Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử...
TRANSCRIPT
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 1/64
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KHOA HỌC TỰ NHIÊN
PHẠM THỊ PHƯƠNG THẢO
ĐỊNH LƯỢ NG MELOXICAM TRONG MỘT SỐ DƯỢ C PHẨM BẰNG PHƯƠNG PHÁPQUANG PHỔ TỬ NGOẠI KHẢ KIẾN
LUẬN VẶN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌCCHUYÊN NGÀNH HÓA DƯỢ C
2013
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 2/64
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KHOA HỌC TỰ NHIÊN
PHẠM THỊ PHƯƠNG THẢO
ĐỊNH LƯỢ NG MELOXICAM TRONG MỘT SỐ
DƯỢ C PHẨM BẰNG PHƯƠNG PHÁPQUANG PHỔ TỬ NGOẠI KHẢ KIẾN
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌCCHUYÊN NGÀNH HÓA DƯỢ C
CÁN BỘ HƯỚ NG DẪN
ThS. PHẠM QUỐC NHIÊN
2013
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 3/64
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KHOA HỌC TỰ NHIÊN
Năm học 2013-2014
Đề tài: “ĐỊNH LƯỢNG MELOXICAM TRONG
MỘT SỐ DƯỢC PHẨM BẰNG PHƯƠNG PHÁPQUANG PHỔ TỬ NGOẠI KHẢ KIẾN”
LỜI CAM ĐOAN
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………….
Cần thơ, ngày tháng năm 2013
Phạm Thị Phương Thảo
Luận văn tốt nghiệp đại học
Chuyên ngành: Hóa Dược
Đã bảo vệ và được duyệt
Hiệu trưởng:………………………….
Trưởng Khoa:………………………….
Trưởng Chuyên ngành Cán bộ hướng dẫn
ThS. Phạm Quốc Nhiên
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 4/64
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KHOA HỌC TỰ NHIÊNBỘ MÔN HÓA HỌC
Hội đồng chấm luận văn đã phê duyệt luận văn với đề tài:“ĐỊNH LƯỢ NG MELOXICAM TRONG MỘT SỐ DƯỢ C PHẨM
BẰNG PHƯƠNG PHÁP QUANG PHỔ TỬ NGOẠI KHẢ KIẾN”
Do sinh viên Phạm Thị Phương Thảo, chuyên ngành Hóa Dượ c – Khóa 36
thực hiện và báo cáo trướ c Hội đồng vào ngày tháng năm 2013.
Cần Thơ, ngày tháng năm 2013 Chủ tịch Hội đồng
Xác nhận của Khoa Khoa học Tự nhiên
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 5/64
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KHOA HỌC TỰ NHIÊNBỘ MÔN HÓA HỌC
Luận văn tốt nghiệp đại học chuyên ngành Hóa Dượ c với đề tài:“ĐỊNH LƯỢ NG MELOXICAM TRONG MỘT SỐ DƯỢ C PHẨM
BẰNG PHƯƠNG PHÁP QUANG PHỔ TỬ NGOẠI KHẢ KIẾN”
Do sinh viên Phạm Thị Phương Thảo thực hiện.
Kính chuyển lên Hội đồng chấm luận văn tốt nghiệ p.
Cần Thơ, ngày tháng năm 2013 Cán bộ hướ ng dẫn
ThS. Phạm Quốc Nhiên
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 6/64
Trường Đại Học Cần Thơ Cộng Hòa Xã Hội Chủ Ngh ĩa Việt Nam
Khoa Khoa Hoc Tự Nhiên Độc lậ p – Tự do – Hạnh Phúc
Bộ Môn Hóa Học
NHẬN XÉT VÀ ĐÁNH GIÁ CỦA CÁN BỘ HƯỚ NG DẪN
1. Cán bộ hướ ng d ẫn: ThS. Phạm Quốc Nhiên
2. Tên đề tài: “Định lượ ng meloxicam trong một số dượ c phẩm bằngphương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến”.
3. Sinh viên thực hiện: Phạm Thị Phương Thảo MSSV: 2102481Lớ p: Hóa Dượ c Khóa: 36
4. Nội dung nhận xét:
a. Nhận xét về hình thức LVTN:
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
Đánh giá nội dung thực hiện của đề tài:
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
Những vấn đề còn hạn chế:
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
b. Nhận xét đối vớ i từng sinh viên tham gia thực hiện đề tài (ghi rõ từng nội
dung chính do sinh viên nào chịu trách nhiệm thực hiện nếu có):
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
c. K ết luận, đề nghị và điểm:
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
Cần Thơ, ngày tháng năm 2013
Cán bộ hướ ng d ẫn
ThS. Phạm Quốc Nhiên
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 7/64
Trường Đại Học Cần Thơ Cộng Hòa Xã Hội Chủ Ngh ĩa Việt Nam
Khoa Khoa Học Tự Nhiên Độc lậ p - Tự do - Hạnh phúc
Bộ Môn Hóa Học
NHẬN XÉT ĐÁNH GIÁ CỦA CÁN BỘ CHẤM PHẢN BIỆN
1. Cán bộ chấm phản biện:
2. Tên đề tài: “Định lượ ng meloxicam trong một số dượ c phẩm bằngphương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến”.
3. Sinh viên thực hiện: Phạm Thị Phương Thảo MSSV: 2102481Lớ p: Hóa Dượ c Khóa: 36
4. Nội dung nhận xét:
a. Nhận xét về hình thức của LVTN:
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
b. Nhận xét về nội dung của LVTN ( Đề nghị ghi chi tiết đầy đủ):
Đánh giá nội dung thực hiện của đề tài:
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
Những vấn đề còn hạn chế:
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
c. Nhận xét đối vớ i từng sinh viên tham gia thực hiện đề tài (ghi rõ từng nội
dung chính do sinh viên nào chịu trách nhiệm thực hiện nếu có):
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
d. K ết luận, đề nghị và điểm:
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
Cần Thơ, ngày tháng năm 2013
Cán bộ phản biện
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 8/64
Trường Đại Học Cần Thơ Cộng Hòa Xã Hội Chủ Ngh ĩa Việt Nam
Khoa Khoa Học Tự Nhiên Độc lậ p - Tự do - Hạnh phúc
Bộ Môn Hóa Học
NHẬN XÉT ĐÁNH GIÁ CỦA CÁN BỘ CHẤM PHẢN BIỆN
1. Cán bộ chấm phản biện:
2. Tên đề tài: “Định lượ ng meloxicam trong một số dượ c phẩm bằngphương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến”.
3. Sinh viên thực hiện: Phạm Thị Phương Thảo MSSV: 2102481Lớ p: Hóa Dượ c Khóa: 36
4. Nội dung nhận xét:
a. Nhận xét về hình thức của LVTN:
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
b. Nhận xét về nội dung của LVTN ( Đề nghị ghi chi tiết đầy đủ):
Đánh giá nội dung thực hiện của đề tài:
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
Những vấn đề còn hạn chế:
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
c. Nhận xét đối vớ i từng sinh viên tham gia thực hiện đề tài (ghi rõ từng nội
dung chính do sinh viên nào chịu trách nhiệm thực hiện nếu có):
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
d. K ết luận, đề nghị và điểm:
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
Cần Thơ, ngày tháng năm 2013
Cán bộ phản biện
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 9/64
Phạ m Thị Phương Thả o LỜ I C ẢM ƠN
i
LỜ I CẢM ƠN
--------
Lời đầu tiên, con xin cảm ơn Cha, Mẹ đã không quản khó nhọc, luôn
động viên và tạo mọi điều kiện thuận lợ i cho con hoàn thành tốt khóa học và
thực hiện tốt luận văn này.
Xin cảm ơn quý Thầy, Cô Trường Đại Học Cần Thơ, đặc biệt là quý
Thầy, Cô Bộ môn Hóa Khoa Khoa học Tự nhiên đã hết lòng d ạy d ỗ, truyền
đạt cho em những kiến thức bổ ích.
Em xin gửi lờ i cảm ơn sâu sắc nhất đến thầy Phạm Quốc Nhiên, Thầy đã
tận tình hướ ng d ẫn, truyền đạt những kinh nghiệm quý báu và giúp đỡ em
trong suốt thờ i gian qua.
Xin cảm ơn chị Huệ Nhi đã quan tâm, tạo điều kiện thuận lợ i về thiết bị
giúp em hoàn thành tốt luận văn.
Em xin chân thành cảm ơn quý Thầy, Cô trong Hội đồng chấm luận vănđã dành thờ i gian quý báu đọc và đưa ra những nhận xét giúp em hoàn thiện
luận văn.
Cuối cùng, xin gửi lờ i cảm ơn đặc biệt đến tất cả các bạn tại PTN Hóa
Sinh 1, các bạn lớp Hóa Dượ c K36 và Hóa Học K36 đã luôn quan tâm, giúp
đỡ , chia sẻ kinh nghiệm trong suốt quá trình thực hiện luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn!
Cần Thơ, ngày tháng năm 2013
Phạm Thị Phương Thảo
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 10/64
Phạ m Thị Phương Thả o TÓM T Ắ T
ii
TÓM TẮT
--------
Meloxicam là thuốc kháng viêm không steroid, thuộc họ oxicam, có tác
d ụng kháng viêm, hạ sốt và giảm đau. Mục đích chính của đề tài là kiểm tra
phương pháp định lượ ng meloxicam bằng quang phổ tử ngoại khả kiến và tiến
hành định lượ ng meloxicam trong một số mẫu dượ c phẩm đang lưu hành trênđịa bàn TP. Cần Thơ.
Trong phương pháp quang phổ tử ngoại, meloxicam cho độ hấ p thụ cực
đại tại bướ c sóng 362 nm, thiết lập được đườ ng chuẩn trong khoảng nồng độ
từ 5 ppm đến 30 ppm vớ i R 2 = 1,0000. Phương pháp quang phổ khả kiến d ựa
trên nguyên tắc meloxicam khử K 3[Fe(CN)6] thành K 4[Fe(CN)6], sau đó ion
Fe3+
k ết hợ p vớ i ion [Fe(CN)6]4-
hình thành hợ p chất Fe4[Fe(CN)6]3. Hợ p chấttạo thành có màu xanh lục cho độ hấ p thụ cực đại tại bướ c sóng 764 nm, tiến
hành xây d ựng đườ ng chuẩn trong khoảng nồng độ từ 1 ppm đến 3 ppm vớ iR
2= 0,9997. Cả hai phương pháp đều cho độ lặ p lại và độ đúng cao.
Sử d ụng hai phương pháp trên tiến hành định lượ ng 4 mẫu meloxicam
7,5 mg của 4 công ty Hậu Giang, Centerpharco, Stada, Eurolife Healthcare.
K ết quả cho thấy cả 4 mẫu thuốc đều cho k ết quả định lượng đạt yêu cầu về
hàm lượ ng.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 11/64
Phạ m Thị Phương Thả o TÓM T Ắ T
ABSTRACT
--------
Meloxicam is a non steroidal anti inflammatory drug (NSAID) of the
oxicam class with analgesic, anti-inflammatory and antipyretic properties.
The main purpose of this study is to check UV-Vis spectrophotometric
methods for the determination of meloxicam and apply for the determination
of meloxicam in some pharmaceutical preparations.
The research focus on two methods. In UV method, meloxicam
estimated at 362 nm, using 1 N NaOH as a blank. The linearity was observed
in the concentration range of 5-30 ppm with correlation co-efficient of 1,0000.
The other was based on reducing of meloxicam solution with potassium
ferricyanide to potassium ferrocyanide which, together with Fe3+
ions in acid
medium form ferric ferrocyanide and the resulting green colour compound
was measured at 764 nm in the linearity range and correlation co-efficient of
1-3 ppm and 0,9997. The developed methods were used for analyzing
meloxicam in four different tablets. Analysis was performed under optimum
conditions. The data obtained from estimation of meloxicam in dosage show
that the amount of drug was in good agreement with the label claim of the
formulation.
All these methods are simple, accurate, rapid and sensitive. The result of
analysis for all the methods was validated statistically and by recovery studies.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 12/64
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KHOA HỌC TỰ NHIÊNBỘ MÔN HÓA HỌC
Tôi xin cam k ết luận văn này đượ c hoàn thành dựa trên các k ết quả nghiên cứu của tôi và các k ết quả nghiên cứu này chưa đượ c dùng cho bất cứ
luận văn cùng cấ p nào khác.
Phạm Thị Phương Thảo
Ngày:…………………...
