TOP – profil inhalatornih alergena (grinje, epitel mačke, epitel psa, troskot, livadna mačica, Penicillium notatum, Alternaria tenuis, breza, japanski cedar, ambrozija, uskolisni trputac, crkvina)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s crveni, žuti čep P-30 6 h 7 d 6 mj -



kU/L svi M, Ž

Negativno: <0,5 Slabo pozitivno:

0,5 – 0,9 Pozitivno: >0,9

Alergija na jedan ili više alergena koje obuhvaća AlaTOP

- -

Pretraga: D1 – dermatophagoides pteronyssinus (kućne grinje)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L svi M, Ž < 0,10 Alergija na kućne grinje - -

Pretraga: E1 – epitel mačke

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L svi M, Ž < 0,10 Alergija na epitel mačke - -


Pretraga: E5 – epitel psa

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L svi M, Ž < 0,10 Alergija na epitel psa - -

Pretraga: F1 – bjelanjak kokošjeg jajeta

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L svi M, Ž < 0,10 Alergija na bjelanjak - -

Pretraga: F2 – kravlje mlijeko

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L svi M, Ž < 0,10 Alergija na kravlje mlijeko - -

Pretraga: F3 – riba (bakalar)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L svi M, Ž < 0,10 Alergija na ribu - -


Pretraga: F4 – pšenično brašno

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L svi M, Ž < 0,10 Alergija na pšenično brašno - -

Pretraga: FP5 – profil alergena namirnica br. 5 (jaje, mlijeko, kikiriki, soja, bakalar, pšenično brašno)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L svi M, Ž Negativno: < 0,10 Pozitivno: > 0,10

Alergija na jedan ili više alergena koje obuhvaća FP5 - -

Pretraga: F13 – kikiriki

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L svi M, Ž < 0,10 Alergija na kikiriki - -

Pretraga: F14 – soja

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L svi M, Ž < 0,10 Alergija na soju - -


Pretraga: G6 – livadna mačica (Phleum pratense)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L svi M, Ž < 0,10 Alergija livadnu mačicu - -

Pretraga: GP3 – profil alergena trava br. 3 (obična mirisavka, engleski ljulj, livadna mačica, raž i vuneneasta medunika)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L svi M, Ž < 0,10 Alergija na jedan ili više alergena koje obuhvaća GP3 - -

Pretraga: M3 – Aspergillus fumigatus

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L svi M, Ž < 0,10 Alergija na Aspergillus fumigatus - -

Pretraga: T3 – breza

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L svi M, Ž < 0,10 Alergija na brezu - -


Pretraga: T9 – maslina (Olea europea)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L svi M, Ž < 0,10 Alergija na maslinu - -

Pretraga: T23 – obični čempres (Cupressus sempervirens)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L svi M, Ž < 0,10 Alergija na obični čempres - -

Pretraga: TP9 – profil alergena drveća br.9 (joha, breza, lijeska, hrast i vrba)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L svi M, Ž < 0,10 Alergija na jedan ili više alergena koje obuhvaća TP9 - -

Pretraga: W6 – divlji pelin (Artemisia vulgaris)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L svi M, Ž < 0,10 Alergija na divlji pelin - -


Pretraga: W19 – uspravna crkvina (Parietaria officinalis)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L svi M, Ž < 0,10 Alergija na uspravnu crkvinu - -

Pretraga: WP3 – profil alergena korova br.3 (divlji pelin, uskolisni trputac, bijela loboda, zlatnica i kopriva)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L svi M, Ž < 0,10 Alergija na jedan ili više alergena koje obuhvaća WP3 - -


12. Lijekovi i sredstva ovisnosti Pretraga: Adalimumab (Humira) i anti-adalimumab (anti-Humira)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) P-90 2 d 5 d 3 mj Uzorak uzeti neposredno prije

slijedeće doze; lipemija interferira


vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Povišeno: Sniženo: Terapijski interval za Adalimumab Adalimumab

µg/mL svi M, Ž

> 0,8 za reumatoidni artritis

5 - 8 za upalne bolesti crijeva

Neodgovara-juća terapija

Neodgovara-juća terapija, prisustvo protutijela na lijek

Brzi i spori metabolizatori. Na raspoloživost lijeka utječe koncentracija: CRP, albumina, komponenata komplementa, heterofilinih protutijela, reumatoidnog faktora

-

Referentne vrijednosti za anti-adalimumab anti-adalimumab

opisno svi M, Ž negativno Prisutna protutijela na lijek

- Reumatoidni faktor, heterofilna protutijela -

Pretraga: Ciklosporin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

vk ljubičasti čep (EDTA) P-3 5 d 7 d 6 mj

Uzorak uzeti ujutro neposredno prije slijedeće doze doze lijeka. Terapijski interval vrijedi za pacijente s transplantiranim bubregom.

Terapijski interval Kliničko značenje Biološka varijabilnost


µg/L svi M, Ž 100 – 200 Toksičan učinak (nefrotoksičan, hepatotoksičan)

Neodgovarajuća imunosupresija

Brzi i spori metabolizatori -

Pretraga: Etilni alkohol

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) H - - - Potrebno je zaštititi uzorak od

izaganja zraku. Smeta lipemija.



g/L svi M, Ž < 0.1 Zloupotreba alkohola, intoksikacija alkoholom

Brzi i spori metabolizatori > 3.5


Pretraga: Everolimus

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

vk ljubičasti čep (EDTA) P-3 5 d 7 d 6 mj

Uzorak uzeti ujutro neposredno prije slijedeće doze lijeka. Terapijski interval vrijedi za pacijente s transplantiranim bubregom



µg/L svi M, Ž

početak: 5 – 15

održavanje: 3 – 8

Toksičan učinak (nefrotoksičan)

Neodgovarajuća imunosupresija


Pretraga: Fenitoin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C


Uzorak uzeti ujutro neposredno prije slijedeće doze. 2 sata nakon intravenozne i 4 sata nakon intramuskularne primjene lijeka.

Terapijski interval Kliničko značenje Biološka varijabilnost Kritične vrijednosti


µmol/L svi M, Ž 39,6 - 79,2 Toksičan učinak

Neodgovarajuća terapija epilepsije

Brzi i spori metabolizatori

Iznad gornjeg terapijskog intervala

Pretraga: Fenobarbiton

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) P-7 6 h 7 d 12 mj Uzorak uzeti ujutro neposredno prije

slijedeće doze. Smeta jaka hemoliza.



µmol/L svi M, Ž 64 - 172 Toksičan učinak

Neodgovarajući učinak terapije




Pretraga: Infliksimab i anti-infliksimab

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) P-90 2 d 5 d 3 mj Uzorak uzeti neposredno prije

slijedeće doze; lipemija interferira


vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Povišeno: Sniženo: Terapijski interval za infliksimab Infliksimab

µg/mL svi M, Ž

>1,5 za reumatoidni

artritis 3 - 7 za upalne bolesti crijeva

Neodgovara-juća terapija

Neodgovarajuća terapija, prisustvo protutijela na lijek

Brzi i spori metabolizatori. Na raspoloživost lijeka utječe koncentracija: CRP, albumina, komponenata komplementa, heterofilinih protutijela, reumatoidnog faktora

-

Referentne vrijednosti za anti-infliksimab anti-infliksimab

opisno svi M, Ž negativno Prisutna protutijela na lijek

- Reumatoidni faktor, heterofilna protutijela -

Pretraga: Karbamazepin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C


Uzorak uzeti ujutro neposredno prije slijedeće doze. Izrazito smeta lipemija, jaka hemoliza i ikterija.



µmol/L svi M,Ž

Karbamazepin: 16,9 - 50,8

Karbamazepin-epoksid: < 16,0

Toksičan učinak. U slučaju visoke doze izdaje se i karbamazepin- epoksid

Neodgovarajuća terapija epilepsije

Brzi i spori metabolizatori > 63 µmol/L

Pretraga: Lamotrigin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s žuti, crveni čep P-21 - 4 d 3 mj Uzorak uzeti neposredno prije slijedeće doze.



µmol/L svi M, Ž 11,7 – 54,6 Toksični učinak Neodgovarajuća terapija



Pretraga: Litij

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s žuti, crveni čep P-7 6 h 7 d 6 mj Uzorak uzeti ujutro neposredno prije slijedeće doze.



µmol/L svi M,Ž 0,60 - 1,20 Toksičan učinak

Neodgovarajuća terapija bipolarnih proemećaja


Pretraga: Metotreksat

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni (bez gela), zeleni čep

(heparin) H 1 d 2 d 1 mj Uzorak zaštititi od svjetla.



µmol/L svi M, Ž

Ovisi o indikaciji < 0,1 72h < 1,0 48h < 10 24h

Toksični učinak Neodgovarajuća terapija


Pretraga: Takrolimus

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

vk ljubičasti čep (EDTA) P-3 8 h 7 d 6 mj

Uzorak uzeti neposredno prije slijedeće doze lijeka. Terapijski interval vrijedi za pacijente s transplantiranim bubregom



μg/L odrasli M, Ž 5 - 20 Toksični učinak (primarno nefrotoksičan).

Povećana opasnost od imunološke reakcije odbacivanja presatka.



Pretraga: Trileptal (oxcarbazepin)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s žuti, crveni čep P-21 - 4 d 3 mj Uzorak uzeti neposredno prije slijedeće doze; odvojiti serum od stanica unutar 2h od uzimanja krvi



µmol/L svi M, Ž 39 - 138 Toksični učinak Neodgovarajuća terapija


Pretraga: Valproična kiselina

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) P-7 6 h 7 d 3 mj Uzorak uzeti neposredno prije

slijedeće doze.



