diger elek eleman

Upload: mehmet-turhan-oezbilen

Post on 06-Jul-2018

227 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    1/41

    Diğer Elektronik ElemanlarDiğer Elektronik Elemanlar

    11

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    2/41

    İki Terminalli Elektronik Elemanlarİki Terminalli Elektronik Elemanlar

    • Schottky diyot• Varaktör diyot• Güç diyotları• Tünel diyot

    • Fotodiyot• Shockley Diyot• LED• Lazer Diyotlar• Likit kristal diyotlar (LD!• "#tok$#lör

    • %& yayıcılar• Termistörler

    22

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    3/41

    Schottky Diyot ('aritt!Schottky Diyot ('aritt!

     Schottky-barrier  surface-barrier (yüzey-bariyer) ya da hot-carrier  (sıcaklık )taşıyıcı! diyotlar olarak da isimlendiriler*

    +arakteristikleri+arakteristikleri(,enel amaçlı diyotlar ile kar-ıla-tırıldığında!

    • Daha dü-ük ileri yön .ariyer /olta0ı(1*2)*34V!

    • Daha yüksek ileri yön akımı (yakla-ık

    567!• "ld$kça dü-ük 8%V• Daha yüksek ters yön akımı• Daha hızlı anahtarlama

    Uygulama AlanlarıUygulama Alanları

    • Yüksek frekanslı anahtarlamauygulamaları

    • Düşük voltaj yüksek akım uygulamaları• AC-DC çeviriciler• Haberleşme elektroniği• Enstrumantasyon elektroniği

    33

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    4/41

    Varaktör DiyotVaraktör Diyot

    7ynı zamanda varicap olarak da adlandırılırVVC  (/olta,e)/aria.le ca#acitance! ya da tuning

    diode* Ters yönde k$t$#lanmı- .ir /araktör .irka#asitör ,i.i da/ranır*

    9y,$lanan ters /olta0 miktarı ka#asite değerini.elirler* V&  arttıkça ka#asite değeri dü-mektedir*

    44

    nT& 

    T(V& !VV(:

    (1!! 

    .$rada(1! ; ters ka#asite yok iken ka#asite değerin ; :üksek =rekans $y,$lamaları• F? modülatorü

    • "tomatik)=rekans)kontrol de/releri• 7yarlana.ilir .and),eçiren =iltreler

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    5/41

    Güç DiyotlarıGüç Diyotları

    • Galvanoplasti ve ark kaynakları gibi doğru akıma ihtiyaç duyulan bazı

    uygulamalarda yüksek güç ve yüksek ısı gereksinimlerinin karşılanabilmesiiçin güç diyotları kullanılır. 2Wın üzerindeki diyotlar güç diyotları olaraktanımlanır.

    • !aha yüksek bir akım ve daha düşük ileri diyot diren"i sağlamak için #onksiyon alanları büyük $%&&'()&&&' arası ters gerilime ve $&&&*likakıma dayanabilen silikon diyotlar üretilebilmektedir.

    •  *kımın yüksek oluşundan kaynaklanan yüksek değerli ısının yok edilmesiiçin elemandan ısıyı çekmek üzere soğutu"ular kullanılır.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    6/41

    Tünel Diyotlar Tünel Diyotlar 

    • +ünel diyot ,+unnel diode- diğer diyotlar gibi PNbitişiminden üretilmiştir. /retiminde germanyum veyagalyum-arsenit  kullanılır.

    • !oğrultu"u diyotlardan 0arklı olarak P ve N tipi eklemlerioluşturulurken daha yoğun katkı maddesi kullanılır.

    • +ünel diyotun en belirgin 1zelliği negati0 dirençkarakteristiğidir. u 1zellik onu 1zellikle salınımdevrelerinin ,osilat1r- tasarımında popüler kılar.

