CİHAN SALİM

http://cihansalim.netmektup@cihansalim.net - twitter.com/cihansalim

Dijitalin Yükselişi

değişen ticaret ve pazarlama trendleri

cihansalim.net

Bilgi Teknolojileri Hızla Ucuzluy0r, Hedef ‘Sıfır’

Moore Yasası: «Aynı, hatta ucuzlayan maliyetlerle, işlemciler her 1,5-2 yılda iki kat daha fazla bileşen (=performans) sahibi olmaya devam edecek»

Sadece işlemci değil, depolama ve erişim maliyetleri de serbest düşüşteBir sabit diskte 1 GB

kapasite fiyatıİnternet Transit Bağlantı Maliyeti – Mbit başına

1980 (18 MB HDD’den hesap ile) 233 bin $

1990 9 bin $

2000 20 $ 675 $

2010 0,05 $ 0,63 $

cihansalim.net

Bilgi Teknolojilerini Kullananlar = Pazar Büyüyor

Hayatında BT hizmetlerinden bir şekilde faydalananlar artıyor, daha çok tüketiciye ulaşılıyor İnternet kullanıcı sayısı:

2000 yılı sonu: 361 milyon 2011 1. çeyrek: 2,1 milyar

Şirketler, kurumlar BT’yi kucaklıyor! Sadece ‘.com’ web siteleri 100 milyon adede ulaştu

Marjinal birim maliyeti ucuzlayan BT yatırımlarıyla daha da büyük bir kitleye erişebiliyoruz

Erişim ve dağıtım maliyetleri gittikçe düşüyor!

cihansalim.net

Dağıtım Gücüne Sahip Olma Avantajı...

cihansalim.net

Zayıflamaya başlamıştı...

ve İnternet, çift yönlü sürekli iletişimi mümkün kıldı:araştırma, paylaşım, doğrulama/sorgulama!

cihansalim.net

Artık bilgi ‘özgür’ ama işlenmemiş haliyle daha kıymetsiz!

Ayıran teknoloji

Dağıtım AracıBilgi

Bilgiye sahip olmak daha kolayBilginin sahibi artık eskisi kadar kudretli değilUcuzlayan bilgi, hizmetleri de ucuzlattı

Doktora gitmeden kendine/hastana teşhis... Olmadı telefonla sor!

Herkes her konuda çok biliyor! Uzmanlık kavramı kayboluyor

cihansalim.net

İnternet’in para birimi farklı sanki...

Pek çok hizmet dijital platformlarda bedava, ama bunların hepsine ayıracak vakit = dikkat = ilgi stoğumuz yok Dikkat çekmek, kullanıcının vaktini almak için rekabet artıyor

Bilgimizi, duyduğumuzu, araştırdığımızı bireyler, uzmanlar olarak İnternet’te ücretsiz paylaşmaya alışıyoruz Google, akademik araştırma dünyasından feyz alarak, A sayfasına

daha çok referans verilmiş ise (başka siteler A’ya daha çok link vermişse) sıralamada yerini yükseltiyor

İtibar için yapıyoruz!

İnternet’te hem birey hem kurumların elde etmeye / satın almaya / takas etmeye çalıştığı değerler: ‘ilgi’ ve ‘itibar’

cihansalim.net

Daha çok seçenek, daha az alım gücüsadece dijitalde değil

Dünya genelinde üretim kapasitesi hızla artıyor Çin... Vietnam... gelecekte belki Afrika Çok daha bol seçenek, aşırıya giden rekabet

Sanayileşmiş ülkelerdeki kriz küreselleşiyor Talep zayıflıyor Müşteri seçenekler karşısında zor karar alıyor Müşteri ‘kral’ muamelesine alışıyor

Fiyatlar üzerinde talep kaynaklıaşağı yönlü baskı

cihansalim.net

Ucuz bilgi, Aşırı Üretim:İş Modelini, Ticaretini Gözden Geçir

Artan sayıda hizmet... Hatta ‘ürün’...

‘bedava’ istikametine düşüyor

Yahoo! Mail sınırsız alan, bedava! (saklama kapasitesi)YouTube sınırsız video, bedava! (bant genişliği)Online gazeteler tümüyle ücretsiz modele geçiyor. NY

Times bile! Cumhuriyet de ücretsiz içeriği genişlettiOnline müzik dinlemek, oyun oynamak, sosyalleşmekTek bölümü milyon dolara malolan TV dizilerini izlemek

? mikro ödeme gümbür gümbür gelecekti... Gecikti!

cihansalim.net

Bedavaya Yakın Fiyatlama Sadece Dijitalde mi?