µmol/L svi M, Ž 346 - 693 Toksični učinak Neodgovarajuća terapija




Pretraga: Pretraživanje mokraće na sredstva ovisnosti

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

u čisti spremnik za mokraću H - 2 d 3 mj -


Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Nalaz Pozitivno: Negativno:

opisno svi M, Ž negativno

Svaki pozitivan rezultat treba potvrditi GC/MS metodom. Amfetamini: pozitivna reakcija za: MDA ecstasy, D-amfetamin, D,L-amfetamin sulfat, fentermin, L-amfetamin Metamfetamini: pozitivna reakcija za: MDMA ecstasy, D-metamfetamin, L-metamfetamin, mefentermin, p-hidroksimetamfetamin Ecstasy: pozitivna reakcija za: MDA, MDMA, MDEA Kokain: pozitivna reakcija za: benzoilekgonin, ekgonin Hcl, kokain Hcl, kokaetilen Kanabinoidi: pozitivna reakcija za: kanabinol, THC-9 COOH, delta-8-THC, delta-9-TCH Barbiturati: pozitivna reakcija za: alfenol, amobarbital, aprobarbital, butabarbital, butetal, ciklopentobarbital, fenobarbital, pentobarbital, sekobarbital Buprenorfin: pozitivna reakcija za buprenorfin Benzodiazepini: pozitivna reakcija za: alprazolam, bromazepam, delorazepam, dezalkihfluorazepam, diazepam, estazolam, funitrazepam, hidroksialprazolam, kalijev klorazepat, klobazam, klonazepam, klordiazepoksid, klordiazepoksid hidroklorid, lorazepam, lorazepam glukuronid, midazolam, nitrazepam, nordiazepam, norklordiazepoksid, oksazepam, temazepam, triazolam Opijati: pozitivna reakcija za: 6-monoacetilmorfin, etilmorfin, hidrokodon, hidromorfon, kodein, levofanol, morfin, morfin 3-beta-D-glukuronid, norkodein, normorfon, oksikodon, oksimorfon, prokain, tebain Metadon: pozitivna reakcija za: doksilamin, metadon, metaboliti metadona (EDDP, EMDP)

Negativan rezultat nužno ne znači odsutnost droge, već može biti rezultat niske koncentracije ispod granice detekcije metode ili krivotvorenja uzorka.

- -


13. Funkcijski testovi Pretraga: Frakcijska ekskrecija natrija

Vrsta uzorka Vrsta spremnika (boja čepa)

Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, u, dU

crveni, žuti čep, čisti spremnik za porciju, čiste boce za 24-satnu mokraću

R Vidjeti Na i kreatinin u serumu i mokraći

Upute za prikupljanje 24 satne mokraće za kvantitativnu analizu. Računska pretraga: Potrebno je izmjeriti natrij i kreatinin u serumu i urinu.



% starija djeca i odrasli

M, Ž - > 2-3 Akutna tubularna nekroza, postrenalna azotemija

< 1 Prerenalna bolest - -

Pretraga: Indeks zatajivanja bubrega

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, u, dU crveni, žuti čep, čisti

spremnik za porciju, čiste boce za 24-satnu mokraću

R Vidjeti Na i kreatinin u serumu i mokraći

Upute za prikupljanje 24 satne mokraće za kvantitativnu analizu. Računska pretraga: Potrebno je izmjeriti natrij u urinu te kreatinin u serumu i urinu.



mmol/L svi M, Ž - > 2 Akutna tubularna nekroza

< 1 Prerenalna bolest - -

Pretraga: Klirens kreatinina

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, dU crveni, žuti čep, čiste boce za prikupljanje 24-satne mokraće

R Vidjeti kreatinin u serumu i mokraći

Upute za prikupljanje 24 satne mokraće za kvantitativnu analizu. Računska pretraga: Potrebno je izmjeriti kreatinin u serumu i 24 satnom urinu. Za izračun je potrebna visina i težina pacijenta.



mL/min/1,73 m2 svi M, Ž 66 - 143

Akromegalija, gigantizam, šećerna bolest

Bolesti kod kojih se smanjuje glomerularna filtracija zbog smanjenog protoka krvi kroz bubrege, niskog krvnog tlaka, hemokoncentracije, dehidracije ili smanjenog broja funkcionalno sposobnih glomerula.



Pretraga: Klirens endogenog kreatinina

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R Vidjeti kreatinin u serumu

Računska pretraga: Potrebno je izmjeriti kreatinin u serumu. Za izračun je potrebna dob, težina i spol pacijenta.



mL/s

20 - 40 g 40 – 50 g 50 – 60 g 60 – 70 g

> 70 g

20 - 40 g 40 – 50 g 50 – 60 g 60 – 70 g

> 70 g

M M M M M

Ž Ž Ž Ž Ž

1,5 – 2,3 1,4 – 2,2 1,3 – 2,1 1,2 – 2,0 1,1 – 1,9

1,3 – 2,1 1,2 – 2,0 1,1 – 1,9 1,0 – 1,8 0,9 – 1,7

Akromegalija, gigantizam, šećerna bolest

Bolesti kod kojih se smanjuje glomerularna filtracija zbog smanjenog protoka krvi kroz bubrege, niskog krvnog tlaka, hemokoncentracije, dehidracije ili smanjenog broja funkcionalno sposobnih glomerula.


Pretraga: Klirens ureje

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, dU crveni, žuti čep, čiste boce za prikupljanje 24 satne mokraće

R Vidjeti ureju u serumu i mokraći

Upute za prikupljanje 24 satne mokraće za kvantitativnu analizu. . Računska pretraga: Potrebno je izmjeriti ureju u serumu i 24 satnom urinu. Za izračun je potrebna visina i težina pacijenta.



mL/min/1,73m2 svi M, Ž 40 - 60 Postrenalna azotemija (opstrukcija mokraćovoda, mokraćnog mjehura zbog prostatitisa, urolitijaze ili tumora)

Povišeno: visoki unos proteina hranom

-


Pretraga: Oralni test opterećenja glukozom (oGTT)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

p zeleni (heparin), sivi čep (inhibitor

glikolize) R 2 h 72 h nije stabilno

Upute za pripremu pacijenta i izvođenje oralnog testa opterećenja glukozom

Interpretacija nalaza i kliničko značenje Biološka varijabilnost Kritične

vrijednosti Jedinica Dob Spol

mmol/L svi M, Ž

Poremećena glikemija natašte

Povišeno: trudnoća, tjelesni napor, pušenje, vrućica, šok, trauma, oralni kontraceptivi, stres, kofein, ACTH, kortikosteroidi, tiroksin, adrenalin, estrogeni, indometacin, nikotinska kiselina, acetazolamid, furosemid, pankreatektomija, anestezija Sniženo: etanol, droge, anabolički steroidi, antihistaminici, gastrektomija Promjenjivo: godišnje doba, dnevni ritam

-

0' 5,6 - 6,1 (puna krv, kapilarna) 6,1 - 7,0 (kapilarna plazma) 6,1 - 7,0 (venska plazma)

120' < 7,8 (kapilarna puna krv, kapilarna i venska plazma)

Oštećena podnošljivost glukoze

0' < 6,1 (puna krv, kapilarna) < 7,0 (kapilarna i venska plazma)

120' 7,8 - 11,1 (puna krv, kapilarna) 8,9 - 12,2 (kapilarna plazma) 7,8 - 11,1 (venska plazma)

Šećerna bolest (tip I i II)

0' ≥ 6,1 (puna krv, kapilarna) ≥ 7,0 (kapilarna i venska plazma)

120' ≥ 11,1 (puna krv, kapilarna) ≥ 12,2 (kapilarna plazma) ≥ 11,1 (venska plazma)

Pretraga: Oralni test opterećenja glukozom (oGTT) u trudnoći

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C



Upute za pripremu pacijentice i izvođenje oralnog testa opterećenja glukozom u trudnoći


vrijednosti Jedinica Dob Spol Gestacijski dijabetes

mmol/L svi Ž

0' > 5,1 (venska plazma)

Isto kao kod oGTT-a - 60' > 10,0 (venska plazma)

120' > 8,5 (venska plazma)


Pretraga: Oralni test opterećenja laktozom (LTT)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

kk Mjerenje

laboratorijskim glukometrom

R - - - Upute za pripremu pacijenta i izvođenje oralnog testa opterećenja laktozom.

Interpretacija nalaza i kliničko značenje Biološka varijabilnost

Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Normalan nalaz Poremećaj podnošljivosti laktoze

mmol/L svi M, Ž

Porast glukoze u krvi od 1,4 mmol/L u odnosu na koncentraciju glukoze natašte

Porast koncentracije glukoze u krvi manje od 1,4 mmol/L u odnosu na koncentraciju glukoze natašte. Pojava nadutosti crijeva, grčeva, proljeva, mučnine i povraćanja u razdoblju od 12 sati od početka testa

- -

Pretraga: Postprandijalni test

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C



Upute za pripremu pacijenta i pravilno izvođenje postprandijalnog testa


vrijednosti Jedinica Dob Spol Nalaz

mmol/L odrasli M, Ž Procjenjuje kliničar

prema trenutno važećim stručnim smjernicama

Povišeno: trudnoća, tjelesni napor, pušenje, vrućica, šok, trauma, oralni kontraceptivi, stres, kofein, ACTH, kortikosteroidi, tiroksin, adrenalin, estrogeni, indometacin, nikotinska kiselina, acetazolamid, furosemid, pankreatektomija, anestezija Sniženo: etanol, droge, anabolički steroidi, antihistaminici, gastrektomija Promjenjivo: godišnje doba, dnevni ritam

-


Pretraga: Test apsorpcije D-ksiloze (odrasli)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

u čista čaša i boca za

prikupljanje mokraće

R - 3 d 2 tj Upute za pripremu pacijenta i izvođenje testa apsorpcije D-ksiloze


vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Interpretacija:

% odrasli M, Ž 22 – 33 % ukupne doze

Normalan nalaz apsorpcije D-ksiloze kod malapsorpcije uzrokovane insuficijencijom pankreasa. Snižene vrijednosti apsorpcije D-ksiloze kod malapsorpcije uzrokovane promjenama na razini crijeva.

Lažno sniženi rezultati kod povraćanja, dehidracije, edema, ascitesa

-

g odrasli M, Ž 5,6 - 8,2 g izlučene ksiloze

Pretraga: Test apsorpcije D-ksiloze (djeca)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

p Posebno pripremljena epruveta s heparinom i

NaF R - 3 d 2 tj

Upute za pripremu pacijenta i izvođenje testa apsorpcije D-ksiloze kod djece



mg/dL 0 -18 g M, Ž > 20 Malapsorpcija, celijakija - -

Pretraga: Test opterećenja željezom

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p žuti, crveni, zeleni čep (heparin) R 6 h 3 tj 1 g Pacijent mora biti natašte noć prije

testa kao i tijekom njegovog izvođenja


Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Normalan nalaz Interpretacija:

µmol/L svi M, Ž porast koncentracije željeza 2-3 puta

Izostanak porasta koncentracije željeza kod poremećene apsorpcije željeza. - -


Pretraga: Titrabilni aciditet mokraće

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

dU spremnik za 24-satnu mokraću s parafinskim uljem

R - - - Upute za prikupljanje 24-satne mokraće kod određivanja titrabilnog aciditeta mokraće



mmol/dU svi M, Ž 10 - 40 Renalna tubularna acidoza - -

Pretraga: Tubularna resorpcija fosfata (TRP)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, p, dU crveni, žuti, zeleni čep

(heparin), spremnik za 24-satnu mokraću

R Vidjeti fosfor i kreatinin u serumu i mokraći

Upute za prikupljanje 24-satne mokraće za kvantitativnu analizu. Računska pretraga: Potrebno je izmjeriti anorganske fosfate i kreatinin u serumu i urinu.



