dil bezleri
TRANSCRIPT
SİNDİRİM SİSTEMİ DERS KURULUAĞIZ HİSTOLOJİSİ
Yrd.Doç.Dr.Sevda Söker
Sindirim Sistemi Hakkında Genel Bilgi
Oral KaviteDudakDamakDilDiş
Tükrük BezleriFarenks
Anatomik bölgelere, organların yapı ve fonksiyonlarına göre sindirim sistemi 3 esas
bölümde incelenir
I- Oral Kavite (ağız boşluğu ve içindeki oluşumlar)
II- Gastrointestinal Kanal
III- Yardımcı Sindirim Bezleri (Karaciğer ve pankreas)
Sindirim sistemi mukozası özelleşmiş olup, pek çok işlevleri yerine getirir. Bunlar:
-Sekresyon.-Absorbsiyon.-Bariyer.-İmmünolojik koruma.
I-Oral kavite; vestibül ve ağız boşluğu olmak üzere ikiye ayrılır.Vestibül(Dudaklar,yanaklar ve diş
kavisleriyle sınırlı)Ağız boşluğu(Üstte sert ve yumuşak
damak,altta dil ve ağız tabanı ile)Oral kavitede yer alan oluşumlar :DilDişKüçük Tükrük BezleriTonsillalar
Ağız mukozası üç farklı bölgeye ayrılır
1- Çiğneme Mukozası2- Örtücü Mukoza3- Özel Mukoza
Keratinize epitel Parakeratinize epitel
1) Çiğneme mukozası(gingiva ve sert damak)
2) Örtücü veya toplayıcı mukoza (dudak, yanak,vestibüler forniks, alveoler mukoza, ağız tabanı ve yumuşak damak)
3) Özelleşmiş mukoza (dil sırtı ve tad tomurcukları)
Mukoza
Epitel ; derinin epiteline benzer,(keratinosit,melanosit,Langerhans ve merkel hüc.)
L.propria, kan damarları ve çıplak akson sonlanması
Örtücü mukozavestibülde,ağız tabanı,yumuşak damak ,dil altında daha
ince,Yanaklarda biraz daha kalın olan ÇKNKYE TİPİNDE.
Çiğneme mukozası ,dişeti ve sert damakta bulunur.
Epitel genellikle keratinizedir. Bazı alanlarda özellikle de gingivada epitel parakeratinize
bazende nonkeratinizedir. Ağız boşluğunda döşeyici mukoza ile döşeli alanların
çoğunda submukoza tabakası bulunur. Submukoza tabakası dilin alt yüzünde bulunmaz .
Özel mukoza dilin yüzeyinde.Dilin sulcus terminalisinin ön tarafındaki bölümü çok
sayıda papilla içerir ve bu alanlardaki mukoza özelleşmiş mukoza olarak adlandırılır. Bu alanda filiform,fungiform ve sirkumvallat papillalar,4.tip papilla dil kenarlarına yerleşiktir ve foliat papilla..
Oral Kaviteyi Çevreleyen Oluşumlar
1- Dudaklar2- Yanaklar3- Ağız tabanı ve dil4- Damak
Sert damakYumuşak damak
DUDAK
Üç yüzü bulunmaktadır. Bunlar:1- Dış yüzü2- Serbest yüzü3- İç yüzü
Submukozasında saf müköz salgı yapan glandula labialesler yer alır
Ağız boşluğu dış yüzü kıllı deri ile kaplı yağ bezleri ve ekrin ter bezlerini içeren dudaklar ile çevrelenir.
Kıllı dış deri ile nemli-sulu iç bölge arasındaki geçiş zonu pembe renginden dolayı vermilion olarak adlandırılır.
Burada epitel keratinizasyon göstermeyen çok katlı yassı tiptedir
Dudakların iç yüzü çok katlı yassı non-keratinize epitel ile döşelidir.
Papilla sayısı azdır. Küçük tükrük bezleri vardır ve bu bezler ürettikleri tükrüğü küçük boşaltım kanalları iç yüzeye bırakırlar.
Dudak Dış yüzü;
deri ile kaplı ,kıl folikülü,ter bezi,yağ bezi ( +).
Kırmızı bölge serbest kısım;Deri ile örtülü papiller yapı derin,kapillerler oldukça
yüzeyel o nedenle pembe.Kıl folikülü ve ter bezi yoktur. Bu nedenle sık sık kurur.
