DÜNYADA VE BÖLGEMİZDE

ÇOCUKLARDA BESLENME

BOZUKLUKLARI

Prof. Dr. Gülden Pekcan

Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi

Beslenme ve Diyetetik Bölümü

Emekli Öğretim Üyesi

gpekcan@hacettepe.edu.tr

SUNUM AKIŞI

SUNUM KAPSAMI

ÇOCUKLARDA SIKLIKLA GÖRÜLEN

BESLENME BOZUKLUKLARI

DÜNYA’DA GÖRÜLME SIKLIĞI

TÜRKİYE’DE GÖRÜLME SIKLIĞI

SONUÇ ve ÖNERİLER

BESLENME BOZUKLUKLARI

BODURLUK

ZAYIFLIK

DÜŞÜK KİLOLULUK

DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ

İYOT EKSİKLİĞİ HASTALIKLARI

BESLENME BOZUKLUKLARI

D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ

FOLAT EKSİKLİĞİ

ŞİŞMANLIK

Çinko, A vitamini , B6, B12, vd. ele alınmayacak

ANNE SAĞLIĞI

ÇOCUK SAĞLIĞI

DÜNYA’DA DURUM:

BODURLUK

7

Public Health Nutrition: 15(1), 142–148,2011

8

• 572 ulusal araştırma analiz edilmiş

• 1990 - 2010

2020 yılı projeksiyon

148 gelişmiş ve gelişmekte olan ülke

• 0-60 çocuklar

<-2SD (WHO yaşa göre boy, medyan)

Bodurluk

WHO ÖNERİSİ

9

Z skor Yaşa Göre Boy Yaşa Göre Ağırlık Boya göre

ağırlık

Yaşa göre BKI

>3 SD Çok uzun Şişman

(Obese)

Şişman

(Obese)

>2 SD Uzun

(Tall)

Kilolu

(Overweight)

Kilolu

(Overweight)

>1 SD

NORMAL

NORMAL

NORMAL

NORMAL Medyan

< -1 SD

< -2 SD Bodur

(Stunted)

Düşük kilo

(Underweight)

Zayıf

(Wasting

Zayıf

(Thin)

< -3 Ciddi bodur

(Severe stunted)

Ciddi düşük kilo

(Severe underwt)

Çok zayıf

(Severe wasting)

Çok zayıf

(Severe thin)

10

• 2010

• 171 milyon çocuk (167 milyon gelişmekte olan ülkelerde)

• Global olarak

• 1990: %39.7 (95% CI 38.1, 41.4)

• 2010: %26.7 (95% CI 24.8, 28.7)

• 2020: %21.8 (95% CI 19.8, 23.8) (142 milyon)

• Sonuç: Azalmaya rağmen önemli bir halk sağlığı sorunu

Bodurluk

11

• NEDENLERİ ve ETKİLERİ • Çoklu nedenler (prenatal,

intrauterin, postnatal)

• Yaşamın erken döneminde olumsuz işlevsel etkileri var

• Kötü bilişsel ve eğitim performansı

• Yetişkin dönemde düşük gelir (%20 az), düşük üretkenlik (%1.4 az)

• Çocuklukta aşırı v. ağırlık kazanımı

• Beslenmeye bağlı kronik hastalık riskinde artış

• Victora CG, et al., for the Maternal and Child

Undernutrition Study Group. Maternal and child undernutrition: consequences for adult health and human capital. Lancet 371:340–357, 2008.

Bodurluk

12

• ÖNLENMESİ

• Sorun sıklıkla tanımlanmamakta, normal algılanmakta

• Sadece vücut ağırlığı değil, boy uzunluğu da ölçülmelidir.

• Politika yapıcılar bodurluğu çocuk sağlığı ve beslenme durumu göstergesi olarak ele almalılar

• Bu durum özellikle düşük kiloluluğun az, bodurluğun yüksek olduğu ülkeler için önemlidir.

• Victora CG, et al., for the Maternal and Child Undernutrition Study Group (2008). Maternal and child undernutrition: consequences for adult health and human capital. Lancet 371:340–357, 2008.

