dokumentat e aplikimit për amendimin e lejes mjedisore · natyror nga rajoni i kaspikut...

Dokumentat e Aplikimit për Amendimin e Lejes Mjedisore

Shënim

Dokumentat e Aplikimit për Amendimin e Lejes Mjedisore

Amendimi I Lejes Mjedisore TAP Shqipëri – Tetor 2015 Rruga e Kalimit 460-3

Faqe 2 nga 44 Kodi I Zonës

Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.

Titulli i Projektit: Gazsjellësi Trans Adriatik – TAP AAL00-ERM-641-Y-TAE-5001Rish.: 00 Titulli i Dokumentit:

TAP Shqipëri Shtojcë e VMNS-së - Tetor 2015Rruga e Kalimit 460_3

PËRMBAJTJA

1 HYRJE 4

1.1 Përmbledhje e Projektit 4

1.2 Ky Raport 6

2 KORNIZA LIGJORE 7

3 PËRSHKRIMI I PROJEKTIT 8

3.1 Përmbledhje 8

3.2 Ndërtimi i Rrugëve të Kalimit 8

3.3 Rruga e Kalimit 460_3 11

4 KUSHTET BAZË 14

4.1 Përmbledhje 14 4.1.1 Baza Mjedisore 14 4.1.2 Baza socio-ekonomike 14 4.1.3 Trashëgimia Kulturore 16

4.2 Rruga e Kalimit 460_3 18 4.2.1 Baza Mjedisore 18 4.2.2 Baza socio-ekonomike 20 4.2.3 Trashëgimia Kulturore Bazë për Zonën ku do të Zbatohet Projekti 23

5 VLERËSIMI I NDIKIMIT 25

5.1 Përmbledhje 25 5.1.1 Vlerësimi i Ndikimit Mjedisor 25 5.1.2 Vlerësimi i Ndikimit Mjedisor 25 5.1.3 Vlerësimi i Ndikimit në Trashëgiminë Kulturore 26

5.2 Rruga e Kalimit 460_3 28 5.2.1 Vlerësimi i Ndikimit Mjedisor 28 5.2.2 Vlerësimi i Ndikimit Mjedisor 30 5.2.3 Vlerësimi i Ndikimit në Trashëgiminë Kulturore 34

6 ZBUTJA DHE MENAXHIMI 37

6.1 Ndikimet Mjedisore dhe Masat Zbutëse 37

6.2 Ndikimet Socio Ekonomike dhe Masat Zbutëse 39

6.3 Trashëgimia Kulturore Masat Zbutëse dhe Ndikimi 43

SHTOJCAT

SHTOJCË 1 HARTAT BAZË TË ZONËS KU DO TË ZBATOHET PROJEKTI

SHTOJCË 2 RAPORT PËRMBLEDHËS I GJETJEVE NË GJURMËT E REJA TË PROJEKTIT TAP NË

SHQIPËRI

SHTOJCË 3 SHËNIME NGA STUDIMI NË TERREN


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



LISTA E TABELAVE

Tabela 3-1 Ndërtimi i Rrugëve të Kalimit – Të dhëna kryesore nga VNMS-ja për TAP-in në Shqipëri 9 Tabela 3-2 Rruga e Kalimit 460_3 – Të dhëna Kryesore të Projektit 13 Tabela 4-1 Llojet e Burimeve të Trashëgimisë Kulturore 16 Tabela 4-2 Kriteret e Cilësisë / Rëndësisë së Zonës së Trashëgimisë Kulturore 17 Tabela 4-3 Rëndësia e Specieve të Pranishme në një rreze prej 500 m të Rrugës së Kalimit 460_3 20 Tabela 4-4 Cilësia e Habitateve brenda korridorit me gjerësi 500 të Rrugës së Kalimit 460_3 23 Tabela 4-5 Rëndësia e llojeve të pranishme brenda korridorit prej 500 m të Rrugës së Kalimit 460_322 Tabela 4-6 Përmbledhja e Gjetjeve Kryesore Socio-ekonomike 25 Tabela 4-7 Përmbledhja e Gjetjeve Kryesore të Trashëgimisë Kulturore 26 Tabela 5-1 Ndikimet e Mundshme të Projektit të Trashëgiminë Kulturore 26 Tabela 5-2 Cultural Masat Zbutëse për Ndikimin në Trashëgiminë Kulturore 27 Tabela 5-3 Ndikimet e Mbetura në Mjedis - Rrgua e Kalimit 460_3 30 Tabela 5-4 Ndikimet e Mbetura në Aspektin Socio ekonomik - Rruga e Kalimit 460_3 33 Tabela 5-5 Ndikimet e Mbetura në Trashëgiminë Kulturore - Rruga e Kalimit 460_3 36 Tabela 6-1 Mjedisi – Përmbledhje e Ndikimeve dhe Masave Zbutëse 38 Tabela 6-2 Aspekti Socio ekonomik - Përmbledhje e Ndikimeve dhe Masave Zbutëse 40 Tabela 6-3 Trashëgimia Kulturore - Përmbledhje e Ndikimeve dhe Masave Zbutëse 44

LISTA E FIGURAVE

Figura 1-1 Përmbledhje e TAP-it 4 Figura 3-1 Kryqëzimet Tipike të Rrugës së Kalimit 10 Figura 3-2 Përmbledhje Rrugës së Kalimit 460_3 (Opsioni 1 dhe Opsioni 2) 11 Figura 3-3 Pamje e Përgjithshme (në perëndim) e Rrugës së Kalimit 460_3 (Opsioni 1 dhe

Opsioni 2) 12 Figura 3-4 Diferenca në Vendosjen e Rrugës së Kalimit 460_3 Opsioni 1 dhe Opsioni 2 12 Figura 4-1 Habitatet Europiane në Afërsi të Rrugës së Kalimit 460_3 (Opsioni 1 & Opsioni 2) 18 Figura 4-2 AR 460_3 (Opsioni 1 dhe Opsioni 2) Vendsoja në Afërsi të Backës (Trepollarë) 21 Figura 4-3 Zonat e Trashëgimisë Kulturore brenda Zonës së Studimit AR 460-3 22 Figura 4-4 Përmbledhje e Gjetjeve Kryesore të Trashëgimisë Kulturore 24 Figura 5-1 Trashëgimi Kulturore CH-570: Varreza e Trepollarës 34

LISTA E KUTIVE

Box 5-1 Rrugët e Kalimit – Elementë Kryesorë Mjedisorë 28 Box 5-2 Rrugët e Kalimit - Elementë Kryesorë Socio ekonomikë 31


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



1 HYRJE

1.1 Përmbledhje e Projektit

Gazsjellësi Trans Adriatik (TAP) është seksioni perëndimor i Korridorit Jugor të Gazit, një zinxhir

projektesh energjetike me vlerë të shumanshme që lidhin burimet e gazit natyror, nga faza e dytë

e zhvillimit të fushës Shah Deniz në Azerbajxhan me Europën. TAP-i ("Projekti TAP") do të lidhet

me Gazsjellësin Trans Anadollian (TANAP) në kufirin Greko-Turk dhe do të transportojë gaz

natyror nga rajoni i Kaspikut nëpërmjet Greqisë dhe Shqipërisë dhe përmes detit Adriatik në jug

të Italisë dhe më tej në Europën Perëndimore (referohuni Figura 1-1).

Figura 1-1 Përmbledhje - TAP

Burimi: TAP, 2014

Seksioni tokësor shqiptar i TAP-it do të fillojë në kufirin me Greqinë, pranë Qendër Bilishtit në

rajonin e Korçës, dhe do të vazhdojë në drejtim të bregdetit Adriatik, 17 km në veri-perëndim të

Fierit. Gjatësia totale e seksionit tokësor në Shqipëri do të jetë rreth 215 km kilometra (km).

Përveç kësaj, një gjatësi prej 37 km nga gazsjellësi TAP do të vazhdojë në det në territorin

shqiptar të detit Adriatik.

TAP AG me një grup ekspertësh shqiptarë dhe ndërkombëtarë kanë zhvilluar një raport të plotë

të Vlerësimit të Ndikimit Mjedisor dhe Social (VNMS) për seksionin në det të TAP-it ("Projekti") në

përputhje me ligjin shqiptar dhe në përputhje me Politikat Mjedisore dhe Sociale të Bankës

Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH).

VNMS-ja është procesi i vazhdueshëm i identifikimit dhe vlerësimit të efekteve të mundshme mbi

mjedisin bio-fizik, socio-ekonomik, dhe të trashëgimisë kulturore, si pasojë e një projekti ose

zhvillimi të caktuar. Si një mjet planifikimi, VNMS-ja ka për qëllim të sigurojë që, çështjet

mjedisore, socio-ekonomike dhe të trashëgimisë kulturore përgjatë gjithë ciklit të projektit janë

parashikuar dhe janë marrë në konsideratë nga propozuesi i projektit, në këtë rast TAP AG. Ky

vlerësim shërben gjithashtu si një strukturë për kryerjen e kontrolleve të projektit për të zvogëluar

ose parandaluar ndikimet negative.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



VNMS-ja për TAP-in në Shqipëri është dorëzuar zyrtarisht në Qendrën Kombëtare të Licencimit

në Shqipëri (QKR), në janar të vitit 2013, për tu shqyrtuar nga Agjencia Kombëtare e Mjedisit

(AKM) - Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave. VNMS-ja është miratuar në prill

të vitit 2013 dhe më pas, në maj të vitit 2013, është dhënë Leja Mjedisore (për Aktivitete që Kanë

Ndikim në Mjedis) nga Agjencia Kombëtare e Mjedisit.

TAP AG gjithashtu ua ka bërë të njohur raportin e plotë të VNMS-së komuniteteve dhe palët e

interesuara përgjatë gjurmës së tubacionit që preken prej tij, për të bërë të mundur që pikëpamjet

dhe shqetësimet e tyre të merren në konsideratë gjatë hartimit dhe zhvillimit të projektit.

Meqenëse Leja Mjedisore për ndërtimin dhe funksionimin e Projektit dhe infrastrukturën e tij

mbështetëse është dhënë, TAP AG ka vazhduar me hartimin dhe projektimin e detajuar.

Nëpërmjet këtij procesi, ndërkohë që projekti zhvilluar, disa zona që më parë nuk ishin vlerësuar

në VNMS-në e miratuar, tani po konsiderohen si pjesë e "gjurmës të re" të projektit në pjesën

tokësore. Shtesat në VNMS janë përgatitur për të vlerësuar çdo fushë të gjurmës së re që ka

potencial për të shkaktuar ndikim të rëndësishëm në mjediset e trashëgimisë biofizike, socio-

ekonomike, dhe të trashëgimisë kulturore.

Shtojca e parë e VNMS-së është përgatitur në muajin prill 2015 në përgjigje të vendimit të AKM-

së që rishikimet dhe modifikimet e TAP-it që nga miratimi i VNMS-së, dhe si rrjedhim, që nuk

janë vlerësuar dhe lejuar më parë, janë subjekt i një Vlerësimi Paraprak të Ndikimit Mjedisor dhe

Social (VPNMS), siç përcaktohet në letrën zyrtare drejtuar Menaxherit të TAP-it për Vendin (nr.

1170 Prot., datë 3 dhjetor 2014). Shtojca e VNMS-së (prill 2015) siguron një vlerësim të

rishikimeve të mëposhtme specifike dhe modifikimeve të projektit:

Gjurma e Re e Gazsjellësit:

- Gjurma e Re e Gazsjellësit në zonën e koncesionit minierar L1577 (në jugperëndim

të vendbanimeve të Urës Vajgurore, mes KP 165 dhe KP 166,5).

Një Rrugë e Re Kalimi në malet e Ostrovicës (seksioni qendror lindor i tubacionit,

ndërmjet KP 71 dhe KP 83):

- Rruga e Kalimit 444_e Re.

Këto zona dishin fokusi i studimeve shtesë në terren gjatë vitit 2014 për të vendosur kushtet bazë

për zonën ku do të zbatohet projekti.

Një Shtojcë tjetër e VNMS-së u përgatit gjatë periudhës Gusht / Shtator 2015 (ref: AAL00-ERM-

641-Y-TAE-5000) për të vlerësuar një gjurmë të re të tubacionit të propozuar në zonën e Potomit,

që ndodhet në malet e Ostrovicës në mes të PK 78 dhe PK- 86.4.

Ky raport, Shtojca e tretë e VNMS-së, është përgatitur gjithashtu gjatë periudhës gusht / shtator

2015, dhe jep një vlerësim për Rrugën e Kalimit të propozuar (AR) 460_3. Kjo rrugë kalimi do të

jetë e vendosur në zonën e Potomit dhe, sapo të ndërtohet, do të sigurojë kalimin për tek gjurma

e re e tubacionit e përmendur më lart. Kjo zonë ishte fokusi i një studimi shtesë në terren të

kryer në korrik të vitit 2015 për të vendosur kushtet bazë të zonës ku do të zbatohet projekti.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



1.2 Ky Raport

Siç u përmend dhe më parë, ky raport përbën shtojcën e tretë të VNMS-së për TAP-in në

Shqipëri të miratuar nga AKM-ja në vitin 2013 dhe ofron një vlerësim të ndikimeve të mundshme

të gjurmës së re të projektit mbi mjedisin bio-fizik, socio-ekonomik, dhe atë të trashëgimisë

kulturore.

Ky raport është përgatitur në përgjigje të udhëzimit zyrtar të AKM-së që rishikimet dhe

modifikimet e TAP-it ("Projektit") që nga miratimi i VNMS-së, dhe si rrjedhim, që nuk janë

vlerësuar dhe lejuar më parë, janë subjekt i një Vlerësimi Paraprak të Ndikimit Mjedisor dhe

Social (VPNMS). Siç thuhet në një letër zyrtare të Drejtorit të TAP-it për Vendin, (Nr. 1170 Prot.,

datë 03 Dhjetor 2014) kërkesa është "në përputhje me Ligjin [shqiptar] Nr. 10 440, datë 07 korrik

2011, "Për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis", Shtojca II, “Projektet që janë subjekt i procesit

paraprak të Vlerësimit të Ndikimit në Mjedisit””.

Rishikimet dhe modifikimet e projektit janë rezultat i analizave të mëtejshme të hollësishme

inxhinierike dhe angazhimit të autoriteteve dhe komuniteteve lokale, për tu siguruar që Projekti

është teknikisht i realizueshëm dhe që shmang sa më shumë të jetë e mundur ndikimin në zonat

biofizike, socio-ekonomike dhe të trashëgimisë kulturore.

Raporti është i organizuar si më poshtë:

Pjesa 1 Hyrje.

Pjesa 2 Korniza ligjore.

Pjesa 3 Përshkrimi i projektit: Detajet e karakteristikave të gjurmës së re.

Pjesa 4 Kushtet Bazë të Zonës ku do të Zbatohet Projekti: përcakton kushtet ekzistuese

mjedisore, sociale dhe kulturore të trashëgimisë në zonat e gjurmës së re.

Pjesa 5 Vlerësimi i ndikimit dhe Masat Lehtësuese: Detajet e vlerësimit të rëndësisë së

ndikimeve të mundshme mbi karakteristikat e gjurmës së re mbi kushtet

ekzistuese mjedisore, sociale dhe të trashëgimisë kulturore.

Pjesa 6 Plani i Menaxhimit dhe Lehtësimit: Përmbledh masat lehtësuese dhe

menaxhuese për trajtimin e çdo ndikimi të ngelur të karakteristikave të gjurmës

së re.

Informacion mbështetës shtesë jepet në anekset e mëposhtme:

Shtojcë 1 Hartat Bazë të Zonës ku do të Zbatohet Projekti;

Shtojcë 2 Të Dhëna Përmbledhëse nga Studimi në Terren;

Shtojcë 3 Shënime nga Studimi në Terren.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.

Titulli i Projektit: Gazsjellësi Trans Adriatik – TAP AAL00-ERM-641-Y-TAE-5001Rish.: 00 Titulli i

Dokumentit: TAP Shqipëri Shtojcë e VMNS-së - Tetor 2015Rruga e Kalimit 460_3

2 KORNIZA LIGJORE

Për të rritur konsistencën dhe uniformitetin përgjatë Projektit TAP në Greqi, Shqipëri dhe Itali, të

gjitha ndikimet e mundshme të tubacionit në mjedisin bio-fizik, socio-ekonomik dhe atë të

trashëgimisë kulturore, janë vlerësuar në përputhje me legjislacionin e vendit përkatës ose me

kuadrin rregullator të Bashkimit Evropian (BE-së) për vlerësimin e ndikimit dhe strukturën

mjedisore (ku ka pasur përparësi ai që është më i rreptë). Si praktikën më të mirë, në Shqipëri

TAP AG do të përdorë si pikë referimi kuadrin ligjor të BE-së, edhe pse Shqipëria aktualisht nuk

është pjesë e BE-së.

Pjesa 3 Korniza ligjore (ref: AAL00-ERM-641-Y-TAE-1005) e VNMS-së së TAP-it në Shqipëri

diskuton kornizën ligjore brenda së cilës do të kryhet projekti dhe kërkesat rregullatore mjedisore

që do të aplikohen për aktivitetet e Projektit. Kërkesat ndërkombëtare të aplikueshme, si dhe

marrëveshjet përkatëse ndërkombëtare në të cilat Shqipëria është palë, janë detajuar gjithashtu.

VNMS-ja për TAP-in në Shqipëri, dhe kjo Shtojcë e VNMS-së, janë përgatitur në përputhje me

legjislacionin kombëtar shqiptar dhe kërkesat ndërkombëtare mjedisore dhe socio-ekonomike,

duke marrë parasysh në mënyrë të veçantë Politikat Mjedisore dhe Sociale të BERZH-it.

Ligjet shqiptare mbi Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis (Ligji Nr. 8990 shfuqizuar me Ligjin nr. 10

440) kanë për qëllim mbrojtjen e mjedisit duke parandaluar, minimizuar dhe kompensuar, para

miratimit të projekteve të propozuara, dëmet e të cilëve mund të kenë ndikime negative të

rëndësishme të drejtpërdrejta ose të tërthorta në mjedis për shkak të madhësisë, natyrës apo

vendndodhjes së tyre. Duke pasur parasysh natyrën, përmasat dhe vendndodhjen e Projektit në

Shqipëri, leja e tij i nënshtrohet procedurës së lejeve mjedisore sipas ligjit shqiptar.

Referohuni Pjesës 3 të Kuadrit Ligjor të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri për informacion të

mëtejshëm mbi kërkesat rregullatore dhe standardet ndërkombëtare të pajtueshmërisë të

zbatueshme për Projektin.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



3 PËRSHKRIMI I PROJEKTIT

3.1 Përmbledhje

Kjo pjesë jep një përshkrim të shkurtër të pjesëve përbërëse të Projektit që janë konsideruar si

pjesë e gjurmës së re në zonën e Potomit. Përshkrimi i dhënë pasqyron nivelin e detajeve të

projektimit në dispozicion në këtë fazë të zhvillimit të projektit.

Kjo pjesë bazohet në Pjesën 4, Përshkrimi i Projektit (ref: AAL00-ERM-641-Y-TAE-1006) e

VNMS-së për TAP-in në Shqipëri ofron një përshkrim të detajuar të të gjitha elementëve të

ndryshëm të përfshirë në fazat e ndërtimit, operimit dhe të kthimit në gjendjen e mëparshme të

Projektit në Shqipëri - referohuni këtij dokumenti për informacion të mëtejshëm. Pjesa 4,

Përshkrimi i Projektit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri ofron gjithashtu një pasqyrë të

përgjithshme të ndërtimit të Projektit dhe të menaxhimit të aktiviteteve.

Duhet të theksohet se VNMS-ja, dhe si rrjedhim dhe ky raport, merr parasysh "rastin më të keq"

në aspektin e ndikimit të mundshëm në mjedisin bio-fizik, socio-ekonomik dhe atë të

trashëgimisë kulturore (d.m.th efekteve më të mëdha të pritshme që shkaktohen nga gjurma më

e madhe e mundshme) bazuar në të dhënat e disponueshme teknike dhe dokumentet e

projektimit inxhinierik të ofruara nga TAP AG në kohën e kryerjes së vlerësimit. Prandaj,

Përshkrimi i Projektit vendos një sërë parametrash dhe parimesh zhvillimi, bazuar në të cilat ata

që praktikojnë VNMS-në mund të formojnë "Bazat e Vlerësimit". Këto parametra dhe parime

bëjnë të mundur që VNMS-ja të arrijë një ekuilibër mes identifikimit në mënyrë të përshtatshme të

efekteve të mundshme të rëndësishme të Projektit, dhe në të njëjtën kohë, të sigurojë një shkallë

fleksibiliteti të projektimit gjatë zhvillimit dhe zbatimit të Projektit. Shih Tabelën 3-1 për të dhënat

kryesore të Projektit të marra në konsideratë në këtë vlerësim.

3.2 Ndërtimi i Rrugëve të Kalimit

Përgjatë pjesës qendrore dhe lindore të gjurmës së tubacionit në malet e Ostrovicës, kërkohet

një brez pune më i vogël, sidomos mes PK 71 dhe PK 84 (d.m.th gjurmës së re të tubacionit në

zonën e Potomit të vlerësuar në Shtojcën e VNMS-së së TAP-it në Shqipëri - Gjurma e re e

Potomit, Nr.: AAL00-ERM-641-Y-TAE-1025), për shkak të terrenit të pjerrët dhe të kushteve të

vështira topografike (katër deri në pesë kreshta janë të pranishme përgjatë kurrizores së Majës

së Lizes). Gjerësia reduktuar e brezit të punës përgjatë kësaj pjese e kufizon qajsen tek tubacioni

për aktivitete ndërtimi, prandaj është i nevojshëm përmirësimi i një rruge ekzistuese për të

siguruar qasje të mjaftueshme - AR 460_3.

Një përmbledhje e të dhënave kyçe për ndërtimin e rrugëve të kalimit të Projektit në Shqipëri

është dhënë në Tabelën 3-1. Një përshkrim i plotë i tubacionit tokësor, infrastrukturës

mbështetëse, dhe aktiviteteve të ndërtimit dhe operimit që kanë lidhje me të, janë përfshirë në

Seksionin 4 Përshkrimi i Projektit të VNMS-së së TAP-it në Shqipëri.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



Tabela 3-1 Ndërtimi i Rrugëve të Kalimit - Të Dhëna Kyçe nga VNMS-ja e TAP-it për

Shqipërinë

Parametrat Përshkrimi

Koha totale e ndërtimit 28 muaj, para ndërtimit të tubacionit

Toka që zë Gazsjellësi për rrugët e kalimit 620,100 m2 për rrugë të reja / 772,200 m2 për rrugë të përmirësuara

Gjerësia e rrugës së aklimit Ndërmjet 8 m dhe 17 m në varësi të kushteve topografike

Brezi i punës së rrugëve hyrëse 10 m

Rrugë të reja që duhen ndërtuar 68,9 km

Rrugë që duhen përmirësuar 85,8 km

Tokë që zihet në mënyrë të përhershme nga rrugët e reja që do të ndërtohen

68.9 km x 8-17 m = 551,200 - 1,171,300 m²

Tokë që zihet në mënyrë të përkohshme nga rrugët e reja që do të ndërtohen

68.9 km x 10 m = 689,000 m²

Tokë që zihet në mënyrë të përhershme nga rrugët që do të përmirësohen

85.8 km x 8-17 m = 686,400 – 1,458,600 m²

Burimi: VNMS për TAP-in në Shqipëri - Seksioni 4 Përshkrimi i Projektit (TAP, 2012) - Rishikuar dhe përditësuar nga ERM, 2015

Figura 3-1 tregon shembuj të prerjeve tërthore tipike për ndërtimin e rrugëve të kalimit në dy

skenarë të ndryshëm topografike. Gjerësia e rrugëve të kalimit do të jetë e ndryshme (ndërmjet 8

m dhe 17 m) në varësi të kushteve specifike topografike të çdo pjese dhe si pasojë dhe projektimi

dhe mënyrat e nevojshme të ndërtimit.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



Figura 3-1 Prerje Tërthore Tipike e Rrugëve të Kalimit

[Topografi relativisht e sheshtë: gjerësia tipike e korridorit të ndërtimit përafërsisht 8 m]

[Topografi e pjerrët: Gjerësia e korridorit të ndërtimit deri në përafërsisht 17 m]

Burimi: ENT, 2013 [ref: AAL00-PRY-122-Q-DQR-0034]


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



3.3 Rruga e Kalimit 460_3

Rruga e Kalimit (AR) 460_3 Opsioni 1 dhe Opsioni 2 i Rrugës së Kalimit 460_3 janë të vendosura

në pjesën qendrore dhe lindore të gjurmës së gazsjellësit, që lidh fshatin Potom me fshatin

Backë (Trepollarë) në afërsi të PK 83 në gjurmën e re të tubacionit.

Figura 3-2 tregon vendndodhjen e rrugës në zonën e Potomit. Figura 3-3 paraqet një fotografi të

marrë gjatë studimit në terren të vendndodhjes së gjurmës ekzistuese që do të përmirësohet për

t'u përdorur si RRUGËS SË KALIMIT 460_3 (Opsioni 1 dhe Opsioni 2).

Figura 3-2 Pamje e përgjithshme e Rrugës së Kalimit 460_3

Burimi: ERM, 2015

K14919

Textfeld

GJURMA BAZË (MARS 2014) GJURMA E RE NË POTOM PIKË KILOMETRIKE (PK) VENDBANIM

K14919

Textfeld

Rruga e Kalimit

K14919

Textfeld

RAJONI


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



Figura 3-3 Pamje e Përgjithshme (në perëndim) e Rrugës së Kalimit 460_3

Burimi: ERM, 2015

Figura 3-4 Diferenca e linjës së Rrugës së Kalimit 460_3 (Opsioni 1 dhe Opsioni 2)

Burimi: ERM, 2015 (modifikim i pamjes në Google Earth)

AR 460_3 (Opsioni 1 dhe Opsioni 2)

Ndërtesat e Backës

Gjurma e Re e Tubacionit në zonën e Potomit

AR 460_3 (Opsioni 2)

AR 460_3 (Opsioni 1) Seksioni i përbashkët i AR 460_3 Opsioni 1 dhe Opsioni 2)

Seksioni i përbashkët i AR 460_3 Opsioni 1 dhe Opsioni 2)

Backa (Trepollarë)

100 m


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



Siç tregohet në Figurën 3-4, është vetëm një pjesë e shkurtër që ndryshon mes Opsionit 1 dhe 2

të linjës së RRUGËS SË KALIMIT 460_3, duke bërë që Opsioni 1 të jetë 200 m më i gjatë se

Opsioni 2. Si pasojë, Opsioni 2 është linja me direkte dhe rruga që ka më shumë gjasa të

përdoret nga trafiku ekzistues.

Tabela 3-2 përmbledh të dhënat specifike të Përshkrimit të projektit që lidhen me përmirësimin e

Opsionit 1 dhe Opsionit 2 të Rrugës së Kalimit 460_3 të marrë në konsideratë në këtë vlerësim.

Tabela 3-2 Rruga e Kalimit 460_3 – Të Dhëna Kyçe të Projektit

Parametrat Përshkrimi

Gjatësia Opsioni 1: 4,5 km

Opsioni 2: 4,3 km

Pikë kalimet e lumenjve 4 përrenj

Metoda e kalimit të lumit Nuk është përcaktuar në këtë fazë të projektit

Pikë kalimet e rrugëve 0

Burimi: TAP, 2015


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



4 KUSHTET BAZË

4.1 Përmbledhje

4.1.1 Baza Mjedisore

Pjesa bazë mjedisore në këtë raport është përgatitur nëpërmjet studimit në terren në zonën e

Potomit dhe një rishikimi të të dhënave mjedisore të mbledhura për raportin e VNMS-së për TAP-

in në Shqipëri. Kriteret e përdorura në VNMS për të vlerësuar ndjeshmërinë dhe rëndësinë e

burimeve mjedisore dhe receptorët janë përdorur edhe në Shtojcën e VNMS-së.

Zona e caktuar për studimin mjedisor të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri përbëhej nga një

korridor prej 500 m që gjendej në gjurmën bazë të vitit 2012 dhe një sipërfaqe prej 500 m nga

kufiri i gjithë elementëve të Projektit. Përveç kësaj, zona e studimit u zgjerua në vende të

caktuara, vende ku ka të ngjarë të gjenden specie të lëvizshme me interes (p.sh. arinj, ujq, dhe

lloje të caktuara shpendësh), që kanë lidhje me një zonë të mbrojtur, ose mund të përdornin

habitate të tjera në një zonë më të gjerë që mund të prekej në mënyrë direkte apo indirekte nga

aktivitetet e Projektit. Pjesa 6.5 e raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri përmban një

përmbledhje të të dhënave bazë të mjedisit për të gjithë gjurmën e tubacionit në Shqipëri (në

momentin e raportimit) të mbledhura nëpërmjet studimeve të materialeve dhe vëzhgimeve në

terren. Të dhënat bazë u përqendruan në llojin e habitateve, specieve dhe zonave të mbrojtura

dhe të përcaktuara. Shtojcat 4.1, 4.2 dhe 4.3 të raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri

përmbajnë hartat e rezultateve të studimit mjedisor në terren të identifikuara gjatë studimit bazë

të VNMS-së.

Për këtë raport, janë kryer studime shtesë në terren në fushat përkatëse të gjurmës së re të

Projektit. Një përshkrim i detajuar i rastit bazë të zonës ku do të zbatohet projekti është dhënë në

Seksionin 4.2.1. Hartat në shkallë të madhe të karakteristikave bazë të zonës ku do të zbatohet

projekti janë dhënë në Shtojcën 1 dhe fletët shoqëruese të të dhënave të studimit në terren janë

dhënë në Shtojcën 2.

Rëndësia e habitateve dhe specieve është vlerësuar duke përdorur kriteret e përgatitura për

raportin e VNMS-së për TAP-in në Shqipëri, të cilat bazohen në ligjin kombëtar shqiptar dhe

standardet / marrëveshjet ndërkombëtare (për detajet e kritereve të përdorura referohuni

Shtojcës 5.2.3 të raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri).

4.1.2 Baza socio-ekonomike

Pjesa bazë socio-ekonomike në këtë raport është përgatitur nëpërmjet anketave në terren për

gjurmën e re të projektit dhe rishikimit të të dhënave socio-ekonomike të mbledhura për raportin e

VNMS-së për TAP-in në Shqipëri. Në këtë raport do të përdoren të njëjtët parametra dhe të

njëjtat kritere për vlerësimin e ndjeshmërisë dhe rëndësisë së burimeve socio-ekonomike dhe

receptorëve humanë që janë përdorur në raportin e VNMS-së për TAP-in në Shqipëri .


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



Zona e caktuar për studimin socio-ekonomik të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri përbëhej nga

një korridor prej 2 km që gjendej në gjurmën bazë të vitit 2012. Pjesa 6.6 e raportit të VNMS-së

për TAP-in në Shqipëri përmban një përmbledhje të të dhënave bazë socio-ekonomike për të

gjithë gjurmën e tubacionit në Shqipëri të mbledhura nëpërmjet studimeve të materialeve dhe

vëzhgimeve në terren. Të dhënat bazë janë përqendruar në përshkrimin demografik, modelet e

zonave të banuara, ekonominë, jetesën, përdorimet e tokës, infrastrukturën, shërbimet publike

dhe dobësitë. Shtojca 6.3.1 e raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri përmban harta të

hollësishme të zonave të banuara të gjetjeve socio-ekonomike të identifikuara gjatë studimit bazë

të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri si dhe rezultatet e profilizimit të zonave të banuara të

plotësuara gjatë studimit në terren.

Informacioni i paraqitur në VNMS-në për TAP-in në Shqipëri është mbledhur nga burime

dytësore duke përdorur informacion publik. Të dhënat e paraqitura për elementë të ndryshëm të

zonave socio-ekonomike të studiuara, janë mbledhur gjatë tre vizitave të kryera në qershor të vitit

2011, shtator 2011 dhe korrik 2012. Puna në terren e kryer në qershor dhe shtator të vitit 2011

në zonën e studimit përfshinin një anketë në zonën e banuar, një anketë familjare, intervista të

rëndësishme informative dhe takime me fokus grupet që përfshinin vendbanimet brenda një

korridori prej 2 km përgjatë gjurmës së tubacionit. Studimet në terren që vijuan në korrik të vitit

2012 përfshinin anketa shtesë në zonat e banuara, intervista të rëndësishme informative dhe

vërtetësinë e zonave të reja të banuara të cilat janë përfshirë në zonat e studimit që kanë pasuar

studimet bazë të vitit 2011 (shih Seksionin 6.6 të VNMS-në për TAP-in në Shqipëri ). Për këtë

raport, në zonën e Potomit janë kryer vetëm studime vëzhgimore shtesë në terren; kjo zonë

është studiuar në thellësi më parë gjatë përpjekjeve të mëparshme për studimin socio-ekonomik.

Meqenëse gjurma e tubacionit kalon nëpër Shqipëri nga lindja në perëndim, ajo kalon përmes

peizazheve të ndryshme, nga luginat e gjerë e të hapura, përmes maleve drejt tokave gjithnjë e

më të bukura para se të arrijë në fushat bregdetare. Ndërkohë që peizazhi ndryshon, e njëjta gjë

ndodh dhe me madhësinë e zonave të banuara, aktiviteteve ekonomike, infrastrukturës dhe

shërbimeve. Në rrethet e Korçës dhe Devollit në lindje, vendbanimet janë më të mëdha dhe

kanë qasje të mirë në infrastrukturë dhe shërbime dhe toka përdoret si për prodhim të

përhershëm edhe sezonal. Në rrethet e Skraparit dhe të Beratit, vendbanimet variojnë në

madhësi, qasjen në infrastrukturë dhe shërbime. Prodhimi sezonal praktikohet nga vendbanime

të izoluara, dhe kulturat e përhershme dhe aktivitetet e përziera ekonomike bëhen më dominuese

ndërsa korridori i tubacionit ecën në drejt të perëndimit, në Qarkun e Fierit. Prodhimi i kulturave

të përhershme dominon zonën perëndimore të studimit të Projektit TAP, ku vendbanimet janë

përgjithësisht të mëdha me infrastrukturë të një cilësie të mirë dhe qasje të lehtë ndaj

shërbimeve. Shqyrtimi i dokumenteve në zyrë dhe studimet në terren të kryera për këtë raport

kanë identifikuar pikat kryesore të ndjeshme në lidhje me karakteristikat socio-ekonomike të

gjurmës së re të në zonën e Potomit. Një përshkrim i detajuar është dhënë në Seksionin 4.2.2.

Hartat në shkallë të madhe të karakteristikave bazë të zonës ku do të zbatohet projekti janë

dhënë në Shtojcën 1 dhe fletët shoqëruese të të dhënave të studimit në terren janë dhënë në

Shtojcën 2.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



4.1.3 Trashëgimia Kulturore

Pjesa bazë e trashëgimisë kulturore e zonës ku do të zbatohet projekti në këtë raport është

përgatitur nëpërmjet anketave në terren për gjurmën e re të projektit dhe rishikimit të të dhënave

të burimeve të trashëgimisë kulturore të mbledhura për raportin e VNMS-së për TAP-in në

Shqipëri. Në mënyrë që të ruhet një qasje e qëndrueshme në mbledhjen e të dhënave bazë dhe

në vlerësimin e ndikimit të mundshëm mbi burimet e trashëgimisë kulturore, në këtë raport janë

përdorur të njëjtët parametra dhe kritere të zonës së studimit, për vlerësimin e rëndësisë së

burimeve të trashëgimisë kulturore, që janë përdorur në raportin e VNMS-së për TAP-in në

Shqipëri.

Studimi në terren për këtë Shtojcë VNMS-je është realizuar në korrik të vitit 2015. Studimi

përbëhej nga kërkime të shpejta në vendin gjurmë së re të Projektit të propozuar në zonën e

Potomit. Sondazhet janë kryer në mënyrë që të certifikojnë të vërtetën ose të përmirësojnë gjetjet

e studimeve të dokumenteve dhe janë fokusuar në gjurmët e elementëve të veçantë përbërës të

Projektit dhe shumë afër tyre. Pjesa e trashëgimisë kulturore të këtyre sondazheve është kryer

nga një arkeolog lokal shqiptar nën drejtimin e një udhëheqësi të grupit të ERM-së në terren.

Zona e caktuar për studimin e trashëgimisë kulturore të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri

përbëhej nga një korridor prej 2 km që gjendej në gjurmën bazë të vitit 2012 dhe një zonë

tampon prej 50 m përreth të gjithë elementëve të Projektit jashtë korridorit prej 2 km përgjatë

tubacionit. Seksioni 6.7 i Raportit të VNMS-së së TAP-it përmban një përshkrim të studimeve në

zyrë dhe atyre në terren, të kryera për të mbledhur të dhënat paraprake bazë të trashëgimisë

kulturore dhe një përmbledhje të të dhënave bazë të grumbulluara për të gjithë gjurmën e

tubacionit të TAP-it në Shqipëri. Llojet e burimeve të trashëgimisë kulturore të marra në

konsideratë në raportin e VNMS-së për TAP-in në Shqipëri dhe në këtë kapitull bazë janë

paraqitur në Tabela 4-1.

Tabela 4-1 Llojet e Burimeve të Trashëgimisë Kulturore

Llojet e Burimeve

Përshkrimi

Zonat arkeologjike

Gjurmët fizike të aktivitetit të lashtë ose historik të njeriut, që në rastet më të shumta përfshijnë dhe burimet nënujore, dhe shpesh kuptohen nga prania e sendeve sipërfaqësore të bëra nga njeriu apo mbetjeve strukturore. Ndër të tjera, këto përfshijnë mauzole prej guri ose pirgje dheu të varreve të lashtë, vendbanime të lashta, dhe qeramike të shpërndara

Monumentet Ndër të tjera, strukturat mbi sipërfaqen e tokës me interes publik dhe / ose me rëndësi historike, të tilla si; kishat historike, urat, memorialët e luftës, dhe objektet ushtarake të kohës së Luftës së Dytë Botërore

Zonat e Trashëgimisë Kulturore të Paprekshme (TKP)

Ndër të tjera, të përcaktuara si vende që formojnë pjesën shpirtërore apo kulturore të jetës së popullsive moderne, të tilla si; tempujt në anë të rrugës, vendet e kultit, dhe varrezat moderne. Trashëgimia Kulturore e Paprekshme (TKP) u referohet zakoneve, traditave dhe besimeve që e bëjnë një popull ose një rajon të veçantë dhe të bashkuar. Zonat me vlerë TKP shpesh përfshijnë format tradicionale të trashëgimisë kulturore, të tilla si, monumentet historike, vendet arkeologjike, dhe peizazhet historike, por ato gjithashtu mund të përfshijnë tipare natyrore të tilla si; flora, fauna dhe zonat e veçanta ekologjike.

Burimi: ERM, 2015


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



Shqipëria është një vend i pasur nga ana arkeologjike dhe historike, me gjurmë të të dy kulturave

parahistorike indigjene, si dhe ndikimeve të huaja perandorake, përfshij ato greke, romake,

bizantine, osmane dhe të perandorisë austro-hungareze. Studimi bazë për trashëgiminë kulturore

të kryer për VNMS-në e TAP-it në Shqipëri ka identifikuar objektet e trashëgimisë kulturore

brenda zonës së studimit që datojnë nga periudha paleolitike në shekullin e njëzetë. Një

shqyrtim i detajuar i parahistorisë dhe historisë së Shqipërisë mund të gjendet në Shtojcën 6.4 të

raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri. Kjo pasqyrë përmban përkufizimet dhe

karakteristikat përcaktuese të periudhave parahistorike dhe historike të cekura në këtë raport.

Përveç këtyre llojeve të burimeve të trashëgimisë kulturore, nga studimet në zyrë dhe në terren

për VNMS-në e TAP-it në Shqipëri, janë identifikuar një numër Zonash të një Potenciali të Lartë

Arkeologjik (ZPLA-sh). Këto përbëheshin nga zona përreth burimeve të njohura të trashëgimisë

kulturore që ka të ngjarë të kenë burime që kanë lidhje me to por janë ende të pazbuluar.

Arkeologët shqiptarë kanë identifikuar gjithashtu edhe AHAPs në zona që kishin të ngjarë të

përmbanin burime të pazbuluara arkeologjike bazuar në një kombinim të karakteristikave

gjeografike (topografisë, afërsisë me ujin, etj.) dhe gjykimit profesional. Shtojca 4.6 përmban

harta që përshkruajnë vendndodhjen e burimeve të trashëgimisë kulturore dhe ZPLA-ve të

identifikuara gjatë studimit të raportit bazë të VNMS-së së TAP-it për Shqipërinë.

Për të vlerësuar rëndësinë e ndikimit në burimet e trashëgimisë kulturore për VNMS-në për TAP-

in në Shqipëri janë vendosur kritere për vlerësimin e rëndësinë së burimeve të trashëgimisë

kulturore të identifikuara në zonën e studimit. Për secilin lloj të burimeve të trashëgimisë

kulturore u bë vlerësimi i rëndësisë në bazë të ligjit kombëtar shqiptar dhe standardeve

ndërkombëtare (Tabela 4-2).

Tabela 4-2 Kriteret e Cilësisë / Rëndësisë së Zonave të Trashëgimisë Kulturore

E ulët Mesatare E lartë

Zonat arkeologjike

Vlerën e kufizuar informacioni dhe / ose e rëndësisë kulturore bazuar në përmbajtjen dhe kushtet e zonës.

Vlerën mesatare informacioni dhe / ose e rëndësisë kulturore bazuar në përmbajtjen dhe kushtet e zonës.

Vlerën e lartë informacioni dhe / ose e rëndësisë kulturore bazuar në përmbajtjen dhe kushtet e zonës.

Monument historik

Interes historik artistik apo përkujtimor i kufizuar vizual, në bazë të stilit arkitektonik apo shkallës së ruajtjes.

Interes historik artistik apo përkujtimor mesatar vizual, në bazë të stilit arkitektonik apo shkallës së ruajtjes.

Interes historik artistik apo përkujtimor i lartë vizual, në bazë të stilit arkitektonik apo shkallës së ruajtjes.

Zonat e Trashëgimisë së Paprekshme

Rëndësi e kufizuar kulturore apo fetare për përdoruesit e zonës në bazë të kritereve të përdoruesit.

Rëndësi mesatare kulturore apo fetare për përdoruesit e zonës në bazë të kritereve të përdoruesit.

Rëndësi e lartë kulturore apo fetare për përdoruesit e zonës në bazë të kritereve të përdoruesit.

Burimi: ERM, 2011


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.




4.2.1 Baza Mjedisore

Rruga e Kalimit 460_3 ndjek gjurmën e një rruge ekzistuese, rrugë e hapur mes Potomit dhe

Backës (Trepollarë). Rruga përshkon habitate të mbi-kullotura të përbëra nga bimësi e shkurtër,

toka bujqësore në formë mozaiku dhe një lumë i vogël, me bimësi të zhvilluar në brigje (p.sh.

shelgu (Salix spp.) dhe ferrat e egra (Rubus ulmifolius), është e vendosur në afërsi të fshatit

Backë (Trepollarë). Rruga afrohet vetëm me pak zona të veçuara të habitatit Europian - shih

Figura 4-1. Kjo figurë tregon gjitashtu pikat e interesit të cilat janë marrë parasysh gjat

vëzhgimeve në terren (referohuni te Shtojca 3 e këtij raporti). Një përmbledhje e habitateve

Europiane përgjatë gjurmës së Rrugës së Kalimit 460_3 paraqitet në Tabelën 4-3.

Figura 4-1 Habitatet Europiane në Afërsi të Rrugës së Kalimit 460_3

(Shënim: Pikat e Rrugës (PRR) identifikojnë rastet kur nuk janë mbajtur shënime gjatë vëzhgimeve në terren. PRR nuk tregojnë në çdo rast gjendjen fillestare apo gjetjet kyçe). Burimi: ERM, 2015

Shënim: Habitate të BE brenda zonës së sigurisë me gjerësi 1 km, të gjurmës së gazsjellësit.

Habitatet e Bashkimit Europian sipas VNMS së Projektit TAP në Shqipëri (2013). Baza e të dhënave është gjeneruar nga pamjet satelitore kur ka qenë e mundur dhe është krahasuar me të dhënat e programit CORINE dhe ato të grumbulluara nga vëzhgimet në terren për VNMS gjatë viteve 2009 dhe 2011. Habitatet janë klasifikuar duke shfrytëzuar Manualin Interpretues të Habitateve në Bashkimin Europian (Drejtori i Përgjithshëm për Mjedisin pranë KE 2017)

K14919

Textfeld

GJURMA BAZË (MARS 2014) GJURMA E RE NË POTOM PIKË KILOMETRIKE (PK) GJURMA BAZE PIKË KILOMETRIKE (PK) GJURMA E RE NË POTOM VENDBANIM

K14919

Textfeld

Rruga e Kalimit

K14919

Textfeld

PIKA E INTERESIT MJEDISOR-VËZHGIMI NË TERREN

K14919

Textfeld

HABITATE TË BE

K14919

Textfeld

PYJE PISHE (SUB-) MESDHETARE ME PISHË TË ENDEMIKE (9530) FORMACIONE DËLLINJË TË ZAKONSHME NË ZONA ME SHKURRE OSE KULLOTA GËLQERORE (5130)

K14919

Textfeld

PYJE AHU LUZULO-FAGETUM KOPSHTE ME SHKURRE MESDHETARE, ARBORESCENT KOPSHTE ME DËLLINJË LIVADHE MALORE ME BAR (6520)

K14919

Textfeld

RAJONI


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



Tabela 4-3 Përmbledhje e Habitateve Europiane në afërsi të Rrugës së Kalimit 460_3

Nr. Kodi Habitati Vendndodhja

1 6520 Lëndina malore Në pjesën veriore të rrugës së kalimit të propozuar [Rruga e Kalimit 460_3 Opsioni 1 dhe Opsioni 2]

2 5130 Zona me Juniperus communis ose kullota malore “Ndodhet“ 500 m në JL të Backës [AR 460_3 vetëm opsioni 1]

3 9530 (Nën-)Mesdhetare pyll endemic me pisha të zeza Në pjesën jugore të rrugës së kalimit të propozuar [Rruga e Kalimit 460_3 Opsioni 1 dhe Opsioni 2]

Dëshmi të mbi-kullotjes nga delet dhe dhitë mund të shihet në zonat ku rruga kalon nëpër terren

të hapur, dhe në këtë mënyrë këto habitate janë konsideruar si zona me vlerë ekologjike të ulët

deri në të moderuar. Pjesa jugore e rrugës karakterizohet nga shpatet e pjerrëta me pemë pishe

të zezë (P. nigra) dhe shkurre të degraduara që dominohen nga shkoza orientale (C. orientalis),

dëllinja (Juniperus sp.) dhe lisi maqedonas (Q. trojana). Është vënë re se këto habitate janë të

degraduara dhe janë të prirura për erozion, kështu që janë konsideruar gjithashtu me vlera

ekologjike të të ulëta deri në të moderuara (referohu Tabelës 4-4).

Tabela 4-4 Cilësia e Habitateve brenda korridorit me gjerësi 500 të Rrugës së Kalimit 460_3

Vendndodhja Lloji i habitatit Kriteret e Cilësisë Vlerësimi i Cilësisë

së Habitatit (Ndjeshmëria) 1 2 3 4 5 6 7

Në pjesën veriore të rrugës së kalimit të propozuar [Rruga e Kalimit 460_3 Opsioni 1 dhe Opsioni 2]

Lëndina malore M M M M M M M Mesatare (M)

“Ndodhet“ 500 m në JL të Backës [AR 460_3 vetëm opsioni 1]

Zona me Juniperus communis ose kullota malore

M U U U M U U E ulët (U)

Në pjesën jugore të rrugës së kalimit të propozuar [Rruga e Kalimit 460_3 Opsioni 1 dhe Opsioni 2]

(Nën-)Mesdhetare pyll endemic me pisha të zeza

H U U U U U U E ulët (U)

Burimi: ERM, 2015

Speciet që pritet të gjenden në këtë zonë mbeten të njëjta me ato të raportit të VNMS-së për

TAP-in në Shqipëri, bazuar në vëzhgimet e bëra gjatë shqyrtimeve shtesë në terren, të

ndërmarra për këtë Shtojcë të VNMS-së (shih Tabelën 4-5). Terrenit i hapur dhe pemët frutore të

pranishme përgjatë rrugës ofrojnë baza ushqimi dhe mbarështimi për llojet e shpendëve, si dhe

burim sezonal ushqimi për arinjtë (Ursus U) dhe dhelprat (Vulpes V.). Zona është konsideruar të

jetë pjesë e zonës ku ka përhapje të ariut (Ursus U.).


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



Tabela 4-5 Rëndësia e llojeve të pranishme brenda korridorit prej 500 m të Rrugës së Kalimit 460_31

Emri i zakonshëm Emri latin

Kriteret e Rëndësisë së

Specieve përkatëse Vlerësimi i cilësisë së Specieve (Rëndësia)

1 2 3 4

Ariu i murrmë Ursus arctos L L L L E lartë (L)

Ujku Canis lupus L L L L E lartë

Dhelpra Vulpes vulpes U U U M E ulët (U)

Fajkua i zakonshëm Buteo buteo U U U M E ulët

Sokoli i zakonshëm Falco tinnunculus U U U M E ulët

Harabeli Rendi: Passeriformes U U U M E ulët

Hardhuca Lacerta viridis, Podarcis spp. U U U M E ulët

Zhaba e verdhë Bombina variegata L U M M Mesatare (M)

Bretkosa e Ballkanit Pelophyllx kurtmuelleri M U M M Mesatare

Burimi: ERM, 2015

4.2.2 Baza socio-ekonomike

Backa (Trepollarë) është e vetmja zonë e banuar në afërsi të Rrugës së Kalimit 460_3 dhe

përbëhet nga një numër i vogël i fermash të shpërndara (20) dhe ndërtesash ndihmëse. Toka

përgjatë gjurmës së propozuar përdoret kresisht si kullotë ose edhe si tokë bujqësore, në raste

kur kjo është e mundur. Figura 4-2 paraqet pikat e interesit të marra në konsideratë gjatë

kryerjes së vëzhgimeve në vend (referohuni Shtojcës 3 Shënime nga Vëzhgimet në Terren).

1 Lista e Specieve të paraqitur është vetëm orientuese dhe e bazuar vetëm nga vlerësimet në zyrë. Mund të ketë edhe specie të tjera në vendndodhje.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



Figure 4-2 Baza Socio-Ekonomike e Rrugës së Kalimit 460_3

[Shënim: Pikat e Interesit u identifikuan mbështetur në informacionet e vëzhgimeve në terren. Ato nuk paraqesin domosdoshmërisht një bazë lidhur me ndjeshmërinë e gjetjeve kryesore]. Burimi: ERM, 2015

Meqenëse rruga e kalimit hyn në zonën e banuar të Backës (Trepollarë), disa prej shtëpive janë

ngjitur me rrugën e kalimit, siç tregohet në Figura 4-3.

K14919

Textfeld

GJURMA BAZË (MARS 2014)

K14919

Textfeld

GJURMA E RE NË POTOM

K14919

Textfeld

PIKË KILOMETRIKE (PK) GJURMA BAZE

K14919

Textfeld

PIKË KILOMETRIKE (PK) GJURMA E RE NË

K14919

Textfeld

VENDBANIM

K14919

Textfeld

PIKA E INTERESIT LIDHUR ME ÇËSHTJET SOCIO-EKONOMIKE

K14919

Textfeld

Rruga e Kalimit

K14919

Textfeld

RAJONI

K14919

Textfeld

LEGJENDA


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



Figura 4-3 RRUGA E KALIMIT 460_3 (Opsioni 1 and Opsioni 2) linja afër Backës (Trepollarë)

Burimi: Burimi: ERM, 2015 (modifikim i pamjes në Google Earth)

Karakteristikat socio-ekonomike që gjenden përgjatë rrugës së kalimit, janë të njëjta me ato të

raportuara në përgjithësi në raportin e VNMS-së së TAP-it Shqipëri për këtë rajon; një popullsi në

plakje, pakësim i numrit të lindjeve dhe përqindje e lartë migrimi. Hyrja në zonë aktualisht është

e vështirë për shkak të kushteve të këqija të rrugës, veçanërisht në muajt e dimrit. Popullsia ka

nivele të ulëta të pronësisë së tokës dhe të mbështetjes tek bujqësia si mjet jetese. Zonat

kullosore që janë ngjitur me zonat e banuara përdoren për të kullotur kafshët si një mjet bazë

jetese. Gjetjet kryesore të studimit janë paraqitur në Tabelën 4-6.

Pamje e AR 460_3 linjës afër Backës (Trepollare)


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



Tabela 4-6 Përmbledhja e Gjetjeve Kryesore Socio-ekonomike

Përdorimi i tokës

Lloje kryesore të përdorimeve të tokës të identifikuara përfshijnë: Lëndinat dhe tokat me shkurre janë përdorimet kryesore të tokës në RRUGA E KALIMIT 460 3 (opsionet 1 dhe 2). Zona bujqësore shfaqen në afërsi të Backës (Trepollarë) dhe Backë. Zonat pyjore janë të kufizuara në pjesën jugore të rrugës së kalimit, ku është vërejtur një pyll pishe (Pinus nigra).

Pjesa me pemë pishe nuk është shumë e madhe, kështu që ndoshta është një plantacion pishe që përdoret për lëndë drusore.

Mjetet e jetesës

Mënyra e jetesës në zonë, bazohet në një kombinim të: Kullotja është aktiviteti kryesor në lëndinat me bar dhe tokat me shkurre. Bujqësia përreth fshatit Backë (Trepollarë), karakterizohet kryesisht nga kulturat sezonale, por edhe nga zona të

vogla me kultura të përhershme. Kulturat sezonale të vërejtura përfshijnë; misër, jonxhë, drithëra, dhe disa perime, si për shembull, qepë dhe lloje sallatash jeshile. Kulturat e përhershme të hasura ishin vreshtat.

Prerje dhe transportim trupash. Janë vërejtur dëshmi të aktivitetit të prerjes dhe transportimit të trupave: (1) Prania e një plantacioni me pemë pishe (Pinus nigra), ndoshta për lëndë drusore; dhe (2) Janë vënë re pemë Carpinus orientalis të përziera me shkurre. Prania e këtij lloji pemësh zakonisht ndodh kur pylli origjinal i Quercus sp. është prerë, gjë që është mjaft e zakonshme në rajon, për shkak të cilësisë së mirë të lëndës drusore të marrë nga Quercus sp.

Infrastruktura

Është karakteristikë e rrugës së kalimit që kalon nëpër një zonë relativisht të arritshme, për shkak të pranisë së rrugës së kalimit, e cila lidh komunikimin mes Potomit dhe Backës (Trepollarë). Janë vërejtur infrastrukturat e mëposhtme: Rruga për në Backë (Trepollarë): rrugë jo e shtruar ku mund të kalojnë automjetet, që lidh komunikimin mes

Potomit dhe Backës (Trepollarë). Është RRUGA E KALIMIT 460_3 (Opsioni 1 dhe Opsioni 2). Shtigjet e zonës, të përdorura nga popullsia lokale. Ato zakonisht fillojnë ose përfundojë në rrugën e kalimit. Aty

nuk mund të kalojnë makina, vetëm njerëz dhe kafshë. Në një fushë të mbjellë me sallatë dhe misër u vu re një sistem ujitje. Një varrezë: (15/07) SOC-12. Infrastruktura të tjera të vëzhguara në mënyrë specifike në fshatin Backë (Trepollarë) përfshijnë: Gardhe: për të ndarë prona të ndryshme. Linjat elektrike: për të siguruar energji elektrike në fshat. Tubacionet e ujit; duke u instaluar.

Burimi: ERM 2015

4.2.3 Trashëgimia Kulturore Bazë për Zonën ku do të Zbatohet Projekti

Studimi bazë për trashëgiminë kulturore për zonën ku do të zbatohet projekti, identifikoi një total

prej gjashtë burimeve të trashëgimisë kulturore brenda korridorit të studimit rreth Rrugës së

Kalimit 460-3 (Opsioni 1 dhe Opsioni 2) – shih Figura 4-4 (referohuni Shtojcës 1 Harta e të

dhënave bazë për vendndodhjen e CH-529 dhe CH-530). Figura 4-4 po ashtu tregon

vendndodhjen e pikave të interesit ku edhe janë bërë vëzhgimet për gjurmën e propozuar të

Rrugës së Kalimit, pargjatë vëzhgimeve në terren (referohu Shtojcës 3). Burimet e trashëgimisë

kulturore që ndodhen brenda zonës së studimit përbëhen nga rrënoja të ndërtimeve prej guri;

varreza të komunitetit pranë qyteteve të Backës dhe Trepollarës; dhe një varrezë të vogël të

mesjetës. Informacion përmbledhës për çdo burim është paraqitur në Tabelën 4-7.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



Figura 4-4 Zonat e Trashëgimisë Kulturore brenda Zonës së Studimit të Rrugës së Kalimit 460-3

(Shënim: Pikat e Rrugës (PRR) identifikojnë rastet kur nuk janë mbajtur shënime gjatë vëzhgimeve në terren. PRR nuk tregojnë në çdo rast gjendjen fillestare apo gjetjet kyçe). Burimi: ERM, 2015

Tabela 4-7 Përmbledhja e Gjetjeve Kryesore të Trashëgimisë Kulturore

CH-# Llojet e Burimeve Përshkrimi Distanca nga Aksi Qendror i Rrugës

së Kalimit (m)

Rëndësia e Zonës

CH-529 Zonat arkeologjike Këmbë ure prej guri e një kohe të pacaktuar

812 E ulët

CH-530 Zonat arkeologjike Rrënoja të një ndërtese prej guri të një kohe të pacaktuar

818 Mesatare

CH-555 Zonat arkeologjike Kompleks ndërtesash të rrënuara 160 Mesatare

CH-556 Zonë arkeologjike/ Zonë e banuar

Varrezë e vogël e Periudhës së Mesjetës

700 Mesatare

CH-570 Zonë e Trashëgimisë/ Zonë Arkeologjike

Varreza e Backës 705 Mesatare

CH-571 Zonë arkeologjike/ Zonë e banuar

Varreza e Trepollarës 5 Mesatare

Burimi: ERM, 2015

K14919

Textfeld

LEGJENDA

K14919

Textfeld

GJURMA BAZË (MARS 2014)

K14919

Textfeld

GJURMA E RE NË POTOM

K14919

Textfeld

PIKË KILOMETRIKE (PK)

K14919

Textfeld

VENDBANIM

K14919

Textfeld

RAJONI

K14919

Textfeld

Rruga e Kalimit

K14919

Textfeld

TRASHËGIMIA KULTURORE

K14919

Textfeld

RËNDËSI E VOGËL

K14919

Textfeld

RËNDËSI MESATARE

K14919

Textfeld

RËNDËSI E MADHE

K14919

Textfeld

I papërfillshëm

K14919

Textfeld


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



5 VLERËSIMI I NDIKIMIT

5.1 Përmbledhje

5.1.1 Vlerësimi i Ndikimit Mjedisor

Në mënyrë që të ruhet një qasje e qëndrueshme për të vlerësuar rëndësinë e ndikimit,

metodologjia e përdorur në këtë Shtesë të VNMS-së për të vlerësuar ndikimin e mundshëm të

gjurmës së re është e njëjtë me atë të përdorur në VNMS-në për TAP-in në Shqipëri. Nje

përshkrim i detajuar i metodologjisë së vlerësimit të ndikimit për aspektet mjedisore mund të

gjenden në Seksionin 5 të Metodologjisë së Vlerësimit të Ndikimit në Zonën ku do të zbatohet

Projekti (ref: AAL00-ERM-641-Y-TAE-1007) të raportit të VNMS-së dhe dokumentet

mbështetëse.

Kriteret e vlerësimit të përdorura janë gjithashtu të njëjtat që janë përdorur për ndjeshmërinë e

habitateve dhe specieve, siç detajohet respektivisht në Tabelën 5.2-18 dhe Tabelën 5.2-20 të

Shtojcës 5 të VNMS-së, si dhe shkalla e ndikimeve për habitatet dhe speciet e listuara

respektivisht në Kutinë 5,2-2 dhe Kutinë 5,2-3 të Shtojcës 5 të VNMS-së. Përveç kësaj, matrica e

vlerësimit të përgjithshëm të ndikimit është e njëjtë për habitatet dhe speciet e listuara në

Tabelën 5.2-19 të Shtojcës 5 të VNMS-së.

Kjo metodologji është zhvilluar në përputhje me standardet ndërkombëtare dhe është përshtatur

në mënyrë specifike për këtë projekt dhe është e vlefshme për raportin e Shtojcës së VNMS-së.


Ndikimet e mundshme socio-ekonomike mund të lindin nga çdo ndryshim që ka lidhje me

Projektin që ndikon në atë që është quajtur si korniza e jetesës së individëve, familjeve,

komuniteteve apo shoqërive.




përshkrim i detajuar i metodologjisë së vlerësimit të ndikimit për aspektet socio ekonomike mund

të gjenden në Seksionin 5 të Metodologjisë së Vlerësimit të Ndikimit në Zonën ku do të zbatohet


mbështetëse. Kriteret për vlerësimin e ndjeshmërisë së receptorëve, burimeve dhe dobësia

është e njëjtë siç detajohet në Tabela 5.2.23, të Shtojcës 5, si dhe shkalla e ndikimeve socio-

ekonomike të listuara në Kutinë 5.2 -2 të Shtojcës 5.

Në mënyrë të ngjashme me metodologjinë e vlerësimit të ndikimit në mjedis është zhvilluar

metodologjia socio ekonomike në përputhje me standardet ndërkombëtare dhe është përshtatur

në mënyrë specifike për këtë projekt dhe është e vlefshme për raportin e Shtojcës së VNMS-së.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



5.1.3 Vlerësimi i Ndikimit në Trashëgiminë Kulturore




përshkrim i detajuar i metodologjisë së vlerësimit të ndikimit në trashëgiminë kulturore mund të

gjendet në Seksionin 5 të Metodologjisë së Vlerësimit të Ndikimit në Zonën ku do të zbatohet


mbështetëse.

VNMS-ja për TAP-in në Shqipëri ka identifikuar ndikimet kryesore potenciale për trashëgiminë

kulturore për fazat e ndërtimit, operimit dhe të kolaudimit të Projektit TAP në Shqipëri. Ky raport

vlerëson ndikimet ndaj burimeve të trashëgimisë kulturore nga gjurma e re e propozuar.

Ndikimet e mëposhtme të mundshme gjatë fazës të ndërtimit, të cilat janë identifikuar gjatë

VNMS-së së TAP-it në Shqipëri, janë përcaktuar si të zbatueshme për këtë vlerësim:

Shqetësim i drejtpërdrejtë fizik ose dëmtimi i objekteve të trashëgimisë kulturore;

Degradimi ose dëmtimi i objekteve të trashëgimisë kulturore për shkak të ndotjes ose

lëkundjeve;

Bllokim i qasjes së përdoruesit në vendet e trashëgimisë kulturore; dhe

Efekte negative në mjedis ose në ambientin e objekteve të trashëgimisë kulturore.

Seksioni 8.20.2 i VNMS-së për TAP-in në Shqipëri përmban një përshkrim të detajuar të çdo

burimi të mundshëm ndikimi. Përmbledhja e informacionit mbi burimet e mundshme dhe shtrirja

ajrore e këtyre ndikimeve janë dhënë në Tabela 5-1.

Tabela 5-1 Ndikimet e Mundshme të Projektit mbi Trashëgiminë Kulturore

Ndikimet e mundshme Përshkrimi Zona e Ndikimit të VNMS-së për TAP -in në Shqipëri

Shqetësim i drejtpërdrejtë fizik ose dëmtim

Aktivitete ndërtimi shqetësuese për tokën, të tilla si; punimi i shtresës së punueshme, nivelimi, dhe hapja e kanaleve.

Korridori i Tubacionit: Brez pune i zakonshëm 38 m i gjerë, ose brez pune i reduktuar në 28 m gjerësi. Rrugë kalimi: deri në 17 m gjerësi e zënies së tokës nga rruga e kalimit.

Degradimi ose dëmtimi i objekteve të trashëgimisë kulturore për shkak të ndotjes ose lëkundjeve

Dëmtime të burimeve të trashëgimisë kulturore që kanë lidhje lëkundjet, nga shpërthimet, nga transportimi i materialeve, goditjet me çekan, dhe trafiku i automjeteve. Dëmtime që kanë lidhje me ndotjen për shkak të pluhurit, tymit, shkarkimit të automjeteve.

Zona prej 50 m përreth të gjitha komponentëve të Projektit.

Bllokim i qasjes së përdoruesit në vendet e trashëgimisë kulturore

Bllokim i përkohshëm ose i përhershëm apo kufizim i qasjes të palëve të interesuara në burimet e trashëgimisë kulturore për shkak të zonave të ndërtimit, mbylljes së rrugëve, etj.

Ndryshon bazuar në vendndodhjen specifike të komponentit të Projektit, në lidhje me zonat ku nuk kalohet, si dhe llojin dhe vendndodhjen e burimit të trashëgimisë kulturore.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



Ndikimet e mundshme Përshkrimi Zona e Ndikimit të VNMS-së për TAP -in në Shqipëri

Efekte negative në mjedis ose në ambientin e objekteve të trashëgimisë kulturore

Ndryshime të përkohshme ose të përhershme të vendosjes apo ambientit të një vendi të trashëgimisë kulturore, të tilla si; zhurma, rritja e trafikut të automjeteve, apo infrastrukturë e përhershme që kthehet vendosje burimi ose modifikon peizazhin përreth.

Ndryshon bazuar në vendndodhjen specifike të komponentit të Projektit, si dhe llojin dhe vendndodhjen e burimit të trashëgimisë kulturore.

Burimi: ERM, 2015

Rëndësia e këtyre ndikimeve potenciale të burimeve individuale të trashëgimisë kulturore

vlerësohet nëpërmjet një analize të shkallës së ndikimit të mundshëm dhe të ndjeshmërisë së

burimit të trashëgimisë kulturore. Një përshkrim i detajuar i kësaj metode analitike mund të

gjendet në Seksionin 8.20.2 të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri, duke përfshirë edhe matricën

për përcaktimin e rëndësisë së ndikimeve (Tabela 8.20-2).

VNMS-ja për TAP-in në Shqipëri paraqet një sërë masash lehtësuese për reduktimin e ndikimeve

të mundshme të projektit ndaj burimeve të trashëgimisë kulturore. Tabela 5-2 ofron një listë të

masave zbutëse të rekomanduara për secilin nga llojet e mundshme të ndikimeve të projektit

ndaj burimeve të trashëgimisë kulturore. Një përshkrim më i detajuar për çdo masë të mundshme

zbutëse është dhënë në Seksionin 8.20.3 të VNMS-së së TAP-it në Shqipëri. Në të gjitha rastet

metoda e preferuar për zbutjen e ndikimeve ndaj burimeve të trashëgimisë kulturore është

shmangia.

Tabela 5-2 Masat Zbutëse të Ndikimit në Trashëgiminë Kulturore Ndikimet e mundshme

Burimet e Trashëgimisë Kulturore

Masat Zbutëse

Shqetësim i drejtpërdrejtë fizik ose dëmtim

Zonat arkeologjike

shmangia; vlerësimi i zonave; shënimi / mbrojtja me pengesa e zonave; Procedura Chance Finds Procedure xxxxxxxx; udhëzimet në Kodin e Sjelljes së punonjësve; Gërmimet për shpëtimin e zonave / objekteve arkeologjike; dhe brezi i reduktuar i punimeve.

Monumentet historike Zonat e Trashëgimisë së Paprekshme

Shmangia; zhvendosja, zëvendësimi ose kompensimi; shënimi i zonave / mbrojtja me pengesa; udhëzimet në Kodin e Sjelljes së punonjësve; dhe brezi i reduktuar i punimeve.


Zona Arkeologjike, Monumentet historike dhe Zona të Trashëgimisë së Paprekshme

Shmangia; vlerësimi i kushteve dhe integritetit strukturor; planet e parandalimit të ndotjes / mbrojtja fizike; përforcimi strukturor për burimet e dobëta; monitorimi i kushteve dhe integritetit strukturor; Përdorimi i metodave të ndërtimit me ndikim të ulët; teknika për minimizimin e lëkundjeve të trafikut rrugor; kufizimin e punës në kushte të lagështa; dhe riparim / ruajtje e strukturës.

Bllokim i qasjes së përdoruesit në vendet e trashëgimisë kulturore


Shmangia; angazhimi i palëve të interesuara për të identifikuar kohën e përdorimit të zonës; programimi i ndërtimit për të shmangur kufizimin e kalimit gjatë periudhës së pikut të përdorimit; dhe sigurimin e rrugëve alternative të kalimit.

Efekte negative në mjedis ose në ambientin e objekteve të trashëgimisë kulturore


Shmangia; angazhimi i palëve të interesuara për të identifikuar kohën e përdorimit të zonës; programimi i ndërtimit për të shmangur ndikimet në ambientin e zonës / vendit gjatë përdorimit të zonës; monitorimi i zhurmës; dhe udhëzimet në Kodin e Sjelljes së punonjësve.

Burimi: ERM, 2015


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



Rëndësia e ndikimeve të mundshme është e përcaktuar në bazë të kritereve në matricën e

rëndësisë së ndikimit (Tabela 8.20-2 e raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri). Është

vlerësuar se ndikimet e mbetura për zbutjen nga mos shmangia ulen me një nivel nga renditja

fillestare e rëndësisë së ndikimit. Për shembull, një zonë arkeologjike me rëndësi mesatare

brenda gjurmës së Projektit (ndikime të një magnitude të lartë) do të mbajë një ndikim të

pazbutur të një rëndësie të madhe. Nëse ndikimi në këtë zonë është zbutur duke shpëtuar

objektet arkeologjike, gjithsesi një pjesë e informacionit shkencor të zonës mund të regjistrohet,

duke ulur renditjen e ndikimit nga një ndikim të mbetur të madh në të moderuar.



Ndikimet kryesore të dhëna në raportin e VNMS-së së TAP-it në Shqipëri janë të zbatueshme për

rrugën e propozuar të kalimit. KUTIA 5-1 paraqet faktorët kryesorë të zbatueshëm për vlerësimin

e bërë në këtë raport. Ndikimet kryesore të mundshme të Rrugës së Kalimit 460_3 (Opsioni 1

dhe Opsioni 2) në ekologjinë tokësore mbeten të e njëjta si ato të paraqitura në Tabelën 8.11-1 të

raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri.

Kutia 5-1 Rrugët e Kalimit – Faktorët Kryesorë Mjedisorë

Burimet e Ndikimeve

Faza e ndërtimit: Ndërtimi i rrugëve, lëvizjet e automjeteve, pajisjeve dhe personelit; përdorimi i ujit dhe lëndëve të para; menaxhimi i mbeturinave.

Faza e operimit dhe mirëmbajtjes: lëvizjet e automjeteve, pajisjeve dhe personelit; menaxhimi i mbeturinave; mirëmbajtja e rrugëve të kalimit.

Receptorët e Ndikimit të Mundshëm

Habitati, Flora dhe Fauna, Tokat, Zona të Caktuara (p.sh. Monumente të Natyrës, ASCI).

Kushte të Veçanta Bazë të Zonës ku do të Zbatohet Projekti që Janë Ndikime të Mundshme

Zonat e largëta që nuk kanë qasje aktuale në zonat ku banojnë speciet e mbrojtura.

Faktorët e Projektit që janë ndikime të mundshme

Menaxhimi i mbeturinave, menaxhimi i trafikut, koha e punëve, gjerësia e korridorit rrugor, niveli i shqetësimit fizik (p.sh. zhurma, drita, vizuale, dridhjet / lëkundjet, cilësia e ujit)

Referenca

Baza për Zonën ku do të Zbatohet Projekti gjendet në Seksionin 4.2. Kriteret e Vlerësimit të ndikimit janë përcaktuar në Shtojcën 5.2.3 të raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri. Masat e monitorimi janë përshkruar në Seksionin 6.1.

Burimi: ERM, 2015

Secili prej ndikimeve të përshkruar në Tabelën 8.11-1 të Raportit të VNMS-së për TAP-in në

Shqipëri është diskutuar më tej në seksionet e mëposhtme. Një përshkrim i përgjithshëm për

çdo ndikim është dhënë në Seksionin 8.11.2 të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



5.2.1.1 Ndikimet e mundshme

5.2.1.1.1 Humbje të Habitatit / Degradim të Habitatit

Edhe pse rruga e propozuar e kalimit nuk ndërpret apo kalon në afërsi të, disa zona diskrete të

Habitateve Europiane (shih detajet në Seksionin 4.2.1), mendohet që të mos ketë ose të ketë

humbje shumë të kufizuara të tyre, pasi gjurma e rrugës kalon nëpë atë të rrugës ekzistuese, e

cila përdoret si rrugë makinash.

5.2.1.1.2 Copëzimi i Habitatit

Rruga e Kalimit 460_3 (Opsioni 1 dhe Opsioni 2) përdorin gjurmën e një rruge ekzistuese, kështu

që efektet e copëzimit të habitatit janë konsideruar se mund të jenë minimale.

5.2.1.1.3 Humbja e Drejtpërdrejtë e Specieve

Humbja e specieve të faunës do të jetë kryesisht si rezultat i lëvizjes së pajisjeve, punimeve në

tokë, dhe goditjeve aksidentale me automjete.

5.2.1.1.4 Shqetësimi dhe Largimi i Specieve

Shqetësimi dhe zhvendosja e specieve do të ndodhë si pasojë e ekspozimit ndaj dritës, nga ana

vizuale, zhurmat dhe dridhjet / lëkundjet e shkaktuara nga punimet për ndërtimin e rrugëve dhe

lëvizja e automjeteve. Për shkak të vendndodhjes së këtyre Rrugëve të reja të Kalimit, pritet që

ky ndërtim dhe aktivitetet operative do të ndikojnë në shumë specie me vlerë për ruajtjen e tyre,

si; ariu, ujku, qukapiku i zi dhe shqiponja e artë. Ekspozimi ndaj zhurmave dhe pamjeve mund të

shkaktojë shmangien në një masë të dhe kohëzgjatje të madhe, kjo mund të ndikojë që mjaft

specie të zhvendosen përkohësisht ose përgjithmonë nga zona e ndikimit të Projektit. Duke

pasur parasysh ndjeshmërinë e specieve të pranishme në zonë, ka të ngjarë që shqetësimi dhe

zhvendosja e disa specieve me interes ruajtje do të jetë e rëndësishme.

5.2.1.2 Masat Zbutëse dhe Ndikimet që Mbesin

Ende mbeten në fuqi masat zbutëse të specifikuara në kuadër të raportit VNMS-së për TAP-in në

Shqipëri. Përveç kësaj, Tabela 5-3 parashikon masa të tjera të identifikuara shtesë që do të jenë

të zbatueshme në mënyrë specifike për AR 460_3 (Opsioni 1 dhe Opsioni 2).


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



Tabela 5-3 Ndikimet që Mbeten në Mjedis - Rruga e Kalimit 460_3

Ndikimi / Risku Rruga Hyrëse

Masat për të trajtuar Ndikimin / Riskun

Rëndësia e Ndikimit / Riskut që Mbetet

Humbja e Habitatit / Degradimi dhe Copëzimi i Habitatit

460_3 Punime ndërtimi për të shmangur sezonin e çiftëzimit të ariut (maj - korrik), në rastet kur është e mundur.

Të vogla Ndikimet nga humbja e habitateve, degradimi dhe fragmentimi për AR 460_3 pritet të jetë i rëndësishëm, megjithatë, habitatet e gjetura në zonë konsiderohen të jenë:

Të një cilësie të ulët deri në të moderuar dhe shumë të ndikuara nga aktivitetet njerëzore;

Nuk ndodhen brenda ose afër ndonjë Zone të Mbrojtur; dhe

Ku rigjenerimi natyral është i realizueshëm afër gjendjes së tij origjinale.

Ndikimet ka të ngjarë të jenë të kufizuar në zona të një natyre të lokalizuar dhe të përkohshme. Me zbatimin e masave zbutëse dhe provën e tyre si efektive, pritet që ndikimi i humbjes / copëzimit të habitatit në këto zona të jetë ulur në një ndikim të parëndësishëm. Megjithatë, në linjë me standardet e BERZH-it Projekti është duke u përpjekur të arrijë "pa humbje neto" të biodiversitetit, gjë që do të duhet të arrihet. Prandaj, kompensimi do të jetë e nevojshëm për çdo humbje të habitatit natyror dhe zonave me rëndësi habitati nëpërmjet kompensimit të biodiversitetit dhe restaurimit të habitateve.

Shqetësimi dhe Largimi i Specieve

460_3 Kufizimi për aktivitetet e ndërtimit gjatë natës në periudhën mes shtatorit dhe nëntorit për të shmangur shqetësimin e arinjve që kërkojnë ushqim.

Të parëndësishme Me zbatimin e masave zbutëse dhe provën e tyre si efektive, pritet që ndikimi në këto zona do të ulet në mënyrë të konsiderueshme.

Burimi: ERM, 2015


Në mënyrë të ngjashme me gjurmën e re të tubacionit në zonën e Potomit, ndikimet kryesore të

theksuara në raportin e VNMS-së për TAP-in në Shqipëri në lidhje me (opsionet 1 dhe 2) të

Rrugës së Kalimit 460_3 janë ende të zbatueshme.

Kutia 5-2 paraqet faktorët kryesorë të zbatueshëm për vlerësimin e bërë në këtë raport.

Kategoritë kryesore të ndikimit të rrugëve të kalimit në aspektin socio-ekonomik mbeten të njëjta

si ato të paraqitura në Seksionin 8.13 dhe Seksionin 8.19 të raportit të VNMS-së për TAP-in në

Shqipëri.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



Kutia 5-2 Rrugët e Kalimit – Faktorët Kryesorë Socio Ekonomikë

Burimet e Ndikimeve

Marrja e përkohshme dhe e përhershme e tokës për përmirësimin e rrugës së kalimit Prania e fuqisë punëtore për ndërtim Lëvizjet e automjeteve, pajisjeve dhe personelit Menaxhimi i mbetjeve Përdorimi i kontraktorëve dhe nënkontraktorëve Ndryshimet në mjedis për shkak të rritjes së zhurmës, uljes së cilësisë së ajrit dhe ndryshimet vizuale në mjedis si

rezultat i Projektit mund të ndikojnë shëndetin dhe mirëqenien

Receptorët e Ndikimit të Mundshëm

Zona të banuara: Backë (Trepollarë) dhe Backë Përdoruesit e rrugës: të Rrugës së Kalimit 460_3 (opsionet 1 dhe 2) shkojnë përmes rrugës ekzistuese që lidh

komunikimin mes Potomit dhe Backës (Trepollarë) / Backë

Kushte të Veçanta Bazë të Zonës ku do të Zbatohet Projekti që Janë Ndikime të Mundshme

Aktivitetet e jetesës, përfshij; kullotat, bujqësinë, dhe lëndët drusore Toka e përbashkët Qasje e kufizuar në kujdesin shëndetësor, spitalet janë të vendosura në qytete Qasje e paqëndrueshme në personelin mjekësor

Grupet e dobëta (vulnerabile)

Familjet me të ardhura të ulëta, përfshij fermerët që punojnë për të mbijetuar Të moshuarit

Referenca

Baza gjendet në Seksionin 6.6.5 të këtij raporti të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri dhe Seksionin 4.2 të këtij raporti. Kriteret e Vlerësimit të ndikimit janë përcaktuar në Shtojcën 5.2.4 të raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri. Masat e monitorimit janë përshkruar në Seksionin 9.4 të raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri

Burimi: ERM, 2015

Përshkrimi i përgjithshëm i secilit ndikim është dhënë në Seksionin 8.13 deri në Seksionin 8.19 të

raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri. Në seksionet e mëposhtme, secili prej ndikimeve të

përcaktuara në këto seksione është përmbledhur në mënyrë të tillë që jepet informacion se si

mund të ndikohen burimet dhe receptorët.

5.2.2.1.1 Ekonomia dhe Punësimi

Shumica e ndikimeve ekonomike dhe të punësimit mund të pritet që të shtohen gjatë fazave të

para-ndërtimit dhe ndërtimit të rrugës së kalimit. Pikërisht gjatë kësaj periudhe Projekti do të ketë

nevojë të punësojë punëtorë dhe të blejë mallra dhe shërbime, duke rezultuar kështu në ndikime

pozitive potenciale në ekonominë lokale. Punësimi i përkohshëm gjatë fazës së ndërtimit përfshin

njerëzit e punësuar drejtpërdrejt nga kontraktori kryesor për ndërtimin dhe përmirësimin e

rrugëve dhe infrastrukturës (para-ndërtimit). Gjithashtu përfshin punë që kanë të bëjnë me

furnizimin e mallrave dhe shërbimeve të nevojshme për të mbështetur procesin e ndërtimit,

përfshij ushqimin dhe shërbimet e transportit dhe mbështetjen e stafit në kampet e ndërtimit.

5.2.2.1.2 Toka dhe Mjetet e Jetesës

Aktivitetet e ndërtimit të rrugës së kalimit do të përbëjë shqetësim të kufizuar për aktivitetet e

kullotjes së kafshëve, aktivitetet e prerjes së lëndëve drusore ose në tokat bujqësore, pasi rruga

e kalimit do të ndërtohet në një rruge ekzistuese, duke kufizuar mundësinë e zënies së tokës

shtesë si rezultat i aktiviteteve të përmirësimit.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



5.2.2.1.3 Infrastruktura dhe Shërbimet

Ndikimet që rezultojnë nga ndërtimi i rrugës pritet që të jenë me përfitim për vendbanimet lokale.

Ndërtimi i rrugës së kalimit do të ndërmerret duke përmirësuar rrugën aktuale që përdoret nga

popullsia lokale nga Potom dhe Backa / Backë (Trepollarë). Përmirësimi i rrugës do të reduktojë

kohën për të shkuar në këto fshatra, pasi do të përmirësohen kushtet e rrugës. Për këtë arsye,

qasja në këto fshatra do të përmirësohet.

5.2.2.1.4 Shëndeti dhe Siguria e Komunitetit

Prania e Projektit të rrugës së kalimit mund të ndikojë në shëndetin dhe sigurinë e komuniteteve

të zonës si rezultat i ndërveprimit punëtorë - komunitet. Gjithashtu mund të ndikojë në rrezikun e

plagosjeve që kanë lidhje me aktivitetet e ndërtimit, di dhe konkurrencën për në marrjen e

shërbimeve të kujdesit shëndetësor. Duhet të zgjidhet çdo shqetësim apo perceptim i komunitetit

në lidhje me uljen e sigurisë dhe rrezikun e shëndetit fizik. Ekziston rreziku potencial i kalimit të

zonës në frontet e punës gjatë kohëzgjatjes së ndërtimit. Frontet e punës zakonisht nuk do të

rrethohen, edhe pse do të ketë tabela. Rreziku i kalimit të zonës është më i lartë kur frontet e

punës ndodhen në afërsi të shtëpive apo komuniteteve të veçuara, siç është rasti i fshatit Backë

(Trepollarë). Kalimi i zonës mund të rezultojë në aksidente që çojnë në lëndime apo edhe

viktima sidomos për shkak të pranisë së pjesëve të mëdha të makinerive dhe kanaleve të

hapura, të cilat do të përbëjnë një rrezik të veçantë në qoftë se do të mbushen me ujë. Të rinjtë

dhe fëmijët ka më shumë të ngjarë të kalojnë zonën dhe janë më në rrezik për tu lënduar.

5.2.2.1.5 Trafiku dhe Transporti

Gjatë ndërtimit të rrugëve të kalimit, Projekti do të kërkojë të shmangë, minimizojë dhe zbusë

ndikimet që rezultojnë nga lëvizjet e trafikut (në përputhje me Udhëzimet e BERZH-it PR4, IFC

PS4 dhe IFC EHS Udhëzimet e Përgjithshme 3 dhe 4).

5.2.2.1.6 Menaxhimi i punëtorëve

Të drejtat e punëtorëve, që përfshijnë shëndetin dhe nevojën për siguri në punë që duhen marrë

në konsideratë për të shmangur aksidentet dhe plagosjet, humbjen e orëve të punës së

punonjësve, abuzimet me punën dhe për të siguruar trajtim, shpërblim të drejtë dhe kushte të

përshtatshme pune apo jetese. Këto çështje duhet të merren parasysh jo vetëm për ata që janë

të punësuar drejtpërdrejt nga TAP AG por edhe për kontraktorët e saj (duke përfshirë nën-

kontraktorët) dhe të gjithë ata që janë brenda zinxhirit të furnizimit.

5.2.2.2 Masat Zbutëse dhe Ndikimet që Mbesin

Kategoritë e ndikimit dhe masat zbutëse të specifikuara në kuadër të raportit të VNMS-së për

TAP-in në Shqipëri janë të aplikueshme për rrugët e reja të kalimit.

Tabela 5-4 jep një pasqyrë të ndikimeve specifike për (Opsionin 1 dhe Opsionin 2) të Rrugës së

Kalimit 460_3.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



Tabela 5-4 Ndikimet Socio-Ekonomike të përhershme - Rruga e Kalimit 460_3

Ndikimi / Risku Masat për të trajtuar Ndikimin / Riskun


Ndikimet në ekonomi dhe punësim në nivel lokal Ndikimi ekonomik për shkak të blerjes nga punonjësit Mundësitë e punësimit

Masat zbutëse dhe përmirësuese të paraqitura në raportin e VNMS-së për TAP-in në Shqipëri konsiderohen të mjaftueshme dhe nuk është e nevojshme që të merren masa shtesë.

Të vogla por pozitive Shumica e punëve të ndërtimit në

këtë projekt do të jenë afatshkurtra (3-7 muaj ose më pak për periudhën e para-ndërtimit).

Masat zbutëse do të ndihmojnë në rritjen e ndikimit lokal në mundësitë e punësimit, veçanërisht për pozicionet e pakualifikuara të punës në rajon.

Blerjet lokale nga punonjësit pritet të jenë relativisht të vogla.

Ndikimet në përdorimin e tokës dhe mjetet e jetesës

Masat zbutëse të paraqitura në raportin e VNMS-së për TAP-in në Shqipëri konsiderohen të mjaftueshme dhe nuk është e nevojshme që të merren masa shtesë.

Të parëndësishme Përdorimi i tokës dhe mjetet e

jetesës nuk do të ndikohen, pasi Rruga e Kalimitështë ndërtuar duke përmirësuar rrugën ekzistuese midis Potomit dhe Backës.

Infrastruktura dhe Shërbimet. Shkëputje dhe dëmtim i infrastrukturës dhe shërbimeve gjatë ndërtimit (përfshij përmirësimin e rrugës)

Masat zbutëse dhe përmirësuese të paraqitura në raportin e VNMS-së për TAP-in në Shqipëri konsiderohen të mjaftueshme dhe nuk është e nevojshme që të merren masa shtesë.

Të vogla Masat zbutëse duhet të sigurojnë

që të minimizohen shkëputjet në infrastrukturë dhe shërbime

Nëse dalin probleme ekziston mundësia e zgjidhjes të tyre nga komunitetet nëpërmjet mekanizmit të ankesave të Projektit

Shëndeti dhe Siguria e Komunitetit Kalimi i zonës dhe lëndimet / plagosjet


Mesatare Pavarësisht masave zbutëse

mbetet rreziku që të ketë aksidente të cilat rezultojnë në plagosje apo viktima. Ky rrezik do të jetë i përkohshëm, gjatë kohëzgjatjes së ndërtimit.

Trafiku dhe Transporti Ndërprerje e përdorimit për përdoruesit ekzistues të rrugës në rrugët lokale


Të vogla Risk i vogël që mbetet nga

vonesat. Risqe të vogla të sigurisë

rrugore që mbeten. Risqe të vogla të degradimit të

rrugës që mbeten.

Shëndeti dhe Siguria e Punonjësve


Mesatare Ekziston mundësia që të ndodhin

aksidente që sjellin si pasojë dëmtime apo viktima veçanërisht në zonat malore edhe pse është zvogëluar kjo mundësi për shkak të zbatimit të sistemit të menaxhimit.

Burimi: ERM, 2015


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



5.2.3 Vlerësimi i Ndikimit në Trashëgiminë Kulturore

5.2.3.1 Ndikimet e mundshme

Ndërtimi i rrugëve të kalimit mund të shkaktojë ndikime direkte dhe indirekte ndaj burimeve të

trashëgimisë kulturore. Zona fizike e ndikimit e lidhur me çdo rrugë kalimi supozohet të jetë një

korridor deri në 17 m të gjerë (zona maksimale e parashikuar e ndikimit për rrugët hyrëse)

përgjatë aksit qendror të rrugëve. Burimet e vendosura brenda gjurmës së rrugës së kalimit dhe

zonave të ndërtimit që kanë lidhje me to, do të jenë subjekt i drejtpërdrejtë i shqetësimeve fizike.

Burimet në një rreze prej 50 m brenda zonave të ndërtimit të rrugës mund të jenë subjekt i

degradimit ose dëmtimit për shkak të ndotjes ose dridhjeve / lëkundjeve, si gjatë ndërtimit të

rrugëve edhe gjatë përdorimit të mëvonshëm nga pajisjet e Projektit.

Ndërtimi i rrugëve të kalimit mund të rezultojë gjithashtu në ndikime indirekte të përkohshme apo

të përhershme në burimet e trashëgimisë kulturore duke ndryshuar mjedisin natyror të tyre.

Aktivitetet e ndërtimit të rrugove dhe krijimi i zonave që kanë lidhje me to ku nuk lejohet kalimi

mundet gjithashtu që të kufizojnë përkohësisht kalimin e përdoruesve tek këto burime duke bërë

që të ketë ndikime të tjera të tërthorta. Ndërtimi i rrugëve të kalimit mund të ketë gjithashtu një

ndikim pozitiv në burimet e trashëgimisë kulturore në qoftë se përdoruesit e burimeve të

trashëgimisë kulturore lejohen të përdorin rrugën për të shkuar tek këto burime pasi të përfundojë

ndërtimi i gazsjellësit.

Bazuar në llojet e ndikimeve të projektit të identifikuara më lart, ndërtimi i Opsionit 1 ose 2 të

AR460-3, do të ketë ndikim në një burim të trashëgimisë kulturore: CH-570, Varrezat e Fshatit

Trepollarë (Figura 5-1). Varreza është një varrezë e një komuniteti mesatar e vendosur në një

tarracë të ngritur në jug të Trepollarës, përgjatë rrugës kryesore që të çon në fshat. Varreza

përmban rreth 50 varrosje individuale dhe varre të shumëfishta, të shënuar nga ngritje të mëdha

toke, pirgje guri apo monumente prej pllakash guri. Kufiri i varrezës përcaktohet nga një gardh.

Varreza duket se është përdorur që nga fillimi i shekullit të 20. Jashtë varrezës së shënuar, ekipi i

studimit ka identifikuar një grup të vogël varresh, ndoshta një varrezë e vogël familjare.

Figura 5-1 CH-570: Varreza e Trepollarës

Burimi: ERM, 2015


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



Varrezat e Trepollarës me sa duket janë një vend i rëndësishëm për trashëgiminë e zonës së

banuar me vlerë të rëndësishme kulturore jo materiale për komunitetin e zonës. Varret

individuale brenda varrezës janë të rëndësishme për pasardhësit e të vdekurve, ndërsa varreza

në tërësi duket se kontribuon në kohezionin e komunitetit, identitetin lokal dhe lidhjen me vendin.

Varreza është gjithashtu një dëshmi e traditave dhe zakoneve të varrimit që në fillim deri në fund

të shekullit të 20-të, që reflektohet në organizimin, strukturën, dhe stilet e përmendoreve në

varreza. Për shkak të vlerës së mundshme kulturore lokale dhe përdorimit të saj gjatë 100 viteve

të fundit, varreza e Trepollarës është vlerësuar si një burim i trashëgimisë kulturore të një

rëndësie mesatare.

Skaji jugor i varrezave të Trepollarës ndodhet rreth 5 m nga rruga ekzistuese që do të

përmirësohet gjatë ndërtimit të Opsionit 1 dhe 2 të Rrugës së Kalimit AR 460-3. Në qoftë se,

gjatë përmirësimit të rrugës është përdorur një korridor 17 m i gjerë (8.5 m në të dyja anët e aksit

qendror), ndërtimi i rrugës do të çojë në ndikime të drejtpërdrejta fizike ndaj çdo monumenti dhe /

ose varri përgjatë skajit jugor të varrezës që gjendet në një rreze prej 3-4 m brenda gardhit

rrethues. Monumentet mbi sipërfaqen e tokës brenda varrezave që mbeten do të jenë subjekt i

ndikimeve të drejtpërdrejta fizike nga dridhjet / lëkundjet si pasojë e ndërtimit dhe ndotja. Pasi të

përfundojë ndërtimi i rrugës, përdorimi i saj për të transportuar pajisje të rënda dhe materiale

gjatë ndërtimit të tubacionit mund të shkaktojnë dridhje / lëkundje të tjera dhe ndotje të burimeve

dhe varrezës.

Ndërtimi i rrugëve gjithashtu do të kufizojë përkohësisht kalimin për në varreza, gjatë punimeve

përgjatë seksionit të rrugës që vjen nga Trepollara. Mbyllja e rrugëve për shkak të ndërtimit

mund të ndalojë palët e interesuara për përdorimin e varrezës për funerale, për të vizituar varret

e të afërmve, apo për të kryer rituale ose ceremoni të tjera. Edhe në qoftë se kalimi i

përdoruesve ruhet gjatë ndërtimit, aktivitetet ndërtimore ka gjithashtu të ngjarë të shkaktojnë

ndikime afatshkurta në ambientin / mjedisin e varrezave për shkak të zhurmës së ndërtimit,

dridhjeve / lëkundjeve, ndotjes së ajrit, si dhe pranisë së dukshme të pajisjeve dhe personelit të

ndërtimit. Ndikimet në mjedisin e varrezave dhe kufizimi i kalimit për tek varrezat për përdoruesit

e tyre do të vazhdojë gjatë ndërtimit të gazsjellësit për shkak të rritjes së trafikut përgjatë rrugës.

Për shkak të ndikimeve të mundshme të drejtpërdrejta fizike në një pjesë të zonës dhe ndikimet e

mundshme indirekte ndaj aksesit të përdoruesve dhe mjedisit / ambientit të zonës, ndikimet pa

masa zbutëse të projektit janë vlerësuar të jenë të një mase mesatare.Ndikimet mesatare në këtë

burim të rëndësisë mesatare do të rezultojnë në ndikime të një rëndësie të moderuar.

5.2.3.2 Masat Zbutëse dhe Ndikimet e Mbetura

Një sërë masash zbutëse për trashëgiminë kulturore të prezantuara në VNMS-në e TAP-it në

Shqipëri (2013) duhet të zbatohen përgjatë gjurmës së propozuar të tubacionit për të shmangur,

reduktuar, apo kompensuar ndikimet e projektit ndaj këtyre burimeve.

Tabela 5-5 jep një përmbledhje të ndikimeve të mundshme të burimeve të trashëgimisë kulturore


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



nga ndërtimi i Opsioneve 1 dhe 2 të rrugës së kalimit AR 460-3, rekomandohen masa zbutëse

për të zvogëluar rëndësinë e këtyre ndikimeve, si dhe një vlerësim të rëndësisë së ndikimeve të

mbetura pas masave zbutëse. Masat zbutëse të rekomanduara përfshijnë:

Varreza duhet të rrethohet dhe të shënohet që duhet shmangur gjatë ndërtimit në zonë;

Palët e interesuar të zonës do të angazhohen për të përcaktuar se kur vizitohet më

shpesh varreza më shpesh nga anëtarët e komunitetit lokal dhe kohën e çdo ceremonie

apo rituali të rëndësishëm në varreza. Aktivitetet e ndërtimit do të planifikohen në mënyrë

të tillë që të shmanget kufizimi i kalimit të personave të interesuar për në varreza ose

ndikimi në mjedisin / ambientin e burimeve gjatë këtyre ngjarjeve;

Nëse është e nevojshme, puna në afërsi të varrezave do të ndalohet pas një njoftimi dhe

brenda një kohe të shkurtër për të bërë ritualin e funeralit në varreza;

Nëse aktivitetet e ndërtimit do të kufizojnë kalimin në mënyrë të rregullt të personave të

interesuar për në varreza, projekti do të ofrojë mjete alternative të cilat do të zhvillohen në

konsultim me palët e interesuara të zonës; dhe

Monumentet që gjenden në varreza do të jenë subjekt monitorimi për dridhjet / lëkundjet

dhe ndotjet gjatë aktiviteteve të ndërtimit në një rreze prej 50 m të varrezave. Nëse nga

monitorimi regjistrohen dëme, do të ndalohet përkohësisht ndërtimi dhe do të

shfrytëzohen alternativa ndërtimi nëpërmjet të cilave ulen dridhjet / lëkundjet dhe ndotja.

Tabela 5-5 Ndikimet që Mbeten në Trashëgiminë Kulturore - Rruga e Kalimit 460_3



Shqetësim i drejtpërdrejtë fizik ose dëmtim i një pjese të konsiderueshme të burimeve; dëme të mëdha në vendet e trashëgimisë kulturore për shkak të ndotjes ose dridhjeve; kufizim i përkohësisht i kalimit të përdorues për tek burimi; dhe ndikimet e përkohshme në mjedisin / ambientin e zonës. Zonë e prekur: CH-570

Shmangia Angazhimi palëve të

interesuara Vlerësimi / Dokumentacioni Shënimi dhe mbrojtja Udhëzime në Kodin e

Sjelljes Kushtet dhe monitorimi

E vogël Pasi të përfundojë ndërtimi i rrugës dhe

tubacionit, përmirësimi i rrugës së kalimit për në varreza do të përmirësojë kalimin e personave të interesuar duke bërë që projekti të ketë një ndikim pozitiv tek burimeve.

Burimi: ERM, 2015

Përveç ndikimeve negative të Projektit, përmirësimi i rrugës ekzistuese do të ketë gjithashtu një ndikim pozitiv në varrezat e Trepollarës. Pasi të përfundojë përmirësimi i rrugës dhe ndërtimi i tubacionit në zonë, rruga e përmirësuar do të lehtësojë kalimin për në varreza nga Trepollara dhe komunitetet përreth.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



6 ZBUTJA DHE MENAXHIMI

6.1 Ndikimet Mjedisore dhe Masat Zbutëse

Tabela 6-1 jep një përmbledhje të ndikimeve mjedisore dhe masat zbutëse të identifikuara në

këtë raport. Kjo tabelë duhet të lexohet së bashku me Tabelën 9.1-1 të VNMS-së për TAP-in në

Shqipëri, ku janë paraqitur akoma më shumë detaje mbi masat zbutëse dhe menaxhimin e

Projektet.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.

Titulli i Projektit: Gazsjellësi Trans Adriatik – TAP AAL00-ERM-641-Y-TAE-5001 Rish.: 00 Titulli i


Tabela 6-1 Mjedisi – Përmbledhje e Masave Zbutëse dhe Ndikimit

Elementët e Projektit

Ndikimi / Risku

Masat për të trajtuar Ndikimin / Riskun Afati kohor i Zbatimit / Performanca hap pas hapi

Kërkesat: Praktika më e mirë Ligjore dhe / ose Ndërkombëtare

Tregues Kryesorë të Performancës

Rruga e Kalimit460_3

Humbja / degradimi i habitatit, fragmentimi, humbja e drejtpërdrejtë e specieve, shqetësimi / zhvendosja e tyre

Kompensimi i Bio-diversitetit

Punime ndërtimi për të shmangur sezonin e çiftëzimit të ariut (maj - korrik), në rastet kur është e mundur.

Kufizimi për aktivitetet e ndërtimit gjatë natës në periudhën mes shtatorit dhe nëntorit për të shmangur shqetësimin e arinjve që kërkojnë ushqim.

Para dhe gjatë ndërtimit

Njësoj siç theksohet në Tabelën 9.1-1 të raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri

Mikro-Vendosje dhe kompensim në formën e vendosjes mënjanë ë bio-diversitetit është e pranueshme për MMPAU;

Regjistron verifikimin e zbatimit të masave zbutëse

Plani i Veprimit të Bio Diversitetit

Burimi: ERM, 2015


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.


Dokumentit: TAP Shqipëri Shtojcë e VMNS-së – Tetor 2015Rruga e Kalimit 460_3

6.2 Ndikimet Socio Ekonomike dhe Masat Zbutëse

Tabela 6-2 jep një përmbledhje të ndikimeve socio ekonomike dhe masat zbutëse të identifikuara

në këtë raport. Kjo tabelë duhet të lexohet së bashku me Tabelën 9.1-1 të VNMS-së për TAP-in

në Shqipëri, ku janë paraqitur akoma më shumë detaje mbi masat zbutëse dhe menaxhimin e

Projektet.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



Tabela 6-2 Aspekti Socio Ekonomik – Përmbledhje e Masave Zbutëse dhe Ndikimit

Ndikimi / Risku Masat për të trajtuar Ndikimin / Riskun Afati kohor i Zbatimit / Performanca hap pas hapi



Ekonomia dhe Punësimi Ndikimi ekonomik për

shkak të blerjes nga punonjësit

Mundësitë e punësimit

Optimizimi i mundësive të kontraktimit për kompanitë shqiptare.

Proces i drejtë dhe transparent rekrutimi për të gjitha hapjet.

Reklamim i punëve në mënyrë që ato të jenë të arritshme në nivel lokal.

Përfshirje e kampeve të romëve dhe udhëheqësve të komunitetit (nëse janë të pranishëm në zonë).

Analizë e kërkesës dhe ofertës, përmbajtja e strategjisë lokale të TAP-it, objektivat, qëllimet dhe synimet; Programi i ndërtimit të kapaciteteve, Strategjia e Punësimit, Plani i Përmbajtjes Lokale.

Para ndërtimit Njësoj siç theksohet në Tabelën 9.1-1 të raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri

€ të shpenzuara për mallra dhe shërbime shqiptare.

Përqindja e punëtorëve të pakualifikuar nga brenda vendit.

Përqindja e kontraktorëve të trajnuar mbi politikat socio-ekonomike.

Toka dhe Mjetet e Jetesës Humbja e jetës dhe të

ardhurave Shqetësim gjatë kullotjes

së kafshëve

Brez pune i reduktuar deri në një minimum prej 28 m në zonat me tokë bujqësore;

Plani për Rregullimin e Jetesës duke identifikuar të dhëna të besueshme kadastrale, për të identifikuar pronarët dhe për të siguruar titujt e pronësisë së tokës.

Fushata informative. Identifikimi i zonave alternative për mbledhjen e druve të

zjarrit; shpërndarja e informacionit për të informuar komunitetet lokale me akses të kufizuar.

Angazhimi me komunitetet e përfshira në veprimtari artizanale në gurore në komunën e Urës Vajgurore

Monitorim para ndërtimit dhe periodikisht gjatë ndërtimit.


Prezantime dhe materiale të tjera informuese që vihen në dispozicion dhe janë të arritshme.

Proces-verbale takimesh nga konsultimet; marrëveshjet e kompensimit të nënshkruara; monitorimet.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.






Infrastruktura dhe Shërbimet Shkëputje / Dëmtim i

infrastrukturës dhe shërbimeve

Humbje e përkohshme e rrjedhës së ujit nga shkëputja e sistemeve të ujitjes;

Infrastruktura dhe Plani i Menaxhimit të Shërbimeve. Mekanizmi i ankesave. Monitorimi i llojeve të ankesave dhe performancës së

përgjigjes. Kompensimi i palëve të interesuara. Koordinimi i Komunitetit. Planifikimi i kanaleve ujitës në bashkëpunim me

komunitetin lokal. Plani i Menaxhimit të Trafikut dhe monitorimi Ndërtimi i rrugëve të reja dhe përmirësimi i rrugëve

ekzistuese për të shmangur bllokimin e trafikut, dhe për të shmangur dëmtimin e rrugëve

Para dhe gjatë ndërtimit Njësoj siç theksohet në Tabelën 9.1-1 të raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri

Përqindja e ankesave që kanë marrë përgjigjen përkatëse.

Pasqyrë mujore e angazhimit me komunitetet lokale.

Përqindja e sistemit të ujitjes të kthyer në gjendjen e mëparshme pas mbushjes së kanalit.

Shëndeti dhe Siguria e Komunitetit (përfshij Trafikun) Ndryshimet mjedisore Kalimi i zonës dhe

lëndimet / plagosjet Ndikimi mbi Sigurinë e

Përdoruesve të Rrugës dhe të Tjerët

Plani i Menaxhimit të Shëndetit të Komunitetit. Vendosja e tabelave të duhura për të njoftuar rreziqet e

kalimit të zonës (risku i hyrjes në një kantier ndërtimi).

Para ndërtimit dhe gjatë ndërtimit; si të jetë e nevojshme.


Material informues, proces verbale takimi nga angazhimi dhe monitorimi i llojit të ankesave të komunitetit dhe të performancës së përgjigjeve.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.






Menaxhimi i Punonjësve dhe Punonjësi i HSE-së

Sistemi i Menaxhimit të Shëndetit dhe Sigurisë. Pajtueshmëria e Shëndetit dhe Sigurisë me ligjin dhe

Politikën e TAP-it. Plani i Menaxhimit të Punonjësve. Plani i Menaxhimit të Shëndetit dhe Sigurisë

Para dhe gjatë ndërtimit Njësoj siç theksohet në Tabelën 9.1-1 të raportit të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri

Numri i herëve që është shkelur Kodi i Sjelljes së TAP-it.

Lloji i ankesave të punëtorëve, rezultatet e studimit të fuqisë punëtore.

Llojet e ankesave të Komunitetit Gjithsej incidente të regjistruara,

incidente të kohës së humbur, dhe tregues të tjerë të Shëndetit dhe Sigurisë.

Parametrat e kontrollit të shëndetit.

Monitorimi dhe auditimi i Shëndetit dhe Sigurisë .

Vlerësimet e performancës së Shëndetit dhe Sigurisë për kontraktorët.

Burimi: ERM, 2015


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



6.3 Trashëgimia Kulturore Masat Zbutëse dhe Ndikimi

Tabela 6-3 jep një përmbledhje të ndikimeve të trashëgimisë kulturore dhe masat zbutëse të

identifikuara në këtë raport. Llojet e burimeve të trashëgimisë kulturore të identifikuara në

Shtojcën e VNMS-së për zonën ku do të zbatohet projekti, si dhe madhësia dhe rëndësia e

ndikimeve të mundshme të projektit janë të ngjashme me ato të identifikuara në raportin e

VNMS-së për TAP-in në Shqipëri. Si rezultat, masat zbutëse të rekomanduara për të shmangur,

minimizuar, dhe zbutur ndikimin në burimet e trashëgimisë kulturore kanë qenë në përputhje me

ato që gjenden në VNMS-në për TAP-it në Shqipëri. Për shkak të ngjashmërive në llojet e

burimeve dhe ndikimeve, plani i menaxhimit të trashëgimisë kulturore dhe tabelat e masave

zbutëse të paraqitura në Seksionin 9.2.7 të VNMS-së për TAP-in në Shqipëri, janë të

zbatueshme për burimet e trashëgimisë kulturore dhe ndikimet e projektit të identifikuara në këtë

raport.


Kodi Komp.

Kodi në sistem

Kodi i Disipl.

Lloji I doc.

Nr. Ser.



Tabela 6-3 Trashëgimia Kulturore – Përmbledhje e Masave Zbutëse dhe Ndikimit

Elementët e Projektit


Afati kohor i Zbatimit / Performanca hap pas hapi



Rruga e Kalimit 460_3

Efektet negative të ambientit apo mjedisit të zonës


Bllokimi i kalimit të përdoruesve për tek monumentet dhe zonat me vlerë për trashëgiminë kulturore

Shmangia

Vlerësim i mëtejshëm

Shënimi dhe mbrojtja

Brez pune i reduktuar

Udhëzime në Kodin e Sjelljes

Regjistrimi i kushteve të monumenteve

Monitorim i ndotjes dhe dridhjeve / lëkundjeve

Plani i Menaxhimit të Trashëgimisë Kulturore

Sigurimi i rrugëve alternative të kalimit në zonë për palët e interesuara

Konsultimi i palëve të interesuara

Para dhe gjatë ndërtimit


Shmangia e burimeve të trashëgimisë kulturore kur është e mundur.

Rrethimi dhe shënimi i burimeve për ti shmangur dhe për ti mbrojtur.

Të dhëna mbi aktivitetet e përfshirjes së palëve të interesuara; raportet mbi rezultatet e konsultimeve; planet e veprimit në bazë të konsultimeve.

Tabelat e kufizimit të ndërtimit të cilat kërkojnë përdorimin e një brezi pune të reduktuar në afërsi të burimeve.

Plani i ndërtimit, ku të përfshihen dhe rezultatet e konsultimeve me palët e interesuara për të shmangur kufizimin e kalimit për tek burimet në rastet e ngjarjeve të rëndësishme.

Raportet që dokumentojnë kushtet burimeve në fazën para ndërtimit.

Regjistrat e monitorimit, dridhjet / lëkundjet dhe nivelet e ndotjes të regjistruara.

Përqindja e shpërndarjes së Kodit të Sjelljes tek menaxherët e projektit dhe stafi i ndërtimit.

Burimi: ERM, 2015

dokumentat e aplikimit për amendimin e lejes mjedisore · natyror nga rajoni i kaspikut...

Documents