İrlandalı Havayolu Ryan Air CEO’su, bir gün koltuklarını bedava sunmayı umut ettiğini söyledi

İngiltere’den Avrupa’ya 10 sterlinden başlayan fiyatlar...

cihansalim.net

O kadar uçmayalım... mı?Ücretsiz(e yakın) teklifler

Cep telefonu operatörleri 24 ay konuşma paketine taahhüt verirsen telefon ayda 1 TL

Gillette: Usturayı dağıt, bıçakları sat!

D-Smart, Digiturk Taahhüdü biten müşteriye, uydu alıcı henüz kendini amorti

etmemesine rağmen özel teklif sunulabiliyor: Kutumuz sende kalsın/senin olsun, Full paketi ayda xx TL’den izle

‘Bedava’ anormal olmaktan çoktan çıktı. Tam tersi yaratıcı düşünce kaynağı!

cihansalim.net

İş modelinin dışa dönük yüzü:Bedava içeren ve işleyen bazı iş modelleri

Hizmetin belli seviyesi sürekli ücretsiz, daha gelişmiş teklifler ücretli İçerik/Yorum ve Pazar araştırma/Danışmanlık raporları İnternet’te pek çok platform, dosya saklama hizmeti, arkadaşlık siteleri...

Kendini tanıt, yeterli oranda yüksek kullanıcı sayısına ulaş Belli kesime özelleştirilmiş ücretli hizmet ver

Ücretsiz denet, bir kısmını müşteriye çevirmeyi um Teknosa’dan TV satın alan herkese, kurulum ve 2 ay ücretsiz D-Smart

aboneliği! Yeni bir kanaldan her ay binlerce yeni kullanıcıya erişiyor...

Üçlü/Çapraz birleştirme ile ücreti başka hizmet için faturala Cep telefonu operatörlerinin verdiği cihazlar ‘A bedava ama B alırsan’ ‘Sağlık portalımızı ücretsiz kullan, ama ismini gizleyerek ilaç kullanım

istatistiklerini ve memnuniyetini ilaç firmalarıyla paylaşacağız’

cihansalim.net

Bedava içeren ve işleyen bazı iş modelleri

Geleneksel ve yenilikçi reklam planıyla desteklenen modeller Web’den mobile de transfer olan reklamla ayakta kalan siteler ‘sponsorlu’ / özel mobil uygulamalar

Marjinal üretim/çoğaltma maliyeti 0 olan dijital ürünler MySpace’e parçalarını yükleyen amatör ve yarı profesyonel müzisyenler Ömür boyu ücretsiz kullanılabilen ama üstün özellikleri ücretli yazılımlar

İşgücü takası Özel bir rapor/video/oyun bedava, ama senin iletişim bilgilerin

karşılığında Google, bilinmeyen numaralar hizmeti ücretsiz, ama sesleriniz

kaydediliyor ve otomatik konuşma çözümlemesi için kullanılıyor

Karşılık beklemeden emeğini paylaşanlardan faydalan Ekşisözlük, Vikipedi... Facebook Unutmayın, ilgi ve itibar için tüm bunlar(!)

cihansalim.net

‘En kalabalık 6. Facebook ülkesiyiz’, ‘cepten 3G ile İnternet erişimi patladı’Harika! Ama bunlar sadece bilişim ile alakalı şirket ve sektörler için değil herkes için yeni fırsatlar, olanaklar ve riskler demek

Uygarlığın başlangıcından 2003 yılına kadar üretilmiş veriye eşit miktarda malumatı her 2 günde bir üretiyoruz

Daha fazla veri içinde anlamlı parçalar çıkarmak için bu işe odaklanmış bir görev gücü, sorumluluk paylaşımı gerekiyor

Çünkü artık ‘kitlesel pazarlama’ / mass marketing ürün sunumunun işlemesi daha zor

İş modelinin içe dönük yüzü:Büyüyen Veri Havuzu Hazırlık Zamanı

cihansalim.net

1) Müşterini Gözlemle‘Kendini ifade etmek, yeni bir eğlence/tatmin yolu’ = Veriler birikiyor

Müşterin kendini ifade etmek istiyor, sen dinlemek istiyor musun? Şirketler kontrol ettikleri ya da etmedikleri platform/grupları takip ve analiz ederek,

hizmetleri hakkında değerli geri besleme alabilir P&G bunun için DenedimBiliyorum.com’u kurdu

Markanın takipçileri, bu tip platformlarda markanın avukatı, hatta teknik destek elemanı olup diğer müşterilere çözüm önerir: Destek maliyetlerinde kayda değer tasarruf fırsatı!

HepsiBurada.com, Gittigidiyor ve şikayet sitelerinde ürünün için ne deniyor, kaç yıldızın var?

