dinh dưỡng mầm non
TRANSCRIPT
-
7/26/2019 dinh dng mm non
1/32
5/31/2016
GII PHU SINH L TR MM NON
GV: ThS. ThiHu PhEmail:[email protected]
CHNG5MU V TUN HON
-
7/26/2019 dinh dng mm non
2/32
5/31/2016
A- MUI. Chc nng v thnh phn ca mu
Mu l 1 cht lng mu lu thng trongh thng tun hon thc hin cc chc nng
quan trng.
1. Chc nng ca mu
- h hp
- dinh dng
- iu ho hot ng c quan
- o thi
- bo v
- iu ho nhit
-
7/26/2019 dinh dng mm non
3/32
5/31/2016
- Chc nng h hp: mu vn chuyn O2 t phi n cc t bo v CO2 t cc c quan n phi. Nh Hemoglobin (Hb) m mu vn chuyn c O2 v CO2
- Phn ng:
+ phi: Hb + O 2 -> HbO 2; HbCO 2 -> Hb + CO 2 + t bo: HbO 2 -> Hb + O 2; Hb + CO 2 -> HbCO 2
- Chc nng dinh dng: mu vn chuyn cccht DD c hp thu t ng tiu ho vn chuyn n cc m cung cp cho hot ng ca t bo.
+ Axit amin, glucose, axit bo, vitamin,
-
7/26/2019 dinh dng mm non
4/32
5/31/2016
- Chc nng iu ho hot ng cc c quan:
mu mang cht tit ca tuyn ni tit n cc c quan c tc dng kch thch hoc km hm hot ng cc c quan.
- Chc nng o thi: mu lu thng khp c th,ly cc cht cn b t t bo a n cc c quan
bi tit (thn, phi, tuyn m hi) bi tit rangoi.
- Chc nng bo v: T bo bch cu ca mu ckh nng tiu dit vi trng, ngoi ra trong mu cn
c cht khng th, khng c c tc dng bo v c th.
-
7/26/2019 dinh dng mm non
5/32
5/31/2016
- Chc nng iu ho nhit: mu c kh nng lm
tng, gim nhit c th nhanh chng (do mu ct nhit cao bc hi nhanh gim nhit khi nhit cao mu cha nhiu nhit chuyn n cc c
quan chng lnh khi nhit h)
+ Tri nng: gin mch, nhit chuyn ra ngoi
+ Tri lnh: co mch, chuyn nhit vo su trongc th gi nhit
2. Thnhphn ca mu
-
7/26/2019 dinh dng mm non
6/32
5/31/2016
Mu gm 2 thnh phn:
- Th v hnh : huyt tng
- Th hu hnh : hng cu, bch cu, tiu cu.
-
7/26/2019 dinh dng mm non
7/32
5/31/2016
2.1.Th v hnh
Huyt tng
L cht dch hi vng chim 50 - 60% th tch
mu gm: 90% nc; 1% mui; 7% P; 0,1% G;huyt tng tham gia qu trnh ng mu.
2.2.Th hu hnh
- hng cu,
- bch cu,
- tiu cu.
-
7/26/2019 dinh dng mm non
8/32
5/31/2016
Hng cu: L t bo hnh a lm 2 mt, khng c nhn
vn chuyn khng kh, dinh dng - S lng: khng n nh, thay i theo la tui, gii tnh,
tnh trng sc kho & mi trng sng:
+ ngi ln: Nam 4,2 tr/mm 3 mu; N 3,8 tr/mm 3 mu.
+ tr em thay i theo la tui.
- Thi gian sng: 100- 130 ngy, ti a 150 ngy. Hng
cu cht gan, lch.
-
7/26/2019 dinh dng mm non
9/32
5/31/2016
- Thnh phn v cu to: huyt cu t l thnh phn c
bn ca hng cu (hemoglobin mt protein kt hp vi st) chim 35% khi lng HC c tc dng lm cho mu
c mu . Ngoi ra trong HC cn cha nc.