İç yüzü;Düzensiz sıkı bağ dokusu ve küçük müköz bezler( Gl.
Labiales) ve dudak iç yüzü ıslaktır.
DAMAK
-Sert damak-Yumuşak damak
Damak Burun boşluğu ile ağız boşluğunu birbirinden
ayırır.Önde sert arkada yumuşak damak.
Palatum DurumOrtada kemik iskelet, ağız boşluğu yüzü kısmen çok katlı keratinize epitel, yumuşak damağa doğru ise saf müköz bezler ( Gl. Palatina ) Nazal yüzü solunum epiteli( PSKGHE)
Palatum molle;İskelet kasından oluşur.Oral yüzü ÇKNKYE, Nazofarınks yüzü
PSKGHE
Uç kısmında uvula denen kassal yapı.
,
Yanaklar Dışı deri ile örtülü,kıl folikülü,ter bezi,yağ bezi
Orta da çiğneme kasları
Alltta bağ doku içinde Gl. Buccales.
Ağız boşluğu mukozası sert damak ta ÇKKYEBunun dışındaki yerlerde ÇKNKYE
Ağız mukozası sürekli ıslaktır(.Küçük tükrük bezlerinin salgısından dolayı).
DİL Konuşma ve tad alma
organıdır.
Dilin dorsal yüzü özel mukoza ile örtülüdür.
Papilla içerir.
Her dil papillası ÇKKYE ve bol damarlı bağ dokusundan oluşur.
DİL PAPİLLALARI
1- Papilla filiformis( ipliğimsi)2- Papilla fungiformis(mantarımsı)3- Papilla foliata ( yaprak)4- Papilla sirkumvallata
(hendeğimsi)
Papilla filiformis hariç, diğer üç papilla tat cisimciklerine sahiptirler.
Dil Mukoza Epitel ve l. Propriadan oluşur.
Dilin dorsalinde üst yüzünde özel yapılar vardır.
Epitel ve özel bağ dokusunun katılımıyle oluşan ---Papilla
Dorsal yüzde 2/3 ön arka sınırda açıklığı öne bakan V harfi şeklinde yerleşmiş
özel papiller yapıyla şekillenen “sulcus teminalis”
Sulcus terminalisin köşesi( foramen çekum) embriyonel yaşamda aşağıya doğru bir divertikül oluşturur ve troid bezini oluşturur.
Dil papillaları
Papilla filiformis Dilin uç kısmında ve en sık görülen
tip.Mukoza yüzeyinden ağız boşluğuna
doğru incelen uzun dar çıkıntılar.Tad cisimciği yok. Mekanik papilladır.Ateşli hastalıklarda keratinleşme
artar. Ve dil yüzeyi paslı görünür.
Papilla fungiformis;Mukoza yüzeyinden konik çıkıntılar yapan mantarımsı papilla.Dil ucunda ve yanlarda.Yan kısım tuzlu,ön kısım tatlı duyusunu.
Papilla sirkumvallata;Sulcus terminalis önünde yerleşmiştir.
Dil yüzeyine girinti yapan çevresel bir oluk vardır.Buraya Von Ebner bezlerinin salgısı açılır.Tad duyu
cisimciği yan yüz epitelindedir.
Papilla foliata; Dilin arka yan yüzünde.İnsanda az seçilir.Rudimenterdir.Tad duyu cisimciği kenardadır.Ekşi duyusunu
Filiform papillalar
Bağ dokusu
Çizgili kaslar
Bağ doku papillaları
Epitel
Dilde filiform papillalar
Dilde filiform papilla
P. Fungiformis
P. Folliata
Dil, sirkumvallat papilla
Tat cisimcikleri
Çok katlı yassı epitel
Bağ dokusu papillalar
Lenfatik nodül
Seröz (Von Ebner) bezler
Sirkumvallat papilla
Dil, sirkumvallat papilla
TAT CİSİMCİKLERİ Tat cisimcikleri ovalimsi ve
epitel içerisinde açık renkte boyanan yapılar olarak seçilir.
Tat cisimciklerinde üç tip hücre yer alır.1)Tad reseptör
hücreleri(NÖROEPİTEL)
2) Destek hücreler(Olgunlaşmamış hücreler)
3) Bazal hücreler( prekürsör
hücre)
Prekürsör hücreler ( Bazal hücreler),destek hücrelerini yada (olgunlaşmamış tat hücrelerini) verirler
Bir bakıma olgun tat reseptör hücresini verirler.