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 13/64
Phạ m Th ị Phương Thả o M Ụ C LỤ C
iv
MỤC LỤC
--------
Lờ i cảm ơn ................................................................ ...................................... iTóm tắt tiếng Việt .......................................................................................... iiTóm tắt tiếng Anh ......................................................................................... iiiMục lục ......................................................................................................... ivDanh sách bảng ............................................................................................. viDanh sách hình................................ .......................... ................................... viiDanh mục từ viết tắt .................................................................................... viii
Chương 1: GIỚI THIỆU................................................................................. 1Chương 2: TỔ NG QUAN TÀI LIỆU ............................................................. 3
2.1 Tổng quan về meloxicam...................................................................... 32.1.1 Cấu tạo, danh pháp và tính chất ...................................................... 32.1.2 Công dụng, cơ chế và tác hại của thuốc .......................................... 32.1.3 Một số chế phẩm Meloxicam.......................................................... 5
2.2 Các phương pháp định lượ ng meloxicam.............................................. 62.2.1 Phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC) ............................ 62.2.2 Phương pháp chuẩn độ đo điện thế ................................................. 82.2.3 Phương pháp Von – Ampe hòa tan ............................... .................. 8
2.3 Phương pháp quang pháp quang phổ tử ngoại khả kiến (UV - Vis) ......102.3.1 Cấu tạo máy quang phổ .................................................................102.3.2 Nguyên tắc hoạt động của máy UV - Vis.......................................102.3.3 Ưu điểm của phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến................112.3.4 Các yêu cầu đối vớ i hợ p chất cần phân tích ...................................11
2.4.5 Sai số trong phép đo phổ hấ p thu UV - Vis................................ ....122.4 Quy trình phân tích ................................................................... ...........122.4.1 Các yêu cầu đối vớ i quy trình phân tích.........................................122.4.2 Tầm quan tr ọng của việc thẩm định quy trình phân tích.................122.4.3 Nội dung thẩm định.......................................................................13
Chương 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨ U................................................163.1 Thờ i gian, địa điểm, thiết bị và hóa chất thí nghiệm.............................16
3.1.1 Thời gian, địa điểm........................................................................163.1.2 Thiết bị và hóa chất thí nghiệm......................................................16
3.2 Định lượ ng meloxicam bằng phương pháp quang phổ tử ngoại............17
3.2.1 Nguyên tắc ....................................................................................173.2.2 Hoạch định thí nghiệm ..................................................................173.2.3 Tiến hành thí nghiệm.....................................................................17
3.3 Định lượ ng meloxicam bằng phương pháp quang phổ khả kiến ...........213.3.1 Nguyên tắc ....................................................................................213.3.2 Hoạch định thí nghiệm ..................................................................213.3.3 Tiến hành thí nghiệm.....................................................................22
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 14/64
Phạ m Th ị Phương Thả o M Ụ C LỤ C
v
Chương 4: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬ N......................................................284.1 Phương pháp quang phổ tử ngoại.........................................................28
4.1.1 Xác định bướ c sóng cực đại...........................................................284.1.2 Giớ i hạn phát hiện, giớ i hạn đo......................................................304.1.3 Đườ ng chuẩn.................................................................................314.1.4 Định lượ ng mẫu.............................................................................324.1.5 Độ đúng.........................................................................................334.1.6 Độ lặ p lại.......................................................................................34
4.2 Phương pháp quang phổ khả kiến ........................................................354.2.1 Xác định bướ c sóng cực đại...........................................................354.2.2 Giớ i hạn phát hiện, giớ i hạn đo......................................................374.2.3 Đườ ng chuẩn.................................................................................384.2.4 Định lượ ng mẫu.............................................................................394.2.5 Độ đúng.........................................................................................404.2.6 Độ lặ p lại.......................................................................................41
4.3 So sánh 2 phương pháp ........................................................................42
Chương 5: KẾT LUẬ N VÀ KIẾ N NGHỊ......................................................445.1 K ết luận ................................................................. ..............................445.2 Kiến nghị .............................................................................................44
Tài liệu tham khảo.........................................................................................45Phụ lục..........................................................................................................46
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 15/64
Phạm Thị Phương Thảo DANH M ỤC CÁC BẢNG
vi
DANH SÁCH BẢNG
--------
Trang
Bảng 3.1 Thiết bị và hóa chất thí nghiệm 16Bảng 3.2 Hoạch định thí nghiệm 17
Bảng 3.3 Dãy nồng độ meloxicam 18
Bảng 3.4 Dãy nồng độ giới hạn phát hiện, giới hạn đo 18
Bảng 3.5 Dãy đường chuẩn meloxicam 19
Bảng 3.6 Mẫu meloxicam 7,5 mg 19Bảng 3.7 Pha mẫu thử thêm chuẩn 20
Bảng 3.8 Hoạch định thí nghiệm 21
Bảng 3.9 Dãy nồng độ meloxicam 23
Bảng 3.10 Dãy nồng độ giớ i hạn phát hiện, giới hạn đo 24
Bảng 3.11 Dãy đường chuẩn meloxicam 24
Bảng 3.12 Mẫu meloxicam 7,5 mg 25Bảng 3.13 Pha mẫu thử thêm chuẩn 26Bảng 3.14 Bảng pha dung dịch 27
Bảng 4.1 Dãy giới hạn phát hiện, giới hạn đo 30Bảng 4.2 Dãy chuẩn 31
Bảng 4.3 Định lượng mẫu thuốc 33
Bảng 4.4 Định lượng mẫu thuốc 33
Bảng 4.5 Định lượng mẫu thuốc 33Bảng 4.6 Định lượng mẫu thuốc 33
Bảng 4.7 Hàm lượng meloxicam trong mẫu thử 33
Bảng 4.8 K ết quả độ đúng 34
Bảng 4.9 Độ lặp lại 34Bảng 4.10 Độ lặp lại 34
Bảng 4.11 Độ lặp lại 35
Bảng 4.12 Độ lặp lại 35Bảng 4.13 Dãy giới hạn phát hiện, giới hạn đo 37
Bảng 4.14 Dãy chuẩn 38
Bảng 4.15 Định lượng mẫu thuốc 39
Bảng 4.16 Định lượng mẫu thuốc 40Bảng 4.17 Định lượng mẫu thuốc 40
Bảng 4.18 Định lượng mẫu thuốc 40
Bảng 4.19 Hàm lượng meloxicam trong mẫu thử 40
Bảng 4.20 K ết quả độ đúng 41Bảng 4.21 Độ lặp lại meloxicam 41
Bảng 4.22 Độ lặp lại meloxicam 41
Bảng 4.23 Độ lặp lại meloxicam 42Bảng 4.24 Độ lặp lại meloxicam 42
Bảng 4.25 Giá tr ị so sánh mẫu meloxicam 7,5 mg 42
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 16/64
Phạm Thị Phương Thảo DANH M ỤC CÁC H ÌNH
vii
DANH SÁCH HÌNH
--------
Trang
Hình 2.1 Cấu trúc của meloxicam 3Hình 2.2 Sơ đồ cấu tạo máy HPLC 6
Hình 2.3 Sơ đồ cấu tạo máy quang phổ 10
Hình 3.1 Các mẫu thuốc định lượng 16
Hình 3.2 Sơ đồ phản ứng 21
Hình 4.1 Phổ đồ meloxicam trong vùng tử ngoại 28Hình 4.2 Phổ đồ vớ i nồng độ meloxicam khác nhau 29
Hình 4.3 Giớ i hạn phát hiện, giới hạn đo 30
Hình 4.4 Các dung d ịch chuẩn 31
Hình 4.5 Đường chuẩn 32
Hình 4.6 Phổ đồ meloxicam trong vùng khả kiến 36
Hình 4.7 Phổ đồ với nồng độ meloxicam khác nhau 36Hình 4.8 Giới hạn phát hiện, giới hạn đo 37Hình 4.9 Các dung d ịch chuẩn 38
Hình 4.10 Đường chuẩn 39Hình 4.11 Biểu đồ so sánh độ lệch chuẩn tương đối của 2 phương phá p 43
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 17/64
Phạm Thị Phương Thảo DANH M ỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
viii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
--------
NSAID Thuốc kháng viêm không steroid
UV-Vis Phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến HPLC Phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao
HDME Điện cực giọt thủy ngân treo GC Glassy carbon
COX Cyclo oxygenase
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 18/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 1: GIỚ I THI Ệ U
1
Chương 1: GIỚ I THIỆU
1.1 Giớ i thiệu
Thuốc chống viêm không steroid là loại thuốc có tác d ụng hạ sốt, giảm
đau, chống viêm không có cấu trúc steroids (NSAIDs). Những thuốc tiêu biểucủa nhóm này gồm có aspirin, ibuprofen, diclofenac, naproxen và họ oxicam
đã đượ c sử d ụng r ộng rãi trong điều tr ị. Meloxicam là thuốc kháng viêm
không steroid (NSAID), thuộc họ oxicam, dùng điều tr ị trong một số trườ ng
hợp như: bệnh thoái hoá khớ p, viêm cột sống dính khớ p và các bệnh khớ pmạn tính khác. Meloxicam đã đượ c sử d ụng từ r ất lâu và đượ c bào chế dướ inhiều d ạng khác nhau như: viên nén, hỗn d ịch uống, dung d ịch tiêm. Trong đó,
d ạng viên nén đượ c sử d ụng phổ biến nhất hiện nay.
Bên cạnh tác d ụng tr ị liệu, meloxicam còn có độc tính cao đối với ngườ i,
gây ra chứng r ối loạn tiêu hóa, thiếu máu và tác d ụng phụ trên hệ hô hấ p, thầnkinh trung ương, niêm mạc, tiết niệu. Mặt khác, thị trường dượ c phẩm hiện
nay vô cùng đa dạng và tồn tại khá nhiều thuốc tân dượ c giả hoặc thuốc có
hàm lượ ng hoạt chất không đúng với hàm lượ ng ghi trên nhãn. Ngoài ra, việc
xác định meloxicam hiện nay đòi hỏi trang thiết bị phức tạ p, tốn nhiều chi phí
và thờ i gian. Do đó, công tác kiểm tra chất lượ ng thuốc đang gặ p phải r ất
nhiều khó khăn. Vì vậy, vấn đề thử nghiệm phương pháp đơn giản để định
lượ ng meloxicam là hết sức cần thiết, nhằm góp phần nâng cao chất lượ ng
kiểm nghiệm thuốc, tiết kiệm thờ i gian và chi phí.
Trong những năm gần đây, phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
đượ c biết đến như một phương pháp có nhiều ưu điểm đó là: độ nhạy cao,
phân tích thuận tiện và d ễ tự động hóa. Phương pháp này dựa trên khả nănghấ p thụ chọn lọc các bức xạ r ọi vào dung d ịch chất nghiên cứu, mỗi chất sẽ có
một cực đại hấ p thụ riêng (một vị trí cực đại xác định). Hiện nay, phương pháp
quang phổ tử ngoại khả kiến đượ c sử d ụng phổ biến trong định lượ ng một số
dượ c phẩm.
1.2 Câu hỏi nghiên cứ u
Vấn đề đặt ra là có thể dùng phương pháp quang phổ để định lượ ng
meloxicam hay không? Mức độ tin cậy và hiệu quả của phương pháp định
lượ ng như thế nào?
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 19/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 1: GIỚ I THI Ệ U
2
1.3 Mục tiêu
Xuất phát từ tình hình thực tế đó, đề tài “Định lượ ng meloxicam trong
một số dượ c phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến” đượ c
thực hiện nhằm thử nghiệm và kiểm tra phương pháp định lượ ng meloxicam
bằng quang phổ.
Mục đích nghiên cứu chính của đề tài là kiểm tra phương pháp định
lượ ng meloxicam bằng quang phổ và tiến hành định lượ ng meloxicam trong
một số mẫu dượ c phẩm đang lưu hành trên địa bàn TP. Cần Thơ . Đồng thờ i,so sánh ưu nhược điểm của hai phương pháp trên.
1.4 Nội dung và giớ i hạn của nghiên cứ u
Trong khuôn khổ một Luận văn tốt nghiệp đại học đề tài tậ p trung vào
các nội dung sau:
- Định lượ ng meloxicam bằng phương pháp quang phổ:
+ Khảo sát độ hấ p thu cực đại (λmax) của meloxicam.
+ Khảo sát giớ i hạn đo, giớ i hạn phát hiện.
+ Lập đườ ng chuẩn, tiến hành định lượ ng meloxicam.
+ Khảo sát độ đúng, độ lặ p lại của phương pháp.
- Định lượ ng meloxicam trong một số mẫu dượ c phẩm đang lưu hànhtrên địa bàn TP. Cần Thơ.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 20/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 2. TỔ NG QUAN TÀI LI Ệ U
3
Chương 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1 Tổng quan về meloxicam
2.1.1 Cấu tạo, danh pháp và tính chất
SN
OH
O O
CH3
NH
O
S
N
CH3
Hình 2.1: Cấu trúc của meloxicam
Danh pháp
4-hydroxy-2-methyl- N -(5-methyl-2-thiazolyl)-2H-1,2-benzothiazine-3-
carboxamide-1,1-doixide
CTPT: C14H13 N3O4S2
Phân tử gam: 351,4 g/mol
Tính chất
Meloxicam có d ạng bột, màu vàng nhạt. Meloxicam d ễ tan trong
dimethylformamide, dimethylsulfoxide, acid mạnh và base, ít tan trong
methanol và ethanol, không tan trong nướ c. Nhiệt độ nóng chảy của
meloxicam từ 242°C đến 250°C.[1-4]
Hàm lượ ng
Theo qui định của Dược điển Việt Nam IV, viên nén meloxicam phải
chứa C14H13 N3O4S2 từ 95,0 - 105,0% so với hàm lượ ng ghi trên nhãn.[5]
2.1.2 Công dụng, cơ chế và tác hại của thuốc
2.1.2.1 Công dụng
Meloxicam là thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) thuộc họ
oxicam. Meloxicam có tính kháng viêm mạnh cho tất cả các loại viêm. Bên
cạnh đó, thuốc có tác d ụng hạ sốt, giảm đau, chống viêm và chống k ết tậ p tiểu
cầu. Tuy nhiên, do tác d ụng hạ sốt kém nên meloxicam chủ yếu dùng giảm
đau và chống viêm.[6]
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 21/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 2. TỔ NG QUAN TÀI LI Ệ U
4
Meloxicam d ạng viên đượ c chỉ định trong điều tr ị một số bệnh lý như: [6]
- Viêm đau xương khớp (hư khớ p, thoái hóa khớ p).
- Viêm khớ p d ạng thấ p.
- Viêm cột sống dính khớ p.