% svi M, Ž 82 - 95 Hipoparatiroidizam Hiperparatiroidizam, poremećaj proksimalnih tubula - -


14. Kvalitativno ispitivanje mokraće

Pretraga: Bence-Jonesov protein (monoklonski slobodni lagani lanci tipa kapa i lambda)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

u, dU

čisti spremnik za mokraću, čiste

boce za 24-satnu mokraću

P-30 4 h 7 d 1 mj

Svježa mokraća (prvi ili drugi jutarnji uzorak mokraće). Prikupiti uzorak prema uputama za prikupljanje 24-satne mokraće.



opisno odrasli M, Ž

Imunofiksacijskom analizom mokraće nisu uočene promjene koje ukazuju na prisustvo monoklonskog slobodnog laganog lanca

Kvalitativna procjena imunoglobulina, monoklonski slobodni kapa ili lambda lagani lanci: bolest laganih lanaca, primarna amiloidoza laganih lanaca, nesekrecijski mijelom, monoklonska gamapatija neutvrđenog značenja (MGNZ)

Analitički: visoke doze penicilina i aspirina mogu dati lažno pozitivan nalaz.

-

Pretraga: Elektroforeza proteina u 24-satnoj mokraći

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

dU čiste boce za 24-satnu mokraću P-30 6 h 7 d 1 mj Prikupiti uzorak prema uputama

za prikupljanje 24-satne mokraće



opisno svi M, Ž Albumin i

transferin u tragu

Fiziološka, selektivna glomerularna, neselektivna glomerularna, tubularna i mješana proteinurija.

Fizički napor -

Pretraga: Hemosiderin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

u čisti spremnik za mokraću R 2 h 4 h nije stabilno Obavezno dostaviti svježi prvi

jutarnji uzorak mokraće.



opisno svi M, Ž Negativan Prekomjerno nakupljanje hemosiderina kod aplastične anemije i hemolitičke anemije nakon transfuzije krvi

- -


Pretraga:

Kvalitativni pregled mokraće

uključuje određivanje sljedećih parametara: izgled mokraće, boja mokraće, specifična težina, pH, leukocitna esteraza, proteini, glukoza, ketoni, urobilinogen, bilirubin, nitriti, eritrociti/hemoglobin, pregled mokraćnog sedimenta

Pretraga: Izgled mokraće

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

u čisti spremnik za mokraću H, R 2 h 4 h nije stabilno Upute za prikupljanje uzorka

mokraće za kvalitativnu analizu


vrijednosti Jedinica Dob Spol Nalaz Interpretacija:

opisno svi M, Ž Bistar

Lagano zamućen (oblačast): eritrociti, leukociti, epitelne stanice, bakterije Mutan: infekcije mokraćnog sustava Mliječan: cistinurija, veći broj leukocita

Prehrana, kontaminacija sjemenom tekućinom ili vaginalnim sekretom

-

Pretraga: Boja mokraće

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




vrijednosti Jedinica Dob Spol Nalaz Interpretacija:

opisno svi M, Ž Svijetlo žut

Bezbojna: neliječeni dijabetes, dijabetes insipidus; Narančasta: povišen bilirubin; Žutosmeđa ili žutozelena: biliverdin; Zelena: Pseudomonas aeruginosa; Ružičasta do crvena: eritrociti, hemoglobin, mioglobin, porfirini; Crnosmeđa: methemoglobin, homogentizinska kiselina (alkaptonurija), melanin ili melanogen.

Kao posljedica unosa različitih lijekova, dodataka prehrani, neke vrste hrane i pića, mokraća može poprimiti različite boje od bezbojne, narančaste, plave, zelene, ružičaste, crvene, smeđe pa sve do crne.

-


Pretraga: Specifična težina (test traka) (relativna gustoća)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C





kg/L ≤ 1 mj > 18 g M, Ž 1,001 – 1,021

1,002 – 1,030

Diabetes mellitus, nefroza, prekomjeran gubitak vode (dehidracija, povraćanja, proljevi), pojačano izlučivanje ADH, kongestivno zatajenje srca

Diabetes insipidus, glomerulonefritis, pijelonefritis, teško oštećenje bubrega s poremećajem koncentriranja i razrjeđivanja mokraće

Lijekovi, pH mokraće -

Pretraga: pH

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C





pH jedinice

Novorođenčad Djeca

Odrasli M, Ž

5,0 – 7,0 4,5 – 8,0 5,0 – 9,0

Infekcija mokraćnog sustava, renalna tubularna acidoza, kronično zatajenje bubrega, metabolička acidoza zbog povraćanja, respiratorna alkaloza zbog hiperventilacije

Metabolička acidoza, dijabetička ketoza, proljevi, gladovanje, uremija, infekcija mokraćnog sustava, respiratorna acidoza

Lijekovi, prehrana (proteini smanjuju pH, voće i povrće povećava pH mokraće)

-

Pretraga: Leukocitna esteraza (test traka)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C





neg – +++ svi M, Ž neg

Infekcije mokraćnog sustava (cistitis), akutni pijelonefritis, glomerulonefritis, akutna Brightova bolest, tumori mokraćnog mjehura, SLE, tuberkuloza

Povišeno: vaginalni iscjedak, lijekovi (ampicilin, kanamicin), vježbanje; Sniženo/odsutno: visoka razina glukoze i proteina u mokraći, visoka specifična težina mokraće, tetraciklini

-


Pretraga: Proteini (test traka)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C






Oštećenje glomerula: amiloidoza, glomerulonefritis, SLE, diabetes mellitus, nefrotski sindrom; Smanjena bubrežna reapsorpcija: bolest bubrežnih tubula, pijelonefritis, Wilsonova bolest, Fanconijev sindrom, intersticijski nefritis; kongestivno zatajivanje srca, povećana razina serumskih proteina (multipli mijelom, limfomi); akutne infekcije, septikemija, trauma, stres, preeklampsija, hipertireoidizam, hipertenzija, otrovanja.

Povišeno: ortostatska proteinurija, naporne vježbe, emocionalni stres, povišena temperatura s dehidracijom, alkalna mokraća

-

Pretraga: Glukoza (test traka)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




vrijednosti Jedinica Dob Spol Nalaz Povišeno:

norm – +++ svi M, Ž Normalno

Diabetes mellitus, endokrini poremećaji (Cushingov sindrom, akromegalija, tireotoksikoza), bolesti jetre i gušterače, oštećena tubularna reapsorpcija glukoze (Fanconijev sindrom, uznapredovala bolest tubula), trudnoća s mogućim gestacijskim dijabetesom, sniženi bubrežni prag za glukozu (< 9 mmol/L)

Povišeno: homogentizinska kis., cefalosporini, probenecid, penicilin, stres, uzbuđenje, infarkt miokarda. Analitički, povišeno: peroksidi i jaki oksidansi Analitički, sniženo: askorbinska kis. i ketoni, stajanje uzorka

+++ (uz pozitivne

ketone)


Pretraga: Ketoni (test traka)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C






Diabetes mellitus, renalna glikozurija, bolest nakupljanja glikogena (von Gierkova bolest), gladovanje, povraćanje i proljevi, prehrana siromašna ugljikohidratima, eklampsija, trudnoća, laktacija, hipertireoidizam, povišena tjelesna temperatura

Povišeno: akutne bolesti, teški stres, naporno vježbanje, lijekovi Analitički, sniženo: predugo stajanje uzorka

+++ (uz pozitivnu

glukozu)

djeca < 2 god pozitivni ketoni

su znak kritičnog upozorenja

Pretraga: Urobilinogen (test traka)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C





norm – +++ svi M, Ž norm

Stanja pojačanog razaranja eritrocita (hemolitička i perniciozna anemija, malarija), krvarenja u tkiva (opsežna nagnječenja), infektivni i toksični hepatitis, bilijarna bolest, ciroza, kolangitis.

Djelomična ili potpuna opstrukcija žučovoda (kolelitijaza, teške upale žučnih vodova, rak glave gušterače), proljevi, renalna insuficijencija, antibiotska terapija (supresija crijevne flore koja transformira bilirubin)

Urobilinogen je podložan dnevnoj varijaciji (vrhunac izlučivanja je između 12 i 16 h), izrazito obojena mokraća otežava očitanje reakcije

-

Pretraga: Bilirubin (test traka)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C






Hepatitis i jetrene bolesti uzrokovane infekcijama ili izlaganjem toksičnim agensima (ciroza), opstruktivna žutica, tumori jetre i bilijarnog trakta, septikemija, hipertireoidizam

Analitički, sniženo: askorbinska kis. i nitrati reduciraju osjetljivost testa, lijekovi i urokromi bojaju mokraću.

-


Pretraga: Nitriti (test traka)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




vrijednosti Jedinica Dob Spol Nalaz Pozitivno: Negativno:

neg – ++ svi M, Ž neg

Infekcije mokraćnog sustava uzrokovane bakterijama koje reduciraju nitrate u nitrite (Escherichia, Pseudomonas, Proteus, Klebsiella)

Ne odbacuje mogućnost infekcije mokraćnog sustava koju uzrokuju bakterije koje ne reduciraju nitrate u nitrite (Enterococcus, Streptococcus, Staphylococcus)

Povišeno: bilirubin Sniženo/odsutno: nedovoljno nitrata u prehrani, prekratko zadržavanje mokraće u mjehuru (nedovoljno vremena za nastajanje nitrita iz nitrata)

-

Pretraga: Eritrociti/hemoglobin (test traka)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C






Hematurija: akutne infekcije mokraćnog sustava (cistitis), tumori mokraćnog sustava i bubrega, mokraćni kamenci, glomerulonefritis, pijelonefritits, trauma Hemoglobinurija: opsežne opekline, transfuzijske reakcije, febrilna intoksikacija, kemijski agensi i alkaloidi (otrovne gljive, zmijski otrov), malarija, hemolitički poremećaji, PNH, DIK

Hemoglobinurija: naporne vježbe, lijekovi (amfotericin, bacitracin, varfarin, aspirin) Analitički, povišeno: mioglobin, menstrualna krv Analitički, sniženo: visoke doze askorbinske kiseline, visoka specifična težina mokraće i proteini smanjuju osjetljivost testa

+++


Pretraga: Pregled mokraćnog sedimenta

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C



Referentni interval Kliničko značenje Biološka

varijabilnost Kritične

vrijednosti Spol Analit Dob Jedinica i interval

Interpretacija nalaza: br.čestica/ vidno polje ×106/L

M, Ž

Leukociti novorođenčad

i djeca odrasli

0 – 5

0 – 2

0 – 25

0 – 10

Kod bubrežnih parenhimnih bolesti povećava se broj stanica, a nalaz sedimenta mokraće daje informaciju o dijagnozi i prognozi bolesti. Patološki nalaz sedimenta mokraće može sadržavati veće količine eritrocita, leukocita, epitelnih stanica, različite cilindre (hijalini, voštani, masni, granulirani, eritrocitni, leukocitni i dr.), bakterije, parazite i njihova jajašca te soli u kristalnom ili amorfnom obliku. Kristali amorfnih urata, kalcijeva karbonata, amonijeva biurata, kalcijeva fosfata, amorfnih fosfata i katkad mokraćne kiseline i kalcijeva oksalata su uobičajen normalan nalaz. Kristali cistina, tirozina, leucina, kolesterola, mokraćne kiseline mogu upućivati na urođeni metabolički poremećaj.