Fakat hiç de kolay değil! IBM’in küresel CMO (pazarlama yöneticileri) araştırmasında yöneticilerin en az hazırlıklı olduğu dinamikler:

‘Patlayan veri büyümesi’ ‘Sosyal medyayı okumak’ ‘kanal ve cihazlardaki artış’...

Büyüyen veri havuzu nasıl işe yarar

cihansalim.net

Veri Analizi Araçları Şekil Değiştiriyor...

Sosyal medyayı da içeren veri analizi için yeni araçlar geliştiriliyor:

Sosyal takip mevcut web analitik çözümlerle entegre oluyor: WebTrends, Omniture, Coremetrics

Sözel veriyi rakamlara veya ağırlıklara dönüştüren yazılımlar , tıklama, sipariş gibi değişkenleri hesapa katıyor

Veriyi görselleştirme araçları en çok konuşulan, dikkat çeken ifadeleri odağa yerleştiriyor

Pek çok kurum, en azından sosyal medya takibini bir süreç ve ölçüm rutinine oturtarak önemli ilerleme kaydedebilir

Büyüyen veri havuzu nasıl işe yarar

cihansalim.net

2) Kurum içi süreçlerini zenginleştir, etkinleştirKurum içinde resmi olmayan kanalların kullanımı, bu kanallardan akan bilgi, kurum kültürüyle yoğrulan hızlı sorun çözebilme kapasitesi olan ‘organizasyon sermayesi’ sayısal platformlarda kaydedilebilirBaşvuru, gelişmiş arama, dökümanlaştırma becerileri artık kurum içi sosyal ağ ve iletişim tarihçesinin kaydıyla eşleştirilerek ‘kurum belleğini’ yaratır, canlı tutar

Gayriresmi veya proje tutanaklarına geçmeyen iletişim kanallarının hangi fonksiyonlar/birimler arasında yoğun olduğu sosyal ağ analizleriyle bulunabiliyor

Kurum içinde kimlerin hangi projelerde kimlerle çalışıp ne gibi sonuçlar aldığı bilgisini sürekli erişilir kılarak tekrarı azaltıp verimliliği arttırılabiliyor

Kurum içi ‘wiki’ platform ve sayfaları geliştiriliyor ABD’de 11 Eylül sonrası hızla çoğaltılan ve genişletilen istihbarat

kurumları aynı anda aynı kişi ve olayları farklı nedenlerle irdelemekte; yeni nesil döküman paylaşım ağları, doğru erişim ve güvenlik ayarlarıyla koruyarak kurumlar arasında çok ciddi bilgi alışveriş artışı yakalandı ve bu etki devam edecek.

Büyüyen veri havuzu nasıl işe yarar

cihansalim.net

Üstelik kurum içi sosyal ağ ve wiki platformu kurmak için hazır çözümler var

cihansalim.net

Kurum içi bilgi paylaşımını 1000 kat arttır!

Gerçekten bilgi paylaştığınıza inanıyor musunuz? Bahsettiniz mi? Vakit bulduğunuzda detaylı konuşabildiniz mi? Peki detayları aktarabildiniz mi? Karşı taraf doğu anladı mı? O ilgili birimlerle paylaştı mı?

Hizmetinizi/ürününüzü şirketinizdekiler bizzat deneyimliyor mu? (veya bireysel projenizi arkadaşlarınıza test ettiriyor musunuz?

Dijital araçlar bunları çözmek için hazır, ama niyet önemli!

cihansalim.net

Kurum içi bilgi paylaşımını 1000 kat arttır!

Dünyanın en saygın, en etkili ürün geliştirme becerisine sahip şirketlerinden Google... 800 milyonluk Facebook’un tahtını sallamak için Google Plus’ı geliştirdi

Google Plus’ı denemeye, aktif kullanmaya zahmet eden kaç tepe yönetici ve YK üyesi var?

18’de 2! 4 diğeri de birazcık bakmış

Şirketine, kendine, ürününe gerçekten güveniyor musun?..

Hesap bile açmayanlar

Aktif kullananlar Çok az

kullananlar

Kayıtlı ama 0 güncelleme

cihansalim.net

Kontrolünde büyüyen veri havuzun/kullanıcı tabanın varsa

3) Daha çok partnerli bir ekosistem oluşturApple cihazları dev ücretsiz ve 1 $’lık uygulama mağazası AppStore ile kurulan ekosistemle kükrüyor

Biriktirdiğin veriyi zengin ve güncel tutabilirsen bambaşka amaçlara kullanabilirsin, pazarlayabilirsin

Örn. Lojistikçilerimiz Yurtiçi, Aras, vd. değerli ticari akış verisi sahibi Dünyanın en başarılı sağlık platformları, hastaların isteyerek

paylaştığı ‘7 gün x dozda A ilacı kullandım, sonuç ...’ verilerini ARGE için satıyor/paylaşıyor

Elinde bugün mevcut müşterilerinin ilgisini çekmeyen, ama başka sektörlerden oyuncuların faydalanabileceği bir birikim mevcut mu?

cihansalim.net

Pazarlama değişime nasıl uyum sağlar

Bireylerin vakti / ilgisi için rekabet had safhada! Hatta bireyler artık bilgisayar başında değilken bile aynı anda

birçok şeyle meşguller! TV izlerken bilgisayar/cep telden sosyal medyadayız!

TV’de o an canlı olmayan tek madde!

TV’de!

Bunlar dao an TV’de!

cihansalim.net

Dijitalle imtihandaki pazarlamada ‘Mutlaka’lar

Herkes aynı ‘şeyi’ satarken senin reçelin ne kadar değişik olabilir ki?..

Farklı iletişim kurmaktan çekinme, ama farklılığın ve onu dayandırdığın şey kalıcı olsun

İlgiyi yakalamak için sürekli sıradan iletişim kurma, dikkat çek

Dikkat çekmek isterken dikkati hizmetinden uzaklaştıracak derecede alakasız/farklı/marjinal olma!

Nişantaşı’nda bir kemer, deri

cüzdan mağazası...

Cerrahpaşa koridorlarında savaş oyunu reklamı?

cihansalim.net

Dijitalle imtihandaki pazarlamada ‘Mutlaka’lar

Samimi ol Kim olursan ol, hangi kurum, şirket, dernek, birey olsan da insani yanını göster Temas edilebilir, bağ hissedilebilir ol Dürüst iletişim yap, hataları kabul et, yadsıma

Paylaşım ağları aslında bir medya platformu değil, ‘sosyal medya’

tartışmalı bir isim. Sosyal ağlarda kontrolü çok sıkı tutma Bireyler, markalar veya ünlüleri takip için Facebook’ta değil, arkadaş ve

tanıdıklar için orada CMO’lar, pazarlamacılar, sosyal medyadaki takipçilerinin sadakat ve bağ

hissetikleri için takipte olduklarına inanıyor. Halbuki araştırma sonuçları sadece üçte birin bu yönde motivasyonu olduğunu gösteriyor

Çoğunluk indirim, fırsat, kampanya, teknik destek, şikayet için orada Bireyler sosyal mecralarda marka tarafından yönetilen bir sayfadansa kendi

kurup modere ettikleri bir sayfada iletişimde olmayı seçebilirler, bu nedenle platformunu, sayfanı katılımcılığa izin vererek yönet

cihansalim.net

Dijitalle imtihandaki pazarlamada ‘Mutlaka’lar

Herkes paylaşma, üretme derdinde, bu imkanı ver Yeni ürün geliştirmede gelen önerileri dikkate aldığını kanıtla Sosyal medyada profilleri ile senin hizmetinin parçası, marka, hatta reklamyüzün olmalarını sağla!

Sosyal medya kampanyasında arkadaşları kullan İnsanlar arkadaşları için Facebook’ta. Tek kişilik fincan içinden top bulma oyunundan

ziyade arkadaş listelerini işin içine katan pazarlama kurguları geliştir

Artık reklamcılık, pazarlama... Mesajı hızla, kısaca anlatma odaklıYani... pazarlama iletişimi bir kısaltma sanatı Sadece güldürerek, bağırıp çağırarak, türkülü iletişim yaparak zihinde yer etmek zor Kalıcı ve arkasında duracağın mesajı belirle Farklı dijital mecralarda nasıl kısa ve net iletişim yapacağına odaklan

cihansalim.net

Gelecek dediğiniz geldi bile

bedava deneyimlemeyi,birey olarak dikkate alınmayı,samimi olmayı,muhatabına attığı tek cümlelik tweet veya

güncellemenin ciddiye alınmasını

... norm kabul eden nesil artık buradave onların alışkanlıkları, talepleri pek çok şeyi

değiştirmeye devam edecek... hatta hepimizi değiştirecek!

cihansalim.net

Teşekkürler

Meraklısına... Daha fazla detay için Bedava – Optimist Yayınları – Chris Andersen IBM’in CMO araştırması – İngilizce 4-6. slaytlarda görseline kadar faydalandığım, teması ve odağı farklı da olsa

Richard Stacy’nin Digital Age’deki sunumu ‘Akıllı Cihazlar, Bulut Bilişim ve Her Şeyin Servise Dönüşmesi: Yeni Teknoloji ve Araçların İş

Dünyasına Etkileri’ başlıklı yazım