    • +ünel diyotların sık kullanıldığı bir diğer uygulama alanı

    ise mikrodalga yükselteçleridir.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    7/41

    Tünel Diyotlar Tünel Diyotlar 

    • +ünel diyot doğru polarma altında çok küçük gerilim değerlerinde dahi

    iletimdedir ve üzerinden bir akım akmasına izin verir.• u durum karakteristikte A-B noktaları arasında g1rülmektedir.

    • +ünel diyot üzerine uygulanan doğru y1ndeki polarma gerilimi tünel diyotkırılma ,barrier- gerilimi değerini aştığında tünel diyot negati0 direnç 1zelliğig1sterir.

    • u noktada , noktası- tünel diyot üzerinden geçen akım miktarı arttığıhalde üzerine düşen gerilim azalır.

    • u durum negati0 direnç 1zelliğidir. +ünel diyota has bir 1zelliktir. ukarakteristikte B-C noktaları arasında gösterilmiştir.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    8/41

    Foto Diyotlar Foto Diyotlar 

    • 3oto(diyot ,4hoto(diode- ışık ener#isine duyarlı akti0devre elemanlarındandır.

    • +ers polarma altında çalıştırılmak üzere 45 bitişimindenüretilmiştir.

    • 3oto(diyot ışık ener#isine duyarlı bir elemandır.• u nedenle tüm 0oto(diyotlar ışık ener#isini algılamalarıiçin şe00a0 bir pen"ereye sahiptir.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    9/41

    Foto Diyotlar Foto Diyotlar 

    • Foto-diyot; doğru polarma altındanormal diyotlar gibi iletkendir Ter!polarma altında i!e" üzerine uygulanan

    ışık yoğunluğuna bağlı olarak çok küçük birakım akmasına izin verir.

    • !olayısıyla karanlık bir ortamda bulunan

    0oto(diyot yalıtkandır. ir 0oto(diyotun ışıkener#isine bağlı olarak nasıl çalıştığıaşağıdaki şekilde g1sterilmiştir.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    10/41

    Foto Diyotlar Foto Diyotlar 

    • 6n"elikle 0oto(diyot ters polarma altında çalıştırılmıştır.7ekilde g1rüldüğü gibi karanlık ortamda 0otodiyotundiren"i maksimumdur ve üzerinden akım akmasına izinvermez.

    • 3oto(diyot üzerine bir ışık kaynağı uygulandığında ise μAler seviyesinde bir akım akmasına iin verir.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    11/41

    Foto Diyotlar Foto Diyotlar 

    • ir 0oto(diyotun karakteristiği üzerinegelen ışık gü"üne bağlı olarak ürete"eği0oto(akım ,!"# miktarıdır.

    • 8arakteristikler genellikle $att başınaakım miktarı olarak belirtilir.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    12/41

    #$ık %ayan Diyot#$ık %ayan Diyot&ig't (mitting Diode )&(D*&ig't (mitting Diode )&(D*

    • 9şık yayan diyot ,%&'#( do)ru yönde polarmalandı)ında görülebilir ışıkyayan yarıiletken bir devre elemanıdır.

    •  PN bitişiminden üretilmiştir. Bilindi)i gibi germanyum veyasilisyumdan yapılan PN bitişimleri do)ru polarma altında üerlerindenbir akım akmasına iin verir.

    •  Akım akışı esnasında bir ener#i açığa çıkar.• u ener#inin bir miktarı ısı küçük bir miktarı ise ışık ,0oton- ener#isidir.

    • u nedenle %&' üretiminde silisyum veya germanyum elementlerikullanılmaz.

    • %&' üretimi i*in P ve N maddelerinin oluşturulmasında genellikle

    +alyum, *rsenit(3os0it ,+aAsP# veya +alyum-osit /+aP# kullanılır.• Bu tür maddeler do)ru polarma altında g1rülebilir ışık elde etmek için

    yeterlidir.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    13/41

    #$ık %ayan Diyot#$ık %ayan Diyot&ig't (mitting Diode )&(D*&ig't (mitting Diode )&(D*

    • %&' in şematik sembolü ve doğru polarma altında PN bitişiminde ışıkener0isinin oluşumu aşa)ıdaki şekilde görülmektedir.