Vježbanje, stres, prehrana utječu na sastav mokraćnog sedimenta. Lijekovi se mogu pronaći u obliku kristala.

Eritrocitni cilindri ili > 50% dismorfičnih eritrocita

Eritrociti svi 0 – 2 0 – 10 Stanice

pločastog epitela

novorođenčad i djeca odrasli

0 – 5

0 – 1

0 – 25

0 – 2 Male

epitelne stanice

odrasli 0 – 1 0 – 2

Hijalini cilindri svi 0 – 1 0 – 2

Nehijalini cilindri svi 0 0

Bakterije svi 0 0 Gljivice svi 0 0

Sluz svi 0 0 Kristali svi 0 0

Soli svi 0 0

Pretraga: Melanin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

u čisti spremnik za mokraću R 2 h 4 h nije

stabilno

Obavezno dostaviti svježi prvi jutarnji uzorak mokraće zaštićen od svjetla.



opisno odrasli M, Ž Negativan Melanom, melanosarkom, Addisonova bolest.

Kod tamnoputih osoba i nakon prekomjernog sunčanja može biti pozitivan.

-


Pretraga: Metabolički probir (na ketokiseline, cistin, fenilpiruvičnu kiselinu i tirozin)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

u čisti spremnik za mokraću R - 1 d 1 mj Svježi uzorak mokraće uzeti u

metaboličkoj krizi



opisno svi M, Ž Negativno

Ketokiseline: fenilketonurija i tirozinemija, poremećaj metabolizma razgranatih aminokiselina Cistin: cistinurija Fenilpiruvična kiselina: fenilketonurija, tirozinemija, histidinemija, alkaptonurija, poremećaj metabolizma razgranatih aminokiselina Tirozin: tirozinoza, alkaptonurija

Kod novorođenčadi je nepouzdan test na fenilketonuriju

-

Pretraga: Mioglobin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

u čisti spremnik za mokraću R 2 h 4 h nije stabilno Obavezno dostaviti svježi prvi

jutarnji uzorak mokraće.



opisno svi M, Ž Negativan

Crush-sindrom, progresivne mišićne bolesti, rabdomioliza, metabolička mioglobinurija, epilepsija, dijabetička ketoacidoza, akutna mioliza, miozitis, električni šok

Mioglobinurija se može pojaviti nakon dugotrajnog i teškog fizičkog napora.

-


15. Kvantitativno ispitivanje mokraće Pretraga: Albumin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

u, dU čisti spremnik za

porciju, čiste boce za 24-satnu mokraću

R 6 h 30 d - Prikupiti uzorak prema uputama za prikupljanje 24-satne mokraće.



mg/mmol kreatinin > 18 g M, Ž < 3,4

Glomerularna proteinurija, esencijalna hipertenzija, dijabetička nefropatija

Povišeno: fizički napor - mg/L svi M, Ž < 20

mg/dU svi M, Ž < 30

Pretraga: Amilaza

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

u čisti spremnik za mokraću H, R 6 h 10 d - -



U/L svi M, Ž < 400 Akutni pankreatitis, parotitis, alkoholizam, insuficijencija bubrega, virusni hepatitis, sarkoidoza

Povišeno: kolangiografija, fizički napori

-

Pretraga: Bakar (Cu)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

dU posebno pripremljene

boce za 24-satnu mokraću

P-7 - 1 d 15 d Upute za prikupljanje 24-satne mokraće kod određivanja bakra. Interferira hematurija.



μmol/dU svi M, Ž < 0,944 Wilsonova bolest, intoksikacija bakrom, kronični aktivni hepatitis, bilijarna ciroza

D-penicilamin interferira u koncentracijama > 50 mg/dL

-


Pretraga: Beta-2-mikroglobulin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

u čisti spremnik za mokraću R 6 h

Za pohranu na 24 h staviti 1

kap stabilizatora na 1 ml mokraće

nije stabilno

Uzorak mora biti svjež. Po zaprimanju uzorka namjestiti pH na 7-9 s 1N NaOH.



mg/L odrasli M, Ž < 0,2 Tubulointersticijsko bubrežno oštećenje - -

Pretraga: Fosfati, anorganski (P)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C



R 6 h 1 d - Prikupiti uzorak prema uputama za prikupljanje 24-satne mokraće.



mmol/ mmol

kreatinina

1 -12 mj 1 - 2 g 2 - 3 g 3 - 5 g 5 - 7 g 7 -10 g

10 - 14 g 14 - 17 g

M, Ž

1,2 – 19,0 1,2 – 14,0 1,2 – 12,0 1,2 – 8,0 1,2 – 5,0 1,2 – 3,6 0,8 – 3,2 0,8 – 2,7

Hipertireoidizam, avitaminoza D (normalan unos fosfata i niski unos kalcija), bubrežna tubularna acidoza, acidoza

Hipoparatireoi-dizam, avitaminoza D (visok unos kalcija)

Povišeno: dugotrajna imobilizacija, bikarbonati, kalcitonin, kortikosteroidi, PTH, fosfati Sniženo: manitol Promijenjeno: dnevni ritam, IgM monoklonska gamapatija

-

mmol/dU 4 - 8 g

9 - 12 g odrasli

M, Ž 19,4 – 25,8 25,8 – 32,3 12,9 – 42,0

Pretraga: Glukoza

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C



R 4 h 1 d nije stabilno

Prikupiti uzorak prema uputama za prikupljanje 24-satne mokraće. U boce se dodaje 5 mL ledene octene kiseline.



mmol/L svi M, Ž < 0,8 Bubrežna glikozurija, hiperglikemija, Cushingov sindrom, adrenalna kortikalna hiperplazija

Povišeno: ovisno o bubrežnom pragu za glukozu

- mmol/dU svi M, Ž < 2,78



Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

u čisti spremnik za mokraću R 6 h 1 d nije stabilno Svježa jutarnja mokraća (slučajan

uzorak)



mg/L svi M, Ž < 9,6 Neselektivna glomerularna proteinurija. - -

Pretraga: Kalcij, ukupni (Ca)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C



R 6 h 4 d 3 tj Prikupiti uzorak prema uputama za prikupljanje 24-satne mokraće.



mmol/ mmol

kreatinina

0 - 1 mj 1 mj - 1 g

1 - 2 g 2 - 3 g 3 - 5 g 5 - 7 g

7 - 17 g

M, Ž

0,10 - 2,60 0,09 - 2,20 0,07 - 1,50 0,06 - 1,40 0,05 - 1,10 0,04 - 0,80 0,04 - 0,70

Hiperparatireoidi-zam, koštane metastaze, osteoporoza, Cushingov sindrom, akromegalija, bubrežna tubularna acidoza, idiopatska hiperkalciurija, tireotoksikoza, Pagetova bolest, sarkoidoza, Wilsonova bolest

Hipoparatireoidi-zam, rahitis, osteomalacija, akutni nefritis, zloćudne bolesti, hipotireoidizam, celijakija, steatoreja

Povišeno: prekomjerna izloženost suncu, acetazolamid, kalcitonin, kortikosteroidi, glukoza, hGH, PTH, imobilizacija, vitamin D Sniženo: oralni kontraceptivi, bikarbonati, diuretici (kronična uporaba), PTH (povećana tubularna resorpcija)

-

mmol/dU odrasli M, Ž < 7,9

Pretraga: Kalij

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C



R 1 d 7 d - Prikupiti uzorak prema uputama za sakupljanje 24-satne mokraće.



mmol/L svi M, Ž 12 - 62 Primarni i sekundarni aldosteronizam, bubrežni tubularni sindrom, metabolička acidoza, metabolička alkaloza

Adrenokortika-lna hiperfunkcija

Povišeno: kortikosteroidi, ACTH, kalcitonin, penicilin, sulfati, diuretici, kofein, citrat Sniženo: amiloid anestetici, adrenalin

- mmol/dU

0 - 6 mj 6 - 12 mj 1 - 7 g

7 - 14 g > 14 g

M, Ž

5 - 19 21 - 37 21 - 52 26 - 91 25 - 125


Pretraga: Kloridi

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

dU čiste boce za 24-satnu mokraću R 1 d 7 d - Prikupiti uzorak prema uputama

za sakupljanje 24 satne mokraće.



mmol/dU svi M, Ž 110 - 250 Bubrežna bolest, adrenokortikalna insuficijencija

Adrenokortikalna hiperfunkcija

Povišeno: povećan unos soli, diuretici, kofein, ksantin

-

Pretraga: Kreatinin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C



R 6 h 1 d - Prikupiti uzorak prema uputama za sakupljanje 24 satne mokraće.