- Chc nng: vn chuyn O2 & cht dinh dng n t
bo, thu CO 2 & cht cn b thi ra ngoi c th.
-
7/26/2019 dinh dng mm non
10/32
5/31/2016
- Qu trnh to HC: thi k bo thai c nhiu c
quan tham gia to HC nh: gan, lch, tu xng. Sau
khi sinh tu xng l c quan ch yu to hng cu
Bch cu: L nhng t bo c nhn, chuyn ng c,
khng c hnh dng nht nh bch cu c kh nng dichuyn c khp mi khe h ca t bo.
- S lng: ngi trng thnh (nam 7000/ mm3 mu;n 6200/ mm 3 mu) s lng BC tng khi b bnh nhim khun, gim khi b nhim c.
-
7/26/2019 dinh dng mm non
11/32
5/31/2016
C nhiu loi:
+ Khng ht: Lympho & Mono+ BC ht: BC a acid, BC a base, BC trung tnhBch cu sng: 2 4 ngy (lympho c th sng 100 ngy)
- Chc nng: bo v c th (BC c kh nng chng li cc
tc nhn gy nhim khun, nhim c cho c th, sn xut
ra khng th chng li tc nhn gy bnh.)
Bch cu c sinh ra cc tu xng, gan, lch.
-
7/26/2019 dinh dng mm non
12/32
5/31/2016
Tiu cu: L nhng t bo mu nh nht, khng nhn,
hnh a.
- S lng: 200000 400000/mm 3 mu. S lng tiu cu tng khi n nhiu tht, gim khi c th b nhim trng hoc
khi b chy mu.
- Thi giansng: 4-6 ngy.
- Chc nng: tham gia qu trnh ng mu, chng chy mu
khi b thng, khi phu thut.
- Tiu cu c sinh ra t tu xng
-
7/26/2019 dinh dng mm non
13/32
5/31/2016
Mu
T bo mu
Huyt tng
v
enzim
Cht sinh t mu
(axitamin, Ca 2+)
Ca2+
Huyt thanh
Khimung T mu
Hng cu
Bch cu
Tiu cu
ng mu
-
7/26/2019 dinh dng mm non
14/32
5/31/2016
II. Nhm mu
- ngi, theo h nhm mu
ABO, xp thnh 4 nhm:
A; B; AB; O.
- Trong :
+ nhm mu O chuyn cho, v nhm mu O khng c
khng nguyn trn HC khng gy ra s ngng kt.
+ nhm mu AB chuyn nhn, v nhm mu AB khngc khng th trn huyt tng khng gy ra s ngng kt.
Huyt tngca cc
nhm mu(nginhn)
Hng cu ca cc nhm mu ngi cho
O A B AB
O ( , )
A ( )
B ( )
AB (0)
Hng cu khng bkt dnh
Hng cu bkt dnh
O A B AB
gy kt dnh A
gy kt dnh B
-
7/26/2019 dinh dng mm non
15/32
5/31/2016
S tai bin sn khoa trong bt ng nhm mu Rhesus
- Theo h nhm mu Rh: Rh+, Rh- ( him)
III. c im mu tr em
1. c im s to mu.
- Thi k bo thai: gan, lch, tu xng tham gia to mu.
- Sau khi sinh: tu xng l c quan ch yu sinh ra cc t
bo mu.
- Tui dy th tr i: s to mu ch yu cc xng di,
xng dt, xng ct sng.
-
7/26/2019 dinh dng mm non
16/32
5/31/2016
- S to mu tr em tuy mnh nhng khng n nh,
do bt c nguyn nhn gy bnh no cng d nh
hng n s to mu, tr d b thiu mu nhng c kh
nng d hi phc.
- Khi thiu mu nng tr em d c phn ng nh gan,
lch, hch to ln.
2. c im mu tr em
Trong mu tr em:
- cht v c (huyt tng) tng t nh ngi ln,
- cht hu c thay i theo la tui.
-
7/26/2019 dinh dng mm non
17/32
5/31/2016
Hng cu: s lng thay i theo la tui.