Tat cisimcikleri
Az sayıda yumuşak damakta, epiglotisde ve yutağın arka yüzünde de vardır.
Dar apikal yüzünde tad deliği .IM da hücrelerin boyanma özelliğine göre açık ve koyu ve
bazalde izlenen kök hücreler
EM da ise Tip 1,2,3,4 diye ayrılır.
Tip 1; Koyu hücreler,Silindirik yapılı.periferik ve sentrik olabilir.Apikal
stoplazmada yoğun salgı granülleri ve tad deliğine uzanan mikrovilluslar.,Destekleyici hücrede denir.
Tip 2; Açık hücreler.Tad cisimciğinin merkezinde.
İğ şekilli ve uzun mikrovillusludur.Salgı granülü yoktur.
Tip 3;Açık hücreler.Mikrovilluslar daha kalın ve uzun stoplazmik uzantılar .
Hücre bazalinde transmitter içeren veziküller bulunur.Tad hücreleri diye adlandırılan bu hücreler nöroepitel
türündedir.
Tip 4 hücreler;Tat cisimciğinin alt bazalinde.Diğer hücrelerin kök hücresi kabul edilir
Mitotik aktivite gösterir.Diğer tip hücreye dönüşebilir.
Tad duyusunun alınması hücre memb.
İyon kanalları ile…. tuzlu ve ekşi,özel reseptörler… ile acı ve tatlı
Dildeki papillalar farklı izlenebilir.
Dil ucu ;epitelindep.filiformis,fungiformis (+), altta
bağ dokuda bez ve lenfoid doku yok.P.sirkumvallata bölümü Dil V’ si(
burada seröz bez,von EBNER BEZLERİ
Dilin ventral yüzeyi Dorsale göre daha ince ve ÇKNKYE.
Ağız tabanı epitelinin devamı.Dilin gövdesi kaslardan oluşur ve 3 yönlü tertiplenme gösterir.
Dilin 1/ 3 arka kısmı dil kökü diye bilinir.Epitelinde papilla yok, l.propriada müköz bez ve lenfoid
doku belirgin.Dil kökü mukozasında lenfoid doku belirgin olduğu için
LİNGUAL TONSİL denir.
Dil, sirkumvallat papillada tat cisimcikleri
Tat cisimcikleri
Hendek
Von Ebner bezleri
Dil, tat cisimcikleri
*
*
*
*
DİL BEZLERİ Nuhnblandin Bezleri
(serö-müköz) Dil ucunda Salgısını dilin
alt yüzeyine
Von Ebner Bezleri (Saf seröz)Dil corpusunda,Salgısını sirkumvallat papilla oluklarına
Weber Bezleri (saf müköz)
Dil kökü,salgısını T.lingualais kriptalarına akıtır.
Dil
Dil (Von Ebner)bezleri
DİLİ İNNERVE EDEN SİNİRLER Genel Duyu
N. Trigeminus (ön 2/3)N. Glossofarengeus ve N. Vagus (arka 1/3)
Tat DuyusuN. Fasialis (ön 2/3)
N. Glossofarengeus ve N. Vagus (arka 1/3) Dil Kasları
N. Hypoglossus
Kan Damarları ve Dil BezleriSempatik ve parasempatik sinirler
DİŞLER
Besin maddelerinin çiğnenmesinde görev alan sert oluşumlardır.
Süt ve kalıcı dişler olmak üzere ikiye ayrılır.(kesici,canin ,premolar ve molar)
Süt dişleri her çenede 10 tane olmak üzere toplam 20 adet, kalıcı dişler ise her çenede 16 adet olmak üzere toplam 32 tanedir.
A) Dişin Sert Kısımları
1-Mine-%96 inorganik madde,-%4 organik madde
ihtiva eder.-Ektodermal kökenlidir.-Mine prizmalarından
oluşmuştur-Ameloblastlar tarafından
sentezlenir.-Retzius çizgileri
seçilir.Mineralizasyonun birikimine bağlı)
-Sentezlenmesi doğumla beraber sona erer.
DİŞ MİNESİ
Diş minesi vücudun en sert dokusudur.
Oblik çizgilenme Schreger( longitudinal kesitte)
Dişin enine kesitinde mineralizasyonun periodik birikimine bağlı Retzius çizgilenmesi..