μmol/L svi M Ž

3500 - 22900 2500 - 19200

Akromegalija, gigantizam, šećerna bolest, hipotireoidizam

Hipertireoidizam, mišićna distrofija, anemija, leukemija

Povišeno: dugotrajni tjelesni napor, kortikosteroidi; Sniženo: androgeni, anabolički steroidi

- μmol/dU

3 - 8 g 8 - 12 g

12 - 17 g > 17 g > 17 g

M, Ž M, Ž M, Ž

M Ž

1000 - 6000 1500 - 12500 2600 - 16500 7700 - 21300 5900 - 14100

Pretraga: Leukociti i eritrociti, broj

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

u čisti spremnik za mokraću H, R 2 h 4 h nije stabilno Ne uzimati uzorak za vrijeme




Leukociti

×106/L djeca odrasli M, Ž < 25

< 10 Bubrežne bolesti, cistits - -

Eritrociti

×106/L svi M, Ž < 10 Glomerulonefritis, pijelonefritis, bubrežni kamenci, cistitis - -


Pretraga: Magnezij (Mg)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C



R 6 h 3 d 6 mj Prikupiti uzorak prema uputama za sakupljanje 24-satne mokraće.



mmol/ mmol

kreatinina

0 - 1 mj 1 mj - 1 g

1 - 2 g 2 - 3 g 3 - 5 g 5 - 7 g

7 - 10 g 10 - 14 g 14 - 17 g

M, Ž

0,60 - 2,30 0,40 - 2,20 0,40 - 1,70 0,30 - 1,60 0,30 - 1,30 0,30 - 1,00 0,30 - 0,90 0,20 - 0,70 0,20 - 0,60

Povećana diureza, renalni gubitak kod bubrežnih bolesti

Endokrinološke bolesti, nedovoljan unos, gastrointestinalne bolesti

- -

mmol/dU odrasli M, Ž 3,0 - 5,0

Pretraga: Natrij

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C



R 1 d 7 d - Prikupiti uzorak prema uputama za sakupljanje 24-satne mokraće.



mmol/L svi svi - Adrenokortikalna insuficijencija, nefropatija s gubitkom soli, bubrežna tubularna acidoza, šećerna bolest, neprikladno lučenje ADH, alkaloza

Izvanbubrežni gubitak natrija, adrenokortikalna hiperfunkcija, smanjena glomerularna filtracija, oligurija, predbubrežna azotemija

Povišeno: diuretici, kalcitonin, dopamin, heparin, progesteron, sulfati, octena kiselina, borna kiselina, solna kiselina, kofein Sniženo: premenstruacijska retencija natrija i vode, kortikosteroidi, adrenalin

- mmol/dU

do 6 mj 6 - 12 mj 1 - 7 g 1 - 7 g

7 - 14 g 7 - 14 g > 14 g

M, Ž M, Ž

M Ž M Ž

M, Ž

2 - 6 12 - 28 41 - 115 22 - 62 63 - 177 51 - 168 40 - 220


Pretraga: Osmolalnost

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C



R 3 h 7 d 3 mj Interferiraju glukoza, dekstran, kontrastna sredstva.



mOsmol/kg H2O svi M, Ž

Porcija: 50 – 1200

24-satna mokraća: 300 - 900

Sindrom neadekvatnog lučenja ADH, dehidracija

Primarna polidipsija, diabetes insipidus, zatajenje bubrega

Promjenjivo: količina unesene tekućine

-


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C






g/L svi svi - Bubrežne bolesti, bolesti srca i štitnjače, nakon teških tjelesnih napora, monoklonska gamapatija, nefritis, dijabetička nefropatija, infekcija mokraćnog trakta

- - g/dU

0 - 2 mj 3 - 12 mj 1 - 4 g

5 - 10 g 11 - 16 g

> 17 g

M, Ž

0,015 - 0,068 0,017 - 0,085 0,020 - 0,121 0,026 - 0,194 0,029 - 0,238

< 0,15 Pretraga: Slobodni lagani lanci Ig kapa

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

dU čiste boce za 24-satnu mokraću P-2 6 h 2 d Ne smije se

zamrzavati Prikupiti uzorak prema uputama za prikupljanje 24-satne mokraće



mg/L odrasli M, Ž < 25,8

Monoklonske gamapatije – bolest laganih lanaca, povišena koncentracija poliklonskih slobodnih laganih lanaca kod nemalignih bolesti kao RA, SLE, KBZ, bolesti tubula.


-


Pretraga: Slobodni lagani lanci Ig lambda

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C


zamrzavati Prikupiti uzorak prema uputama za prikupljanje 24-satne mokraće



mg/L odrasli M, Ž < 11,3

Monoklonske gamapatije – bolest laganih lanaca, povišena koncentracija poliklonskih slobodnih laganih lanaca kod nemalignih bolesti kao RA, SLE, KBZ, bolesti tubula.


-

Pretraga: Omjer slobodnih laganih lanaca kapa/lambda

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C


zamrzavati

Prikupiti uzorak prema uputama za prikupljanje 24-satne mokraće. Računska pretraga: potrebno je izmjeriti slobodne lake lance kapa i lambda.



omjer odrasli M, Ž 1,4 -6,2 Monoklonske gamapatije – bolest laganih lanaca - -

Pretraga: Urati (Mokraćna kiselina)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C



R 6 h 1 d - Prikupiti uzorak prema uputama za sakupljanje 24-satne mokraće.



mmol/ mmol

kreatinina

0 - 6 mj 6 - 12 mj 1 - 2 g 2 - 3 g 3 - 5 g 5 - 7 g

7 - 10 g 10 - 14 g 14 - 17 g > 18 g

M, Ž

0,80 – 1,60 0,70 – 1,50 0,70 – 1,40 0,50 – 1,30 0,45 – 1,10 0,40 – 0,80 0,30 – 0,56 0,26 – 0,44 0,20 – 0,40

< 0,40

Giht, leukemije, Wilsonova bolest, cistinoza, virusni hepatitis, anemija srpastih stanica

Nedostatak folne kiseline, trovanje olovom, predoziranje alopurinolom, povećana renalna ekskrecija

- -

mmol/dU svi M, Ž 1,48 – 4,45


Pretraga: Ureja

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C






mmol/L svi svi -

Hiperparatireo-idizam

Jetrene bolesti, toksemija, bubrežno oštećenje

Povišeno: proteinska dijeta, poslijeoperativno Sniženo: trudnoća, prehrana siromašna proteinima i bogata ugljikohidratima, gladovanje Promjenjivo: godišnje doba, dnevni ritam

-

mmol/dU svi M, Ž 330 - 580


16. Ispitivanje stolice Pretraga: Elastaza u stolici

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

st spremnik za stolicu P-60 - 3 d 1 g -



μg/g stolice >1 mj M, Ž > 200

100 – 200 blaga do umjerena insuficijencija egzokrine gušterače < 100 jaka insuficijencija egzokrine gušterače

- -

Pretraga: Fekalni kalprotektin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

st spremnik za stolicu P-5 - 6 d 6 mj

(ekstrakt stolice)

Test treba odgoditi u slučaju proljeva, menstruacije, krvarenja iz hemoroida ili hematurije



μg/g > 4 g M, Ž < 50 Upalne bolesti crijeva

Povišeno: novorođenčad pokazuje velike interindividualne varijacije, djeca u pelenama, djeca do 2 godine, nesteroidni protuupalni lijekovi (aspirin)

-

Pretraga: Test na okultno krvarenje u stolici (hemokult)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

st spremnik za stolicu R 6 h 2 d nije stabilno

Test treba odgoditi u slučaju proljeva, menstruacije, krvarenja iz hemoroida ili hematurije



poz/neg svi M, Ž negativno Gastrointestinalne bolesti - benigni i maligni tumori debelog crijeva, želučani i duodenalni ulkusi, tumori želuca, varikoziteti jednjaka

- -


17. Ispitivanje cerebrospinalne tekućine Pretraga: Albumin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

l bez aditiva (bijeli čep) R 6 h 7 d Ne smije se

zamrzavati Uzorak dostaviti unutar 30 min od punkcije



mg/L

1 mj – 2 g 2 – 14 g

15 – 18 g > 18 g

M, Ž

61 - 292 56 - 170

101 - 255 144 - 336

Na koncentraciju albumina u likvoru utječu poremećaji albumina u krvi, oštećenje krvno-moždane barijere i poremećaj u brzini izmjene likvora; upalne bolesti živčanog sustava različite etiologije, traume, cerebrovaskularne bolesti, tumori, neurodegenerativne bolesti.

- -

Pretraga: Albumin kvocijent (QAlb)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

l, s bez aditiva (bijeli čep) za likvor, crveni ili žuti

čep za serum R Vidjeti albumin u serumu i likvoru

Uzorak dostaviti unutar 30 min od punkcije. Uz likvor obavezno dostaviti i uzorak seruma. Računska pretraga: potrebno je izmjeriti albumin u serumu i likvoru.


Kritične vrijednost

i Jedinica Dob Spol Interval Interpretacija nalaza:

×10-3

porod < 1 mj < 2 mj < 3 mj

4 mj - 6 g 6 - 15 g

15 - 40 g 40 - 60 g

M, Ž

< 25 < 15

3 - 10 2 - 5

0,5 - 3,5 < 5

< 6,5 < 8

Vrijednosti QAlb u odnosu na težinu poremećaja funkcije barijere/brzine izmjene likvora: QAlb ≤ 20 – mali poremećaj barijere (SSPE, varičele-encefalitis (<8), HIV- encefalitis, neurosifilis, multipla skleroza, zoster-ganglionitis, virusni meningitisi, herpes-encefalitis, kolagenoze, polineuropatije); QAlb < 50 – srednje izražen poremećaj barijere (Guillain Barreov poliradikulitis, akutna neuroborelioza, neurosarkoidoza, oportunističke infekcije (AIDS)); Qalb > 50 jaki poremećaj barijere (gnojni meningitisi, tuberkulazni meningoencefalitis).

Koncentracija albumina u likvoru ovisi o koncentraciji albumina u serumu, pa se granični albuminski kvocijent računa prema dobi ispitanika.

-


Pretraga: Beta-amiloid (1-40)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C -20°C -80°C

l bez aditiva (bijeli čep) R 48 h 2 mj dugotrajno

Uzorak dostaviti unutar 30 minuta u laboratorij, unutar 4 sata centrifugirati te alikvot likvora pohraniti u polipropilensku epruvetu sa što manje zraka.

Referentne vrijednosti u Likvoru Kliničko značenje Biološka varijabilnost

Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Nalaz Snižen:

ng/L svi M, Ž 4347 – 22063 Alzheimerova bolest (stvaranje senilnih plakova), drugi oblici demencije. - -

Pretraga: Beta-amiloid (1-42)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C -20°C -80°C

l bez aditiva (bijeli čep) R 48 h 2 mjeseca dugotrajno



Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Snižen:

ng/L 21 – 51 g 51 – 70 g

> 71 g M, Ž

610 – 974 562 – 1018 567 – 1027

Alzheimerova bolest (stvaranje senilnih plakova), drugi oblici demencije. - -

Pretraga: Beta trace protein (BTP)

Vrsta uzorka Vrsta spremnika (boja čepa)

Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C l, sekret iz nosa ili uha

bez aditiva (bijeli čep) R 6 h 7 d - Uzorak dostaviti unutar 30 min od

uzimanja



mg/L > 18 g M, Ž 8,89 - 25,9 Za detekciju likvoreje (rinoreja, otoreja). Za otkrivanje curenja likvora u nosni ili ušni kanal (sekret iz nosa ili uha) kod traumatske ili kirurške ozljede mozga.

- -


Pretraga: Fosforilirani TAU (181P) protein

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C -20°C -80°C




Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Povišen:

ng/L 18 – 44 g 45 – 77 g M, Ž 19,7 – 45,7

35,8 – 66,3

Alzheimerova bolest (nakupine neurofibrilarnih snopića), drugi oblici neurodegenerativnih bolesti - taupatije (frontotemporalna demencija, difuzna demencija Lewyevih tjelešaca, Braakova bolest, parkinsonizam-demencija kompleks s Guama), Downov sindrom, itd.