    • PN bitişiminde( bitişim bölgesinde elektron ve boşluklar yenidenbirleşir. 1eniden birleşme işlemi esnasında ener#inin büyük bir kısmı ışıkener#isine d1nüşerek g1rülebilmesine neden olur.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    14/41

    #$ık %ayan Diyot#$ık %ayan Diyot&ig't (mitting Diode )&(D*&ig't (mitting Diode )&(D*

    • :arıiletken malzemeye elektrik ener#isi uygulanarak ışık ener#isi eldeedilebilir. u işlem ;elektro(lüminesans ,elektro(parlaklık-< olarak adlandırılır.

    • %&'( do)ru polarma atında iletime ge*er ve üerinden akım akmasınaiin verir. 'o)ru polarma altında üzerinde maksimum 2(3 4 ile 5(3 4arasında bir gerilim düşümüne sebep olur.

    • %&' lerin üerlerinden akmalarına iin verilen akım miktarı 26,56 mA7ivarındadır. Bu de)er8 kullanılan %&'9in boyutuna ve rengine görearklılık gösterebilir. +erekli maksimum de)erler üreti"i kataloglarındantemin edilebilir.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    15/41

    #$ık %ayan Diyot#$ık %ayan Diyot&ig't (mitting Diode )&(D*&ig't (mitting Diode )&(D*

    • %&'9in yaydı)ı ışık ener0isinin şiddeti ve rengi imalatta kullanılan katkımaddesine göre değişmektedir. /retiminde +aP kullanılan %&'9ler(kırmıı ya da sarı renkte görülebilir ışık yayarlar.

    • +aAsP kullanılan %&'9ler ise sarı renkte görülebilir ışık yayarlar.:retiminde +aAs kullanılan %&'9ler ise ;kııl ötesi /inrared#< ışıkyayarlar. %&'9lerin yaydı)ı ışı)ın görünebilir veya görüneme olması(yayılan ışı)ın dalga boyu tara0ından belirlenir. =66 nm , >66 nm arasındadalga boyuna sa?ip ışımalar görülebilir.

    • @66 nm , 2666 nm arasında dalga boyuna sa?ip ışımalar ise kııl ötesiolarak adlandırılır ve g1rülemez.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    16/41

    &(D G+!terge&(D G+!terge

    • %&' diyotlar günümüde *eşitli kombinasyonlar oluşturularak dakullanılmaktadır.

    • ellikle sayısal elektronik uygulamalarında rakam ve yazıların g1sterimibu tür devre elemanları ile yapılır.

    • :edi parçalı g1sterge ,seven(segment(display- olarak adlandırılan bu tür

    optik devre elemanları ortak anot veya ortak katot bağlantılı olarak üretilirler.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    17/41

    &a,er Diyotlar &a,er Diyotlar 

    • &a,er; ngili,.e" %ig?t Amplii7ation by timulated &mission o

    adiation /uyarılmış ışın yayılmasıyla ışık kuvvetlendirilmesi- "ümlesindekikelimelerin baş har0lerinin alınmasından türetilmiş bir kelimedir.

    • 5ormal ışık= dalga boyları muhteli0 reng>renk yani 0arklı 0az ve 0rekansasahip dalgalardan meydana gelir.

    • ?azer ışığı ise yüksek genlikli aynı 0azda birbirine paralel tek renkli ,mono(

    "hromati"- hemen hemen aynı 0rekanslı dalgalardan ibarettir. @ptik 0rekansb1lgesi yaklaşık olarak 2D26E F ile 5D2623 F arasında yer alır.

    • Bu bölge( kırmıı ötesi ışınları( görülebilen ışınları ve elektromanyetikspektrumun mor1tesi ışınlarını kapsar. ?azer diyot çok yüksek 0rekanslardaçalışır.