Organik ara madde Enamelin aa.
2- Dentin
-%70 inorganik madde (hidroksiapatit)
-%30 Organik madde(kollagen içerikli yapı)
-Dentin tubülleri seçilir
-Owen çizgileri seçilir.
-Mezenşim orjinlidir.
-Odontoblastlar tarafından sentezlenir.
-Yapımı süreklidir.
-Sinir uzantılarına sahiptir.
-Sıcağa ve soğuğa duyarlıdır
DENTİN• Odontoblast uzantılarının başlangıcında
inorganik madde içermez ve predentin denir.
• Dentin sürekli yapılıp küçülür ve pulpa boşluğunda yığılır.
• Dentin içinde kıvrımlı seyirli kanal Dentin tübülleri
• Odontoblastların stoplazmik uzantısı ..THOMes lifleri.
• Ve dentinin ağrıya duyarlılığının nedeni.
• Yapısındaki kollagen teller hiroksiapatit kristali ile ilişkili olup mineralize bir ara madde oluşturur.
• Yapısında konsantrik yerleşimli OWEN çizgileri
• Pulpadaki myelinli sinir lifleri myelinini kaybedip odontoblast yapısına katılır.( bu nedenle sıcak soğuğa duyarlı)
• Avasküler ve hücresiz.
3- Sement-%50 inorganik,-%50 organik madde
ihtiva eder.-Lakuna ve
kanaliküllere sahiptir.-Sementoblastlar
tarafından sentezlenir.-Dentini örten sert
kısımdır.
Osteosite benzer sementosit denilen hücreyi içerir.(
Havers lameller sistemi içermez.)
Apekse doğru olan kısım hücresel sement içerir.
Sementositler lakuna içinde .
Dentine bitişik kısım hücre içermez.( hücresiz sement) (Boyun kısmına doğru)
Damarsiz ( avasküler.)
Mezenşim orjinli
Kolay rezorbe olmadığı için diş hekimliğinde apereylerle düzenleme yapılır.
B) DİŞİN YUMUŞAK KISIMLARI
Diş Pulpası( dentin iç kısmında)Gevşek bağ dokusu yapısındadırSempatik ve duysal liflerle innerve olurGlikozaminoglikan ve proteoglikanlardan
zengindir.Bol miktarda kan damarları ve sinirler içerir.
Üç konsantrik zona ayrılıra) Odontoblastik Zon,Dentine komşub) Hücreden fakir Zon, c) Hücreden zengin zon.Fibroblast ve
mezenşim hücresi.
Diş pulpası Özel tipte bir bağ doku.
Pulpa boşluğu ile kanalı doldurur.(Müköz bağ doku )Etrafı odontoblast hücresi ile sınırlıAkıcı ara madde ve yıldız biçimli hücreler.
Az sayıda makrofaj,lenfosit ve plazma hücresi.
Diğer elemanı diş kökünden giren arteriol ve sinir lifleridir.
Sinir uçları odontoblastlar arasında ve bunların uzantıları boyunca dentin tubullleri içine girer.
Bu yapı nedeniyle mine kaybı olunca ağrı duyusu olur.
Lenf damarı yok
C) DİŞİN DESTEK ELEMANLARI
Gingiva (diş eti)
Peridontal ligament
Alveol kemiği
Diş eti; ağız içindeki mukozanın dişlerin yuvalandığı alveoller etrafındaki bölümü.
Alveol kemik periostuna tutunur.
ÇKYE ve alttaki bağ dokusundan oluşurBağ doku ile periosta tutunur ve hareketsizdir.
Epitel dişin dış yüzüne bazal laminaya benzer hemidesmozomlarla tutunmuştur.Ve bakterilerin peridontal dokuya geçişini engeller.
Periodontal lig., Dişin kök kısmının çevresinde sıkı bağ dokudan oluşur.
Diş kökünün dişını örten sement ile alveoler kemik arasında uzanan kalın kollagen liflerden oluşur.( sharpey lifleri)
Fibröz yapı içeriği çiğneme esnasında mekanik basıya direnç sağlar.
Bu fibroblastlar diğer sıkı bağ dokusundaki liflerden daha aktif olup kollagen liflerin yenilenmesi daha hızlı olur.
Alveol kemiği İnce kompact kemik ,
periodontal lig.deki Kollagen teller buraya tutunur.