- -

Pretraga: Funkcija hematolikvorske barijere (po Reiberu)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C


čep za serum R Vidjeti albumine i imunoglobulin G u

serumu i likvoru

Uzorak dostaviti unutar 30 min od punkcije. Uz likvor obavezno dostaviti i uzorak seruma.


Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Nalaz Interpretacija nalaza:

opisno svi M, Ž

Kvadrant 1: područje normalne funkcije barijere

Kvadrant 1: Područje normalne funkcije barijere. Kvadrant 2: Područje disfunkcije barijere odnosno smanjene brzine izmjene likvora. Kvadrant 3: Područje disfunkcije barijere odnosno smanjene brzine izmjene likvora uz sintezu IgG-a unutar SŽS-a (intratekalna sinteza). Kvadrant 4: Područje normalne funkcije barijere odnosno brzine izmjene likvora uz sintezu IgG-a unutar SŽS-a (intratekalna sinteza).

Ovisi o dobi, posebno kod djece.

-


Pretraga: Glukoza

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

l bez aditiva (bijeli čep) H 30 min nije stabilno Dostaviti uzorak unutar 30 minuta

od punkcije



mmol/L

0 - 4 tj 4 - 8 tj djeca

odrasli

M, Ž

1,41 - 3,96 1,43 - 3,67 2,17 - 5,0

2,49 - 4,44

Glukoza u likvoru ovisna je o koncentraciji glukoze u krvi. Bolesnici sa dijabetesom imaju povišeni omjer glukoza (l)/ glukoza (s)

U diferencijalnoj dijagnostici bakterijskog meningitisa omjer glukoza (l)/glukoza (s) < 0,4 ima važan diferencijalno dijagnostički i prognostički značaj u akutnim poremećajima SŽS (infekcije, meningealne metastaze, krvarenja, metabolički poremećaji). Izrazito niske vrijednosti u likvoru (čak 0,0 mmol/L) mogu se naći u gnojnom menigitisu.

Kao kod glukoze u krvi

-

Pretraga: Glukoza - likvoreja

Vrsta uzorka Vrsta

spremnika (boja čepa)

Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C Sekret iz nosa

ili uha bez aditiva (bijeli čep) H 30 min nije stabilno Dostaviti uzorak unutar 30 minuta

od uzimanja



mmol/L svi M, Ž Sekret: < 0,05 Likvor: 2,49 – 4,44

Razlikovanje sadržaja iz nosa ili uha od likvora - -


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

l bez aditiva (bijeli čep) R 6 h 1 d nije stabilno Uzorak dostaviti unutar 30 min od

punkcije.



mg/L

2 – 3 mj 4 – 12 mj 1 – 5 g

6 – 15 g odrasli

M, Ž

3,9 – 14,5 2,8 – 8,5

3,4 – 12 ,0 8,5 – 22,0 7,4 – 39,0

Intratekalna (lokalna) sinteza upućuje na subakutnu ili kroničnu upalnu bolest mozga i kralježnične moždine, oštećenje krvno moždane barijere, poremećaj u brzini izmjene (gibanja) likvora.

- -


Pretraga: Imunoglobulin G (IgG) kvocijent (QIgG)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

l, s bez aditiva (bijeli čep) R Vidjeti IgG u serumu i likvoru

Uzorak dostaviti unutar 30 min od punkcije. Uz likvor obavezno dostaviti i uzorak seruma. Računska pretraga: potrebno je izmjeriti imunoglobulin G u serumu i likvoru.


Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Interpretacija nalaza:

×10-3 djeca

mlađa i srednja dob starija dob

M, Ž 0,9 – 2,5 1,3 – 3,3 2,6 – 6,6

Izračun IgG kvocijenta (IgG(l)/IgG(s)×103) uzima u obzir modifikaciju likvorske vrijednosti onom iz krvi.

- -

Pretraga: Intratekalna sinteza IgG (IgGIF)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

l, s

bez aditiva (bijeli čep) za likvor,

crveni ili žuti čep za serum

R Vidjeti albumine i imunoglobulin G u serumu i likvoru

Uzorak dostaviti unutar 30 min od punkcije. Uz likvor obavezno dostaviti i uzorak seruma.



% svi M, Ž < 10 Klinički relevantnim nalazom smatraju se vrijednosti koje prelaze 10% iznad linije razgraničenja za Imunoglobulin G (Qlim) u različitim fazama bolesti.

- -


Pretraga: Izoelektrično fokusiranje (oligoklonske vrpce)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C


čep za serum P-30 6 h 7 d 1 mj -



opisno svi M, Ž

Tip 1. Normalan nalaz (oligoklonalne IgG frakcije nisu prisutne)

Dvije ili više IgG vrpci u likvoru koje se ne mogu dokazati i u serumu, ili su jače izražene u likvoru, upućuju na intratekalnu sintezu IgG-a. Oligoklonski IgG (OIgG) u likvoru su najosjetljiviji pokazatelji intratekalne sinteze protutijela, ali su nespecifični. Pretraga ima visoku negativnu prediktivnu vrijednost za multiplu sklerozu. „MRZ„ reakcija povećava specifičnost nalaza OIgG-a. Po međunarodnoj preporuci nalazi OIgG-a se klasificiraju u pet tipova: Tip 2. Izoelektričnim fokusiranjem ustanovljeno je prisustvo dvije ili više OIgG frakcija samo u likvoru. Intratekalna sinteza IgG. Tip 3. Izoelektričnim fokusiranjem ustanovljeno je prisustvo više OIgG frakcija u likvoru, a neke frakcije su prisutne i u serumu. Intratekalna sinteza IgG. Tip 4. Izoelektričnim fokusiranjem ustanovljeno je prisustvo dvije ili više istih OIgG frakcija u likvoru i serumu (tip ogledala). Tip 5. Izoelektričnim fokusiranjem ustanovljeno je prisustvo tri do pet istih IgG frakcija u likvoru i serumu (izgled ljestava). Tipovi 3, 4 i 5 uzimaju u obzir i poremećaje u krvi.

Neke „benigne“ monoklonske gamapatije u krvi mogu biti udružene i s oštećenjima perifernog živčanog sustava (neuropatijama).

-

Pretraga: Kalij - likvoreja

Vrsta uzorka Vrsta


Vrijeme izdavanja

nalaza




od uzimanja



mmol/L svi M, Ž Sekret: > 17 Likvor: 2,6 – 3,3

Razlikovanje sadržaja iz nosa ili uha od likvora - -


Pretraga: Kloridi

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

l bez aditiva (bijeli čep) H 30 min nije stabilno Uzorak dostaviti unutar 30 min od

punkcije



mmol/L odrasli M Ž

111 - 126 115 - 129

Kod poremećaja proteina u likvoru jer kloridi nadomještaju anione proteina. - -

Pretraga: Laktat

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C


punkcije.



mmol/L

do 2 d do 10 d

11 d – 18 g odrasli


1,1 - 6,7 1,1 - 4,4 1,2 – 2,8 1,1 - 2,4

Povećana koncentracija laktata u likvoru je posljedica pojačane anaerobne glikolize u moždanom tkivu; diferencijalno dijagnostički i prognostički značaj kod infekcija, cerebrovaskularne bolesti, metaboličkih poremećaja, diferencijalnoj dijagnozi kome. Izrazito povišene vrijednosti (>10 mmol/L) se nalaze kod pneumokoknog i meningokoknog meningitisa.

- > 10 mmol/L

Pretraga: Leukociti i eritrociti, broj

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

l bez aditiva (bijeli čep) H 30 min nije stabilno

Uzorak dostaviti unutar 30 min od punkcije. Kod jako zamućenog likvora, uzorak je potrebno razrijediti fiziološkom otopinom.



Leukociti

×106/L

0 - 7 d 8 - 14 d

15 - 21 d 22 - 30 d

djeca odrasli

M, Ž

1 - 30 0 - 18 0 - 62 0 - 18 0 - 6 < 5

Upalne bolesti SŽS različite etiologije, najčešće infekcije, krvarenja, traume, tumori i dr. Kod subakutnih kroničnih bolesti broj leukocita je umjereno povećan, a kod ostalih bolesti može ostati normalan.

Interferencije: traumatska punkcija

-

Eritrociti

×106/L svi M, Ž 0 Kod traumatske punkcije, intracerebralnog i subarahnoidalnog krvarenja, infekcije SŽS, metastaza

Lažno snižene vrijednosti kada se prekorači vrijeme dostave uzorka.


Pretraga: Morfološko diferenciranje stanica

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C


punkcije



%

novorođenčad M, Ž

Većinom mononuklearni leukociti, do 6% polimorfonukle-arnih leukocita

U različitim bolestima u likvoru se mogu naći stanice hematogenog i likvorskog porijekla. Neutrofilni granulociti: akutna faza bakterijskog meningitisa; Eozinofilni granulociti: alergijske reakcije, prodor parazita (cisticerkoza, toksoplazmoza); Limfociti: serozne upale SŽS, reaktivne pleocitoze, rekonvalescencija gnojnih upala; Monociti: upalne i degenerativne promjene; Plazma stanice: subakutne i kronične upale, tuberkuloze, multipla skleroza, virusni meningoencefalitisi dječje dobi; Fagociti i makrofagi: kasna faza upalnih procesa; Tumorske stanice: primarni i metastatski tumori SŽS-a.

Dojenčad i djeca do 4 godine imaju fiziološki povećan udio monocita u likvoru.

-

odrasli M, Ž

Monociti 0 – 30 % Limfociti 70 – 100 %

Pretraga: Pandy test

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C


punkcije.



opisno novorođenčad

odrasli

M, Ž

slabo pozitivno

negativno

Ovom se reakcijom dokazuje prisutnost povećanih koncentracija globulina. Globulini su povišeni kod bolesnika s tuberkuloznim meningitisom i neuroluesom. Pozitivna reakcija znak je težih patoloških promjena propusnosti krvno moždane barijere.

- -


Pretraga: Protein S-100

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

s, l bez aditiva (bijeli čep) R 8 h 2 d 3 mj Likvor što prije odvojiti od moguće

prisutnih stanica.