- S sinh: 5-6 tr/mm 3 mu, sau 5- 7 ngy s lng HCgim cn 4- 4,5 tr/mm 3 mu.
- Tr < 1 tui: s lng HC cn 3,2- 3,5 tr/mm 3 mu (doc th ln nhanh, s to mu khng p ng kp nhu cu).
- Tr > 1tui: HC n nh dn.
- 3 tui: s lng HC khong > 4tr/mm 3 mu.
Bch cu: S lng thay i theo tui, nhn chung tr
cng nh s lng bch cu cng tng.
- S sinh: s lng BC rt caov thay i t 10000-
30000 /mm 3 mu.
- Thi k b m: 10000 20000/mm 3 mu.
- Thi k > 1 tui: s lng BC gim dn ri ging nh ngi ln 6000 8000 BC/mm 3 mu.
-
7/26/2019 dinh dng mm non
18/32
5/31/2016
Tiu cu: s lng t thay i.
- S sinh: 100000 400000/mm 3 mu.
- Thi k > 1 tui: s lng tiu cu t 150000
300000/mm 3 mu.
- tr < 6tui: d mc bnh thiu mu.
Mun trnh c bnh: cn cho tr n thc n cha nhiu cht st hnh thnh huyt cu t (hemoglobin). Nu thiu mu nng cn dng thm vitamin B12 kch
thch to mu.
B-TUN HON
- Chc nng tun hon rt
quan trng trong vic duy
tr s sng. B my tun
hon m bo s lu thng
mu trong c th.
- B my tun hon: tim &
mch mu (h mch).
-
7/26/2019 dinh dng mm non
19/32
5/31/2016
I. Tim
I. Cu to tim v v trTim nm trong lng ngc hi chch sang tri, cdng hnh nn ngc.
-
7/26/2019 dinh dng mm non
20/32
5/31/2016
2
1. Cu to tim
- Trng lng: ph thuc vo tng c th (thng
bng chnh nm tay ngi );
Nam = 267g, N = 240g.
- Tim c bao bc bi mng tim,
- Tim l mt c quan rng c cu to bi cc c tim v
m lin kt to thnh:
+ cc ngn tim (tm nh tri, tm tht tri, tm nh phi, tm tht phi)
+ cc van tim (van nh - tht, van ng mch )
-
7/26/2019 dinh dng mm non
21/32
5/31/2016
2
-
7/26/2019 dinh dng mm non
22/32
5/31/2016
2
THO LUN 1. Ngn tim no c thnh c dy nht v ngn no c
thnh c mng nht?Tm tht tri c thnh c ln nht
Tm nh phi c thnh c mng nht 2. Ti sao much bm i mt chiu?
Gia tm nh & tm tht c van nh tht ng m t ng c
tc dng lm cho mu chy theo 1 chiu t tm nh -> tmtht. Gia tm tht (tri) vi ng mch ch & tm tht phi vi ng mch phi c van t chim (van bn nguyt).
2. Hot ng ca tim
-
7/26/2019 dinh dng mm non
23/32
5/31/2016
2
2. Hot ng ca tim
Hot ng ca tim c v nh 1 my bm, bm mu vo cc ng mch v ht mu v t tnh mch.Chu k hot ng tim gm 3 pha:
- Tm nh co: 0,1 giy
- Tm tht co: 0,3 giy
- Ton b tim gin: 0,4 giy Nhp tim trung bnh ca ngi ln: 70-75 ln/pht
2. Hot ng ca tim
Cc giai ontrong chu ktim( a: nh thu,b: tht thu,c: tm trngton b)
-
7/26/2019 dinh dng mm non
24/32
5/31/2016
2
3. c im tim ca tr em
Cu to tim tr em c bn ging ngi ln nhng cnhng c im khc:
- V tr nm cao hn, nm ngang, tim hnh trn ( s sinh), khi gn 1 tui tim nm t th cho nghing,4 tui c v tr nh ngi ln.
-Trng lng: tim tr s sinh chim 0,9% trng lng c th (ngi ln 0,5%)
- Hot ng ca tim cha n nh:
+ Nhp tim: tr 1 thng 120 140 ln/ pht
1 tui 100 130 ln/ pht.
2 5 tui: 90 120 ln/ pht.
> 6 tui: 80- 110 ln/ pht.
+ Mch p ca tim tr em nhanh hn ngi ln, tr cngnh mch p cng nhanh. Mch p ca tr d thay i
khi khc, st, s hi, gng sc...v vy khi kim tra mch p ca tr nn thc hin khi tr ng hoc nm yn.
-
7/26/2019 dinh dng mm non
25/32
5/31/2016
2
II. H mch
1. Cu to h mch Cc
mch Cu to Chc nng
Thnh mch Lngmch
S lp dy
ng mch
3 Dy Hp Dn mu t timn cc c quan
Tnh mch
3 Mng Rng cvan
Dn mu t ccc quan v tim
Maomch
1 Mng nht Hp nht Trao i cht
-
7/26/2019 dinh dng mm non
26/32
5/31/2016
2
2. S tun hon mu
-
7/26/2019 dinh dng mm non
27/32
5/31/2016
2
NG I CA MU TRONG H TUN HON
ng mch ch Mao mchcc c quan
Mao mch phi
VNG TUNHON LN
VNG TUNHON NH
Tnh mch
ng mch phi
Tnh mch phi
TM NH PHI
TM THT PHI
TM NH TRI
TM THT TRI
2.1. Vngtun hon ln
- Vng tun hon thc hin trao i cht & traoi kh khp ton b c th
- l vng tun hon m h mch dn mu ti
(giu O 2) t tm tht tri xung ng mch ch n khp c th qua mao mch theo tnh
mch v tm nh phi.
-
7/26/2019 dinh dng mm non
28/32
5/31/2016
2
2.2. Vngtun hon nh
- vng tun hon thc hin qu trnh trao i kh(xy ra phi).
- L vng tun hon em mu thm (cha CO 2)n phi thc hin trao i kh thnh mu ti
(cha O 2) ri tr v tim (tm nh tri) xung tm
tht tri vo ng mch.
-
7/26/2019 dinh dng mm non
29/32
5/31/2016
2
Huyt p
- Huyt p tm thu, huyt p tm trng?Huyt p thng c phn loi da trn huyt ptm thu v huyt p tm trng. Huyt p tm thul p lc mu trong lng mch trong khi tim p (huyt p trn/ ti a). Huyt p tm trng l plc mu trong khong thi gian gia hai ln p ca tim ( huyt p di/ti thiu)
Huyt p
-
7/26/2019 dinh dng mm non
30/32
5/31/2016
3
- Thi k thai nhi: cha phn chia vng tun honln nh ch mang chung nht l vng tun honnhau thai v phi cha hot ng.
- Khi a tr ra i, phi bt u hot ng, vngtun hon chnh thc hot ng v chia thnh vng
tun hon ln, vng tun hon nh.
2.3. Vngtun hon tr em
2.3. Vngtun hon tr em
-
7/26/2019 dinh dng mm non
31/32
5/31/2016
3
D-V SINH H TUN HON 1- Rnluyn tim mch chotr bng cch:
- Cho tr lao ng chn tay, tp th dc, hot dng vuichi va sc lm cho c tim dy hn, co gin tt hn.
- m bo cho thn kinh ca tr khng b kch thch qumnh, khng gy yu t bt ng , khng h do tr.
- To cho tr cuc sng thoi mi nhm gip h timmch hot ng tt.
2- Cn hng dn tr xoa bpc th mu lu thng d dng. Khng nn cho tr mc qun ocht qu, ma ng cn tm nc nng.
3- Quan tmn ch dinh dng ca tr.
4- T chc ch sinh hot ph hp la tui, to iu kin cho tr hot nh ni thong kh, khngkh trong lnh
-
7/26/2019 dinh dng mm non
32/32
5/31/2016
Ht chng ri!!!!!!!!!