    • ?azer ışınımının üretimi için 0arklı y1ntemler ve malzemeler kullanılmaktadır.:arıiletken malzemelerden elde edilen kristallerden yapılan lazerlere ;lazerdiyot< adı verilmektedir.

    • Galyum(*rsenit kristali yarıiletken lazere 1rnektir. ?azer diyot= :arı iletkendiyot gibi 45 malzemenin birleşmesinden oluşturulmuştur.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    18/41

    &a,er Diyotlar &a,er Diyotlar 

    • irleşim yüzeyinde P taraına poiti gerilim( N taraına ise negatigerilim verildi)i aman elektronlar N malemesinden P malemesinege*erken ener0ilerini kaybeder ve oton yayarlar.

    • u 0otonlar tekrar elektronlara çarparak bu elektronların daha çok 0otonüretmesine sebep olurlar.

    • 5eti"ede yeterli seviyeye ulaşan 0oton yayılımı lazer ışınını meydana getirir.u tür lazerler verimli ışık kaynaklarıdır.

    • Genellikle boyları bir milimetreden büyük değildir. *n"ak çok verimli çalışmaiçin ortam sı"aklığı oda sı"aklığının çok altına düşürülmelidir.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    19/41

    &a,er #$ınının /,ellikleri&a,er #$ınının /,ellikleri

    • ?azer ışınının en büyük 1zelliği dağılmaması ve y1n verilebilmesidir. !algaboyunun küçük olması dağılmayı da büyük 1lçüde azaltır.

    • Ayarılan atomlar her y1n yerine belli y1nlerde hareket ederler. u durumlazer ışının çok parlak olmasını sağlar.

    • ?azer ışını dalga boyu tek olduğundan monokromatik 1zellik taşır. 3rekans

    dağılım aralığı 0rekansının bir milyonda biri "ivarındadır.• u sebepten istenilen 0rekansta çok sayıda dalgalar lazer dalgası üzerine

    bindirilmek suretiyle haberleşmede iyi bir sinyal ürete"i olarak kullanılır.

    • ?azer ışını dağılmaz olduğundan kısa darbeler halinde yayınlanabilmesimümkündür.

    • 8ayıpsız yüksek ener#i nakli yapılması bu 1zelliği ile sağlanabilir. :1nlü birhareket olmasından ise hologra0i ve 1lçüm biliminde yararlanılır.

    • ?azer ışını tek dalga boyuna sahip olduğu için lazer "insine g1re çeşitlirenkte ışınlar elde etmek mümkündür.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    20/41

    &a,er 0e$itleri&a,er 0e$itleri

    • Günümüzde lazer ışınımının üretimi için 0arklı y1ntemler kullanılmaktadır. unedenle lazerler= katı gaz kimyasal sıvı ve yarıiletken lazer olmak üzeresını0lara ayrılırlar.

    • Blk bulunan katı lazer türü yakut lazeridir. :akut az miktarda krom ihtivaeden alüminyum oksit kristalidir. Blk yakut lazer sade"e bir darbe ile

    çalıştırılırdı.• Blk gaz lazerin üretiminde helyum ve neon karışımı şeklinde kullanılmıştır.

    Celyum ve neon gazı ile çalışan lazerde gazlar yüksek volta# altında iyonizehale gelir.

    • Celyum atomları elektrik deşar#ı esnasında elektronların çarpması ileuyarılarak yüksek ener#i seviyelerine çıkar. unlar kazandıkları ener#ilerinineon atomlarındaki eş ener#i seviyelerine aktarırlar.

    • u ener#i aktarma işlemi 0otonun yayılmasına sebep olur. *ynalar vasıtasıylayeterli seviyeye ulaştıktan sonra lazer ışını elde edilmiş olur. u tür lazerışınının dalga boyu $$% mikrondur.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    21/41

    &a,er 0e$itleri&a,er 0e$itleri

    • 8imyasal lazerde ise meydana getirilen gazlar kimyasal reaksiyon yoluylapompalanır.