μg/L odrasli M, Ž

Serum: < 0,105

Likvor:

0,1 – 3,3

Ishemijski inzult, trauma mozga, srčani zastoj i operacija na srcu. Gliom, melanom, švanom i visoko diferencirani neuroblastom. Creutzfeldt Jakobova bolest

- -


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

l bez aditiva (bijeli čep) H 6 h 7 d 1 mj Uzorak dostaviti unutar 30 min od

punkcije.



g/L

0 - 2 mj 2 - 4 mj

4 mj – 14 g 14 – 18 g

odrasli

M, Ž

0,20 - 1,10 0,20 - 0,87 0,09 - 0,78 0,17 - 0,36 0,17 - 0,37

Veća propusnost krvno moždane barijere kod: upala, hemoragija, kompresivnih sindroma, neurometaboličkih procesa. Diferencijalno dijagnostički značaj kod meningitisa različite etiologije, Guillain-Barreovog sindroma, Froinovog sindroma i dr.

- -

Pretraga: Proteini, ukupni – likvoreja

Vrsta uzorka Vrsta


Vrijeme izdavanja

nalaza




od uzimanja



g/L svi M, Ž Sekret > Likvor Razlikovanje sadržaja iz nosa ili uha od likvora - -


Pretraga: Ukupni TAU protein

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C -20°C -80°C





ng/L 21 – 51 g 51 – 70 g

> 71 g M, Ž

47 – 225 116 – 370 170 – 512

Alzheimerova bolest (nakupine neurofibrilarnih snopića), drugi oblici neurodegenerativnih bolesti - taupatije (frontotemporalna demencija, difuzna demencija Lewyevih tjelešaca, Braakova bolest, parkinsonizam-demencija kompleks s Guama), Downov sindrom, itd.

- -

Pretraga: Vizualni pregled cerebrospinalne tekućine (izgled i boja)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C


punkcije.



opisno novorođenčad odrasli

M, Ž

bistar, lagano ksantokroman bistar, bezbojan

Zamućen: prisutnost bakterija, gnoja, leukocita zbog infekcije Ksantokroman: prisutan bilirubin zbog izrazite hiperbilirubinemije, povećane propusnosti hematolikvorske barijere ili zbog razgradnje hemoglobina poslije krvarenja u SŽS Eritrokroman: prisutni eritrociti zbog krvarenja u SŽS Smeđe obojen: prisutnost derivata hemoglobina zbog krvarenja u SŽS, melanosarkom

- -


18. Ispitivanje plodove vode Pretraga: Bilirubin, ukupni

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pv bez aditiva (bijeli čep),

šprica H 30 min nije stabilno Uzorak HITNO dostaviti u laboratorij.



µmol/L - Ž

bez anemije: < 1,4

srednje jaka anemija: 1,4 – 5,1

jaka anemija: > 5,1

Kod Rh nekompatibilnosti majke i djeteta može se javiti hemolitička bolest fetusa. - -


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pv bez aditiva (bijeli čep), šprica R 6 h 8 d 8 d -



g/L - Ž - Biljeg infekcije amnijske tekućine kod rizika za preuranjeni porod. - -


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pv bez aditiva (bijeli čep), šprica H, R 6 h 2 mj 6 mj -



mg/L - Ž - Visoka vrijednost CRP-a u plodovoj vodi, ali ne i u serumu povezana je s povećanim rizikom za preuranjeni porod kod asimptomatskih trudnica.

- -


Pretraga: Clementsov test

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pv bez aditiva (bijeli čep), šprica H 30 min nije stabilno Uzorak HITNO dostaviti u

laboratorij.



0/5+ - Ž

0 vjerojatnost RDS 1+ tranzitorni RDS moguć 2+ manje teškoće moguće >3+ RDS isključen

Brzi orijentacijski test za procjenu zrelosti fetalnih pluća i procjenu rizika za razvoj respiratornog distres sindroma (RDS) novorođenčeta.

- -

Pretraga: Glukoza

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pv bez aditiva (bijeli čep), šprica H 30 min nije stabilno Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij zbog

promjena biokemijskog sastava uzorka.


Kritične vrijednosti Jedinic

a Dob Spol Interval Povišeno: Sniženo:

mmol/L 38. – 40.

tjedan gestacije

Ž 0,92 - 1,32 Kod hiperglikemije različite etiologije i DM

Kod hipoglikemije različite etiologije - -

Pretraga: Kreatinin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pv bez aditiva (bijeli čep), šprica R 6 h 1 d - -



µmol/L - Ž - Povećanje koncentracije kreatinina (2 - 3 puta) zbog izlijevanja fetalne mokraće u plodovu vodu tijekom trudnoće, odraz je funkcije fetalnih bubrega.

- -



Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pv bez aditiva (bijeli čep), šprica R 6 h 4 d 6 tj Hemolitični uzorci nisu prikladni.



U/L - Ž - Procjena rizika za prijevremeni porod. - -

Pretraga: Lamelarna tjelešca

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pv bez aditiva (bijeli čep), šprica H 30 min 10 d nije stabilno Uzorak HITNO dostaviti u

laboratorij.


vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Indikacija i interpretacija:

broj tjelešaca

/μL - Ž > 20000

Procjena zrelosti fetalnih pluća i procjena rizika za razvoj respiratornog distres sindroma (RDS) novorođenčeta

Promjenjivo: kontaminacija krvnim stanicama, mekonijem i vaginalnom sluzi

-


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pv bez aditiva (bijeli čep), šprica H 30 min nije stabilno Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij

zbog propadanja stanica.


vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Indikacija:

×109/L - Ž - Intrauterina infekcija fetusa ili infekcija amnijske tekućine – rizik za prijevremeni porod.

Promjenjivo: kontaminacija mekonijem i vaginalnom sluzi

-


Pretraga: Procjena stupnja fetalne hemolitičke bolesti (∆OD 450 nm)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pv bez aditiva (bijeli čep),

šprica H 30 min nije stabilno

Dostaviti 15 – 20 mL uzorka (prva 2 mL odbaciti zbog kontaminacije tkivom majke). Potrebno je zaštititi uzorak od svijetla. Uzorak HITNO dostaviti u laboratorij.



∆OD 450 nm

ili μmol/L bilirubina

- Ž

Procjena rezultata ucrtavanjem u semilogaritamski dijagram po Lileyu (ovisnost apsorpcijskog maksimuma plodove vode o tjednu gestacije)

Procjena stupnja fetalne hemolitičke bolesti. - -


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pv bez aditiva (bijeli čep), šprica R 6 h 7 d 1 mj -



g/L - Ž - Tijekom trudnoće koncentracija proteina u amnijskoj tekućini pada. - -

Pretraga: Ureja

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pv bez aditiva (bijeli čep), šprica R 6 h 1 d 1 mj -



mmol/L - Ž - Procjena bubrežne funkcije fetusa. - -


19. Ispitivanje znoja – znojni test Pretraga: Kloridi

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

znoj - R 6 h 3 d - Upute za pripremu pacijenta za znojni test.



mmol/L

do 6 mj

od 6 mj

M, Ž

normalno < 29 granično 30 - 59 povišeno > 60 normalno < 40 granično 40 - 60 patološko > 60

Cistična fibroza, Addisonova bolest, kongenitalna adrenalna hiperplazija

Povišeno: konzumiranje slane hrane Promjenjivo: loša hidriranost, dojenčad do 3 mj Nedovoljna masa znoja: novorođenčad (< 2 tj starosti i < 3 kg težine)

-


20. Ispitivanje ascitesa Pretraga: Albumin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

asc bez aditiva (bijeli čep), šprica R 6 h 30 d 3 mj -



g/L svi M, Ž - Pojašnjenje etiologije stvaranja ascitesa, odnosno razlikovanje benignog od malignog ascitesa.

- -

Pretraga: Alfa-1-fetoprotein

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

asc bez aditiva (bijeli čep), šprica P-5 6 h 7 d 3 mj -



μg/L odrasli M, Ž Procjena u odnosu na vrijednosti u serumu

Kod malignih tumora s peritonealnim metastazama (karcinom jetre)

- -

Pretraga: Amilaza

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

asc bez aditiva (bijeli čep), šprica R 6 h 7 d - -



U/L svi M, Ž > 1000 Pankreatični ascites - -


Pretraga: CA 19-9

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L odrasli M, Ž < 30 - - -

Pretraga: Glukoza

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

asc bez aditiva (bijeli čep), šprica H 30 min nije stabilno

Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij zbog promjena biokemijskog sastava uzorka.



mmol/L svi M, Ž > 2,8 - - -


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




μg/L odrasli M, Ž < 2,5 - - - -


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




U/L svi M, Ž < 161 Za razlikovanje etiologije stvaranja ascitesa. - -



Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

asc ljubičasti čep (EDTA) H 30 min nije stabilno Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij zbog propadanja stanica.



×106/L svi M, Ž < 500 transudat > 500 eksudat - - -


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

asc ljubičasti čep (EDTA) H 30 min nije stabilno Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij zbog propadanja stanica.



×106/L svi M, Ž > 250 Peritonitis - -


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




g/L svi M, Ž < 30 transudat > 30 eksudat

Za razlikovanje etiologije stvaranja ascitesa. - -

Pretraga: Trigliceridi

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




mmol/L svi M, Ž > 2,3 Za razlikovanje etiologije stvaranja ascitesa. - -


Pretraga: Vizualni pregled ascitesa (izgled i boja)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

asc bez aditiva (bijeli čep), šprica H 30 min - -

Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij zbog propadanja stanica i promjena biokemijskog sastava uzorka.


Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Nalaz Indikacija i interpretacija:

opisno svi M, Ž Bistar

Za razlikovanje etiologije stvaranja ascitesa odnosno razlikovanje benignog od malignog ascitesa. Kilozan, zamućen, eritrokroman ili krvav izgled ascitesa upućuju na maligni proces.

- -


21. Ispitivanje drena Pretraga: Amilaza

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

d bez aditiva (bijeli čep), šprica R 6 h 7 d - -



U/L svi M, Ž Procjena u odnosu na vrijednost u serumu - - - -

Pretraga: Glukoza

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

d bez aditiva (bijeli čep), šprica H 30 min nije stabilno

Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij zbog promjena biokemijskog sastava uzorka.



mmol/L svi M, Ž Procjena u odnosu na vrijednost u serumu - - - -

Pretraga: Kalij

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

d bez aditiva (bijeli čep), šprica H 2 h nije stabilno Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij

zbog promjena biokemijskog sastava.





Pretraga: Kreatinin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

d bez aditiva (bijeli čep), šprica R 6 h 7 d 1 mj -



μmol/L svi M, Ž Procjena u odnosu na vrijednost u serumu - - - -

Pretraga: Lipaza

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




U/L svi M, Ž Procjena u odnosu na vrijednost u serumu - - - -

Pretraga: Natrij

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

d bez aditiva (bijeli čep), šprica R 6 h - - -




Pretraga: Ureja

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C






22. Ispitivanje dijalizata Pretraga: Albumin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

dij bez aditiva (bijeli čep), šprica R 6 h 30 d 3 mj -



g/L svi M, Ž - - - - -

Pretraga: CA 125

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

dij bez aditiva (bijeli čep), šprica P-5 6 h 5 d 3 mj -



kU/L odrasli M,Ž - Praćenje promjena vrijednosti kod peritonejske dijalize

Peritonealne mezotelijalne stanice su najvjerojatnije izvor lokalnog oslobađanja CA125 tijekom peritonejske dijalize.

