doe-boekje sirus en de vlierbessentoverthee
DESCRIPTION
Dit doeboekje voor 4 tot 5-jarigen hoort bij het leesboekje ‘Sirus en de vleerbessentoverthee’. De educatieve opdrachten stimuleren kleuters om de natuur te ontdekken op een leuke en mooie manier.TRANSCRIPT
Sirusen de
vlierbessentoverthee
BOS-DOE-BOEKJE4 - 5 jaar
Sirus opmaak Spel.indd 1 19-10-2007 11:29:19
Sirus opmaak Spel.indd 2 19-10-2007 11:29:22
Vul aan
De eekhoorn kan heel goed in bomen klimmen. Hij heeft sterke achterpoten met grote voeten en scherpe nagels. Hij is een echte acrobaat, hij springt van tak naar tak. Zijn lange pluimstaart gebruikt hij om te sturen, maar ook als parachute. Eekhoorns eten graag eikels, hazelnoten en beukennootjes. En verder bessen, bramen, insecten en paddenstoelen. De eekhoorn is de hele herfst bezig met het verzamelen en verstoppen van noten en zaden. Tijdens de winter houdt de eekhoorn een winterslaap en gebruikt hij zijn staart als dekentje. Na de winter zoekt hij zijn weggestopte voorraden weer op. De eekhoorn onthoudt niet waar hij ze verstopt heeft, maar gaat op de geur af.
Eekhoorn
Teken bij wat ontbreekt.
Vul aan
Sirus opmaak Spel.indd 3 19-10-2007 11:29:32
Zoek de fouten
Mossen bestaan uit een stengeltje met blaadjes. Ze zijn meestal zo klein dat je ze pas kunt zien als je zelf op de grond gaat zitten. De mosplantjes zien er vanboven uit als groene sterretjes. In het bos groeien de plantjes vaak zo dicht bij elkaar dat ze een zacht mostapijtje vormen. Dat tapijtje bedekt de bodem en zorgt ervoor dat de aarde niet wegspoelt als het hard regent.
Sterrenmos
Noem de 5 fouten.
Sirus opmaak Spel.indd 4 19-10-2007 11:29:38
Spiralen tekenen
Deze varen kan tot wel vier meter hoog worden. Als de varenstengel pas uit de grond komt, ziet hij eruit als de gekrulde staf van Sinterklaas. Terwijl ze groeien, rollen de bladeren helemaal open. Ze lijken dan net reusachtige groene pluimen. De adelaarsvaren zorgt voor schaduw en een veilige schuilplaats voor veel dieren. In de herfst kleuren de bladeren goudbruin en sterven ze af. Na de winter groeien er uit de wortels nieuwe varens.
AdelaarsvarenAdelaarsvaren
Teken zelf spiralen of vul aan.
Sirus opmaak Spel.indd 5 19-10-2007 11:29:55
Teken Apo
De bosmuis ziet er heel lief uit met zijn grote ronde oren en ogen. Zijn rug is bruin en zijn buik wit. Met zijn lange achterpoten kan hij springen als een kangoeroe. Zijn staart gebruikt hij om te sturen. Bosmuizen krijgen heel veel kleintjes, wel tot twintig per jaar. Ze eten graag noten, vruchten, bladeren en insecten. In de winter, als het heel koud is en er bijna geen eten te vinden is, gaat hij ook wel eens bij mensen in huis op zoek naar lekkers.
BosmuisDe bosmuis ziet er heel lief uit met zijn grote ronde oren en ogen. Zijn rug is bruin en zijn buik wit. Met zijn lange achterpoten kan hij springen als een kangoeroe. Zijn staart gebruikt hij om te sturen. Bosmuizen krijgen heel veel kleintjes, wel tot twintig per jaar. Ze eten graag noten, vruchten, bladeren en insecten. In de winter, als het heel koud is en er bijna geen eten te vinden is, gaat hij ook wel eens bij mensen in huis op zoek naar lekkers.
Bosmuis
Ga met je potlood over de stippellijn.
Sirus opmaak Spel.indd 6 19-10-2007 11:29:59
Tellen en kleuren
Beuken staan niet alleen in bossen, maar ook langs straten, in parken en lanen. Een beuk kan tot wel veertig meter hoog worden. De stam is glad en grijs. Omdat de schors heel dun is, kan de beuk verbranden. Daarom beschermt de beuk zichzelf door zijn takken te laten hangen. Veel bosdieren vinden beukennootjes een lekkernij. Het hout van de beuk wordt gebruikt om meubels, parket en stokjes van ijslolly’s te maken.
BeukBeuk
Kleur in elke rij evenveel bladeren als het cijfer in het vierkantje.
Sirus opmaak Spel.indd 7 19-10-2007 11:30:05
Dezelfde mieren
Mieren bouwen enorme hopen, meestal op open plaatsen of aan de rand van het bos. In de buurt van het nest zie je vaak lange rijen mieren achter elkaar aan lopen. Met duizenden sleuren ze dennennaalden, takjes en stukjes schors aan. In het nest maken ze holletjes en gangen om in te wonen. Mieren hebben aan hun achterlijf een kliertje waaruit ze mierenzuur kunnen spuiten. Het stinkt naar azijn. Zo schrikken ze vijanden af, zoals insecten, vogels … maar ook mensen.
Rode bosmierRode bosmier
Trek een lijn tussen de mieren die hetzelfde zijn.
Sirus opmaak Spel.indd 8 19-10-2007 11:30:10
Klein en groot
Het roodborstje is een klein zangvogeltje. Je hoort hem het hele jaar door zingen in tuinen, bossen en parken. Hij dankt zijn naam aan de oranjerode kleur van zijn borst, voorhoofd en wangen. Hij bouwt zijn nest het liefst op plaatsen waar dichte struiken groeien. Daar kan hij zich veilig verstoppen. Boven op een uitkijkpost jaagt hij op vliegen, kevers en andere insecten. Andere roodborstjes zijn niet welkom en worden direct weggejaagd. Omdat er in de winter geen insecten te vinden zijn, eten ze dan bessen en zaden.
Roodborstje
Bij wat het kleinst is kleur je alle bolletjes.Bij wat groter is 4 bolletjes.
Sirus opmaak Spel.indd 9 19-10-2007 11:30:15
Puzzelen
De houtduif is in ons land de grootste duif. Haar rug is grijs, haar buik een beetje roze-grijs. Je kunt ze meteen herkennen aan de witte vlek in de hals en aan de brede witte streep over de vleugels tijdens het vliegen. Het geluid van de houtduif hoor je al van ver: koe-koe-koe, koe-koe-koe. De houtduif eet graag zaden, beukennootjes, eikels, bessen en andere vruchten.
HoutduifHoutduif
Welk stukje past hier niet?
Sirus opmaak Spel.indd 10 19-10-2007 11:30:21
Hier klopt iets niet...
De vos lijkt een beetje op de hond. Vossen wonen in een hol dat ze zelf graven. Op zijn menu staan konijnen, vogels, kevers, eieren, regenwormen en bosvruchten. In de lente worden vier tot zes jonge vosjes geboren. Het mannetje zorgt er dan voor dat iedereen te eten krijgt. Na twee maanden gaan de jongen al naar buiten om te spelen en om te leren hoe ze zelf moeten jagen.
VosVos
Zoek de 7 verschillen.
Sirus opmaak Spel.indd 11 19-10-2007 11:30:33
Welke delen horen bij elkaar?
De bosuil heeft een grote, ronde kop en zijn verenkleed is bruin of grijs met vlekken en strepen. Precies dezelfde kleur als de schors van een boom. Daarom zie je hem overdag niet als hij op een tak zit te slapen. ’s Nachts gaat hij op jacht. Met zijn goede oren weet hij de muizen in het donker te vinden. Zijn vleugels zijn bedekt met dons, zo maken ze geen geluid wanneer hij vliegt en horen de muizen hem niet aankomen. De uil neemt de muis met zijn klauwen vast en slikt hem helemaal door. Haren, botjes en veren worden in de maag tot een braakbal gekneed en daarna weer uitgespuwd.
BosuilBosuil
Geef de delen die bij elkaar horen dezelfde kleur.
Tellen en kleuren
Sirus opmaak Spel.indd 12 19-10-2007 11:30:37
Tellen en kleuren
De zwarte specht is een grote vogel met een beetje rood op de kop. Je kunt hem al van ver horen. Hij hamert met zijn snavel op bomen. Daarom wordt hij soms ook de ‘timmerman’ van het bos genoemd. Door het getok tegen de stam kruipen de insecten uit het hout, want het lawaai maakt hen bang. Met zijn krachtige tenen houdt hij zich vast aan de schors, terwijl hij met zijn snavel een nest uithakt in een oude boom. Toch krijgt de specht geen hoofdpijn van al dat gehamer, want zijn snavel en zijn sterke nek vangen de schokken op.
Zwarte spechtDe zwarte specht is een grote vogel met een beetje rood op de kop. Je kunt hem al van ver horen. Hij hamert met zijn snavel op bomen. Daarom wordt hij soms ook de ‘timmerman’ van het bos genoemd. Door het getok tegen de stam kruipen de insecten uit het hout, want het lawaai maakt hen bang. Met zijn krachtige tenen houdt hij zich vast aan de schors, terwijl hij met zijn snavel een nest uithakt in een oude boom. Toch krijgt de specht geen hoofdpijn van al dat gehamer, want zijn snavel en zijn sterke nek vangen de schokken op.
Zwarte specht
Kleur de tweede specht rood, de vierde slak blauw, de derde braam geel en de eerste muis groen.
Sirus opmaak Spel.indd 13 19-10-2007 11:30:42
Zoek de fouten
Deze grote zwarte vogel leeft meestal in zijn eentje of in kleine groepjes. Hij heeft een schorre, krassende roep die je van ver kan horen. Kraaien zijn heel intelligente vogels, die zich makkelijk aanpassen aan hun omgeving. Ze eten wormen, insecten, fruit, eieren en jonge vogels. De kraai is ook niet vies van afval en dode dieren. Soms zie je hem aan doodgereden dieren langs de weg pikken. De zwarte kraai is vrij schuw. Voor je dichterbij kunt komen, is hij al weg.
Zwarte kraai
Doorstreep per tekening 2 fouten.
Sirus opmaak Spel.indd 14 19-10-2007 11:30:45
Zoek de fouten
Welke vrienden houden Sirus gezelschap?Sirus gezelschap?
Sirus opmaak Spel.indd 15 19-10-2007 11:30:46
Bla
der
en t
over
enV
erz
am
el b
lad
eren
uit
het
pa
rk o
f d
e tu
in e
n k
leef
ze
aa
n d
e ta
kk
en v
an
dez
e bo
om.
Je k
an
ook
bla
der
en k
nip
pen
uit
gek
leu
rd p
api
er!
Sirus opmaak Spel.indd 16 19-10-2007 11:30:47
Sirus opmaak Spel.indd 17 19-10-2007 11:30:49
Bladeren op de grond
Een kleurig herfstbladSchilder alle herfstkleuren op het blad.
Sirus opmaak Spel.indd 18 19-10-2007 11:30:51
Bladeren op de grond
De hazelaar is een struik die in het bos groeit. Soms wordt hij tot wel tien meter hoog. De hazelaar heeft eironde bladeren, die aan de onderkant zacht behaard zijn. Het is een van de eerste bomen die na de winter bloeit. In de herfst zijn de hazelnoten rijp. Hazelnoten staan op het menu van muizen, eekhoorns en veel vogels. Maar ook mensen eten graag hazelnoten, denk maar aan chocolade met nootjes en hazelnotenpasta.
HazelaarHazelaar
Kijk goed naar de bladeren aan de bomen. Welke kleur hebben ze en welke vorm. Kleur elk blad op de grond in de juiste kleur.
Sirus opmaak Spel.indd 19 19-10-2007 11:31:00
Kleuren van de herfst
De ree is een klein soort hert. De vacht is in de zomer roodbruin, in de winter grijsbruin. Reeën hebben op hun billen een witte vlek, ook wel een spiegel genoemd. Reeën eten knoppen, bladeren, bramen, bessen, paddenstoelen en eikels. Ze leven in bossen met veel open plekken. De reegeit krijgt één tot drie jongen. De kalfjes, want zo noemt men de babyreeën, hebben een bruine vacht met witte stippen. Zo vallen ze niet op als ze op de grond liggen. Een ree is nogal schuw. Je zult ze dus niet zo vaak zien in het bos.
Ree
Kijk goed naar de kleurstip in elk vakje en kleur het vakje in die kleur. Welk dier zie je?
Spiegelbladeren
Sirus opmaak Spel.indd 20 19-10-2007 11:31:05
Kleuren van de herfst Spiegelbladeren
De zomereik zie je overal, maar vooral in bossen en parken en langs wegen. Hij wordt wel eens de koning van de bomen genoemd. De zomereik heeft veel licht nodig. Eiken kunnen tot vijfhonderd jaar oud worden. De vruchten van de eik noemen we eikels. Gaaien vinden eikels een lekker hapje. Eekhoorns en muizen verstoppen de eikels onder de grond als voedsel voor de winter. Maar ze vergeten wel eens waar ze die verstopt hebben. Zo kunnen er uit die eikels nieuwe, jonge zomereikjes groeien.
EikEik
Maak de andere helft verder af.Maak de andere helft verder af.
Sirus opmaak Spel.indd 21 19-10-2007 11:31:13
Doolhof
De duizendpoot heeft veel te veel pootjes om te tellen. Het zijn er geen duizend, maar toch heel veel. Zij komen alleen ’s nachts tevoorschijn, als het koel en vochtig is. Daarom kruipen ze het liefst onder stenen, omgevallen boomstammen en in de grond. Ze eten spinnen, wormen en insecten. Op hun kop zitten voelsprieten. Die gebruiken ze niet om te kruipen, maar om te voelen.
Duizendpoot
tevoorschijn, als het koel en vochtig is. Daarom kruipen ze het liefst onder stenen, omgevallen boomstammen en in de grond.
De duizendpoot zoekt het blad. Toon jij de weg?
Tekenen op nummerDe duizendpoot zoekt het blad. Toon jij de weg?
DoolhofDoolhof
Sirus opmaak Spel.indd 22 19-10-2007 11:31:16
Doolhof Tekenen op nummer
De wolfsspin is een kleine spin. Als het warm en zonnig is, kun je ze zien rondrennen. Bij slecht weer verbergen ze zich tussen stenen en bladeren. De spin heeft acht sterke poten, waarmee ze niet alleen snel kan rennen, maar ook kan horen en ruiken. Ze heeft kleine haartjes op haar poten, waarmee ze geluiden kan opvangen. Met haar acht ogen kan ze kleine insecten erg goed zien. Wanneer de wolfsspin eitjes legt, neemt ze die mee op haar rug. Als de kleine spinnetjes uit het eitje komen, gaan ze niet onmiddellijk weg, maar blijven ze nog een tijdje op de rug van moeder wolfsspin zitten.
Wolfsspin
Als je de cijfers 1 tot 5 juist verbindt, weet je welke weg de wolfsspin moet volgen om het web terug te vinden.wolfsspin moet volgen om het web terug te vinden.
Tekenen op nummer
Sirus opmaak Spel.indd 23 19-10-2007 11:31:23
Schaduwen
Dit is een roodbruine kever die wel acht centimeter lang kan worden. Het is onze grootste kever. De grote kaken van de mannetjes lijken op het gewei van een hert. Ze kunnen er niet mee bijten, maar gebruiken hun kaken om te vechten met andere mannetjes. De kever die het gevecht verliest, moet vertrekken. Het vrouwtje legt haar eitjes in rot eikenhout. De kevers voeden zich met sap dat uit bomen stroomt.
Vliegend hert
Verbind elk figuurtje met zijn schaduw.
Kijk
Sirus opmaak Spel.indd 24 19-10-2007 11:31:30
Schaduwen Kijk
Het elfenbankje is een paddenstoel die leeft op dood hout, maar vooral op afgewaaide takken
en boomstronken. Elfenbankjes zien er uit als kleine houten trapjes
die boven elkaar gestapeld zijn, of als dakpannen. Ze leven in grote groepen bijeen.
Ze voelen aan als fluweel en hebben witte, gele, bruine of zwarte kleuren.
De buitenkant van het elfenbankje heeft een witte rand. Je kunt ze niet eten.
ElfenbankjeElfenbankje
Vind jij alle dingen terug in de prent?
Sirus opmaak Spel.indd 25 19-10-2007 11:31:40
Vormen herkennen
De bosvleermuis heeft een roodbruine rug en een geelbruine buik. Ze heeft lange, smalle vingers. Tussen die vingers en het kleine lijfje zit een velletje gespannen. Dat zijn de vleugels. De bosvleermuis slaapt overdag in een holle boom of op zolders. ’s Nachts gaat ze op zoek naar motten, muggen, vliegen en kevers. Bosvleermuizen slapen in de winter, soms met wel honderd dieren bij elkaar.
BosvleermuisBosvleermuis
Verbind de juiste vorm met de juiste tekening.
Meer en minder
Sirus opmaak Spel.indd 26 19-10-2007 11:31:46
Vormen herkennen Meer en minder
De grove den is een naaldboom. Een dennennaald is eigenlijk een heel stevig opgerold blad. Ook in de winter blijven de naalden aan de boom hangen. Als er een tak van de den afbreekt, komt er op die plaats een kleverige stroop uit de boom, die men hars noemt. Hars is als een pleister. Het dekt de wondjes op de boom af. Dennenappels zijn voedsel voor de eekhoorn, de bosmuis en de specht. Van het dennenhout worden meubels, vloeren en papier gemaakt.
Grove den
Kleur de tekening waarop het minst aantal dennenappels zijn afgebeeld.
Sirus opmaak Spel.indd 27 19-10-2007 11:31:49
Lijnen volgen
De braam is een struik met lange stengels vol stekels. De bloemen zijn wit of roze en ze lijken op kleine roosjes. Bramen zorgen voor nectar voor de bijen. De vruchten van de braam noemt men braambessen. Aan het eind van de zomer zijn de bessen rijp en hebben ze een blauwzwarte kleur. Reeën en vossen kunnen zich heel goed verstoppen in de struik. Duiven, vossen, muizen en vogels zijn verzot op de bessen.
BraamBraam
Wat eet een bosmuis niet?
Sirus opmaak Spel.indd 28 19-10-2007 11:31:54
Houdingen
De wijngaardslak is onze grootste slak en heeft een heel mooi slakkenhuisje. Ze kan er zich helemaal in verstoppen. Het huisje van een pasgeboren slak is zo groot als een erwt. In de winter kruipt de slak onderde grond, en ze metselt de opening van het slakkenhuisje met slijm dicht. Na de winter breekt ze de opening weer open en bouwt ze verder aan haar huisje. Dit huisje is klaar wanneer de slak acht jaar is. De slak moet haar huisje altijd meedragen omdat het vastgegroeid is aan haar rug.
Wijngaardslak
Welke 2 diertjes staan in dezelfde houding.Omcirkel de juiste nummers.
1 2 3 4 5
1 2 3 4 5
1 2 3 4 5
Sirus opmaak Spel.indd 29 19-10-2007 11:32:03
Cijfers herkennen
De vlier is een struik die overal groeit. Zowel in tuinen als in bossen kom je hem tegen. In het begin van de zomer staat de vlier in bloei. De vele kleine, witte bloempjes vormen samen een mooi boeketje en ruiken heel zoet. Wanneer de bloemen uitgebloeid zijn, komen er blauwzwarte bessen in de plaats. De bessen zijn een lekkernij voor de vogels. Van de bloemen en de bessen wordt wijn, confituur en hoestsiroop gemaakt.
VlierVlier
Hoeveel figuurtjes staan er in elk vakje getekend?Kleur het juiste cijfer.
Sirus opmaak Spel.indd 30 19-10-2007 11:32:12
Colofon
Opdrachtgever :Agentschap voor Natuur en Bos Koning Albert II-laan 20 bus 81000 BrusselTel. 02-553 81 02Website: www.natuurenbos.be
Verantwoordelijke uitgever : Carl De SchepperAgentschap voor Natuur en Bos
Didactische teksten :Kris Struyf
Didactische tekeningen : Marijke Meersman
Tekeningen spelletjes : Ben Meersman
Grafische vormgeving & prepress : Ben Meersman
Uitgave : september 2006 Depotnummer : D/2006/3241/224
Cijfers herkennen
Sirus opmaak Spel.indd 31 19-10-2007 11:32:12
Sirus opmaak Spel.indd 32 19-10-2007 11:32:16