Bodurluk

DÜNYA: 0-5 YAŞ: DÜŞÜK KİLO, BODURLUK, ZAYIFLIK, HAFİF ŞİŞMAN, ŞİŞMANLIK (%)

2010 2012

Bodur

(Stunted) (YGB-Z)

171

(167 milyon

gelişmekte)

162 milyon

Düşük kilolu

(Underweight) (YGA-Z)

102 milyon 99 milyon

Zayıf

(Wasted) (BGA-Z)

55 mil. %10 51 milyon (%8)

17 mil: ciddi (%3)

Hafif şişman ve

şişman (Overweight

(YGA-Z)

41 milyon 2015: 44 milyon (%7)

BODURLUK (Stunted-YGB-Z)

http://www.who.int/entity/nutgrowthdb/jme_unicef_who_wb.pdf

DÜŞÜK KİLOLU (Underweight-YGA-Z)

ZAYIF (Underweight-BGA-Z)

CİDDİ ZAYIF

Küresel

prevalans

%8

Küresel

prevalans

<%3

HAFİF ŞİŞMANLIK (Overweight -YGA-Z)

http://www.who.int/entity/nutgrowthdb/jme_unicef_who_wb.pdf

%7

5 yaş altı çocuklarda hafif kilolu olma durumu, 2014

5 yaş altı çocuklarda hafif kilolu olma durumu, WHO Bölgelerine ve Dünya Bankası Gelir Gruplarına göre, 2014

WHO BÖLGELERİ DÜNYA BANKASI GELİR GRUPLARI

Yüksek

Yüksek-orta

Düşük-orta

Düşük

Sadece anne sütü: %38 (küresel)

Yılda 20 milyon doğum

olmaktadır.

Tüm doğumların

%15-%20’si LBW

Anemi: Doğurganlık çağında

1/2 milyar kadın

Anemi

(2011): Gebe olmayan

kadın: %29’u

Gebe kadın:

%38’i

Anne sütü verilmemesi 800 bin

bebek ölümünden sorumlu

BODURLUK: BEŞ YAŞ ALTI

ÇOCUK SAYISINDA %40

AZALMA

ANEMİ: DOĞURGANLIK ÇAĞI

KADINLARDA %50 AZALMA

DÜŞÜK DOĞUM AĞIRLIĞI: %30

AZALMA

2012: %12-10

2025: %6

2012: %29

2025: %15

2008-2012:%15

2025: %10

2012, 65.6 Dünya Sağlık Asamblesi

ÇOCUKLUK ÇAĞI HAFİF

ŞİŞMANLIK: ARTIŞ OLMAMALI

İLK 6 AYDA SADECE ANNE SÜTÜ

İLE BESLENME: %50 ARTIŞ

ÇOCUKLUK ÇAĞINDA ZAYIFLIK:

%5’İN ALTINA AZALTILMALI ve

SÜRDÜRÜLMELİ

2012: %7

2025: ≤%7

2012: %8

2025: <%5

2008-2012: %38

2025: ≥%50

WHO/NMH/NHD/14.2_eng – 14.8

WHO.Global targets 2025. www.who.int/nutrition/topics/nutrition_globaltargets2025/en/

Diğer yetersizlikler

• 5 yaş altı çocuklarda

– Anemi: %47.4 (293 milyon çocuk)

– A vitamini yetersizliği: %33.3 (190 milyon)

BÖLGESEL ÇALIŞMALAR

TNSA (1993-2013)

(0-5 Yaş)

TOÇBİ ÇALIŞMASI

(6-10 yaş)

COSİ ÇALIŞMASI-2013

(7-8 yaş)

TBSA -2010 (0-5 yaş, 6-18 yaş,

Yaş grubu? Referans/ Standart?

Ulusal NUTS-12 bölge

Ulusal NUTS-12 bölge

Ulusal NUTS-12 bölge

TÜRKİYE’DE DURUM

Çocukluk Dönemi Ölüm Hızları (1000)

0- 29 gün 30-365 gün 0-365 gün 1-5 yaş 0-5 yıl

Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması

http://www.hips.hacettepe.edu.tr/

Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2013

Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2013

Düşük Kilolu Zayıf Şişman Bodur

Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2013

Düşük Doğum Ağırlığı (<2500 g) (%)

1998 2003 2008 2013

Düşük doğum ağırlığı

(%)

10 10 11 10

TNSA, 1998 – 2013

http://www.hips.hacettepe.edu.tr/

Yerleşim yerine, bölgelere, annenin eğitim durumuna ve yaşına (20-34 yıl), doğum sırasına göre değişmektedir.