-


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

dij ljubičasti čep (EDTA) H 30 min nije stabilno Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij zbog propadanja stanica.



×106/L svi M, Ž - - - - -

Pretraga: Glukoza

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

dij bez aditiva (bijeli čep), šprica H 30 min nije stabilno Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij




mmol/L svi M, Ž - - - - -


Pretraga: Kalij

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

dij bez aditiva (bijeli čep), šprica H 2 h nije stabilno Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij





Pretraga: Kreatinin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




μmol/L svi M, Ž - - - - -


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




×109/L svi M, Ž - - - - -


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




% svi M, Ž - - - - -


Pretraga: Natrij

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

dij bez aditiva (bijeli čep), šprica R 6 h - - -





Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




g/L svi M, Ž - - - - -

Pretraga: Ureja

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C






23. Ispitivanje pleuralnog punktata i izljeva Pretraga: Albumin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pp bez aditiva (bijeli čep), šprica R 6 h 30 d 3 mj -



g/L svi M, Ž Procjena u odnosu na vrijednost u serumu

Za razlikovanje etiologije stvaranja pleuralnog izljeva. - -

Pretraga: Alfa-1-fetoprotein

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pp bez aditiva (bijeli čep), šprica P-5 6 h 7 d 3 mj -



μg/L odrasli M, Ž Procjena u odnosu na vrijednost u serumu


Pretraga: Alkalna fosfataza (ALP)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




U/L svi M, Ž - Za razlikovanje etiologije stvaranja pleuralnog izljeva. - -

Pretraga: Amilaza

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pp bez aditiva (bijeli čep), šprica R 6 h 7 d - -



U/L svi M, Ž < 91 - transudat > 91 - eksudat Komplikacija pankreatitisa - -


Pretraga: Bilirubin, ukupni

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pp bez aditiva (bijeli čep), šprica R 6 h 7 d - -



μmol/L svi M, Ž omjer bilirubin

pleuralni puntat/serum < 0,6 - transudat

- - - -


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pp bez aditiva (bijeli čep), šprica R 6 h 2 mj 6 mj -



mg/L svi M, Ž - Za razlikovanje etiologije stvaranja pleuralnog izljeva. - -

Pretraga: CA 125

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pp bez aditiva (bijeli čep), šprica P-5 6 h 5 3 mj -



kU/L odrasli Ž Procjena u odnosu na vrijednost u serumu


Pretraga: CA 15-3

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L odrasli M, Ž Procjena u odnosu na vrijednost u serumu



Pretraga: CA 19-9

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




kU/L odrasli M, Ž < 30 – benigno > 30 – maligno


Pretraga: CYFRA 21-1

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




μg/L odrasli M, Ž < 20,9 Kod malignih izljeva puno je viša koncentracija u pleuralnom izljevu nego u serumu (primarni karcinom pluća ili metastaze u plućima).

- -


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pp ljubičasti čep (EDTA) H 30 min nije stabilno Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij zbog propadanja stanica.



×1012/L svi M, Ž < 0,1 - - -

Pretraga: Glukoza

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pp bez aditiva (bijeli čep), šprica H 30 min nije stabilno Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij




mmol/L svi M, Ž > 2,8 Za razlikovanje etiologije stvaranja pleuralnog izljeva. - -



Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




μg/L odrasli M, Ž < 3,0 - benigno > 3,0 - maligno

Maligne bolesti sa stvaranjem izljeva (karcinom pluća, ako je koncentracija manja od 4,5 upućuje na mezoteliom u odnosu na karcinom pluća). Benigne bolesti: postoperativna pulmonalna fibroza, tuberkuloza, virusni pleuritis, sepsa, ciroza, srčano oštećenje.

- -

Pretraga: Kolesterol

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




mmol/L svi M, Ž < 5,18 – hilotoraks > 5,18 – pseudohilotoraks


Pretraga: Kreatinin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




μmol/L svi M Ž

> 125 - urotoraks > 107 - urotoraks




Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




U/L svi M, Ž < 161 - transudat > 161 - eksudat



Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pp ljubičasti čep (EDTA) H 30 min nije stabilno Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij zbog propadanja stanica.



×106/L svi M, Ž - - - -

Pretraga: Neuron specifična enolaza (NSE)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pp bez aditiva (bijeli čep), šprica P-5

6 h (nakon odvajanja od

stanica) 24 h 3 mj

Uzorak dostaviti HITNO (unutar 1 h) laboratorij i centrifugirati. Izrazito smeta hemoliza.





Pretraga: Prostata specifični antigen (PSA)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pp bez aditiva (bijeli čep), šprica P-5 6 h 5 dana 6 mjeseci -







Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




g/L svi M, Ž < 30 - transudat > 30 - eksudat


Pretraga: Vizualni pregled pleuralnog punktata (izgled i boja)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

pp bez aditiva (bijeli čep), šprica H 30 min Nije stabilan

Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij zbog propadanja stanica i promjena biokemijskog sastava uzorka


Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Nalaz Indikacija i interpretacija:

opisno svi M, Ž - Za razlikovanje etiologije stvaranja pleuralnog izljeva. Transudat: serozan, bistar Eksudat: mutan, mliječan, hemoragičan, purulentan

- -


24. Ispitivanje punktata Pretraga: Albumin

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

punktat bez aditiva (bijeli čep), šprica R 6 h 30 d 3 mj -




Za razlikovanje etiologije stvaranja punktiranog sadržaja. - -


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

punktat ljubičasti čep (EDTA) H 30 min nije stabilno Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij zbog propadanja stanica.



×106/L svi M, Ž - - - - -

Pretraga: Glukoza

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

punktat bez aditiva (bijeli čep), šprica H 30 min Nije stabilno Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij




mmol/L svi M, Ž - Za razlikovanje etiologije stvaranja punktiranog sadržaja. - -


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C




U/L svi M, Ž Procjena u odnosu na vrijednost u serumu

Za razlikovanje etiologije stvaranja punktiranog sadržaja (upalni proces, maligna bolest)

- -



Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

punktat ljubičasti čep (EDTA) H 30 min Nije stabilan Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij zbog propadanja stanica.



×106/L svi M, Ž - - - -


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C





Za razlikovanje etiologije stvaranja punktiranog sadržaja. - -


25. Ispitivanje zglobne tekućine Pretraga: Glukoza

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

zt bez aditiva (bijeli čep), šprica H 30 min nije stabilno Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij zbog

promjena biokemijskog sastava uzorka


Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Normalno: Sniženo:

mmol/L odrasli M, Ž 3,3 – 5,3 Traume zgloba, neupalni izljevi

Upale, infekcije zgloba - -

Pretraga: Imunoglobulin A (IgA)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

zt bez aditiva (bijeli čep), šprica R 6 h 8 mj 8 mj -



g/L odrasli M, Ž 50 % od vrijednosti u serumu

Upalne bolesti zglobova

Degenerativne bolesti zglobova - -


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C







Pretraga: Imunoglobulin M (IgM)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C








Pretraga: Laktat

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

zt bez aditiva (bijeli čep), šprica H 30 min nije stabilno Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij zbog

promjena biokemijskog sastava uzorka


Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Povišeno: Normalno:

mmol/L odrasli M, Ž 1,0 – 1,8 Upale, infekcije zgloba Traume zgloba - -


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

zt bez aditiva (bijeli čep), šprica R 6 h 4 d 6 tj -


Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Povišeno: Normalno:

U/L odrasli M, Ž < 280 Upalne, infekcije zglobova (> 300 U/L)

Traume, neupalne bolesti zglobova - -


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

zt ljubičasti čep (EDTA) H 30 min Nije stabilan Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij zbog propadanja stanica.



×106/L odrasli M, Ž < 200

Jako povišen broj leukocita u zglobnoj tekućini ukazuje na upalni izljev i infekciju dok umjereno povišen broj leukocita ukazuje na traume i neupalne procese.

- -


Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

zt ljubičasti čep (EDTA) H 30 min Nije stabilan Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij zbog propadanja stanica.



% odrasli M, Ž < 25 Povišen postotak neutrofilnih granulocita ukazuje na prisutnost infekcije (upalni izljev). - -



Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

zt bez aditiva (bijeli čep), šprica R 6 h 7 d 1 mj -



g/L odrasli M, Ž 11 - 22

< 22 – neupalni izljevi 20 – 30 – traume > 40 – upalni izljevi 30 – 60 infekcije

- -

Pretraga: Vizualni pregled zglobne tekućine (izgled i boja)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

zt bez aditiva (bijeli čep), šprica H 30 min Nije stabilan

Uzorak dostaviti HITNO u laboratorij zbog propadanja stanica i promjena biokemijskog sastava uzorka



opisno odrasli M, Ž Bistra, žućkasta

Neupalni izljevi: bistra, žućkasta; Upalni izljevi: zamućena, žuta do sivozelena; Infekcije: mutna, gnojna, sivožuta; Traume: bistra, zamućena, mliječno žućkasta ili krvava

- -


26. Ostalo Pretraga: Kloridi u srcu

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

ds, ls crveni ili žuti čep R - - - Uzorak treba biti uzet što prije nakon nastupanja smrti, a svakako prije početka faze truljenja.


Kritične vrijednosti Jedinica Dob Spol Interval Indikacija i interpretacija:

mmol/L svi M, Ž -

Kloridi se određuju u postmortalnim uzorcima krvi uzetim iz lijevog i desnog srčanog ventrikula za razlikovanje uzroka smrti utapanjem (utapanje u slatkoj ili slanoj vodi). Koncentracija klorida iz uzorka lijevog ventrikula mora biti barem 17 mmol/L veća od koncentracije klorida iz uzorka desnog ventrikula da bi se potvrdilo utapanje u slanoj vodi. Kod utapanja u slatkoj vodi razlike u koncentraciji klorida nema ili su manje. Ova je metoda izrazito nepouzdana za utvrđivanje uzroka utapanja.

- -

Pretraga: Slobodne masne kiseline (SMK)

Vrsta uzorka


Vrijeme izdavanja

nalaza


15-25°C 4°C -20°C

mm čisti spremnik P-4 6 h 4 d - -



opisno odrasli Ž Negativno Žutica dojenčadi zbog visokih koncentracija SMK u majčinom mlijeku - -

domzdravlja-pgz.hrdomzdravlja-pgz.hr/wp-content/uploads/2018/10/katalog...katalog laboratorijskih...

Documents