Doktrina međunarodnog Doktrina međunarodnog javnog pravajavnog prava

Preteče doktrine međunarodnog Preteče doktrine međunarodnog javnog prava javnog prava

Rane preteče: Platon, Aristotel , Sokrat...Rane preteče: Platon, Aristotel , Sokrat...Ovi mislioci su se bavili pitanjima i pravilima o Ovi mislioci su se bavili pitanjima i pravilima o vo vođđenju rata, enju rata,

međusobnom opštenju država u kontekstu širih filozofskih ili međusobnom opštenju država u kontekstu širih filozofskih ili religioznih razmatranja religioznih razmatranja

Neposredne preteče – Španska škola Neposredne preteče – Španska škola međunarodnog prava međunarodnog prava

Ovi mislioci su se bavili pravnom stranom odnosa između država Ovi mislioci su se bavili pravnom stranom odnosa između država

Francisko Vitorija – Francisko Vitorija – definiše definiše jus gentiumjus gentium vezujući ga sa vezujući ga sa prirodnim pravom; pojam prirode rata, slobodne trgovine i slobode prirodnim pravom; pojam prirode rata, slobodne trgovine i slobode mora mora

Beli - Beli - zalagao zazalagao za korektno postupanje prema zarobljenicima ikorektno postupanje prema zarobljenicima i stanovništvu okupirane teritorije stanovništvu okupirane teritorije

Ajala –Ajala –zalagao zazalagao za poštovanje dobre vjere u odnosima sa poštovanje dobre vjere u odnosima sa

neprijateljima i uspostavljanje zajedničkih neprijateljima i uspostavljanje zajedničkih jus gentiumajus gentiuma pristankom pristankom državadržava

Francisko Suarez -Francisko Suarez - dvostruko značenje izraza jus dvostruko značenje izraza jus gentium; uslovi za pravično vođenje rata; gentium; uslovi za pravično vođenje rata;

Đentili – Đentili – pitanje položaja ambasada, pravednosti rata,ugovora pitanje položaja ambasada, pravednosti rata,ugovora između država između država , , status neutralnosti, u mirovne ugovore unešena status neutralnosti, u mirovne ugovore unešena klauzula klauzula rebus sic stantibusrebus sic stantibus

Prirodnopravna škola Prirodnopravna škola Predstavnik Hugo Grocijus Predstavnik Hugo Grocijus Jus nature et gentiumJus nature et gentium – – zakon prirode i zakon nacija zakon prirode i zakon nacija Podjela ratova na pravedne i nepravedne Podjela ratova na pravedne i nepravedne Grocijus- tvorac moderne koncepcije o pravu Grocijus- tvorac moderne koncepcije o pravu

mora( mora( more opšte dobro čovječanstva ) more opšte dobro čovječanstva ) Teorija države kao osnovnog subjekta međunarodnog Teorija države kao osnovnog subjekta međunarodnog

prava prava Elementi države - izostavljena državna teritorija Elementi države - izostavljena državna teritorija Prirodnopravna škola ograničava autonomiju volje Prirodnopravna škola ograničava autonomiju volje

država država

Ostali teoretičari koji su imali Ostali teoretičari koji su imali prirodnopravniprirodnopravni pristup pristup

Pufendorf Pufendorf

- - pravni odnosi različitih narodapravni odnosi različitih naroda zasnovani na prirodnom pravuzasnovani na prirodnom pravu

--prirodno pravo je prirodno pravo je apsolutni apsolutni kriterijum ponašanja država na kriterijum ponašanja država na međunarodnom planu i nije međunarodnom planu i nije podložno promjeni podložno promjeni

Žuče – Žuče – kombinuje kombinuje prirodnopravni i pozitivističkiprirodnopravni i pozitivistički pristup pristup

Valet – Valet – daje prednost daje prednost prirodnom pravuprirodnom pravu

De Martens – De Martens – pored pored pozitivnog prava postoji pozitivnog prava postoji i prirodno i prirodno univerzalno i nužno pravo univerzalno i nužno pravo

Volf - Volf - voljno ugovorno pravo voljno ugovorno pravo

Pozitivistička skolaPozitivistička skola Smatra voljne akte subjekata međunarodnog prava, Smatra voljne akte subjekata međunarodnog prava,

međunarodne ugovore i običajemeđunarodne ugovore i običaje jedinim izvorima jedinim izvorima međunarodnog prava međunarodnog prava

Centralni pojam pozitivističkog shvatanja je shvatanje Centralni pojam pozitivističkog shvatanja je shvatanje volje volje

Predstavnici : Hegel, Jelinek, Zorn, Venzel, Tripel Predstavnici : Hegel, Jelinek, Zorn, Venzel, Tripel

Pozitivistička shvatanja Pozitivistička shvatanja međunarodnog prava međunarodnog prava

Shvatanje volje kao pojedinačnog voljnog Shvatanje volje kao pojedinačnog voljnog akta akta

Shvatanje volje kao opšte ili kolektivne Shvatanje volje kao opšte ili kolektivne volje volje

Integralističke teorije Integralističke teorije Ograničenja autonomije volje u Ograničenja autonomije volje u

pozitivizmu pozitivizmu

Shvatanje volje kao pojedinačnog Shvatanje volje kao pojedinačnog voljnog akta voljnog akta

Hegel Hegel -- učenje o apsolutnoj suverenosti država gdje je volja države učenje o apsolutnoj suverenosti država gdje je volja države tvorac pravnih pravila međunarodnog pravatvorac pravnih pravila međunarodnog prava

Jelinek Jelinek – osnov međunarodnog prava u autolimitaciji države ( – osnov međunarodnog prava u autolimitaciji države ( Svaki akt Svaki akt

državne volje je ograničenje te volje koja proizilazi iz unutrašnje prirode volje; državne volje je ograničenje te volje koja proizilazi iz unutrašnje prirode volje; država može država može svaki akt u odgovarajućoj proceduri okončati ) svaki akt u odgovarajućoj proceduri okončati )

Venzel - Venzel - Volja države se u procesu stvaranja pravnih pravila Volja države se u procesu stvaranja pravnih pravila međunarodnog prava svodi na pojedinačni pristanak kao osnov međunarodnog prava svodi na pojedinačni pristanak kao osnov obavezivanja država. obavezivanja država.

VOLJA DRŽAVE SE POJAVLJUJE KAO KONSTITUTIVNI ELEMENAT VOLJA DRŽAVE SE POJAVLJUJE KAO KONSTITUTIVNI ELEMENAT MEĐUNARODNOG PRAVAMEĐUNARODNOG PRAVA

Shvatanje volje kao opšte ili Shvatanje volje kao opšte ili kolektivne volje kolektivne volje

Hans Tripel Hans Tripel Kontraktuelni i legislativni ugovori Kontraktuelni i legislativni ugovori Međunarodno pravo nastaje na bazi zajedničke volje Međunarodno pravo nastaje na bazi zajedničke volje

država i ako ga država ne usvoji ne može se jednostrano država i ako ga država ne usvoji ne može se jednostrano otkazati izuzev u slučaju klauzule otkazati izuzev u slučaju klauzule rebus sic stantibus rebus sic stantibus ( suštinska promjena okolnosti ) ( suštinska promjena okolnosti )

Tripelovo shvatanje prekretnica u pristupu pojma volje Tripelovo shvatanje prekretnica u pristupu pojma volje unutar pozitivističke skole i predstavlja raskid sa unutar pozitivističke skole i predstavlja raskid sa poimanjem volje kao volje svake države uzete poimanjem volje kao volje svake države uzete pojedinačno.pojedinačno.

Integralističe teorije volje Integralističe teorije volje

Volja kao kreator pravila međunarodnog prava se vezuje Volja kao kreator pravila međunarodnog prava se vezuje za kategoriju međunarodne zajedniceza kategoriju međunarodne zajednice

Značaj Redakcione komisije Konferencije o ugovornom Značaj Redakcione komisije Konferencije o ugovornom pravu ( 1969 ) pravu ( 1969 )

Volja međunarodne zajednice kao cjeline proizilazi iz interesa koji Volja međunarodne zajednice kao cjeline proizilazi iz interesa koji nadmašuju individualne interese država iz viših interesa ili nadmašuju individualne interese država iz viših interesa ili vrijednosti na kojima počiva međunarodna zajednica i standarda koji vrijednosti na kojima počiva međunarodna zajednica i standarda koji su uz njen opstanak neophodnisu uz njen opstanak neophodni

Ograničenja autonomije volje u Ograničenja autonomije volje u pozitivizmu pozitivizmu

Autonomija volje stranaka trpi formalna ograničenja izražena u Autonomija volje stranaka trpi formalna ograničenja izražena u tehničkim pravilima ugovornog prava tehničkim pravilima ugovornog prava

Dva oblika ograničavanja volje države . Prvi je normativistički a Dva oblika ograničavanja volje države . Prvi je normativistički a drugi objektivistički drugi objektivistički

Normativistički – predstavnik Kelzen ; koncept ovog pristupa je Normativistički – predstavnik Kelzen ; koncept ovog pristupa je pozitivistički ; osnovna norma međunarodnog prava pozitivistički ; osnovna norma međunarodnog prava pacta sunt pacta sunt servandaservanda

Objektivistički Objektivistički - - međunarodno pravo kao izraz zajedničkih potreba ; međunarodno pravo kao izraz zajedničkih potreba ; učenje o volji međunarodne zajednice ; jedan od osnova nastanka učenje o volji međunarodne zajednice ; jedan od osnova nastanka normi jus cogens; normi jus cogens;

Zajedničko – u normativnu strukturu međunarodnog prava uvode hijerarhiju Zajedničko – u normativnu strukturu međunarodnog prava uvode hijerarhiju pravnih pravila na osnovu njihove pravne snage.pravnih pravila na osnovu njihove pravne snage.

Sociopsihološke teorije Sociopsihološke teorije KrabeovaKrabeova( teorija osjećaja )( teorija osjećaja )

-Vlast države = vlast prava-Vlast države = vlast prava-Država -Država je sistem pravnih odnosa koji je sistem pravnih odnosa koji

postoje unutar jedne zajednice u postoje unutar jedne zajednice u kojoj je vlast ličnosti bilo stvarna ili kojoj je vlast ličnosti bilo stvarna ili fiktivna zamijenila spiritualnu mocfiktivna zamijenila spiritualnu moc

- Dva prigovora Dva prigovora - Termin međunarodno pravo je Termin međunarodno pravo je

pogrešan i trebalo bi ga zvati pogrešan i trebalo bi ga zvati supranacionalnosupranacionalno

DigijevaDigijeva( teorija solidarnosti )( teorija solidarnosti )

- Čovjek socijalno biće koje je - Čovjek socijalno biće koje je solidarno sa drugim ljudima solidarno sa drugim ljudima

- Država- Država- skup ljudi koji žive na skup ljudi koji žive na određenoj teritoriji i na kojoj jači određenoj teritoriji i na kojoj jači nameće volju slabijem nameće volju slabijem

- Solidarnost – univerzalna činjenica Solidarnost – univerzalna činjenica po ovoj teoriji idealistički po ovoj teoriji idealistički postavljena postavljena

- Jedan prigovorJedan prigovor

Postpozitivistička učenja Postpozitivistička učenja Učenja koja se temelje na postulatima liberalne političke Učenja koja se temelje na postulatima liberalne političke

teorije primijenjene na prostor međunarodne zajednice teorije primijenjene na prostor međunarodne zajednice Postpozitivizam Postpozitivizam Postmodernizam Postmodernizam Shvatanje međunarodne zajednice kao socio-političke Shvatanje međunarodne zajednice kao socio-političke

cjeline cjeline Uvođenje norme Uvođenje norme jus cogens jus cogens u međunarodno pravo ima u međunarodno pravo ima

za posledicu na podjelu normi na više kogentne norme i za posledicu na podjelu normi na više kogentne norme i dispozitivne norme dispozitivne norme

Zaključak Zaključak

Odnos unutrašnjegI

međunarodnog prava

Dualistička teorija Monistička teorija Kompromisna teorija

Dualistička teorija Dualistička teorija Osnovna premisa teorije - unutrašnje i međunarodno pravo Osnovna premisa teorije - unutrašnje i međunarodno pravo

koegzistiraju kao dva nezavisna, odvojena objektivna prava koegzistiraju kao dva nezavisna, odvojena objektivna prava Predstavnik i osnivač ove teorije je Tripel - Predstavnik i osnivač ove teorije je Tripel - smatra da unutrašnje pravo smatra da unutrašnje pravo

nastaje zakonom a međunarodno pravo sporazumomnastaje zakonom a međunarodno pravo sporazumom

Drugi istorijski zastupnik je Drugi istorijski zastupnik je Anciloti- objektivni osnov međunarodnog prava objektivni osnov međunarodnog prava nalazi u principu nalazi u principu pacta sunt servanda pacta sunt servanda

Međunarodno pravo ne obavezuje državu sve dok se država ne Međunarodno pravo ne obavezuje državu sve dok se država ne izjasni da prihvata konkretno pravilo međunarodnog prava izjasni da prihvata konkretno pravilo međunarodnog prava

Dogma o suverenitetu- BartošDogma o suverenitetu- Bartoš Zamjerka dualističkoj teoriji - Zamjerka dualističkoj teoriji - zapostavlja pojedinca kao adresata pravnih zapostavlja pojedinca kao adresata pravnih

pravila pravila

Monistička teorija Monistička teorija Osnovna premisa teorije – unutrašnje i međunarodno Osnovna premisa teorije – unutrašnje i međunarodno

pravo su dio jedinstvenog pravnog sistemapravo su dio jedinstvenog pravnog sistema Predstavnik i osnivač teorije – Kelzen Predstavnik i osnivač teorije – Kelzen Međunarodno pravo – spoljašnje pravo država Međunarodno pravo – spoljašnje pravo država Suverenitet ili apsolutnog primata međunarodnog prava Suverenitet ili apsolutnog primata međunarodnog prava Zamjerka monističkoj teoriji – Zamjerka monističkoj teoriji – nerealan apsolutni primat nerealan apsolutni primat

međunarodnog prava međunarodnog prava

Kompromisna teorija Kompromisna teorija Osnovna premisa teorije – međunarodno i unutrašnje Osnovna premisa teorije – međunarodno i unutrašnje

pravo nikada ne mogi doći u konfliktpravo nikada ne mogi doći u konflikt Predstavnik - FirmocisPredstavnik - Firmocis Ove teorije su izraz uvažavanja nekih praktičnih Ove teorije su izraz uvažavanja nekih praktičnih

iskustava u primjeni nekih međunarodnopravnih pravila iskustava u primjeni nekih međunarodnopravnih pravila u nacionalnim pravnim porecimau nacionalnim pravnim porecima

Kompromisna teorija je u nekim tačkama poklapa sa Kompromisna teorija je u nekim tačkama poklapa sa dualističkom teorijom dualističkom teorijom

Odnos unutrašnjeg i međunarodnog prava u Odnos unutrašnjeg i međunarodnog prava u svjetlosti praksesvjetlosti prakse

1. Odnos unutrašnjeg i međunarodnog prava sa stanovišta 1. Odnos unutrašnjeg i međunarodnog prava sa stanovišta prakse međunarodnih sudova prakse međunarodnih sudova

2. Primjena međunarodnog prava u unutrašnjem pravu 2. Primjena međunarodnog prava u unutrašnjem pravu

3.Tehnika povezivanja unutrašnjeg i međunarodnog prava 3.Tehnika povezivanja unutrašnjeg i međunarodnog prava

4. Osvrt na unutrašnje pravo država 4. Osvrt na unutrašnje pravo država

Odnos unutrašnjeg i međunarodnog prava sa Odnos unutrašnjeg i međunarodnog prava sa stanovišta prakse međunarodnih sudovastanovišta prakse međunarodnih sudova

Država se ne može pozivati na svoje unutrašnje pravo Država se ne može pozivati na svoje unutrašnje pravo da bi opravdala neizvršenje svojih međunarodnih da bi opravdala neizvršenje svojih međunarodnih obaveza obaveza

Međunarodni sudovi se nijesu izjašnjavali o monističkoj- Međunarodni sudovi se nijesu izjašnjavali o monističkoj- dualističkoj kontraverzi dualističkoj kontraverzi

Primjer – spor o njemačkim interesima u Gornjoj Šleziji Primjer – spor o njemačkim interesima u Gornjoj Šleziji Iscrpljenje unutrašnjih pravnih ljekova preduslov za Iscrpljenje unutrašnjih pravnih ljekova preduslov za

zasnivanje nadležnosti Međunarodnog suda zasnivanje nadležnosti Međunarodnog suda

Primjena međunarodnog prava u Primjena međunarodnog prava u unutrašnjem pravuunutrašnjem pravu

Pravila unutrašnjeg prava regučišu dva pitanja : Pravila unutrašnjeg prava regučišu dva pitanja :

1. Opšti odnos unutrašnjeg i međunarodnog prava 1. Opšti odnos unutrašnjeg i međunarodnog prava

a) grupa ustava koji međunarodno pravo smatraju sastavnim a) grupa ustava koji međunarodno pravo smatraju sastavnim dijelom unutrašnjeg prava dijelom unutrašnjeg prava

b) grupa ustava koji prioritet daju međunarodnom pravu b) grupa ustava koji prioritet daju međunarodnom pravu c) ustavi koji daju prioritet unutrašnjem pravu c) ustavi koji daju prioritet unutrašnjem pravu d) ustavi koji su se opredijelili za dualističku koncepciju d) ustavi koji su se opredijelili za dualističku koncepciju

2. Načini i tehnike povezivanja unutrašnjeg i 2. Načini i tehnike povezivanja unutrašnjeg i međunarodnog prava međunarodnog prava

1. Transformacija – 1. Transformacija – uklapanje pravila međunarodnog prava u unutrašnji uklapanje pravila međunarodnog prava u unutrašnji pravni poredak odgovarajućom pravnom procedurom kojom se pravilo pravni poredak odgovarajućom pravnom procedurom kojom se pravilo

međunarodnog prava transformiše u unutrašnje pravno pravilomeđunarodnog prava transformiše u unutrašnje pravno pravilo

2. Adopcija2. Adopcija – – priznavanje pravne snage pravilima međunarodnog priznavanje pravne snage pravilima međunarodnog prava u unutrašnjem pravu normom unutrašnjeg prava prava u unutrašnjem pravu normom unutrašnjeg prava

Osvrt na unutrašnje pravo državaOsvrt na unutrašnje pravo država

Praksa država dominantno je monističkaPraksa država dominantno je monistička Pravila međunarodnog krivičnog prava – dualistička Pravila međunarodnog krivičnog prava – dualistička Praksa država je da tehnikama otklanjaju primat Praksa država je da tehnikama otklanjaju primat

međunarodnog prava u konkretnim slučajevima međunarodnog prava u konkretnim slučajevima

Sintetički osvrt Sintetički osvrt Monistička/ dualistička/ kompromisna teorija Monistička/ dualistička/ kompromisna teorija Odnos država prema međunarodnom pravu poslije Odnos država prema međunarodnom pravu poslije

Drugog svjetskog rata :Drugog svjetskog rata : 1. opšti razvoj međunarodnog prava 1. opšti razvoj međunarodnog prava 2. međuzavisnost država koja poprima 2. međuzavisnost država koja poprima

institucionalna obilježja institucionalna obilježja

- Odnos unutrašnjeg i međunarodnog prava - Odnos unutrašnjeg i međunarodnog prava