    • 8imyasal pompalama bir ekzotermik kimya reaksiyonunda ener#i açığaçıkmasıyla olur.

    • 6rneğin= hidro#en ve 0lüor elementleri tersine çevrilmiş bir yapıda hidro#en

    0lüorür meydana getirmek üzere reaksiyona girdiklerinde lazer etkisi ortayaçıkar.

    • Dn çok kullanılan sıvı lazer türü organik bir ç1zü"ü içindeki organik boyanınseyreltik bir ç1zeltisidir.

    • irkaç lazer paralel olarak çalıştırılabilir. 1yle"e saniyenin birkaç trilyonda

    biri devam eden lazer darbeleri elde edilebilir.• oya lazerlerinin en 1nemli 1zelliği dalga boyunun geniş bir alanda hassas

    bir şekilde ayarlanabilmesidir.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    22/41

    &a,er #$ınının ullanıldığı %erler &a,er #$ınının ullanıldığı %erler 

    • ?azer haberleşmede kullanılabile"ek 1zelliklere sahiptir. ?azer ışını da güneşışını gibi atmos0erden etkilenir.

    • u sebeple atmos0er radyo yayınlarında olduğu gibi lazer yayını için

    • uygun bir ortam değildir.

    • u bakımdan lazer ışınları içi ayna gibi olan li0ler içinden g1nderilirse li0ler ne

    kadar uzun kıvrıntılı olursa olsun kayıp olmadan bir yerden diğerine ulaşır.• u li0lerden isti0ade edilerek milyonlar"a değişik 0rekanstaki bilgi aynı anda

    taşınabilmektedir. u maksatla 0oto diyot kullanılmakta ve elektrik ener#isi 0otodiyotta ışık ener#isine çevrilmektedir.

    • 8arbondioksit lazerleri metal "am plastik kaynak ve kesme işlerinde kullanılır.

    ?azer mesa0e 1lçmede kullanılır.• ?azerle ilk mesa0e 1lçümü $EF2 senesinde *ya yerleştirilen argon(iyon lazeriile yapılmıştır. ?azer inşaatlarda boru ve tünel yapımında y1n ve doğrultutayininde ve tespitinde klasik y1ntemlerden çok daha mükemmel vekullanışlıdır.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    23/41

    ıı ri!tal G+!tergeler ıı ri!tal G+!tergeler &iuid 5yr!tal Di!play! )&5D*&iuid 5yr!tal Di!play! )&5D*

    • ?! paneller iki kat polarize"am arasında yer alanyüzbinler"e likit kristal hü"redenoluşur.

    • amların iç kısmında elektronlar

    vardır dışında ise iki kat olmaküzere polarizat1r bulunmaktadırve "amın üstünde yansıtı"ı ya dakaynak aydınlık bulunmaktadır.

    • 4anelin arkasında bulunan güçlülambalardan gelen ışık

    yayılmayı sağlayan tabakadangeçerek ekrana homo#en birşekilde dağılır.

    4lazma ve ?! +v Hehberinden alınmıştır.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    24/41

    ıı ri!tal G+!tergeler ıı ri!tal G+!tergeler &iuid 5yr!tal Di!play! )&5D*&iuid 5yr!tal Di!play! )&5D*

    • ?!yi oluşturan katmanlarI

    • ,*- yansıtı"ı ayna.

    • ,- polarize edi"i "am

    • ,- 9ndium @ksitten yapılma

    negati0 elektrot. Dlektrot düzlemibütün ?!nin tüm alanınıkaplar.

    • ,!- sıvı kristal katman ve poziti0elektrot.

    • ,D- "amdan yapılma bir 0iltrekatı.

    • ,3- 4olarize edi"i kaplama "amtabaka.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    25/41

    ıı ri!tal G+!tergeler ıı ri!tal G+!tergeler &iuid 5yr!tal Di!play! )&5D*&iuid 5yr!tal Di!play! )&5D*

    • 9şık daha sonra +3+ ,+hin 3ilm +ransistor - adı verilen in"e 0ilm transistortabakasından ve arkasından da her likit kristal hü"resine iletilen elektrikmiktarını ayarlayan renk 0iltrelerinden geçer.

    • 'olta# 0arkına g1re likit kristaller harekete geçer. u hareket şekline g1rearkadan verilen ışığın şiddeti ve kutuplaşma y1nü değişir.

    • u işlemlerin sonu"unda da 0arklı oranda ve parlaklıkta kırmızı mavi veyeşil renkleri oluşturan ve nihai g1rüntüyü sağlayan yüzbinler"e piksel eldeedilmiş olur.

    • ?! ,?iJuid rystal !isplay- sıvı kristal organik bir yapıya sahiptir vebundan dolayı yüksek ısıya havadan ya da sudan elde ettiği oksi#endenışıktan ,A' ışınları- etkilendiği için 1zelliklerinde değişikler meydana gelir.

    • 8imyasal bir değişime neden olur ve kristallin bozulmasını dağılmasınıhızlandırır.

    •  u nedenle kristal sıvı moleküllerine sahip bir ekran havadan sudanyüksek ısıdan ve ultraviole ışınlarından korunmalıdır.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    26/41

    ıı ri!tal G+!tergeler ıı ri!tal G+!tergeler &iuid 5yr!tal Di!play! )&5D*&iuid 5yr!tal Di!play! )&5D*

    • ?! televizyonlar in"e yapılarından dolayı hem yer kazan"ı sağlarlar hem deha0i0 olduklarından taşıması kolaydır. 4arlak ve yüksek ç1zünürlükte g1rüntüsunar. +itreşim ve radyasyon oluşturmaz.

    •  ?! televizyonlarda ekranın nokta aralıklarını g1remezsiniz. Azaktan olduğukadar yakından da g1rüntüler aynı şekilde mükemmeldir.

    •  ?! televizyonlar g1z yormazlar aksine odaklama sorunu olmadığından dahakeskin ve net g1rüntü sunarlar.

    • ?! ekranları sıvı kristalden oluşmaktadır. Kıvı kristallerin tepki süreleri H+ekranlara g1re düşüktür. u da hareketli g1rüntülerde bulanıklığa neden olur.

    • 5etlik hareket 0azla olduğu zamanlarda azalır g1rüntü sabitleştiği anda netleşir.

    • ?! teknolo#isi pikseller akti0ten inakti0 hale ve sonra yine akti0 hale geçerek tek

    bir tepki d1ngüsü tamamlarlar. +epki zamanları 2 milisaniye ile 2% milisaniyearasında değişir.

    • Dn hızlı ?! ekranlar dahi belli bir miktar hareket bulanıklığı yaşayabilirler.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    27/41

    ıı ri!tal G+!tergeler ıı ri!tal G+!tergeler &iuid 5yr!tal Di!play! )&5D*&iuid 5yr!tal Di!play! )&5D*

    • ?! pikselleri arkalarındaki bir ışık kaynağından ışık aldıkları için ?!ekranlar )% dere"e kadar küçük açılarla izlenseler dahi kontrast ve renkkaybı yaşabilirler.

    • :ani ?! ekranlara yandan baktığınızda g1rüntüyü net bir şekildeg1remezsiniz.

    • :üksek kalite ?! ekran kullanan monitor veya televizyonlarda g1rüş açısı$L&($%& dere"elere kadar çıkabilmektedir ama $%&($M& dere"eden g1rüntüalabilmek ?!lerde imkansızdır.

    • ?!lerde yarı 1mür denilen bir terim kullanılmaktadır. :arı 1mür ?!inparlaklığının bu süre içerisinde kapasitesinden yaklaşık yüzde %&sinikaybede"eğini belirtmektedir.

    • u nedenle yaklaşık olarak $&&.&&& saatlik bir 1mür sunan plazma +'leringünde d1rt saat açık kalması durumunda yarı 1mrü L)(LF yıla kadarolmaktadır.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    28/41

    6pto upl+r 6pto upl+r 

    • @pto izolat1r olarak da anılan eleman ışık yayan bir diyot ile bir 0otodiyot yada 0ototransist1rden oluşan bir elektronik anahtardır.

    • 9şık yayan diyot kızıl 1tesi ışık vermektedir. 9şık yayan diyotun uçları arasınabir gerilim uygulandığında çıkan ışınlar ışığa duyarlı elemanı tetikler.

    • Nekanik parçalara sahip olamamaları nedeniyle hem izolasyonda hem deanahtarlama hızında oldukça iyidirler.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    29/41

    IR YayıcılarIR Yayıcılar

    %& yayıcılar in=rared dal,a .oy$nda ı-ıkyaya.ilen diyotları temsil etmektedir*

    %& yayıcı ileri yönde k$t$#landığındain=rared dal,a .oy$nda ı-ıkyaymaktadır* Daha yüksek ileri yönakımı daha yüksek in=rared yayınımımeydana ,etirir*

    9y,$lama alanları9y,$lama alanları

    • +art ok$y$c$lar+art ok$y$c$lar• 7larm de/releri7larm de/releri• %& yayınım ya#an k$manda%& yayınım ya#an k$manda

    de/releride/releri

    2727

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    30/41

    TermistörlerTermistörler

    Termistör /eya ısıl direnç sıcaklık ileiletkenliği (/eya direnci! deği-en .ir türdirençtir*

    Sıcaklık ile direnci deği-en maddelereterm (ısıl! rezistör (direnç! kelimelerinin

    .irle-imi olan termistör denir*

    Termistörler termorezisti=lerden (&TD!=aklıdır*Termistörlerde seramik /eya #olimermalzeme k$llanılırken &TD@lerde sa=metal k$llanılır*

    3838

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    31/41

    TermistörlerTermistörler

    +ermist1rler k   işaretine bağlı olarak ikiye ayrılır. Dğer k  poziti0 sayı ise sı"aklık arttıkça direnç te artar ve bu tür"ihazlara poziti0 ısıl katsayılı ,PGC - termist1r veya pozist1rdenir. Dğer k  negati0 sayı ise sı"aklık arttıkça direnç azalır

    ve bu tür "ihazlara negati0 ısıl katsayılı ,NGC - termist1rdenir.

    !irençlerin k   katsayısı mümkün olduğun"a sı0ıra yakınola"ak şekilde imal edildiklerinden dolayı termist1r değildir.u yüzden dirençleri tüm sı"aklık değerlerinde hemen

    hemen sabit kalır.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    32/41

     pnpn pnpn >a#ılı>a#ılıElektronik ElemanlarElektronik Elemanlar

    3232

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    33/41

     pnpn pnpn Yapılı Elektronik ElemanlarYapılı Elektronik Elemanlar

    • Shockley diyot$• S&Asilicon)controlled recti=ier• SS B silicon)controlled sCitch

    3333

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    34/41

    'o.kley Diyot'o.kley Diyot

    • Kho"kley diyot olarak bilinen d1rt katmanlıdiyotlar 5 ve 4 tipi yarıiletken kristal birdiyottur.

    • !1rt katmandan bir tanesi doğrultmaişlemini gerçekleştirirken ikin"i tabakaanahtarlama işlemini gerçekleştirmektedir.

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    35/41

    SCR—Silicon-Controlled RectifierSCR—Silicon-Controlled Rectifier

    S& yüksek akım /e yüksek /olta0$y,$lamalarında k$llanılan .iranahtarlama elemanıdır*

    'ir doğr$lt$c$ diyot ,i.i S& tekyönde iletim ya#ar*

    'ağlantı $çları• 7not• +atot• +a#ı ) Gate

    3939

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    36/41

    SCRSCR

    S& y$karıdaki -artlar sağlanı#.irkez iletime ,eçtiğinde$y,$lanan ka#ı /olta0ı kesilse dahi.$ d$r$mda kilitli kalır*

    • T$tma akımıT$tma akımı (%! anot)katot arası

    $y,$lanması ,ereken as,ari akımmiktarı

    • Ters yön kırılma /olta0ıTers yön kırılma /olta0ı ise tersyönde $y,$lana.ilecek maksim$m/olta0 miktarını /ermektedir*

    'ir S& için )"") d$r$m$

    •leri yöndek$t$#lanmalıdır (VF!

    • >eterince ka#ı /olta0ı(V,ate! /e ka#ı akımı (%GT!

    $y,$lanmalıdır*

    3:3:

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    37/41

    'ir S& için )"FF"FF) d$r$m$

    • S&Hnin ,üç kaynağı ile olan.ağlantısı kesilmelidir*

    yada

    • 7not B katot ters yöndek$t$#lanmalıdır*

    SCRSCR

    'ir S& sadece $y,$lanan ka#ı /olta0ı kesilerek "FF d$r$m$na ,eçirilemez* '$d$r$m$ kontrol etmek üzere .ir kontrol de/resine (coutation circuitry!ihtiyaç d$y$l$r*

    33

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    38/41

    +ontrol de/resi+ontrol de/resi en sade -ekli ile S& ile

    #aralel .ir -ekilde k$llanılan .iranahtarlama de/residir*

    'ir kontrol sinyali anahtarlama de/resiniakti= hale ,etirir /e S& üzerinden akımısı=ıra çeker*

    'ir diğer yöntem de anahtarlamade/resinin S&Hye .ir ters yön k$t$#lama/olta0ı sağlaması ile ,erçekle-tirilir*

    SCRSCR

    3

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    39/41

    SCR UYGULAMASISCR UYGULAMASI

    Bu uygulamada Yarım dalga seri statik anahtar uygulaması görülmektedir. Anahtar

    kapandığında giriş sinyalinin pozitif parçası oyun!a kapıdan akım aka!ak "e #$%

    iletime geçe!ektir. &apı akımının genliğini %' diren!i sınırlar. (iriş sinyalinin negatif ölgesi için anot katoda göre daha negatif ola!ağından #$% kesime gide!ektir. &apı

    akımlarının tersine dönmesini önlemek için )' diyotu eklenmiştir.

    3737

    •Diğer $y,$lama de/releri• atarya regülatör de"resi•sı!aklık kontrol de"resi

    •a!il aydınlatma de"resi

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    40/41

    SCS—Silicon-Controlled SwitchSCS—Silicon-Controlled Switch

    7n SS is like an S& eIce#t that it hastCo ,ates a cathode ,ate and an anode,ate*

    OperationOperation

    Either ,ate can =ire the SS• 7 #ositi/e #$lse or /olta,e on the

    cathode ,ate• 7 ne,ati/e #$lse or /olta,e on the anode

    ,ate

    Either ,ate can sCitch o== the SS• 7 ne,ati/e #$lse or /olta,e on the

    athode ,ate• 7 #ositi/e #$lse or /olta,e on the anode,ate

    ote The anode ,ate reJ$ires hi,her /olta,es than the cathode,ate*

    4848

  • 8/17/2019 Diger Elek Eleman

    41/41

    SCSSCS

    om#arison o= the S& and SS

    • The SS has a m$ch loCer #oCer ca#a.ility com#aredto the S& 

    • The SS has =aster sCitchin, times than the S& • The SS can .e sCitched o== .y ,ate control

    ApplicationsApplications

    • 8$lse ,enerator• Volta,e sensor• 7larm circ$its 

    8in %denti=ication