digestioa eta arnasketa
TRANSCRIPT
LAGUNTZA GELA – INGURUNE 4. MAILA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza2ziklo.blogspot.com
GOGORATU:
NUTRIZIO-FUNTZIOA
Nutrizioaren bidez, bizitzeko behar ditugun elikagaiak, ura eta
airea hartzen ditugu.
NUTRIZIO-FUNTZIOAK lau prozesu ditu:
DIGESTIOA
ARNASKETA
ZIRKULAZIOA
IRAIZKETA
LAGUNTZA GELA – INGURUNE 4. MAILA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza2ziklo.blogspot.com
Digestioaren bidez, elikagaietatik, gorputzak behar dituen
nutrienteak lortzen ditugu.
Digestio-aparatuen atal nagusiak:
DIGESTIO SISTEMA
FARINGEA
LAGUNTZA GELA – INGURUNE 4. MAILA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza2ziklo.blogspot.com
DIGESTIO-PROZESUA:
AHOAN: Hortz-haginek janaria txikitzen dute.
Listuarekin nahasten dira eta ELIKADURA-BOLOA
sortzen da.
Boloa, faringetik,
hestegorrira eta
hortik urdailera.
URDAILEAN, boloa,
urin gastrikoekin
nahasten da, eta ahi
moduko bat sortzen da,
kimo izenekoa.
LAGUNTZA GELA – INGURUNE 4. MAILA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza2ziklo.blogspot.com
Kimoa, heste
meharrera iristen da.
Gibelak eta pankreak
sortzen dituzten
substantziekin
nahasten da.
Heste meharrak,
gorputzak behar
duena xurgatzen du
eta nutrienteak
odolera joaten dira.
gibela
Heste
meharra
pankreak
HESTE
LODIA
UZKIA
Gorputzak behar EZ
duena, heste lodira
joaten dira eta gorozkiak
sortzen dira.
Gorozkiak uzkitik
kanporatzen dira.
LAGUNTZA GELA – INGURUNE 4. MAILA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza2ziklo.blogspot.com
Laburtu prozesua:
Digestio prozesua hasten da:…..
Jaisten da:
Iristen da…
eta gero
Gorputzak behar ez duena, kanporatzen da….
………….……
f…………………………… …..eta
……………………………………
u…………………..
h……………………
m………………
u…………………..
h……………………….
l……………………….
LAGUNTZA GELA – INGURUNE 4. MAILA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza2ziklo.blogspot.com
Digestio-aparatuen organoen izenak idatzi:
LAGUNTZA GELA – INGURUNE 4. MAILA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza2ziklo.blogspot.com
Arnasketaren bidez, gorputzak behar duen oxigenoa lortzen
dugu.
Organoak:
PROZESUA:
ARNASKETA-SISTEMA
SUDUR
HOBIAK
AHOA
Airea, sudur-
hobietatik edo ahotik
hartzen dugu.
LAGUNTZA GELA – INGURUNE 4. MAILA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza2ziklo.blogspot.com
Faringera joan, handik
laringera eta trakeara.
FARINGEA
LARINGEA
TRAKEA
Trakeara iritsi eta
handik bronkioetara.
Bronkioetatik biriketara
sartzen da.
BRONKIOAK
LAGUNTZA GELA – INGURUNE 4. MAILA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza2ziklo.blogspot.com
ARNASKETAREN FASEAK:
Biriketan, albeoloetan gas-trukea
gertatzen da. Oxigenoa odolera
joaten da eta karbono dioxidoa
kanporatzen da.
ARNASGORA ARNASBEHERA
BIRIKAK
Birikak oxigenoz
betetzen dira. Birikak husten dira.
LAGUNTZA GELA – INGURUNE 4. MAILA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza2ziklo.blogspot.com
ARNASKETA:
Airea hemendik sartzen da:
Hemendik…
Hona iristen da:
Igarotzen da….
Azkenik, airea hemen sartzen da:
f………………….
l…………………..
t……………………..
br……………………..
b……………………..
LAGUNTZA GELA – INGURUNE 4. MAILA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza2ziklo.blogspot.com
LOTU:
Ahotik airea botatzen dugu.
Airea sudurretik hartzen dugu.
Airea biriketara iristen da.
Orain, zuk idatzi ordenean:
LAGUNTZA GELA – INGURUNE 4. MAILA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza2ziklo.blogspot.com
Izenak bere lekuan idatzi:
Ahoa, birikak, trakea, sudurra, faríngea, laríngea,
bronkioak:
LAGUNTZA GELA – INGURUNE 4. MAILA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza2ziklo.blogspot.com
DIGESTIO-SISTEMA ZAINTZEKO OHITURA OSASUNGARRIAK
Irudiak aztertu eta dagokion lekuan idatzi:
Barazkiak eta fruta kondo garbitu urarekin.
Jan baino lehen, eskuak ondo garbitu.
Denetik jan behar dugu.
Elikagaiak ondo mastekatu eta listuz nahasi.
Edari onena, ura da.
Egunero kaka egitea oso garrantzitsua da.
LAGUNTZA GELA – INGURUNE 4. MAILA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza2ziklo.blogspot.com
ARNASKETA-SISTEMA ZAINTZEKO OHITURA
OSASUNGARRIAK
Irudiak aztertu eta dagokion lekuan idatzi:
Bat-bateko tenperatura-aldaketak saihestu, ebitatu.
Aireberritu etxea egunero.
Estali ahoa eta sudurra eztula edo doministiku egitean.
Arnasa hartzeko zailtasunak ditugunean, medikurengana joan.
Hobeto, arnasa sudurretik hartzea.
Ariketa fisikoa egitea oso komenigarria da.
LAGUNTZA GELA – INGURUNE 4. MAILA
www.margarigela.blogspot.com www.laguntza2ziklo.blogspot.com
Koloreztatu eta izenak ipini:
Esnekiak (gorriz)
Fruituak (berdez)
Barazkiak (berdez)
Mineralak (horiz)
Zerealak eta lekaleak (horiz)
Haragia eta arrautzak (gorriz)
Arraina (gorriz)