Alveol kemiği+ periodotal lig.+sement ve bağlayıcı epitel=Periodonsiyum,diş çevresi olarak bilinir.
Tükrük Bezleri
Dr.Sevda Söker
Tükrük
Ağız mukozasını ve üst solunum yollarını ağız yoluyla bulaşan patojenlere karşı korumakla vazifelidir.
immünglobulin A gibİ SALGISAL maddeleri ile lizozim gibi enzimler yerleştirilmiştir.
Minör Tükrük Bezleri Minör bezler, çok küçük olup ağız mukozasının içinde veya
altında bulunurlar. Sayıları 600-1000 olan bu müköz bezler, kendi küçük duktusları ile doğrudan doğruya ağız boşluğuna açılırlar. Bu bezler salgılarını bir kanalcık yardımıyla dışarı boşalttıklarından merokrin bezler grubuna dâhil edilirler. Oral kavitede, tonsil üst kutbunda (Weber glandı), tonsil plikalarında ve yaygın olarak yanak, dudak, damak ve dilde, farengeal, molar veya retromolar (Carmalt glandları) bölgelerde yer alırlar. Minör tükürük bezleri 4 grupta toplanır:
A. Glandulae labiales (Labial bezler): Dudak mukozası ile kasları arasındadır.
B. Glandulae buccales (Bukkal bezler): Yanak mukozasında yer alırlar.
C. Glandulae palatinae (Palatin bezler): Sert ve yumuşak damak mukozası altındadır.
D. Glandulae linguales, (Lingual bezler): Dil papillalarında, dil ucu, dil kökünde bulunurlar. Tükürük bezleri, tubuler ve tubuloalveoler bir yapı gösteren dış salgı bezleridir.
TÜKRÜK BEZLERİ
I- Minör Tükrük Bezleri : Oral kavitenin submukozasında yerleşiktirler. Kapsülaları yoktur.Organ stromasında boşaltım kanalı var.Pars striata ve intercallata yok.Gll. LabialesGll. BukkalesGll. Palatinae
Anatomi: Minor Tükrük Bezleri
600-1000 tane Basit kanallar Bukkal, Labial,
Palatal, Lingual Tonsilde (Weber
Glandı), Dil tabanında
(Von Ebner Glandı)
II- Majör Tükrük Bezleri :Oral kavitenin dışında yer alırlar. Kendilerine özgü kapsüla, kan damarı
ve sinirlere sahiptirler. Salgılarını kanallar vasıtasıyla ağız
boşluğuna boşaltırlar. Gl. Parotidea,Gl. Submandibularis,Gl. Sublingualis.
Majör Bezler– Parotis– Submandibular– Sublingual
Tükrük bezleriTükrük bezleri sinir uçları ve
kimyasal etkenlerle uyarılır.
Genel olarak bağ dokusu içeren bir kapsülle çevrili,ve kapsülden organa giren bağ doku bölmesi lob ve lobulusleri oluşturur.
Tipik birleşik tubuloalveoler bez yapısındadır.
Yine Ekzokrin bez gibi salgı ve boşaltım kanalları vardır.
YAPI STROMA VE PARANKİMADAN OLUŞUR.
GENEL YAPISI. Stroma organı çevreleyen kapsül ve kapsülden
araya giren bağ dokusu bölmeleri,
Parankiması ,Asinüs ve salgı yapan kanalllardan ,(Ductusların genişlemiş salgılayıcı son bölümüne =asinüs)
Asinüs lümen etrafına yerleşmiş tek sıra piramidal hücreden ve
piramidal hücrenin dış tarafında bazal lamina .
Bazal lamina ile asinüs arasında myoepitel hücresi.
Histoloji
Parankim–Asini–Salgı kanalı–Boşaltım kanalı
Stroma (Bağ doku)–Kan ve lenf damarları–Kanaliküller
Histoloji
Sekretuar Ünite– Asinüs (seröz,
müköz, miks)– Myoepitelyal
hücreler– Birleştirici kanal– Salgı kanal– Boşaltıcı kanal
Histoloji
Asiner hücreler
–Seröz bezlerde → Amilaz–Müköz bezlerde → Müsin
Histoloji Parotis: seröz & yağlı
Submandibular: miksseröz
Sublingual: miks müköz
ASİNÜSLER
Salgı yapan hücreler Seröz ve Müköz tip,SERÖMÜKÖZ olabilir.
Seröz protein içerikli..EM’’de stoplazmasında bol GER Ve serbest ribozom,iyi gelişmiş GolgiApikalinde tipik protein türü ( zimogen ) granül.
IM’da HE Apikal stoplazma salgı granül yoğunluğu ile asidofil.,bazal stoplazma ise ribozom bol old. İçin bazofil .
Hücrelerin yan ve bazalindekıvrımlar ve komşu hücreler arasında kanalcıklar yoktur.
Müköz tip salgı yapanlarda içerik mukus,
-- Çekirdek bazalde ve yassı-- Apikal stoplazmada musinojen granül bulunur.--Glikoprotein içerikli salgı sentezi yapan organeller,GER
ve Golgi kompleksi hücrenin bazalinde -- Apikal stoplazma salgı içeriğinden soluk ve bazofil.--Salgı yapan son kısımda salgı hücresi ile bazal lamina
arasında yassı kontraktil hücreler ( myoepitel )--Uzantıları yassı ve az belirgin,kontraksiyon yapar ve
salgının boşalmasında etkin.
Tükrük Bezlerinin Parankiması
Seröz Asini Müköz AsiniSerömüköz Asini
Histoloji
Seröz ,müköz asinüs Seröz ,müköz ve serömüköz özellikli hücreler BM üstüne
oturmuş ve arada yerleşik myoepitel hücreler .
Seröz hücreler koyu asidofilik,çekirdek sentrik ve hücre piramidal,Koyu zimogen granüller rutin tespitde görünür.Lümen dar.
Müköz hücreler soluk boyalı,kübik,çekirdek bazalde,musinojen granüller rutin tespitte kaybolur.Geniş lümenli.
Tükrük Bezi Kanallar Sistemi
Pars İnterkallata
Alçak yassı epiteldenkübik epitel dönüşen bir epitel.
Parotisde en UZUN
Pars ınterkallata
Salgı yapan kısmı salgı kanallarına birleştirir.
Alveolus tan sonraki daralmış kısım,lümen seçilemez.Myoepitel hücresi var.
İYON taşınımı olurHCO3 iyonları kanal epitel hücrelerinin içine ,CL iyonları ise epitelden lümene
Intralobulerdir.
Tükrük Bezi Kanallar SistemiPars Striata Kübik epitelden
başlayıp prizmatiğe dek değişen
Potasyum ve bikarbonat iyonlarını salgılar.
Sodyumu geri emer.
Bazal katlantılara sahiptir,
Asidofilik boyanır.
Pars striata Çizgili kanallar ,kübik epitelle başlar giderek
yükselen epitel boşaltım kanalı epiteliyle devam eder.
Lümen belirgindir.Apikalinde mikrovillus var,myoepitel hücresi yok.Hücrenin bazal stoplazma membranı hücre içine
kıvrımlar yapar.ve arada bol mit.Bezin parankim dokusu arasında yerleşimli.
Pars striata( çizgili kanal) SUBMANDİBULERDE en iyi gelişmiştir.
Pars ınterkallata ve pars striata Sublingualde daha az gelişmiştir.
Loba ait interlobuler ductuslar birleşir
lobar ductusu
boşaltma ductusu salgıyı ağız boşluğuna
Epitel giderek yükselen tek katlı kübik epitel
Sonra tek katlı prizmatik ve yalancı çok katlı prizmatik
Ductus excretorius (Boşaltım kanalı)
Bezin stromasında .interlobuler yerleşimli
GL. PAROTİS
Saf serözdür.
Pars interkallata çok uzundur.
Pars striata geniş ve belirgindir.
Tükrüğün %30’unu salgılar.
Yağ hücrelerinden zengindir.
Stenon kanalı ile salgısını ağıza boşaltır2.molar diş hizasında
GL.parotis
Pankreas ve lacrimal bezin farkı(parotisden farkı)
Pankreasda myoepitel hücre ve çizgili kanal yok,
langerhans adacığı ,centroasiner hücre var,interlobuler septum iyi gelişmiş,Yağ dokusu az.( parotisden farklı)
Lacrimal bez seröz ama asiniler müköz görünümlü,asinüsler az ve soluk
Gl. parotis
Lobül
İnterlobüler bağ dokusu
(septum)
Gl. parotis
Seröz asinuslar
Seröz asinuslar
İntralobüler duktuslar
İnterlobüler duktuslar
a
v
Bağ dokusu
Gl. parotis
Seröz asinus
İntralobülerduktus
Gl. parotis
Seröz asinus
Seröz asinus lümeni
Apikal sitoplazmada salgı granülleri
Çizgili duktus
Bazal çizgilenmeler
İnterkalar duktus
GL. SUBMANDİBULARİS Seröz asiniler
çoğunluktadır,
Tükrüğün %60’nın salgılar,
Pars striata çok uzun ve belirgindir
INTERKALLAT AZ,
Salgısını Wharton kanalı ile ağız boşluğuna akıtır.Dilin alt yüzünde frenilum linguanın iki yanına.
Seröz çok ve müköz az Seröz asiniler,müköz etrafında
ekzantrik yerleşimli Gianuzzi yarımayı oluşturur.
Ancak müköz asini az old, için çok seçilemez.
Gl.submandibularis
İnterlobuler duktus Lobül
İntralobuler duktus
Seröz asinuslar Müközasinus
Gl. submandibularis
Seröz yarımaylı bir müköz asinus
İntralobuler duktuslar (çizgili duktus)
Gl. submandibularis
İnterlobuler duktus
v
a vÇizgili duktus (intralobuler)
Müköz asinus
Seröz asinuslar
Gianuzzi (seröz) yarımayları
Müköz asinus
Gl. submandibularis
Gianuzzi (seröz) yarımayları ( )
Müköz asinus
Seröz asinus
Gl. submandibularis
Ma
Sa
İntralobuler duktus
GL.SUBLİNGUALİS
Müköz asiniler çoğunluktadır.
Tükrüğün %5’ini salgılar.
Pars interkallata ve striata kısadır.
Gianuzzi yarım ayları belirgindir.
Kesitlerde çok sayıda asinüs az sayıda ise ductus izlenir.
Boşaltıcı kanal var.Salgısını Bartholin kanalı ile dilin
tabanına akıtır. BELİRGİN KAPSÜL ÇERMEZ.
Gl. sublingualis
Lobüller
Wharton duktusu
Gl. sublingualis
İntralobuler duktus
Müköz asinusun lümeni
Seröz asinus
Müköz asinuslar
Seröz (Gianuzzi) yarımay
Gl. sublingualis
Seröz yarımaylar
M.a.
M.a.
Tükrük Fonksiyonu
Oral mukozanın nemlendirilmesi
Yemeklerin soğutulması & nemlendirme
Tat stimülasyonu Sindirim (Amilaz,
Lipaz)
Antibakteriyel (Lizozim, IgA, Peroksidaz, )
Mineralizasyon Koruyucu
tabaka(pelikül) Konuşmaya yardım
eder, Hormonal etki
Yaşlanma Etkileri
Total tükrük akımı yaştan bağımsızdır Aciner hücreler yaşla dejenere olur
Tükrük bezi regenerasyonu
Bez çıkarılınca regenerasyon ductus ve salgı hücresinin mitozu ile desteklenir. Ancak doku kaybı tamamen kapatılmaz,
FARENKS Hem solunum hem de
sindirim işlevinde görev alır.
Üç bölgeye ayrılır.1- Nazofaenks, 2- Orofarenks3- Laringofarenks.
Orofarinks ve larıngofarınks ÇKYE
Nazofarınks PSKPE
L.propriada serömüköz bez ve lenfosit topluluğu içerir.
LENF DOKUSU DÜZENSİZ DAĞILABİLİR YADA Tonsilla oluşturur.Tonsilla nazofarınksın arka duvarında,östaki borusunun nazofarınkse açılma bölgesindedir.
KAYNAKLAR Gartner LP, Hiatt JL. Color Textbook of Histology
W.B. Saunders Company, Philedelphia, 2006 Junqueira LC, Carneiro J. Basic Histology, Text &
Atlas. Lange Medical Books McGraw-Hill, New York, 2003
Tekelioğlu, M.: Genel Tıp Histolojisi, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.Himaye-i Etfal Sk.No:13-15 Cağaloğlu / İstanbul, 1993
Ross M.H., Pawlina W., Histology A Text and Atlas, Fourth Edition, Lippincott Williams & Wilkins Company, Baltimore, 2006
Young B, Heath JW. Wheater’s Functional Histology a Text and Colour Atlas, 4th edn. Edinburgh, Churchill Livingstone, 2000:133