2.1.2.2 Cơ chế tác dụng
Cyclo-oxygenase (COX) là một enzym có tác d ụng thúc đẩy việc tạo ra
các prostaglandin (một hormon điều tiết một số chức năng của cơ thể như
viêm, thân nhiệt, co cơ). COX có hai loại đó là cyclo oxygenase 1 (COX-1) và
cyclo oxygenase 2 (COX-2). COX-1 tham gia tổng hợ p các prostaglandin có
tác d ụng bảo vệ, COX-2 tham gia tổng hợ p các prostaglandin gây ra các triệu
chứng viêm. [7]
Meloxicam có khả năng ức chế sinh tổng hợ p các prostaglandine, chất
trung gian gây viêm. Ở cơ thể sống (in vivo), meloxicam ức chế sinh tổng hợ p prostaglandine tại vị trí viêm mạnh hơn ở niêm mạc d ạ dày hoặc thận, giúp
hạn chế tác d ụng phụ. Đặc tính an toàn cải tiến này là do thuốc ức chế chọn
lọc đối vớ i COX-2 so vớ i COX-1. So sánh giữa liều gây loét và liều kháng
viêm hữu hiệu trong thí nghiệm gây viêm ở chuột cho thấy thuốc có độ an
toàn và hiệu quả hơn các NSAID thông thườ ng khác.[6]
2.1.2.3 Tác hại
Bên cạnh tác d ụng tr ị liệu, meloxicam còn gây ra một số tác d ụng phụ
ảnh hưở ng không nhỏ đến sức khỏe ngườ i dùng như: [6]
- Trên hệ tiêu hóa: gây khó tiêu, buồn nôn, nôn, táo bón, đầy hơi, tiêuchảy và các bất thường thoáng qua do thay đổi thông số ở gan.
- Gây ra tình tr ạng ngứa, phát ban da, mề đay, viêm miệng, nhạy cảm vớ iánh sáng trên da.
- Meloxicam có thể d ẫn đến tình tr ạng thiếu máu, r ối loạn công thức máu.
- Trên hệ hô hấ p: làm khởi phát cơn hen. - Meloxicam còn ảnh hưởng đến một số cơ quan khác như: hệ thần kinh,
hệ hô hấ p, hệ tiết niệu.
- Khi dùng quá liều sẽ có các hiện tượng như hôn mê, chóng mặt, buồn
nôn, nôn và đau thượ ng vị, nói chung những triệu chứng này sẽ nhanh chóng
phục hồi vớ i các biện pháp điều tr ị hỗ tr ợ. Trườ ng hợ p ngộ độc nặng có thể
làm cao huyết áp, suy thận cấ p, suy gan, suy hô hấ p, hôn mê co giật suy tim
mạch, ngừng tim, phản ứng phản vệ đã đượ c báo cáo khi sử d ụng các thuốc
kháng viêm không steroid có thể xảy ra khi sử d ụng thuốc quá liều. [8]
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 22/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 2. TỔ NG QUAN TÀI LI Ệ U
5
2.1.3 Một số chế phẩm Meloxicam
2.1.3.1 Meloxicam dạng viên nén 7,5 mg
Meloxicam Stada 7,5 mg (Công ty Liên doanh TNHH Stada)
Thành phần
Meloxicam...........................7,5 mg
Tá dượ c vừa đủ.....................1 viên
Mebilax 15 mg (Công ty cổ phần dượ c Hậu Giang)
Thành phần
Meloxicam.............................15 mg
Tá dượ c vừa đủ......................1 viên
2.1.3.2 Meloxicam dạng dung dịch tiêm
Meloxicam STADA 15 mg (Công ty Liên doanh TNHH Stada)
Thành phần
Meloxicam.............................15 mg
Quy cách đóng gói Hộ p 5 ống x 1,5 mL
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 23/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 2. TỔ NG QUAN TÀI LI Ệ U
6
2.2 Các phương pháp định lượ ng meloxicam
Hiện nay có nhiều phương pháp định lượng meloxicam trong dượ c phẩm
như: phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC), phương pháp quang
phổ UV - Vis, phương pháp chuẩn độ điện thế.
2.2.1 Phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC)
Hệ thống trang bị HPLC gồm có 5 bộ phận chính: [9]
- Bơm cao áp.
- Bộ phận tiêm mẫu.
- Cột tách.
- Đầu dò (detector).
- Bộ phận ghi nhận và xử lý tín hiệu.
Hình 2.2: Sơ đồ cấu tạo máy HPLC
2.2.1.1 Nguyên tắc
Hòa tan mẫu trong dung môi thích hợp, định mức và lọc. Pha động từ
bình chứa được bơm cao áp và hệ thống tiêm mẫu bơm vào cột. Khi đến cột,
trong cột có chứa các hạt vi tiểu phân, có d ạng hình cầu hoặc d ạng bất định,
đườ ng kính từ 1,7 đến 10 μm. Các hạt sẽ cản tr ở dòng chảy của dung môi pha
động (do hạt có kích thướ c r ất nhỏ), do đó pha động phải được bơm qua cột
bằng một hệ thống bơm cao áp. [10]
Tại cột có sự cạnh tranh chất phân tích giữa dung môi và các hạt trong
cột theo nguyên tắc: “Các chất tan không phân cực đượ c hấ p thu một cách
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 24/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 2. TỔ NG QUAN TÀI LI Ệ U
7
tương đối yếu và cần phải đượ c r ửa giải bằng các dung môi không phân cực,
trong khi một chất tan phân cực đượ c hấ p thu mạnh hơn và cần có một dung
môi phân cực hơn để r ửa giải, nếu mẫu thử nghiệm chứa các chất có độ phân
cực khác nhau nhiều, thì sự phân tách có thể đượ c thực hiện bằng cách thay
đổi độ phân cực của hỗn hợ p dung môi trong quá trình tách”. Trong quá trình
phân tách này thì chất tan (meloxicam) là chất phân cực nên cần dùng dung
môi r ửa giải có tính phân cực như methanol, 2-propanol ,… [10]
2.2.1.2 Chuẩn bị các dung dịch
Pha động: Tr ộn đều 630 mL dung môi A và 370 mL dung môi B.
- Dung môi A: Dung d ịch diamoni hydrophosphat 0,20%, điều chỉnh tớ i pH = 7 bằng dung d ịch acid phosphoric loãng.
- Dung môi B: Tr ộn 650 mL methanol vớ i 100 mL 2-propanol, tr ộn đều.
Dung dịch thử : Cân 20 viên, tính khối lượ ng trung bình viên và
nghiền thành bột mịn. Cân chính xác một lượ ng bột viên tương ứng vớ ikhoảng 30 mg meloxicam, thêm 10 mL dung d ịch natri hydroxyd 1 M , thêm
40 mL methanol, lắc siêu âm trong 5 phút. Thêm tiế p 40 mL methanol, lắc
bằng khuấy từ trong 3 giờ và sau đó lắc siêu âm trong 5 phút. Để nguội, thêm
methanol vừa đủ 100 mL và lọc (qua màng lọc 0,45 μm).
Dung dịch chuẩn: Hoà tan 30 mg meloxicam chuẩn trong 10 mL
dung d ịch natri hydroxyd 1 M, thêm 40 mL methanol, để nguội và thêm
methanol vừa đủ 100 mL.[5]
2.2.1.3 Điều kiện sắc ký
Các điều kiện sắc ký như sau: [5]
- Cột thép không gỉ (10 cm x 4.0 mm) nhồi pha t ĩnh C (10 μm).
- Nhiệt độ cột: 40oC.
- Detector quang phổ tử ngoại đặt ở bướ c sóng 254 nm.
- Tốc độ dòng: 0,8 mL/phút.
- Thể tích tiêm: 20 μL.
Tiến hành sắc ký lần lượ t vớ i dung d ịch chuẩn và dung d ịch thử.
Tính hàm lượ ng meloxicam, C14 H13 N3O4S2 , trong viên d ựa vào diện tích
peak chính thu đượ c trên sắc ký đồ của dung d ịch chuẩn, dung d ịch thử và
hàm lượ ng C14 H13 N3O4S2 trong meloxicam chuẩn. [5]
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 25/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 2. TỔ NG QUAN TÀI LI Ệ U
8
2.2.1.4 Lưu ý khi sử dụng HPLC
Xu hướ ng hiện nay thực hiện HPLC nhanh nhưng vẫn phải đảm bảo độ
phân giải và độ nhạy tốt để không ảnh hưởng đến chất phân tích. Điều đó đòi
hỏi một số yêu cầu sau: [9]
- Cột ngắn, có đườ ng kính nhỏ, kích cỡ hạt nhỏ, do đó áp suất phải lớ n.- Thiết bị phải vận hành được dướ i áp suất lớ n.
- Để các peak đượ c cao, thon thì detector phải nhạy, lấy d ữ liệu r ất nhanh
để có nhiều điểm d ữ liệu đảm bảo peak đúng, lặ p lại tốt.
- Chuẩn bị mẫu phải r ất k ỹ lưỡng để tránh cột bị nghẽn.
2.2.2 Phương pháp chuẩn độ điện thế
2.2.2.1 Nguyên tắc
Meloxicam có chứa nhóm amin mang tính base r ất yếu, không thể chuẩnđộ bằng phương pháp thông thườ ng. Trong môi trường khan (acid acetic băng),tính base này tăng lên gấ p nhiều lần. Do đó dùng acid percloric chuẩn để
chuẩn độ xác định hàm lượ ng meloxicam. Điểm tương đương được xác định
bằng phương pháp đo điện thế.
2.2.2.2 Kỹ thuật phân tích
Hoà tan 0,25 g chế phẩm trong hỗn hợ p bao gồm 50 mL acid acetic khan
và 5 mL acid formic khan. Chuẩn độ bằng dung d ịch acid percloric 0,1 M, xác
định điểm tương đương bằng phương pháp chuẩn độ điện thế. [10]
Chú ý: 1 mL dung d ịch acid percloric 0,1 M tương đương 35,14 mg
C14H13 N3O4S2.[5]
2.2.3 Phương pháp Von - Ampe hòa tan
Phươ ng pháp Von - Ampe hòa tan dùng để định tính và định lượ ng
những hợ p chất có hàm lượ ng r ất nhỏ nhờ việc làm giàu nồng độ chất cần xác
định trong quá trình tích góp chúng lên bề mặt điện cực làm việc.
2.2.3.1 Nguyên tắc
Gồm hai giai đoạn chính: [8]
- Giai đoạn điện phân (tích góp): để làm giàu chất cần phân tích lên bề
mặt điện cực đo. Điện cực đo thườ ng là điện cực giọt thủy ngân treo
(HMDE) có kích thướ c nhỏ như giọt thủy ngân trong cực phổ cổ điển, cực
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 26/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 2. TỔ NG QUAN TÀI LI Ệ U
9
đĩa quay bằng các vật liệu tr ơ (như Glassy carbon (GC) hoặc Cacbon nhão,
Platin,...), cực màng thủy ngân trên bề mặt điện cực r ắn, tr ơ .
- Hòa tan k ết tủa làm giàu và đo độ hòa tan bằng một trong các phươ ng
pháp điện hóa như: Von - Ampe, dòng - thờ i gian, điện thế - thờ i gian, vi
điện lượ ng,... Hai phươ ng pháp hòa tan thườ ng đượ c dùng phổ biến nhất làVon - Ampe và điện thế - thờ i gian. Quá trình điện hóa khi điện phân làm
giàu và khi hòa tan luôn ngượ c nhau. Đại lượng điện hóa đượ c đo trong quá
trình hòa tan ở những điều kiện thích hợ p tỷ lệ thuận vớ i lượ ng chất đã k ết tủa
trên bề mặt điện cực cũng như nồng độ chất cần xác định trong dung d ịch.
2.2.3.2 Phương pháp xử lý mẫu
Cân 20 viên thuốc, xác định khối lượ ng trung bình từng viên, nghiền
thành bột mịn. Lấy phần khối lượ ng chính xác của mẫu chứa khoảng 7,5 mg
meloxicam (khoảng 170-280 mg trong một viên) chuyển vào becher chứa8 mL dimethylformamide và đánh siêu âm khoảng 15 phút. Dung d ịch đượ clọc vào bình định mức 10 mL, r ửa vớ i phần nhỏ dimethylformamide, pha
loãng đến vạch bằng dimethylformamide.[8]
2.2.3.3 Quy trình phân tích mẫu dượ c phẩm
Đánh sạch bề mặt điện cực bằng bột kim cươ ng, thiết lậ p hệ ba điện
cực. Hoạt hóa anod trong 50 mL đệm phosphate 0,2 M (pH = 6,0) ở +1,8 V
trong 240s. Quét thế tuần hoàn từ -0,8 V đến +1,0 V (khoảng 10 vòng).
Chuyển mẫu vào cell đo. Tích góp meloxicam 120 s trên bề mặt điện cực GC
hoạt hóa anod đượ c thực hiện bằng cách khuấy trong khoảng thế từ 0,00 V
đến 0,01 V. Thờ i gian cân bằng 15 s, tiến hành quét thế hòa tan từ 0,3 V đến
0,7 V (so với điện cực calomel), tốc độ quét thế 10 mV/s. Thể tích cell đo
50 mL. Dùng micropipet hút 100 µL mẫu. [8]
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 27/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 2. TỔ NG QUAN TÀI LI Ệ U
10
2.3 Phương pháp quang pháp quang phổ tử ngoại khả kiến (UV-Vis)
2.3.1 Cấu tạo máy quang phổ
Hình 2.3: Sơ đồ cấu tạo máy quang phổ
Nhữ ng bộ phận chính của máy: [9]
1. Nguồn sáng (nguồn phát bức xạ)
2. Bộ phận tạo tia đơn sắc
3. Bộ phận chia chùm sáng
4. Khoang chứa cuvet
5. Đầu dò (detector)
6. Bộ phận hiển thị k ết quả
2.3.2 Nguyên tắc hoạt động của máy UV - Vis
Để phát bức xạ tử ngoại khả kiến, người ta dùng đèn phát ra ánh sángđến bộ tạo đơn sắc, thường dùng là lăng kính thạch anh hay cách tử, có nhiệm
vụ tách riêng từng dãy sóng hẹp (đơn sắc). Bộ phận chia chùm sáng sẽ hướ ng
chùm tia đơn sắc liên tục đi tới cuvet đựng dung d ịch mẫu và tớ i cuvet đựng
dung môi. [10]
Bộ phận đầu dò (detector) sẽ so sánh cường độ chùm ánh sáng đi quadung d ịch (I) và đi qua dung môi (I0). Tín hiệu quang đượ c chuyển thành tín
hiệu điện. Sau khi được phóng đại, tín hiệu sẽ chuyển sang bộ phận ghi để vẽ
đườ ng cong sự phụ thuộc của log (I0/I) vào bướ c sóng. Nhờ sử d ụng máy tính,
bộ tự ghi còn có thể ghi ra cho ta những số liệu cần thiết như giá trị λmax cùng
vớ i giá tr ị độ hấ p thụ A. [10]
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 28/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 2. TỔ NG QUAN TÀI LI Ệ U
11
Cường độ của tia tới đơn sắc trước và sau khi đi qua môi trườ ng hấ p thụ
đượ c liên hệ vớ i nhau bởi định luật Lambert - Beer: [10]
A = -log(T) = log(I0/I) = C l
Trong đó:
A: Độ hấ p thụ C: Nồng độ (mol/L)
l: chiều dài lớ p dung d ịch
ɛ: Hệ số hấ p thụ phân tử gam
Chú ý: Dung môi dùng để đo phổ UV - Vis phải không hấ p thụ ở vùng cần đo và cần đượ c tinh chế một cách cẩn thận, vì một lượ ng nhỏ tạ p
chất trong đó cũng làm sai lệch k ết quả nghiên cứu. [10]
2.3.3 Ưu điểm của phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
Phương pháp quang phổ khả kiến có các ưu điểm: [9]
- Phương pháp có độ nhạy cao, cho phép xác định nồng độ trong khoảng
10-2 đến 10
-6 mol/L (1-10%).
- Phân tích thuận tiện: k hông đòi hỏi thiết bị, hóa chất quá đắt tiền, có thể
phân tích nhiều đối tượ ng mẫu khác nhau.
- Dễ tự động hóa: tất cả các thao tác từ đưa mẫu phân tích vào, đưa các
hóa chất cần thiết, vẽ phổ, xử lý phổ, xử lý k ết quả, xử lý thống kê đều đượ cthực hiện một cách tự động hóa trên các máy móc, thiết bị hiện đại.
- Phương pháp này rất thuận lợ i cho việc nghiên cứu các cơ chế tạo phức,
xác định các d ạng tồn tại của ion trung tâm, các ligand nằm trong phức đơn vàđa ligand trong pha nướ c cũng như pha hữu cơ.
2.3.4 Các yêu cầu đối vớ i hợ p chất cần phân tích
Hợ p chất phân tích cần đáp ứng các yêu cầu sau: [10]
- Có độ bền cao, ít phân ly. Hằng số bền K > 108.
- Có thành phần xác định.
- Ổn định theo thờ i gian, phải ổn định ít nhất là 15 phút.
- Hệ số ɛ càng lớ n càng tốt.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 29/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 2. TỔ NG QUAN TÀI LI Ệ U
12
2.4.5 Sai số trong phép đo phổ hấp thu UV-Vis
Sai số trong phép đo quang phổ hấ p thu UV-Vis có thể do các nguyên
nhân sau: [10]
- Sự phụ thuộc giữa mật độ quang (A) và nồng độ chất hấ p thụ ánh sáng
(C) không tuân theo định luật Lambert-Beer. Những yếu tố gây ra sự sai lệch
này là: bướ c sóng của ánh sáng tới (ánh sáng không đơn sắc) và các yếu tố ảnh
hưở ng tớ i nồng độ (sự pha loãng dung d ịch, nồng độ ion H+, các ion lạ trong
dung d ịch,…).
- Nguồn bức xạ điện từ có cường độ (I0) không ổn định (do hiệu điện thế
nguồn không ổn định). Do vậy, cường độ dòng bức xạ điện từ đơn sắc chiếu
qua dung d ịch ở các thời điểm khác nhau không giống nhau.
- Để cuvet đựng mẫu không đúng vị trí hoặc vị trí không ổn định trong
lúc đo. - Sai số chủ quan do ngườ i thực hiện phép đo phạm phải khi đo các giá
tr ị mật độ quang hay độ truyền quang.
2.4 Quy trình phân tích
2.4.1 Các yêu cầu đối vớ i quy trình phân tích
Các yêu cầu chính đối vớ i quy trình phân tích bao gồm: [10]
- Có tính tiên tiến: thể hiện ở độ đúng, độ chính xác, tính đặc hiệu.
- Có tính thực tế: phương pháp thử đưa ra phải phù hợ p với điều kiện
thực tế, có tính khả thi cao (phù hợ p vớ i trang thiết bị, hóa chất, thuốc thử,
trình độ con ngườ i,...).
- Có tính kinh tế: phương pháp thử đưa ra ít tốn kém mà vẫn đáp ứng
đượ c các yêu cầu nêu trên.
- Có tính an toàn cao: an toàn lao động và bảo vệ sức khỏe (hạn chế sử
d ụng hóa chất độc hại, tránh đượ c các thao tác k ỹ thuật phức tạ p, nguy
hiểm,...).
2.4.2 Tầm quan trọng của việc thẩm định quy trình phân tích
Thẩm định quy trình phân tích là một quá trình tiến hành thiết lậ p bảng
thực nghiệm các thông số đặc tr ưng của phương pháp để chứng minh phương
pháp đáp ứng yêu cầu phân tích d ự kiến. Nói cách khác, việc thẩm định một
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 30/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 2. TỔ NG QUAN TÀI LI Ệ U
13
quy trình phân tích yêu cầu chúng ta phải chứng minh một cách khoa học r ằng
khi tiến hành thí nghiệm các sai số mắc phải là r ất nhỏ và chấ p nhận đượ c.[11]
Trong các tiêu chuẩn chúng ta phải xây d ựng phương pháp phân tích haycũng gọi là quy trình thử nghiệm để giúp cho việc thực hiện kiểm tra chất
lượ ng cũng như các tiêu chí đề ra cho các tiêu chuẩn đó.
[11]
Mục tiêu của việc thẩm định các phương pháp phân tích là để chứng tỏ
r ằng quy trình đáp ứng vớ i yêu cầu d ự kiến. [11]
2.4.3 Nội dung thẩm định
Cơ sở cần thiết cho việc thẩm định phương pháp phân tích để định lượ ng
những thành phần chủ yếu trong nguyên liệu làm thuốc, hoạt chất trong các
chế phẩm cần d ựa vào các tiêu chuẩn sau:[10]
- Tính tuyến tính.
- Độ lặ p lại.
- Giớ i hạn phát hiện.
- Giớ i hạn định lượ ng.
- Độ đúng.
2.4.3.1 Tính tuyến tính
Tính tuyến tính của một phương pháp phân tích là khả năng luận ra các
k ết quả thử của phương pháp hoặc bằng phép biến đổi toán học hay tr ực tiế p
d ựa vào tương quan tỉ lệ giữa đại lượng đo đượ c và nồng độ. Tính tuyến tínhtrong một miền giá tr ị được xác định bằng hệ số tương quan. [12]
Cách thự c hiện
Tiến hành thực nghiệm để xác định ứng vớ i các nồng độ x biết trướ c, các
giá tr ị định lượng được y. Như ta đã biết nếu y phụ thuộc tuyến tính vào x có
ngh ĩa là trong khoảng nồng độ cần khảo sát đườ ng biểu diễn của y theo x là
một đườ ng thẳng (đoạn thẳng) theo phương tr ình sau: [12]
y = ax + b
Dựa vào k ết quả thu đượ c từ thực nghiệm của x và y tương ứng ta tính hệ
số tương quan R .
R =
22 )()(
)).((
y y x x
y y x x
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 31/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 2. TỔ NG QUAN TÀI LI Ệ U
14
Yêu cầu: tùy theo hoạch định mà chọn giá tr ị R. Thông thườ ng chọn
0,99 ≤ R ≤ 1 thì có sự tương quan tuyến tính. [12]
2.4.3.2 Độ lặp lại
Độ lặ p lại (hay độ chính xác) là mức độ sát gần giữa các k ết quả thử riêng lẻ vớ i giá tr ị trung bình thu đượ c khi áp d ụng phương pháp đề xuất cho
cùng một mẫu thử đồng nhất trong cùng điều kiện xác định. Độ lặ p lại bị ảnh
hưở ng bở i sai số ngẫu nhiên.[12]
Độ lặ p lại thường đượ c thể hiện bằng độ lệch chuẩn (SD) hay độ lệch
chuẩn tương đối (RSD) của một loạt các lần thử ngiệm.[12]
Cách thự c hiện
Vớ i cùng một mẫu được làm đồng nhất, tiến hành xác định bằng phương
pháp đề xuất n lần (n = 6–10 hay nhiều hơn). Sau đó áp dụng công thức tính
SD và RSD của phương pháp.
SD =1
)( 2
n
x xi
x : là giá tr ị trung bình
RSD = %100
x
SD
n
x x
i
Yêu cầu: RSD càng nhỏ, phương pháp phân tích càng chính xác, RSD
do mỗi phòng thí nghiệm đưa ra. Thông thườ ng ta chọn RSD ≤ 2%. [10]
2.4.2.3 Độ đúng
Độ đúng của một phương pháp phân tích là mức độ gần sát của các giá
tr ị tìm thấy trong phân tích so vớ i giá tr ị thực. Độ đúng sẽ đượ c tính bằng tỷ lệ
phần trăm giữa lượ ng chất chuẩn tìm thấy so vớ i chất chuẩn thêm vào. [10]
Cách thự c hiện
- Xác định hàm lượ ng của hoạt chất cần đem thử bằng phương pháp đãđề xuất.
- Thêm một lượ ng chất chuẩn của hoạt chất cần thử với hàm lượ ng bằng
với hàm lượ ng trung bình ±20% của chất đó trong mẫu đem thử.
- Tiến hành định lượ ng bằng phương pháp đề xuất để tìm hàm lượ ng của
phần thêm vào chất cần thử.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 32/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 2. TỔ NG QUAN TÀI LI Ệ U
15
- Từ k ết quả thu được xác định tỷ lệ % hồi phục của chất đem thử.
Đ = %1003
21
S
S S
Trong đó:
Đ: độ đúng S1: tổng lượ ng tìm thấy
S2: lượ ng có sẵn trong chế phẩm
S3: lượ ng chất chuẩn thêm vào
Yêu cầu:
Phương pháp thử nghiệm đượ c chấ p nhận khi độ đúng trung bình có giá
tr ị thuộc khoảng 98% ≤ Σ ĐTB ≤ 102%. [10]
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 33/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨ U
16
Chương 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨ U
3.1 Thời gian, địa điểm, thiết bị và hóa chất thí nghiệm
3.1.1 Thời gian, địa điểm
Đề tài đượ c thực hiện tại phòng thí nghiệm Hóa sinh 1, Bộ môn Hóa học,
Khoa Khoa học Tự nhiên, Trường Đại Học Cần Thơ. Thờ i gian thực hiện từ
tháng 8/2013 đến tháng 11/2013.
3.1.2 Thiết bị và hóa chất thí nghiệm
Bảng 3.1: Thiết bị và hóa chất thí nghiệm
Thiết bị Hóa chất
- Máy quang phổ UV-Vis model 6800
Jenway và cuvet thạch anh 1cm
- Máy siêu âm hòa tan- Cân phân tích
- Bình định mức
- Pipet
- Phễu lọc
- Meloxicam chuẩn
- Methanol
- Dung d ịch NaOH 1 N- Dung d ịch FeCl3 0,09%
- Dung d ịch K 3[Fe(CN)6] 0,06%
- Dung d ịch HCl 2 N
- Bình tam giác
Tiến hành định lượ ng trên 4 mẫu thuốc của các công ty dượ c Hậu Giang,
Centerpharco, Stada, Eurolife Healthcare.
Hình 3.1: Các mẫu thuốc định lượ ng
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 34/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨ U
17
3.2 Định lượ ng meloxicam bằng phương pháp quang phổ tử ngoại
3.2.1 Nguyên tắc
Dùng dung d ịch NaOH 1 N như một dung môi để hòa tan meloxicam,
tạo thành dung d ịch có hấ p thụ cực đại trong vùng tử ngoại. Dựa trên tính chấtnày, có thể dùng phương pháp quang phổ tử ngoại để định lượ ng
meloxicam.[13]
3.2.2 Hoạch định thí nghiệm
Bảng 3.2: Hoạch định thí nghiệm
3.2.3 Tiến hành thí nghiệm
Pha dung dịch meloxicam chuẩn 100 ppm
Cân chính xác 0,05 g meloxicam cho vào becher 50 mL, thêm 30 mL
dung d ịch NaOH 1 N. Dùng đũa thủy tinh khuấy nhẹ. Sau đó chuyển toàn bộ
dung d ịch vào bình định mức 500 mL. Định mức tớ i vạch bằng dung d ịch
NaOH 1 N, đượ c dung d ịch meloxicam chuẩn 100 ppm. Dung d ịch này đượ c
bảo quản trong tối ở 4°C.
Pha dung dịch NaOH 1 N
Cân chính xác 20 g NaOH khan cho vào becher 100 mL, thêm 40 mL
nướ c cất, dùng đũa thủy tinh khuấy nhẹ. Sau đó chuyển toàn bộ dung d ịch vào
bình định mức 500 mL. Định mức tớ i vạch bằng nướ c cất.
3.2.3.1 Xác định bướ c sóng cực đại
Dùng pipet hút chính xác 15 mL dung d ịch meloxicam chuẩn 100 ppm
cho vào bình định mức 50 mL. Định mức tớ i vạch với nướ c cất, ta thu đượ c
dung d ịch meloxicam có nồng độ 30 ppm.
STT Tên thí nghiệm Mục đích
1 Khảo sát λmax Tìm λmax 2 Lập đườ ng chuẩn Tìm khoảng tuyến tính
3
Khảo sát giớ i hạn phát hiện,
giớ i hạn đo
Tìm giớ i hạn phát hiện,
giớ i hạn đo 4 Định lượ ng mẫu Xác định hàm lượ ng meloxicam
5 Khảo sát độ đúng Tìm độ đúng của phương pháp
6 Khảo sát độ lặ p lại Kiểm tra độ lặ p lại của phương pháp
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 35/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨ U
18
Tiến hành quét phổ dung d ịch đã pha trong vùng từ 250-450 nm vớ i mẫu
tr ắng là dung d ịch NaOH 1 N, xác định bướ c sóng hấ p thụ cực đại của
meloxicam (λmax).
Quét phổ các dung dịch meloxicam vớ i các nồng độ khác nhau
Tiến hành pha dãy chuẩn meloxicam có nồng độ như bảng sau:
Bảng 3.3: Dãy nồng độ meloxicam
Bình Dung d ịch meloxicam
100 ppm (mL)
Nướ c cất C
(ppm)
1 2,5 5
2 5 10
3 7,5 15
4 10 205 12,5 25
6 15
Định mức tớ i vạch (50 mL)
30
Tiến hành quét phổ dãy các dung d ịch trên trong vùng từ 250-450 nm vớ imẫu tr ắng là dung d ịch NaOH 1 N, nhằm kiểm tra mức độ ổn định của phổ
hấ p thụ dung d ịch meloxicam ở các nồng độ khác nhau.
3.2.3.2 Khảo sát giớ i hạn phát hiện, giớ i hạn đo
Tiến hành pha dãy các dung d ịch meloxicam như bảng sau:
Bảng 3.4: Dãy nồng độ giớ i hạn phát hiện, giớ i hạn đo
Bình Dung d ịch meloxicam100 ppm (mL)
Nướ c cất (mL) C
(ppm)
1 0,5 1
2 1,5 3
3 3 6
4 6 125 9 18
6 12 247 15 30
8 18 369 21 42
10 24 4811 27 54
12 30
Định mức tớ i vạch (50 mL)
60
Tiến hành đo độ hấ p thụ của dãy các dung d ịch meloxicam ở λmax khảo
sát vớ i mẫu tr ắng là dung d ịch NaOH 1 N.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 36/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨ U
19
3.2.3.3 Thiết lập đườ ng chuẩn
Tiến hành pha dãy chuẩn meloxicam có nồng độ như bảng sau:
Bảng 3.5: Dãy đườ ng chuẩn meloxicam
Bình Dung d ịch meloxicam
100 ppm (mL)
Nướ c cất Cmeloxicam
(ppm)1 2,5 5
2 5 10
3 7,5 154 10 20
5 12,5 25
6 15
Định mức tớ i vạch (50 mL)
30
Tiến hành đo độ hấ p thụ của dãy các dung d ịch meloxicam ở λmax khảo
sát vớ i mẫu tr ắng là dung d ịch NaOH 1 N.
3.2.3.4 Định luợ ng mẫu
Tiến hành định lượ ng vớ i 4 mẫu thuốc meloxicam 7,5 mg.
Bảng 3.6: Mẫu meloxicam 7,5 mg
Nhãn hiệu Công ty Hàm lượ ng
Mebilax 7,5 Dượ c Hậu Giang
Meloxicam 7,5 mg Centerpharco
Meloxicam Stada Stada
Eurocam Eurolife Healthcare
7,5 mg/viên
Pha dung dịch mẫu thử
Cân 20 viên meloxicam 7,5 mg, tính khối lượ ng trung bình cho mỗi viên,
dùng cối sứ nghiền thành bột mịn. Cân lượ ng bột tương đương vớ i khối lượ ng
một viên cho vào becher 50 mL, thêm 20 mL dung d ịch NaOH 1 N, dùng đũa
thủy tinh khuấy nhẹ. Sau đó, chuyển toàn bộ dung d ịch sang bình định mức
100 mL, định mức tớ i vạch bằng dung d ịch NaOH 1 N. Lắc đều, lọc qua giấy
lọc khô, bỏ 20 mL d ịch lọc đầu.
Hút chính xác 10 mL d ịch lọc cho vào bình định mức 50 mL, định mức
tớ i vạch bằng nướ c cất.
Tiến hành định lượ ng dung d ịch mẫu thử bằng đườ ng chuẩn đã thiết lậ p
vớ i mẫu tr ắng là dung d ịch NaOH 1 N. Thực hiện trên 3 mẫu, mỗi mẫu đo 3lần, lấy k ết quả trung bình.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 37/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨ U
20
3.2.3.5 Khảo sát độ đúng
Chuẩn bị mẫu thử và mẫu chuẩn
Mẫu thử : Cân 20 viên meloxicam 7,5 mg, tính khối lượ ng trung bình
cho mỗi viên, dùng cối sứ nghiền thành bột mịn. Cân lượ ng bột tương đươngvớ i khối lượ ng một viên, cho vào becher 50 ml thêm 20 ml NaOH 1 N, dùng
đũa thủy tinh khuấy nhẹ. Sau đó chuyển toàn bộ dung d ịch sang bình định
mức 100 mL, định mức tớ i vạch bằng dung d ịch NaOH 1 N. Lắc đều, lọc qua
giấy lọc khô, bỏ 20 mL d ịch lọc đầu.
Mẫu chuẩn: Hút chính xác 37,5 mL dung d ịch meloxicam 100 ppm cho
vào bình định mức 50 mL, định mức tớ i vạch bằng dung d ịch NaOH 1 N,
đượ c dung d ịch meloxicam chuẩn có nồng độ 75 ppm.
Pha mẫu thử thêm chuẩn
Pha dãy dung d ịch gồm 1 mẫu thử không thêm chuẩn và các mẫu thử
được thêm lượ ng chất chuẩn tương ứng 80%, 100%, 120% lượ ng chất cần xác
định đã có trong mẫu thử theo bảng sau:
Bảng 3.7: Pha mẫu thử thêm chuẩn
Mẫu Dung d ịch
mẫu thử (mL)
Dung d ịch
mẫu chuẩn (mL)
Nướ c cất
Thử 10 0
Thêm chuẩn 80% 10 8
Thêm chuẩn 100% 10 10Thêm chuẩn 120% 10 12
Định mức đến vạch
(100 mL)
Tiến hành đo độ hấ p thụ của dãy các dung d ịch meloxicam ở λmax khảo
sát vớ i mẫu tr ắng là dung d ịch NaOH 1 N. Mỗi mẫu được đo 3 lần, lấy k ết
quả trung bình.
3.2.3.6 Khảo sát độ lặp lại
Pha dung dịch mẫu thử
Cân 20 viên meloxicam 7,5 mg, tính khối lượ ng trung bình cho mỗi viên,
dùng cối sứ nghiền thành bột mịn. Cân lượ ng bột tương đương vớ i khối lượ ng
một viên cho vào becher 50 mL, thêm 20 mL dung d ịch NaOH 1 N, dùng đũathủy tinh khuấy nhẹ. Sau đó, chuyển toàn bộ dung d ịch sang bình định mức
100 mL, định mức tớ i vạch bằng dung d ịch NaOH 1 N. Lắc đều, lọc qua giấy
lọc khô, bỏ 20 mL d ịch lọc đầu.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 38/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨ U
21
Hút chính xác 10 mL d ịch lọc cho vào bình định mức 50 mL, định mức
tớ i vạch bằng nướ c cất.
Tiến hành định lượ ng dung d ịch mẫu thử bằng đườ ng chuẩn đã thiết lậ pvớ i mẫu tr ắng là dung d ịch NaOH 1 N. Thực hiện trên 6 mẫu, mỗi mẫu đo 3
lần, lấy k ết quả trung bình.
3.3 Định lượ ng meloxicam bằng phương pháp quang phổ khả kiến
3.3.1 Nguyên tắc
Dung d ịch meloxicam khử K 3[Fe(CN)6] thành K 4[Fe(CN)6], sau đó ion
Fe3+
k ết hợ p vớ i ion [Fe(CN)6]4- trong môi trườ ng acid hình thành hợ p chất
Fe4[Fe(CN)6]3 màu xanh lục, có hấ p thụ cực đại trong vùng khả kiến (Vis).
Dựa trên nguyên tắc này, có thể sử d ụng phương pháp quang phổ khả kiến để
định lượ ng meloxicam trong dượ c phẩm.[3]
Quá trình phản ứ ng:
[Fe(CN)6]3- + e - → [Fe(CN)6]4-
3[Fe(CN)6]4-
+ 4Fe3+ → Fe4[Fe(CN)6]3
Hình 3.2: Sơ đồ phản ứng
3.3.2 Hoạch định thí nghiệm
Bảng 3.8: Hoạch định thí nghiệm
STT Tên thí nghiệm Mục đích
1 Khảo sát λmax Tìm λmax
2 Lập đườ ng chuẩn Tìm khoảng tuyến tính
3 Khảo sát giớ i hạn phát hiện,giớ i hạn đo
Tìm giớ i hạn phát hiện,giớ i hạn đo
4 Định lượ ng mẫu Xác định hàm lượ ng meloxicam5 Khảo sát độ đúng Tìm độ đúng của phương pháp
6 Khảo sát độ lặ p lại Kiểm tra độ lặ p lại của phương pháp
SN
OO
OH
CH3
N
O
H
N
S
CH3
SN
C
OO
O
CH3
N
O
H
N
S
CH3
H, e
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 39/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨ U
22
3.3.3 Tiến hành thí nghiệm
Pha dung dịch meloxicam chuẩn 50 ppm
Cân chính xác 0,025 g meloxicam cho vào becher 50 mL, thêm 20 mL
methanol, dùng đũa thủy tinh khuấy nhẹ. Sau đó chuyển toàn bộ dung d ịchvào bình định mức 500 mL, định mức tớ i vạch bằng methanol, đượ c dung d ịch
meloxicam chuẩn 100 ppm. Dung d ịch đượ c bảo quản trong tối ở 4°C.
Pha dung dịch FeCl3 0,09%
Cân chính xác 0,7491 g FeCl3.6H2O cho vào becher 50 mL, thêm 20 mL
nướ c cất, dùng đũa thủy tinh khuấy nhẹ, sau đó chuyển toàn bộ dung d ịch sang
bình định mức 500 mL. Định mức tớ i vạch bằng nướ c cất.
Pha dung dịch K3[Fe(CN)
6] 0,06%
Cân chính xác 0,3 g K 3[Fe(CN)6] cho vào becher 50 mL, thêm 20 mL
nướ c cất, dùng đũa thủy tinh khuấy nhẹ, sau đó chuyển toàn bộ dung d ịch sang
bình định mức 500 mL. Định mức tớ i vạch bằng nướ c cất.
Pha dung dịch HCl 2 N
Cho 50 mL nướ c cất vào bình định mức 250 mL, dùng ống đong 100 mLlấy 43 mL dung d ịch HCl đậm đặc cho từ từ vào bình định mức 250 mL, lắc
đều, định mức tớ i vạch bằng nướ c cất.
3.3.3.1 Xác định bướ c sóng cực đại
Pha dung dịch meloxicam chuẩn 30 ppm
Dùng pipet hút chính xác 25 mL dung d ịch meloxicam chuẩn 50 ppm
cho vào bình định mức 50 mL. Định mức tớ i vạch bằng dung d ịch methanol,
đượ c dung d ịch meloxicam chuẩn 25 ppm.
Pha dung dịch mẫu đo
Dùng pipet hút chính xác 6 mL dung d ịch meloxicam chuẩn 30 ppm trên
cho vào bình định mức 50 mL. Thêm 10 mL dung d ịch K 3[Fe(CN)6] 0,06%.
Đặt ở nhiệt độ phòng trong 30 phút. Sau đó cho vào tiế p 10 mL dung d ịch
FeCl3 0,09%, acid hóa bằng 10 mL dung d ịch HCl 2 N. Định mức tớ i vạch
bằng dung d ịch methanol, lắc đều. Đặt ở nhiệt độ phòng trong 30 phút, thu
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 40/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨ U
23
đượ c dung d ịch đo phổ có nồng độ meloxicam là 3 ppm. Sản phẩm phản ứng
bền trong 30 phút.
Tiến hành quét phổ dung d ịch trên trong vùng từ 600-950 nm vớ i mẫu
tr ắng là dung d ịch chứa các chất giống như mẫu đo nhưng không chứa dung
d ịch meloxicam.
Quét phổ vớ i các dung dịch meloxicam có nồng độ khác nhau
Tiến hành pha dãy các dung d ịch meloxicam có nồng độ như bảng sau:
Bảng 3.9: Dãy nồng độ meloxicam
Bình 1 2 3 4 5
C (ppm) 1 1,5 2 2,5 3
Dung d ịch meloxicam 25 ppm (mL) 2 3 4 5 6
Dung d ịch K 3[Fe(CN)6] 0,06% (mL) 10 10 10 10 10
Đặt ở nhiệt độ phòng trong 30 phút
Dung d ịch FeCl3 0,09% (mL) 10 10 10 10 10
Dung d ịch HCl 2 N (mL) 10 10 10 10 10
Methanol (mL) Định mức tớ i vạch (50 mL)Đặt ở nhiệt độ phòng trong 30 phút
Tiến hành quét phổ các dung d ịch trên trong vùng từ 600-950 nm vớ imẫu tr ắng là dung d ịch chứa các chất giống như mẫu đo nhưng không chứa
dung d ịch meloxicam, nhằm kiểm tra mức độ ổn định của phổ hấ p thụ dung
d ịch meloxicam ở các nồng độ khác nhau.
3.3.3.2 Khảo sát giớ i hạn phát hiện, giớ i hạn đo
Pha dung dịch meloxicam chuẩn 20 ppm
Dùng pipet hút chính xác 20 mL dung d ịch meloxicam chuẩn 50 ppm
cho vào bình định mức 50 mL. Định mức tớ i vạch bằng dung d ịch methanol,
thu đượ c dung d ịch có nồng độ 20 ppm.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 41/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨ U
24
Tiến hành pha dãy các dung dịch meloxicam như bảng sau:
Bảng 3.10: Dãy nồng độ giớ i hạn phát hiện, giớ i hạn đo
Bình 1 2 3 4 5 6 7
C (ppm) 0,2 0,4 1 2 3 4 5
Dung d ịch meloxicam 20 ppm (mL) 0,5 1 2,5 5 7,5 10 12,5
Dung d ịch K 3[Fe(CN)6] 0,06% (mL) 10 10 10 10 10 10 10Đặt ở nhiệt độ phòng trong 30 phút
Dung d ịch FeCl3 0,09% (mL) 10 10 10 10 10 10 10Dung d ịch HCl 2 N (mL) 10 10 10 10 10 10 10
Methanol (mL) Định mức tớ i vạch (50 mL)
Đặt ở nhiệt độ phòng trong 30 phút
Tiến hành đo độ hấ p thụ của dãy dung d ịch meloxicam ở λmax khảo sát
vớ i mẫu tr ắng là dung d ịch chứa các chất giống như mẫu đo nhưng khôngchứa dung d ịch meloxicam.
3.3.3.3 Thiết lập đườ ng chuẩn
Tiến hành pha dãy chuẩn meloxicam có nồng độ như bảng sau:
Bảng 3.11: Dãy đườ ng chuẩn meloxicam
Bình 1 2 3 4 5
Cmeloxicam (ppm) 1 1,5 2 2,5 3
Dung d ịch meloxicam 25 ppm (mL) 2 3 4 5 6
Dung d ịch K 3[Fe(CN)6] 0,06% (mL) 10 10 10 10 10
Đặt ở nhiệt độ phòng trong 30 phútDung d ịch FeCl3 0,09% (mL) 10 10 10 10 10
Dung d ịch HCl 2 N (mL) 10 10 10 10 10Methanol (mL) Định mức tớ i vạch (50 mL)
Đặt ở nhiệt độ phòng trong 30 phút
Tiến hành đo độ hấ p thụ của dãy dung d ịch meloxicam ở λmax khảo sát
vớ i mẫu tr ắng là dung d ịch chứa các chất giống như mẫu đo nhưng khôngchứa dung d ịch meloxicam.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 42/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨ U
25
3.3.3.4 Định luợ ng mẫu
Tiến hành định lượ ng vớ i mẫu thuốc meloxicam 7,5 mg.
Bảng 3.12: Mẫu meloxicam 7,5 mg
Nhãn hiệu Công ty Hàm lượ ng
Mebilax 7,5 Dượ c Hậu GiangMeloxicam 7,5 mg Centerpharco
Meloxicam Stada StadaEurocam Eurolife Healthcare
7,5 mg/viên
Pha dung dịch mẫu thử
Dung dịch A: Cân 20 viên meloxicam 7,5 mg, tính khối lượ ng trung
bình cho mỗi viên, dùng cối sứ nghiền thành bột mịn. Cân lượ ng bột tương
đương vớ i khối lượ ng một viên cho vào becher 50 mL, thêm 20 mL methanol,
dùng đũa thủy tinh khuấy nhẹ, chuyển toàn bộ dung d ịch vào bình định mức
100 mL, định mức tớ i vạch bằng methanol. Đánh siêu âm trong 30 phút để hòa
tan hoàn toàn. Lắc đều, lọc qua giấy lọc khô, bỏ 20 mL d ịch lọc đầu.
Dung dịch B: Dùng pipet hút chính xác 10 mL dung d ịch A cho vào
bình định mức 50 mL. Định mức tớ i vạch vớ i methanol, lắc đều.
Mẫu thử : Hút chính xác 7 mL dung d ịch B cho vào bình định mức
50 mL. Thêm 10 mL dung d ịch K 3[Fe(CN)6] 0,06%. Đặt ở nhiệt độ phòng
trong 30 phút. Sau đó cho tiế p 10 mL dung d ịch FeCl3 0,09% vào, acid hóa
bằng 10 mL dung d ịch HCl 2 N. Định mức tớ i vạch bằng dung d ịch methanol,lắc đều. Đặt ở nhiệt độ phòng trong 30 phút.
Tiến hành định lượ ng dung d ịch mẫu thử bằng đườ ng chuẩn đã thiết lậ p
vớ i mẫu tr ắng là dung d ịch chứa các chất giống như mẫu đo nhưng khôngchứa dung d ịch meloxicam. Thực hiện trên 3 mẫu, mỗi mẫu đo 3 lần, lấy k ết
quả trung bình.
3.3.3.5 Khảo sát độ đúng
Chuẩn bị mẫu thử và mẫu chuẩn
Mẫu thử : Cân 20 viên meloxicam 7,5 mg, tính khối lượ ng trung bình
cho mỗi viên, dùng cối sứ nghiền thành bột mịn. Cân lượ ng bột tương đươ ng
vớ i khối lượ ng một viên cho vào becher 50 mL, thêm 20 mL methanol, dùng
đũa thủy tinh khuấy nhẹ, chuyển toàn bộ dung d ịch vào bình định mức
100 mL, định mức tớ i vạch bằng methanol. Đánh siêu âm trong 30 phút để hòa
tan hoàn toàn. Lắc đều, lọc qua giấy lọc khô, bỏ 20 mL d ịch lọc đầu.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 43/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨ U
26
Dùng pipet hút chính xác 10 mL d ịch lọc cho vào bình định mức 50 mL.
Định mức tớ i vạch vớ i methanol, lắc đều.
Mẫu chuẩn: Dùng pipet hút chính xác 15 mL dung d ịch meloxicam
chuẩn 50 ppm cho vào bình định mức 50 mL. Định mức tớ i vạch bằng
methanol, đượ c dung d ịch 15 ppm.
Pha mẫu thử thêm chuẩn
Pha dãy dung d ịch gồm 1 mẫu thử không thêm chuẩn và các mẫu thử
được thêm lượ ng chất chuẩn tương ứng 80%, 100%, 120% lượ ng chất cần xác
định đã có trong mẫu thử theo bảng sau:
Bảng 3.13: Pha mẫu thử thêm chuẩn
Mẫu Thử Thêm
chuẩn
80%
Thêm
chuẩn
100%
Thêm
chuẩn
120%Dung d ịch mẫu thử 7 7 7 7
Dung d ịch mẫu chuẩn 0 5,6 7 8,4
Dung d ịch K 3[Fe(CN)6] 0,06% (mL) 20 20 20 20
Đặt ở nhiệt độ phòng trong 30 phút
Dung d ịch FeCl3 0,09% (mL) 20 20 20 20
Dung d ịch HCl 2 N (mL) 20 20 20 20
Dung d ịch methanol (mL) Định mức tớ i vạch 100 mLĐặt ở nhiệt độ phòng trong 30 phút
Tiến hành định lượ ng dung d ịch mẫu thử bằng đườ ng chuẩn đã thiết lậ pvớ i mẫu tr ắng là dung d ịch chứa các chất giống như mẫu đo nhưng khôngchứa dung d ịch meloxicam. Mỗi mẫu được đo 3 lần, lấy k ết quả trung bình.
3.3.3.6 Khảo sát độ lặp lại
Dung dịch A: Cân 20 viên meloxicam 7,5 mg, tính khối lượ ng trung
bình cho mỗi viên, dùng cối sứ nghiền thành bột mịn. Cân lượ ng bột tươngđương vớ i khối lượ ng một viên cho vào becher 50 mL, thêm 20 mL methanol,
dùng đũa thủy tinh khuấy nhẹ, chuyển toàn bộ dung d ịch vào bình định mức
100 mL, định mức tớ i vạch bằng methanol. Đánh siêu âm trong 30 phút để hòatan hoàn toàn. Lắc đều, lọc qua giấy lọc khô, bỏ 20 mL d ịch lọc đầu.
Dung dịch B: Dùng pipet hút chính xác 10 mL d ịch lọc cho vào bình
định mức 50 mL. Định mức tớ i vạch vớ i methanol, lắc đều.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 44/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨ U
27
Tiến hành pha dãy dung d ịch như bảng sau:
Bảng 3.14: Bảng pha dung d ịch
Bình 1 2 3 4 5 6
Dung d ịch B 7 7 7 7 7 7
Dung d ịch K 3[Fe(CN)6] 0,06% (mL) 10 10 10 10 10 10
Đặt ở nhiệt độ phòng trong 30 phútDung d ịch FeCl3 0,09% (mL) 10 10 10 10 10 10
Dung d ịch HCl 2 N (mL) 10 10 10 10 10 10Methanol Định mức tớ i vạch (50 mL)
Đặt ở nhiệt độ phòng trong 30 phút
Tiến hành định lượ ng dung d ịch mẫu thử bằng đườ ng chuẩn đã thiết lậ p
vớ i mẫu tr ắng là dung d ịch chứa các chất giống như mẫu đo nhưng khôngchứa dung d ịch meloxicam. Thực hiện trên 6 mẫu, mỗi mẫu đo 3 lần lấy giá tr ị
trung bình.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 45/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 4: KẾ T QU Ả VÀ TH Ả O LU Ậ N
28
Chương 4: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
4.1 Phương pháp quang phổ tử ngoại
4.1.1 Xác định bướ c sóng cực đại
Quét phổ vớ i dung d ịch meloxicam chuẩn có nồng độ 30 ppm trong
khoảng bướ c sóng 250-450 nm.
Hình 4.1: Phổ đồ meloxicam trong vùng tử ngoại
Dựa vào phổ đồ trên thấy r ằng có 2 peak ở vị trí 270 nm và 362 nm,
nhưng chỉ có peak ở vị trí 362 nm là đồng đều và cân đố i nên ta chọn bướ csóng hấ p cực đại là 362 nm làm bước sóng định lượ ng meloxicam.
ABS
nm
Smooth: 30 Deri.: 0
250 260 270 280 290 300 310 320 330 340 350 360 370 380 390 400 410 420 430 440 450
0.0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
1.6
1.7
1.8
1.9
2.0
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 46/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 4: KẾ T QU Ả VÀ TH Ả O LU Ậ N
29
Phổ đồ meloxicam vớ i các nồng độ khác nhau
Hình 4.2: Phổ đồ vớ i nồng độ meloxicam khác nhau
Dựa vào Hình 4.2 cho thấy, phổ đồ của meloxicam trong vùng tử ngoại
vớ i các nồng độ khác nhau r ất đồng đều và ổn định, các peak đều đạt cực đại
hấ p thu ở bướ c sóng 362 nm.
ABS
nm
Smooth: 84 Deri.: 0
300 310 320 330 340 350 360 370 380 390 400 410 420
0.0
0.1
0.2
0.3
0.40.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
1.6
1.7
1.8
1.9
2.0
30 ppm
25 ppm
20 ppm
15 ppm
10ppm
5 ppm
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 47/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 4: KẾ T QU Ả VÀ TH Ả O LU Ậ N
30
4.1.2 Giớ i hạn phát hiện, giớ i hạn đo
Dãy dung d ịch giớ i hạn phát hiện, giớ i hạn đo có nồng độ meloxicam từ
1-60 ppm.
Bảng 4.1: Dãy giớ i hạn phát hiện, giớ i hạn đo
Bình Nồng độ C (ppm) Độ hấ p thụ (A)
Mẫu tr ắng 0 0
1 1 0,0646
2 3 0,1738
3 6 0,32874 12 0,6401
5 18 0,9490
6 24 1,2690
7 30 1,60288 36 1,8951
9 42 2,220810 48 2,521811 54 2,7948
12 60 2,9576
Hình 4.3: Giớ i hạn phát hiện, giớ i hạn đo
A B S
mg/ ml
0 1 0 2 0 3 0 4 0 5 0 6 0
0 .0
0 .5
1 .0
1 .5
2 .0
2 .5
3 .0
S td . Ca l. Pa rame ters
K 1 :
K 0 :
R :
R 2 :
1 9 . 6 0 3 9
- 0 . 5 7 4 0
0 . 9 9 9 0
0 . 9 9 8 1
ppm
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 48/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 4: KẾ T QU Ả VÀ TH Ả O LU Ậ N
31
Dựa vào Hình 4.3 cho thấy, độ hấ p thụ trong khoảng nồng độ từ 1 ppm
đến 54 ppm có độ tuyến tính r ất cao vớ i hệ số tương quan R 2 = 0,9998. Tuy
nhiên, khoảng nồng độ từ 1 ppm đến 60 ppm vẫn cho độ hấ p thụ (A) tuyến
tính và tuân theo định luật Lambert - Beer vớ i R 2
= 0,9981. Vì vậy, ta có thể
chọn nồng độ 1 ppm làm giớ i hạn phát hiện và 60 ppm làm giớ i hạn định
lượ ng tương ứng vớ i giớ i hạn đo lớ n nhất của máy (A ≤ 3).
4.1.3 Đườ ng chuẩn
Dãy chuẩn có nồng độ meloxicam từ 5 đến 30 ppm.
Bảng 4.2: Dãy chuẩn
Bình Nồng độ C (ppm) Độ hấ p thụ A
Mẫu tr ắng 0 0
1 5 0,25762 10 0,5120
3 15 0,7713
4 20 1,0209
5 25 1,28066 30 1,5391
Hình 4.4: Các dung d ịch chuẩn
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 49/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 4: KẾ T QU Ả VÀ TH Ả O LU Ậ N
32
A B S
p p m
0 5 1 0 1 5 2 0 2 5 3 0 3 5
0 .0
0 .5
1 .0
1 .5
2 .0
S t d . Ca l. Pa ram e t e rs
K 1 :
K 0 :
R :
R 2 :
1 9 . 5 1 9 5
- 0 . 0 0 6 3
1 . 0 0 0 0
1 . 0 0 0 0
Hình 4.5: Đườ ng chuẩn
Từ Hình 4.5 cho phương tr ình có đườ ng hồi quy là:
C = 19,5195A – 0,0063
Vớ i hệ số tương quan R 2 = 1,0000 tương ứng vớ i nồng độ meloxicam từ
5 ppm đến 30 ppm thì độ hấ p thụ (A) tuyến tính và tuân theo định luật
Lambert - Beer. Vì vậy có thể chọn đườ ng chuẩn trên làm cơ sở định lượ ng
meloxicam trong các mẫu dượ c phẩm.
4.1.4 Định lượ ng mẫu
Mebilax 7,5 mg của dượ c Hậu Giang
Bảng 4.3: Định lượ ng mẫu thuốc
Mẫu Khối lượ ng cân Độ hấ p thụ A Cmeloxicam
(mg/L)
mmeloxicam/viên
(mg)
1 0,7569 14,768 7,3842 0,7575 14,780 7,390
3
0,1426 g
0,7570 14,770 7,385
Giớ i hạn tin cậy (p=95%) 7,386±8,049 x10-3
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 50/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 4: KẾ T QU Ả VÀ TH Ả O LU Ậ N
33
Meloxicam 7,5 mg của Centerpharco
Bảng 4.4: Định lượ ng mẫu thuốc
Mẫu Khối lượ ng cân Độ hấ p thụ A Cmeloxicam (mg/L)
mmeloxicam/viên(mg)
1 0,7673 14,971 7,486
2 0,7604 14,836 7,4183
0,1436 g0,7667 14,959 7,480
Giớ i hạn tin cậy (p=95%) 7,461±0,094
Meloxicam 7,5 mg của Stada
Bảng 4.5: Định lượ ng mẫu thuốc
Mẫu Khối lượ ng cân Độ hấ p thụ
A
Cmeloxicam
(mg/L)
mmeloxicam/viên
(mg)
1 0,7675 14,975 7,488
2 0,7728 15,078 7,539
3
0,1799 g
0,7778 15,176 7,588
Giớ i hạn tin cậy (p=95%) 7,538±0,124
Eurocam của Eurolife Healthcare
Bảng 4.6: Định lượ ng mẫu thuốc
Mẫu Khối lượ ng cân Độ hấ p thụ A Cmeloxicam
(mg/L)
mmeloxicam/viên
(mg)
1 0,7713 15,049 7,525
2 0,7739 15,100 7,550
3
0,2516 g
0,7746 15,114 7,557Giớ i hạn tin cậy (p=95%) 7,544±0,042
Dựa vào 4 bảng k ết quả cho thấy, meloxicam trong 4 mẫu dượ c phẩm
đạt yêu cầu đề về hàm lượ ng. K ết quả định lượ ng sai lệch không nhiều so vớ igiá tr ị ghi trên nhãn.
4.1.5 Độ đúng
Bảng 4.7: Hàm lượ ng meloxicam trong mẫu thử
Độ hấ p thụ (A) Hàm lượ ng (mg/viên)0,3874 7,556
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 51/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 4: KẾ T QU Ả VÀ TH Ả O LU Ậ N
34
Bảng 4.8: K ết quả độ đúng
Tỉ lệ thêm vào
%
Độ hấ p thụ (A)
Lượ ngtìm thấy
(mg)
Lượ ngcó sẵn
(mg)
Lượ ngthêm vào
(mg)
Lượ ngđo đượ c
(mg)
Độ đúng %
80 0,6922 13,505 7,556 6 5,949 99,15
100 0,7721 15,065 7,556 7,5 7,509 100,12120 0,8493 16,572 7,556 9 9,016 100,178
Σ ĐTB 99,816
Nhận xét:Phương pháp có độ đúng đạt yêu cầu cao vì Σ ĐTB = 99,816%, thuộc
khoảng 98% ≤ Σ ĐTB ≤ 102%.
4.1.6 Độ lặp lại
Mebilax 7,5 mg của dượ c Hậu Giang
Bảng 4.9: Độ lặ p lại meloxicam
Mẫu 1 2 3 4 5 6
Độ hấ p thụ A 0,7566 0,7567 0,7527 0,7574 0,7552 0,7543Hàm lượ ng mg/viên 7,381 7,382 7,343 7,389 7,368 7,359
Xử lý kết quả - Độ lệch chuẩn (SD): 0,017
- Độ lệch chuẩn tương đối (RSD): 0,231%
- Giớ i hạn tin cậy (p=95%): 7,370±0,018 mg
Meloxicam 7,5 mg của Centerpharco
Bảng 4.10: Độ lặ p lại meloxicam
Mẫu 1 2 3 4 5 6
Độ hấ p thụ A 0,7668 0,7667 0,7652 0,7660 0,7678 0,7672
Hàm lượ ng mg/viên 7,481 7,480 7,465 7,473 7,491 7,485
Xử lý kết quả
- Độ lệch chuẩn (SD): 9,132x10
-3
- Độ lệch chuẩn tương đối (RSD): 0,122%
- Giớ i hạn tin cậy (p=95%): 7,479±0,01 mg
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 52/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 4: KẾ T QU Ả VÀ TH Ả O LU Ậ N
35
Meloxicam 7,5 mg của Stada
Bảng 4.11: Độ lặ p lại meloxicam
Mẫu 1 2 3 4 5 6
Độ hấ p thụ A 0,7712 0,7749 0,7692 0,7670 0,7735 0,7714
Hàm lượ ng mg/viên 7,524 7,560 7,504 7,483 7,546 7,526
Xử lý kết quả
- Độ lệch chuẩn (SD): 0,028
- Độ lệch chuẩn tương đối (RSD): 0,372%
- Giớ i hạn tin cậy (p=95%): 7,524±0,029 mg
Eurocam của Eurolife Healthcare
Bảng 4.12: Độ lặ p lại meloxicam
Mẫu 1 2 3 4 5 6
Độ hấ p thụ A 0,7740 0,7698 0,7732 0,7705 0,7716 0,7720
Hàm lượ ng mg/viên 7,551 7,510 7,543 7,517 7,528 7,532
Xử lý kết quả
- Độ lệch chuẩn (SD): 0,015
- Độ lệch chuẩn tương đối (RSD): 0,199%
- Giớ i hạn tin cậy (p=95%): 7,53±0,016 mg
Dựa vào hệ số biến động (RSD) ta thấy cả 4 mẫu meloxicam 7,5 mg đều
có hệ số biến động RSD < 2%. Cho thấy phương pháp có tính lặ p lại tốt.
4.2 Phương pháp quang phổ khả kiến
4.2.1 Xác định bướ c sóng cực đại
Quét phổ vớ i dung d ịch meloxicam chuẩn có nồng độ 3 ppm trong
khoảng bướ c sóng 600-950 nm.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 53/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 4: KẾ T QU Ả VÀ TH Ả O LU Ậ N
36
Hình 4.6: Phổ đồ meloxicam trong vùng khả kiến
Dựa vào phổ đồ trên cho thấy trong khoảng bướ c sóng 600-950 nm chỉ
có một peak duy nhất tại bướ c sóng 764 nm, nên chọn bướ c sóng hấ p cực đại
là 764 nm làm bước sóng định lượ ng meloxicam.
Phổ đồ meloxicam vớ i các nồng độ khác nhau
Hình 4.7: Phổ đồ vớ i nồng độ meloxicam khác nhau
ABS
nm
Smooth: 26 Deri.: 0
600 650 700 750 800 850 900 950
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
1.1
1.2
1.3
1.4
ABS
nm
Smooth: 29 Deri.: 0
600 650 700 750 800 850 900 950
0.0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
1.6
1.7
1.8
1.9
2.0
3 ppm
2,5 ppm
2 ppm
1,5 ppm
1 ppm
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 54/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 4: KẾ T QU Ả VÀ TH Ả O LU Ậ N
37
Dựa vào Hình 4.7 cho thấy, phổ đồ của meloxicam trong vùng tử ngoại
vớ i các nồng độ khác nhau r ất đồng đều và ổn định, các peak đều đạt cực đại
hấ p thụ ở bướ c sóng 764 nm.
4.2.2 Giớ i hạn phát hiện, giớ i hạn đo
Dãy dung d ịch giớ i hạn phát hiện, giớ i hạn đo có nồng độ meloxicam từ
0,2 đến 5 ppm.
Bảng 4.13: Dãy giớ i hạn phát hiện, giớ i hạn đo
Bình Nồng độ C (ppm) Độ hấ p thụ (A)
Mẫu tr ắng 0 0
1 0,2 0,0814
2 0,4 0,15343 1 0,4367
4 2 0,8584
5 3 1,28806 4 1,41497 5 1,5707
Hình 4.8: Giớ i hạn phát hiện, giớ i hạn đo
A B S
p p m
0 1 2 3 4 5 6 7 8
0 .0
0 .5
1 .0
1 .5
2 .0
2 .5
3 .0
S td . Ca l. P aram ete rs
K 1 :
K 0 :
R :
R 2 :
2 . 9 0 1 3
-0 . 1 0 7 6
0 . 9 8 6 3
0 . 9 7 2 8
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 55/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 4: KẾ T QU Ả VÀ TH Ả O LU Ậ N
38
Dựa vào Hình 4.8 ta thấy, độ hấ p thụ của dung d ịch meloxicam trong
khoảng nồng độ từ 0,2 ppm đến 3 ppm có độ tuyến tính cao vớ i R 2= 0,9997.
Tuy nhiên, khi mở r ộng khoảng nồng độ đến 5 ppm thì độ hấ p thụ (A) không
còn có độ tuyến tính cao vớ i R 2
= 0,9728. Vì vậy, ta có thể chọn nồng độ 0,2
ppm làm giớ i hạn phát hiện và nồng độ 3 ppm là giớ i hạn đo định lượ ng.
4.2.3 Đườ ng chuẩn
Dãy chuẩn có nồng độ meloxicam từ 1 tớ i 3 ppm.
Bảng 4.14: Dãy chuẩn
Bình Cmeloxicam (ppm) Độ hấ p thụ A
Mẫu tr ắng 0 01 1 0,4385
2 1,5 0,6505
3 2 0,8618
4 2,5 1,09645 3 1,2889
Hình 4.9: Các dung d ịch chuẩn
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 56/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 4: KẾ T QU Ả VÀ TH Ả O LU Ậ N
39
A B S
p p m
0 .0 0 .5 1 .0 1 .5 2 .0 2 .5 3 .0 3 .5 4 .0 4 .5 5 .0
0 .0
0 .5
1 .0
1 .5
2 .0
2 .5
3 .0
Std . Ca l. Pa rame ters
K 1 :
K 0 :
R :
R 2 :
2 . 3 1 5 3
- 0 . 0066
0 . 9 9 9 8
0 . 9 9 9 7
Hình 4.10: Đườ ng chuẩn
Từ Hình 4.10 cho ta phương tr ình có đườ ng hồi quy là:
C = 2,3153A – 0,0066
Vớ i hệ số tương quan R 2 = 0,9997 tương ứng vớ i nồng độ meloxicam từ
1 ppm đến 3 ppm thì độ hấ p thụ (A) tuyến tính r ất tốt và tuân theo định luật
Lambert - Beer. Vì vậy có thể chọn đườ ng chuẩn trên làm cơ sở để định lượ ng
meloxicam trong các mẫu dượ c phẩm.
4.2.4 Định lượ ng mẫu
Mebilax 7,5 mg của dượ c Hậu Giang
Bảng 4.15: Định lượ ng mẫu thuốcMẫu Khối lượ ng cân Độ hấ p thụ A Cmeloxicam
(mg/L)mmeloxicam/viên
(mg)
1 0,8942 2,064 7,371
2 0,8917 2,058 7,350
3
0,1415 g
0,8893 2,052 7,329
Giớ i hạn tin cậy (p=95%) 7,350± 0,052
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 57/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 4: KẾ T QU Ả VÀ TH Ả O LU Ậ N
40
Meloxicam 7,5 mg của Centerpharco
Bảng 4.16: Định lượ ng mẫu thuốc
Mẫu Khối lượ ng cân Độ hấ p thụ A Cmeloxicam (mg/L)
mmeloxicam/viên(mg)
1 0,9014 2,080 7,429
2 0,8917 2,058 7,3503
0,1421 g0,8978 2,072 7,400
Giớ i hạn tin cậy (p=95%) 7,393±0,099
Meloxicam 7,5 mg của Stada
Bảng 4.17: Định lượ ng mẫu thuốc
Mẫu Khối lượ ng cân Độ hấ p thụ A Cmeloxicam (mg/L)
mmeloxicam/viên(mg)
1 0,8966 2,069 7,389
2 09050 2,089 7,461
3
0,1797 g
0,9099 2,100 7,500Giớ i hạn tin cậy (p=95%) 7,450±0,139
Eurocam của Eurolife Healthcare
Bảng 4.18: Định lượ ng mẫu thuốc
Mẫu Khối lượ ng cân Độ hấ p thụ A Cmeloxicam
(mg/L)
mmeloxicam/viên
(mg)
1 0,9062 2,092 7,471
2 0,9064 2,092 7,4713
0,2564 g
0,9135 2,107 7,525
Giớ i hạn tin cậy (p=95%) 7,489±0,077
Dựa vào 4 bảng trên, ta thấy hàm lượ ng meloxicam trong 4 mẫu thuốc
đều mắc sai số nhỏ hơn 2%, đạt yêu cầu đề ra của phương pháp. Kết quả định
lượ ng trên sai lệch không nhiều so vớ i giá tr ị ghi trên mẫu thuốc.
4.2.5 Độ đúng
Bảng 4.19: Hàm lượ ng meloxicam trong mẫu thử
Độ hấ p thụ (A) Hàm lượ ng (mg/viên)
0,4539 7,459
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 58/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 4: KẾ T QU Ả VÀ TH Ả O LU Ậ N
41
Bảng 4.20: K ết quả độ đúng
Tỉ lệ thêm vào
%
Độ hấ p thụ (A)
Lượ ngtìm thấy
(mg)
Lượ ngcó sẵn
(mg)
Lượ ngthêm vào
(mg)
Lượ ngđo đượ c
(mg)
Độ đúng %
80 0,8144 13,421 7,459 6 5,962 99,367
100 0,9045 14,911 7,459 7,5 7,452 99,36120 0,9987 16,469 7,459 9 9,010 100,111
Σ ĐTB 99,613
Nhận xét:Phương pháp có độ đúng đạt yêu cầu vì Σ ĐTB = 99,613%, thuộc
khoảng 98% ≤ Σ ĐTB ≤ 102%.
4.2.6 Độ lặp lại
Mebilax 7,5 mg của dượ c Hậu Giang
Bảng 4.21: Độ lặ p lại meloxicam
Mẫu 1 2 3 4 5 6
Độ hấ p thụ A 0,8931 0,8954 0,8990 0,8881 0,8917 0,8966Hàm lượ ng mg/viên 7,361 7,382 7,411 7,320 7,350 7,389
Xử lý kết quả - Độ lệch chuẩn (SD): 0,032
- Độ lệch chuẩn tương đối (RSD): 0,434%
- Giớ i hạn tin cậy (p=95%): 7,369±0,034 mg Meloxicam 7,5 mg của Centerpharco
Bảng 4.22: Độ lặ p lại meloxicam
Mẫu 1 2 3 4 5 6
Độ hấ p thụ A 0,8975 0,9024 0,8918 0,9042 0,8965 0,9001
Hàm lượ ng mg/viên 7,411 7,438 7,350 7,454 7,389 7,418
Xử lý kết quả - Độ lệch chuẩn (SD): 0,037
- Độ lệch chuẩn tương đối (RSD): 0,499%
- Giớ i hạn tin cậy (p=95%): 7,39±0,02 mg
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 59/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 4: KẾ T QU Ả VÀ TH Ả O LU Ậ N
42
Meloxicam 7,5 mg của Stada
Bảng 4.23: Độ lặ p lại meloxicam
Mẫu 1 2 3 4 5 6
Độ hấ p thụ A 0,8978 0,9010 0,9051 0,9087 0,9110 0,9039
Hàm lượ ng mg/viên 7,400 7,426 7,461 7,489 7,507 7,450
Xử lý kết quả
- Độ lệch chuẩn (SD): 0,039
- Độ lệch chuẩn tương đối (RSD): 0,523%
- Giớ i hạn tin cậy (p=95%): 7,456±0,041 mg
Eurocam của Eurolife Healthcare
Bảng 4.24: Độ lặ p lại meloxicam
Mẫu 1 2 3 4 5 6
Độ hấ p thụ A 0,9015 0,9026 0,9134 0,9091 0,9079 0,9038
Hàm lượ ng mg/viên 7,432 7,439 7,529 7,493 7,482 7,450
Xử lý kết quả
- Độ lệch chuẩn (SD): 0,037
- Độ lệch chuẩn tương đối (RSD): 0,495%
- Giớ i hạn tin cậy (p=95%): 7,471±0,039 mg
Dựa vào hệ số biến động (RSD) ta thấy cả 4 mẫu meloxicam 7,5 mg đều
có hệ số biến động RSD < 2%. Cho thấy phương pháp có tính lặ p lại tốt.
Như vậy, ta có thể sử d ụng cả hai phương pháp quang phổ tử ngoại và
quang phổ khả kiến để định lượ ng meloxicam trong các mẫu dượ c phẩm.
4.3 So sánh 2 phương pháp
Bảng 4.25: Giá tr ị so sánh mẫu meloxicam 7,5 mg
Nhãn hiệu Phương pháp Hàm lượ ng(mg/viên)
Hệ số biến động(%)
Phương pháp UV 7,386 0,044Mebilax
Phương pháp Vis 7,350 0,286
Phương pháp UV 7,461 0,509Meloxicam 7,5 mg
Phương pháp Vis 7,393 0,541Phương pháp UV 7,538 0,663
Meloxicam StadaPhương pháp Vis 7,450 0,752
Phương pháp UV 7,544 0,225Eurocam
Phương pháp Vis 7,489 0,495
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 60/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 4: KẾ T QU Ả VÀ TH Ả O LU Ậ N
43
0,286
0,752
0,495
0,225
0,663
0,044
0,509 0,541
0
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
Hậu Giang Centerpharco Stada Eurolife
Healthcare
R S D ( % )
Tử ngoại
Khả kiến
Hình 4.11: Biểu đồ so sánh độ lệch chuẩn tương đối của hai phương pháp
Qua bảng trên và biểu đồ cho thấy:
- Phương pháp quang phổ tử ngoại cho k ết quả định lượng cao hơn phương pháp quang phổ khả kiến.
- Phương pháp quang phổ tử ngoại có độ lệch chuẩn và độ lệch chuẩn
tương đối nhỏ hơn so với phương pháp quang phổ khả kiến do đó cho kết quả
định lượng có độ tin cậy và độ chính xác cao hơn.
- Do phản ứng giữa các chất trong phương pháp quang phổ khả kiến xảy
ra không hoàn toàn làm ảnh hưởng đến k ết quả định lượ ng của phương pháp
quang phổ khả kiến.
- Phương pháp quang phổ tử ngoại sử d ụng hóa chất cơ bản, ít tốn kém
là dung d ịch NaOH, phương pháp đơn giản d ễ thực hiện. Trong khi đó, phương pháp quang phổ khả kiến sử d ụng nhiều hóa chất như K 3[Fe(CN)6],
FeCl3, đặc biệt là methanol độc và d ễ bay hơi gây ảnh hưở ng tr ực tiế p tớ i sức
khỏe ngườ i thực hiện.
Do đó, để định lượ ng meloxicam trong mẫu dượ c phẩm hiện nay
phương pháp quang phổ tử ngoại đượ c sử d ụng nhiều hơn so với phương pháp
quang phổ khả kiến d o phương pháp quang phổ tử ngoại có ưu điểm là đơngiản và d ễ thực hiện hơn.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 61/64
Phạ m Thị Phương Thả o Chương 5: KẾ T LU Ậ N VÀ KI Ế N NGH Ị
44
Chương 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
5.1 Kết luận
Qua 4 tháng thực hiện đề tài đã đạt đượ c k ết quả sau:
- Khảo sát độ hấ p thụ cực đại của meloxicam trong dung d ịch NaOH 1 Nở vùng tử ngoại là 362 nm, của Fe4[Fe(CN)6] (sản phẩm đượ c tạo thành từ
phản ứng giữa meloxicam, K 3[Fe(CN)6] và FeCl3 trong môi trườ ng acid) là
764 nm trong vùng khả kiến.
- Khảo sát giớ i hạn đo, giớ i hạn phát hiện của hai phương pháp. Trong đó, phương pháp quang phổ tử ngoại có giớ i hạn đo định lượ ng là 60 ppm và giớ ihạn phát hiện là 1 ppm. Phương pháp quang phổ khả kiến có giớ i hạn đo định
lượ ng là 3 ppm và giớ i hạn phát hiện là 0,2 ppm.
- Xây d ựng đườ ng chuẩn có nồng độ nằm trong khoảng giớ i hạn đo, giớ ihạn phát hiện.
- Tiến hành định lượ ng 4 mẫu meloxicam 7,5 mg của 4 công ty Hậu
Giang, Centerpharco, Stada, Eurolife Healthcare. K ết quả cho thấy cả 4 mẫu
meloxicam 7,5 mg đều cho k ết quả định lượng đạt yêu cầu theo qui định của
Dược điển Việt Nam IV.
- Khảo sát độ đúng bằng phương pháp thêm chuẩn. K ết quả tỉ lệ %
meloxicam thu hồi của 2 phương pháp đều nằm trong khoảng 98 - 102%. Điều
này, chứng tỏ cả hai phương pháp có độ đúng r ất cao.
- Đã khảo sát độ lặ p lại của 2 phương pháp. Kết quả cho thấy cả hai
phương pháp đều có độ lệch chuẩn nhỏ, giá tr ị RSD < 2%. Chứng tỏ hai
phương pháp quang phổ tửu ngoại và quang phổ khả kiến đều có tính lặ p lại.
5.2 Kiến nghị
Do giớ i hạn về thời gian và phương tiện nghiên cứu nên đề tài chỉ tiến
hành định lượ ng trên một số mẫu dượ c phẩm bằng 2 phương pháp quang phổ.
Từ đó, tiến hành so sánh hai phương pháp trên. Dựa trên các k ết quả đã đạt
được đề tài nên tiế p tục khảo sát một số yếu tố ảnh hưở ng tớ i k ết quả địnhlượng như: nhiệt độ, ảnh hưở ng của các ion lạ,…nhằm nâng cao độ nhạy, độ
đúng của phương pháp .
Bên cạnh đó, tiến hành định lượ ng meloxicam bằng một số phương phápkhác như phương pháp sắc ký lỏng cao áp (HPLC), phương pháp chuẩn độ thể
tích, phương pháp điện thế,… Từ đó, tìm ra phương pháp cho kết quả có độ tin
cậy cao nhưng đơn giản và ít tốn kém.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 62/64
Phạ m Thị Phương Thả o TÀI LI Ệ U THAM KH Ả O
45
TÀI LIỆU THAM KHẢO
--------
(1) British Pharmacopoeia, 2012, volume I and II.(2) United States Pharmacopoeia, 2010.
(3) Mariana Mândrescu, 2010. Analytical methods for some non-steroidal
antiinflammatory drugs of oxicams category. The Abstract of Doctorate Thesis.
University of Medicine and Pharmacy “Gr. T. Popa”of Iasi. Iasi.(4) http://www.chemicalland21.com/lifescience/phar/MELOXICAM.htm
(5) Dược điển Việt Nam, 2009. Tậ p 4. Bộ Y tế. Hà Nội.
(6) http://www.thuocbietduoc.com.vn/thuoc/thuoc-goc459.aspx(7) http://www.yhoccanban.com/2012/10/thuoc-chong-viem-giam-dau-
NSAID.html
(8) Nguyễn Thị Thùy Liên, 2011. Nghiên cứu xác định hàm lượ ng Meloxicam
trong mẫu dượ c phẩm và mẫu sinh học bằng phương pháp Von – Ampe trên
điện cực Glassy Carbon. Luận văn Thạc s ĩ Khoa học – Hóa Học. Đại họcKhoa học Tự nhiên. TP. Hồ Chí Minh.
(9) Đỗ Trung Hiếu, 2012. Định lượ ng aspirin trong một số dượ c phẩm bằng
phương pháp quang phổ. Luận văn tốt nghiệp Đại học. Đại học Cần Thơ. Cần
Thơ. (10) Lương Thị Kim Ngàn, 2009. Khảo sát phương pháp kiểm nghiệm viên
nén Domperidon maleat. Luận văn tốt nghiệp Đại học. Đại học Cần Thơ. Cần
Thơ. (11) Nguyễn Thị Diệ p Chi, 2008. Bài giảng kiểm nghiệm thực phẩm và dượ c phẩm. Đại học Cần Thơ. Cần Thơ.
(12) Phạm Bình Minh, 2013. Xác định dư lượ ng thuốc bảo vệ thực vật trong
bảo quản củ hành tím V ĩnh Châu (Sóc Trăng). Luận văn tốt nghiệp Đại học.Đại học Cần Thơ. Cần Thơ. (13) B.Dhandapani et. al, 2010. Spectrophotometric estimation of meloxicam
in bulk and its pharmaceutical formulations. International Journal of PharmaSciences and Research. Vol.1(4): 217-221.
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 63/64
PH Ạ M TH Ị PHƯƠNG THẢ O Phụ l ụ c
46
GIÁ TRỊ THỐNG KÊ KẾT QUẢ ĐỊNH LƯỢ NG MELOXICAM
Phương pháp UV
Giá tr ị thống kê Mebilax
Giớ i hạn tin cậy (p=95%) 7,386±8,049 x10-3
Độ lệch chuẩn (SD) 3,240x10-3
Độ lệch chuẩn tương đối (RSD) 0,044 %
Giá tr ị thống kê Meloxicam 7,5 mg
Giớ i hạn tin cậy (p=95%) 7,461±0,094
Độ lệch chuẩn (SD) 0,038
Độ lệch chuẩn tương đối (RSD) 0,509 %
Giá tr ị thống kê Meloxicam Stada
Giớ i hạn tin cậy (p=95%) 7,538±0,124
Độ lệch chuẩn (SD) 0,050
Độ lệch chuẩn tương đối (RSD) 0,663%
Giá tr ị thống kê Eurocam
Giớ i hạn tin cậy (p=95%) 7,544±0,042
Độ lệch chuẩn (SD) 0,017
Độ lệch chuẩn tương đối (RSD) 0,225%
Phương pháp Vis
Giá tr ị thống kê Mebilax
Giớ i hạn tin cậy (p=95%) 7,350±0,052
Độ lệch chuẩn (SD) 0,021
Độ lệch chuẩn tương đối (RSD) 0,286%
Giá tr ị thống kê Meloxicam 7,5 mg
Giớ i hạn tin cậy (p=95%) 7,393±0,099
Độ lệch chuẩn (SD) 0,04
Độ lệch chuẩn tương đối (RSD) 0,541%
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUY
WWW.BOIDUONGHOAHOCQUYNHON.BLOGSPOT
WW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM
ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú
8/20/2019 Định lượng meloxicam trong một số dược phẩm bằng phương pháp quang phổ tử ngoại khả kiến
http://slidepdf.com/reader/full/dinh-luong-meloxicam-trong-mot-so-duoc-pham-bang-phuong 64/64
PH Ạ M TH Ị PHƯƠNG THẢ O Phụ l ụ c
Giá tr ị thống kê Eurocam
Giớ i hạn tin cậy (p=95%) 7,489±0,077
Độ lệch chuẩn (SD) 0,031
Độ lệch chuẩn tương đối (RSD) 0,414%
Giá tr ị thống kê Meloxicam Stada
Giớ i hạn tin cậy (p=95%) 7,450±0,139
Độ lệch chuẩn (SD) 0,056
Độ lệch chuẩn tương đối (RSD) 0,752%
WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QUYWW.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM