Định hướng giảng dạy lịch sử

Để thu lại những kết quả tốt hơn cho quá trình giảng dạy học tập của môn

lịch sử, chúng tôi đề ra những định hướng dạy học cho giai đoạn 1954 – 2000 như

sau:

Trong dạy học lịch sử, phương pháp trực quan góp phần quan trọng tạo biểu tượng

cho học sinh cụ thể hóa các sự kiện và khắc phục tình trạng hiện đại hóa lịch sử

của học sinh.

Đồ dùng trực quan có vai trò rất lớn trong việc giúp học sinh nhớ kỹ, hiểu

sâu những hình ảnh, những kiến thức lịch sử. Hình ảnh được giữ lại đặc biệt vững

chắc trong trí nhớ chúng ta là hình ảnh chúng ta thu nhận được bằng trực quan.

Cùng với việc góp phần tạo biểu tượng và hình thành khái niệm lịch sử đồ

dùng trực quan còn phát triển khả năng, quan sát, trí tưởng tượng tư duy và ngôn

ngữ của học sinh.Chính vì vậy phương pháp giảng dạy đầu tiên chúng tôi muốn

hướng tới trong định hướng giảng dạy lịch sử lớp 12 giai đoạn (1954-2000) là sử

dụng đồ dùng trực quan.

- Sử dụng tranh ảnh tạo hứng thú học tập cho các em, giúp cho các em cái nhìn

trực quan hơn về lịch sử.

VD: Nhân dân Hà Nội mừng đón bộ đội vào tiếp quản thủ đô. Chủ tịch Hồ Chí

Minh thăm công trình thủy lợi, Thanh niên xung phong tham gia khôi phục đường

sắt Hà Nội – Mục Nam Quan , Tranh ảnh: Đoàn tàu thống nhất, Tranh ảnh: ảnh

ĐH lần VI, VII, VIII, IX... Tùy từng loại tranh ảnh theo cách kích cỡ khác nhau

mà giáo viên có thể treo tường hoặc dính lên bảng viết hoặc xây dựng trong bài

trình chiếu powerpoint và hướng dẫn học sinh quan sát, nhận xét.

- Sử dụng lược đồ, bản đồ nhằm giúp các em học sinh dễ hiểu bài hơn dễ nhớ các

sự kiện hơn, có thể thuộc bài ngay trên lớp. VD như việc sử dụng Bản đồ cứ điểm

Điện Biên Phủ, Lược đồ phong trào “Đồng khởi”, , lược đồ trận Vạn Tường –

Quảng Ngãi, Lược đồ ba chiến dịch; Chiến dịch Tây Nguyên, chiến dịch Huế - Đà

Nẵng, Chiến dịch Hồ Chí Minh.Ví dụ :Chúng ta có thể sử dụng các bản đồ động

về diễn biến chiến dịch Tây Nguyên.Giáo viên hướng dẫn học sinh về cách sử

dụng bản đồ trên máy tính để tìm hiểu được diễn biến, kết quả, ý nghĩa của chiến

dịch.Các mũi tên động có nhiều màu sắc về hướng tiến công của quân ta và hướng

rút chạy của địch, các cứ điểm hay địa bàn đóng quân của quân ta và địch làm tăng

tính sinh động và hấp dẫn cho học sinh.Qua đó Giáo viên có thể đặt ra những câu

hỏi định hướng cho bài dạy để học sinh tập trung đúng nội dung quan sát.

- Sử dụng video clip, phim tư liệu… giúp cho các em thấy được sự thật lịch sử

một cách đúng đắn nhất, chân thật nhất : Trận Điện Biên Phủ trên không, cảnh xe

tăng tiến vào dinh Độc Lập…Ví dụ sử dụng đoạn phim phản ánh diễn biến Tổng

tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975. Bước 1,Giáo viên giới thiệu xuất xứ

đoạn phim ( trích trong bộ phim “Giải phóng Miền Nam” ) và nội dung khái quát

của đoạn phim( tái hiện lại diễn biến 3 chiến dịch lớn :Chiến dịch Tây Nguyên, CD

Huế- Đà Nẵng và CD Hồ Chí Minh).Bước 2, đưa ra câu hỏi định hướng “Vì sao

Đảng ta lại quyết định chọn Tây Nguyên là nơi mở đầu cho cuộc Tổng tiến công và

nổi dậy mùa xuân năm 1975?”, “Cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm

1975 diễn ra như thế nào?”, “Cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975

có ý nghĩa lịch sử như thế nào?”. Ba câu hỏi định hướng này nhằm định hướng cho

học sinh không chỉ theo dõi diễn biến các sự kiện mà còn phải tư duy tổng hợp,

phân tích các sự kiện lịch sử. Vì vậy mà giáo viên có thể thiết kế phiếu học tập có

dạng các câu hỏi và bài tập để học sinh có thể trả lời được câu hỏi.Bước 3, học sinh

xem phim và hoàn thành phiếu học tập hoặc trình bày lại diễn biến các chiến dịch

trên bản đồ.

Bài trình chiếu PowerPoint: để đưa ra những điểm nhấn của bài học giúp

học sinh hiểu rõ vấn đề, tập trung vào một vấn đề cần giải quyết.Giáo viên sưu tầm

những tư liệu, hình ảnh hoặc các đoạn phim tư liệu có nội dung minh họa cho bài

học. Tuy nhiên chúng ta cũng không nên lạm dụng quá mức hiệu quả về hình ảnh

và âm thanh vì sẽ gây mất mất tập trung cho học sinh.

- Sử dụng phương pháp sử dụng bảng viết: Đây là phương pháp được sử

dụng phổ biến trong các nhà trường phổ thông nhằm định hướng cho học sinh

trong việc ghi bài và củng cố bài cuối giờ.

Giáo viên trình bày phải gọn gàng, sạch sẽ, chữ viết rõ ràng,khi viết bảng

không nên “nói chuyện với bảng”, không che chắng những nội dung đang viết.

-Phương pháp thuyết trình: giáo viên khi thuyết trình phải vận dụng tổng hợp các

phương pháp dùng lời khác nhau như miêu tả, nêu đặc điểm, kể chuyện diễn

giảng, giải thích.Diễn đạt lưu loát, ngôn ngữ trong sáng, gợi tả, giàu hình ảnh sẽ

thu hút học sinh vào bài dạy.Trong quá trình thuyết trình, giáo viên luôn phải quan

sát lớp học, luôn quan sát thái độ học sinh để kiểm tra mức độ tập trung, hiểu bài

và các viết các nội dung chính lên bảng.

- Sử dụng phiếu học tập để kiểm tra các mục nhỏ trong bài

- Sử dụng hình thức thảo luận nhóm: giúp học sinh chủ động, tích cực hơn đối với

môn học.GV chia lớp thành các nhóm nhỏ và đưa ra các câu hỏi thào luận có yêu

cầu vận dụng kiến thức so sánh, giải thích hoặc nhận xét , đánh giá.Ví dụ: Tại sao

Đảng ta lại có chủ trương mở đợt tổng tiến công và nổi dậy ở miền Nam năm 1975

diễn ra vào mùa xuân? .Thời lượng để thảo luận câu hỏi ở mỗi nhóm khoảng 10-

15 phút và các nhóm cử đại diện lên trình bày, GV đánh giá và cho điểm và tổng

kết lại câu trả lời đúng nhất.

Ngoài ra, GV cũng kết hợp với nhà trường và gia đình tổ chức 1 số buổi học ngoại

khóa tại địa phương, tham quan tìm hiểu các di tích lịch sử ở địa phương liên quan

đến bài học.

Ngoài ra kế hoạch kiểm tra đánh giá

Kiểm tra thường xuyên (cho điểm/ không cho điểm):

- Kiểm tra bài tập về nhà

- Kiểm tra vấn đáp nhanh trên lớp

- Bài test ngắn (viết)

- Bài kiểm tra nhanh

(Kiểm tra kiến thức nền, Bài tập 1 phút, Điểm nhấn, Tóm tắt 1 câu, Đề cương trống…).

Chương Tiết Hình thức tổ

chức/ Phương

Học liệu/Phương

tiện dạy học

Kiểm tra,

đánh giá

pháp dạy học

Chương

IV

1 Tự học (Chuận

bị trước ở nhà)

Phương pháp

thuyết trình, vấn

đáp, sử dụng

bảng biểu, tranh

ảnh, thảo luận

nhóm.

Tự học (Ôn tập

sau bài học)

- Phiếu học tập

(Kiểm tra mục tiêu

1.2, 2.1,)

- SGK Lịch sử lớp

12.

- Sách tham khảo.

Tranh ảnh: Nhân

dân Hà Nội mừng

đón bộ đội vào tiếp

quản thủ đô. Chủ

tịch Hồ Chí Minh

thăm công trình

thủy lợi; Thanh

niên xung phong

tham gia khôi phục

đường sắt Hà Nội

– Mục Nam Quan;

Lược đồ phong

trào “Đồng khởi”...

- Bài trình chiếu

Powerpoint

2 - 3 Tự học (Chuẩn


Trên lớp:

Phương pháp

thuyết trình, sử

SGK Lịch sử 10

Sách tham khảo

Tranh, ảnh về;

Cuộc đấu tranh

chống chiến lược

Vấn đáp

Bài tập thực

hành

Phiếu học

dụng tranh ảnh,

bảng biểu, sơ đồ,

tự nghiên cứu,

tài liệu tham

khảo, vấn đáp,

thảo luận nhóm

“Chiến tranh đặc

biệt của Mĩ –

Diệm”.

khái niệm chiến

lược “Chiến tranh

đặc biệt”

sử dụng phiếu học

tập (Kiểm tra mục

tiêu 1. 3, 3.1, 3.2 )

tập

Kiểm tra

nhanh viết

15’

Suy nghĩ –

Theo cặp-

Chia sẻ

4 - Tự học (chuẩn

bị bài trước ở

nhà)

- Trên lớp:

sử dụng phương

pháp vấn đáp,

thuyết trình, thảo

luận nhóm, sử

dụng tranh ảnh,

lược đồ.

- Tự học (ôn tập

sau bài học)

-(kiểm tra mục tiêu

1.4, 1.5)


12 (chuẩn).

- Tranh ảnh: lược

đồ trận Vạn Tường

– Quảng Ngãi, một

số hình ảnh biểu

tình của nhân dân

miền Nam, hình

ảnh tình hình nông

nghiệp của miền

Bắc.


Pwerpoint

- Kiểm tra 15

phút

- Phiếu học

tập, vấn đáp,

bài thực

hành nhóm,

bảng hướng

dẫn đánh giá

hoạt động

nhóm

5 - Tự học (chuẩn


- Trên lớp: sử

dụng phương

pháp thuyết, vấn

đáp, thảo luận

nhóm, sử dụng

tranh ảnh

- Tranh ảnh: Hình

ảnh máy bay Mĩ

rơi trên đường phố

Hà Nội, lễ kí chính

thức Hiệp định

Pari về Việt Nam


Powerpoint

- Bảng tổng kết về

ba chiến lược chiến

tranh (chiến tranh

đặc biệt, chiến

tranh cục bộ và

Việt Nam hóa

chiến tranh)

- Tài liệu tham

khảo.

- Phiếu học

tập.

- Vấn đáp,

bài thực

hành nhóm.

Bảng hướng

dẫn đánh giá

hoạt động

nhóm.

6 - 7 Tự học (chuẩn

bị bài trước khi

lên lớp)

- Trên lớp: -

Trên lớp: sử

dụng phương

pháp thuyết, vấn

đáp, thảo luận

nhóm, sử dụng

tranh ảnh

- Sử dụng phiếu

học tập (kiểm tra

mục tiêu 1.7, 1.8 )

Tranh ảnh và tư

liệu, lược đồ có

liên quan: Lược đồ

ba chiến dịch;

Chiến dịch Tây

Nguyên, chiến dịch

Huế - Đà Nẵng,

Chiến dịch Hồ Chí

- Phiếu học

tập.

- Vấn đáp,

bài thực

hành nhóm.

Điểm nhấn

- Bảng

hướng dẫn

đánh giá bài

trình chiếu

powerpoint

Minh, Phim tư liệu

về Cuộc tổng tiến

công và nổi dậy

mùa xuân năm

1975, và một số

hình ảnh về ba

chiến dịch.

-Tài liệu tham

khảo


powerpoint

của các

nhóm

- Kiểm tra 15

phút

Lịch sử

địa

phương

8- 9

10

Chương

V

1 Tự học (chuẩn


Trên lớp:

Phương pháp


đáp, sử dụng

tranh ảnh; thảo

luận nhóm

Tự học( ôn tập

sau bài học)

SGK Lịch sử lớp

12( chương trình

chuẩn)

- Sách tham khảo.

- Tranh ảnh: Nhân

dân thành phố Huế

bỏ phiếu bầu đại

biểu quốc hội khóa

VI


powepoint

Vấn đáp

Bài tập thực

hành nhóm.



Trên lớp:

Phương pháp


đáp, sử dụng

tranh ảnh, tài

liệu tham khảo,

vấn đáp, thảo

luận nhóm.

Tự học (ôn tập

sau bài học)

- Phiếu học tập số 1

(kiểm tra mục tiêu

1.1)


12 (chuẩn)

- Sách tham khảo

- Tranh ảnh: Đoàn

tàu thống nhất Bắc

– Nam


power point

- Tư liệu có liên

quan


(Kiểm tra mục tiêu

2.1)

Phiếu học

tập

Vấn đáp

Bài tập thực

hành nhóm



Trên lớp:

Phương pháp


đáp, sử dụng

tranh ảnh, sơ đồ

(Graph); thảo

luận nhóm.


sau bài học)


( kiểm tra mục tiêu

1.1)


12

- Sách tham khảo

- Tranh ảnh: ảnh

ĐH lần VI, VII,

VIII, IX...

- Sơ đồ giải thích

nội dung ĐH VII,

Phiếu học

tập

Vấn đáp

Bài tập thực

hành nhóm

Bảng hướng

dẫn đánh giá

sơ đồ và hoạt

động nhóm

biểu đồ thể hiện

mức độ lạm phát...


powerpoint

- Phiếu học tập 2


2.1)



Trên lớp:

Phương pháp


đáp, sử dụng

tranh ảnh, sơ đồ,

bảng so sánh,

thảo luận nhóm


sau bài học)

- Phiếu học tập 1


1.2; 1.3)

- SGK Lịch sử 12

- Sách tham khảo

-Tranh ảnh: thành

tựu sau đổi mới

( ảnh giàn khoan

khai thác dầu mỏ,

nhà máy thủy điện

Yaly, Cầu Mỹ

Thuận, Vinasat của

Việt Nam phóng

lên vũ trụ…)

- Bảng so sánh một

số kết quả kinh tế

(công nghiệp, nông

nghiệp, GDP…)

trước và sau công

cuộc đổi mới


Phiếu bài tập

Vấn đáp

Bài tập thực

hành

Kiểm tra

nhanh 5 phút

Powerpoint

Phiếu học tập số 2


3.1)

5 - Tự học (học

sinh chuẩn bị

bài ở nhà trước

khi học).

- Trên lớp: sử

dụng phương

pháp vấn đáp,

thuyết trình,

thảo luận nhóm.

- Tự học (ôn tập

ở nhà).


Pwerpoint.

- Phiếu học

tập, vấn đáp,

bài thảo luận

nhóm.

Ôn tập,

Làm bài

tập thực

hành

6 Tự học (Chuẩn


Trên lớp:

Phương pháp sử

dụng sơ đồ,

bảng biểu, thảo

luận nhóm

Tự học (Ôn tập

sau bài học)

Vở bài tập của HS

SGK Lịch sử 12

(Nâng cao)

Sách tham khảo

Bài trình chiếu

Power Point

Câu hỏi, bài tập

thực hành nhóm/cá

nhân

Vở bài tập của HS

Vấn đáp

Phỏng vấn

nhanh

Đề cương

trống

Bài tập thực

hành

7

Định hướng giảng dạy lịch sử

Education