DOLAŞIM SİSTEMİMİZDOLAŞIM SİSTEMİMİZBAYRAM TOSUN BAYRAM TOSUN

FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENİFEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENİ

DOLAŞIM SİSTEMİNİN GÖREVİDOLAŞIM SİSTEMİNİN GÖREVİ

Hücrelere gerekli olan Hücrelere gerekli olan besinbesin ve ve oksijenin oksijenin götürülmesini, hücrelerde oluşan götürülmesini, hücrelerde oluşan atık atık maddelerinmaddelerin ve ve karbondioksitinkarbondioksitin uzaklaştırılmasını sağlar.uzaklaştırılmasını sağlar.

Dolaşım sistemi elemanlarıDolaşım sistemi elemanları

DamarlarKalp

Kan

Dolaşım Sistemi OrganlarıDolaşım Sistemi Organları

Dolaşım Sistemi

Kalp Damarlar Kan

KAN PULCUKLARI

AKYUVAR

ALYUVAR

PLAZMA (SERUM) %55

KAN(HÜCRELERİ %45

KAN

İNORGANİK MADDE

ORGANİK MADDE

PROTEİN

SU oksijen karbondioksit

B-KAN PLAZMASI(SERUM)B-KAN PLAZMASI(SERUM)

KAN HÜCRELERİKAN HÜCRELERİ ALYUVARLAR():ALYUVARLAR(): KIRMIZI KEMİK İLİĞİNDE ÜRETİLİR.KIRMIZI KEMİK İLİĞİNDE ÜRETİLİR. YAPISNDAKİ HEMOGLOBİN KANIN KIRMIZI YAPISNDAKİ HEMOGLOBİN KANIN KIRMIZI

RENGİNİ VERİR.RENGİNİ VERİR. OKSİJENİ HÜCRELERE,OKSİJENİ HÜCRELERE, HÜCRELERDE OLULUŞAN HÜCRELERDE OLULUŞAN

KARBONDİOKSİDİ AKCİĞERETAŞIR.KARBONDİOKSİDİ AKCİĞERETAŞIR. 1 MİLİMETRE KÜP KANDA YAKLAŞIK 4-5 MİLYON 1 MİLİMETRE KÜP KANDA YAKLAŞIK 4-5 MİLYON

TANEDİR.TANEDİR. ÇEKİRDEKSİZDİR. YAKLAŞIK 120 GÜN YAŞAR.ÇEKİRDEKSİZDİR. YAKLAŞIK 120 GÜN YAŞAR. DALAK VE KARACİĞERDE PARÇALANIR.DALAK VE KARACİĞERDE PARÇALANIR.

AKYUVAR(LÖKOSİT)AKYUVAR(LÖKOSİT) BEYAZ RENKLİ,ÇEKİRDEKLİ BEYAZ RENKLİ,ÇEKİRDEKLİ

HÜCRELERDİRHÜCRELERDİR SARI KEMİK İLİĞİ, SARI KEMİK İLİĞİ,

KARACİĞER, DALAK VE KARACİĞER, DALAK VE LENF DÜĞÜMLERİNDE LENF DÜĞÜMLERİNDE ÜRETİLİR.ÜRETİLİR.

VÜCUDU MİKROPLARA VÜCUDU MİKROPLARA KARŞI KORUR.KARŞI KORUR.

YAKLAŞIK 1 MM KANDA 8-YAKLAŞIK 1 MM KANDA 8-10 BİN TANE OLUR. 10 BİN TANE OLUR. MİRKOP VÜCUDA GİRİNCE MİRKOP VÜCUDA GİRİNCE SAYILARI ARTAR.SAYILARI ARTAR.

Vücudun savunma işini yapar.Vücudun savunma işini yapar. Kemik iliği,lenf düğümleri ve dalakta yapılır.Kemik iliği,lenf düğümleri ve dalakta yapılır. 1 mm kanda 7-8 bin tane bulunur.1 mm kanda 7-8 bin tane bulunur. Çekirdekli ve çekirdeksiz çeşitleri vardır.Çekirdekli ve çekirdeksiz çeşitleri vardır. Beyaz renkli iri çekirdekli, büyük ve sabit bir şekli olmayan Beyaz renkli iri çekirdekli, büyük ve sabit bir şekli olmayan

kan hücreleridir. Kemik iliği ile lenf düğümlerinde ve dalak, kan hücreleridir. Kemik iliği ile lenf düğümlerinde ve dalak, timüs gibi lenf dokularında üretilirler. Ömürleri birkaç timüs gibi lenf dokularında üretilirler. Ömürleri birkaç gündür. İnsanın 1 mm3 kanında 8 - 10 bin kadar akyuvar gündür. İnsanın 1 mm3 kanında 8 - 10 bin kadar akyuvar bulunur.bulunur.

KAN PULCUKLARI KAN PULCUKLARI (TROMBOSİTLER)(TROMBOSİTLER)

ALYUVAR VE AKYUVAR HÜCRELERİNDEN ALYUVAR VE AKYUVAR HÜCRELERİNDEN DAHA KÜÇÜKTÜRDAHA KÜÇÜKTÜR

KANINPIHTILAŞMASINI SAĞLAR.KANINPIHTILAŞMASINI SAĞLAR. .KIRMIZI KEMİKİLİĞİNDE BÜYÜK .KIRMIZI KEMİKİLİĞİNDE BÜYÜK

HÜCRELERİN PARÇALANMASI İLE OLUŞURHÜCRELERİN PARÇALANMASI İLE OLUŞUR MİKROSKOPTA GÖZÜKMEZMİKROSKOPTA GÖZÜKMEZ ÇOK KÜÇÜK VE ÇEKİRDEKSİZDİRÇOK KÜÇÜK VE ÇEKİRDEKSİZDİR

KAN PULCUKLARI (Trombositler)KAN PULCUKLARI (Trombositler)

KANIN PIHTILAŞMASIKANIN PIHTILAŞMASI

Vücudumuzda meydana Vücudumuzda meydana gelen küçük bir çizik gelen küçük bir çizik veya kesik sonucunda, veya kesik sonucunda, derinin hemen altında derinin hemen altında damarlarımızda akan damarlarımızda akan kan dışarı sızar kan dışarı sızar

PIHTILAŞMAPIHTILAŞMA

Bir süre sonra deliğin Bir süre sonra deliğin etrafı pıhtılaşmaya etrafı pıhtılaşmaya başlar:başlar:

YARA KAPANIYORYARA KAPANIYOR

Yumuşak bir yapıya Yumuşak bir yapıya sahip olan fibrin ilk sahip olan fibrin ilk başta yarayı kapattıktan başta yarayı kapattıktan sonra kurumaya başlar sonra kurumaya başlar ve yarayı iyileşene ve yarayı iyileşene kadar korumak için kadar korumak için büzülerek sert bir kabuk büzülerek sert bir kabuk halini alır. halini alır.

KAN GRUPLARIMIZ…KAN GRUPLARIMIZ…

Kan Nakil ŞemasıKan Nakil ŞemasıO grubu genel vericidir.O grubu genel vericidir.AB grubu genel alıcıdır.AB grubu genel alıcıdır.Bazı insanlarda alyuvarların Bazı insanlarda alyuvarların

üzerinde Rh proteini bulunur.üzerinde Rh proteini bulunur.

Taşıyanlar Taşıyanlar Rh(+) Rh(+) taşımayanlartaşımayanlar Rh(-) Rh(-) olarak adlandırılır.olarak adlandırılır.

KAN GRUPLARIKAN GRUPLARIİnsanda kan gruplarını alyuvar üzerindeki bazı İnsanda kan gruplarını alyuvar üzerindeki bazı

proteinler belirlerproteinler belirler

ALYUVARDAKİ ALYUVARDAKİ PROTEİNPROTEİN

II-A Proteini(-A Proteini(B antikoruB antikoru))IIII-B Proteini (-B Proteini (A antikoruA antikoru))IIIIII-A ve B Proteini (-A ve B Proteini (A ve B A ve B

antikoru bulunur)antikoru bulunur)IVIV--Protein yokProtein yok

KAN GRUBUKAN GRUBU

I.I. A GrubuA GrubuII.II. B GrubuB GrubuIIIIII AB Grubu AB Grubu

IVIV 0 Grubu 0 Grubu

KAN UYŞMAZLIĞIKAN UYŞMAZLIĞIRh(-) kana sahip bir kişiye Rh(+) kan verilmesidir.Bu durumda Rh(-) kana sahip bir kişiye Rh(+) kan verilmesidir.Bu durumda

Rh(+) karşı antikor oluşur buna kan uyuşmazlığı denir.Rh(+) karşı antikor oluşur buna kan uyuşmazlığı denir.Hamile bir bayanın kanı Rh(-) bebeği Rh(+) ise anne ile bebek Hamile bir bayanın kanı Rh(-) bebeği Rh(+) ise anne ile bebek

arasında kan uyuşmazlığı olur.Bebeğin yaşamı tehlikeye girer.arasında kan uyuşmazlığı olur.Bebeğin yaşamı tehlikeye girer.Rh(+) ancak Rh(+) kan verebilir.Rh(+) ancak Rh(+) kan verebilir.

Rh (+) kesinlikle Rh (-) kan veremez.Rh (+) kesinlikle Rh (-) kan veremez.Rh(-) ise hem Rh(-) ve hem de Rh(+) kan verir.Rh(-) ise hem Rh(-) ve hem de Rh(+) kan verir.

SORU:Aşağıda anne ve babanın kan gruplarıSORU:Aşağıda anne ve babanın kan grupları verilmiştir. Hangi durumda kan uyuşmazlığıverilmiştir. Hangi durumda kan uyuşmazlığı olur? olur?

Anne BabaAnne Baba A) Rh (-) Rh (+)A) Rh (-) Rh (+) B) Rh (+) Rh (+) B) Rh (+) Rh (+) C) Rh (+) Rh (-) C) Rh (+) Rh (-) D) Rh (-) Rh (-)D) Rh (-) Rh (-)

Kalbin yeriKalbin yeri

AH KALBİM BEN SENDEN ÇOK ÇEKTİMAH KALBİM BEN SENDEN ÇOK ÇEKTİM

KALPKALP Kalp insanın göğüs Kalp insanın göğüs

boşluğunda iki akciğer boşluğunda iki akciğer arasında ve göğüs arasında ve göğüs kemiğinin arkasında yer kemiğinin arkasında yer alır .alır .

Ergin kadında ortalama Ergin kadında ortalama 230 – 280 gr, erkekte 230 – 280 gr, erkekte 280 -340 gr 280 -340 gr ağırlığındadır. ağırlığındadır.

İnsan kalbi herkesin İnsan kalbi herkesin kendi yumruğu kendi yumruğu büyüklüğündedir büyüklüğündedir

Üstte iki kulakçık alltta iki karıncık Üstte iki kulakçık alltta iki karıncık olmak üzere dört odacıktan olmak üzere dört odacıktan

oluşmuştur. Sağ kulakçık ile sağ oluşmuştur. Sağ kulakçık ile sağ karıncık arasında karıncık arasında üçlüüçlü (triküspit), sol (triküspit), sol kulakçık ile sağ karıncık arasında kulakçık ile sağ karıncık arasında ikiliikili

(biküspit) kapakçık vardır. Vücutta (biküspit) kapakçık vardır. Vücutta pompa görevi yapar kanı pompalar. pompa görevi yapar kanı pompalar.

Kalp kırmızı kas dokusundan yapılmıştır.Kalp kırmızı kas dokusundan yapılmıştır. Kalbin sol tarafında temiz kan, sağ Kalbin sol tarafında temiz kan, sağ tarafında kirli kan bulunur. tarafında kirli kan bulunur. Üstte sol kulakçık, sağ kulakçık; altta sol karıncık, sağ karıncık yer alır.Üstte sol kulakçık, sağ kulakçık; altta sol karıncık, sağ karıncık yer alır.o Kulakçıklarla karıncılar arasında tek yönlü geçişe izin veren kapakçılar vardırKulakçıklarla karıncılar arasında tek yönlü geçişe izin veren kapakçılar vardıro Kalbe kan getiren damarlar kulakçıklara açılırlar.Kalbe kan getiren damarlar kulakçıklara açılırlar.o Kulakçıklar, kalbe gelen kanın toplandığı odacıklardır. Kulakçıklara kan getiren Kulakçıklar, kalbe gelen kanın toplandığı odacıklardır. Kulakçıklara kan getiren

damarlar toplardamarlardır . damarlar toplardamarlardır . o Kalpten vücuda kan götüren damarlar karıncıklardan çıkarlar. Vücuda kan götüren Kalpten vücuda kan götüren damarlar karıncıklardan çıkarlar. Vücuda kan götüren

bu damarlar atardamarlardır.bu damarlar atardamarlardır.o Temiz kan:Temiz kan: Besin ve oksijen bakımından zengin olan kana denir. Besin ve oksijen bakımından zengin olan kana denir. o Kirli kan:Kirli kan: Besin ve oksijen bakımından fakir olan kana kirli kan denir. Besin ve oksijen bakımından fakir olan kana kirli kan denir. KALBİN ÇALIŞMASIKALBİN ÇALIŞMASI Kalbimiz yaşadığımız sürece sürekli kasılıp gevşeyerek çalışırKalbimiz yaşadığımız sürece sürekli kasılıp gevşeyerek çalışır . . Kulakçık ve karıncıkların kasılıp gevşemesi birbirine zıt-tır. Kulakçıkların her ikisi Kulakçık ve karıncıkların kasılıp gevşemesi birbirine zıt-tır. Kulakçıkların her ikisi

aynı anda kasılırken karıncıklar gevşeme durumuna geçer.aynı anda kasılırken karıncıklar gevşeme durumuna geçer. Kalbin her odacığı kasılma sırasında içindeki kanı pompalar. Gevşeme sırasında Kalbin her odacığı kasılma sırasında içindeki kanı pompalar. Gevşeme sırasında

ise kanla dolar. ise kanla dolar. Kirli kan akciğerlere, temiz kan ise vücuda pompalanır.(Karıncıklardan)Kirli kan akciğerlere, temiz kan ise vücuda pompalanır.(Karıncıklardan)

Kalbin çalışması, kalp kasının kasılıp-sistol ve Kalbin çalışması, kalp kasının kasılıp-sistol ve gevşemesi-diastol ile olur. Kulakçık ve gevşemesi-diastol ile olur. Kulakçık ve karıncıkların kasılıp gevşemesi kanın hareketi için karıncıkların kasılıp gevşemesi kanın hareketi için itici bir güç oluşturur. Kulakçık ve karıncıkların itici bir güç oluşturur. Kulakçık ve karıncıkların kasılıp gevşemesi birbirine zıttır. Yani kulakçıklar kasılıp gevşemesi birbirine zıttır. Yani kulakçıklar kasılırken karıncıklar gevşeme durumuna geçer. kasılırken karıncıklar gevşeme durumuna geçer. Kalbin her odacığı kasılma sırasında içindeki kanı Kalbin her odacığı kasılma sırasında içindeki kanı pompalar. Gevşeme anında ise kan ile dolar.pompalar. Gevşeme anında ise kan ile dolar.

3. KAN DAMARLARININ YAPISI3. KAN DAMARLARININ YAPISI

İnsanın dolaşım sisteminde üç çeşit kan damarı ve lenf damarları bulunur.İnsanın dolaşım sisteminde üç çeşit kan damarı ve lenf damarları bulunur.Atar Damarlar (Arter):Atar Damarlar (Arter): Kanı kalbin karıncıklarından diğer organlara taşıyan Kanı kalbin karıncıklarından diğer organlara taşıyan

damarlardır. Akciğer atar damarı kirli kan, diğer atar damarlar O2 damarlardır. Akciğer atar damarı kirli kan, diğer atar damarlar O2 bakımından temiz kan taşırlar.bakımından temiz kan taşırlar.

Atar damarlardaki kanın hareketi, kalbin yaptığı Atar damarlardaki kanın hareketi, kalbin yaptığı kan basıncıyla kan basıncıyla sağlanır. sağlanır. b. Toplar Damarlar (Vena) b. Toplar Damarlar (Vena) : Bunlar dokularda oluşan metabolizma artıklarını : Bunlar dokularda oluşan metabolizma artıklarını

ve ince bağırsakta emilen besin maddelerini kalbin kulakçıklarına ve ince bağırsakta emilen besin maddelerini kalbin kulakçıklarına taşıyan damarlardır. taşıyan damarlardır.

Akciğer toplar damarı O2 bakımından temiz kan, diğer toplar damarlar ise kirli Akciğer toplar damarı O2 bakımından temiz kan, diğer toplar damarlar ise kirli kan taşırlar. kan taşırlar.

Kalbi besleyen damarlar

TOPLARDAMARLARTOPLARDAMARLARVücuttan toplanan kanı kalbin kulakçığına getiren damarlardır. Vücuttan toplanan kanı kalbin kulakçığına getiren damarlardır.

Akciğer toplardamarı, alt ve üst ana toplardamarları kalbe Akciğer toplardamarı, alt ve üst ana toplardamarları kalbe bağlanan toplardamarlardır. bağlanan toplardamarlardır. Akciğer toplardamarı temiz kan Akciğer toplardamarı temiz kan taşıyan tek toplardamardır. taşıyan tek toplardamardır. Toplardamarlar üç tabakadan Toplardamarlar üç tabakadan meydana gelmişlerdir. Vücudun alt kısımlarındaki meydana gelmişlerdir. Vücudun alt kısımlarındaki toplardamarlarda bulunan üste doğru tek yönlü açılan toplardamarlarda bulunan üste doğru tek yönlü açılan kapakçıklar kanın tekrar geri dönmesini engeller. kapakçıklar kanın tekrar geri dönmesini engeller. Toplardamarlarda kanın hareketi iskelet kaslarının kasılması Toplardamarlarda kanın hareketi iskelet kaslarının kasılması ile gerçekleşir ile gerçekleşir

ATARDAMARATARDAMAR Kanı kalpten diğer organlara taşıyan damarlardır. Aort ve Kanı kalpten diğer organlara taşıyan damarlardır. Aort ve

akciğer atardamarı Kalpten çıkan atardamarlardır. akciğer atardamarı Kalpten çıkan atardamarlardır. Atardamarların duvarı toplardamarlar gibi üç tabakadan Atardamarların duvarı toplardamarlar gibi üç tabakadan meydana gelmiştir. En dışta, lifli bağ dokudan yapılmış bir dış meydana gelmiştir. En dışta, lifli bağ dokudan yapılmış bir dış tabaka bulunur. Bu tabakadaki bağ dokusunun elastik lifleri, tabaka bulunur. Bu tabakadaki bağ dokusunun elastik lifleri, kalp atışları sırasında meydana gelen kan basıncına karşı kalp atışları sırasında meydana gelen kan basıncına karşı damarların dayanıklılığını arttırır. Orta kısımda kuvvetli düz damarların dayanıklılığını arttırır. Orta kısımda kuvvetli düz kaslardan elastik lifler vardır. Bu kaslı tabakanın atardamar kaslardan elastik lifler vardır. Bu kaslı tabakanın atardamar çapını arttırıp azaltması ile organlara giden kan miktarı çapını arttırıp azaltması ile organlara giden kan miktarı düzenlenir. İç yüzeyi endotelyum adı verilen tek sıralı yassı düzenlenir. İç yüzeyi endotelyum adı verilen tek sıralı yassı epitel dokudan oluşmuş bir tabaka bulunur. epitel dokudan oluşmuş bir tabaka bulunur. Toplardamarlardaki gibi kapakçıklar yoktur. Toplardamarlardaki gibi kapakçıklar yoktur.

Atardamar: Atardamar: Kanı kalpten vücuda taşıyan Kanı kalpten vücuda taşıyan damarlara denir.damarlara denir.

KILCALDAMARKILCALDAMAR

Kılcal damarlar:Kılcal damarlar:

Atardamarlarla Atardamarlarla

toplardamarları toplardamarları

birbirine bağlayan birbirine bağlayan

tek sıralı epitel tek sıralı epitel

hücrelerinden hücrelerinden

yapılmış küçük yapılmış küçük

yarıçaplı yarıçaplı

damarlardırdamarlardır..

BÜYÜK KAN

DOLAŞIMI

KÜÇÜK KAN

DOLAŞIMI

DOLAŞIM ÇEŞİTLERİ

Kanın damarlar yardımı ile kalpten çıkıp Kanın damarlar yardımı ile kalpten çıkıp tüm vücuda dolanması ve tekrar kalbe tüm vücuda dolanması ve tekrar kalbe dönmesine dönmesine kan dolaşımı denir.kan dolaşımı denir.

BÜYÜK KAN DOLAŞIMIBÜYÜK KAN DOLAŞIMI Büyük dolaşım ise akciğerde oksijenden zengin hale gelen kanı Büyük dolaşım ise akciğerde oksijenden zengin hale gelen kanı

organların kullanması için vücuda gönderen sistemdir. Kalbin organların kullanması için vücuda gönderen sistemdir. Kalbin sol tarafı bu işten sorumludur. Oksijenden zenginleşen kan sol tarafı bu işten sorumludur. Oksijenden zenginleşen kan akciğerden dönen (akciğer toplardamarları) yolu ile sol akciğerden dönen (akciğer toplardamarları) yolu ile sol kulakcığa ve buradan da kapaktan geçerek sol karıncığa gelir. kulakcığa ve buradan da kapaktan geçerek sol karıncığa gelir. Sol karıncığa ise kendisine gelen bu kanı aort damarı ile Sol karıncığa ise kendisine gelen bu kanı aort damarı ile vücuda gönderir. Aort, kalpten çıkan en büyük atardamardır. vücuda gönderir. Aort, kalpten çıkan en büyük atardamardır. Aort kalpten çıktıktan sonra kalp dahil çeşitli organlarımıza ve Aort kalpten çıktıktan sonra kalp dahil çeşitli organlarımıza ve dokularımıza beslenmeleri ve oksijenlenmeleri için dallar dokularımıza beslenmeleri ve oksijenlenmeleri için dallar vererek karnın alt taraflarına kadar devam eder.vererek karnın alt taraflarına kadar devam eder.

Kalbin sol karıncığından, aort atardamarıyla çıkan temiz Kalbin sol karıncığından, aort atardamarıyla çıkan temiz kanın, bütün vücudu dolaştıktan sonra birleşerek, alt ve üst kanın, bütün vücudu dolaştıktan sonra birleşerek, alt ve üst ana toplardamarlarıyla kalbin sağ kulakçığına gelmesine ana toplardamarlarıyla kalbin sağ kulakçığına gelmesine büyük dolaşım denir. büyük dolaşım denir.

KÜÇÜK KAN DOLAŞIMIKÜÇÜK KAN DOLAŞIMI KKalbin sağ karıncığından albin sağ karıncığından

akciğer atardamarıyla akciğer atardamarıyla çıkan kirli kanın, çıkan kirli kanın, akciğerlerde akciğerlerde temizlendikten sonra, temizlendikten sonra, kalbin sol kulakçığına, kalbin sol kulakçığına, akciğer toplardamarı akciğer toplardamarı yoluyla gelmesine yoluyla gelmesine küçük küçük dolaşımdolaşım denir. denir.

BÜYÜK VE KÜÇÜK KAN DOLAŞIMIBÜYÜK VE KÜÇÜK KAN DOLAŞIMI

Biz iyi arkadaşlardıkŞu bizim kanlar ileBeraberce dolaşırdıkDolaşım sisteminde

İlk yolculuğumuzdaSol kulakçıktan başladıkKapakçıktan ta çıkıncaSol karıncığa vardık

Buradaki çıkışımızıAort denen damardan yaptıkDamarlarda dolaşırkenHer yerden kirlilik kaptık

Alt taraftan girerken deAlt damarları kullandıkÜsten girelim deyinceÜst taraftan yardım aldık

Atardamarlardan geçipSağ kulakçığa ulaştıkKüçük bir geçişten sonraSağ karıncık da buluştuk

Bu dolaşımın adıBüyük bir dolaşımdırGezintimizin tadıSağ karıncığa bulaşmıştı

En son bir yolculuk yaptıkAma akciğere ulaştıkOrada temizleninceDamarlarda bir dolandık

Bu dolaşımımıza bizKüçük kan dolaşımı derizİlk dolaşımımızda bizdeBöbreklerde eğleniriz

Büyük gezdik küçük gezdikÖnümüze çıkanı ezdikBüyük bir macera yaşayıpKirlenip de temizlendik

Nabız ve Tansiyon NABIZ: Kalp, her kasılışında basınç yaparak atardamarlara kan

pompalar. Kan basıncının etkisiyle damarlar genişler ve hemen ardından daralır. Kan, damarlarda boğum boğum ileriye doğru gider. Kanın damarlardaki bu hareketi, nabız dalgalarına sebep olur. Nabız, kalbin atış hızıyla aynı hızdadır.

TANSİYON:Kanın damar duvarlarına yaptığı basınca tansiyon denir. Kalbin kasılması sırasında oluşan basınca büyük tansiyon, kalbin dinlenmesi sırasında oluşan basınca küçük tansiyon denir.

5. LENF SİSTEMİ5. LENF SİSTEMİ Lenf sistemiLenf sistemi : : Lenf damarları, lenf düğümleri, Lenf damarları, lenf düğümleri,

lenf kılcalları ve bazı küçük organlardan lenf kılcalları ve bazı küçük organlardan meydana gelmiştir.meydana gelmiştir.

Lenf damarlarıyla taşınan ve içinde akyuvarlar Lenf damarlarıyla taşınan ve içinde akyuvarlar bulunan doku sıvısına bulunan doku sıvısına lenf lenf (akkan) denir. Bu (akkan) denir. Bu sıvıda alyuvar ve pıhtılaşma faktörleri yoktur.sıvıda alyuvar ve pıhtılaşma faktörleri yoktur.

Lenf düğümleri Lenf düğümleri : Lenf kılcallarının : Lenf kılcallarının birleştiği yerlerde bulunan özel hücre birleştiği yerlerde bulunan özel hücre kümeleridir. Bu yapılarda lenfosit adı kümeleridir. Bu yapılarda lenfosit adı verilen akyuvarlar üretilir.verilen akyuvarlar üretilir.

Lenf düğümleri en çok kasıklarda Lenf düğümleri en çok kasıklarda koltuk altlarında boyunda ve bazı koltuk altlarında boyunda ve bazı dokular arasında bulunurdokular arasında bulunur Lenf Lenf Damarları:Lenf sisteminde lenf atardamarları Damarları:Lenf sisteminde lenf atardamarları yoktur.Yalnızca toplar damarlar bulunur.yoktur.Yalnızca toplar damarlar bulunur.

Lenf dolaşımı: Lenf dolaşımı: Vücuttan toplanan lenf iki yoldan kan Vücuttan toplanan lenf iki yoldan kan dolaşımına katılır.dolaşımına katılır.

I. Bacaklardan, vücudun ve başın sol tarafından, I. Bacaklardan, vücudun ve başın sol tarafından, bağırsaklardan toplanan lenf damarları, bağırsaklardan toplanan lenf damarları, sol köprücük sol köprücük altı toplar damarına altı toplar damarına bağlanır. Bu damar da bağlanır. Bu damar da üst ana üst ana toplar damarıyla toplar damarıyla kalbin sağ kulakçığına açılarak lenfi kalbin sağ kulakçığına açılarak lenfi kalbe taşır.kalbe taşır.

II. Başın ve gövdenin sağ yarısıyla sağ koldaki lenfin II. Başın ve gövdenin sağ yarısıyla sağ koldaki lenfin taşındığı yoldur. Bu organlardaki lenf damarları taşındığı yoldur. Bu organlardaki lenf damarları büyük lenf kanalına büyük lenf kanalına bağlanır. Bu damar bağlanır. Bu damar sağ sağ köprücük altı toplar damarıyla köprücük altı toplar damarıyla birleşip birleşip üst ana üst ana toplar damarı yoluyla toplar damarı yoluyla kalbin sağ kulakçığına açılır ve kalbin sağ kulakçığına açılır ve lenf kana karışır.lenf kana karışır.

Böylece bütün lenfin birleştiği ilk yer Böylece bütün lenfin birleştiği ilk yer üst ana toplar üst ana toplar damarı damarı olmuş olur. Buradan kalbe gelen lenf tekrar olmuş olur. Buradan kalbe gelen lenf tekrar bütün vücuda dağıtılır.bütün vücuda dağıtılır.

LENF DOLAŞIMILENF DOLAŞIMI

KANA GÖRE DAHA YAVAŞTIR.KANA GÖRE DAHA YAVAŞTIR. YAĞLARIN KANA KARIŞMASINI SAĞLAR.YAĞLARIN KANA KARIŞMASINI SAĞLAR. BADEMCİK,KOLTUK ALTLARI VE KASIKLARDA BADEMCİK,KOLTUK ALTLARI VE KASIKLARDA

BULUNUR.BULUNUR. AKYUVAR ÜRETİMİ YAPARLAR.AKYUVAR ÜRETİMİ YAPARLAR. LENF SIVISINDA ALYUVAR YOKTUR.LENF SIVISINDA ALYUVAR YOKTUR. DİREK KALBE AÇILMAZDİREK KALBE AÇILMAZ BAĞIŞIKLIKTA GÖREVLİDİR.BAĞIŞIKLIKTA GÖREVLİDİR.

Lenf Sisteminin Görevleri:Lenf Sisteminin Görevleri: Madde alışverişine aracılık eder. Madde alışverişine aracılık eder. İnce Bağırsaktan emilen yağ asitleri, gliserol ve A, D, İnce Bağırsaktan emilen yağ asitleri, gliserol ve A, D,

E, K vitaminlerini dolaşıma katar. E, K vitaminlerini dolaşıma katar. Lenfosit üreterek kana verir, böylece savunma Lenfosit üreterek kana verir, böylece savunma

sistemimizin temel yapısına katkı sağlar. sistemimizin temel yapısına katkı sağlar. Doku sıvısının fazlasını kana taşır. Kanın sıvı Doku sıvısının fazlasını kana taşır. Kanın sıvı

miktarının düzenlenmesine yardımcı olur. Bu miktarının düzenlenmesine yardımcı olur. Bu sistemle kılcal damarlar ile alınamayan doku sıvısı sistemle kılcal damarlar ile alınamayan doku sıvısı içindeki maddeler yeniden dolaşım sistemine dahil içindeki maddeler yeniden dolaşım sistemine dahil edilir. edilir.

KAN HASTALIKLARIKAN HASTALIKLARI

• LÖSEMİ(KAN KANSERİ)LÖSEMİ(KAN KANSERİ)

• HEMOFİLİ:KANIN PIHTILAŞMAMASIHEMOFİLİ:KANIN PIHTILAŞMAMASI

• ANEMİ(KANSIZLIK):ALYUVAR AZLIĞIANEMİ(KANSIZLIK):ALYUVAR AZLIĞI KANYOLU İLE BULAŞAN HASTALIKLARKANYOLU İLE BULAŞAN HASTALIKLAR

• AIDSAIDS-TETANOS-SITMA--TETANOS-SITMA-KUDUZKUDUZ-TİFÜS-TİFÜS VEBA-HEPATİT B VE CVEBA-HEPATİT B VE C

Kan Yoluyla Bulaşan hastalıklarKan Yoluyla Bulaşan hastalıklar

AİDSAİDS HEPATİT BHEPATİT B HEPATİT CHEPATİT C BU HASTALIKLAR ÖLÜMCÜL HASTALIKLARDIR.BU HASTALIKLAR ÖLÜMCÜL HASTALIKLARDIR.NOT:BERBERDE TRAŞ OLURKEN MUTLAKA JİLET NOT:BERBERDE TRAŞ OLURKEN MUTLAKA JİLET

DEĞİŞTİRİLMELİ.DEĞİŞTİRİLMELİ. HASTANEDE İĞNE YAPILIRKEN MUTLAKA ENJEKTÖR HASTANEDE İĞNE YAPILIRKEN MUTLAKA ENJEKTÖR

DEĞİŞTİRİLMELİDİRDEĞİŞTİRİLMELİDİR..

Dolaşım sistemi organlarını korumak için yaşımıza uygun spor yapmak ve temiz hava almak gereklidir.

Damar tıkanıklığının görüntülenmesi için yapılır.

Kalbi besleyen damarların tıkanması ile kalp beslenemez.

Kalp krizi ya da enfarktüs;kalbin koroner arterlerinde gerçekleşen bir bozukluk sonrası meydana gelen yetersizlik sonucu şiddetli göğüs ağrısıyla ortaya çıkan ve ölümle sonuçlanması olası fizyolojik durum.Dünyada en başta gelen ölüm sebeplerindendir.

Vücudumuzdaki organların sağlıklı çalışması dolaşım sistemi sağlığına bağlıdır.

Kalp ve damarlarda olaşabilecek bir rahatsızlık kanın vücuda yayılmasını engeller.

Besin ve oksijen alamayan,zararlı maddelerini atamayan dokular ölür.

Kalp yetmezliği,damar tıkanıklığı,kalp romatizması gibi hastalıklar dolaşım sistemi ile ilgilidir.

Stres,aşırı beslenme,yağlı yiyecekler,alkol,sigara,aşırı çay,kahve tüketimi kalp ve damar sağlığını bozar.

AIDS ve HEPATİT-B ’ DEN NASIL KORUNABİLİRİZ ?

Cinsel ilişkide prezervatif (kondom) kullanılmalıdır. Kan ve kan ürünleri naklinde, kontrolsüz kan asla

kullanılmamalıdır. Kesici - delici aletler ortak kullanılmamalıdır. Ortak kullanılması zorunlu olanlar, kuralına uygun olarak

temizlenerek steril edilmelidir. Ortak kullanılan şırınga, traş bıçağı, manikür aletleri, epilasyon

/ dövme iğneleri, diş fırçası vb. risk taşır. Hepatit B uygun aşılamayla önlenebilen bir hastalıktır.

Dolaşım Sisteminin Sağlığı Etkileyen Dolaşım Sisteminin Sağlığı Etkileyen Etmenler ve ZararlarıEtmenler ve Zararları

Dolaşım sisteminin sağlığını olumsuz etkileyen en Dolaşım sisteminin sağlığını olumsuz etkileyen en önemli etkenler sigara, alkol ve kirli havadır.önemli etkenler sigara, alkol ve kirli havadır.

Sigaradaki nikotin, kanın mikroplara karşı direncini Sigaradaki nikotin, kanın mikroplara karşı direncini azaltır.azaltır.

Alkol, damarların esnekliğini bozarak genişletir. Alkol, damarların esnekliğini bozarak genişletir. Çocuklukta geçirilen enfeksiyonlar ve bademcik Çocuklukta geçirilen enfeksiyonlar ve bademcik

hastalıkları kalbi olumsuz etkiler. hastalıkları kalbi olumsuz etkiler. Uzun süre ayakta kalmak veya hareketsiz kalmak, Uzun süre ayakta kalmak veya hareketsiz kalmak,

toplardamar kapakçıklarını bozarak varise sebep olur.toplardamar kapakçıklarını bozarak varise sebep olur.

HASTALIK HASTALIĞIN OLUŞUM NEDENİDamar tıkanıklığı Yanlış beslenme, sigara içme ve

hareketsizlik durumunda, damar içinde bazı maddelerin birikmesiyle oluşur

Kalp krizi Kalbi besleyen damarların daralıp tıkanmasıyla oluşur

Damar sertliği Çok yağlı veya katı yağ içeren besinlerle beslenilmesi durumunda, yağın damar çeperinde birikmesiyle oluşur

Varis Toplardamarların şişmesi, kanı yeterince iletememesi durumudur

AIDS AIDS virüsünün akyuvar hücrelerini tahrip etmesi durumudur

Anemi Vücuda gerekli besinlerin alınmaması durumunda, yeterli hemoglobin üretilememesi durumudur

hemofili Kalıtsal bir hastalıktır. Hemofili bireylerde yaralanma durumunda kan pıhtılaşmaz

Dolaşım Sisteminin Sağlığının Dolaşım Sisteminin Sağlığının Korunması İçinKorunması İçin

Dengeli beslenilmeli,Dengeli beslenilmeli, Düzenli spor yapılmalı, Düzenli spor yapılmalı, Sigara ve alkol gibi zararlı maddelerden uzak Sigara ve alkol gibi zararlı maddelerden uzak

durulmalı, durulmalı, Kalbi yoracak, yaşa ve bedene uygun olmayan Kalbi yoracak, yaşa ve bedene uygun olmayan

işlerde çalışılmamalıdır.işlerde çalışılmamalıdır.

DOLAŞIM

Görev alır

DamarlarG

örev alırKalp

İçin

de d

olaş

ır

Pompalar

KAN

Taşır

Oksijen

Taş

ır

Karbondioksit

Taşır

Besin

DOLAŞIM (KAVRAM HARİTASI)

Bütün kan damarlarınızı uç uça ekleyebilseydiniz,ortaya çıkan damar dünyanın çevresini iki kez dolaşacak kadar uzun olurdu.

Örnek:1992/FL

I.Kalpten akciğere kirli kanı götürme

II.Kalpten vücuda temiz kanı götürme

III.Vücuttan kalbe kirli kanı getirme

IV.Akciğerlerden kalbe temiz kan getirme

Yukarıdakilerden hangisi yada hangileri atardamarların görevidir?

A)Yalnız I B)I ve II C)Yalnız III D)III ve IV

Toplardamarlar,kalbe kan getiren damarlardır.Atardamarlar ise kalpten kan götüren damarlardır

Doğru seçenek B

Örnek:1990/DPY

Kılcal damarlardan çıkarak vücudun her tarafına gidebilen,karşılaştıkları mikropları içine alıp parçalayarak sindiren aşağıdakilerden hangisidir?

A)Alyuvar B)Antikor

C)Akyuvar D)Antitoksin

Akyuvarlar mikropları içine alıp parçalayarak sindirir.

I. Sol karıncık

II. Aort

III. Vücut

IV. Sağ kulakçık

Büyük kan dolaşımında kanın izlediği yol nasıl olmalıdır?

A) I_II_IV_III B) I_II_III_IV

C) IV_II_III_I D) IV_II_I_III

Büyük kan dolaşımı sol karıncıktan Aort ile başlar.Sağ kulakçıkta biter.

,kalp,kılcal damar,aşı,atardamar,kulakçık,serum,bademcik,burun,antibiyotik,mikroorganizmalar.

……………..,kalbin üst bölümündeki odacıkların adıdır.

……………,kanın yapısında en çok bulunan maddedir.

Tüpün içinde bir süre bekletilmiş kanın üstünde biriken sarı renkli sıvı kısım …………..adını alır.

……………karıncıktan çıkan,kanı vücuda taşıyan damarlardır.

…………...,kanı hücrelere taşıyan,madde alış-verişini sağlayan damarlardır.

…………..istem dışı çalışan,pompa görevi yapan organdır.

ANNEMİN AZİZ ANISINAANNEMİN AZİZ ANISINA

16 ARALIK 2006 Annem kalp büyümesinden vefat etti.