TÜRKİYE: 0-5 YAŞ: DÜŞÜK KİLO, BODURLUK, ZAYIFLIK (%), TBSA, 2010

TBSA-2010 TNSA-2013

Bodur

(Stunted) (YGB-Z)

11.5 9.5

Düşük kilolu

(Underweight) (YGA-Z)

4.1 1.9

Zayıf

(Wasted) (BGA-Z)

5.2 1.7

WHO,2006 ZSKOR TBSA, 2010

“Türkiye Okul Çağı Çocuklarda Büyümenin

İzlenmesi Projesi (TOÇBİ), 2010” 6-10 yaş

http://www.beslenme.gov.tr/index.php

“Çocukluk Çağı Obezite Araştırması (COSİ), 2013”

7-8 yaş

TÜRKİYE OKUL ÇAĞI: Bodurluk, Düşük Kiloluk, Zayıflık (%)

TOÇBİ-2009

6-10 yaş

TBSA-2010

6-18 yaş

COSİ-2013

7-8 yaş

Bodur (Stunted)

(YGB-Z)

5.0 6.8 2.3

Düşük kilolu (Underwt)

(YGA-Z)

5.0

6-10 yaş: %3.8

-

Zayıf (Wasted)

(YGBKI-Z)

1.3 3.9 0.3

WHO,2006 ZSKOR

ŞİŞMANLIK

10.3 8.7

6.5

10.5

4.2

12.8

3.7

14.5

10.9 13.9

12.7

6.0

TBSA (2010)

0-5 YAŞ: BKI-Z skor Erkek Kız Kent Kır Toplam

Şişman 10.1 6.8 7.8 9.8 8.5

Hafif şişman 17.8 18.0 18.5 16.6 17.9

ŞİŞMANLIK (%)

Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2013

Düşük Kilolu Zayıf Şişman Bodur

0-5 yaş grubu

6- 18 YAŞ: BEDEN KÜTLE İNDEKSİ

10.8 9.1

11.4

6.3

12.5

11.4

7.9

6.9

4.1 3.6

5.1

3.4

ŞİŞMANLIK

6-18 YAŞ: BKI-Z skor Erkek Kız Kent Kır Toplam

Şişman 9.1 7.3 9.7 4.5 8.2

Hafif şişman 14.2 14.4 15.7 10.8 14.3

“Türkiye Okul Çağı Çocuklarda Büyümenin

İzlenmesi Projesi (TOÇBİ), 2010” 6-10 yaş

http://www.beslenme.gov.tr/index.php

“Çocukluk Çağı Obezite Araştırması (COSİ), 2013”

7-8 yaş

Okul Çağı (6-10 yaş):

Beden Kütle İndeksi (n:11387)

38

Kilolu Şişman

Toplam 14.3 6.5

Kent 16.3 8.5

Kır 11.9 4.0

Erkek 15.1 7.5

Kız 13.5 5.4

COSİ-TR (Çocukluk Çağı Obezite Araştırması- Childhood Obesity Surveillance Initiative)

39

TOÇBİ

14.9

6.0

DEMİR YETERSİZLİĞİ ANEMİSİ (KANSIZLIK)

Demir Yetersizliği Anemisi

Önemli halk sağlığı sorunu

0-5 yaş grubu çocuklar, doğurganlık çağı kadınlar: %50

Okul çağı çocuk ve adolesanlar: %30

DEMİR YETERSİZLİĞİNİN SONUÇLARI

Bebek ve çocuklarda

• Büyümede gerilik görülür.

• Motor gelişme bozulur.

• IQ 5-10 puan azalır.

• Dil gelişimi ve okul başarısı etkilenir.

• Psikolojik ve davranışsal etkileri görülür.

• Fiziksel aktivite azalır.

DEMİR YETERSİZLİĞİ İZLEME ARAŞTIRMASI (2006)

• TNSA göre; En iyi, orta, en kötü ÖRNEKLEM

• Doğu Marmara • Orta Doğu Anadolu • Akdeniz

ÖRNEKLEM

• Anemi görülme sıklığı: %7.5-10.1

• Ortalama: %7.8 (Htc: <%33)

12-23 ay çocuklar

Yalçın SS, Tezel B, Yurdakök K, Pekcan G, Özbaş S, Köksal E, et

al. The Turkish Journal of Pediatrics 2013;55:16-28

DEMİR durumunun değerlendirilmesi - ÇOCUK

Hb (g/dL) % Ferritin (ng/mL %

≤9.5 5.8 <10.0 28.7

9.6-10.5 16.0 ≥10.0 71.3

10.6-11.5 34.7

11.6-12.5 29.8

12.6-13.5 11.3 Anemi: %6.3

Destek kullanmış:

%78.5

≥13.6 2.5

2011

DEMİR durumunun değerlendirilmesi - ANNE

Hb (g/dL) % Ferritin (ng/mL %

<11.9 24.9 <12.0 43.7

12.0-16.0 74.6 ≥12.0 56.3

≥16.0 0.5 Anemi: %6.9

Destek kullanmış:%74.7

Araştırma öncesi kansızlık tanısı (n: 3076) % %

Hatırlamıyor 2.5

Tanı almamış 49.2

Tanı almış 48.3

Bilinmiyor 34.0

Demir eksikliği 54.9

Folik asit eksikliği 2.3

B12 vitamini eksikliği 4.6

Talasemi 0.4

Diğer 3.1

BEBEK: DEMİR DESTEĞİ

2004

4-12 ay arası her bebeğe

• 4. ay: 10 mg/gün demir desteği

• 6 ay süre ile

Prematüre /Düşük Doğum Ağırlıklı

• 2. ay: 2 mg/kg/gün

• 6 ay süre ile

4-24 ay: Tedavi

• 3 mg/kg/gün

• 3 ay süre ile

GEBELERE DEMİR DESTEĞİ

PROGRAMI-2005

• 1 Kasım 2005 yılında başlatıldı

Gebelikte 2. trimesterden başlayarak emziklilikte de 3 ay süre (Hb: >11 g/dL)

• 40-60 mg/gün elementer demir

Hb: 7-11 g/dL

• 100-120 mg/gün elementer demir (1 ay sonra hemoglobin izlemi: en az 1g/dL artış yok ise bir üst merkeze sevk)

İYOT YETERSİZLİĞİ HASTALIKLARI

Piero Della Francesca 1420-1492

Italian Renaissance

“La Resurrezione”

“La Madonna del Parto”

İYOT YETERSİZLİĞİ HASTALIKLARI

FETUS

• Düşük, erken doğum, konjenital anomaliler, perinatal ölümlerde artış, kretenizm

YENİDOĞAN

• Bebek ölümlerinde artış • Guatr, hipotiroidi

ÇOCUK ve ADOLESAN

• Guatr, hipotiroidi, mental işlev bozukluğu, okul başarısında azalma, büyümede gerilik

IQ 13.5 puan azalmaktadır.

Beyin gelişimi

Beyin gelişiminin

her aşamasında

tiroid hormonu gereklidir

IYOTLU TUZ

İyot yetersizliği hastalıklarının önlenmesinde

en etkin yoldur.

NEONATAL HİPOTİROİDİZM

• Aralık 1991 - Aralık 1992

• 30 097 yenidoğan taraması

• İnsidans: 1:2736

1995

• n: 18 606

• İnsidans

• Konjenital hipotiroidizm:1:2326

• Transient hipotiroidizm:1:6202

2000-2002

• ULUSAL NEONATAL TARAMA PROGRAMI

2006

Simsek E et al. Int J Clin Pract, 59:3;336–341,2005

Yordam N et al. Eur J Pediatr.154(8):614-6,1995

GEBE KADIN

• Kayseri, 70 anne ve çocuğu

• UIC Anne: 30.2 mcg/L

• 5 günlük bebek: 23.8 mcg/L

• Anne sütü: 73 mcg/L

2004

• Ankara, 141 gebe kadın

• UIC:149.7 (20.9-275.1)

• İyotlu tuz kullanımı: %95 2006

• Guatr: %24.8 • Subklinik hipotiroidizm: %2.1 • Overt hipotiroidizm: %0.7

Kurtoğlu et al. EJCN. 43(5):297-303,2004;Turk J Pediatr 46(1):11-15,2004

Kut A et al.J. Endocrinol. Invest. 33: 461-464, 2010

GEBE KADIN

• Malatya, 70

• n: 824 gebe kadın

• UIC:77.4 mcg/L

• <100 mcg/L: %83.3

• Ankara, 162 gebe kadın, 2. trimester

• İyotlu tuz kullanımı: %80.2

• UIC: <150 mcg/L: %72.8

• Guatr: %15.4

• Subklinik hipo: %12.4

2008

2008

• İyot desteği

• Universal olarak tuzun iyotlanması

ÖNERİ

Egri et al.PHN. 12(6):849, 2008

Kutlu AO et al. Clinical Endocrinology 77:615–620,2012

GEBE KADIN

• Trabzon, 864 gebe kadın, 17-47 yaş

• İyotlu tuz kullanma: %90.7

• Nodül: %17.7

2016

(2011-2012)

• 1. trimester:122 mcg/L

• 2. trimester: 97 mcg/L

• 3. trimester: 87 mcg/L

UIC

Medyan:122 mcg/L

• İyotlu tuz + • 100-200 mcg gün iyot desteği

Öneri

Anaforoğlu İ et al. Br J Nutr. 2016 Feb; 115(3):405-10

GEBE KADIN

• İstanbul, 3543 gebe kadın, 29.3 ort. yaş

• İyotlu tuz kullanma: %69.6

2016

(2000)

• 1. trimester:77 mcg/L

• 2. trimester: 73 mcg/L

• 3. trimester: 70 mcg/L

• <50 mcg/dL: %36.6

UIC

Medyan: 73 mcg/L

• İyotlu tuzla I alımı yeterli değil Sonuç

Oral E et al. Gynecol Endocrinol,2016 ;32 (3)

İYH izleme süreci kriterleri

Gösterge Hedef Durum 1. Tuzun iyotlanması Evde etkin iyotlu tuz kullanımı >%90 %79 ≥15 ppm >%95 %57 2. İdrar iyot atımı <100 mcg/L oranı <%50 %47 <50mcg/L <%20 %28 3. Tiroid büyüklüğü 6-12 yaş (palp./ultrason) <%5 - 4. Neonatal TSH Kanda>5 mU/L oranı <%3 -

WHO/UNICEF/ICCIDD,1994.

Diyette doğal olarak bulunan iyot yetersiz

• İyot yetersziliğinin önlenmesi için iyotlu tuz kullanılmalıdır.

İYH

• Tuz tüketiminde azaltılmasının sonucunda;

• İstenen tuz alımı azalır

• İyot alımı da azalabilir.

TUZ

• Tuzda iyot miktarının arttırılması??

• Gebelere destek verilmesi??

?

Himalaya tuzu

D VİTAMİNİ YETERSİZLİĞİ

GÜNEŞ

Besinlerde D vitamini az miktarda bulunur.

D vitamini deride sentezlenir.

Deride sentezi etkileyen etmenler:

Deri rengi, yaş, güneş koruyucu kullanımı, hava kirliliği, mevsim, şişmanlık, giyim tarzı vb.

D VİTAMİNİ YETERSİZLİĞİ

• %1.67-19 3-24 ay

• Erzurum (1998): %6 0-3 yaş

• Ankara (2002-2003):%6.8 0-3 yaş

Hatun Ş ve ark. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 11(11-12):408-436,2002

Özkan B ve ark. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 42:389-396, 1999

Tezer H ve ark. Turk J Pediatr 51:110-115, 2009

D VİTAMİNİ YETERSİZLİĞİ

• %60-87 Adolesan

• Erzurum (giyim tarzına göre)

• %44; %60; %100 Kadın

• Hollanda…….%84

• Türkiye………%22-80 Gebe kadın

Alagöl et al. , J. Endocrinol Invest 23:3: 173-177,2000

Güzel et al. J Womens Health Gend Based Med 10: 8: 765-70,2001

van der Meer et al. Am J Clin Nutr 84:350-3,2006

Hatun Ş et al. J Nutr 135:2: 218-222,2005

Ölmez D et al. Acta Pediatr 95:10: 1266-1269,2006

Çizmecioğlu FM et al. J Clin Res Ped Endo 1:2:89-96,2008

Ergür AT et al. J Clin Res Ped 1: 266-269,2009

D vitamini durumunun

değerlendirilmesinde eşik

değerler - ÇOCUK

D vitamini

düzeyi

ng/ mL %

Eksiklik <15 26.8

Hafif eks. 15-19.9 14.7

Yetersizlik 20-30 26.2

Normal >30 32.3

D vitamini durumunun

değerlendirilmesinde eşik

değerler - ANNE

D vitamini

düzeyi

ng/

mL

%

Eksiklik <20 81.7

Yetersiz 20-30 11.6

Normal >30 6.8

D VİTAMİNİ

YETERSİZLİĞİNİN

ÖNLENMESİ PROGRAMI

• 400 IU destek

• 3 damla/gün 2005 yılı

• Erzurum (2008) (n:39133)

• %0.09 0-3 yaş

SB. Kemik Sağlığının Korunması ve D Vitamini Yetersizliğinin Önlenmesi, 2005

Özkan B ve ark. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 42:389-396, 1999

D VİTAMİNİ PROGRAMI

• Gebeliğin 12. haftasından itibaren günde 1200 IU (30 mcg) (günde 9 damla)

• Doğum sonrası 6. ay sonuna kadar desteğin sürdürülmesi

GEBE

ÜLKE PROGRAMI

2011

Pehlivan et al. Turkish Journal of Pediatrics 45:15-320,2003.

FOLAT YETERSİZLİĞİ

YETERSİZLİĞİ ve SORUNLAR

(insidans artışı)

Kesin (certain)

• Megaloblastik anemi

• Nöral tüp defekti (NTD)

• Doğumsal anomaliler

• Erkekte sperm sayısı ve

kalitesi

Mümkün (probable)

• İnme

Olası (possible)

• KVH (homosistein)

• Yaşa bağlı duyma kaybı,

maküler dejeneras.

• Kanser (kolon, meme, servikal,

pankreas ve mide)

• Bilişsel kayıplar

• Alzheimer hastalığı

• Diğer doğumsal bozukluk. (örn.

orofacial clefting)

• Otizm

• Depresyon, şizofreni

• Epilepsi

Reynolds. J Neurol Neurosurg Psychiatry 72:567-571,2002; Kim YI. AJCN, 80:1123,2004;

Scott JM. Folic acid:EFSA,2010; Wang et al. Lancet 369:1876–1882,2007; Wilcox et al. BMJ, 2007;

Safarinejad et al. J Urology 181:2;741-751,2009;

NÖRAL TÜP DEFEKTİ (NTD)

Dünyada önemli bir sorun

Dünya’da ~300 000 yenidoğan etkilenmekte

Amerika’da 3000 olgu /yıl

CDC Raporu (2005) : 100 000 canlı doğumda

Spina bifida: 17.6

Anensafali: 11.11

Botto et al. NEJM 341:20:1509-1519, 1999.

NCHS, 1991-2005

Folat / Folik asit

Kaynakları

FOLAT

BESİN

(DOĞAL)

pteroyilpoliglutamat

FOLİK ASİT ZENGİNLEŞTİRİLMİŞ

BESİNLER

pteroyilmonoglutamat

FOLİK ASİT

BESİN DESTEĞİ

pteroyilmonoglutamat

BESİN FOLATI

TOPLAM FOLAT

Steegers-Theunissen et al. Human Reproduction Update.19:6:640-655,2013

3.5 ay 2.5 ay

21-28. gün

2.5 ay

NTD ÖNLENMESİ: FOLAT DESTEĞİ

• Planlı gebelik: Gebeliğin 2 ay öncesinde destek verilmesi

• Gebeliğin 12. haftasına kadar sürdürülmesi

ÖNERİ

400 mcg/gün ek

• Yüksek miktarda verilmesi

• 5 mg/gün NTD ÖYKÜSÜ

• Maternal diyabet

• Antikonvulsan tedavisi alanlar

• Maternal obezite….. Nedeni? + DESTEK

The Cochrane Library, Issue 3,2013

WHO. Prevention of NTDs. 2006

Wald NJ et al. Lancet 358:2069-73, 2001

Rasmussen et al. American Journal of Obstetrics & Gynecology June, 2008

Zimmermann S. Sight and Life 25(3):54-59,2011

• İlk ulusal zenginleştirme uygulayan ülke

• 3.17 /1000 0.96/1000

1996-UMMAN

%70 düşme

• 1996 zenginleştirme başlamış

• 1997-1998 zorunlu ulusal zenginleştirme

ABD ve KANADA

Zimmermann S. Sight and Life 25(3):54-59,2011

%30-60

Folik asitle zenginleştirme sonrası NTD azalma

Zenginleştirme Sonrası Spina Bifida ve

Anensefali (% azalma)

ZENGİNLEŞTİRMEDE MİKTAR

Umman’da çalıştay (1996)

Zimmermann S. Sight and Life 25(3):54-59,2011.

• Umman ülke kararı

• Una 1.5 mg / kg (minimum)

1996 - UMMAN

Konsensus

• Bölgesel karar

• Una 1.5 mg / kg (minimum) 1998-BEYRUT

• Karar

• Amerika: Una 1.4 mg / kg

• Kanada: Una 1.5 mg / kg

AMERİKA ve KANADA

ZENGİNLEŞTİRMEDE MİKTAR

Zimmermann S. Sight and Life 25(3):54-59,2011

WHO. Flour Fortification, Interim Consensus Statement, 2009

• Orta Amerika ülkeleri

• Una 1.8 mg / kg 2002-ORTA AMERİKA

•Global karar

•Ülkenin tüketim örüntüsüne göre; Una 1 (>300 g/gün) - 5 ppm (<75 g/gün)

2009-WHO

GLOBAL ÖNERİ

• 63 ülkede zengileştirme gerekli; 57 ülkede uygulanıyor

• 2009:57 ülkede 34.2 milyon doğum rapor edilmiş

SONUÇ

70, 140, 280 ve 420 mcg/100 g unlara ek

70 mcg/100 g folik asit eklenmesi

7000 DALY

NTD: - %37

CRC: - %4.1

SONUÇ

BİNYIL HEDEFLERİ (2000-2015) (189 ülke, 8 amaç, 20 hedef ve 60 gösterge)

Açlık ve

yoksulluğun yok

edilmesi İlkokul eğitimi

Cinsiyette eşitlik

ve kadının

güçlendirilmesi

Çocuk ölümlerinin

önlenmesi

Anne sağlığının

geliştirilmesi

HIVS/AIDS, sıtma

vd. hastalıkların

önlenmesi

Çevresel

sürdürülebilirlik Gelişim için

küresel paydaşlık

SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA

HEDEFLERİ

(2015-2030)

(SUSTAINABLE

DEVELOPMENT GOALS

2015-2030)

SDG (2015-2030)

• 17 amaç (goal) and 169 hedef (target)

• 1 sağlık için özel amaç ve 13 hedef

• Sürdürülebilir gelilmenin tüm boyutlarının ele alınması

(ekonomik, sosyal, çevresel)

• İnsan, dünya, refah, barış, ortaklık

• Sağlık için amaç: Health goal is broad: “Herkes için tüm

yaşlarda sağlıklı yaşamın sağlanması ve iyilik halinin

geliştirilmesi’’

• Sağlık, sürdürülebilir kalkınma politikalarının ortasında

yer almaktadır.

ANNE SÜTÜ ve TAMAMLAYICI BESLENME

ANNE SÜTÜ

• 6 ay tek başına anne sütü

• 6 aydan sonra anne sütü ve tamamlayıcı

beslenme

• 2 yaşına kadar emzirmenin sürdürülmesi

PROGRAMLAR: İLK 1000 GÜN Elmadfa et al. Int. J. Vitam. Nutr. Res., 82 (5), 2012, 342 – 347

Sağlıklı beslenme eğitimi

0 ay 9 -9 ay 24 ay 6 ay

Sadece

anne sütü

Emzirmeye hazırlık

Gebelik dönemi

Demir, folik asit, D vit.

desteği

D

vit Fe

Gebelik ÖNCESİ ve SONRASI

Gebelik öncesi

İyot, folik asit desteği.

Anne sütü

Tamamlayıcı beslenme

EMZİRME

Sağlıklı beslenme eğitimi

……

BÜYÜMENİN İZLENMESİ ve GELİŞTİRİLMESİ

BESLENME SORUNLARININ

ÖNLENMESİ

Diyetin düzeltilmesi

Besin zenginleştirme

Besin desteği

Temel sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi